1

üM ə lmill ə v r ə ldrigaş ə nüçü r

riad anuşuluruq amcİ iaditbİ şımnalrızah ə val ə vitanretla

və tias

zA ə nacyabr ə dnisizar ə uşuluruq amci iaditbİ

nadnub li noylim 5,1 ə vv əl

zA ə nacyabr ə dnisizar ə d nasni klİ ə ts ələ lürüs( ir ə )rg anadyem ə ml əyə .ıdalşab

d nasni klİ ə ts ələ ir amci ulu .ıdrınalda grib ralnasni adamci ulU ə )vitkellok (

.ralıdrıyaşay klÖ ə dzim ə ə q n ə ığıdaşay nıralnasni mid

şüd ə gr ələ ğabaraQ r )ralğaT ,xızA( , xazaQ )ılhalasşaD ,ılıcmaD( ,

K ,)amzaQ (navıçxaN ə bl əcə r )raZ( ,kireL )riyezuB ( aY, ılmıdr

glöb ələ dnir ə .ridşimlide rakşa

nadnub li noylim 5,1 ə vv ə dl ən- li nim 001 nadnub ə vv ələ qədər

dnürvöd tiloelaP tlA ə

2

tiloelaP tlA h nın ıralnasni nünürvöd ə t tay ə izr nığabaraQ dnisidav yaçuruQ ə , ş iluzüF əhə ir

lrey adnığılnıxay əşə n ısarağam xızA adn ə dl ə lide ə rallairetam n ə ryö adnısas ə .ridşimlin

dtiloelap tlA ə nadralşad vötüb ralnasniq şumpoq ə pl ələ dr ə voşaq ,ılamyo ucu ,ilşid n

la ilpit ə lt ə k ,r ə la icis ə lt ə rlidrilib ayalrızah ə .r

adnısarağam xızA ə lıralqacapaç , ə nisr - voşaq və

la ilpit cağrıyıs ə lt ər rakşa.ridşimlide

adnısarağam xızA ıya şımlıpatkə ll ələ zü ninir ə dnir ə ralqızıc isusüx ik

nıralnasni das ə inid lniya ə v r ə kimetotlşürög ə ir li ə .rıdılğab

ıkadnısarağam xızA q ,ığılaq itnikit ə midt nıralnasni ə cird ə n t v itniki ə lşidr ə nir ə

yiy ələ mn ələ tsög inir ə .rir nadnub li nim 007 ə vv əl- adnısarağam xızA

naddo dafitsi ə mlide əyə bılınalşab 053 - nadnub li nim 004 ə vv əl- ımada xızA

İRSS şimçeK .rıdşımaşay ə dnisizar ə ,kli adaynüd ücnüdröd ıtnıpat uB .rıdıtnıpat

zA ə nınacyabr Qə ığıdşalamrof nınasni midə yizar ə .ride tubüs unuğudlo lixad

3

m ralnasnİ ə smin əmə qılıcığıy ( - vyem ələ cağa ,rlkök ə rfüs ,ir ələ ) ısamlınalpot nir təsə li ıtafürr ə

mə .raludrulo luğş griB ə )vitkellok( .idi ducvöm amnaladiq

nadnub li nim 001 ə vv ə dl ə n – .e ə 04 - yillinim ıc ə qədər

ürvöd tiloelaP atrO

m ürvöd uB ə bn ələ dr ə ürvöd eytsuM də .ralırıdnalda

rvöd uB ə mə eytsuM adasnarF aralqılaq nalo susx nanalda ə dizar ə g tsar ə .ridşimnil

tiloelaP atrO dnürvöd ə zA nıralnasni ə nacyabrə nisizar ə ağamlıyay şineg ahad ralnO.ralşımalşab

nızaqfaQ kiçiK cə bun – şə adnıcamay qr , navıçxaN ,xazaQ ,ğabaraQ glöb ələ dnir ə mə ks ə .ralşımlas n

nalo ipit nasni ineY nasni latrednaeN .rıdşımşalamrof

drvöd ub ralnasnİ ə ə sas ə n alquluçvo mə luğş.ralşumlo

rixA ə mani anısaynüd t d kli əfə öd ub drv ə anadyemgə .ridşiml

lmetot(aralnavyeh ,nusvO ərə t ,) ə ib ə vvüq t ələ nir ə mani t inid imik əsə rüvv

ağamnaray ıralamrof.rıdşımalşab

4

drvöd uB ə qarayalşab n amci ulu şavay şavayv şımalşab ağamxıç nadarıs ə qə lib ə ısamci

