iş yaşamında bütünsel beyindat.net.tr/fileupload/op488361/file/is_yasaminda... · 5.bütünsel...

20
Iş Yaşamında Bütünsel Beyin /Yed Herrmann Türkçesi Mehmet Öner rirîf JL Hayat İstanbul / 2003

Upload: others

Post on 28-May-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

Iş Yaşamında

Bütünsel Beyin/Yed Herrmann

Türkçesi Mehmet Öner

r i r î fJ L

Hayatİstanbul / 2003

Teknik
Vurgu
Page 2: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

Ned HERRMANNNed Herrmann, Bütünsel Beyin Teknolojisi’n in kuru-

cusu ve şirkette yaratıcı düşüncenin öncüsüdür. O, araştır­malarına General Electric'deki yöneticilik kariyeri sırasında başladı ve bütün kıtalarda öğrettiği Uygulamalı Yaratıcı Düşünce Çalışm ası'nı yaptığı Ned Herrmann G rubunun başkanı olarak devam etti. "Science and Humane Letters" onursal doktora ödülünü aldı. Çalışm aları saygın eğitim der­gisi "Hail of Fame" tarafından "eğitim ve gelişime yapılan en büyük katkılardan biri" olarak anılm aktadır. Am erikan Eğitim ve Gelişim Derneği tarafından ödüllendirildi ve dün­ya çapında yayınlarda tanıtıld ı. Business Week, onun için "Bugün birbirine benzeyen danışmanlar ordusu içinde Ned Herrmann dikkat çekmektedir" diyor. Yaratıcı Beyin adlı kitabı (Brain Books/The Ned Herrmann Group) daha önce­ki kitaplarından biridir. Herrmann ve şirketi The Ned Herrmann Group, Kuzey Carolina'daki Lake Lure'dadır.

Page 3: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

İçindekilerÖ nsö z................................................................................................... 7Çevirmenin Ö nsözü ......................................................................... 9Teşekkür.............................................................................................. 11

KISIM I Bütünsel Beyin Kavramına Giriş

G ir iş ..................................................................................................... 151. Organize Etme İlkesi: Beynin D ört Çeyrekli M odeli 182. Baskın Beyin ve Düşünme Tercihleri

Arasındaki İlişki....................................................................... 333. Düşüncenin Ölçülmesi, Bütünsel Beynin Şeklini

Ortaya Çıkartır......................................................................... 4 94- Beyninizin Başka İnsanların Beyinleriyle

Uyum İçinde O lm a sı.............................................................. 595 .Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin

Özelliklerinin Belirlenmesi .................................................. 75

KISIM II Bütünsel Beyin Organizasyonu

6. Günümüzün İş Dünyası ProblemlerineBir Çözüm Olarak Bütünsel Beyin Teknolojisi............... 101

7. Bütünsel Beyinle Pazarlama, Satış ve Reklamcılık 1078. Bütünsel Beyin Dünyası İçin

Bütünsel Beyin Ü rü n le ri.........................................................1139. Yönetim Yaklaşımları ve T arzları...........................................12310. İle tiş im .......................................................................................14511. Takımlar: Beyinsel Çeşitlilikle Sonuçlarının

Çoğaltılması................................................................................15512. Verimlilik ve İş Tasannu.........................................................16313. Gözetim, Yetki Verme ve Destekleyicilik .......................... 17314- Bütünsel Beyin Eğitimi ve G e liş im i....................................183

Page 4: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

6 İ Ş Y A Ş A M I N D A B Ü T Ü N S E L B E Y İ N

KISIM III Bütünsel Beyin Liderliği

15. CEO’nun A nahtar Liderlik K o n u ları................................. 19716. Finansal Krizlerin Y önetim i..................................................20517. Değişim Mühendisliği Çalışması Yapma Yolları...............20918. Dünya Çapında CEO’lar .....................................................21319. Stratejik Düşünme Stratejik Planlamadan

