iedereen geletterd! · 8 geletterdheid na.de.overgang.van.analfabetisme.naar.geletterdheid.en....
TRANSCRIPT
Iedereen geletterd!Lokaal samenwerken voor geletterde mensen
Ministerie.van.de.Vlaamse.Gemeenschap,.departement.Onderwijs
i .s .m ..Vereniging.van.Vlaamse.Steden.en.Gemeenten
Inhoud
Inhoud. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
1 ...Geletterde.mensen,.een.cruciaal.beleidspunt . . . . . . . . . . 6
2 .. Inspirerende.praktijkvoorbeelden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
2 .1 .. Generatie-armen.activeren.voor.geletterdheid.–..Genk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
2 .2 .. Wegwijs.in.papieren.en.formulieren.–.Brugge. . . . . 17
2 .3 .. Vergadertechnieken,.leren.en.werken.in.groep.–..Geel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
2 .4 .. Budgetbeheer.–.Sint-Truiden .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 25
2 .5 .. Basisvaardigheden.ICT.voor.PWA-ers.–.Diest. . . . 31
2 .6 .. Sociale.vorming.voor.OCMW-cliënten.–.Mechelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
2 .7 .. Algemene.vorming.en.sociale.vaardigheden.–..Dendermonde.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
2 .8 .. Netwerken.voor.geletterdheid.–.Leuven. . . . . . . . . 44
3 .. Basiseducatie.in.Vlaanderen,.ook.een.partner.voor.u? . . 49
3 .1 .. Het.reguliere.aanbod. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
3 .2 .. Maatwerk.en.contractonderwijs. . . . . . . . . . . . . . . . 53
Bijlage:.Adressenlijst.centra.voor.basiseducatie. . . . . . . . . . 55
Colofon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
4
In
le
id
in
gInleiding
Hebben.volwassenen.in.Vlaanderen.genoeg.basisvaardig-heden.om.hun.job.goed.te.doen.en.om.volwaardig.te.functio-neren.in.de.samenleving?.Het.antwoord.is.neen:.15%.tot.18%.van.de.bevolking.is.te.laag.geletterd.om.dat.te.doen ..Eén.op.de.zes.inwoners.dus .
Toch.hebben.ook.kortgeschoolde.mensen.in.de.economie.en.de.samenleving.van.vandaag.een.behoorlijke.bagage.van.geletterdheid.nodig ..De.stadswacht.rapporteert.in.korte.nota’s.aan.zijn.chef.over.gebeurtenissen.van.de.voorbije.dag ..Alle.bedienden.en.veel.arbeiders,.van.hoog.tot.laag,.werken.met.e-mail.en.internet ..Ook.als.burger.weet.je.de.weg.op.internet.om.informatie.over.openbare.en.andere.diensten.op.te.zoeken ..En.wie.iets.op.afbetaling.koopt,.berekent.hoeveel.intrest.hij.te.betalen.heeft,.gaat.na.of.dat.kan.binnen.zijn.budget.en.leest.ook.‘de.kleine.lettertjes’.in.het.contract.–.of.hoort.dat.toch.te.doen ..
Vlaanderen.heeft.dus.een.sterk.beleid.nodig.om.de.gelet-terdheid.van.de.bevolking.op.te.krikken ..Dat.vereist.samen-werking.tussen.veel.actoren,.ook.op.lokaal.niveau ..Lokale.besturen.staan.het.dichtst.bij.de.burger.en.kunnen.dus.het.best.inschatten.wat.de.noden.en.behoeften.zijn.van.de.lokale.bevolking.en.welke.oplossingen.mogelijk.zijn ..Niet.alleen.inzake.de.eerder.‘traditionele’.elementen.van.een.sociaal.beleid,.zoals.werkgelegenheid,.kinderopvang,.ouderenzorg,.duurzaam.en.betaalbaar.wonen ..Maar.ook.inzake.gelet-terdheid ..
Daartoe.heeft.het.lokale.bestuur.een.aantal.instrumenten.ter.beschikking ..Maatschappelijke.integratie.is.een.kerntaak.van.het.OCMW,.maar.dit.betekent.niet.dat.lokale.besturen.alles.zelf.moeten.doen ..Als.lokale.besturen.een.probleem.van.gelet-terdheid.ervaren.bij.hun.personeel.of.bij.hun.cliënten,.kunnen.ze.rond.de.tafel.gaan.zitten.met.het.centrum.voor.basisedu-catie.uit.de.gemeente.of.uit.de.streek ..Want.die.centra.zijn.
�
specialist.in.onderwijs.aan.laaggeschoolde.volwassenen ..De.afspraken.van.een.lokaal.bestuur.met.deze.centra.kunnen.worden.geformaliseerd.in.protocollen,.maar.ook.informele.samenwerking.kan.tot.resultaten.leiden .
In.deze.brochure.worden.succesvolle.vormen.van.samen-werking.gepresenteerd,.waarin.gemeenten.en.OCMW’s,.centra.voor.basiseducatie.en.welzijnsorganisaties.de.handen.in.elkaar.hebben.geslagen.voor.meer.geletterdheid.bij.kansarme.doelgroepen ...De.brochure.is.bedoeld.voor.de.sociale.diensten.van.gemeenten,.de.diensten.maatschappelijk.werk.van.de.OCMW’s.en.alle.andere.lokale.en.regionale.actoren.(centra.voor.algemeen.welzijnswerk,.ziekenfondsen.…).die.zich.willen.engageren.om.de.basisvaardigheden.van.hun.cliënten.te.verhogen,.zodat.ze.op.een.volwaardige.manier.deelnemen.aan.de.samenleving .
Deze.brochure.kwam.tot.stand.met.de.medewerking.van.verschillende.centra.voor.basiseducatie.en.het.Vlaams.Onder-steuningscentrum.voor.de.Basiseducatie.(VOCB);.zij.stelden.de.noodzakelijke.informatie.ter.beschikking ..We.hopen.dat.dit.boekje.ook.u.op.goede.ideeën.brengt.en.u.inspireert.om.samen.met.de.andere.lokale.actoren.aan.de.slag.te.gaan.voor.geletterdheid.voor.iedereen ..
6
Ge
le
tte
rd
he
id 1.Geletterdemensen,eencruciaal
beleidspunt
De.meeste.mensen.denken.bij.geletterdheid.zonder.meer.aan.‘kunnen.lezen.en.schrijven’ ..Sommigen.denken.daarbij.ook.aan.rekenvaardigheid ..Maar.geletterdheid.is.veel.meer.dan.dat ..En.het.wordt.echt.moeilijk.wanneer.men.probeert.te.omschrijven.wat.een.geletterde.mens.kan.of.zou.moeten.kunnen ..Is.iemand.geletterd.als.hij.of.zij.een.eenvoudige.tekst.kan.lezen?.Als.hij.of.zij.veel.spellingfouten.schrijft?.Een.eensluidend.antwoord.op.die.vragen.is.er.niet,.want.er.zijn.verschillende defi nities van geletterdheid.
Analfabetisme voorbij
De.opvattingen.over.het.geletterdheidprobleem.zijn.de.voorbije.jaren.sterk.geëvolueerd ..Tot.voor.enkele.jaren.had.men.het.over.analfabetisme ..De.bevolking.werd.als.het.ware.opgesplitst.in.alfabeten.en.analfabeten ..Analfabetisme.of.–.simpel.gezegd.–.niet.kunnen.lezen.en.schrijven,.werd.gezien.als.een.persoonlijk.gebrek,.een.falen,.een.handicap.zelfs ..Op.dat.probleem.rustte.een.taboe ..Niemand.mocht.het.weten.en.wie.opnieuw.wilde.gaan.leren.moest.hiervoor.een.hoge.drempel.over ..
Deze.opvatting.over.laaggeletterdheid.als.het.simpele.analfa-betisme.leeft.vandaag.nog.altijd.bij.de.publieke.opinie,.bij.sommige.organisaties,.bij.besturen.en.diensten.en.soms.ook.nog.bij.de.opleiders.zelf ..Maar.wetenschappelijk.onderzoek1.heeft.aangetoond.dat.we.het.geletterdheidprobleem.positiever.en.ruimer.moeten.benaderen ..Vandaag.is.de.kernvraag:.hebben.volwassenen.genoeg.basisvaardigheden.–.waaronder.
1. IALS ..International.adult.literacy.survey ..Statistics.Canada ..1994-1998 ..Zie.ook.Van.Damme.D,.Hoe geletterd/gecijferd is Vlaanderen? Functi-onele taal- en rekenvaardigheden van Vlamingen in internationaal perspectief..Leuven,.Garant,.1997 .
�
geletterdheid.–.om.actief.deel.te.nemen.aan.de.samenleving.van.vandaag?.De.klassieke.probleemomschrijving.van.niet.kunnen.lezen.en.schrijven.volstaat.niet.meer ..Geletterdheid.is.veel.breder ..Het.gaat.om.alle kennis en vaardigheden om via geschreven taal te communiceren en informatie te verwerken,.dus.ook.om.gecijferdheid.en.ICT-geletterdheid ..Bijvoor-beeld:.informatie.lezen.en.invullen.op.documenten.en.formu-lieren, berekenen hoe je kan rondkomen met het leefloon, de.verborgen.verleiders.in.het.reclamedrukwerk.trachten.te.ontwijken,.de.etiketten.lezen.over.opslag.en.gebruik.van.schoonmaakproducten,.solliciteren.met.de.WIS-computer .
Nieuw: functionele geletterdheid en sleutelcompetenties
Dit.zijn.allemaal.voorbeelden.van.functionele geletterdheid:.geletterdheid.in.functie.van.de.werkomstandigheden.en.de.leefomstandigheden ..Die.soort.geletterdheid.staat.vandaag.centraal ..Ze.is.anders.voor.een.volwassene.dan.voor.een.kind,.voor.een.poetsvrouw.dan.voor.een.werkzoekende ..Functi-onele.geletterdheid.heeft.te.maken.met.het.actief.functioneren.in.de.maatschappij:.de.klasagenda.van.je.kind.lezen.en.onder-tekenen,.een.briefje.invullen.om.deel.te.nemen.aan.het.ouder-contact,.de.krant.lezen,.de.rente.van.een.lening.berekenen,.informatie.opzoeken.op.het.internet ..Alleen.geletterde.mensen.kunnen.zich.zelfstandig.beredderen.in.de.samenleving.vandaag ..Het.is.een.cruciale.vaardigheid.om.in.onze.samen-leving.vandaag.mee.te.kunnen,.op.alle.terreinen .
De.sprong.van.het.negatieve.begrip.analfabetisme.naar.het.veel.ruimere.en.positieve.geletterdheid.heeft.verstrekkende.gevolgen ..Het.taboe.van.analfabeet.zijn.verdwijnt.en.de.drempel.voor.levenslang.leren.verlaagt ..Geletterdheid.is.een.normale.zaak,.een.werkpunt.voor.iedereen ..Want.iedereen.moet.af.en.toe.nieuwe.competenties.verwerven,.zowel.het.kaderlid.als.de.bediende.en.de.arbeider,.zowel.ouderen.als.jongeren,.zowel.werkenden.als.werkzoekenden ..Levenslang.leren.hoort.er.vandaag.bij,.voor.iedereen ..
8
Ge
le
tte
rd
he
id
Na.de.overgang.van.analfabetisme.naar.geletterdheid.en.functionele.geletterdheid,.is.er.recent.nog.een.nieuwe.stap.gezet ..Geletterdheid.wordt.verder.verruimd.naar.zogenaamde.life skills of.sleutelcompetenties.die.toepasbaar.zijn.in.veel.situaties,.zoals.probleemoplossend.vermogen,.aanpassings-vermogen,.verantwoordelijkheidszin,.sociale.vaardigheden,.omgaan.met.numerieke.gegevens ..
Is onze bevolking geletterd?
