راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 -...

20
ﺑﺮرﺳ ﻓﺮا ﻨﺪ ﻧﻮﺳﺎز ي ﺗﺎﻛ ﺑﺎ ﺷﻬﺮي ﺟﻨﺒﻪ ﺑﺮ ﻫﺎ ي ﭘﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺪار) ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، ﻣﻨﻄﻘﻪ3 ﻣﺸﻬﺪ ﺷﻬﺮ( ﻋﻠﻲ ﮔﻠﺪي ﺷﺎه ﻗﺴﻤﻲ داﻧﺸﺠﻮي دﻛﺘﺮي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ رﻳﺰي ﺷﻬﺮي، آزاد داﻧﺸﮕﺎه اﺳﻼﻣﻲ و ﻋﻠﻮم واﺣﺪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت، ﺗﻬﺮان اﻳﺮان، رﺣﻤﺖ ﻓﺮﻫﻮدي اﻟﻪ1 اﺳﺘﺎدﻳﺎر ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ر ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﺷﻬﺮي ﻳﺰي اي، ﺗﻬﺮا داﻧﺸﮕﺎه ن، اﻳﺮان ﺗﻬﺮان، ﻋﺰت ﻋﺰﺗ اﻟﻪ داﻧﺸ ﺎر ﺟﻐﺮاﻓ ي ﺎﺳ، داﻧﺸﮕﺎه اﺳﻼﻣ آزاد و ﻋﻠﻮم واﺣﺪ ﺗﺤﻘ ﻘﺎت، ﺗﻬﺮان، ا ﺮان: ﻣﻘﺎﻟﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﺗﺎرﻳﺦ20 / 02 / 1394 : ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﺬﻳﺮش ﺗﺎرﻳﺦ22 / 04 / 1394 ﭼﻜﻴﺪه اﻣﺮوزه ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺷﻬﺮي از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺑﺨ ﻫﺎ ﻳﻲ از ﺷﻬﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑـﺮ ﻛﻪ ﭼﺮﺧـﻪ ﺗﻜـﺎﻣﻠﻲ ﺣﻴـﺎت ﮔﺬاﺷـﺘﻪ ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﺷـﻬﺮ اﻧـﺪ. اﻳـﻦ درﺣﺎﻟﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺎﻓ ﻫﺎ از ﻇﺮﻓﻴ ﻫﺎ و ﻗﺎﺑﻠﻴ ﻫﺎ ي ﻧﻬﺎن ﺑﺴﻴﺎري ﺑﺮﺧﻮدارﻧﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻓﻌﻠﻴﺖ ﺑﺮﺳﻨﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﺮك اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ. راﺑﻄﻪ اﻳﻦ در در ﺷﻬﺮي ﻧﻮﺳﺎزي اﻫﻤﻴﺖ زﻧـﺪﮔﻲ ﺳـﻄﺢ و ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ ﻣﺤـﻴﻂ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺮدم اﺳﺖ ﺷﺪه ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ. و ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎي ﺷﺪﻳﺪ ﺑﺮ اﻧﮕﺎره ﻫﺎ ي ﻣﺪرﻧﻴﺘـﻪ ﻃـﺮح ﻛـﻪ داده ﻧﺸـﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت از ﺑﺴـﻴﺎري ﻫـﺎ ﻧﻮﺳـﺎزي ي ﻣﺸﻜﻼت ﺑﺎ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﻬﺮي از ﻧﺎﺷﻲ اﻗﺘﺼـﺎد ﺣﻮزه ﺳﻪ ﺑﺮروي و ﺷﺪه ﺷﻬﺮي ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ، ﮔﺬاﺷـﺘﻪ ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﺟﺎﻣﻌـﻪ و زﻳﺴـﺖ ﻣﺤـﻴﻂ اﺳﺖ. در ﭘﺎﻳﺪار روﻳﻜﺮد ﻳﻚ ﺑﻪ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﭘﮋوﻫﺶ اﻳﻦ ﻫﺪف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻃﺮح رﻳﺰي ﻫـﺎ ﺑـﻴﻦ راﺑﻄـﻪ ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ ﻣﻨﻈـﻮر ﺑـﻪ ﺷـﻬﺮي ﻧﻮﺳـﺎزي ي ﭘﺎﻳﺪار ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻫﺪاف و ﺷﻬﺮي ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﺒﻨﺎ اﻳﻦ ﺑﺮ ﺳﻨﺠﺶ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻣﺪل ﻃـﺮح ﭘﺎﻳـﺪاري ﻫـﺎ ﻧﻮﺳـﺎزي ي در ﺳـﻪ ﺑﻌـﺪ اﻗﺘﺼﺎدي، ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺤﺪوده در اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و3 ﻣﺸـﻬﺪ ﺷﻬﺮداري ارزﻳـﺎﺑﻲ ﻣـﻲ ﺷـ ﻮد. ﺑـﺮا ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ﺗﻜﻨﻴـﻚ از ﺗﺤﻘﻴـﻖ اﻳـﻦ در ي ﻧﻤﻮﻧﻪ از اﻃﻼﻋﺎت ﮔﺮدآوري ﺣﺠﻢ ﺑﺎ383 ﺗﺤﻠﻴﻞ و ﻫﺎ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺗﻲ آﻣﺎري ي، ﭘﻴﺮﺳﻮن ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ، ﻣﺴـﻴﺮ ﺗﺤﻠﻴـﻞ و ﻣﺘﻐﻴﺮه ﭼﻨﺪ رﮔﺮﺳﻴﻮن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻮد. ﻳﺎﻓﺘ ﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮ ﻫﺎ ﭘﮋوﻫﺶ ي، ﺑﻌﺪ ﺳﻪ ﻫﺮ در ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ» اﻗﺘﺼﺎدي« ، » اﺟﺘﻤﺎﻋ« و» ﻣﺤﻴﻄﻲ« ﺑـﺎ ﻴـ ﺰان ﻃـﺮح ﭘﺎﻳـﺪاري ﻫـﺎ ي ﺷﻬﺮي ﻧﻮﺳﺎزي داﺷﺘﻪ راﺑﻄﻪ اﻧﺪ. ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ اﻳﻦ از، ﻃﺮح ﭘﺎﻳﺪاري اﻓﺰاﻳﺶ در را ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻫﺎ ﻧﻮﺳﺎزي ي داﺷـﺘﻪ ﺷﻬﺮي اﺳﺖ. واژ ﻛﻠﻴﺪي ﮔﺎن ﺷﻬﺮي ﻧﻮﺳﺎزي: ، ﭘﺎﻳﺪار ﺗﻮﺳﻌﻪ، ﺷﻬﺮي ﻣﻨﺎﻃﻖ، ﻣﺸﻬﺪ1 - ( ﻣﺴﺌﻮلﻧﻮﻳﺴﻨﺪه) ﻓﺮﻫﻮدي اﻟﻪ رﺣﻤﺖ[email protected]

Upload: others

Post on 26-Feb-2020

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

داريتوسعه پا يها بر جنبه ديشهري با تاك ينوساز نديفرا يبررس )شهر مشهد 3منطقه ، مطالعه مورد(

قسمي شاه گلدي علي ، ايرانتهران ،تحقيقات واحد علوم واسالمي دانشگاه آزاد ، شهري ريزي جغرافيا و برنامهدكتري دانشجوي

1اله فرهودي رحمت تهران، ايران ن،دانشگاه تهرا اي، يزي شهري و منطقهر برنامهاستاديار

ياله عزت عزت

رانيا تهران، ،قاتيتحق واحد علوم و يآزاد اسالم دانشگاه ،ياسيس يايجغراف اريدانش

22/04/1394تاريخ پذيرش مقاله: 20/02/1394تاريخ دريافت مقاله:

چكيده

ايـن . انـد شـهر تـاثير گذاشـته حيـات تكـاملي چرخـه كه بـر هستند شهر از ييها شبخ مهمترين جمله از شهري فضاهاي امروزه توسـعه فرايند در توانند مي برسند فعليت به اگر كه برخودارند بسياري نهان يها تقابلي و ها تظرفي از ها تباف اين كه درحاليست

بهبود شرايط محـيط فيزيكـي و سـطح زنـدگي اهميت نوسازي شهري دردر اين رابطه . شوند استفاده محرك نيروي عنوان به شهري نوسـازي هـا بسـياري از مطالعـات نشـان داده كـه طـرح مدرنيتـه يها انگاره بر شديد انتقادهاي عليرغمو. شناخته شده است مردم

محـيط زيسـت و جامعـه تـاثير گذاشـته ، فروپاشي شهري شده و برروي سه حوزه اقتصـاد ناشي از شهري موفق به مقابله با مشكالتي نوسـازي شـهري بـه منظـور شناسـايي رابطـه بـين هـا ريزي طرح برنامههدف اين پژوهش دستيابي به يك رويكرد پايدار در . است

بعـد سـه در ي نوسـازي هـا پايـداري طـرح مدل تجربي سنجشبر اين مبنا . باشد ميمالحظات طراحي شهري و اهداف توسعه پايدار ي در ايـن تحقيـق از تكنيـك پرسشـنامه بـرا . ودشـ مـي ارزيـابي شهرداري مشـهد 3و اجتماعي در محدوده منطقه محيطي، اقتصادي

رگرسيون چند متغيره و تحليـل مسـير ، همبستگي پيرسون، ي آماري تي مستقلها و تحليل 383با حجم گردآوري اطالعات از نمونه ي هـا پايـداري طـرح زانيـ بـا م »محيطي« و» ياجتماع«، »اقتصادي«متغيرها در هر سه بعد ، ي پژوهشها هبر مبناي يافت. ودش مياستفاده

شهري داشـته ي نوسازيها عوامل اجتماعي بيشترين تأثير را در افزايش پايداري طرح، از اين متغيرها. اند رابطه داشتهنوسازي شهري . است

مشهد، مناطق شهري، توسعه پايدار، : نوسازي شهريگان كليديواژ

[email protected]رحمت اله فرهودي (نويسنده مسئول) -1

Page 2: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

1394 ناتسبات ،موس هرامش ،متفه لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 640

هلئسم نایب و همدقم رد . دوتش یم لوحت و رییغت راچد یرهش طیحم نآ قیرو زا هک دوش یم دای یدنیارف ناونع هب بلرا یرهش یزاسون زا و هتلحم ااتیقم رد یرهتش یتحارو نیداتینب لوتصا رتب دیکأت " ییارگرهشون یلصا فده یرهش ی هنیمز رد عقاو

