1

www.enef.coinfo@enef.co

نشست کمیته ملی انرژي ایران -1390اسفندماه 17

ضوابط معماري و شهرسازي کاهش دهنده مصرف انرژي ساختمان ها

فرشاد نصراللهیدکتري معماري تخصص انرژي

استادیار در دانشگاه صنعتی برلین

2

انرژي، بزرگترین مصرف کننده انرژي در ایران می باشد% 40بخش ساختمان و مسکن با مصرف بیش از. برابر متوسط مصرف جهانی است 2/5بیش از میانگین مصرف انرژي ساختمان ها در ایران .شهرهاي بزرگ بویژه تهران داراي آلودگی هوایی باالیی می باشند که غالبا ناشی از مصرف انرژي هاي فسیلی است. از مصرف انرژي ساختمان ها در ایران از محصوالت نفتی و گازي تأمین می گردد% 98بیش از .بخش ساختمان و مسکن یکی از منابع اصلی تولید آلودگی می باشد . درصد از انتشار دي اکسید کربن را به خود اختصاص می دهد 26/4این بخش در ایران حدود . را تولید می کننددي اکسید کربن این استان % 40ساختمان ها در استان تهران بیش از.

میزان تولید دي اکسید کربن در بخش هاي مختلف در ایرانمصرف انرژي در ایران در بخش هاي مختلف

مقدمهمقدمهمقدمهمقدمه

3

.خواهد داشت کاهش مصرف انرژي در بخش ساختمان و مسکن تأثیر بسزایی بر کل مصرف انرژي کل کشور.استامري ضروري از نقطه نظر اقتصادي و زیست محیطی کاهش مصرف انرژي ساختمان ها

. حذف یارانه هاي انرژي و افزایش قیمت حامل هاي انرژي بر اهمیت صرفه جویی انرژي در ساختمان ها افزوده است

ارگان ها و موسسات دولتی مربوطه می بایستی بستر علمی و حقوقی این کـار و روش هـاي عملـی بـراي دسـتیابی بـه صـرفه .جویی انرژي در ساختمان ها را فراهم نمایند

مقدمهمقدمهمقدمهمقدمه

4

پتانسیل صرفه جویی انرژي در بخش ساختمان و مسکن بیشتر از بخش هاي دیگر است، . کاهش مصرف انرژي در این بخش ساده تر و با سرمایه گذاري کمتري نسبت به بخش هاي دیگر قابل دسترس می باشد

تاکید کشورهاي پیشرو در کاهش تولید گازهاي گلخانه اي مثل آلمان، بر بخش ساختمان

کاهش مصرف انرژي ساختمان ها ساختمان هاي موجود ساختمان هاي نوساز

میزان باالي تقاضاي مسکن در ایران پتانسیل باالتر صرفه جویی در ساختمان هاي نوساز

عمر مفید نسبتا پایین ساختمان هاي موجود در ایران

و نیاز به ساخت واحدهاي مسکونی جدید 1391مسکن تا سال يجریان فزاینده تقاضامیزان بسیار باالي تقاضاي مسکن،

پتانسیل باالي کاهش مصرف انرژي بخش ساختمان و مسکن با تمرکز بر ساختمان هاي نوساز

تمرکز ساختمان هاي نوساز

1391 1390 1389 سال1685000 1625000 1511000 واحد مسکونی

کل نیاز ساالنه بخش مسکن به تولید واحدهاي مسکونی )1388وزارت مسکن و شهرسازي، : منبع(

اهمیت بهره وري انرژي در بخش ساختمان و مسکناهمیت بهره وري انرژي در بخش ساختمان و مسکن

5

امروزه صرفه جویی انرژي در ساختمان ها، یکی از فاکتورهاي مهم در طراحی و اجراي ساختمان ها استساخت نمونه هاي متعددي از ساختمان هاي انرژي کارا

ساختمان هاي کم انرژيساختمان هاي بدون انرژيساختمان هاي بدون آلودگی ساختمان هاي ساختمان هاي مستقلساختمان هاي تولید کننده انرژي

ایجاد استانداردهاي ساختمان هاي انرژي کارا نیاز به شرایط اقتصادي و تکنیکی خاص براي بکارگیري استانداردها

استانداردها نمی تواند بصورت مستقیم و بدون انجام کار تخصصی در ایران استفاده شوداین

. ایران نیاز به استراتژي هاي خاص خود در این زمینه دارد

)بر اساس شرایط اقتصادي، تکنیکی و اجتماعی(استراتژي هاي بهره وري انرژي در بخش ساختمان و مسکن در ایران کاهش مصرف انرژي ساختمان ها با طراحی معماريتدوین استاندارد و برچسب مصرف انرژي براي ساختمان هاحمایت هاي تشویقی براي ساخت ساختمان هاي انرژي کارافرهنگ سازي براي کاهش مصرف انرژي در ساختمان هاساخت ساختمان هاي الگو