Over.de.aanwezigheid.van.geletterdheidvaardigheden.en.sleutelcompetenties.bij.de.Vlaamse.bevolking.is.er.geen.recent.onderzoek ..De.enige.basis.blijft.de.International Adult Literacy Survey.(IALS-onderzoek).van.ruim.tien.jaar.geleden ..Daaruit.blijkt.dat.Vlaanderen.globaal.vrij.goed.scoort.inzake.geletterdheid,.maar.er.zijn.ook.knelpunten2 .
Bijna.een.op.de.vijf.Vlaamse.volwassenen.functioneert.op.het.laagste.geletterdheidniveau ..In.Vlaanderen.hebben.we.in.vergelijking.met.andere.landen.veel.laaggeletterden.en.veel.hooggeletterden ..De.middengroep.is.relatief.klein ..Er.is.ook.een.beduidend.hoger.aantal.laaggeletterde.werklozen.in.Vlaanderen.dan.in.andere.landen ..Ongeveer.60%.van.de.werklozen.haalt.een.van.de.laagste.twee.geletterdheidniveaus ..En.zij.schatten.de.invloed.van.geletterdheid.op.hun.eigen.kansen.op.werk.vaak.verkeerd.in ..Laaggeletterden.maken.minder.kans.op.een.job.en.zeker.op.een.job.van.lange.duur ..Ze.hebben.dus.serieuze.problemen.op.de.arbeidsmarkt,.maar.maken.de.link.niet.met.hun.laaggeletterdheid ..
2. OECD,.Literacy in the information age: Final report of the international literacy survey..Paris,.2000 .
�
Geletterdheid en werk
Cijfers.uit.internationaal.onderzoek3.bevestigen.het.belang.van.geletterdheid.op.de.arbeidsmarkt ..
-. Vrouwen.met.een.laag.geletterdheidniveau.hebben.drie.maal.minder.kans.dan.anderen.om.tussen.23.en.33.jaar.een.fulltime.baan.te.vinden .
-. Mannen.met.een.laag.geletterdheidniveau.hebben.vijf.keer.minder.dan.anderen.een.fulltime.baan.tussen.23.en.33.jaar .
-. Op.een.leeftijd.van.37.jaar.is.de.kans.op.werkloosheid.bij.mannen.met.een.laag.niveau.van.taal.en.rekenvaardigheid.zes.keer.zo.hoog.als.bij.anderen .
Laaggecijferde.en.laaggeletterde.volwassenen.lopen.dus.een.hoger.risico.op.werkloosheid ..In.de.Verenigde.Staten.blijkt.dat.79%.van.de.19.tot.23-jarigen.die.leven.van.een.sociale.uitkering.een.geletterdheidniveau.heeft.beneden.het.Ameri-kaanse.gemiddelde ..Van.de.Britse.volwassenen.die.uitsluitend.leven.van.een.sociale.uitkering.scoort.twee.derden.op.de.twee.laagste.geletterdheidniveaus .
Geletterdheid en sociale cohesie
Geletterdheid.is.niet.alleen.cruciaal.om.een.job.te.vinden ..Het.is.ook.essentieel.bij.het.maken.van.verantwoorde.maatschap-pelijke.keuzes,.de.uitoefening.van.burgerschap.en.deelname.aan.het.maatschappelijke.leven ..Het.IALS-onderzoek.maakt.duidelijk.dat.taal-.en.rekenvaardigheden.een.voorwaarde.zijn.voor.culturele,.sociale.en.politieke.participatie ..
3 Assembling the fragments: a review of research on adult basic skills..DfEE,.London,.2001 .
10
Ge
le
tte
rd
he
id
Brits.onderzoek4.toont.aan.dat.laaggeletterde.vrouwen.en.mannen.nauwelijks.deelnemen.aan.gemeenschapsactiviteiten.in.buurten,.scholen,.bewonersgroepen.of.politieke.partijen ..3%.van.deze.mannen.en.14%.van.deze.vrouwen.is.ooit.publiek.actief.geweest,.tegenover.30%.van.de.mannen.en.47%.van.de.vrouwen.bij.de.populatie.met.goede.taal-.en.rekenvaardig-heden ..Het.hier.al.vermelde.Britse.onderzoek.toont.bovendien.het.volgende.aan .
- Slechts.14%.van.de.laaggeletterde.mannen.is.politiek.geïnteresseerd,.tegenover.53%.van.de.mannen.met.een.goed.geletterdheidniveau .
- 50%.van.de.laaggeletterde.mannen.is.van.mening.dat.geen.enkele.politieke.partij.iets.goeds.kan.doen,.tegenover.10%.van.de.mannen.met.een.goed.geletterdheidniveau .
- Vrouwen.met.lage.rekenvaardigheden.gaan.drie.keer.minder.stemmen.dan.vrouwen.met.goede.rekenvaardig-heden .
- 20%.van.de.laaggeletterde.volwassenen.is.niet.op.de.hoogte.van.actualiteit.of.belangrijke.gebeurtenissen,.tegenover.1%.van.de.volwassenen.met.een.goed.gelet-terdheidniveau .
Een gericht beleid in Vlaanderen
Stilaan.is.ook.in.Vlaanderen.het.besef.gegroeid.dat.het.verwerven.of.verhogen.van.geletterdheid.moet.gebeuren.in.het.bredere.kader.van.alle.vaardigheden.die.van.belang.zijn.in.de.maatschappij.van.vandaag:.algemene.sleutelvaardig-heden.voor.werk.en.voor.sociale,.culturele.en.politieke.parti-cipatie, specifi eke vaardigheden voor een job en voor onder-
4 Assembling the fragments: a review of research on adult basic skills..DfEE,.London,.2001 .
11
nemerschap,.basisvaardigheden.om.te.zorgen.voor.de.eigen.gezondheid.en.voor.het.levensonderhoud.enz .
In.zijn.beleidsnota.2004-2009.stelt.de.minister.van.Werk,.Onderwijs.en.Vorming.deze.visie.scherp ..Een.te.groot.deel.van.de.Vlaamse.bevolking.beschikt.niet.over.voldoende.basis-vaardigheden.voor.taal,.rekenen.en.computergebruik.om.vlot.in.de.huidige.samenleving.te.kunnen.functioneren,.wat.leidt.tot.een.ongewenst.maatschappelijk.dualiseringproces,.een.kloof.tussen.laaggeletterden.en.hooggeletterden ..Om.die.kloof.te.overbruggen.heeft.de.Vlaamse.Regering.op.24.juni.2005.een.strategisch.plan.Geletterdheid verhogen.goedgekeurd ..Tegelijk.kreeg.een.ambtelijke.stuurgroep.de.opdracht.om.dit.plan.verder.uit.te.werken,.zoveel.mogelijk.gekoppeld.aan.al.bestaande.opties.en.acties.in.de.verschillende.beleidsdo-meinen ..
In.uitvoering.van.dit.plan.worden.heel.wat.initiatieven.genomen.om.het.probleem.van.laaggeletterdheid.vast.te.stellen.en.aan.te.pakken ..Er.wordt.werk.gemaakt.van.sensibilisering,.screening.en.sterke.partnerschappen,.ook.met.de.OCMW’s,..CAW’.s.en.andere.lokale.actoren ..Aandacht.voor.geletterdheid.zal.het.lokaal.sociaal.beleid.ongetwijfeld..ten.goede.komen ..
12
Ge
le
tte
rd
he
id 2. Inspirerendepraktijkvoorbeelden
2.1. Generatie-armen activeren voor geletterdheid
– Genk
Context en ontstaansgeschiedenis
. Met.middelen.van.het.Stedenfonds.zet.het.centrum.voor.basiseducatie.in.Genk.activiteiten.op.om.generatiearmen.te.activeren.en.toe.te.leiden.naar.de.reguliere.opleidingen.basiseducatie ..Deze.actie.past.in.een.ruimere.aanpak ..Het.centrum.stelt.immers.vast.dat.het.voor.de.generatiearmen.bijzonder.moeilijk.is.om.gebruik.te.maken.van.het.onder-wijsaanbod.in.de.centra.voor.basiseducatie ..Hun.moeilijke.levensomstandigheden.bieden.onvoldoende.ruimte.om.in.te.gaan.op.een.systematisch.onderwijs-.of.vormings-aanbod .
. Het.doel.van.de.actie.is.om.kansarme.groepen.op.een.meer.gerichte.manier.te.betrekken.bij.het.onderwijs-.en.vormingsaanbod.van.het.centrum.voor.basiseducatie ..Daartoe.werkt.het.centrum.samen.met.organisaties.die.dicht.bij.de.kansarme.doelgroepen.staan.in.Genk:.het.OCMW,.het.dagcentrum.Actief,.het.Ontmoetingshuis.en’t.Huis ..
. Het.project.is.bescheiden.gestart.tien.jaar.geleden ..Intussen.is.het.een.vast.onderdeel.geworden.in.de.samen-werking.werking.tussen.het.OCMW.en.het.centrum.voor.basiseducatie .
13
Doelgroep
. De.doelgroep.van.de.actie.zijn.generatiearmen,.cliënten.van.het.OCMW ..Alle.cursisten.hebben.voldoende.kennis.van.het.Nederlands .
Initiatiefnemer en actiestrategie
. Het.OCMW.Genk.speelde.in.op.de.mogelijkheden.die.geboden.werden.naar.aanleiding.van.de.federale.omzend-brief.van.23.juni.2006.over.sociale.en.culturele.participatie.van.kansarmen ..Die.omzendbrief.formuleert.een.aantal.doelstellingen,.waaronder.het.nemen.van.initiatieven met het oog op de toegankelijkheid tot en de kennismaking met de nieuwe informatie- en communicatietechnologieën (ICT) ..
. Het.centrum.voor.basiseducatie.heeft.een.activeringspro-gramma.ICT.uitgewerkt ..Later.werd.de.actie.uitgebreid.met.activeringsprogramma’s.voor.maatschappelijke.oriëntatie:.gebruik.van.het.openbaar.vervoer,.de.gemeenteraadsver-kiezingen,.techniek. . . . ..
Communicatie en promotie
. Het.centrum.voor.basiseducatie.overlegt.met.het.OCMW.en.met.de.andere.partners.in.het.project.en.geeft.infor-matie.over.de.geplande.activiteiten.aan.de.verschillende.partners ..Het.OCMW.verspreidt.die.informatie.in.de.wijkbu-reaus .
. De.sociale.dienst.van.het.OCMW.spoort.de.leerbe-hoeften.op.bij.zijn.cliënten ..Hij.neemt.met.hen.contact.op.en.informeert.en.motiveert.diegenen.die.voor.de.actie.in.aanmerking.komen ..De.informatie.over.de.potentiële.kandi-daten.wordt.aan.het.centrum.voor.basiseducatie.doorge-
14
Vo
orb
ee
ld
en
geven,.zodat.het.centrum.zelf.bijkomend.contact.met.de.kandidaten.kan.opnemen.als.dat.nodig.blijkt .
Organisatiemodel
. De.activeringsactiviteit.wordt.ingericht.in.sessies.van.drie.uur.gedurende.vier.weken ..De.lessen.vinden.plaats.in.de.lokalen.van.het.centrum.voor.basiseducatie ..Alle.initiatieven.worden.genomen.in.onderling.overleg.met.de.andere.partners.in.een.stuurgroep .
Inhoud en werkwijze
. De.activiteiten.worden.opgebouwd.op.basis.van.de.ervaringen.en.behoeften.van.de.cursisten ..Hun.vaardig-heden.zijn.vaak.verschillend,.maar.die.heterogeniteit.wordt.door.de.medewerker.van.het.centrum.voor.basiseducatie.in.positieve.zin.aangewend .
. Tijdens.de.sessies.staan.de.vragen.van.de.cursisten.centraal,.maar.toch.wordt.in.grote.lijnen.een.vaste.opbouw.gevolgd.waarbij.de.ICT-basisvaardigheden.systematisch.aan.bod.komen.(klikken,.dubbelklikken,.betekenis.van.icoontjes,.informatie.opzoeken.op.het.internet.…) .