اتب یرهتش یزاسون .تسا (49 :3994،ییارگ رهشون روشنم) "رصاعم یایند اب شدرف هب رصحنم ییوسمه و یراگزاس هتب ییوگختساپ فدته اتب ، ینوكتسم یحاون یمامت زا نیداینب ینامتخاس دحاو كی ناونع هب هلحم نداد رارق رظن دم هتجیتن نتیا هتب یرهتش نازتیر هتمانرب و ناریدتم هطبار نیا رد .تسا هتفرگ لكش فلتخم یاه هنیمز رد مدرم یاهزاین واوابترا زا یحیحص كرد هارمه هب یرهش یاهاضف یرامعم یاه یگژیو و یدبلاک واظحالم زا یقیالت هک دنا هدیسر .(4394،یرومیت) دراذگب ریثات یرهش یاه حرو تیقفوم رب دناوت یم یعامتجا یزیر همانرب ،عماج ی همانرب ،یداصتقا تیعضو ،تیعمج ،نیمز یربراک :دننام یرصانع زا تسا یبیکرت یرهش یزاسون و دتیدجت ،یرهش ددجم هعسوت لابند هب یهجو دنچ دنیارف كی ناونع هب و تسا یعامتجا هافر هب طوبرم واظحالم و و یتطیحم تتسیز ، یداتصتقا فتلتخم فادتها هتب یبایتتسد و ،یرهش تفاب دوبهب و اح ،یرهش وایح یشخبناوت (Rothenberg, 1969; Rapkin, 1980; Taylor andNewton, 1985;Cuthbert andتتتتسا یعاتتتمتجا

(Dimitriou;1992, Lü, 1997; Carmon, 1999;Chan, 2000,. وارییغتاب هلباقم یارب یا هدیییپ دنیارف لماش تسناد یتعنص بالقنا نارود لوصحم ناوت یم ار نآ هک یرهش یزاسون دتشاب یتم یداتصتقا و یعاتمتجا فتلتخم فادتها هتب یبایتتسد و والكتشم حالصا لابند هب هک تسا یرهش طیحم

Adamsand Hastings, 2001; Lee, 2003)). هار هتئارا مدتع تتلع هتب یزاتسون ی اته حرتو زا یرایسب ،لاح نیا اب .دنا هتفرگ رارق داقتنا دروم احیرص یطیحم و یعامتجا والكشم شهاک یارب بسانم یاه لح(Rothenberg, 1969; Alexandre1992,; Chui, 2003). هتجوت دروتم ار یدتیدجدركیور یدرکراتک دتب جیاتتن نیا داتی هعتسوت ی اته همانرب و اه حرو رد یرادیاپ موهام ناونع هب نآ زا هک یتفایهر .داد رارق یرهش نازیر همانرب و ناریدم Visic, 1995; Peng, 1999;Alexander,2000;Couch and Dennemann, 2000; Shutkin, 2000; Alker) دوش یم

and McDonald,2003; Rydin et al. , 2003). اتدتمع رادیاپ هعسوت / یرادیاپ موهام ،ادتبا هک تسا حیضوت هب مزال موتهام نتیا ریتسات رد زین یلحم و یرهش ،یا هقطنم داعبا یگزات هب اما ،دش یم هتسیرگن یناهج وضوم كی ناونع هب هتلوقم رد یرادیاپ موهام ندناجنگ طابترا نیمه رد .(Shutkin, 2000; Berek, 2002) دنا هدرک ادیپ ینادنچود تیمها فتلتخم حوطتس رد هتعماج كتی تیریدتمو تخاتس ، یتحارو یاهدنیارف نیرتمهم زا یكی ناونع هب یرهش یزاسون .((Berek, 2002 دسر یم رظن هب یرورض هتب یرهتش رادتیاپ یزاتسون یعازتنا موهام لیدبت یارب رثوم یاه هار ندرک ادیپ دروم رد ییاه ینارگن هكنیا هب هجوت اب فتیو دتناوت یتم یرهتش رادتیاپ یزاتسون هتک تتسا دتقتعم یرهتش یحارو وایبدا .دراد دوجو نآ یعقاو یاه هویش موتهام شزرا دوتبهب ثتعاب نیتنیمه ، هدروآ ناتغمرا هتب ار یعامتجا و یطیحم تسیز ،یداصتقا جیاتن زا یا هدرتسگ

Page 3: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

740 ...اب یرهش یزاسون دنيارف يسررب

هتب ریثات دناوت یم یرهش یحارو هک داقتعا نیا رریلع .((Rowley, 1998; 0CABE and 9DETR,2001ددرگ یرادیاپ هتب یرهتش یتحارو و یرادیاپ یهاام رتمک یرهش هعسوت هلوقم رد .دشاب هتشادرادیاپ هعسوتزاب هب یبایتسد رد ییازس نیا اب (Campbell,1996; Devuyst, 2000; Shearlock etal. , 2000; 1PD, 2003). تسا هدوب رظن دم هچراپكی روو تتسا شیازتفا لاتح رد ناتهج رتسارس رد رادتیاپ یزاتسون و یرهتش یتحارو تبثم واریثات یسررب هب هقالع ،لاح(Vandell et al. , 1989; Rowley, 1998; Berke, 2002). زا یرایتسب كرتتشم فدته رادتیاپ هعتسوت ، هزورتما رادتیاپ هتک دننک یم اعدا یرهش یزاسون یاه حرو زا یرایسب و تسا یرهش نازیر همانرب و ناریدم یاه یراذگ تسایس و یداتصتقا ، یدتبلاک یاهراتخاس یزاس هنیهب و رهش رادیاپ هعسوت لابند هب یزاسون یهاام تسا لسم هینآ و دنتسه .دنتسه لاس رهش داجیا یاتسار رد یعامتجا يرظن میهافم و ینابم

رادیاپ هعسوت-1

9204 لاتسرد ناتهج رتسارس رد یعاتمتجا و یتطیحم تتسیز ی اته شبنج رد ناوت یم ار رادیاپ هعسوت موهام ءاشنم رتشب تسیز طیحم تیعضو یسررب روظنم هب دحتم للم نامزاس سنارانک نیلوا ،0904 لاس رد .درک وجتسج یدالیم . دوتب یتعیبو عباتنم تیدودتحم و نیتمز زا هدااتتسا تیفرظ شهاک زا یکاح اه یسررب جیاتن .دش رازگرب لهكتسا رد ناوتنع هتب یتطیحم تتسیز عباتنم زا تتظااح ورورتض و تتیمها هتب ار یناهج هجوت 9904 لاس رد یژرنا نارحب لاتس رد .(Jones and lements-Croome, 2004) درتک بتلج هدتنیآ و لاتح یاه لسن یارب ریذپان دیدجت یا هیامرس هتجوت زتین تتظفاح یتللملا نیتب هتیداحتا طتسوت هدتش رتشتنم یعیبو عبانم و تعیبو اح یناهج یژتارتسا ،9304 Bentivegna) درک فوطعم یعامتجا یرباربان و تیعمج راشف ،رقف دننام یدیدج والكشم هب ار فلتخم یاهروشک

et al., 2002)

،9304 لاتس رد . دتندومن هراشا یداصتقا هعسوت و تسیز طیحم تظااح نیب لباقتم یگتسباو هطبار هب اه تسایس نیا ناوتنع هتب هتک " درتک پاچ ام كرتشم هدنیآ " مان هب یللملا نیب شرازگ كی هعسوت و تسیز طیحم یناهج نویسیمک دروم رد ناهج رسارس رد یا هدرتسگ یاه ثحب نامز نآ زا .(WCED, 19871) دش روهشم نالتنورب نویسیمک شرازگ رد موتهام نتیا ،0004 لاتس رد . دتیدرگ زاترآ هدتنیآ و رضاح لسن عفانم اح هب یبایتسد یارب رادیاپ هعسوت موهام نآ فیاتظو و رادیاپ هعسوت لوصا .دیدرگ تیوقت دش رازگرب وریناژ ود ویر رد هک دحتم للم نامزاس سنارانک نیمود قتفاوت لوصا هینایب ،هعسوت و تسیز طیحم هیمالعا .تفرگ رارق قفاوت دروم ویر 40 راک روتسد ینعی هم دنس جنپ رد یتسیز ونت همان نامیپ و ییاوه و بآ وارییغت بوچراچ دادرارق ،اه لگنج رادیاپ هعسوت و تظااح ،تیریدم یناهج(2UNDESA, 1992;Mottershead, 2004). كروتیوین رد +94 ویر +1 ویر تسشن دننام یسررب واسلج ،نآ زا سپ

2 Commission for Architecture and the Built Environment: UK 3 Department of the Environment, Transport and the Regions: UK 4 Planning Department: Hong Kong 5 World Commission on Environment and Development 6 United Nations Department for Economic and Social Affairs

Page 4: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

1394 ناتسبات ،موس هرامش ،متفه لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 840

فادتها هتب یبایتسد رادیاپ هعسوت موهام زا هیلوا كرد ردرادیاپ هعسوت یناهج االجا رد .دش رازگرب گروبسناهوژ و زا رتظن فرتص .((9UN,1997; UN, 2002 دوتمن هوتلج یطیحم تسیز فادها ققحت زا رت هم یعامتجا و یداصتقا ی اته حرتو یارتجا وارتثا و اهدرواتتسد یتسررب هب زین فلتخم یاهروشک ،رادیاپ هعسوت موهام هب یللملا نیب زکرمت .(Mottershead, 2004) دنتخادرپ یلحم و یا هقطنم ،یناهج حوطسرد رادیاپ هعسوت رادیاپ هعسوت موهفم یلصا ياه هبنج-0

يداصتقا هعسوت خرتن رد شیازفا ،راک و بسک دوکر هب الامتحا ناوتان داصتقا .دراد یعامتجا هافر رب یمیقتسم وارثا یداصتقا تیعضو یرتتشیب تتماخو یداتصتقا دوتکر لوو رد یگدنز تیایکو .دوش یم رجنم ،یراكیب زا ییالاب حطس و تیانج و مرج یارتب یگدتنز یاهدرادناتسا اح و ودم دنلب یداصتقا دشر هب یبایتسد یرهش نازیر همانرب فده ،هجیتن رد .دبای یم دوتجو ، وورتث تتشابنا ای و لاوما ،كالما شزرا شیازفا ،وابث اب یراذگ هیامرس (Couch, 1990) دشاب یم نادنورهش تسا موادم یداصتقا هعسوت یاه یگژیوزا یخرب یداصتقا دیدج یاه تیلاعف دیلوت و لاغتشا داجیا ،وامدخ اونا (Shearlock et al. , 2000; Lee, 2003). تسیز طیحم تیفیك هدتنیآو یلعف یاه لسن یگدنز رب یانم راثآ تخوس و اوه ،بآ ،كاخ ،لگنج نویمه یعیبو عبانم شهاک و بیرخت ناوتنع هب .تسا یتایح یرما دوجوم یعیبو عبانم اح ،تسیز طیحم رب یانم راثآ نیا زا بانتجا روظنم هب .دراذگ یم جیورتت ار ریذتپ دتیدجت عباتنم زا هدااتتسا و .دناسر لقادح هب دیاب ار هلابز دیلوتو دیدجت لباق ریر عبانم فرصم ،لاثم یناهج یاوه و بآ / وارییغت دننام یتالكشم هب رجنم هک تسیز طیحم هدنیالآ عبانم زا هدااتسا .(Estes, 1993) دومن Shearlock et) دوش هتفرگرارق رظن دم دیاب هنوگ و هاگتسیز زا تظااح وامادقا لباقم رد و ددرگدودحم دیاب دوش یم

al. , 2000). ی اته هتنومن زا یتخرب یراتب یاهزا دتنا تشچ داتجیا و ،ناتخرد تشاک ،زاب یاهاضف هئارا ،نیا رب هوالع .(Shutkin, 2000; Pincetl, 2001) دنتسه تسیسوکا تمالس ندنادرگزاب یارب زبس یحارو