.ıdşımalşab ağamnaray do ralnasnİ ə grib adnıfart ə .ralıdrışığıy Səbəb-

grib ə mnisi ə le ,k əcə də və nadralnavyeh işh.idi qamnuroq

grib nıralnO ə s amaşay əbə lb ə ir - grib ə adiq ə dl ə mte ə .idi k

nadnub li nim 04 ə vv ə dl ən- .e ə nadnub li nim 21ə vv ələ qədər

ürvöd tiloelaP tsÜ

anıralqılaq iddam nürvöd uB ğabaraQ və xazaQ glöb ələ dnir ə g tsar ə .ridşimnil

dafitsi nıralnasnİ ə lkidte ə ir əmə kla ə lt ə : ir riad ,zib ,ralvoşaq ulcu ə ,iv

riadmıray ə v iv ə g ,ralvoşaq nuzu ə y ilz ə k( in ə ıranşid ə v )ilk ə qacubçü əmə la k ə lt ə .ridir

drvöd uB ə zA ə yabr nac ə dnisizar ə nasni risaümy ,ninipit ə in )sneipaS omoH( nınasni ”ıllığa“

.rıdşımtaç aşab ısamnaray nınamci ulU qə lib ə ısamci li ə əvə , ısamnulo z

x ana nıralnasni ə li itt ə qulmuhoq ə adnısaslrib ə mş ə is “ . ığılnaqax anA nünürvöD ”

.ısamnalşab

5

.E ə IIX - im IIIV lkillin ər- ürvöd tilozeM

zA ə tilozeM adnacyabrnürvöd ə mə nalo susx

dibA ələ ,r natsuboQdiba ələ v ir ə ılıcmaD

.rıdısarağam drvöd uB ə nüçü şıyaşay ə ş milqi ilşirevl ə itiar

.rıdşımnaray v xO ə namak .ridşimlide aritxi v xO ə nınamak

arnos nadnısaritxi quluçvoə şep sas əyə .ridşimlirveç

nığılradlam iaditbİ ə ısasrudşumluyoq .

iaditbİ ə v kiliçnik ə lşidr ə ir .rıdşımalşab ağamnaray

Mə smin əmə təsə nadnıtafürr t lashetsi əsə anıtafürr nidiçek ə .rudşumluyoq ısas

drvöd uB ə rixa ralnasni ə ,rınani anısaynüd tlülö ə ir də de nf ə kr ə m anınay nıralno n ə şi ə t ə ıralayş

.raludruyoq cni iaditbİ əsənət .ridşimte faşikni ilyex

6

nınıralnasni nürvöd uB nusvo – ,ınıralmani metotlniya inid ə s vo ,inir ə nh ələ inir ə ridte sk ə r n ə lms ə r

adnıralayaq natsuboQ hə .rudşumnulo kk drvöd uB ə v kümüs ralnasni ə şımnalrızah nadşad

axot dafitsi nad ə lidride ə .r nıralnavyeH ə llih ə mliridş ə nis ə ,ik rıdşımlınalşab

kli ə llh ə .rudşumlo ti navyeh şimliridş

.E IIV Ə - lkillinim IV ə r - ürvöd tiloeN

drvöd uB ə t lashetsi əsə ıtafürr g anadyem ə .ridşiml rvöd uB ə dia lşid qaro ,ralaxot şad ə ç ,ir ə atlab ,cik

və hvöl ələ dr ə rabi n ə t əmə la k ə lt ə ir adnavıçxaN ,Gə cn ə ə ,adnıfart Tə zirb ,adnığılnıxay adnatsuboQ və xazaQ glöb ə dnis ə .rıdşımlıpat

Ə ilah h qaruto ə atay .ridşimçek Ə ilah ə v kiliçnik ə vo ,ışanay alqılradlam v quluç ə

m ad alqılıçqılab ə .rudşumlo luğş drvöd uB ə züd ralbaq ısxas ralnasni ə mtl əyə

.ralşımalşab quluçsuluD .rıdşımnaray la şad ralnasnİ ə lt ə ir

mşed ə ığamalalic ,iyryö ə v şimn ə alqulucuxot

mə ub ik ralşumlo luğşd mühüm ə lkilkişiy ə dxirat r ə “ ıbaliqni tiloeN “

.rınalda

7

.E IV .Ə - lkillinim VI ə r – ürvöd tiloenE

drvöd uB ə d kli əfə la latem ə lt ə dr ən dafitsi ə .ridşimlide

klİ ə dl ə lide ə sim latem n sim nikaL.rudşumlo

la ə lt ə ısamalrızah niryyifyek nüçü ə latem ilt

B .idliyed ə uno qaprot kr zet ə .idriy

zA ə rvöd ub adnacyabr ə mə şıyaşay nıralnasni susxmə ks ə ln ə ir Gə cn ə - liM ,xazaQ - ,nağuM ,ğabaraQ