. Deze.cursus.vormt.een.eerste.stap ..De.medewerker.van.het.centrum.voor.basiseducatie.stimuleert.de.cursisten.een.verdere.stap.te.zetten.naar.het.reguliere.ICT-aanbod.in.het.centrum.voor.basiseducatie.of.in.een.centrum.voor.volwas-senenonderwijs ..Anderen.hebben.nog.extra.stimulansen.nodig.en.nemen.in.sommige.gevallen.deel.aan.een.active-ringsactiviteit.rond.maatschappelijke.oriëntatie,.die.het.centrum.voor.basiseducatie.na.het.succes.van.de.active-ringsprogramma’s.ICT.uitwerkte ..
1�
Randvoorwaarden
. Het.centrum.voor.basiseducatie.maakt.voor.deze.activi-teiten.gebruik.van.middelen.uit.het.stedenfonds .
. Alle.activiteiten.worden.in.de.stuurgroep.geëvalueerd .
Resultaten en meerwaarde
. Sinds.2005.hebben.ruim.80.personen.deelgenomen.aan.de.verschillende.ICT-activiteiten ..Een.vierde.van.hen.schrijft.zich.nadien.in.voor.een.uitgebreidere.cursus.in.het.centrum.voor.basiseducatie ..Het.succes.van.de.activiteiten.rond.maatschappelijke.oriëntatie.is.kleiner;.het.blijkt.moeilijk.om.voldoende.geïnte-resseerden.voor.deze.activiteiten.te.mobiliseren .
. Voor.het.OCMW.is.de.structurele.band.die.nu.werd.uitge-bouwd.onmisbaar ..Naast.de.individuele.hulpverlening.van.het.OCMW.is.de.samenwerking.met.het.centrum.voor.basiseducatie.onmisbaar.om.de.kansen.op.participatie.van.generatiearmen.in.de.samenleving.te.verhogen ..Naast.de.verworven.kennis.en.vaardigheden.is.vooral.meer.welzijn.van.de.doelgroep.van.belang.voor.het.OCMW ..Mensen.die.deelgenomen.hebben.aan.de.activiteiten.zetten.hun.eerste.stappen.naar.opleiding.en.vorming,.hun.isolement.wordt.doorbroken.en.ze.nemen.opnieuw.deel.aan.de.samen-leving .
Contact
. Centrum.voor.basiseducatie.Hoogstraat.5.-.3600.Genk.089.35.59.90
16
Vo
orb
ee
ld
en
. OCMW.GenkWeg.naar.As.58.-.3600.Genk.089.57.34.00
Andere initiatiefnemers
. Acties.om.armen.te.activeren.en.toe.te.leiden.naar.onderwijs-.en.vormingsaanbod.treft.men.onder.meer.ook.aan.in.het.centrum.voor.basiseducatie.van.Diksmuide .
1�
2.2. Wegwijs in papieren en formulieren – Brugge
Context en ontstaansgeschiedenis
. Het.centrum.voor.basiseducatie.in.Brugge.werkt.al.verschillende.jaren.samen.met.gemeentebesturen.en.OCMW’s.in.de.regio ..Het.organiseert.opleidingen.op.de.werkvloer.voor.kortgeschoold.gemeentepersoneel ..
. Sinds.het.jaar.2000.geeft.het.centrum.voor.basiseducatie.korte.cursussen.voor.cliënten.van.het.OCMW ..Aanvankelijk.lag.het.accent.van.deze.cursussen.op.het.verwerven.van.communicatieve.vaardigheden ..Gaandeweg.is.er.meer.belangstelling.gekomen.voor.functionele.vaardigheden:.het.inzicht.krijgen.in.de.verschillende.elementen.van.het.systeem.van.sociale.zekerheid.en.het.aan.de.slag.kunnen.gaan.met.de.gebruikelijke.documenten.en.formulieren .
. De.eerste.cursus.Wegwijs in papieren en formulieren.vond.plaats.op.vraag.van.het.OCMW.in.Knokke-Heist ..Intussen.wordt.de.cursus.ook.ingericht.in.samenwerking.met.het.OCMW.van.Sijsele-Damme.en.Zedelgem .
Doelgroep
De doelgroep voor de cursussen zijn leefloontrekkers bij.het.OCMW.en.OCMW-cliënten.die.geen.aanspraak.kunnen.maken.op.een.werkloosheidsvergoeding.of.een.ziekte-uitkering ..Deze.laatste.groep.mensen.wordt.door.het.OCMW.tewerkgesteld.tot.zij.in.aanmerking.komen.voor.een.werkloosheidsvergoeding.of.andere.sociale.uitkeringen.(artikel.60) ..De.duur.van.de.tewerkstelling.bij.het.OCMW.hangt.af.van.de.leeftijd.van.de.betrokkene.en.kan.oplopen.tot.twee.jaar .
. Volwassenen.van.alle.leeftijden.met.een.verschillende.sociale.achtergrond.en.van.verschillende.herkomst.zijn.
18
Vo
orb
ee
ld
en
bij.de.cursus.betrokken ..Alle.cursisten.hebben.voldoende.kennis.van.het.Nederlands .
Initiatiefnemer en actiestrategie
. Het.OCMW.treedt.op.als.initiatiefnemer.voor.het.vormings-programma ..Voor.de.uitvoering.doet.het.een.beroep.op.het.centrum.voor.basiseducatie,.dat.voldoende.expertise.heeft.in.onderwijs.en.vorming.voor.deze.doelgroepen ..Het.vormingsprogramma.is.een.integraal.onderdeel.van.de.aanpak.van.het.OCMW.voor.deze.doelgroep,.maar.het.zijn.de.OCMW-cliënten.zelf.die.de.beslissing.nemen.om.al.dan.niet.in.te.schrijven.voor.de.cursus .
Communicatie en promotie
. De.sociale.dienst.van.het.OCMW.neemt.contact.op.met.de.cliënten.en.informeert.diegenen.die.voor.de.opleiding.of.vorming.in.aanmerking.komen ..Het.OCMW.geeft.er.de.voorkeur.aan.de.cliënten.niet.te.dwingen.tot.deelname.aan.de.cursus ..Meestal.wordt.slechts.een.relatief.kleine.groep.bereid.gevonden.om.deel.te.nemen .
Organisatiemodel
. Het.vormingsprogramma.wordt.ingericht.in.sessies.van.drie.uur,.gedurende.vijf.weken ..De.lessen.worden.gegeven.in.infrastructuur.in.de.gemeente.waar.het.OCMW.gevestigd.is .
. De.medewerker.van.het.centrum.voor.basiseducatie.rapporteert.na.elke.les.aan.het.OCMW.over.de.lesin-houden,.de.voortgang.van.de.cursisten.in.het.leerproces.en.de.problemen.die.zich.eventueel.hebben.voorgedaan .
1�
Inhoud en werkwijze
. Vertrekkend.van.de.informatie.op.een.loonstrookje.worden.verschillende.elementen.uit.het.stelsel.van.de.sociale.zekerheid.belicht:.bruto-.en.nettosalaris,.de.afhouding.voor.pensioen.en.ziekteverzekering,.de.zorgverzekering,.de.functie.van.het.ziekenfonds.…
. Naast.de.verschillende.aspecten.van.de.sociale.zekerheid.wordt.aandacht.besteed.aan.het.thema.van.rechten.en.plichten.als.werknemer.of.werkzoekende,.wonen.en.huren,.problemen.met.deurwaarders,.de.werking.van.het..gerecht.…
Wegwijs in papieren en formulieren.is.een.informatief.vormingsprogramma ..Het.is.opgevat.als.een.eerste.inleiding.in.het.stelsel.van.de.sociale.zekerheid ..De.cursisten.leren.het.belang.van.bepaalde.documenten.en.formulieren.beter.inzien,.hoe.bepaalde.formulieren.in.te.vullen.en.hoe.er.verder.mee.om.te.gaan ..De.lesgevers.maken.hiervoor.gebruik.van.de.documenten.en.formulieren.die.de.cursisten.zelf.meebrengen .
. Aanvankelijk.werd.een.beroep.gedaan.op.externe.experten.die.bij.bepaalde.onderdelen.meer.uitgebreide.toelichting.kwamen.geven ..Nu.beschikt.het.centrum.per.onderdeel.over.een.beperkte.syllabus.met.oefeningen,.waarbij.de.gespecialiseerde.informatie.van.verschillende.diensten.wordt.benut .
Randvoorwaarden
. Het.centrum.voor.basiseducatie.sluit.voor.de.uitwerking.van.het.vormingsprogramma.een.formele.overeenkomt.af.met.het.OCMW ..Er.zijn.hiervoor.vaste.prijsafspraken.gemaakt.tussen.de.verschillende.centra.in.de.provincie.West-Vlaanderen .
20
Vo
orb
ee
ld
en
. Voor.de.start.van.de.cursus.wordt.uitgebreid.overlegd.met.het.OCMW,.zodat.het.vormingspakket.goed.kan.aansluiten.bij.de.behoeften.die.door.het.OCWM.vastgesteld.zijn .
. Na.elke.cursus.houdt.het.centrum.voor.basiseducatie.een.uitgebreide.evaluatie.met.het.OCMW ..Wanneer.dat.gewenst.is,.wordt.de.cursus.bijgestuurd .
Resultaten en meerwaarde
. In.de.voorbije.periode.werden.50.personen.bereikt ..De.cursus.is.succesvol ..Dit.blijkt.uit.de.evaluatie.zowel.van.de.cursisten.als.van.de.betrokken.OCMW’s ..De.introductie.in.het.stelsel.van.de.sociale.zekerheid.en.leren.omgaan.met.formulieren.en.documenten.bieden.de.cursisten.een.ruimer.inzicht.en.leiden.tot.zelfstandiger.functioneren .
. Het.OCMW.oefent.weinig.druk.uit.op.de.kandidaat-cursisten.om.aan.de.cursus.deel.te.nemen ..Het.centrum.voor.basiseducatie.vraagt.zich.af.of.het.effect.niet.kan.verhoogd.worden.door.deelname.aan.het.vormings-.of.opleidingsprogramma.sterker.te.stimuleren.of.te.verplichten .
Contact
. Centrum.voor.basiseducatie
Collaert.Mansionstraat.24.-.8500.Brugge
050.34.15.15
. OCMW.Knokke-Heist
Noordhinder.31.-.8301.Knokke-Heist
050.53.00.61
21
Andere initiatiefnemers
. Soortgelijke.acties.treft.men.onder.meer.ook.aan.in.het.centrum.voor.basiseducatie.van.Roeselare .
22
Vo
orb
ee
ld
en
2.3. Vergadertechnieken, leren en werken in
groep – Geel
Context en ontstaansgeschiedenis
Het.centrum.voor.basiseducatie.in.Geel.werkt.al.verschil-lende.jaren.samen.met.gemeentebesturen.en.OCMW’s.in.de.Zuiderkempen.(Herentals,.Mol,.Geel,.Dessel,.Herselt,.Westerlo,.Hulshout) ..Er.zijn.korte.succesvolle.opleidingen.op.de.werkvloer.voor.kortgeschoold.gemeentepersoneel.(communicatie.op.het.werk.voor.onderhoudspersoneel,.functioneren.op.het.werk,.communicatieve.vaardigheden.voor.stadswachten) ..Het.centrum.richt.ook.cursussen.assertiviteit.in.voor.cliënten.in.budgetbegeleiding .
. In.het.kader.van.regionaal.armoedeoverleg.groeide.het.voorstel.voor.een.korte.cursus.Vergadertechnieken, asser-tiviteit, leren werken in groep ..De.cursus.vond.plaats.in.Mol .
Doelgroep
De.doelgroep.van.de.actie.zijn.armen.die.zich.georga-niseerd.hebben.in.een.stuurgroep.permanent.armoede-overleg .
Initiatiefnemer en actiestrategie
. Het.initiatief.ontstond.in.de.schoot.van.het.permanent.armoedeoverleg.dat.de.behoefte.vaststelde.om.op.een.meer.gestructureerde.manier.te.gaan.werken ..Het.centrum.voor.basiseducatie.participeerde.al.enkele.jaren.aan.dit.overleg .