یعامتجا يواست یاتنعم هب قوقح یواست هتبلا .(Chiu,2002) دشاب یم یعامتجا یرادیاپ زا یرورض و یساسا دعب كی قوقح یواست . دوتش یتم هتتفرگ رتظن رد شی اته هتساوخو درف ییاناوت نیب یریغتم ناونع هب هكلب تسین عبانم زا دارفا ناسكی هدااتسا و یتگنهرف ، یعاتمتجا یاتهزاین نتفرتگ رظن رد ینعم هب هدمع روو هب یعامتجا تلادع ،(Pincetl, 2001) ثحبدننام دتشاب یتم دودتحم عباتنم هنالداع و دمآراک صیصخت زا نانیموا لوصح روظنم هب یعامتجا فلتخم یاه هورگ یونعم تتیایک و وورتث تشابنارد یرباربان و ،تسا هنااصنم هیامرس و یمومع عفانم عیزوت هک تسا ینعم نادب نیا نینیمه یعاتمتجا تلادع زا رگید یایرعت .(Shutkin, 2000) دنوش هتشاد هگن دوخ نازیم نیرتمک رد اه هورگ نایم رد یگدنز :دوش یم نایب هنوگنیا

7 United Nations

Page 5: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

940 ...اب یرهش یزاسون دنيارف يسررب

موتمع یارتب یگدتنز تتیایک ءاتقترا و ونت داجیا ،ماجسنا ،تینما ،تمالس شیازفا ،یهافر و یمومع واناكما هئارا .(Barnett, 1995; Pincetl, 2001; Berke, 2002) نانآ یعامتجا تیعضو و دمآرد زا رظن فرص ،مدرم نتیا اتب ،دوش یم نایب رضاح هالوم 9 تیمها تبسن دروم رد هجوت لباق یاه ثحب و فیراعت زا یالتخم اونا هچ رگا هدتش هتتفریذپ یعاتمتجا و یتطیحم تتسیز ،یداصتقا یاه هبنج هب هجوت اب یلک روو هب "رادیاپ هعسوت" موهام لاح .تسا

لكتش رد هتک تتسا هزوتح هس نیا لداعت یرادیاپ هب ندیسر یارب هار نیرترثوم فلتخم ناققحم وایرظن هب هجوت اب .((Berke and Conroy and Shearlock et al. 2000تسا هدش هداد ناشن 4 هرامش

رادیاپ هعسوت هبنج هس طابترا-1هرامش لکش

Berke and Conroy, 2000; Shearlock et al. , 2000

يرهش رادیاپ يزاسون-3 رازتگرب یرهتش هعتسوت دیدج یاه یریگ تهج درومرد یرایسب یللملا نیب یاه سنارانک و واسلج ،ریخا یاه لاس رد زتین تتیعقاو هب یرادیاپ موهام ندش كیدزن یارب یالتخم یاه نویسناونک و اه هینایب ،دانسا ،لاح نیمه رد .تسا هدش .(UN, 1997; Lai, 2002; UN, 2002; Mottershead, 2004) تفریذپ وروص

تتیایک و هدتش هتخاتس تسیز طیحم دناوت یم یرهش یزاسون یاه حرو دش نایب زین البق هک روطنامه طابترا نیا رد ی اته هزوتح رتب یتانم واریثاتت تتسا نتكمم اته حرو نیا ،لاح نیا اب .دشخب دوبهب یدودح ات ار نادنورهش یگدنز ;O’Flaherty,1994; Bentivegna et al. , 2002) Ng, 2002دنک لیمحت عماوج یطیحم تسیز و یداصتقا ،یعامتجا

McLaughlin, 2003). درتكیور هتب هتجوت ، یرهتش یزاسون یاه حرو رد یصیاقن نینچ نیا ندناسر لقادح هب یارب تیعتضو ءاتقترا لاتبند هب یرهش یزاسون رادیاپ هعسوت موهام زا هدااتسا اب دركیور نیا .تسا یرورض رادیاپ هعسوت یتتیعمج حوطتس فادتها ناوتت یتم یناهج موهام نیا زا هدااتسا اب و .دشاب یم یلحم اایقم رد مدرم مومع تنوكس Campbell,1996; Devuyst, 2000; Leeming, 2000; Shearlock et) دیتسر یتبثم جیاتن هبودومن نیمات ار فلتخم

al. , 2000; PD, 2003). یتطیحم تتسیز ،یداصتقا ودم دنلب فادها هب یبایتسد روظنم هب یرهش یزاسون دنیارف رد یرادیاپ موهام ماردا هدیا .(Ng et al. , 2001) دوش ناونع رادیاپ " یرهش یزاسزاب " ای و " یرهش یزاسون " ورابع اب دناوت یم یعامتجا و

Page 6: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

1394 ناتسبات ،موس هرامش ،متفه لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 150

تتهج بتسانم یدركیور هب یبایتسد روظنم هب یدیلک ناونع هب دناوت یم "رادیاپ یرهش یزاسون" ،واحیضوت نیا اب یزاتسون ، یداتصتقا یزاتسون یتنعی دتعب 9 اتب یعقاو و رادیاپ یرهش یزاسون .ددرگ یفرعم عماوج ماكحتسا شیازفا (0 هرامش لكش) دوش یم هتخانش یعامتجا یزاسون و تسیز طیحم

رادیاپ يرهش يزاسون دنیآرف داعبا -2هرامش لکش

ناگدنراگن :عبنم

قیقحت شور اتب طیتحم یتنیع و یعقاو یاه یگژیو ناونع هب ییاهرایعم ،هدش هدااتسا یلیلحت-یایصوت شور زا رضاح شهوژپ رد ، ینادتیم واقیقحت رد هم لئاسم زا یكی .دناهدش باختنا رظن دروم هدودحم اخ طیارش و یرظن واعلاطم هب هجوت 939 تجح هتب یا هتنومن دهشم رهش 9 هقطنم تیعمج هب هجوت اب نارکوک لومرف ااسا رب .تسا هنومن جح باختنا ، یراتمآ یتسررب و ینادتیم هتعلاطم وروتص هتب یتسرتسد لباق و دنتسم واعالوا هیلک زا هدااتسا اب .دمآ تسد هب ران رد یفداتصت وروتص هب لاس 12 ات 14 نیب ینس هنماد اب و نز و درم تیسنج ود ره زا ،ران 939 زا و هیهت یاهمانشسرپ یراذتگ شزرا وركیل یا هنیزگ 1 فیو زا هدااتسا اب اه هداد .دمآ لمع هب هبحاصم و عیزوت هعلاطم دروم هدودحم حطس .تسا هدش هدااتسا Spssو Excel نویمه ییاهرازفا مرن زا واعالوا لیلحت و هیزجترد .دندش

قیقحت ياه صخاش

یطیحم ياه صخاش دوتخ هتبون هتب اضف یهدناماس و دشخب یم تیمها و دركلمع ،مرف اضف هب یگنهرف – یعامتجا طباور قیرو زا ناسنا ریثأتت یعاتمتجا یگدتنز دتنیارف رتب یرهتش یاهاتضف یحارو و تخاس نیاربانب .دماجنا یم طباور نیا لكش رییغت هب نتیا رد .(29 ،1394، ییاایتس) دتشاب هتتشاد ییاراتک نادنورهتش یارب یناور و یمسج رظن زا تسیاب یم و هتشاذگ عباتنم زا بتسانم هدااتتسا لماش رادیاپ تسیز طیحم هب یبایتسد روظنم هب یرهش یزاسون یاه حرو واظحالم طابترا طبترتم یاته یروآ نتف و وامادتقا و . تتسا یرهش تسیز طیحم یاهزادنا شچ زا تیامحو یگدولآ شهاک ،یعیبو رتب یتتبثم وارتثا دناوت یم دوخ لوبق لباق یاهدرادناتسا حطسرد اوه تیایک اح ای و یتوص یگدولآ لرتنک نویمه دوتجوم ی اته تیفرظ زا شیب هعسوت ودش شیازفا هک تشاد هجوت زین وضوم نیا هب دیاب .دشاب هتشاد تسیز طیحم ، مال و ستنت) دتنک دراو یتعیبو تتسیز طیتحم هب یدج بیسآ دناوت یم یرهش لقن و لمح شخب رد هنومن ناونع هب

Page 7: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

050 ...اب یرهش یزاسون دنيارف يسررب

شتیارآ هتب هتجوت موب تسیز رب نآ یانم وارثا شهاک و هعسوت ودش ندرک دودحم یارب رثوم رازبازا یكی .(9990 و یتل) دتشاب یتم بتسانم یسرتسد داجیا و ااترا ، کارت نازیم لرتنک دننام یلماوع و اه نابایخ و اه نامتخاس ییاضف ، یرتصب یحارو یاهدرادناتسا ،یزاسون یاه حرو رد هکدراد دوجو هدرتسگ امجا كی طابترا نیا رد .(9990 ،سنوئل داتجیا اتب و .((Page and Boughton, 1997; Jupp, 1999; Beekam et al. , 2001 تسا هتفای دوبهب ینمیا و تفاظن دتنک یتم هارتف ار ناتنآ تیاتضر واتبجوم دوتخ یگدتنز قواتنم زا نانکاتس تبثم ریوصت تخاس و بسانم نكسم(Lawless, 2006;Rhodes et al. , 2005). ناوتنع هتب زبس یاضف و اه كراپ دننام زبس یاه تخاسریز داجیا نینیمه زاتب یاهاضف و یعیبو رظانم نینیمه تسا یرورض كچوکو گرزب یاهرهش رد یطیحم لماوع هعومجم زا یرصانع و یزتیر هتمانرب .(Nevter and Beser, 2003) دتنراد یرهتش تتسیز طیتحم تیایک دوبهب و تظااح رد یمهم شقن شهاتک ناتمزمه روتو هتب ورهش زا یتخانش ییابیز شزرا شیازفا بجوم دناوت یم زبسو زاب یاهاضف بسانم یحارو رتب یتتبثم یبناتج وارتثا دتناوت یتم یلحم یاه طیحم یناسرزورب دوجو نیا اب .ددرگ یرهش دبلاک یحور یب ااسحا روتظنم هتب رتت باذتج ییاه ناكم داجیا هب هلحم طیارش دوبهب اب تیاهن رد و دشاب هتشاد هعسوتزاب یاه تسایس یارجا .((Turok 1992 دنک كمک یراذگ هیامرس و یگدنز يداصتقا ياه صخاش نودتب یداصتقا هالوم یرهش یزاسون وایبدا رد و .تسا هدش هدیشک ریوصت هب یداصتقا طوطخ اب ابلار رادیاپ هعسوت لوتپرویل رهتش یلخاد هقطنم یزاسون حرو هعلاطم رد(9990) نامند و خوک .تسا رادروخرب یا هژیو هاگیاج زا دیدرت و تتیولوا داتصتقا و دتنا هتجوت دروم یطیحم تسیز و یعامتجا یاه هبنج زا شیب یداصتقا یاه هبنج هک دنداد ناشن رد ار یهباتشم جیاتتن(9990) وتسار هتعلاطم نینیمه .دشاب یم هقطنم یزاسزاب دنیارف رد ،هعسوت یلصا هکرحم یورین هتک دتهد یتم ناتشن یزاوم واقیقحت .دهد یم ناشن یداصتقا واظحالم اب هعسوت و دشر موهام طابترا نایب وصخ دتشاب هتتشاد هارتمه هب ار یداصتقا هدرتسگ جیاتن ات دشاب هارمه یداصتقا هم وامادقا اب دیاب زین یراكیب دننام یلماع