Önce G elm elidir.......................................................................22920. Organizasyonel Değişim ............ 235

KISIM IV Bütünsel Beyin Yaratıcılığı ve Yeniliği

21. Organizasyonlarda Yaratıcılığı ve Yeniliği Uygulamak .. 24322. Beyin, Yaratıcılığın Kaynağıdır ...........................................25523. Çok Yönlü Yöntemlerle Yaratıcılık Yönetimi ................. 26724- Yaratıcı O lm a............................................................................273

KISIM V Bütünsel Beyin Kişisel Gelişimi

25. İş Yaşamındaki İnsanlar İçin Yaratıcılık............................. 29326. “Kutunun Dışında” D üşüncesi...........................................29927. Kaybolan Yaratıcılığın Geri Kazanılm ası.......................... 30928. Yaratıcı... Kim, Ben mi? Kişisel Yaratıcılık

A raç ve Teknikleri.....................................................................32129. Kararlar ve Değerlerin Düşünce Tarzından

Etkilenmesi................................................................................ 32730. G irişim cilik .............................................................................. 33731. M BA’ler Yaratıcılara K a rş ı.................................................... 34732. Bütünsel Beyin Gelişimine Giden Yoldaki

Engellerin Yıkılması................................................................ 355Sonsöz................................................................................................... 363Ek A ......................................................................................................365Ek B ......................................................................................................369Ek C ......................................................................................................377Okuma Listesi..................................................................................... 379

Page 5: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

ÖnsözBu kitabın temelini oluşturan Bütünsel Beyin kavramı,

1970’lerin sonlarında, GE’nin (General Electric) New York Croton- ville’deki Yönetim Geliştirme Enstitüsü’nde Eğitim Müdürü oldu­ğum dönemde geliştirilmişti. Benim ilham kaynağım, yaratıcılığın kaynağı ve doğası için sürekli düşünmemdir. Ortaya çıkan teknolo­ji için ilk uygulamalarım, GE yöneticileri üzerinde yoğunlaşmıştı. 1982’nin başlarında GE’den ayrıldıktan sonra uygulamalarım hızlı bir şekilde IBM, Caterpillar, Shell, DuPont, Goodyear, Coca Cola, AT&T, Ciba Geigy, Tenneco ve yüzlerce küçük şirkette yayıldı. Bu genişleme, elinizdeki kitapta anlatılan deneyimleri elde etmemi sağ­ladı.

Bütünsel Beyin Teknolojisi’ne, özellikle HBDI (H errm ann Brain D om in a n ce In s tru m en t - H errm ann B eyin Baskınlığı Ara' c ı ) ’ha olan uluslararası ilgi, İskandinav ülkelerinin ilgisi ile yurt dı­şına doğru yöneldi. On yıl sonra bugün, Ned Herrmann Grubu’nun Almanya, Fransa, İngiltere, Türkiye, Meksika, Arjantin, Avustral­ya ve Yeni Zelanda ile canlı ilişkileri var. Dünya çapındaki bu çalış­ma, uluslararası iş dünyası tecrübeleri elde etmemizi sağlıyor ve HBDI verileri yurt içinde (Amerika’da) gelişen iş dünyası ile enteg­re oluyor. Büyük bir şirkette (GE) on yılı geçen iş tecrübesinin sağ­ladığı bakış açısı ile küçük bir şirketin (Ned Herrmann Grup) sahi­bi ve lideri olarak, bu zengin verileri yorumlamaya çalıştım. Sanıyo­rum ki okuyucular, yurt içi ve yurt dışında, şirket yöneticisi ve ba­ğımsız girişimci olarak kazanılan 48 yıllık çok yönlü iş tecrübesin­den çok şey kazanacaklar. Bu kitabı yazmak harika ve eğlenceliydi.