23
Communicatie en promotie
. Het.centrum.voor.basiseducatie.heeft.met.het.OCMW.en.met.de.andere.partners.zitting.in.het.armoedeoverleg ..Geïnteresseerde.kandidaten.kunnen.zich.melden;.zodra.een.kleine.groep.gevormd.is.gaat.de.cursus.van.start .
Organisatiemodel
. De.cursus.is.gespreid.over.acht.sessies.van.telkens.drie.uur ..Een.maatschappelijk.werkster.neemt.de.laatste.tien.minuten.van.elke.sessie.deel,.zodat.ze.op.de.hoogte.is.van.de.aangeboden.lesinhoud.en.de.evaluatie.door.de.cursisten.aan.het.einde.van.elke.les.beter.kan.inschatten .
Inhoud en werkwijze
. Elke.sessie.in.de.cursus.wordt.opgevat.als.een.echte.vergadering ..Verschillende.thema’s.die.in.de.stuurgroep.permanent.armoedeoverleg.aan.bod.zullen.komen,.kunnen.worden.voorgesteld.en.besproken,.bv ..jongeren.en.armoede,.huisjesmelkerij,.vreemdelingen,.energiegebruik ..
. Tijdens.de.sessies.is.er.aandacht.voor.de.ervaringen.en.meningen.van.de.cursisten,.maar.er.is.een.vaste.opbouw ..Bij.de.start.van.elke.sessie.wordt.een.korte.input.gegeven,.bv ..leren.structureren,.non-verbaal.contact,.niet.in.herhaling.vallen ..Cursisten.geven.elkaar.nadien.feedback.over.de.manier.waarop.ze.aan.de.vergadering.deelnemen.en.de.evolutie.in.hun.wijze.van.vergaderen ..Omdat.de.cursisten.elkaar.goed.kennen.is.er.een.grote.onderlinge.betrokkenheid .
Randvoorwaarden
. Het.centrum.voor.basiseducatie.sluit.voor.de.uitwerking.van.het.programma.een.formele.overeenkomt.af.met.
24
Vo
orb
ee
ld
en
het.OCMW ..De.prijs.is.gebaseerd.op.afspraken.tussen.de.centra.voor.basiseducatie.in.de.regio ..
. Alle.activiteiten.worden.in.de.stuurgroep.geëvalueerd .
Resultaten en meerwaarde
. De.cursus.Vergadertechnieken, leren en werken in groep.is.een.bescheiden.startend.initiatief,.dat.in.2006.voor.het.eerst.heeft.plaatsgevonden ..Het.deelnemen.aan.de.cursus.vergadertechnieken.heeft.bij.enkele.cursisten.nieuwe.leervragen.doen.ontstaan ..Het.centrum.voor.basiseducatie.onderzoekt.hoe.men.hierop.kan.ingaan ..
. Voor.het.OCMW.is.het.initiatief.nuttig ..De.structurele.werking.van.het.armoedeoverleg.is.nodig.om.het.functio-neren.van.armen.in.de.samenleving.te.versterken ..Hun.isolement.wordt.doorbroken.en.ze.staan.zelfstandiger.en.actiever.in.het.leven .
Contact
Centrum.voor.basiseducatie
Kollegestraat.21.-.2440.Geel
014.58.41.91
. OCMW.Mol
Jacob.Smitslaan.22.-.2400.Mol.
014.30.00.11
Andere initiatiefnemers
Cursussen.voor.armen.treft.men.onder.meer.ook.aan.in.
het..centrum.voor.basiseducatie.van.Peer,.Mechelen.en.
Brugge .
2�
2.4. Budgetbeheer – Sint-Truiden
Context en ontstaansgeschiedenis
. Tien.jaar.geleden.werd.in.het.kader.van.de.hulpver-lening.aan.personen.met.budgetproblemen.een.cursus.ontwikkeld ..De.cursus.Nu kom ik rond.was.beschikbaar.voor.OCMW’s,.maar.die.centra.beschikten.vaak.niet.over.voldoende gekwalificeerd eigen personeel om deze cursus in.te.richten .
. Een.oplossing.kwam.in.zicht.toen.het.centrum.voor.basis-educatie.in.Sint-Truiden.ging.samenwerken.met.verschil-lende.OCMW’s.in.Zuid-Limburg ..Die.samenwerking.was.aanvankelijk.vooral.gericht.op.de.doorverwijzing.van.indivi-duele.kandidaat-cursisten.naar.cursussen.Nederlands,.maar.gaandeweg.werd.ze.ruimer ..Het.OCMW.van.Sint-Truiden.deed.een.beroep.op.de.deskundigheid.van.het.centrum.voor.basiseducatie.om.de.cursus.Nu kom ik rond.te.geven .
. Het.centrum.voor.basiseducatie.ontwikkelde.daaruit.een.eigen.cursus.Nu doe ik het zelf,.op.maat.van.de.doelgroep.om.de.zelfredzaamheid.van.de.cursisten.te.vergroten.voor.het.geheel.of.gedeeltelijk.zelfstandig.beheren.van.hun.budget ..De.OCMW’s.van.Alken.Tongeren.en.Riemst.nemen.intussen.deel.aan.het.project ..De.samenwerking.tussen.het.centrum.voor.basiseducatie.en.de.OCMW’s.is.in.Zuid-Limburg.is.vandaag.sterk.uitgebouwd .
Doelgroep
. De.doelgroep.voor.de.cursus.zijn.cliënten.van.het.OCMW.die.in.budgetbegeleiding.zijn .
26
Vo
orb
ee
ld
en
Initiatiefnemer en actiestrategie
. Het.centrum.stelt.jaarlijks.zijn.onderwijsaanbod.voor.aan.de.verschillende.OCMW’s.en.op.basis.van.hun.behoeften.worden.afspraken.gemaakt.voor.de.uitvoering .
Communicatie en promotie
. De.sociale.dienst.van.het.OCMW.stelt.de.leerbehoeften.vast.bij.zijn.cliënten ..Hij.neemt.met.hen.contact.op.en.motiveert.hen.om.aan.de.cursus.deel.te.nemen ..De.informatie.over.de.potentiële.kandidaten.wordt.aan.het.centrum.voor.basiseducatie.doorgegeven,.dat.verder.met.hen.contact.kan.opnemen.om.zich.voor.de.cursus.in.te.schrijven ..Sommige.OCMW’s.stellen.de.deelname.aan.de.cursus.verplicht ..
Organisatiemodel
. Voor.de.organisatie.van.een.cursus.worden.onderlinge.afspraken.gemaakt ..OCMW’s.van.kleinere.gemeenten.worden.gestimuleerd.om.samen.te.werken.zodat.bijvoor-beeld.met.cliënten.van.twee.OCMW’s.samen.één.lesgroep.kan.worden.gevormd ..Soms.wordt.de.organisatie.bemoei-lijkt.omwille.van.de.beperkte.mobiliteit.van.cursisten.en.de.beperkte.verbindingsmogelijkheden.met.het.openbaar.vervoer.in.de.regio ..De.lesgroepen.worden.zo.homogeen.mogelijk.samengesteld ..Men.houdt.onder.meer.rekening.met.de.aard.van.de.problemen.waarmee.de.OCMW-cliënten.geconfronteerd.worden.en.de.duur.van.de.begeleiding.door.het.OCMW.zelf .
. Het.centrum.streeft.er.ook.naar.om.over.verschillende.aspecten.van.de.uitvoering.afspraken.te.maken.met.de.OCMW’s ..Indien.cursisten.verplicht.worden.tot.deelname.wordt.op.vraag.van.het.centrum.voor.basiseducatie.nagegaan.of.er.tegenover.de.verplichting.ook.een.beloning.
2�
kan.staan.in.de.vorm.van.een.uitstap.of.een.uitgebreid.voedselpakket ..
. Iedere.cursus.wordt.mee.gevolgd.door.een.maatschap-pelijk.werker.van.het.OCMW ..Die.leert.de.cliënten.daar.op.een.andere.manier.kennen,.zodat.hij.meer.gerichte.onder-steuning.kan.bieden .
Inhoud en werkwijze
. De.cursus.vertrekt.vanuit.een.positieve.invalshoek ..Budget.en.budgetproblemen.worden.benaderd.vanuit.het.gezichtspunt.van.prijsbewust.wonen.en.consumeren ..De.lesactiviteiten.worden.opgebouwd.op.basis.van.de.ervaringen.en.behoeften.van.de.cursisten ..Alle.inhouden.worden.op.een.concrete.en.functionele.manier.aangeboden .
. Het.gaat.om.de.volgende.lesinhouden:.prijsbewust.kopen,.slim.omgaan.met.reclame.en.verleiders,.inkomsten.en.uitgaven.beheren,.documenten.en.papieren,.gebruik.maken van diensten van financiële instellingen, verze-keringen,.wonen,.woonomgeving.en.huren,.nutsvoorzie-ningen,.energie.en.energiegebruik.….De.doelstellingen.van.de.cursus.komen.globaal.overeen.met.die.van.de.module.Milieubewust wonen en consumeren.uit.het.leertraject.Maatschappelijk functioneren.in.de.basiseducatie:.kennis-maken.met.rechten.en.plichten.van.de.huurder,.een.beroep.doen.op.de.maatschappelijke.diensten,.gezinsinkomsten.en.-uitgavenuitgaven.afwegen,.gebruik.maken.van.de.diensten van financiële instellingen …
Randvoorwaarden
. Het.centrum.voor.basiseducatie.richt.deze.cursus.in.met.de.lesuren die door het departement Onderwijs gefinancierd zijn ..De.lessen.vinden.plaats.in.leslokalen.van.het.centrum.
28
Vo
orb
ee
ld
en
voor.basiseducatie.of.in.infrastructuur.van.de.betrokken.OCMW’s .
Resultaten en meerwaarde
. Sinds.de.start.hebben.ruim.200.personen.deelge-nomen.aan.de.cursus ..Vaak.is.er.bij.de.start.enige.weerstand.bij.een.aantal.cursisten,.maar.die.verdwijnt.geleidelijk ..Cursisten.motiveren.elkaar.ook.om.verder.te.gaan.en.hun.problemen.aan.te.pakken .
. De.resultaten.zijn.overwegend.positief ..De.OCMW’s.stellen.vast.dat.hun.cliënten.achteraf.een.beter.inzicht.in.hun.problematiek.hebben ..Ze.gaan.bewuster.om.met.geld.en.geven.niet.meer.zo.snel.toe.aan.allerlei.trends.en.verlei-dingen ..Een.meerderheid.van.de.cursisten.is.na.de.cursus.ook.gemotiveerder.om.de.eigen.zaken.terug.in.handen.te.nemen ..Ze.hebben.vaardigheden.verworven.die.op.weg.kunnen.helpen.naar.een.leven.zonder.het.OCMW ..
. Het.centrum.voor.basiseducatie.stelt.vast.dat.het.deelnemen.aan.de.cursus.niet.altijd.volstaat ..Men.overweegt.een.vervolgtraject.voor.cursisten.die.met.meer.complexe.problemen.en.leerbehoeften.geconfronteerd.worden .
Samenwerking met basiseducatie werpt vruchten af
. Het OCMW kiest voor samenwerking met het centrum voor basiseducatie omdat dit ruime expertise heeft in het werken met kansarme groepen, terwijl het OCMW zich verder vooral wil blijven toespitsen op individuele begelei-dingen rond budgetbeheer.
Het OCMW selecteert uit zijn cliënten de personen die in aanmerking komen voor de cursus. Het gaat om mensen die zware fi nanciële moeilijkheden hebben en meer
2�
zelfredzaam kunnen worden door hun budget geheel of gedeeltelijk zelfstandig te beheren.