(Hayman, 2009). رد ار یدتیدج لراتشم دتیدج راتک و بتسک بذج اب دنناوت یم یرهش یاه حرو طابترا نیا رد ار نادنورهتش لاغتتشا و نیمتضت ار یداصتقا یاه تیلاعف هقطنم كی رد اخ یتیلاعف اح اب ای و دننک داجیا هقطنم .(3004 ،ناراكمه و دراهربا) دنشخب دوبهب یتلحم داتصتقا دركلمع رب دناوت یم یرهش هقطنم كی رد دوجوم یاه تیلاعف اونا هک دراد داقتعا (3004) یرموگتنوم نارذتگ یارتب ار مدرتم فلتخم یاه هورگ دناوت یم ونتم یاه تیلاعف یاراد و شوج و بنج رپ والحم .دراذگب ریثات ی اته هتتساوخ و ،یروآ نتف حطتس ، اهرهتش یداتصتقا و یسایس یاضف ،نامز لوورد .دنک بذج دوخ هب لوپ و تقو روتظنم هتب لاتح نتیا اتب .دشاب لكشم تسا نكمم رییغت لاح رد یاهزاین نتخاس هدروآرب و .دنک یم رییغت نادنورهش یراگزاتس زا دتیاب یرهتش ی اته مرتف و اه اضف ،هدزباتش وامیمصت زا بانتجا و ،واناكما و طیحم بسانم یزاس هنیهب و یرهتش یاهاتضف عیرتس قباتطت . دوتش یتم یداتصتق ا هعتسوت بجوم وارییغت اب یراگزاس .دنشاب رادروخرب ییالاب هدزاتب دتناوت یتم دتیدجراک و بتسک ی اته تتصرف داجیا هب لیامت و رازاب فلتخم یاه هتساوخ اب یلخاد یاه لیسناتپ

Page 8: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

1394 ناتسبات ،موس هرامش ،متفه لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 250

وارتییغت اتب ار یرتتشیب ی ریذتپ فاتطعنا هک رهش زا یقوانم ای و اه ناكم ،نیاربانب .دناسرب رثکادح هب ار یراذگ هیامرس نیوتن هقطنم و .(3004 ،یلوار) دنشاب یم ناراذگ هیامرس دایز لیامت دروم دنهد یم ناشن دوخ زا نامز لوو رد طیارش دتلوت روتظنم هب "نیون یزاسون دنیارف" ماجنا و .(9990 ،رلتاب) دوش یقلت تبثم هدیدپ كی ناونع هب دناوت یم یزاسون و یزاتسون ی اته حرو یداصتقا عفانم .(Power and Houghton, 2007) تسا ریذپان بانتجارهش یلخاد قوانم هرابود و ارتیپ) دتشاب یتم اتمتجا نیتب رد اه حرو هنوگنیا تیلوبقم لماوع زا هنیزه و نامز شهاک دننامه یرهش یزاسزاب ماتظن یلاتعت و دتشر روظنم هب اهاضف و واناكما تیریدم و هعسوت یاه تیولوا باختنا رد لیهست .(2004 ،ناراكمه ددرتگ یتم اهراتخاتس لداتعت اح ثعاب اهنت هن دوجوم یاه درواتسد اح طابترا نیا رد تسا یرورض یرما یرهش .(Miles and Syagga,1987; Matulionis and Freitag, 1991) دهد یم شهاک ار یرورض ریر یاه هنیزه و وایلمع یعامتجا ياه صخاش یرما اهرهش رد یعامتجا یرادیاپ هب یبایتسد ،لاح نیا اب .دراذگ یم ریثات یعامتجا هافر رب هدش هتخاس تسیز طیحم و یتناور یاتهزاین و هتعماج اوتسحمان یاه شزرا اب یمیقتسم طابترا و .تسا یكیزیف طیحم رد یراكتسد زا رتارف زتکارم و ارادتم دننام یمومع واناكما .دنتسه یتایح هعماج كی یارب یهافر واناكما اونا هئارا .دراد مدرم یاواع یتشزرو واناكما دننام رگید یخرب هک یلاح رد .(0204 ،گربنتور) دنشاب یم نادنورهش یساسا یاهزاین وزج یكشزپ دتننام ریذتپ بیتسآ ی اته هورتگ یاتهزاین هتب هجوت .دنک یم هدروآرب ار نانکاس ترارف واقوا یاهزاین یعامتجازکارم و اتب بتسانتم هتک یعامتجا یاهدنیارف رظنم نیا زا .تسا رادروخرب یا هژیو تیمها زا زین ناکدوک و نادنملاس ،نیلولعم تتسا راذتگریثأت یموتمع یاتضف رد دارتفا بذتج تتیلباق داتجیا رد و دبای یم رییغت ،یطیحم و ینهذ لماوع لوحت .دریگ رارق یرهش یاه حرو هیهت رد یرهش نازیر همانرب هجوت دروم یتسیاب یم یرهتش یزاتسون ی اته حرو یلصا یاه تیولوا زا یكی هدش نایب دراوم رانک رد زین رت جسنم عماوج تخاس هب كمک ماجتسنا داتجیا ماهدتلوا و یلنراتب ،دروفدارب رد 4990 لاس یموق یاه بوشآ زا دعب ناتسلگنا رد لاثم ناونع هب .تسا هتک دتهد یتم ناتشن زین ریخا واقیقحت .(1990 ،تنراب) دیدرگ یرهش یاه یراذگتسایس هم لوصا زا یكی یعامتجا تتیقفوم تتسا هارتمه نکاتس فتلتخم یاه هورگ نایم رتشیب لماعت جیورت اب هک یقوانم رد یرهش یزاسون یاه حرو شیازتفا ، یدالیتم9004 لاتس رتخاوا رد .(SDC, 2007; AuditCommission, 2008)3 دتنا هدرتک بتسک ار یرتتشیب رارتق اه تلود هجوت دروم هعماج یگتخسیگ ه زا اب هلباقم روظنم هب یتاقبو یاه یرباربان شهاک و یعامتجا والماعت لوتصا هتب هتجوت هتک دتهد یم ناشن زین یبرجت دهاوش .تسا رثوم رادیاپ یرهش عماوج داجیا رد هک یدنیارف .تفرگ اهرهتش رد هداوناتخ اح و بذج بجوم ...و مرج ،یراتفر - یعامتجا یاهراجنهان شهاک رب هوالع عماوج بیکرت ناوتنع هتب دتناوت یتم هعماج بسانم بیکرت و .(Tunstall andFenton, 2006; Silverman et al. , 2006) تسا هدش نانکاتس یاتهزاین نتخاس هدروآرب یارب هلحم تیفرظ هدننک سكعنمو دوش هتفرگرظنرد ،"یرادیاپ" طیارش زا یایصوت .(Kearns and Turok, 2006) دشاب نامز لوو رد

8 Sustainable Development Commission, London

Page 9: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

350 ...اب یرهش یزاسون دنيارف يسررب

نودتب هعتسوت حرتو كتی هتک یماگنه .تسا یمومع تکراشم یرهش یحارو دنیارف تیقفوم رد رثوم رگید وضوم رد .(0304 ، تتنراب) دتنهد یمن ناشن یبولطم شنکاو نآ هب دایز لامتحا هب مدرم ،دوش ماجنا یلحم هعماج اب یراكمه لاتمتحا هتب یرهتش یتحارو ، دنتتسه رتیگرد یمصت تخاس دنیآرف و عماوج یزیر همانرب رد نانکاس هک ینامز ،لباقم یعامتجا واضراعت ،شور نیا اب .(Rydin et al. , 2003) دنک هارف ار نانآ یاه هتساوخ و اهزاین دناوت یم دایز رایسب . (Inam, 2002)دبای یم شیازفا نادنورهش یعامتجا هیامرس و دسر یم لقادح هب و طیارتش و یرتظن واتعلاطم هتب هتجوت اب ار رادیاپ یرهش یزاسون هلوقم یاه صخاش ناوت یم هک تسا رکذ هب مزال روتظنم هتب ار یبسانم بوچراچ همادا رد و داد رارق یسررب دروم رظن دروم هدودحم اخ ینیع و یعقاو یاه یگژیو .(4هرامش لودج) دومن ذاختا هلئسم اب دروخرب

يرهش يزاسون ياه حرط يرادیاپ نازیم شجنس یبرجت لدم -1 هرامش لودج

جنس یبرجت لدم یرادیاپ نازیم ش

یرهش یزاسون یاه حرو

اه صخاش داعبا تعاطتسا لباق نكسم و دمآرد ،نكسم شزرا ،تیلاعف نازیم ،لغش یاه یگژیو یداصتقا یطیحم

تسیز طیحم اب یراگزاس ودئاز داوم تفایزاب ،یژرنا فالتا شهاک یاه تسیس زا هدااتسا زبس یحارو دننام اخ یاه ه ورگ یارب واناكما داجیا و یشزومآ زکارم هب یسرتسد ،یمومع والیهست و واناكما والیهست و وامدخ هئارا

یمومع لقن و لمح تیعضو یتشادهب زکارم هب یسرتسد ،نالولعم و نادنملاس یاته یتگژیو و نامتخاس زا تیاضر نازیم (تمرم هب زاین) یگدوسرف نازیم ،تنوكس لحم یاه یگژیو تخاسناسنا طیحم

زبس یاضف و یحارو تکراشم نازیمو داهن مدرم یاه هاگیاپ ،تینما ،یراگدنام هب لیامت ،یعامتجا قلعت یعامتجا

ناگدنراگن :عبنم هعلاطم دروم هدودحم لوتو و یلامش هقیقد 9 و هجرد 99 ات هقیقد 91 و هجرد 19 ضرع رد ییایفارغج تیعقوم رظن زا دهشم رهش هس ةقطنم دوتجوم راتمآ ااتسارب .(2394:23 ،یدمحم هاش) تسا هدش عقاو یقرش هقیقد 39 و هجرد 92 ات هقیقد 9 و هجرد 01 . دوتش یتم لماتش ار دهشم رهش تیعمج زا دصرد29 .14 هک هدوب ران 349009 رب لاب9094 لاس رد هقطنم نیا تیعمج تتسا هتتفای دادتتما دهتشم رهتش لامش اتزکرم زا یا هدودحم رد هک تسا عبرم رتم90920920یرهش ةقطنم نیا تعسو دعب رظن زا هک دشاب یم ران91 .9زین راوناخ دعب و راتكه رد ران 2 .004 ربارب هقطنم نیا تیعمج کارت .(9 هرامش لكش) .(4094:90 ،دهشم همانرامآ) دشاب یم (01 .9) رهش لک اب ربارب ًاابیرقت راوناخ