Page 6: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II
Page 7: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

Çevirmenin Önsözüİş dünyasında yaşayanları sürekli meşgul eden konulan he­

pimiz biliyoruz. Bunlar; gelişme ve değişim, rekabet, girişim, ve­rim lilik, performans yönetimi, iletişim becerisi, motivasyon, yaratıcılık, liderlik gibi değişik başlıklar altında toplanabilir. Sayılan tüm bu beceriler, farklı zihinsel becerilerin birarada kullanılmasıyla ortaya çıkacaktır.

Bireysel anlamda doğal beceri ve yeteneklerin geliştirilmesi ile elde edilebilecek girişimcilik, verimli çalışma, etkili iletişim, yaratıcı düşünce, liderlik yeteneği gibi beceriler, bireylerde olduğu gibi şir­ketlerde de geliştirilebilir. Günümüzün yoğun rekabet koşullarında şirketlerin bu yetenekleri geliştirmesi ve desteklemesi vazgeçilmez bir koşuldur.

İşadamları ve sanayicilerimizin yaşadığı sorunların temelinde, çalışanların zihinsel becerilerini anlayıp, onları bu becerilere uygun şekilde yönlendirmemek yatıyor. Aslında organizasyonların başarıları ve başarısızlıkları, çalışanların zihinsel becerileri ile para­lel şekilde oluşuyor.

insan yetenekleri, beynin baskın olarak kullanılan bölümüne göre oluşuyor. Şirketlerin yetenekleri de çalışanların baskın beyin özelliklerine göre şekilleniyor. Yöneticiler elemanlarının zihinsel becerilerini anladıklarında ve onları bu becerilerine paralel olarak yönlendirdiklerinde şirketlerinin yeteneklerini de geliştireceklerdir.

Elinizdeki kitap, yazarın GE'de başlattığı ve yıllar süren araştır­malar sonucunda, bildiğimiz sağ beyin-sol beyin ayrımından daha ileri giden ve yöneticilere şirketlerinin gidişatını gösterecek dört çeyrekli beyin modelini öğreterek geleceklerini yönlendirmeleri için mükemmel bir araç sunuyor.

Page 8: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

1 0 İ Ş Y A Ş A M I N D A B Ü T Ü N S E L B E Y İ N

İlerleyemediğinizden dert yanıyorsanız, çalışanlarınızın verim­sizliği sizi kara kara düşündürüyorsa, şirketinizde yeni fikirler ortaya çıkmıyorsa, şirketinizdeki iklim soğuk ise, bir değişim yap­mak istediğinizde işler birbirine giriyorsa, çalışanların motivas­yonunu ne yaparsanız yapın artıramıyorsanız, bu kitapta cevapları bulabileceksiniz.

Bu kitabın özelliği, belirli bir iş konusuna odaklanmak yerine, iş yaşamında önümüze çıkacak bütün konulan içine alması ve size olaylara farklı bakış açısı sunmasıdır. Okuyucuların yapması gereken, bu rehberden sonuna kadar yararlanmak ve şirketlerini bu rehberin önerileri ışığında yönlendirmek.

Bir eğitim programını hazırlama çalışmalarında kaynak kitap olarak edindiğim bu kitabın geniş içeriğini ve yararlarını gördükten sonra Türk iş dünyasının böyle bir kaynaktan mahrum kalmaması gerektiğini düşündüm. Bu kitabın Türkçe yayınlanmasına sıcak bakan ve kitabın çevirisinin yapılmasında bana destek veren, kitabın baskıya hazırlanmasında yoğun gayretleri olan Hayat ailesi üyelerine, Türk İş Dünyası adına teşekkür etmek istiyorum.

Çok keyif alacağınız uygulamalar yapmanızı ve başarıların sizlerle olmasını diliyorum.

