Wspieranie i rozwój

KOMUNIKACJI dzieci i młodzieży

z niepełnosprawnością za pomocą narzędzi

TOC dla Edukacji

Marta Piernikowska-Hewelt

Data: 06.10.2017

KOMUNIKACJA BEZ UMIEJĘTNOŚCI LUB MOŻLIWOŚCI

KOMUNIKOWANIA SIĘ

NIE MASZ SZANSY NA FUNKCJONOWANIE

W SPOŁECZEŃSTWIE

JAK BYŚ SIĘ CZUŁ, GDYBYŚ UTRACIŁ MOŻLIWOŚĆ WYRAŻANIA SWOICH EMOCJI,

POTRZEB, PLANÓW NA PRZYSZŁOŚĆ ?

Smutny

Zły

Sfrustrowany

Beznadziejny

Wykluczony

Niepotrzebny

Myślałbyś o samobójstwie?

Brak możliwości komunikowania

swoich emocji i potrzeb

Jest najczęściej wynikiem

Niepełnosprawności

Porażenie mózgowe, choroby i uszkodzenia centralnego układu nerwowego,

niepełnosprawność intelektualna, autyzm, nowotwory

Braku wiedzy

Brak okazji do nauki komunikowania swoich potrzeb, żądań, potrzeb, itd. Dzieci z

zaburzeniami emocjonalnymi, i zaburzeniami zachowania, dzieci z rodzin dysfunkcyjnych

Jeśli nie możesz komunikować

werbalnie lub niewerbalnie czego

chcesz/potrzebujesz/co czujesz/ do czego dążysz

stajesz się niepełnosprawnym

członkiem społeczeństwa

Nie mogę wyrazić swoich

potrzeb/emocji

Moje potrzeby są niezaspokojone

Nie mogę zwerbalizować,

czego potrzebuję.

Nie wiem jak to zrobić.

Zaczynam przejawiać zachowania

ponadnormatywne

(społecznie nieakceptowane)

Jestem zfrustrowany

Zostaje zdiagnozowany jako

niedostosowany społecznie

Inni widzą tylko moje złe zachowanie.

Inni nie rozumieją czego potrzebuję.

Jak TOC dla Edukacji może pomóc?

Wsparcie procesu komunikacji prostymi ale znaczącymi narzędziami

Komunikacja niewerbalna

Komunikowanie

w sposób

satysfakcjonujący

i społecznie akceptowany

AUTYZM/ ZABURZENIA ZACHOWANIA I ZABURZENIA

EMOCJONALNE/PORAŻENIE MÓZGOWE

Wspólny mianownik– UTRUDNIONA KOMUNIKACJA

SPEKTRUM AUTYZMU

Całościowe zaburzenie rozwojowe. Autyzm może się objawiać w różny sposób u poszczególnych osób. Ale bez względu na indywidualną manifestację objawów, wszystkie osoby z autyzmem, mają trudności w zakresie relacji społecznych i komunikowaniu się z innymi.

Wśród wielu trudności

trudności społeczne

są najznaczniejsze.

Spektrum autyzmu

Problemy społeczne

Trudności w „czytaniu” innych osób(rozpoznawanie i rozumienie

uczuć innych osób) intencji, wyrażanie własnych emocji

Trudność w nawiązywaniu przyjaźni, trudność w interakcji z innymi

osobami, niepewność w relacjach

Zachowania nieakceptowane

społecznie

Trening emocji w oparciu o TOC dla Edukacji

Rozwiązywanie problemów

Inteligencja emocjonalna (rozpoznawanie i nazywanie emocji

i potrzeb, rozróżnianie potrzeb od żądań)

Wzmacnianie samooceny

Umiejętności społeczne i społeczna świadomość

Planowanie, tworzenie własnych ambitnych celów

Wspieranie poczucia sprawczości

Jak TOC może pomóc?

CHMURKA W RAMACH TRENINGU EMOCJONALNEGO

Bajki/historyjki dla dzieci o emocjach, wartościach, bajki terapeutyczne – podstawa do

dalszej pracy

1. Rozpoznawanie sytuacji konfliktowej w bajce

2. POTRZEBY– nazywanie, rozpoznawanie, szukanie podobieństw we własnym życiu

3. EMOCJE– nazywanie, rozpoznawanie, opisywanie uczuć głównego bohatera, szukanie

podobieństw we własnym życiu

4. ROZWIĄZANIA – satysfakcjonujące obie strony,

rozwijanie twórczego myślenia.