Een maatschappelijk werker van de dienst Schuldhulpver-lening begeleidde de groep mee tijdens de veertien lessen. In de individuele hulpverleningsgesprekken kon ze dan toetsen of de vaardigheden ook daadwerkelijk verworven waren en geïntegreerd konden worden in het dagelijkse leven. Tegelijk konden alle maatschappelijk werkers deze vaardigheden overbrengen in individuele vormingsplannen bij de andere cliënten.
De cursus in 2006 startte met twaalf cursisten, van wie er acht de cursus beëindigd hebben. De overige vier haakten af omwille van medische redenen of wegens verhuizing. Van de acht cursisten hebben er zes mooie resultaten behaald:
- Drie cursisten kunnen hun budget volledig zelfstandig beheren, voor een cursist stopt de budgetbegeleiding wellicht binnenkort.
- Een cursist beheert volledig haar budget maar wordt verder begeleid binnen het systeem van budgetbeheer.
- Drie cursisten blijven in budgetbeheer (o.m. wegens psychiatrische problematiek).
Van de twaalf cursisten van de vorige cursus, 2004-2005, zijn er vijf mensen die hun budget volledig zelfstandig beheren en drie die duidelijk meer inzicht en betrokkenheid gekregen hebben.
Mede door het organiseren en het mee opvolgen van deze cursussen, werkt de dienst schuldhulpverlening actiever rond afbouw van budgetbegeleiding. De resultaten daarvan zijn pas over enkele jaren meetbaar, gezien het gaat over leerprocessen op langere termijn.
30
Vo
orb
ee
ld
en
Ook bij personen die al lange tijd in budgetbegeleiding zijn, heeft de cursus resultaten opgeleverd. Zo is er de ervaring met een koppel dat al twaalf jaar in budgetbegeleiding was. Beide personen zijn zwakbegaafd en werken in een beschutte werkplaats. Wekelijks werd in overleg met de maatschappelijk werkster het leefgeld voor die bepaalde week beheerd. Sinds ze de cursus hebben gevolgd, kunnen deze mensen zelf alle uitgaven voor een bepaalde maand zelfstandig beheren. Zij beslissen zelf over het betalen van rekeningen en vaste kosten; het OCMW houdt nog enkel toezicht.
Kortom, de samenwerking levert zelfstandige(re) cliënten op en is een vaste poot geworden in de werking van het OCMW in Sint-Truiden.
Arlette Leenen
OCMW Sint-Truiden
Contact
. Centrum.voor.basiseducatie
Ursulinenstraat.7.-.3800.Sint-Truiden
011.69.10.69
. OCMW.Sint-Truiden
Clement.Cartuyvelsstraat.12.–.3800.Sint-Truiden
011.69.70.49
Andere initiatiefnemers
. Cursussen.met.dezelfde.doelstellingen.voor.cliënten.van.het.OCMW.treft.men.onder.meer.ook.aan.in.de.centra.voor.basiseducatie.in.Genk,.Geel,.Mechelen,.Ronse.en.Brugge .
31
2.5. Basisvaardigheden ICT voor PWA-ers – Diest
Context en ontstaansgeschiedenis
Het.centrum.voor.basiseducatie.in.Diest.heeft.sinds.de.oprichting.een.structurele.samenwerking.met.de.belang-rijkste.gemeentebesturen.en.de.OCMW’s.in.het.Hageland ..Gemandateerden.van.de.lokale.besturen.nemen.een.actieve.rol.op.in.de.bestuursorganen.van.het.centrum .
. Jaarlijks.wordt.het.onderwijs-.en.opleidingsaanbod.van.het.centrum.bij.de.lokale.besturen.bekend.gemaakt ..Ook.de.mogelijkheden voor opleidingen op maat van specifieke doelgroepen.worden.gepromoot ..Er.zijn.korte.succesvolle.opleidingen.op.de.werkvloer.voor.kortgeschoold.gemeen-tepersoneel:.basisvaardigheden.voor.de.poetsdienst,.veiligheid.en.basisvaardigheden.voor.personeel.van.de.technische.dienst.en.algemene.vorming .
. Voor.verschillende.PWA-agentschappen.in.het.Hageland,.o .m ..Diest,.Aarschot,.Tienen,.Scherpenheuvel-Zichem,.werd.de.voorbije.jaren.een.opleiding.Basisvaardigheden ICT.ingericht .
Doelgroep
. De.doelgroep.voor.de.cursussen.zijn.werknemers.bij.de.plaatselijke.werkgelegenheidsagentschappen:.volwas-senen.van.alle.leeftijden,.met.een.verschillende.sociale.achtergrond ..De.meerderheid.van.de.cursisten.zijn.vrouwen.die.als.poetshulp.werken.bij.particulieren .
Initiatiefnemer en actiestrategie
. Het.centrum.voor.basiseducatie.treedt.op.als.initiatief-nemer.voor.het.vormingsprogramma,.dat.ze.elk.jaar.
32
Vo
orb
ee
ld
en
promoten.met.een.campagne.bij.de.lokale.instanties ..Op.basis.van.behoeften.en.mogelijkheden.in.de.verschillende.gemeenten.worden.opleidingen.op.stapel.gezet .
Communicatie en promotie
. De.PWA-agentschappen.organiseren.een.infosessie.voor.hun.medewerkers ..Zij.nemen.contact.op.met.diegenen.die.voor.de.opleiding.of.vorming.in.aanmerking.komen.en.geven.hen.de.nodige.informatie ..De.infosessie.wordt.verzorgd.door.het.centrum.voor.basiseducatie ..Er.wordt.geen.druk.uitgeoefend.om.de.cliënten.te.stimuleren.voor.deelname ..Meestal.neemt.een.groep.van.tien.tot.vijftien.personen.deel .
Organisatiemodel
. Het.opleidingsprogramma.wordt.in.sessies.van.drie.uur,.gedurende.zestien.weken ..De.lessen.worden.gegeven.in.infrastructuur.van.het.centrum.voor.basiseducatie.in.de.gemeente.zelf.waar.het.PWA-kantoor.gevestigd.is,.of.in.de.meest.nabijgelegen.gemeente.waar.het.centrum.voor.basiseducatie.over.leslokalen.beschikt .
. De.medewerker.van.het.centrum.voor.basiseducatie.rapporteert.aan.het.PWA.over.de.resultaten.van.de.evaluatie.door.de.cursisten.aan.het.einde.van.de.opleiding .
Inhoud en werkwijze
. Het.centrum.voor.basiseducatie.biedt.met.de.cursus.Kennismaken met de computer.een.basisopleiding.aan ..Die.vertrekt.vanuit.een.breed.perspectief,.met.de.volgende.doelstellingen:.algemene.kennis.over.de.werking.van.een.PC,.basisvaardigheden.in.het.gebruik.van.Windows,.basis.tekstverwerking.en.bestandsbeheer.en.elementair.gebruik.
33
van.het.internet ..Leervaardigheden.zijn.een.belangrijk.onderdeel.van.de.cursus .
. Voor.elke.cursist.is.een.computer.beschikbaar,.zodat.de.verworven.vaardigheden.ook.intensief.kunnen.worden.geoefend ..Wie.thuis.niet.over.een.computer.beschikt.kan.extra.oefenen.in.het.openleercentrum.van.het.centrum.voor.basiseducatie .
. Aan.het.einde.van.de.opleiding.worden.de.cursisten.gesti-muleerd.om.een.vervolgopleiding.te.volgen.in.het.centrum.zelf.of.bij.een.centrum.voor.volwassenenonderwijs .
Randvoorwaarden
. Het.centrum.voor.basiseducatie.sluit.voor.de.uitwerking.van.het.vormings-.of.opleidingsprogramma.een.formele.overeenkomt.af.met.het.PWA-agentschap ..De.prijs.wordt.vastgesteld.na.onderling.overleg.tussen.het.centrum.en.de.PWA-agentschappen ..Alle.cursusmateriaal.is.in.de.prijs.inbegrepen .
Resultaten en meerwaarde
. Over.de.voorbije.vier.jaar.werden.ruim.250.cursisten.bereikt ..Een.kwart.van.de.cursisten.schrijft.nadien.in.voor.het.reguliere.cursusaanbod.van.het.centrum.voor.basis-educatie .
. Het.PWA-agentschap.waardeert.de.opleidingsmogelijk-heden.die.door.het.centrum.voor.basiseducatie.aange-boden.worden ..Het.centrum.voor.basiseducatie.beschikt.over.de.juiste.expertise.om.opleidingen.in.te.richten.voor.de.medewerkers.van.het.PWA-agentschap .
34
Vo
orb
ee
ld
en
Contact
. Centrum.voor.basiseducatie
Veemarkt.14.–.3290.Diest
013.32.23.56
. PWA.Tienen
Veldbornstraat.1.-.3300.Tienen
016.80.45.78
Andere initiatiefnemers
. Acties.in.samenwerking.met.PWA.treft.men.onder.meer.ook.aan.in.het.centrum.voor.basiseducatie.van.Dender-monde.en.Mechelen .
3�
2.6. Sociale vorming voor OCMW-cliënten –
Mechelen
Context en ontstaansgeschiedenis
. Het.centrum.voor.basiseducatie.in.Mechelen.werkt.al.sinds.1998.samen.met.gemeentebesturen.en.OCMW’s.in.de.regio ..Die.samenwerking.is.ontstaan.in.een.stuurgroep.in.het.kader.van.een.economisch.ontwikkelingsprogramma.voor.de.regio .
. De.OCMW’s.van.Heist.o/d.Berg,.Nijlen,.Berlaar.en.Putte.stellen verschillende personen die een leefloon trekken tijdelijk.tewerk.in.het.kader.van.artikel.60 ..De.OCMW’s.willen.via.werkervaring.de.kansen.op.een.reguliere.job.verhogen.en.de.maatschappelijke.integratie.van.de.betrok-kenen.bevorderen ..Aan.het.centrum.voor.basiseducatie.werd.gevraagd.om.voor.deze.doelgroep.een.voorstel.van.een.cursus.Sociale vorming.uit.te.werken ..
Doelgroep
. De.doelgroep.voor.de.cursussen.zijn.OCMW-cliënten.die.geen.aanspraak.kunnen.maken.op.een.werkloosheidsver-goeding.of.een.ziekte-uitkering ..Zij.worden.door.het.OCMW.tewerkgesteld.tot.zij.in.aanmerking.komen.voor.een.werkloosheidsvergoeding.of.andere.sociale.uitkeringen ..De.duur.van.de.tewerkstelling.bij.het.OCMW.hangt.af.van.de.leeftijd.van.de.betrokkene.en.kan.oplopen.tot.twee.jaar .
. Volwassenen.van.alle.leeftijden.met.een.verschillende.sociale.achtergrond.en.van.verschillende.herkomst.zijn.bij.de.actie.betrokken ..Alle.cursisten.hebben.voldoende.kennis.van.het.Nederlands .
36
Vo
orb
ee
ld
en
Initiatiefnemer en actiestrategie
. Het.OCMW.treedt.op.als.initiatiefnemer.voor.het.vormings-.of.opleidingsprogramma ..Voor.de.uitvoering.doet.men.een.beroep.op.het.centrum.voor.basiseducatie ..Het.vormings-programma.is.een.integraal.onderdeel.van.de.aanpak.van.het.OCMW.voor.deze.doelgroep .
Communicatie en promotie
. De.sociale.dienst.van.het.OCMW.neemt.contact.op.met.en.informeert.de.OCMW-cliënten.die.in.het.kader.van.het.artikel.60.tewerkgesteld.zijn ..Ze..nemen.tijdens.de.werktijd.aan.de.opleiding.deel ..Het.gaat.meestal.om.een.groep.van.een.tiental.personen .
Organisatiemodel
. Het.vormingsprogramma.wordt.voor.Heist.o/d.Berg,.Putte.en.Berlaar.ingericht.in.sessies.van.drie.uur.gedurende.tien.weken ..De.lessen.worden.gegeven.in.infrastructuur.in.de.gemeente.zelf.waar.het.OCMW.gevestigd.is ..Voor.Nijlen.wordt.een.aangepaste.formule.in.twee.afzonderlijke.blokken.uitgewerkt.van.in.totaal.negen.sessies.van.drie.uur .