M ehm et ÖNER Yazar v e İnsan Kaynaklan Y öneticisi

Page 9: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

TeşekkürBu kitabı yazmak için ilk adımı atmayı Richard Narramore’a

borçluyum. O, McGraw-Hill’e önceden katılmıştı. Benim yaptığım iş hakkındaki bilgiyi yeni editöre o götürdü. Eğer onun da Bütünsel Beyin Teknolojisi’ne yoğun ilgisi ve güveni olmasaydı, bu kitap ya- zılmazdı. Richard Narramore’a gösterdiği ilgi için teşekkür ediyo­rum. Kitap teklifim McGraw-Hill tarafından kabul edilince, kızım Laura Herrmann’dan proje yönetimini ve tasarımım üstlenmesini istedim. Daha önce yazdığım “Yaratıcı Beyin” (Creative Brain) ve “Büyüdüğümde Ne Olacağım?” (What Will I Be When I Grow Up?) adlı kitaplarımda da buna benzer görevler üstlenmişti. Bu pro­jeyi üstlenecek bilgiye sahipti ve babası için her fedakarlığa hazırdı. Onun bu projeye katılımı sadece bana değil her okuyucuya bir ar­mağandır.

Kelime ve cümlelerin yazımı, dikte edilmesi Anna Jo O’Brien tarafından yapılmıştır. Bu kitabın ön elemeden geçirilmemiş hali 1.200 sayfaydı. Büyük bir özenle çalışarak kitabı bu hale getirdi. Genç kız çok yaşa.

Profillerin, modellerin ve grafiklerin oluşturulmasında M. A. Nehdi’ye teşekkür ederim. Eğer kitabın anlaşılmasında grafiklerin önemi düşünülürse Nehdi’nin önemi tartışılmaz.

Ned Herrmann Grubu çalışanlarına ve uluslararası bağlantı kurduğum kişilere ayrıca teşekkür ederim. Ned Herrmann Gru- bu’nun CEO’su Ann Herrmann-Nehdi’ye, Bilgi Sistemleri Yöneti­cisi Bob Geyer’e, Sekreter Carol W haley’e ve Ticari Yönetici Lin- da Powell’a özel teşekkürlerimi sunarım. Bu kitabın tamamlanma­sında onların ilgi ve destekleri bana çok yardımcı oldu. Bu kitaba katkıları olan iş arkadaşlarım Ted Coulson, Alison Strickland, Manny Elkind ve Ayn Fox ile CEO araştırmalarına katılan Fran­sa’dan Lionel Vuillemin, Almanya’dan Roland Spinola ve Frank

Page 10: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

1 2 İ Ş Y A Ş A M I N D A B Ü T Ü N S E L B E Y İ N

Peschanel, İngiltere’den Sally Cartwright-Bishop, Kuzey İngilte­re’den Dennis Martin, Avustralya ve Yeni Zelanda’dan Mike Mor­gan, Türkiye’den Savaş Tümiş, Latin Amerika’dan Juan Carlos Fo- Iino’ya teşekkürlerimi sunarım.

Özellikle minnetlerimi ve kişisel teşekkürlerimi sunacağım ki­şilerse, kitabımın yazımı süresince, benim sağlıklı ve verimli olma­mı sağlayan mükemmel sağlık ekibidir. Onların kişisel ve kolektif uzmanlıkları olmasa bu kitabı yazamazdım:

Özel doktorum ve ekip lideri William Burch,Dr. Alan Friedman,Dr. Stuart Glassman,Dr. Peter Goodfield,Dr. J. Battle Haslam,Dr. Duff Rardin.

Page 11: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

K IŞ IM I

Bütünsel Beyin Kavramına Giriş

Page 12: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II
Page 13: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

GirişKendinize daha önce şu sorulardan birisini hiç sordunuz mu?■ işimin gelişmesi neden yerinde sayıyor?■ Çalışanlarım neden üretken değil?■ Organizasyonum neden yaratıcı değil?■ Yeni müşterileri çekebiliyorum, ancak mevcut müşterile­

rimle ilişkilerimi neden aynı şekilde tutamıyorum?■ Elemanlarım neden sürekli olarak birbirlerine yabancılar?■ Yaratıcı değişiklikleri yaparken organizasyonu kilitleyen

nedir?■ Çalışanlarım işlerine neden bağlı değiller?■ işime neden bağlı değilim?Bu kitap, tüm bu sorulara cevap verir. Diğerlerinden fazla ola­

rak, farklılıktan yaratıcılığa, denetimden yönetim liderliğine, kendi­ni anlamaktan başkalarını anlamaya kadar uzanan yüksek öncelikli 100’den fazla iş konusunu içerir.