Czy narzędzia TOC można stosować w pracy

z małymi dziećmi, u których zdiagnozowano

autyzm lub inne zaburzenia poznawcze?

Niektóre dzieci wymagają,

żebyśmy dostosowywali

ćwiczenie wiele razy, tak aby

umożliwić im osiągnięcie celu i

zdobycie nowej umiejętności.

Ale to zawsze nasze zadanie

(nauczycieli, terapeutów,

rodziców) sprawić, żeby to było

możliwe. Im większy wysiłek tym

większa nagroda.

5 -LETNIA MAGDA,

dziewczynka z zaburzeniem

mowy, opóźniony rozwój

intelektualny

REZULTATY

Praca Magdy

Początek terapii- nie była w stanie

zrobić logicznej gałązki, ani dostrzec

związków przyczynowo- skutkowych

nawet w bardzo prostych historiach...

Po pół roku zajęć – Magda potrafiła

stworzyć logiczną gałązkę w oparciu o

historie z kuferka. Ponadto, była w

stanie nazwać i rozpoznać emocje

bohaterów historyjek.

Praca Leny

Podczas pierwszych spotkań, nie

potrafiła ani układać obrazków

w logicznym ciągu, ani określać

emocji głównych bohaterów.

Zdjęcie wykonane po 7

miesiącach zajęć. Lena

wykonała zadanie samodzielnie.

Chmurka Leny

Michał 8 lat,

chłopiec z autyzmem.

Główny cel pracy terapeutycznej

1. dobra adaptacja w szkole

2. integracja z klasą

3. rozwój społeczny.

TWORZENIE CHMURKI W OPARCIU O WŁASNE PRZEŻYCIA

Marek chce grać w

piłkę ze mną

Miło spędzić przerwę

z kolegami

Być szczęśliwym

Fairplay,

Być dobrym bramkarzem

Nie chcę grać z Markiem

w piłkę

Marek dotyka piłki ręką,

Wojtek strzela karne,

Nie potrafię obronić karnego Wojtka Chmurka stwarza okazję uczniom z autyzmem:

• Stanąć w czyichś butach

• Rozpoznać i nazwać potrzeby

• Szukać rozwiązań w twórczy sposób.

Marek gra z nami w piłkę

Marek dotyka piłki ręką

Wojtek strzela karne

Nie mogę obronić karnego.

Przeciwna drużyna zdobywa punkt

Rezultaty

PODSUMOWANIE SUPERWIZJI PRZEPROWADZONEJ

PRZEZ PSYCHOLOGA SPECJALIZUJĄCEGO SIĘ W AUTYŹMIE

Największy postęp w rozwoju społecznym

Umiejętność nawiązywania relacji koleżeńskich

Umiejętność rozwiązywania konfliktów

Radzenie sobie z emocjami (zwłaszcza ze złością)

Zaburzenia zachowania

i zaburzenia emocjonalne

Trudności w uczeniu, których nie można wyjaśnić intelektualnymi

możliwościami

Ogólny nastrój złego samopoczucia, depresji- pasywność, mutyzm

Trudności z opanowaniem i przestrzeganiem zasad oraz zachowanie

nieakceptowane społecznie (zachowania autoagresywne lub agresywne)

Niska samoocena,

Trudność w podtrzymaniu satysfakcjonujących relacji z rówieśnikami

i nauczycielami.

Postawy lękowe, obniżona aktywność w kontaktach z innymi

CHARAKTERYSTYKA:

W jaki sposób TOC może pomóc

WSPÓLNE TRUNOŚCI:

Brak umiejętności dostrzegania związków przyczynowo-

skutkowych we własnym zachowaniu

Brak umiejętności nazywania własnych potrzeb i emocji

Błędnie interpretowanie intencji innych osób

KOMUNIKACJA z innymi

Co zrobić?