استراتژي هاي بهره وري انرژي در بخش ساختمان و مسکن در ایراناستراتژي هاي بهره وري انرژي در بخش ساختمان و مسکن در ایران

6

وجود استاندارد هایی براي میزان مصرف انرژي در ساختمان ها در بسیاري از کشورها عدم وجود مقرارت و یا استاندارد براي میزان مصرف انرژي ساختمان ها بر حسب متر مربع زیر بناي ساختمان در ایران

) مقررات ملی ساختمان 19مبحث (وجود تنها مقرارتی براي میزان ضریب انتقال حرارتی اجزاي تشکیل دهنده پوسته حراراتی

آلمان• Low energy house

• Passive House

• Zero heating energy standard• Autonomous House Standard

سوئد• Sweden 1989 Building Code

نروژ• Norway 1995 Building Code

سوئیس• MINERGIE• Passive House• Autonomous House Standard

اتریش• Passive House

کانادا• Canada R-2000 Standard• Canada Advanced House Standard, Toronto• Healthy Houses• Autonomous House Standard

استانداردهاي عمومی• Zero-Energy Standard• Zero-Heating Standard• Zero-Emission Standard• Positive Energy Standard

تدوین مقررات، استاندارد و برچسب انرژي براي ساختمان هاتدوین مقررات، استاندارد و برچسب انرژي براي ساختمان ها

7

لزوم تدوین مقررات و استانداردهاي ساختمانی معرف میزان مصرف انرژي بر حسب متر مربع زیربناتدوین مقررات و استاندارد با توجه به خصوصیات مناطق چهارگانه اقلیمی ایرانامکان بهره گیري از استانداردهاي کشورهاي پیشرو که با مناطق مختلف ایران تشابه اقلیمی دارند

:فواید تدوین استاندارد و برچسب انرژي توجه عمومی به مصرف انرژي در ساختمان ها آگاهی استفاده کنندگان، سازندگان و خریداران ساختمان ها نسبت به میزان مصرف انرژي ساختمان هاتبدیل بازدهی انرژي ساختمان ها به یکی از معیارها براي ارزیابی، ساخت، خرید و فروش ساختمان

:الزام به اجراي استانداردها) مقررات و ضوابط(استانداردهاي اجباري -1استانداردهاي اختیاري -2

:استانداردهاي انرژي و نوع ساختمانساختمان هاي نوساز -1ساختمان هاي موجود -2

انواع مقررات و استاندارد هاانواع مقررات و استاندارد ها

8

)کیلووات ساعت بر متر مربع در سال(مصرف انرژي ساختمان هاي مسکونی 300 1970و 1960مصرف انرژي ساختمان هاي مسکونی در دهه هاي 160 2002متوسط مصرف انرژي گرمایشی ساختمان هاي مسکونی در سال

100تا 54 )2002تا ژانویه ( 1995ضوابط عایق کاري سال 70تا 55 ساختمان هاي کم انرژي

15 ساختمان هاي غیرفعال

مقررات و استانداردهاي مصرف انرژي ساختمان ها در آلمان طی سال هاي مختلف که باعث کاهش موثر مصرف انرژي ساختمان .ها طی چند سال شده است

مقررات مصرف انرژي ساختمان ها در آلمانمقررات مصرف انرژي ساختمان ها در آلمان

9

حمایت هاي تشویقی براي ساخت ساختمان هاي انرژي کاراحمایت هاي تشویقی براي ساخت ساختمان هاي انرژي کارا

:حمایت هاي مالیدستیابی به یکی از استانداردهاي اختیاري انرژي دستیابی به یکی از برچسب هاي خاص انرژي ساخت ساختمانی با مصرف انرژي کمتر از مقادیر تعیین شده

: تشویق ها و حمایت هاي مالی کمک هاي بالعوضوام هایی با سود اندك برگزاري مسابقه و اعطاي جایزه به ساختمان هاي با کمترین میزان مصرف انرژي

.ضوابط مربوط به حمایت هاي مالی می بایستی بسیار دقیق تدوین شده و با دقت و حساسیت زیاد اعمال گردد

10

مشاوره هاي مجانی براي ساخت ساختمان هاي انرژي کارامشاوره هاي مجانی براي ساخت ساختمان هاي انرژي کارا

اطالعات ناکافی افراد در مورد ساختمان هاي کم انرژي و عدم اطالع از تکنیک ساخت آنها

هراس افراد از عدم توانایی براي اجراي چنین ساختمان هایی و یا اجراي نادرست آنها عدم استقبال عمومی براي ساخت ساختمان هاي کم انرژي