لپتید دارتفا دصرد92 ،والیصحت رظن زا هکدشاب یم (دصرد 92) نز 990 و (دصرد 91) درم914 لماش یرامآ هنومن قتبو رتب . دوتب لاتس 19 اتت 34 نیتب ینتس ی اته هورگ هب قلعتم ینس هدودحم نیرتشیب .دندوب لپید ریز هیقب و الاب هب لیكتشت ناتناوج ًاارتثکا ار یتاعلاطم یاضف زا هدننکهدااتسا نابواخم ون همانشسرپ زا هدش جارختسا جیاتن و اه یناوارف یا هتقطنم کارتت و یتتیعمج یاه یگژیو و یوضر رهطم مرح هب هقطنم نیا یكیدزن هک تسا حیضوت هب مزال .دنهدیم هتقطنم هک هدیدرگ بجوم (0394:11 ،امنهر) دراد رارق دهشمرهش هناگ هدزیس قوانم مراهچ و مود ةدر رد بیترت هب هک .دشاب یرهشرادیاپ یزاسون دنیارف شجنس یارب مزال طیارش دجاو دهشم رهش 9

Page 10: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

1394 ناتسبات ،موس هرامش ،متفه لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 450

(دهشم يرادرهش 3 هقطنم) هعلاطم دروم هدودحم تیعقوم :3 هرامش لکش

ناگدنراگن :عبنم

قیقحت ياه هتفای ,Becker) دش هدااتسا یزاس اایقم شور زا هعلاطم دروم هدودحم رد هدش هدااتسا یبرجت لدم ندرک یمک روظنم هب

ی اته هتبنج یتنعی نآ هدنزاتس راتیعم هتتسد هتس رته زا یرهش رادیاپ یزاسون نازیم نیگنایم ،هک بیترت نیدب (2000 یرادتیاپ تیعتضو ندروآ تتسد هتب روظنم هب و .دمآ تسد هب لدم حطس نیرت نییاپ زا یعامتجا و یداصتقا ،یطیحم رادتیاپ یزاتسون نیگناتیم بتیترت نیدتب . دتش هدااتسا یا هنومن كت t یرامآ نومزآ زا ،نانکاسرظن زا یرهش یزاسون یا هتنیزگ 1 فتیو زا همانتشسرپ رد یتفرو زا (0 هرامتش لودج) دمآ تسد هب 90/0 هعلاطم دروم هدودحم رد یرهش یرتظن نیگناتیم ناو تنع هب 9 ددع بیترت نیدب .دش هداد اصتخا اه خساپ هب 1 ات4 یاه هبتر و دیدرگ هدااتسا وركیل ود هرامتش لودتج جیاتتن هتب هجوت اب .دیدرگ هسیاقم ددع نیا اب ،هدمآ تسد هب زایتما نیگنایم و دمآ تسد هب اه خساپ یرادتیاپ هلوقم رب دیکات اب یرهش یزاسون نازیم هک ینعم نیدب ،دشاب یم 90/0 ددع زایتما نیگنایم هک دوش یم هظحالم .تسا هدش یبایزرا نییاپ دح رد

نآ هدنزاس ياهرایعم و نانكاس رظن زا رادیاپ يرهش يزاسون نازیم T نومزآ جیاتن .2هرامش لودج رایعم فارحنا نیگنایم دادعت

9= یرظن نیگنایم

30/9 90/0 939 رادیاب یرهش یزاسون نازیم 19/9 09/9 939 یطیحم صخاش 91/9 93/0 939 یعامتجا صخاش 99/9 13/0 939 یداصتقا صخاش

قیقحت یاه هتفای :عبنم

Page 11: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

550 ...اب یرهش یزاسون دنيارف يسررب

تتسد هتب یارتب . نآ هدنزاهس ياههرایعم كیکفت هب هدودحم نانكاس رظن زا رادیاپ يرهش يزاسون نازیم تیعضو

رد . دتش هدااتتسا یا هتنومن كت tنومزآ زا ،رظن دروم یاهرایعم زا كی ره رد رادیاپ يرهش يزاسون تیعضو ندروآ هدوتب رتتشیب طسوتم دح زا ارادم هب یسرتسد ریغتم اهنت ،یرظن نیگنایم هب تبسن لقتسم یاهریغتم تیعضو یسررب ، یراگدتنام هتب لتیامت ، زبتس یاتضف هب یسرتسد ،تمرم تیلباق ،نكسم شزرا ،لغش داجیا ا) رایعم94 نایم نیا رد و نتیا یارتب هدتش باتختنا راتیعم 40 زا (زبس یحارو و دئاز داوم تفایزاب ،یراگزاس ،تکراشم ،داهن مدرم یاه هاگیاپ .(9هرامش لودج) دنشاب یمنرادروخرب یبولطم تیعضو زا یسررب

هریغتم و اه هیوگ هب هجوت اب رادیاپ يرهش يزاسون نازیم نازیم تیعضو .3 هرامش لودج زایتما اه هیوگ

4<نیگنایم <1 تیعضو

دهشم رهش هس هقطنم رد رادیاب یرهش یزاسون نازیم90/0

زایتما اه هیوگ 4<نیگنایم <1

تیعضو

طسوتم 94/9 یتشادهب زکارم طسوتم 4/9 لغش هب یسرتسد طسوتم 49/9 یمومع لقن و لمح نییاپ 19/0 لغش داجیا طسوتم 34/9 یعامتجا قلعت طسوتم 19/9 دمآرد نازیم نییاپ 99/0 یراگدنام هب لیامت نییاپ 20/0 نكسم شزرا طسوتم 94/9 تینما طسوتم 1/9 تعاطتسا لباق نكسم نییاپ 09/0 داهن مدرم یاه هاگیاپ طسوتم 99/9 تنوكس لحم طیارش نییاپ 99/0 تکراشم نییاپ 10/0 تمرم تیلباق نییاپ 1/4 یراگزاس طسوتم 90/9 نامتخاس زا تیاضر نییاپ 39/0 دئاز داوم تفایزاب نییاپ 20/0 زبس یاضف نییاپ 42/0 زبس یحارو طسوتم 11/9 یمومع والیهست الاب 02/9 ارادم هب یسرتسد

قیقحت یاه هتفای :عبنم

رادیاپ يرهش يزاسون لماوع نیب طابترا یسررب نوسریپ نومزآ جیاتنزا هدش بسک واعالوا هب هجوت اب رادیاپ یرهش یزاسون اب راذگریثأت لماوع نیب یگتسبمه هطبار لدتم ی داتصتقا ی اته هتبنج نیب زا هک تسا هدش هداد ناشن 1 هرامش لودج رد هدش هتفرگ spss رازفا مرن قیرو زا هک ناز تی م وتصخ رد نانکاتس شرتگن ناز تی م اتب تعاط تتسا لباق نكسم هب یسرتسد و دمآرد حطس یاهریغتم ،قیقحت یماتمت یعاتمتجا دتعب رد .( دتصرد 00 ناتنیموا تیرض اب) دنشاب یم رادانعم ةطبار یاراد یزاسون یاه حرو تیقفوم ار یگتتسبمه نازتیم نیرتالاب تینما ریغتم و دنداد ناشن ار یراد انعم هطبار یرهش رادیاپ یزاسون اب بختنم یاهریغتم هتب ی تسرتسد ،ی موتمع لتقن و لتمح ت تیایک ر تیغتم تاه زین یطیحم لماوع یاهریغتم نیب رد .تساراد دعب نیا رد ت تیلباق ، زبتس ی اتضف و ی تحارو ی اته ی تگژیو یمومع والیهست هئارا ،یشزومآزکارم هب یسرتسد ،یتشادهب واناكما . دنتشاب یتم اراد ار یوق اتبسن هطبار یرهش رادیاپ یزاسون لقتسم ریغتم اب تنوكس لحم طیارش و (یگدوسرف) تمرم یارب ،اهریغتم نایم هطبار دوجو زا نانیموا زا دعب .دشاب یم هدننک نییعت یلماع تنوكس لحم طیارش ریغتم نایم نیارد هتبنج لتماع راهچ ره هک داد ناشن یسررب نیا .دش هدااتسا هریغتم دنچ نویسرگر نومزآ زا واوابترا نیا نازیم نییعت دتنراد تتبثم ریثأتت راد تیاپ ی رهتش ی زاتسون دتنیارف رب تخاسناسنا طیحم و وامدخ نازیم ،یعامتجا هبنج ،یداصتقا .(1 هرامش لودج)

Page 12: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

1394 ناتسبات ،موس هرامش ،متفه لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 650

(ناگدنراگن :عبنم) رادیاپ يرهش يزاسون درکیور لماوع نیب نوسریپ یگتسبمه يرامآ شور زا لصاح جیاتن .9 هرامش لودج رادیاپ یرهش یزاسون لماوع

Pearson Correlation Sig. (2-tailed) N یداصتقا دعب

939 .999 **9/ 301 تعاطتسا لباق نكسم

939 .999 -909/9** دمآرد

939 .999 119/9** (لک) یداصتقا دعب

یعامتجا دعب

939 .999 343/9** تینما

939 .999 009/9** یعامتجا قلعت

939 .999 102/9** یراگدنام هب لیامت

939 .999 301/9** یدنورهش وردق

939 .999 242/9** تکراشم 939 .999 933/9** (لک) یعامتجا دعب

یطیحم دعب

939 .999 911/9** یمومع لقن و لمح تیایک

939 .999 091/9** یتشادهب واناكما هب یسرتسد

939 .999 991/9** یشزومآزکارم هب یسرتسد

939 .999 942/9** یمومع والیهست هئارا

939 .999 992/9** زبس یاضف و یحارو یاه یگژیو

939 .999 991/9** (یگدوسرف) تمرم تیلباق

939 .999 412/9** تنوكس لحم طیارش

939 .999 002/9** (لک) یطیحم دعب**. Correlation is significant at the 0. 01 level (2-tailed). *. Correlation is significant at the 0. 05 level (2-tailed).