. De.medewerker.van.het.centrum.voor.basiseducatie.rapporteert.aan.het.OCMW.over.de.lesinhouden,.de.voortgang.van.de.cursisten.in.het.leerproces.en.de.problemen.die.zich.eventueel.voordoen .
Inhoud en werkwijze
. Het.centrum.voor.basiseducatie.vertrekt.vanuit.een.breed.perspectief ..Het.streeft.de.volgende.doelstellingen.na:.een.adequate.werkhouding.verwerven,.oriëntering.en.keuze-begeleiding.voor.werk.of.opleiding,.leren.solliciteren,.een.
3�
minimale.sociale.kennis.verwerven.over.arbeidsorgani-satie,.inzicht.krijgen.in.rechten.en.plichten.en.het.verhogen.van.algemene.en.beroepsgerichte.communicatieve.vaardigheden .
. Het.programma.zoemt.vooral.in.op.facetten.van.de.sociale.zekerheid ..De.structuur.van.de.sociale.zekerheid.wordt.belicht,.de.rol.van.vakbonden,.RVA,.ziekenfonds,.rechten.en.plichten,.contracten.en.lonen.….Het.programma.sluit.aan.bij.de.ervaringen.en.behoeften.van.de.cursisten ..Voor.elk.onderdeel.is.een.beknopte.en.praktijkgerichte.syllabus.uitgewerkt .
. Voor.Nijlen.wordt.na.een.eerste.reeks.van.zes.sessies.een.extra.gedeelte.toegevoegd.over.gezondheidsaspecten,.zoals.rugsparende.tips.bij.huishoudelijk.werk .
Randvoorwaarden
. Het.centrum.voor.basiseducatie.sluit.voor.de.uitwerking.van.het.vormings-.of.opleidingsprogramma.een.formele.overeenkomt.af.met.het.OCMW ..De.prijs.is.gebaseerd.op.afspraken.tussen.de.centra.voor.basiseducatie.in.Vlaan-deren ..De.cursuskosten.worden.door.het.OCMW.gedragen.en.worden.afgetrokken.van.de.subsidie.die.de.betrokken.gemeenten.aan.het.centrum.voor.basiseducatie.uitkeren .
. De.organisatie.van.het.vormingsaanbod.vergt.een.weder-zijds.engagement.van.de.OCMW’s.en.het.centrum.voor.basiseducatie ..Voor.de.start.wordt.uitgebreid.overlegd.met.het.OCMW,.zodat.het.vormingspakket.goed.kan.aansluiten.bij.de.behoefte.die.door.het.OCWM.vastgesteld.is ..Ook.wordt.tussentijds.gerapporteerd,.zodat.tijdig.kan.worden.bijgestuurd .
38
Vo
orb
ee
ld
en
Resultaten en meerwaarde
. De.cursus.is.succesvol ..Jaarlijks.worden.tussen.de.tien.en.de.twintig..personen.bereikt ..Hoewel.de.cursisten.bij.de.aanvang.niet.altijd.gemotiveerd.zijn,.slaagt.men.erin.hun.motivatie.op.te.bouwen.door.de.inhouden.en.doelstellingen.sterk.te.koppelen.aan.hun.leefsituatie .
Iedereen leert bij
. Zodra het OCMW meer dan tien personen tewerkstelt in het kader van artikel 60, moet het geen RSZ-bijdragen betalen op het loon van deze mensen. Het kan dat geld dan gebruiken voor de aanstelling van een trajectbege-leider en voor bijkomende opleiding. Zelf de bijkomende opleiding aanbieden was voor het OCMW geen optie. Het OCMW van Heist op den Berg kiest al bijna tien jaar voor samenwerking met het centrum voor basiseducatie, dat de juiste expertise heeft voor opleiding en vorming van laaggeschoolden.
De cursisten moeten verplicht aan de opleiding deelnemen, want die wordt aanzien als werktijd en onregelmatige aanwezigheid wordt gesanctioneerd door afhouding van loon.
Bij de start is de drempel voor cursisten doorgaans hoog, maar door de lesgevers wordt sterk ingespeeld op de concrete leefomstandigheden en vragen van de cursisten. Zo gaan ze beseffen dat ze er allemaal iets kunnen leren. Mensen die later niet meteen aan het werk willen gaan omdat ze nog kleine kinderen hebben, kunnen bijvoorbeeld informatie krijgen over hun recht op kinderbijslag.
Het OCMW volgt de resultaten bij cursisten niet intensief op. De tevredenheid bij cursisten is na afl oop van de opleiding meestal hoog, maar doorstroming naar de
3�
reguliere arbeidsmarkt is voor de meeste cursisten wel te hoog gegrepen.
Eva Huegaerts OCMW Heist op den Berg
Contact
. Centrum.voor.basiseducatie.
Leopoldstraat.27.-.2800.Mechelen.
015.43.11.31
. OCMW.Heist.o/d.Berg.
Stationstraat.2.-.2220.–.Heist.o/d.Berg.
015.24.93.50
40
Vo
orb
ee
ld
en
2.7. Algemene vorming en sociale vaardigheden –
Dendermonde
Context en ontstaansgeschiedenis
. In.2001.sloot.het.OCMW.van.Dendermonde.met.het.centrum.voor.basiseducatie.in.dezelfde.stad.een.contract.af.voor.een.periode.van.zes.jaar ..Er.werd.afgesproken.om.voor.alleenstaande.kansarmen.een.educatief.project.op.te.zetten.met.een.brede.sociaal-culturele.dimensie.binnen.het.sociaal.restaurant.van.het.OCMW .
. In.overleg.tussen.het.centrum.voor.basiseducatie.en.het.OCMW.van.Wetteren.en.Berlare.werd.een.soortgelijk.project.op.poten.gezet ..Het.werd.vroegtijdig.stopgezet.omdat.de.geïntegreerde.benadering.die.kenmerkend.is.voor.het.project.in.Dendermonde.niet.voldoende.kon.worden.uitgewerkt .
Doelgroep
. Het.project.was.gericht.naar.twee.doelgroepen,.telkens.cliënten.van.het.OCMW:.alleenstaande.kansarmen.en.personen.in.een.arbeidszorgtraject .
Initiatiefnemer en actiestrategie
. Het.sociaal.restaurant.van.het.OCMW.trad.op.als.initia-tiefnemer ..Voor.de.uitvoering.deed.men.een.beroep.op.een.medewerker.van.het.centrum.voor.basiseducatie.omdat.het.centrum.expertise.had.die.nuttig.was.voor.deze.doelgroepen .
41
Communicatie en promotie
. De.groep.kansarme.alleenstaanden.werd.gerekruteerd.uit.een.werking.in.allerlei.projecten.voor.kansarmen.en.vanuit.de.reguliere.werking.van.het.centrum.voor.basis-educatie ..De.werving.gebeurde.via.contacten.in.het.sociaal.restaurant.en.via.promotie.in.de.andere.cursussen.van.het.centrum .
. Een.tweede.groep.cursisten.werd.samengesteld.door.de.coördinator.van.het.sociaal.restaurant ..Deze.mensen.zaten.vrijwel.allemaal.in.een.arbeidszorgtraject ..Bij.de.aanvang.van.de.cursus.werd.door.de.verantwoordelijken.van.arbeidzorg.en.de.medewerker.van.het.centrum.voor.basis-educatie.de.situatie.van.de.kandidaat-cursisten.besproken ..
Organisatiemodel
. Het.vormingsprogramma.werd.ingericht.op.schooljaarbasis.met.wekelijkse.sessies ..Een.vaste.kern.van.cursisten.nam.deel.aan.het.merendeel.van.de.activiteiten ..Naargelang.het.thema.werd.de.groep.uitgebreid.met.andere.belangstel-lenden .
. Het.project.was.volledig.maatwerk ..Een.stuurgroep.volgde.de.ontwikkeling.ervan.op ..Over.de.voortgang.van.de.cursisten.en.de.tussentijdse.resultaten.werd.regelmatig.overleg.gepleegd .
Inhoud en werkwijze
. Er.werd.thematisch.gewerkt ..Na.uitgebreid.overleg.met.de.cursisten.werden.de.thema’s.voor.een.bepaalde.termijn.vastgelegd ..Elk.nieuw.thema.werd.door.de.lesgever.kort.ingeleid,.nadien.volgde.verdere.bespreking.en.oefeningen.of.simulaties ..Het.laatste.gedeelte.van.elke.sessie.bleef.voorbehouden.voor.evaluatie .
42
Vo
orb
ee
ld
en
Communicatie, omgaan met confl icten, goed beheer van inkomsten.en.uitgaven,.inzicht.krijgen.in.de.mogelijkheden.van.de.hulpverlening.waren.de.belangrijkste.topics.in.het.project .
. Vanuit.algemene.inhouden.werd.gaandeweg.meer.gewerkt.aan.de.persoonlijke.situatie.van.de.cursisten
. Tijdens.en.na.de.cursus.konden.de.cursisten.kennismaken.met.het.reguliere.onderwijsaanbod.van.het.centrum.voor.basiseducatie ..30%.van.de.deelnemers.aan.het.project.schreven.zich.in.voor.een.of.andere.cursus.in.het.centrum .
Randvoorwaarden
. Door.het.OCMW.van.Dendermonde.wordt.voor.de.periode.van.zes.jaar.een.vergoeding.ter.beschikking.gesteld.voor.een.halftijds.personeelslid.in.het.centrum.voor.basisedu-catie ..Voor.het.vervolg.zal.het.centrum.de.lesuren.inzetten.waarover.het.beschikt.vanuit.het.departement.Onderwijs .
Resultaten en meerwaarde
. Ruim.120.personen.hebben.de.voorbije.zes.jaar.aan.het.project.deelgenomen ..De.structurele.samenwerking.tussen.de.beide.organisaties.en.de.professionele.aanpak.van.het.centrum.voor.basiseducatie.in.een.langdurig.engagement.stonden.garant.voor.een.goede.ontwikkeling.van.het.project ..De.samenwerking.met.het.centrum.voor.basisedu-catie.was.nodig.om.de.actieve.deelname.van.kansarmen.in.de.samenleving.te.verhogen ..Mensen.die.deelgenomen.hebben.aan.de.activiteiten.zetten.hun.eerste.stappen.naar.opleiding.en.vorming.en.het.isolement.wordt.doorbroken .
. Het.centrum.voor.basiseducatie.plant.een.vervolgactie ..Het.centrum.zal.voor.de.doelgroepen.die.aan.het.project.deelgenomen.hebben.de.module.Democratisch handelen.organiseren.uit.het.traject.Maatschappelijk participeren.
43
in.de.basiseducatie ..Daarin.staan.leerdoelen.voorop.die.betrekking.hebben.op.het.functioneren.in.groepen.en.verenigingen,.kunnen.omgaan.met.besluitvormingspro-cessen, probleemoplossing en conflicthantering.
Contact
. Centrum.voor.basiseducatie.
Emiel.Van.Winckellaan.23.-.9000.Dendermonde.
052.25.82.73
. OCMW.Dendermonde.–.Sociaal.Restaurant.
Onze.Lieve.Vrouwekerkplein.8.-.9000.Dendermonde.
052.20.32.40
Andere initiatiefnemers
. Cursussen.met.dezelfde.doelstellingen.treft.men.onder.meer.ook.aan.in.de.centra.voor.basiseducatie.in.Geel,.Peer,.Diksmuide.en.Oostende .