Bu kitabın amacı; size, birbirine yakın olan iş süreçlerine, konu­larına ve kritik olaylara yeni bir bakış açısı sağlamaktır. Zihinsel sü­reçlerin organizasyonu ilkesi olan bütünsel beyin yaklaşımı, iş du­rumlarını teşhis edici yeni ve eşsiz bir yöntem sunar. Şimdiye kadar anlamlı ve ölçülebilir olan anahtar iş ve liderlik konularının anlaşıl­masını sağlar.

Bu kitaptaki beyin araştırma ve gelişim uygulamaları, ilk olarak 1977’de tanıttığımdan bu yana, iş yaşamındaki liderlerin, yönetici­lerin ve organizasyonun tüm seviyelerindeki profesyonellerin ihti­

Page 14: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

1 6 İ Ş Y A Ş A M I N D A B Ü T Ü N S E L B E Y İ N

yaçlarını karşılamaktadır. Bunlar; çalışanların, yöneticilerin ve üst kademenin eninde sonunda önemli sonuçlara dönüşen zihinsel ter­cihlerini, çalışma biçimlerini ve üretkenliklerini nasıl etkilediğini gösterir.

Bütün bilgi ve örnekler açıklandı, tecrübeler anlatıldı ve Fortu­ne 50’nin 17’si dahil hem yabancı, hem de Amerikan kökenli yüz­lerce organizasyonun gerçek iş ilişkisini temel alan sonuçlara deği­nildi. Kişnetin ve organizasyonların zihinse! tercihleri, 1981’de Ge­neral Electric’de geliştirdiğim bir değerlendirme aracı olan “Herr- mann Beyin Baskınlığı Aracı” (Herrmann Brain Dominance Instru- ment - HBDI) testine katılan 110.000’den fazla kişiye ait aktif veri tabanımızdan alındı. Geçerliliği çok güçlü olan bu araç 7 dilde kul­lanılmakta ve büyük bir uluslararası başarıyla 10 yılı aşkın süredir yaygın olarak uygulanmaktadır. HBDI hakkında ayrıntılı bilgiler kitabın sonundaki Ek B’de vardır.

Bu Kitaptaki Bilgilerden Ne Kazanacaksınız?E Beynin nasıl çalıştığını anlamaya başlayacaksınız, böylece iş

yaşamındaki günlük olaylara daha etkili şekilde yaklaşabile­ceksiniz.

E Kendinizin, aile üyelerinizin, dostlarınızın ve iş arkadaşları­nızın düşünce biçimlerini anlayacaksınız. Neye eğiliminizin olduğu ve yaptıklarınızı niçin öyle yaptığınız, net bir şekil­de açıklık kazanacaktır.

E Verimlilik, motivasyon, iş tasarımı ve yerleşimi, yaratıcılık ve stratejik düşünme gibi anahtar liderlik konularını çok yönlü bir bakış açısıyla göreceksiniz.

E Organizasyonlarda avantaj sağlayan insan kaynakları hak­kında yaygın yaklaşımları sorgulayacak ve yeni, kapsamlı bir paradigma (örnekler dizini) geliştireceksiniz.

□ Kariyer gelişiminiz için çığır açacak tavsiye ve yönlendirme bulacaksınız.