قیقحت یاه هتفای :عبنم رادیاپ يرهش يزاسون درکیور ياه لماع تاریثأت نازیم :5 هرامش لودج

.Sig هدشدرادناتسا بیارض درادناتسا ریر بیارض اه لماع

B Std. Error Beta :هتسباو ریغتم رادیاپ یرهش یزاسون

R=. 950 R square=0. 903

000 . 622 . 028 . 243 . یعامتجا

000 . 418 . 034 . 265 . یداصتقا

000 . 360 . 030 . 149 . وامدخ

009 . 139 . 046 . 127 . تخاسناسنا طیحم

قیقحت یاه هتفای :عبنم

جیاتتن رتتهب كرد یارتب 0 ریتسم لتیلحت یراتمآ شور زا هدااتتسا اب یجورخ لدم ،رضاح قیقحت یاه هتفای هب هجوت اب هتک دتهد یم ناشن تسا هدش هدروآ 2 هرامش لودج رد ااسا نیا رب هک یدنب تیولوا .(1 لكش) تسا هدش جارختسا هتب تخاسناسنا طیحمو یداصتقا دعب ،وامدخ یاهریغتم و تساراد ار قیقحت نیا رد رثوم لوا تیولوا یعامتجا دعب دنوش یم لماش ار اه تیولوا ریاس بیترت

ناگدنراگن:عبنم ریسم لیلحت زا قیقحت لدم ياهریغتم طباور يارب هدمآ تسدب (Beta) ریثات بیارض-9 هرامش لکش

9 path analysis

Page 13: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

750 ...اب یرهش یزاسون دنيارف يسررب

دهشم رهش هس هقطنم رد يرهش رادیاپ يزاسون رب لقتسم ياهریغتم يدنب تیولوا-6 هرامش لودج تیولوا اتب یاه بیرض ااسا رب رثا نازیم لقتسم یاهریغتم لوا 912/9 =(929/9×149/9×049/9) +002/9 یعامتجا دعب مود 929/9 وامدخ موس 199/9 =(929/9×149/9×-909/9) +(094/9×-909/9) +241 .9 یداصتقا دعب مراهچ 010/9=(929/9×149/9) +094/9 تخاسناسنا طیحم

قیقحت یاه هتفای :عبنم

جیاتن و ثحب دوتبهب تتهج رد ار نازیر همانرب دناوت یم یرهش یزاسون دنیارف رد هژیوب نآ فلتخم داعبا رد یرادیاپ شجنس تیمها نینکاتس شرتگن یتسررب هتب شجنس نیا زا یهجوت لباق شخب هكنیا اصوصخم .دیامن كمک هاگتنوكس كی تیعضو نیتمه رد . دوتش رتتكیدزن اهزاین و تیعقاو اب اه حرو و اه همانرب دوش یم ثعاب هک یعوضوم .دزادرپب رما نیا هب تبسن یوتگلا بتلاق زا هدااتتسا اتب یرهتش یزاتسون ی اته حرو یرادیاپ نازیم شجنس روظنم هب ،زین رضاح شهوژپ طابترا نینکاتس زا رتان 939 نیتب یفداتصت وروتص هتب هک همانشسرپ كینكتزا هدااتسا اب نآ هدنزاس یازجا زا یبتارم هلسلس زا هدااتتسا اتب یتطیحم و یداتصتقا ، یعاتمتجا دتعب هس رد اهرایعم .تفریذپ ماجنا ،دش لیمكت دهشم رهش هس هقطنم داد ناتشن جیاتن .تفرگ ماجنا یرامآ یاه لیلحت و هیزجتspss رازفا مرن رد و دندیدرگ یراذگ شزرا یایو 1 یاه هیوگ و یعاتمتجاو یطیحم ،یداصتقا واناكما زا یرادوخرب ظاحل زا یرهش یاه حرو یرادیاپ دهشم رهش هس هقطنم رد هک مرتح هتب یتكیدزن دتننامه هتقطنم نیا اخ یاه یگژیو و هعلاطم دروم هدودحم اایقم و جح هب هجوت اب وامدخ نتیا . تتسا هتتفرگ رارتق(4>0 .0>1) یطتسوتم تیعتضو رد یا هتقطنم کارت و یتیعمج یاه یگژیو و یوضر رهطم حطتس ،یعامتجا یرادیاپ دعب رد .دراد رارق یبسانمان تیعضو رد نانکاس رظن زا هدودحم هک تسا رما نیا هدنهد ناشن .0<1) دراد دوتجو تکراتشم و داتهن مدرتم هاتگیاپ دوتجو و یدنورهتش وردتق ،یراگدنام هب لیامت نازیم زا ینییاپ نازتیر هتمانرب و ناریدتم یوس زا نانیموا سح داجیا تهج رد یتامادقا دیاب دسر یم رظن هب واحیضوت نیااب .(4<93 تیریدتم یدركیور نینچ اب .دنیامن اایا یشقن دوخ تنوكس تیعضو دوبهب رد دنناوتب نانکاس ات دریگ وروص یرهش یتمئاد وارتییغت هب هجوت اب نینیمه و یرهش ناكم ره هژیو واداع و سنهرف زین و یلحم ،یموب یاهزاین یاضتقا هب تتشونرس رد مدرتم نداد تکراشم اب دناوت یم هک یدركیور .دنز یم مادقا هب تسد نآ نادنورهش و یزورما یاهرهش یعاتمتجا تلادع تمس هب هدومن تیوقت اه نآ رد ار یگدنز لحم هب رواخ قلعت سح ،یعمج درخ زا هدااتسا و رهش زین یداصتقا دعب تیعضو هک دیدرگ صخشم هعلاطم نیا رگید هبنج رد .دیامن تکرح (یرادیاپ) هبناج همه هعسوت و رد نكتسم شزرا و هدتش داجیا لغش نازیم دارفا خساپ قبو .(4>0 .0>1) ،تسا یلزان حطس رد یعامتجا دعب دننامه یدتمآرد كتهد رد قتیقحت ی اته هتفای قبو هقطنم نیا نانکاس زا یرایسب و .تسا ینییاپ دح رد هعلاطم دروم هدودحم و داتجیا هتب یتصاخ تتیمها هعتسوت یاه حرو و اه همانرب رد هک دبلو یم ور نیا زا .دنریگ یم رارق نییاپ ای و طسوتم تتیوقت هارتمه هتب یلاتم عباتنم هتب یتسرتسد ، یلغتش یاه وراهم شیازفا قیرو زا هقطنم یداصتقا یدنمناوت شیازفا و وامدتخ زا رادروتخرب و نتمیا و تعاطتتسا دتح رد بسانم هانپرس نیمأت ،هداوناخ یعامتجا – یداصتقا یاه ناینب و بتسک بذتج اب دنناوت یم اه حرو هنوگنیا .دریگ وروص ...و رادیاپ یلغش یاه تصرف ندرک هارف ،هیاپ یاهانبریز

Page 14: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

1394 ناتسبات ،موس هرامش ،متفه لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 850

ار یداتصتقا ی اته تیلاعف هقطنم كی رد اخ یتیلاعف اح اب ای و دننک داجیا هقطنم رد ار یدیدج لراشم دیدج راک هتب نانکاتس یزاتس دنمناوت زین یداصتقا هاگدید زا هک تشاد هجوت دیاب .دنشخب دوبهب ار نادنورهش لاغتشا و نیمضت یتطیحم دتعب . تتسا رادروخرب یا هژیو تیمها زا یتسدالاب یلام عبانم هب یلقادح یاكتا و شوجدوخ یزاسون روظنم لتماوع رتگید هتب تبسن ار یرتبسانم تیعضو لماع نیا هک داد ناشن جیاتن .تفرگ رارق هجوت دروم قیقحت نیا رد زین واتناكما هب یسرتسد اهنت یدبلاک و یطیحم یاه صخاش نیب رد دوجو نیا اب اما (4<09 .9<1) تساراد قیقحت لدم اتب و دتشاب یتمن یبتسانم دتح رد وامدخ و اه تخاس ریز تیعضو و تسا هتفرگ رارق طسوتم دح زا رتالاب یشزومآ زا تعا نآ یتطیحم ی اته یتگژیو و والتحم یدبلاک لكش دسر یم رظن هب ور نیا زا .دنتسه هجاوم دوبمک و لكشم هكبتش ، یریذتپذوان ، رهتش لتک اتب هتقطنم كی طابترا و دنویپ لكش ،یرهش یاهاضف یسانش ییابیز ،درکراک ،اایقم هتفرگرارق لماک هجوت دروم تسیاب یم ...و ،اضف و هدوت تبسن قابطنا ای دنویپ ی هوحن زینو ینوریب و ینورد یسرتسد ددرگ تیوقت یزاسون یاه حرو یریذپ ققحت و مدرم تکراشم نآ یپ رد و قلعت ااسحا و یندم وایح قیرو نیا هب و دتهد یم ناشن (نوسریپ) یگتسبمه اب طبترم یرامآ یاه یسررب زا هدااتسا اب قیقحت نیا رگید هجیتن .(1394 ،یرومیت) یرادتیاپ تیعتضو اتب طاتبترا رد هدتش باتختنا ی اته صخاش رثکا ،یرهش یزاسون یرادیاپرد رثوم داعبا نیب رد هک هدتمآ تسدب رادقم هینانچ) دنتسه یتبثم رادانعم و یقتسم یگتسبمه یاراد دهشم رهش هس هقطنم رد یرهش یزاسون هتب ناوتت یتم نآ یاتنبم رتب هک ( یا هتفرگ هجیتن ار بیرض ندوب رادانعم ،دشاب دصرد 1 زا رتمک یگتسبمه لیلحت رد رد هک تسا یعامتجا یاه صخاش رتشیب تاگ ناوت یم الثم .(1 هرامش لودج) تفای تسد اتسار نآ رد ییاه وواضق ، تتینما لماش دعب نیا رد هدش باختنا یاه صخاش همه و (r=0. 880) تسا رثوم یرهش یزاسون یاه حرو یرادیاپ ی اته حرتو یرادتیاپ هتلوقم اب یوق و رادانعم هطبار تکراشم و یدنورهش وردق ،یراگدنام هب لیامت ،یعامتجا قلعت . دتنریگ رارتق تتیولوا رد یرهتش ناریدتم و نازتیر هتمانرب یاه تسایس رد تسیاب یم اننئمطم و .دنراد یرهش هعسوت ناتشن وضوم نیا .(r=-0. 327) دشاب یم یرادیاپ نازیم و دمآ رد حطس نیب یانم یگتسبمه هجوت لباق هتكن نینیمه هتب هتجوت اتب نیتنیمه . دتبای یتم شیازتفا یرهتش هعسوت یاه حرو زا دارفا راظتنا نازیم دمآ رد شیازفا اب هک دهد یم هدتش دراو یاهریغتم یارب هدش لیدعت نییعت بیرض هک دیدرگ صخشم هریغتم دنچ نویسرگر یرامآ لیلحت یجورخ وارتییغت و سناتیراو زا دصرد90 هک تسا بلطم نیا رگنایب هک دشاب یم (R square=0. 903) اب ربارب قیقحت لدم هب طیتحم دعب ،وامدخ دعب ،یداصتقا دعب ،یعامتجا دعب) هلداعمرد دوجوم یاهریغتم طسوت یرهش رادیاپ یزاسون ریغتم ریثاتت تتلع هتب طوتبرم هتسباو یاهریغتم زا(دصرد94) وارییغت نیا یقبام و .دوش یم ینیب شیپ و نییبت (تخاسناسنا ینویتسرگر لتیلحت جیاتتن . تتسا فورتعم0e اتطخ تتیمک روذتجم هب هک تسا هدمآ دیدپ ینوریب یاهریغتم و لماوع =Y .: تتشون نیتنچ نتیا یتضایر لكتش هتب و هدتش درادناتتسا وروتص هتب ناوتت یتم ار قوتف یاهریغتم هناگدنچ

b0+X1b1+X2b2+X3b3+…+Xnbn هلداعم نیا رد Yتتسا یرهتش رادتیاپ یزاتسون ناتمه هک هتسباو ریغتم ، b0