KROK 1 : wspieranie uczniów w dostrzeganiu relacji pomiędzy zachowaniem i jego konsekwencjami – logiczna gałązka

KROK 2 : wspieranie uczniów w rozwiązywaniu konfliktów w sposób, który umożliwi satysfakcjonującą komunikację - chmurka

Przykłady

Radek, 12 lat- trudności emocjonalne

Radek chce dołączyć do

kolegów i koleżanek z klasy,

którzy stoją w kole

Brać udział w

zajęciach

Zgrana klasa

Dobrze się bawić

Rówieśnicy nie chcą, żeby

Radek do nich dołączył

Radek, 12 lat

Rówieśnicy nie chcą, żebym dołączył do koła

Nauczycielka prosi, żebym stanął koło dziewczyn

Nie ma miejsca

koło chłopców

Płaczę i chowam się pod ławką do końca lekcji

Nie chce stać

koło dziewczyn

Jestem smutny

Jestem

zawstydzony

Radek c.d.

Koledzy nie chcą, żebym stanął koło nich w kole

Nauczycielka prosi, żebym stanął koło dziewczyn

Nie ma miejsca koło chłopaków

Staję koło dziewczyn i pracuję z nimi

To moje koleżanki z klasy

Jestem z siebie dumny

Jestem odważny

Chmurka Pawła (17 lat)

MIEĆ NOWYCH

PRZYJACIÓŁ

SZCZĘŚCIE

BEZPIECZEŃSTWO NIE JECHAĆ NA

WYCIECZKĘ

POTRZEBY ŻĄDANIA

WSPÓLNY

CEL

JECHAĆ NA

WYCIECZKĘ

(Paweł jest nastolatkiem, który cierpi na chorobę genetyczną, która m.in. powoduje

trudności w mówieniu i poruszaniu się)

ROZWIĄZANIE: lepsza integracja klasy, pomoc ze strony kolegów, dostosowanie programu

wycieczki do każdego z uczestników

Ponieważ: nie poradzę sobie

Ponieważ: nie mam

bliskich przyjaciół w

szkole

Ambitne drzewko w edukacji

Umożliwia określenie celu i zaplanowanie działań umożliwiających osiągnięcie

wyznaczonego celu

1. Określić przeszkody

2. Określić cele pośrednie

3. Określić działania, które muszą być podjęte

4. Stworzyć plan

GOAL

AMBITNY CEL

CEL CEL

GOAL

CEL

GOAL

GOAL

CEL

Ambitny cel Pawła

ZDAĆ MATURĘ Z MATEMATYKI

PRZESZKODY CELE POŚREDNIE

Zaległości z gimnazjum Nadrabiam materiał z gimnazjum

Trudności w zapamiętaniu materiału Często robię powtórki

Bardzo brzydkie pismo, które powoduje, że przepisuję wyniki z błędami

Sprawdzam swoje prace, poprawiam błędy po sobie

Trudności w wykorzystaniu materiału, który był wcześniej

Robię dodatkowe ćwiczenia, zadania, które wymagają wykorzystania materiału wcześniej przerabianego

Trudności w uczeniu się geometrii Robię samodzielnie proste rysunki z geometrii

Bardzo wolne tempo pracy

Wydłużenie czasu na maturze

CEL

ZDAĆ MATURĘ Z MATEMATYKI

Nadrabiam materiał

z gimnazjum

Wykonuję proste

rysunki z geometrii

CEL

Mam wydłużony

czas na maturze

Często powtarzam

materiał

Rozwiązuję dodatkowe zadania,

które wymagają

powtórki materiału

Regularnie uczęszczam

na konsultacje

z matemtyki

do swojego nauczyciela

Result

RESULTS:

Paweł passed his baccaleuareat in math with very good

results!

With TOC ambitious target he:

visualised the goal,

strenghtened his feeling of self-agency,

had plan what to do – goal was not overwhelming him

„Jeśli umiecie diagnozować radość dziecka i jej natężenie, musicie dostrzec, że

najwyższą jest radość pokonanej trudności, osiągniętego celu, odkrytej tajemnicy.

Radość tryumfu i szczęście samodzielności, opanowania, władania.”

Janusz Korczak

DLACZEGO i W JAKI SPOSÓB

TOC dla Edukacji

może być świetnym narzędziem komunikacji

dla osób z porażeniem mózgowym?