Page 15: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

B ü t ü n s e l B e y î n K a v r a m i n a G i R i ş 1 7

Bu Kitabın OkunmasıBu kitapta, iş yaşamındaki okuyucular hedeflendi ve kitap, kul­

lanışlı bir şekilde tasarlandı, içindekiler tablosu, kitabın başlıklarını bölüm ve üniteler şeklinde genel olarak görmenizi sağlıyor. Kitabın esasma yol gösteren ve sayfa 16-17’de bulunan Tercih Gösterge Araştırması ile sayfa 38’deki İşe Bağlılık Araştırması’nı tamamla­dıktan ve kitabın birinci bölümünü okuduktan sonra, kitabın geri kalan kısmını öncelik ve ilgi alanınıza göre parça parça veya bir bü­tün olarak okuyabilirsiniz. Özel bölümlerin birçoğu birbirine bağlı olan, fakat nispeten bağımsız makaleler olarak okunabilir.

Her bölüm, içeriğin esasını tanımlayan bir dizi cümle ile başlar, iş yaşamı ile ilgili anlamının bir özeti olan “O Halde” bölümüyle bi­ter. Bu özellikler, hem içeriğe göz gezdirmenize, hem de bölümün esasını kolaylıkla anımsamanıza olanak sağlar.

Ekler, seçilen mesleklerin HBDI profil standartlarını olduğu ka­dar, Bütünsel Beyin Teknolojisi, Herrmann Beyin Baskınlığı Aracı, beyin baskınlığının ölçülmesi ve geçerliliğinin dayanağı hakkında sıkça sorulan soruların cevaplarını içerir.

Page 16: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

Bölüm

1

Organize Etme İlkesi: Beynin Dört ÇeyrekliModeli______________Bölüm Başlıkları:■ Kendini an lam a düzeyine, beyin baskın­

lığının tanım layıcı gücüyle ulaşılabilir.

■ Bütünsel Beyin M odeli, doğrudan beynin özel düşünme yapıları ile ilgili olan dört çeyrekli düşünme biçimlerini tanım lar.

■ Beyin baskınlığı, beynin yeni bilgileri iş yaşam ına uygulaması için anahtardır.

^Bütünsel Beyin Teknolojisi’nin özü, beynin çalışması hakkm- daki inancımın bir anlatımıdır, metaforudur. Bu, beyinle ilgili araş­tırmama dayanır ve dört farklı düşünme kişiliğinin bileşimi olarak en iyi şekilde tanımlanabilecek düşünce stillerinin gözlenebilir kanı­tı üzerine kurulmuştur. Bütünsel Beyin Modeli’nde, bu kişilikler aşağıdaki gibi nitelendirilmiştir:

En büyük olmaktan daha iy i o lan şey , bir konunun ü stad ı

olmaktır.

Aristo

Page 17: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

B ü t ü n s e l B e y İ n K a v r a m i n a G i R i ş 1 9

■ A Çeyreği: Analiz EdenMantıksal düşünen, olayları analiz eden, sayısal işlemler yapan

■ B Çeyreği: Organize EdenYaklaşımları planlayan, olayları organize eden, ayrıntılı olarak gözden geçiren

■ C Çeyreği: Kişiselleştireninsan ilişkileri, sezgisel, açıklayıcı

■ D Çeyreği: Hayalinde CanlandıranHayal gücü kuvvetli, geniş açılı düşünen, kavramsallaştıran

1977’de geliştirip, General Electric (GE)’deki kariyerim süre­since 1981’de sonuçlandırdığım bir değerlendirme aracı olan Herr­mann Beyin Hakimiyeti Aracı (HBDI), bu dört stilin her biri için bireyin tercih derecesini ölçer. HBDI değerlendirmesi ile ortaya çı­kan bireysel profiller, bu kitabın temeli olan sonuçlar hakkındaki bilgileri verir.

Workshop ve seminerlerde HBDI ve Bütünsel Beyin Modeli gösterilen insanlar, bize beynin neden iç kısımlarının çalışmasını an­lamak gerektiğini ve bazı düşünme biçimlerinin diğerlerine göre neden daha fazla tercih edildiğini anlamamızı sağlayan yaratıcı yollar ortaya çıkarmışlardır. Metaforlar (mecazlar, anlatımlar) sık sık doğru­dan bir yaklaşımın olamayacağım ifade ederler. Chevron Corporati­on’dan Janice Beer tarafından yapılan aşağıda­ki açıklama bu konuya yeni bir ışık tutar:

“Arabanızı sürerken, bir düğmeye ra­hatça basarak tercih ettiğiniz radyo istas­yonunu veya programını kolaylıkla bula­bilir misiniz ?