(i=0,1,2,…,n):و تباث بیرض X1. X2,... یاتتب اب یداصتقا دعب یاهریغتم هعلاطم نیا رد .دشاب یم لقتسم یاهریغتم 0) یعامتجا دعب .(120 .9) رتب راذتگریثأت لتماوع ناوتنع هتب(904/9) تخاتسناسنا طیتحم .(014/9) وامدخ .(91/9

Page 15: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

950 ...اب یرهش یزاسون دنيارف يسررب

ةبتساحم رد ناوتت یتم ار اته صخاتش نتیا هک دندش هتخانش دهشم رهش هس هقطنم یرهش یزاسون یاه حرو یرادیاپ :تسا حرش نیدب نآ هلداعم و درب راک هب نویسرگر0) یعاتمتجا دتعب+(014/9) وامدخ+(904/9) تخاسناسنا طیحم یرادتیاپ نازتیم= (120/9) یداتصتقا دتعب+(91/9 یرهش یزاسون یاه حرو

و یرهتش یزاتسون ی اته حرو یرادیاپ رب رثوم یقتسم ریر و یقتسم لماوع نییعت و رتهب كرد روظنم هب لاح نیا اب . دتش هدااتتسا ریتسم لتیلحت یراتمآ كتینكت زا شهوژتپ نتیا اتب طبترم یاه صخاش تیعضو دنور هسیاقم نینیمه لماوع رگید هب تبسن یا هجوت لباق وواات اب یعامتجا دعب تسا هدش هداد ناشن 2 هرامش لودج رد البق هک روطنامه یداتصتقا دتعب ،(B=0. 360) وامدخ نویمه ییاهریغتم و ،(B=0. 657) داد اصتخا دوخ هب ار رثا نازیم نیرتالاب(B=0. 335) تخاسناسنا طیحم و (B=0. 139) دتعب رد هتنومن ناوتنع هبریثات نیا .دنتفرگ رارق یدعب یاه تیولوا رد رد درادناتتسا فارتحنا دتحاو شیازتفا اتب و دتشاب یتم تتبثم و یقتتسم هطبار تهج الوا هک دهد یم ناشن یعامتجا دارتفا زا یرگتشسرپ و یا هتیاپ واتعلاطم ومجمرد .دبای یم شیازفا درادناتسا فارحنا رادقم(9/ 912) یعامتجاریغتم ی اته هتمانرب اتی و ینادتنچ مزع هتشذگ یاه ههدرد هنااسأتم هک درک نومنهر تیعقاو نیا هب ار ام ،دهشم رهش هس هقطنم ناریدم وامادقا و تسا هتشادن دوجو یرهش یاهاضف یهدن امزاس و تیاده و لرتنک یارب یصخشم دنمفده و یلوصا رورم و روبع هكبش حیطست ،یلصا یاهروحم یایحا .تسا هدش یم هصالخ وامدخ هئارا و یكیزیف لرتنک هزوح ود رد نودتب ، یرهتش تیریدتم هتک تتسا یا هتیلوا وامادتقا هتلمج زا ، ییاتنبریز یموتمع وامدخ هئارا و یراذگ لودج و هعتسوت و تیریدتم تتهج رد و والحم نکاس یعامتجا یاه هورگ تکراشم تهج دنمفده راتخاس كی نتفرگرظنرد لتماوع یدتبلاک باتتزاب اتضف هتک اتجنآ زا دوتمن هتجوت دتیاب وضوم نیا هب اننمض .تسا هدرک لامعا یرهش رادیاپ و یرهتش قواتنم رد اتضف و اتمتجا ی اته یتگژیو یتسانشزاب .دوش یم یقلت هعماج ره یداصتقا ،یگنهرف ،یعامتجا یاتنعم هتب رتما نیا .دریگ وروص وارودقم هیاپ رب تکرح ریسم رد دیاب اهاضف نیا رد تلاخد هب طوبرم یزیر همانرب رد لاتح نیا اب .تساه تیدودحم و واناكما رب هیكت اب دوجوم عضو یشخب ءاقترا تهج رد اه تیلباق یوجو تسج اتب یرهتش فتلتخم قواتنم یگتفاتی هعتسوترد یربارب و لداعت داجیا نینچ ه و یا هقطنم هعسوت دنور لیهست تهج :دوش یم هئارا لیذ واداهنشیپ یرادیاپ یاه تیزم زا هدااتسا اتب یتلمع ییاتهراک هار هتئارا هارتمه هتب یطیحمو یداصتقا ،یعامتجا داعبا رد اه حرو یلوصا و تسرد یزیر همانرب ار نتگمهو لداعتم هعسوت یاوتحم یناوخارف هنیمز شیپ دناوتب هک هوقلاب یاه ناوت ندومن لعالاب تهج مدرم تکراشم .(02 ،9394 ،ریلد هداز نیسح) دوش بجوم یزاتسون رتما رد زاس یمصت و ریگ یمصت یاهداهن یگنهامه و یراكمه وصخ رد ینوناق یاهألخ ندومن فرورب یزاس ااسحو یزاس هاگآ یارب شالت زین و یرهش یاهاضف یزاسون و یزاسهب لئاسم زا نادنورهش یهاگآ شیازفاو یلحم یاروش و یلحم جیسب نوچ ییاهداهن طسوت هک ییاه شزومآ قیرو زا

Page 16: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

1394 ناتسبات ،موس هرامش ،متفه لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 160

یریگراتک هتب و وارابتعاو والیهست هب دمآرد ک راشقا یسرتسد ی هدننک دودحم واررقم و نیناوق ی هیلک یرگنزاب .یا هقطنم و یلحم یاه تیفرظ اب بسانم یتاراكتبا

وروتص هب هعسوت یاه حرو فلتخم یاه هدر رد نانکاس رظن هب هجوت اب رمتسم تیریدم و وراظن ،تکراشم دوجو زا ناتبزیم هتقطنم مدرتم هطتساو نودتب و یقتسم ااتنا .تسا یرورض لحارم هیلکرد نوگانوگ یاه لكشت و اه هورگ هدااتسا اب بلرا هک یا هعسوت یاه حرو هنوگ نیا وروص نیا ریر رد .دشاب یم نآ یاقب طرش اه حرو هنوگ نیا یایازم ددرتگ یتم یتقلت هتقطنم مدرتم بتناجزا بولطمریر و حازم یرصنع ناونع هب ،دوش یم داجیا هقطنم یبسن یایازم زا .(124 ،4990،رشداف)

هارتمه هتب مزال واحالتصا و یزاتس ماود اتب و ییاتنبریز یناسر وامدخ رد نانکاس تکراشم یاه شور یریگراكب و یزاتسرهش یاهدرادناتتسا و واررتقم و یرهتش یزتیر هتمانرب و یتحارو دوتجوم دتعاوق و اتهوگلا ندرک راگزاس درتبهار اتب یگنها تمه رد و اه نآ یجیردت یاقترا ناكما اب و دمآرد ک راشقا تعاطتسا و طیحم تیعقاو اب ینامتخاس زا ار یرهتش ی اته اتضف دتناوتب هتک زبتس یتحارو دتننام دتیدج ینامتخاس یاه یروانف هب هژیو هاگن و یرهش هعسوت .دیامن اح یطیحم یاه یگدولآ

و نیتیعت ، نادنورهتش یارب ترارف واقوا نارذگ یاه هلحم ،زبس یاضف و اه كراپ داجیا نآ رد هک یطیحم یزاسرتسب و اته ی ربراتک هتب اته یسرتسد شیازفا و یرهش نورد یمومع لقن و لمح دوبهب رهش یتآ هعسوت بسانم یریگ تهج .تسا رظن دم هریر

نتیا اتت دشاب دنم ماظن هاگدید بلاق رد دیاب قوانم رد هعسوت یاه حرو یارجا یدنم ناوت و یزاس هدایپ هنیمز یسررب ی اته یتت وراتظن اتب . دتنریگ لكتش هتقطنم یعامتجا و یداصتقا تسیس اب سنهامه وروص هب دشر یاه بطق هنوگ دوتش یم رادروخرب یرتالاب حطس زا ،حرو تیقفوم ققحت بیرض و ریذپ ناكما ،طرش نیا یارجا ،نیصصختم فلتخم .(49 .،3994 ،یرایز) عبانم ةنومن یداصتقا رقف ةدیدپ رب دیکأت اب ىمسرریر ىاه هاگتنوكس رد ىرهش والكشم ىسررب (1394) ،ماهلا ،ىرومیت نمهب

زکرم نارهت دحاو دازآ هاگشناد ،دشرا ىسانشراک ةمان نایاپ ،دهشم رهشنالک نامتخاس ةعلق :ىدروم

هرامش ،رظنم همانهام ،یرهش یزاسون دنور رد هلحم تیوه موادت لح هار ،رظنم یروئت (4394) دومحم ،یرومیت تمس رشن:نارهت .لوا پاچ .یا هیحان یزیر همانرب:(9394) یرک ،ریلد هداز نیسح .دزی هاگشناد واراشتنا :دزی هاگشناد .لوا پاچ ‹‹یا هقطنم یزیر همانرب یاه شور و لوصا›› (3994) هللا تمارک ،یرایز394) اسهم ،ییاایس دشرا یسانشراک همان نایاپ .یتکراشم یزیرهمانرب رب دیکات اب یمومع یاهاضف زا هدااتسا یجنس تیبولطم (1

.اردم تیبرت هاگشناد ،یزاسرهش یسانشراک ةمان نایاپ ،GIS زا هدااتسا اب دهشم رهش یمومع یاه هناخباتک ،یناكم -ییاضف لیلحت (0394) هرهز ،یدمحم هاش

.دهشم یسودرف هاگشناد ،دشرا دهشم رهش ةمانرامآ (4094) دهشم یرادرهش

Page 17: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

060 ...اب یرهش یزاسون دنيارف يسررب

،یرادرهش یناكم یاه هداد هاگیاپ تیریدم و داجیا یجنس ناكما نوماریپ یشهوژپ حرو (0394) یحردمحم ،امنهر دهشم دحاو یهاگشناد داهج یرهش یزیر همانرب هورگ یشهوژپ تنواعم همانلصف (دهشم یرادرهش 94 هقطنم یدروم هنومن) یرهش روما هرادا رد مدرم تکراشم و شقن یسررب(0094) نویاتک ،هدازیلع

93-42واحاص ،0094 راهب ،لوا ی هرامش ،لوا لاس ،یرهش یزیر همانرب واعلاطم نارهت ،یرهش یزیر همانرب و شزادرپ تکرش ،یهدژم یریصب اضر و شناد اضریلع همجرت .(9394) ییارگ رهشون روشنم

Adams, D. and Hastings, E. M. (2001). Urban renewal in Hong Kong: Transition from developmentcorporation to renewal authority. Land Use Policy, 18 (3), 245-258

Alexandre, A. (1992). The case for the urban environment: Organisation for economic cooperation and development. The OECD Observer, 175, 16-19 .