ülög ayimrU ,navıçxaN ə v adnıfart ə Tə zirblrey adnığılnıxay ə .idriş

q nıralnasnİ ə lib ə ,şımaşay adnılah ısamciə ,quluçsulud ,qılıçqılab ,qılradlam ,kiliçnik

lşişad əmə lşikümüs , əmə li qulucuxot , ə mə luğş.ralşumlo

drvöd uB ə axot ə iyiliçnik g anadyem ə .ridşiml axoT ə li iyiliçnik ə m ralnıdaq ə .raludrulo luğş d klİ əfə nıta ə llih ə mliridş ə nis ə .rıdşımlınalşab .e ( ə .

,adnıralrıxA .nim V Ə mökil ə tk əpə diba ə is – Cə glöb dabalil ə dnis ə .)

drvöd uB ə anA ığılnaqax nə ninils cə yyim ə dt ə ikt iyeqvöm mikah kililnimxoç ə cird ə anos n

.rıdşımtaç

8

Cə yyim ə h nit ə adnıtay ısaruş ırallaqqasğa amci .rıdşımalşab ağamanyo lor mühüm

nürvöd cuT ə nidiçek ə .rudşumluyoq ısas rvöd uB də lülö ə v adnısara nınıralanib şıyaşay r ə

lve ə çi nir ə dnisir ə .rıdşımlırıdsab lülÖ ə kralırıdsab r ə r naq n ə ayob ızımrıq nalo izm

li arxo ad duxay , ə .ıdrınayob v quluçvO ə şep icniki qılıçqılab əyə .ridşimlirveç riad ralnasnİ ə lve iv ə dr ə ahakin aşoq ,rıyaşay

ə as lia nanals ələ .idi ducvöm r lvE ə dnücnük aday adnısatro nir ə v qamnızıq ə

mey ə mrişib k ə rük nüçü k ələ .idi ducvöm r rvöd uB ə mə lxoç susx lteulis nıdaq u ə nir ə tsar

gə .ridşimnil

.E killinim VI Ə - unos niyillinim III

krE ə ürvöD cnuT n

m rvöd uB ədə yyin ə dxirat it ə rüK – zarAmədə yyin ə it .rınınat imik

m rvöd uB ədə yyin ə nit ə ,adnavıçxaN ,adğabaraQŞ ,adxazaQ , adzamçaX ə drikm ə ,adnatsuboQ ,

ayimrU ə dnisizar ə rallairetam şımlıpat ə adnısasryö ə .ridşimlin

Sə kr ə tr əpə )zamçaX ( m şıyaşay ə ks ə dnin ə riad ə iv küyöb ılnalp dabi ə e t iv .ridşimlide rakşa

9

axoT ə şıx iyiliçnik ə li iyiliçnik ə əvə rudşumnulo z . iamitci küyöb icniriB əmə anadyem nünüsüglöb k

gə ml ə is ısamnaray nınamravus inüS . ınamaz amalmuŞ nadnıralnavyeh uqşoq dafitsi ə

mlide ə .is mte faşikni xoç ahad nunuğuluçsuluD ə .is rvöd uB də lülö ə m şıyaşay r ə ks ə ln ə dnir ə k n ə adran

də v amrıdnayülö ,şimlide nf ə d vitkellok ə mtenf ə mə g anadyem imisar ə .ridşiml

ığılnaqaxata ığılnaqaxanA li ə əvə .rudşumnulo z drvöd uB ə işik əmə .ridşimçek analp nö iy ıralamci quluşnoQ .ıdşımalşab ağamnaray klİ ralafyat g anadyem ə q ,şiml ə lib ə ralafyat in əvə z

mte əyə .ıdşımalşab Əmə la k ə lt ə v ir ə niz ə t ə ıralayş nadcnut

.ıdşımalşab ağamnalrızah v laisoS ə ə b kalm ə bar ə .rıdşımnaray iyilzisr

.E xa niyillinim III Ə ırı – ıralatro niyillinim II

ürvöD cnuT atrO

drvöd uB ə kə m ilpit dn ə ks ə ln ə lr ə ışanay niklişəhər mə kr ə lz ə d ir ə .ıdşımnaray