Beynimizi kullanma yolları, biraz rad­yo kanalı bulmaya benzer. Sevdiğimiz ka­nalı hızla çevirebiliriz, favorimiz olan rad­yo kanalını daha çok tercih ettiğimizden kolaylıkla programlayabiliriz.

Kocam gibi bazı insanlar sadece rock kanallarını programlarlar. Annem gibi baş-

G eleceğinimparatorları,

dü şüncen inimparatorlarıdır.

WinstonChurchill

Page 18: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

2 0 İ Ş Y A Ş A M I N D A B Ü T Ü N S E L B E Y İ N

BilimselMatematiksel

Fikir Ü re tm e d i Deney Yapına

Yapmaİstatistiksel

Sentez'Yaçma /

Birleştirme \ p ijStratejj/OluVurma

^ erîttik^ p n u j T anrın ı YapmaV Y apm a\ Sezinlroııe

/ Sez\isel Problem Çözme pıe \ Kines tetik

Mantıksal

M antısal rroblem ÇöyutvCeviri

Operasyona! Planlama

\ Zamanlamak i^ygubm a

İŞİA /\T ekrarlam alı

İnsanlarKAnla/ıaHissetme

Sıralam av Organize Etme

Ayrıntılı Yardım Etme

TERCİHYERLEŞTİRME

HARİTASI

HARİTA 1 ZİHİNSEL AKİİVİTELER VE

DÜŞÜNME TARZLARI

D

TeorikHesaplama Arajtırm a

Bilimsel ÜrctkcnÜretken

TeknikSatış

jözlemleıSanatsalFmansal

Eleştirel

Yönetilâerlgeleme

kbtaylaştım ıaÖ gretnıd Müzikseveı ;i Kooı^ina/yon Danışmanlık h

«M im Etme / /;S

TTT \B aşkal/Jny la İlişkile/::S: Hizmet \ A / •

Yetiştirme / > . _ . Wır m- r ' Ettirm e/ /

Mekanfic \ Yasal /A . \ Onarma \ /

Montaj \ n ıf la n d .r m ^ ™ » ^

\ Askeri \ / ''M em uriyeti:\Kontrol EdicK^ekrarlamalı

/ M e to d ik .. \D isip lyrfi Soııı

\ j f r n: İş? Alni3\ S J f \ A in ir l ik Fiziksel

3 Güvenliği:. sSağlanıaKinesrctik Ruhsal

Y e t iş t irm e y D »stekleme İvileşrirme * .

HARİTA 2TERCİH

YERLEŞTİRMEHARİTASI

KARİYERUNSURLARID

Şekil 1-1. Tercih Göstergesi Alıştırması. Yazann “Büyüdüğümde Ne Olacağım” adlı kitabından alman 3 tane tercih yerleştirme haritası ve bu alıştırma için tasarımı yapılan Kişisel Batarya Ha­ritası.Kurallar: Harita l ’de en çok tercih ettiğ in i: 8 unsuru işaretleyin. Ardından Harita 2’ye geçin, uzun vadede sizin için en önemli 8 unsuru işaretleyin. Harita 3 ’te sizin için ideal olan bir işte bulunması gerektiğini düşündüğünüz 8 gereksinimi işaretleyin.