ارائه مشاوره هاي مجانی براي طراحی و ساخت این گونه ساختمان ها منجر به رفع این هراس شده و باعث اطمینان خاطر. سازندگان از ساخت صحیح آنها می گردد

حمایت هاي مالی، امکانات و تسهیالت کمکی، مشاوره و ارائه اطالعات تکنیکی مجانی و حمایت هاي مشابه براي طراحی و ساخت.ساختمان هاي کم انرژي، باعث اطالع رسانی شده و عالقه عمومی براي ساخت ساختمان هاي انرژي کارا را افزایش می دهد

جنبه هایی اقتصادي حمایت هاي تشویقی

تامین بودجه حمایت هاي مالی و فنی از منبع حذف یارانه هاي انرژيانرژي مصرفی و یارانه هاي پرداختی براي حامل هاي انرژي به منابع ملی تعلق دارد به رغم هزینه شدن براي انجام اینگونه حمایت ها، میزان صرفه جویی انرژي و منافع اقتصادي آن، اجراي چنین طرحی در بلند

مدت از نظر اقتصادي به صرفه و درآمدزا می نماید

.کاهش اتالف و مصرف انرژي باعث حفظ و ذخیره این منابع و درآمدزایی از طریق فروش آنها می گردد

11

. رفتار استفاده کنندکان و ساکنین، تاثیر بسزایی بر میزان مصرف انرژي ساختمان ها دارد

:انجام تغییرات براي کاهش مصرف انرژي ساختمان هادرزگیري در و پنجره ها

تعویض عناصر ساختمانی نامطلوب با عناصري که مصرف انرژي ساختمان ها را کاهش می دهند

رفتارها و عادات روزانه ساکنین ساختمان ها بر مصرف انرژي ساختمان ها اثرگذار است

:رفتارهاي موثر بر مصرف انرژي ساختمان هاتنظیم دماي فضاهاي داخلیجلوگیري از افزایش و یا کاهش بی دلیل دماي فضاهاتنظیم، روشن و خاموش کردن به موقع سیستم هاي سرمایشی و گرمایشیاستفاده از سیستم هاي حرارتی و برودتی تنها در زمان ها و فضاهاي مورد نیازباز کردن و بستن به موقع در و پنجره هاتنظیم صحیح پرده ها و سایبان هاي متحرك در زمان هاي مناسب

اثر رفتار استفاده کنندکان و ساکنین، تاثیر بسزایی بر میزان مصرف انرژي

فرهنگ سازي براي کاهش مصرف انرژي در ساختمان هافرهنگ سازي براي کاهش مصرف انرژي در ساختمان ها

12

مراحل اجراي فرهنگ سازيمراحل اجراي فرهنگ سازي

فرهنگ سازي و آموزش راه حل اصلی و فراگیر براي اثرگذاري بر رفتار استفاده کنندگان در راستاي کاهش مصرف انرژي

فرهنگ سازي اثرگذاراعتماد سازي -1

احساس مالکیت مردم نسبت به منابع کشور و از جمله منابع نفتیمصرف منابع نفتی با حساسیت و آگاهی بیشتر

تالش افراد براي مصرف صحیح انرژي و صرفه جویی در آن

آگاه سازي–2اثرات اقتصادي مصرف انرژي هاي فسیلی بر کشور

)احساس شریک بودن در این منافع(منافع صرفه جویی انرژي براي کشور اهمیت محیط زیست و اثرات منفی زیست محیطی مصرف انرژي هاي فسیلی

صرفه جویی خودآگاه افراد در مصرف انرژي پتانسیل باالي صرفه جویی

13

ساخت ساختمان هاي الگوساخت ساختمان هاي الگو

14

ساخت ساختمان هاي الگوساخت ساختمان هاي الگو

15

:عوامل عمده معماري اثرگذار بر مصرف انرژي ساختمانپوسته حرارتی ساختمانسیستم حرارتی، برودتی و تهویه ساختمانمعماري و فرم ساختمان

کاهش مصرف انرژي ساختمان ها تنها از طریق استفاده از مصـالح و تاسیسـات سـاختمانی مناسـب انجـام نمـی شـود، بلکـه .ی توان با یک طراحی شهري و طراحی معماري متناسب با اقلیم، مصرف انرژي ساختمان ها را کاهش دادم

.طراحی معماري و طراحی شهري اثر بسیار بزرگی بر مصرف انرژي ساختمان ها دارد.پتانسیل این صرفه جویی در برخی مناطق اقلیمی ایران بسیار باال بوده و این شیوه از بهینه سازي انرژي بی هزینه می باشد

؟چگونه می توان تنها با طراحی معماري و طراحی شهري مناسب میزان مصرف انرژي ساختمان ها را کاهش داد

کاهش مصرف انرژي ساختمان ها با طراحی معماريکاهش مصرف انرژي ساختمان ها با طراحی معماري