Alexander, D. (2000). The best so far: Vancouver’s remarkable approach to the Southeast False Creek redevelopment is a big step towards sustainable redevelopment planning for urban sites. Alternatives Journal, 26 (3), 10-16

Alker, S. and McDonald,A. (2003). Incorporating sustainable development into redevelopment. Sustainable Development, 11 (3), 171-182

Audit Commission (2008) Market Renewal Manchester Salford Partnership - Strategic review, Audit Commission, London

Barnett,J. (1982). An introduction to urban design. New York: Harper & Row . Bentivegna, V, Curwell, S. , Deakin, M. , Lombard, P. , Mitchell, G. and Nijkamp, P. (2002). A

vision and methodology for integrated sustainable urban development: BEQUEST. Building Research & Information, 30 (2), 83-94 .

Berke, P. (2002). Does sustainable development offer a new direction for planning? Challenges for the twenty-first century. Journal of Planning Literature, 17 (1), 21 -36

Berke, P. and Manta Conroy, M. (2000) Are we planning for sustainable development?An evaluation of 30 comprehensive plans. Journal of the American Planning Association,66 (1), 21-33

Beekam, T. , Lyons, F. and Scott, J. (2001) Improving the Understanding of the Influence of Owner Occupiers in Mixed Tenure Neighbourhoods, Scottish Homes, Edinburg

Burnett, J. (2004) Community, Cohesion and the State, Race and Class, 45, 1-18 CABE and DETR (Department of the Environment, Transport and the Regions) (2001). The value

of urban design: A research project commissioned by CABE and DETR to examine the value added by good urban design. LondonThomasTelford

Campbell, S. (1996). Green cities, growing cities, just cities? Urban planning and the contradictions of sustainable development. Journal of the American PlanningAssociation, 62 (3), 296-312

Carmon, N. (1999). Three generations of urban renewal policies: Analysis and policy implications. Geoforum, 30 (2), 145-158 .

Chan, C. (2000). Urban planning means that many old building are being demolishedand new ones built... Varsity Online Edition, 9, retrieved from http://www. com. cuhk. edu. hk/varsitye22-

Chui, E. (2003). Unmasking the “naturalness” of “community eclipse”: The case of Hong Kong. Community Development Journal, 38 (2), 151-163 .

Couch, C. (1990). Urban renewal theory and practice. London: Macmillan Education Ltd Couch,C. and Dennemann, A. (2000). Urban regeneration and sustainable development in Britain.

The example of the Liverpool ropewalks partnership. Cities, 17 (2), 137-147 Cuthbert,A. R. and Dimitriou, H. T. (1992). Redeveloping the fifth quarter – A case study of

redevelopment in Hong Kong. Cities, 9 (3), 186-204 .

Page 18: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

1394 ناتسبات ،موس هرامش ،متفه لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 260

Devuyst, D. (2000). Linking impact assessment and sustainable development at the local level: The introduction of sustainability assessment systems. Sustainable Development, 8 (2), 67-78

Eberhard F. , Eger, A. and Anttila, P. (1998). Social and cultural aspects of sustainable consumption in Zurich. Economic Commission for Europe (ECE) – Workshop on Encouraging Local Initiatives TowardsSustainable Consumption Patterns. ECE, Switzerland, 2-4 February 1998

Fadsher, KH. 2001: (Planning for tourism of China›› The University of Poozhang Oshan City 30-Ha, S. K. (2004). Housing renewal and neighborhood change as a gentrification process in

Seoul. Cities, 21 (5), 381-389 Hayman, A. (2009) Where the cash went, In Regen. net Hemphill, L. , McGreal, S. and Berry, J. (2002). An aggregated weighting system for evaluating

sustainable urban regeneration. Journal of Property Research, 19 (4). 353-373 . Inam, A (2002). Meaningful urban design: Teleological/ catalytic/ relevant. Journal of Urban

Design, 7 (1), 35-58 Jones, K. (2002) Sustainable building maintenance In J. Kelly, R. Morledge and S. Wilkinson

(eds.), Best Value in Construction (pp. 280-300). Oxford: Blackwell Remover Unregistered Version Bibliographic References Science

Jupp, B. (1999) Living together: Community life on mixed tenure estates, DEMOS, London Kearns, A. and Turok, I. (2006) Sustainable Communities: Dimensions and Challanges, Office of

the Deputy Prime Minister, London Lawless, P. (2006) Area-based urban interventions: Rationale and outcomes: The new deal for

communities programme in England, Urban Studies, 43, 1991-2011 . Lee, J. S. (2003). Enhancing sustainability in downtown by triple-value adding to urban

redevelopment efforts: A case study of Seoul, Korea. Unpublished PhD thesis, University of Washington

Li, F. & et al. , 2009, Measurement Indicators and an Evaluation Approach for Assessing Urban Sustainable Development: A Case Study for China’s Jining City, Landscape and Urban Planning, Vol. 90, pp. 134-142

Lim, B,V. and Leung, M. K. (2000). Passive environmental strategies for architectural design. In W. S. Wong and E. H. W. Chan (ed.),Building Hong Kong:Environmental Considerations (pp. 135-147). Hong Kong: Hong Kong University Press

Lui, A. (2002) Urban regeneration. The HKIA Journal, 1st Quarter, 31, 44-48 Sustainable Development, 10 (3), 140-146 Matulionis, R. C. and Freitag, J. C. (1991). Preventive maintenance of buildings New York: Van

Nostrand Reinhold . Mottershead, T. (2004). International sustainable governance In T. Mottershead (ed.),

Sustainable Development in Hong Kong (pp. 43-87). Hong Kong: Hong Kong University Press.

McLaughlin, C. M. (2003). Blighted partnerships: Unsustainable redevelopment practices. Unpublished PhD thesis, University of California

Miles,D. and Syagga, P. (1987). Building maintenance A management manual. London: Intermediate Technology Publications .

Montgomery, J. (1998). Making a city: Urbanity, vitality and urban design. Journal of Urban Design, 3 (1), 93-116 .

Nevter,Z. and Beser O. (2003). Sustainability of green network and built environment relation: Case study of Lefke. SBE’03 on “Technology and Management for Sustainable Building”. Council of Scientific and Industrial Research (CSIR), South Africa, 26-30 May 2003

Ng,M. K. (2002). Property-led urban renewal in Hong Kong: Any place for the community?

Page 19: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

360 ...اب یرهش یزاسون دنيارف يسررب

O’Flaherty,B. (1994). Land assembly and urban renewal. Regional Science and Urban Economics, 24 (3), 287-300 .

Page, D. and Boughton, R. (1997) Mixed Tenure Report: Improving the design and management of mixed tenure estates in London, Notting Hill Home Ownership, London

PD (2003). Hong Kong 2030: Planning vision and strategy paper no. 11/03: Council forSustainableDevelopment,retrievedfromhttp://www. info. gov. hk/hk2030/hk2030content/wpapers/pdf/sustainableCouncilpaper. pdf

Peng, P. (1999). A sustainable urban Neighborhood: Bow valley centre redevelopment plan Unpublished MSc thesis, University of Calgary

Power, A. (2007) City Survivors: Bringing up children in disadvantaged neighbourhoods, Policy Press, Bristol

Pincetl, S. (2001). Moving toward sustainability: A new direction for the community redevelopment agency of Los Angeles. Los Angeles: University of Southern

Rapkin, C. (1980). An evaluation of the urban renewal experience in the USA. Habitat International, 5 (1-2), 181-192

Regional Activity Centre (2004). Guidelines for urban regeneration in the Mediterranean region, retrieved from http://www. pap-thecoastcentre. org/Urban%20Regeneration. pdf .

Rhodes, J. , Tyler, P. and Brennam, A. (2005) Assessing the effects of area-based initiatives on local area outcomes: some thoughts based on the national evaluation of the Single Regeneration Budget in England, Urban Studies, 42,1919-1946

Rothenberg, J. (1969). Economic evaluation of urban renewal: Conceptual foundation of benefit-cost analysis. Washington: The Brookings Institution .

Rowley, A. (1998). Private-property decision makers and the quality of urban design. Journal of Urban Design, 3 (2), 151-173 .

Russo, R. (2003). Statistics for the behavioural sciences: An introduction. New York: Psychology Press

Rydin,Y., Holman, N. , Hands, V. and Sommer, F. (2003). Incorporating sustainable development concerns into and urban regeneration project: How politics can defect procedures. Journal of Environmental Planning and Management, 40 (4),545-561

SDC (2007)Building houses or creating communities?A review of Government progress on Sustainable communities, Sustainable Development Commission, London

Shearlock C. ,James P. and Phillips, J. (2000). Regional sustainable development: Are the new regional development agencies armed with the information they require? Sustainable Development, 8 (2), 79-88

Shutkin, W. (2000). Towards a global/ international model for sustainable urban redevelopment retrieved from http://www. urbanicity. org/FullDoc. asp?ID=268 .

Silverman, E. , Lupton, R. and Fenton, A. (2006) A good place for children?Attracting and retaining families in inner urban mixed income communities, Joseph Rowntree Foundation, York

TangB. S. andLam, A. S. L (2000). Town planning and the environment: Role and tools of private consulting planners. In W. S. Wong and E. H. W. Chan (ed) Building Hong Kong: Environmental Considerations (pp. 43-59) Hong Kong:HongKong University Press

Taylor,M. A. P. and Newton P. W. (1985). Urban design and revitalization-Australian perspective. Urban Ecology, 9 (1), 1-23 .

Tunstall, R. and Fenton, A. (2006) In the mix. A review of research on mixed income, mixed tenure and mixed communities, Housing Corporation/ Joseph Rowntree Foundation/ English Partnerships, London

Turok, I. (1992) Property-led urban regeneration: panacea or placebo, Environment and planning A (0308-518X), 24, 361 .

Page 20: راﺪﻳ ي ﺪﻴ ي ﺪﻨﻳ ﻲ 3 - iau.ac.irjournals.iau.ir/article_664521_9f51b65b8970178668cecc19259fed8d.pdf1394 سوم، تابستان شماره هفتم، سال –

1394 ناتسبات ،موس هرامش ،متفه لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 460

Twichell, A. A. (1953). Measuring the quality of housing in planning for urban redevelopment. In C. Woodbury (ed.), Urban Redevelopment: Problems and Practices (pp. 3-98). USA: The University of Chicago Press .

UN (United Nations) (1997). Earth Summit +5: Special session of the general assembly to review and appraise the implementation of Agenda 21, retrieved from http://www. un. org/ecosocdev/geninfo/sustdev/es&5broc. htm .

UN (2002). The road form Johannesburg: World Summit on sustainabledevelopment - What was achieved and the way forward, retrieved from http://www. un. org/esa/sustdev/media/Brochure. PDF .

UNDESA (United Nations Department for Economic and Social Affairs) (1992) . Agenda 21, retrieved from http://www. un. org/esa/sustdev/documents/agenda21/index. htm .

Visic, M. (1995). Sustainable brownfields redevelopment. Unpublished MSc thesis, University of Toronto

WCED (World Commission on Environment and Development) (1987) Our common future. UK: Oxford University Press .