01

ş klİ əhə m ilpit r ə ks ə ln ə r v navıçxaN ə ayimrU glöb ələ dnir ə .ridşimlide rakşa

v laisoS ə ə b kalm ə bar ə ,ısamtra niniyilzisr ısararalafyat ə qal ələ lşineg nir ə mn ə ,is ,qılıçğab

ılıçnatsob v külüçmüzü ,q ə şə qılıçbar iney imiktəsə lhas tafürr ə g anadyem ninir ə ml ə .is

Sənə has aqşab nığılrakt ələ dr ə v ısamlırya n ə icniki iamitci əmə nünüsüglöb k mrev şab ə .is

lidabüM ə mte faşikni nin ə .is Qə lib ə və lrib adnıralqafitti afyat nıralafyat ə mş ə is

və afyat nınıralqafitti .ısamnaray Zə .ısamlo ebat aralafyat ülcüg nıralafyat fi mte faşikni nuğuluçsuluD ə rvöd uB .is ə mə susx

adnavıçxaN tlüK əpə diba ə dnis ə rvöd ub ə diam quluçsulud əhə ll ə v is ə ıralabos sulud

.rıdşımlıpat

.E VIX Ə - IIX ə lrs ər

.ürvöD cnuT noS

rvöd uB də zA ə adnacyabr uşuluruq amci iditbi.rıdşımalşab ağamlığad .

rvöd uB ə dia v şıyaşay ə təsə ifadüm ,ıralanib tafürr ə lilikit ə ir , ralalaq kipolkis tə .ridşimlide qiqd

11

ıkadnunoyar xazaQ tıraS əpə dabaB , ə şivr şıyaşaymə ks ə ln ə dnir ə təsə v nınıraluyuq tafürr ə lpük ə nirçi ə dnisir ə v lıxat ə .ridşimlide rakşa ığılaq nu

v külüçmüzÜ ə şə .ridşimte faşikni qılıçbar d adralnaqruK əvə iteleks .ridşimlide rakşa v ıraldaqite inid nürvöd uB ə mə lmisar ə ir

çi ə dnisir ə ,şiyatis ado şem ,ağad , ayus ələrə ,txüm ə lvön cağa fil ə nir ə ısamtut rey şineg nişiyatis .

v kinim nadtA ə tisav uqşoq ə dafitsi şineg imik is ə rvöd ub ad ısamnulo ə tə .ride füdas

.ısamnaray nişiyatis atA Təsə çökmıray adtafürr ə ir nö nınığılradlam qalyay

mçek analp ə .is radlaM adralanoz qılğad nıralafyat

mə ğad ,ısamşalnuks ətə glöb iy ələ dr ə ə ıfartkhöm ə lm ə m şıyaşay şimliridn ə ks ə ln ə dnir ə ,

züd ə lkiln ə dr ə .ısamaşay adralqalşıq imüsvöm ik

.E IX Ə – IIIV ə lrs ə r

D klİ ə .ürvöD rim

drvöd uB ə zA ə amci iaditbİ adnacyabrrüs ad ahad ısamlığad nunuşuluruq ə lt ə .ridşimn

yimikaH ə t ırya – ş ulzufün ırya ə lsx ə nir ə dnil ə cə lm ə mn əyə .rıdşımalşab

21

Cə yyim ə arallusxoy tvə aralılrav

rıdşımnalaçrap . Də drim ə txüm n ə fil

ə ağamnalrızah ralayş.rıdşımalşab

Sə lmisic am ə nir ə nüG , ayA ( əşə mani )azudlU ,də .rıdşımlas kök nir

klö uşnoq ralafyaT ələ lr ə lisusüx , ə lvöd ayirussA ə itli ə v lammax ə m rızah ə racit allush ə .ıralamrapa t

zü nalıpat adılacoX unuB ə dnir ə li ızay ixim ə ıradmköh ayirussA ımlızay ıda ninirarindadA ş

qucnum tə .ride qits cnİ əsənə sküy t ə .ridşimte faşikni k amci iaditbi nınısamnaray nınıralqafitti afyat klİ

rüs ınısamlığad nunuşuluruq ə lt ə mridn ə .is zA ə Ş nıxaY nınacyabr ə m niqr ədə yyin ə ıralqaco t

li ə xıs ə qal ədə c nalo ə bun ə lizar ə dnir ə radluq klilvöd ə lt ə ir n ə .ısamluyoq nınısas

:ıdalrızaH

alyeL avomaryaB

31