Patryk – moja inspiracja

Rozwój osobisty

PATRYK CHCE MIEĆ PSA

PRZYAJŹŃ

DOBRE RELACJE

CZAS/RELAKS/

BEZPIECZEŃSTWO

MAMA PATRYKA NIE CHCE

MIEĆ PSA

POTRZEBY ŻĄDANIA WSPÓLNY

CEL

Chmurka stwarza okazję, aby osoby z niepełnosprawnością mogły wyrazić swoje potrzeby,

wątpliwości i dylematy.

Chmurka Patryka

Dla uczniów, którzy nie mogą komunikować się werbalnie, lub pisać samodzielnie,

narzędzia TOC tworzą wyjątkową okazję do wyrażenia swojego wewnętrznego

lub zewnętrznego konfliktu dzięki temu budują swoją dojrzałość i niezależność

UCZYĆ SIĘ I

ODNIEŚĆ SUKCES

BYĆ

SZCZĘŚLIWYM

BYĆ

BEZPIECZNYM

NIE CHCĘ

KONTYNUOWAĆ

EDUKACJI

POTRZEBY ŻĄDANIA

WSPÓLNY

CEL CHCĘ

KONTYNUOWAĆ

EDUKACJĘ

CZUJĘ SIĘ

BEZPIECZNIE W DOMU

NIE CHCĘ JEŹDZIĆ NA

UCZELNIĘ

DOSTAJĘ

OCENY

ROZWIĄZANIA:

STUDIA NA ODLEGŁOŚĆ

STUDIA ZAOCZNE

BYĆ

POMOCNYM I

POTRZEBNYM

BYĆ

SZCZĘŚLIWYM I

SPEŁNIONYM

BYĆ

ODPOWIEDZIALNYM

NIE CHCĘ BYĆ

OJCEM

CHRZESTNYM

CHCĘ BYĆ OJCEM

CHRZESTNYM

NIE MOGĘ ZAJĄĆ SIĘ

DZIECKIEM

OJCIEC CHRZESTNY

POMAGA SWOJEMU

CHRZEŚNIAKOWI

CZUĆ SIĘ

BEZPIECZNIE, BYĆ

ZADOWOLONYM Z

SIEBIE

BYĆ SZCZĘŚLIWYM

BYĆ WAŻNYM,

POJAWIĆ SIĘ W

TV

CHCĘ WZIĄĆ UDZIAŁ W PROGRAMIE

O GOTOWANIU

POTRZEBY ŻĄDANIA

NIE CHCĘ BRAĆ UDZIAŁU W PROGRAMIE O

GOTOWANIU

CZUJĘ SIĘ

BEZPIECZNIE W

DOMU

ROZWIĄZANIA: 1. GOTOWAĆ W

DOMU

2. GOTOWAĆ DLA PRZYJACIÓŁ.

3. NAGRYWAĆ MOJE GOTOWANIE I

UMIEŚCIĆ NA MOIM KONCIE

FACEBOOK’A.

INSPIRACJA NA PODSTAWIE KSIĄŻKI „NIEBO JEST W NAS”

W. ŻMUDZIŃSKIEGO, FR. NIE ZADOWOLISZ WSZYSTKICH.

REZULTATY

STUDIA - INFORMATYKA W ZARZĄDZANIU - TORUŃ

http://zyciebezbarier1.blogspot.com/

Facebook – Patryk Rudzinski

„ŻYCIE BEZ BARIER”

REZULTATY

Wzmacnianie poczucia sprawczości

Wzrost samooceny i dojrzałości

Rozpoznawanie własnych potrzeb- rozwój

osobisty

Lepsza komunikacja z innymi

Umiejętność rozwiązywania sytuacji konfliktowych

Właściwe interpretowanie intencji innych osób

Teoria pedagogiczna może być uznana za naukową,

tylko kiedy można ją zastosować do wszystkich uczniów:

przeciętnych, uzdolnionych i tych ze specjalnymi

potrzebami edukacyjnymi..

LEV VYGOTSKI

Dziękuję za uwagę

Marta Piernikowska-Hewelt Email: martapiernikowska@gmail.com

Tel: +48664015869