44
Vo
orb
ee
ld
en
2.8. Netwerken voor geletterdheid – Leuven
Context en ontstaansgeschiedenis
. Sinds.het.midden.van.de.jaren.90.participeert.het.centrum.voor.basiseducatie.Leuven.in.allerlei.netwerken ..Het.zoekt.actief.naar.mogelijkheden.om.sociaal-economisch.zwakkere.groepen.op.een.meer.gerichte.manier.te.kunnen.bereiken.met.het.onderwijsaanbod ..In.februari.1998.ging.de werkgroep Ankerfi guren van start. De OCMW’s van Leuven,.Bierbeek.en.Bertem.namen.deel,.samen.met.Cadens.(nu.onderdeel.van.het.CAW.Leuven),.VDAB.Leuven,.buurtwerk.Casablanca,.buurtwerk.De.Straatmus.en.buurtwerk.’t.Lampeke ..Het.overleg.had.tot.doel.om.projecten.ontwikkelen.die.meer.kansarme.doelgroepen.kunnen bereiken. De ankerfi guren zijn de verbindingsper-sonen.tussen.het.centrum.voor.basiseducatie.en.de.andere.organisaties ..Zij.vormen.als.het.ware.een.netwerk.voor.geletterdheid ..
. Na.enkele.jaren.haakten.het.OCMW.van.Bierbeek.en.Bertem.en.de.VDAB.af.omdat.de.acties.van.de.werkgroep.zich.meer.ging.richten.naar.de.Leuvense.aandachtswijken.van.het.kansarmoedebeleid ..Intussen.werd.door.de.stad.Leuven.een.systeem.van.wijkmanagers.en.wijkbureaus.uitgebouwd.voor.die.wijken ..De.wijkmanagers.gingen.deel.uitmaken.van.de.werkgroep.en.de.cursussen.vonden.plaats.in.de.wijkbureaus ..De.werkzaamheden.van.de.werkgroep.zijn.nu.volledig.toegespitst.op.het.uitwerken.van.onderwijs-.en.vormingsaanbod.in.deze.buurten .
Doelgroep
. De.doelgroep.voor.de.cursussen.zijn.bewoners.in.kansarme.buurten.in.Leuven ..Het.zijn.volwassenen.van.alle.leeftijden.met.een.verschillende.sociale.achtergrond .
4�
Initiatiefnemer en actiestrategie
. Het.centrum.voor.basiseducatie.treedt.op.als.initiatief-nemer.voor.het.vormings-.of.opleidingsaanbod ..Vooraleer.cursussen.ingericht.worden,.vindt.ruim.overleg.plaats.met.alle.partners.in.het.netwerk ..Prioriteiten.en.verwachtingen.worden.besproken.en.voor.de.uitvoering.staat.het.centrum.voor.basiseducatie.in ..Zij.hebben.voldoende.expertise.in.aangepast.onderwijs-.en.vormingsaanbod.voor.deze.doelgroepen ..
Communicatie en promotie
. De.sociale.dienst.van.het.OCMW.en.de.buurtwerkers.nemen.contact.op.met.de.potentiële.geïnteresseerden.in.eigen.kring.en.informeren.hen.over.het.vormingsaanbod ..
Organisatiemodel
. Het.vormingsprogramma.wordt.ingericht.in.sessies.van.drie.uur,.gedurende.vier.weken ..De.lessen.worden.gegeven.in.de.verschillende.buurten.(buurthuizen,.wijkbureaus).en.bij.het.OCMW ..De.buurtwerker.neemt.altijd.deel.aan.de.eerste.les.en.dikwijls.ook.aan.verdere.lessen.om.de.transfermo-gelijkheden.buiten.de.les.te.verhogen ..De.medewerker.van.het.centrum.voor.basiseducatie.houdt.nauw.contact.met.de.wijkmanagers.en.de.buurtwerkers.en.rapporteert.over.het.verloop.en.de.problemen.die.zich.eventueel.hebben.voorgedaan .
. Een.enkele.keer.wordt.het.programma.omwille.van.te.beperkte.belangstelling.afgevoerd,.maar.doorgaans.neemt.naast.een.vaste.kern.van.deelnemers.in.de.verschillende.buurten.een.beperkte.groep.andere.geïnteresseerden.deel ..In.een.aantal.gevallen.is.er.een.groot.verloop.van.cursisten .
46
Vo
orb
ee
ld
en
Inhoud en werkwijze
. Het.computerproject.was.een.van.de.eerste.acties.die.opgezet.werden ..De.stad.Leuven.werd.bereid.gevonden.een.mobiele.laptopklas.aan.te.kopen.en.stelde.een.beperkte fi nanciering ter beschikking. Het centrum voor basiseducatie.heeft.intussen.eigen.middelen.in.de.mobiele.laptopklas.geïnvesteerd ..De.klas.wordt.intensief.gebruikt,.tot.zeven.keer.per.week.telkens.op.een.andere.locatie ..Per.jaar.worden.vijf.initiatiecursussen.PC.en.internet.aange-boden.in.de.buurthuizen.en.wijkbureaus .
. Met.middelen.van.het.Stedenfonds.wordt.het.project.Leren in je.buurt.ingericht ..Het.aanbod.is.zeer.divers;.er.wordt.ingespeeld.op.thema’s.die.leven.in.de.buurt.of.bij.de.buurtbewoners;.de.thema’s.worden.voorgedragen.door.de.leden.van.de.werkgroep ..Het.gaat.vaak.over.voeding.en.gezondheid,.omgaan.met.andere.culturen,.communi-catievaardigheden,.vergadertechnieken,.cultuurbeleving,.computergebruik.en.internet,.verkiezingen .
. Het.centrum.kiest.actieve.werkvormen.en.betrekt.de.cursisten.zelf.in.de.vormgeving.van.het.leerproces .
Randvoorwaarden
Via het Stedenfonds stelt de stad Leuven fi nanciële middelen.ter.beschikking ..De.medewerkster.van.het.centrum.voor.basiseducatie.wordt.voor.het.project.gedurende.9,5.uur.per.week.ingezet.(lesgeven,.contacten.en.voorbereiding) ..Van.het.centrum.voor.basiseducatie.wordt een hoge mate van fl exibiliteit verwacht voor planning,.organisatie.en.de.inhoudelijke.invulling.van.het.onderwijsaanbod .
. Ieder.jaar.wordt.uitgebreid.met.de.werkgroep.geëva-lueerd ..Wanneer.dat.gewenst.is,.wordt.er.bijgestuurd ..De.
4�
verwachting.is.dat.het.stadsbestuur.in.de.toekomst.meer.uitgesproken.zal.tussenbeide.komen.bij.het.vaststellen.van.prioriteiten.voor.het.onderwijsaanbod,.om.zijn.regiefunctie.in.het.onderwijs.waar.te.maken ..
Resultaten en meerwaarde
. In.het.totaal.werden.tot.nu.toe.een.30-tal.initiatiecursussen.PC.en.Internet.aangeboden ..Ruim.300.personen.volgden.een.buurtgebonden.initiatiecursus ..In.de.andere.cursussen.in.het.buurtproject.worden.op.jaarbasis.ongeveer.80.personen.bereikt ..De.formule.is.succesvol,.maar.tijdige.communicatie-.en.wervingsactiviteiten.in.de.buurten.zelf.zijn.nodig .
. Het.buurtaanbod.heeft.een.lage.drempel ..Occasioneel.stappen.deelnemers.uit.het.buurtaanbod.over.naar.meer.systematisch.opgezette.leertrajecten.in.het.centrum.voor.basiseducatie ..Cursisten.en.partners.zijn.over.het.algemeen.tevreden ..Voor.het.OCMW.en.de.andere.organi-saties.die.bij.het.initiatief.betrokken.zijn.is.het.aanbod.van.het.centrum.voor.basiseducatie.een.praktische.service.om.ook.voor.hun.doelgroepen.aangename.en.leerrijke.initi-atieven.te.kunnen.aanbieden ..Deze.visie.sluit.aan.bij.de.brede.taakinvulling.van.de.verschillende.partners .
Contact
. Centrum.voor.basiseducatie.
Ruelensvest.127.-.3001.Leuven.
016.22.10.68
. OCMW.Leuven.
Ridderstraat.145.-.3000.Leuven.
016.24.83.59
48
Andere initiatiefnemers
. Soortgelijke.acties.treft.men.onder.meer.ook.aan.in.het.centrum.voor.basiseducatie.van.Roeselare .
4�
3. BasiseducatieinVlaanderen,ookeenpartnervooru?
De scholingsgraad.in.Vlaanderen.is.eerder.laag.vergeleken.met.die.in.andere.geïndustrialiseerde.landen ..Slechts.de.helft.van.de.Vlaamse.bevolking.heeft.een.diploma.van.het.hoger.secundair.onderwijs.of.hoger ..Voor.een.op.de.zes.Vlamingen.is.omgaan.met.teksten,.documenten.en.cijfers.een.ernstig.probleem ..Dat.bleek.bij.de.publicatie.van.de.International Adult Literacy Survey.(IALS).in.1997 .
Op.dit.ogenblik.organiseren.29.centra.voor.basiseducatie.in.Vlaanderen.en.Brussel.opleidingen.voor.ruim.26.000.laagge-schoolde.cursisten.die.niet.over.de.nodige.basisvaardigheden.beschikken ..De.basiseducatie.is.onderdeel.van.het.volwasse-nenonderwijs ..De.29.centra.voor.basiseducatie.zijn.onafhan-kelijke,.pluralistische.instellingen ..Ze.zijn.gestructureerd.als.privaatrechtelijke.organisaties ..Door.een.decreet.dat.van.kracht.wordt.op.1.september.2007.wordt.de.basiseducatie.sterker.geïntegreerd.in.het.volwassenenonderwijs ..De.29.centra.voor.basiseducatie.worden.gefuseerd.in.13.privaatrech-terlijke.regionale.centra ..Zij.zullen.deel.uitmaken.van.de.op.te.richten.regionale.consortia.voor.volwassenenonderwijs .
De.centra.voor.basiseducatie.hebben.drie.soorten.onderwijs-aanbod:.
1 .. een.regulier aanbod vanuit hun reguliere financiering door.het.departement.Onderwijs,.waarin.cursisten.een.certificaat of een deelcertificaat kunnen verwerven;
2 .. een.niet-erkend aanbod van maatwerk.op.vraag.van.externe.organisaties.dat.onder.bepaalde.voorwaarden.door het departement Onderwijs gefinancierd kan worden;.
3. contractonderwijs.dat.volledig.met.de.middelen.van.de.betrokken.opdrachtgever.wordt.betaald ..
�0
Afhankelijk.van.hun.vraag.kunnen.lokale.besturen.op.een.of.meerdere.soorten.aanbod.een.beroep.doen .
3.1. Het reguliere aanbod
De.opleidingen.in.de.centra.voor.basiseducatie.hebben.tot.doel.laaggeschoolde,.volwassen.cursisten.de.basisvaardig-heden.te.laten.verwerven.die.nodig.zijn.voor.het.maatschap-pelijk.functioneren.en.voor.het.volgen.van.verdere.opleiding.of.vorming ..Elke.opleiding.bevat.een.duidelijk.leertraject.met specifi eke leerdoelen. De opleidingen van de basisedu-catie.hebben.vooral.tot.doel.het.algemene.geletterdheid-niveau.te.verhogen ..Onder.geletterdheid.wordt.hier.verstaan:.de vaardigheid om gedrukte en geschreven informatie te gebruiken om te functioneren in de maatschappij, om persoon-lijke doelstellingen te bereiken en de persoonlijke kennis en kunde te ontwikkelen ..Geletterdheid.omvat.dus.een.scala.van.bekwaamheden.die.veel.verder.gaan.dan.technisch.kunnen.lezen.of.schrijven ..
De.opleidingen.situeren.zich.op.het.niveau.van.het.basison-derwijs.en.van.de.eerste.graad.van.het.secundair.onderwijs.en.geven.aansluiting.op.de.bestaande.opleidingen.in.het.volwas-senenonderwijs ..
Sinds.1.september.2006.bieden.de.centra.voor.basiseducatie.alle.opleidingen.in.modulaire.vorm.aan ..Opleidingen.leiden.tot een certifi caat, modules tot een deelcertifi caat. Voor elke opleiding bestaat er een opleidingsprofi el. Cursisten starten in een.module.die.aansluit.bij.hun.niveau ..