Page 19: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

B ü t ü n s e l B e y i n K a v r a m i n a G i R i ş 2 1

TERCİHYERLEŞTİRME

HARİTASIa

HARİTA 3

İŞ TALEPLERİ

HARİTA 1 1 |

HARİTA 2 □

HARİTA 3 | i

TOPLAM i i

HARİTA 1 [ 1

HARİTA 2 | i

HARİTA 3 I i

TOPLAM j j

HARİTA 1 □

HARİTA 2 □

HARİTA 3 i j

TOPLAM i 1

HARİTA 1 □

HARİTA 2 □

HARİTA 3 f j

TOPLAMİ 1

TERCİHYERLEŞTİRME

HARİTASIA

HARİTA 4

KİŞİSEL BATARYA

D

Harita 4 ’te Çeyreklerde Yaptığınız Seçimlerin Sayılması. Haritalarda, A , B, C, D olarak adlandırılan çeyreklerdeki tercihlerinizin toplamını, dördüncü haritada ayrılan yerlere yazınız. Daha sonra her çeyrekte bulunan puanları toplayınız. Bu size en baskın olduğunuz çeyreğin sayısal tanımını verecektir.

Page 20: Iş Yaşamında Bütünsel Beyindat.net.tr/FileUpload/op488361/File/is_yasaminda... · 5.Bütünsel Beyin Modeli İle Baskın Beyin Özelliklerinin Belirlenmesi ..... 75 KISIM II

ka insanlar daha seçicidir. Kolay dinlenen müziklerin birleşimi ve sohbet programlarını seçerler. Bazıları güçlü bir tercihe sa­hip değildir ve daima çevirirler, kanalları yeniden ayarlarlar.

Beynin nasıl çalıştığını açıklayan Herrmann’m dört çey­rekli modeli, düşünme yollarımız içinde hangi radyo kanalla­rını tercih edeceğimizi anlamamızı sağlar. Bazılarımız bir bö­lümde güçlü tercihe sahipken, bazıları iki, üç ve hatta dört tercihe sahiptir. Bunlar doğru ya da yanlış değildir, sadece birbirlerinden farklıdırlar.

Herbirimiz sevdiğimiz kanalı çevirebiliriz. Eğer bir kanalı çok sıkça dinlemiyorsak biraz durağan olabiliriz ve kanalı çe­virmek uğraş gerektirir, fakat bunu yapabiliriz.”

Kanal aramayı, düşünmenize örnek alabilir ve Şekil 1-1’deki Bü­tünsel Beyin Araştırması’m 5 dakikada bitirerek tercihleriniz üze­rinde çalışabilirsiniz.

Bu küçük alıştırma, tercihlerinizi bulmanız için tasarlanmıştır. Beyinsel tercihlerinizin dağılımını düşünürken, sayısal değerlerin yeteneklerinizi değil, sadece düşünme tercihlerini belirlediğini unutmayın. Birinci bölümü okuduğunuz sürece bu alıştırmaya dön­mek ve sonuçları gözden geçirmek isteyebilirsiniz. Bu alıştırma, doğ­ru veya yanlış cevaplı bir test değildir. Bu alıştırmada, doğru oldu­ğunu düşündüğünüz her cevap doğrudur.

Bu ve izleyen bölümde, geliştirmiş olduğum metaforik Bütün­sel Beyin Modeli’ni, beyin çalışmasının orga­nize ilkesini ve HBDI’nin gelişmesini sağlayan beyin hakkmdaki araştırmamın tarihçesini an­latacağım. Birbirinden ayrı bu üç unsur, geliş­tirmiş olduğum Bütünsel Beyin Teknolojisi’ııi kapsamlı hale getiren başlıca maddelerdir. Aşağıdaki bölümleri okuduğunuz sürece, dü­şünme tercihlerinizin ve çevrenizi saran dü­şünme tercihlerinin hayatınızdaki olayları na­sıl etkilediğini düşünün. Kendimi bulmakla il­gili aşağıdaki hikaye, hafızanızı canlandırmaya yardımcı olabilir.

2 2 İ Ş Y A Ş A M I N D A B Ü T Ü N S E L B E Y İ N

Hiç kimse, bazı insan ların sa d ece

norm al biri olmak için çok

büyük çaba gö s terd iğ in i farketmez-

Albert Camus