Volgende.opleidingen.behoren.tot.het.standaardpakket.van.alle.centra.voor.basiseducatie.en.worden.daar.georgani-seerd,.maar.kunnen.op.vraag.van.externe.partners.ook.elders.plaatsvinden:.Nederlands.als.moedertaal,.wiskunde,.ICT,.maatschappijoriëntatie,.opstapcursussen.Frans.en.Engels,.Nederlands.voor.anderstaligen,.alfabetisering.in.het.Neder-lands.als.tweede.taal ..Een.toelichting.hierbij ..
�1
Nederlands moedertaal
Een.krant.lezen,.ideeën.op.papier.zetten,.brieven.en.verslagen.schrijven,.formulieren.invullen,.handleidingen.en.instructies.lezen,.werken.met.elektronische.post.(e-mail,.SMS,.chatten),.informatie.opzoeken.en.verwerken.….Cursisten.leren.beter.lezen,.schrijven.en.mondeling.communiceren.in.functie.van.hun.dagelijkse.situatie.thuis,.op.het.werk.of.als.voorbereiding.op.verder.leren ..
Wiskunde
Procenten.berekenen,.werken.met.kommagetallen,.inhoud.of.oppervlakte.berekenen,.maten.en.gewichten.hanteren,.grafieken en tabellen lezen, driehoeksmetingen … Cursisten verwerven.inzicht.en.vaardigheden.die.ze.dagelijks.nodig.hebben ..Ook.veel.jobs.(onder.meer.in.de.bouw,.de.horeca.of.de.gemeentelijke.diensten).vereisen.deze.vaardigheden ..
Informatie- en communicatietechnologie
Kennismaken.met.de.computer,.het.internet.en.e-mail ..Cursisten.verwerven.de.basisvaardigheden.om.met.de.computer.te.werken ..Veel.aandacht.gaat.naar.de.leervaardig-heden ..Op.het.einde.van.deze.opleiding.is.de.cursist.klaar.om.verder te gaan met specifieke toepassingspakketten bij andere opleidingsverstrekkers,.op.het.werk.of.door.zelfstudie ..
Maatschappijoriëntatie
Leren.hoe.diensten.en.instellingen.functioneren,.omgaan.met.vrije.tijd,.zich.voorbereiden.op.het.theoretische.rijexamen.….Cursisten.leren.zich.oriënteren.op.de.belangrijke.maatschap-pelijke.terreinen ..De.kern.ligt.in.het.verwerven.van.vaardig-heden:.communicatie,.leervaardigheden,.problemen.oplossen,.plannen.en.organiseren,.informatie.verwerken ..
�2
Opstapcursussen Frans en Engels
Cursisten.leren.de.basis.van.de.Franse.of.Engelse.taal.zodat.ze.kunnen.doorstromen.naar.een.taalopleiding.in.een.centrum.voor.volwassenenonderwijs .
Nederlands voor anderstaligen
Gesprekken.voeren,.radio-.en.tv-berichten.begrijpen,.infor-matie.vragen.en.geven,.formulieren.invullen,.een.brief.lezen,.een.instructie.begrijpen.….Anderstalige.cursisten.verwerven.de.taalvaardigheden.Nederlands.noodzakelijk.voor.hun.sociale.contacten,.hun.werk.of.beroepsopleiding.en.voor.de.omgang.met.allerlei.diensten.en.instellingen .
Alfabetisering in het Nederlands als tweede taal
Analfabete.anderstalige.cursisten.leren.lezen.en.schrijven.als.een.opstap.naar.de.cursussen.Nederlands.voor.anderstaligen .
Praktisch
De.centra.voor.basiseducatie.bieden.intensieve.en.minder.intensieve.cursussen.aan,.zowel.overdag.als.‘s.avonds ..Deelname.is.gratis ..Cursisten.die.werken.en.toch.les.willen.volgen,.kunnen.een.beroep.doen.op.betaald.educatief.verlof .
In.openleercentra.van.de.centra.voor.basiseducatie.kunnen.cursisten.op.zelfstandige.basis.en.met.een.beperkte.indivi-duele.begeleiding.vaardigheden.verwerven.die.deel.uitmaken.van.de.opleidingen.in.de.basiseducatie ..Ze.werken.er.in.een.multimediale.omgeving.op.hun.eigen.tempo ..
�3
3.2. Maatwerk en contractonderwijs
Naast.de.hierboven.beschreven.opleidingen.organiseren.centra.voor.basiseducatie.ook.cursussen.op.vraag.van.of.in.samenwerking.met.bedrijven.en.organisaties.(gemeente,.OCMW,.VDAB. . . .) ..Centra.voor.basiseducatie.verzorgen.onder.meer.opleidingen.basisveiligheid.voor.laaggeschoolde.werknemers,.communicatieve.vaardigheden.voor.kortge-schoold.personeel,.opleidingen.op.maat.voor.cliënten.van.het.OCMW,.administratieve.vaardigheden.op.het.werk,.Neder-lands.op.de.werkvloer,.sociale.vaardigheden.op.het.werk,.communicatie.met.klanten.en.gebruikers,.rekenen.voor.beroepsgebruik .
Voor.het.inrichten.van.zo.een.opleiding.in.maatwerk.kan.een.centrum.voor.basiseducatie.in.principe.een.deel.van.zijn.lesuren.inzetten.die.door.het.departement.Onderwijs.gefinancierd worden. Die opleiding op verzoek van een derde instantie.moet.voldoen.aan.een.aantal.onderwijskundige.eisen ..Zo.kan.een.OCMW.voor.haar.cliënten.in.budgetbeheer.een.opleiding.vragen.waarin.zowel.leerdoelen.maatschap-pijoriëntatie.als.leerdoelen.wiskunde.aan.bod.komen ..Deze.vorm.van.onderwijs.behoort.tot.de.maatschappelijke.opdracht.van.de.basiseducatie,.want.hij.omvat.een.combinatie.van.doelen.uit.het.erkende.aanbod.basiseducatie.en.streeft.een.verhoging.na.van.het.competentieniveau.en.de.maatschap-pelijke.redzaamheid.van.de.cursisten ..Bovendien.geldt.deze.vorm.van.onderwijs.als.een.soort.activering.voor.het.reguliere.opleidingsaanbod.in.de.centra.voor.basiseducatie ..
Voor.een.cursus.op.maat.die.niet.voldoet.aan.deze.voorwaarden voor financiering, kan een centrum voor basis-educatie.contractonderwijs.aanbieden.dat.volledig.door.de.opdrachtgever.wordt.betaald ..
Het.staat.een.centrum.vrij.zelf.een.prijs.te.bepalen.voor.maatwerk.en.voor.contractonderwijs,.rekening.houdend.met.het volume gefinancierde lesuren (‘de enveloppe’) waarover het.beschikt.en.de.cursussen.die.het.aanbiedt ..Elk.centrum.
�4
Ad
re
ss
en
kan.een.lokaal.bestuur.of.een.andere.externe.organisatie.die.wil.samenwerken.een.correcte.prijs.voorstellen,.rekening.houdend met de eigen fi nanciële mogelijkheden van het centrum ..
Meer.informatie.over.de.centra.voor.basiseducatie.en.de.oplei-dingen.die.ingericht.worden.kunt.u.vinden.op.www .basisedu-catie .be.of.www .vocb .be
��
Bijlage:Adressenlijstcentravoorbasiseducatie
Provincie Antwerpen
CBE.Antwerpen.Vredestraat.93....2600.Antwerpen.03-230 .22 .23.info@cbe-antw .be
.CBE.Geel.Kollegestraat.21....2440.Geel.014-58 .41 .91.info@basiseducatiezuiderkempen .be
.CBE.Kapellen.Antwerpsesteenweg.51....2950.Kapellen.03-605 .00 .09.team@cbenoordantwerpen .be
.CBE.Mechelen.Leopoldstraat.27....2800.Mechelen.015-43 .11 .31.cbe .mechelen@skynet .be
.CBE.Turnhout.Otterstraat.109....2300.Turnhout.014-42 .27 .87.info@basiseducatieturnhout .be
�6
Ad
re
ss
en
CBE.WillebroekOverwinningstraat.702830.Willebroek03-886 .08 .98info@cbewillebroek .be
Provincie Vlaams-Brabant
CBE.BrusselKoningsstraat.270...1210.Brussel02-223 .20 .45cbebrusselleer@skynet .be
CBE.DiestVeemarkt.14...3290.Diest013-32 .23 .56diest@cbhageland .be
CBE.HalleGemeenteplein.1...1501.Halle02-356 .52 .02cbe .halle .springplank@skynet .be
CBE.LeuvenRuelensvest.127...3001.Leuven016-22 .10 .68open .school@cbeleuven .be
��
.CBE.Machelen.Nieuwstraat.5....1830.Machelen..02-252 .51 .50.cbe .machelen@pandora .be
Provincie Limburg
CBE.Beringen.Everselstraat.60....3580.Beringen.011-42 .02 .02.info@basiseducatiewl .be
.CBE.Genk.Hoogstraat.5....3600.Genk.089-35 .59 .90.openschool@cbegenk .skynet .be
.CBE.Hasselt.Rodenbachstraat.29/5.3500.Hasselt.011-22 .61 .60.openschool .cbehasselt@pandora .be
.CBE.Maasmechelen.Paul.Nicoulaan.29/4..3630.Maasmechelen.089-77 .32 .62.info@cbemaasland .be
�8
Ad
re
ss
en
CBE.PeerSteenweg.op.Wijchmaal.66...3990.Peer011-63 .46 .31info@pluspunt-cbe .be
CBE.Sint-TruidenUrsulinenstraat.7...3800.Sint-Truiden011-69 .10 .69info@cbe-zuidlimburg .be
Provincie-Oost Vlaanderen
CBE.AalstBert.Van.Hoorickstraat.19...9300.Aalst053-78 .15 .05info@cbeaalst .be
CBE.DendermondeEmiel.Van.Winckellaan.239200.Dendermonde052-25 .82 .78leerpunt@cbe-regiodender .be
CBE.EekloBlakstraat.27...9900.Eeklo09-378 .31 .83leerpunt .meetjesland@scarlet .be
��
.CBE.Gent.Hippoliet.Lammensstraat.10....9000.Gent.09-224 .24 .12.info@cbegent .be
.CBE.Ninove.Burchtstraat.44....9400.Ninove.054-32 .61 .29.cbeninove@skynet .be
.CBE.Ronse.O ..Delghusstraat.64/0102.9600.Ronse.055-20 .70 .01.info@cberonse .be
.CBE.Sint-Niklaas.Regentiestraat.11....9100.Sint-Niklaas.03-766 .29 .29.info@cbewaasland .be
Provincie West-Vlaanderen
CBE.Brugge.Collaert.Mansionstraat.24....8000.Brugge.050-34 .15 .15.info@wijzer .be
60
Ad
re
ss
en
CBE.DiksmuideKoning.Albertstraat.18...8600.Diksmuide051-50 .09 .96cbewesthoek@skynet .be
CBE.KortrijkSint-Elooisdreef.56A.8500.Kortrijk056-22 .62 .84info@basiseducatie-kortrijk .be
CBE.OostendeChristinastraat.113...8400.Oostende059-80 .18 .83info@cbe-oostende .be
CBE.RoeselareKoning.Leopold.I.laan.20A.8800.Roeselare051-20 .60 .60info@basiseducatie-roeselare .be
61
Redactie Hugo.Verdurmen,.inspecteur.volwassenenonderwijs,..
projectleider.plan.geletterdheid.
Eindredactie.Bea.Bossaerts,.freelanceredacteur
Foto’s.Filip.Erkens
Grafische vormgeving.Diensten.voor.het.Algemeen.Regeringsbeleid.
Communicatie.Suzie.Favere
Druk.Departement.Bestuurszaken.
Agentschap.voor.Facilitair.Management.Digitale.drukkerij
Uitgave April.2007
Wettelijk depot.D/2007/3241/106
Colofon