16

بهره وري انرژي با طراحی معماري و طراحی شهريبه دالیل شرایط اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی در ایـران راه هـاي ارزان قیمـت کـاهش مصـرف انـرژي در سـاختمان هـا از

. اهمیت ویژه اي برخوردار می باشد. یکی از روش هاي کم و یا حتی بی هزینه کاهش مصرف انرژي در ساختمان ها، روش شهرسازي و معماري می باشد

روش هاي شهرسازي و معماري کاهش دهنده مصرف انرژي، روش هاي پایداري بوده و چه از نظر اقتصـادي و چـه از نظـر . زیست محیطی مناسب تر از دیگر روش ها می باشند

.به سادگی قابل دسترس بوده و قابلیت عملی شدنش بسیار باال است انرژي کارا شهرسازي و معماريبا بهره وري انرژي

تدوین ضوابط و مقررات معماري و شهرسازي و ضابطه مند کردن شهرسازي و معماري در جهـت کـاهش مصـرف انـرژي ساختمان ها و واحد هاي همسایگی، می تواند باعث کاهش عمده مصرف انرژي مجتمع هـاي زیسـتی و سـاختمان هـا گـردد،

. بدون آنکه هزینه اجراي ساختمان ها را افزایش دهد

17

مقررات معماري و شهرسازي انرژي کارا.می بایستی در برنامه ریزي و طراحی شهري طرح هاي شهرسازي و طراحی معماري ساختمان ها بکار رونداین مقررات

باعث می گردد که براي صرفه جـویی انـرژي مقررات ملی ساختمان 19استفاده از چنین ضوابطی به همراه ضوابط مقرراتی همچون مبحث . در ساختمان ها، تمامی جنبه ها لحاظ گردد

تدوین ضوابط برنامه ریزي و طراحی شهري متناسب با اقلیم، که براي آن هیچ ضابطه خاصی وجود نـدارد، باعـث صـرفه جـویی انـرژي از .طریق برنامه ریزي و طراحی شهري صحیح و متناسب با اقلیم می گردد

-25-20-15-10

-505

10152025303540455055

Glazing Ceilings (int) Ground Floors Floors (ext) Occupancy

kWh/

m²a

Comparison of heat gains in a general and energy efficient well designed buildings with the same construction materials

1+ Insulated wall & window Energy-Efficient Designed Building

18

1383کسمایی : ماخذ

مناطق اقلیمی در ایرانزیادتنوع اقلیمی

-10

0

10

20

30

40

Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec°C

Air temperature boundary in Iran

Minab Ardebil

محدوده دمایی در مناطق اقلیمی ایران

19

خصوصیات مناطق اقلیمی متفاوت ایران شدت و مدت زمان باالي تابش

تغییرات دمایی باال در طول شبانه روز

.پتانسیل باالي صرفه جویی انرژي دارند و رطوبت نسبی کم شدت باالي تابشمناطق اقلیمی با .منجر به کاهش عمده مصرف انرژي ساختمان ها می گردد ي اقلیم در طراحیاستفاده از قابلیت ها

20

که بخـش عمـده » گرم و خشک«و » سرد«در دو منطقه اقلیمی و شدت باالي تابش میزان اندك ابرناکی ،خشکی هوا.ایران را شامل می شوند، از خصوصیات شرایط اقلیمی مناطق اقلیمی ایران می باشد

» گرم و خشک«و » سرد«دو منطقه اقلیمی خصوصیات . شدت باالي تابش خشکی هوا رطوبت نسبی پایین و میزان اندك ابرناکی

1383کسمایی : ماخذ

21

ضوابط معماري انرژي کارا به فاکتورهاي معماري اثرگذار بر مصرف انرژي ساختمان ها پرداخته، میزان بهینه هـر یـک از .این شاخص ها را براي بکارگیري در طراحی معماري بناها ارائه می دهد

:همساز با اقلیم معماريضوابط جهت گیري ساختمانکشیدگی ساختمانمیزان پنجره ها در جبهه هاي مختلفنوع و شکل سایبان هاتعدادطبقات ساختمانفرم ساختمانمحل قرارگیري فضاها در پالن

0

20

40

60

80

100

120

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

kWh/

m²a

Window Area / Wall Area (%)

Heating, Cooling, Lighting and Total Energy Consumption of Office Buildingswith different Window Ratio

Heating Cooling Lighting Total Energy Consumption

22

:ضوابط شهرسازي همساز با اقلیمحالت بهینه شکل و نحوه خیابان بندي هافرم و شکل بهینه شبکه معابر نحوه پخش کاربري هاي مختلف در سطح شهر و محله نحوه تفکیک اراضی و قطعه بندي زمین میزان بهینه تراکم و سطح اشغال

0

20

40

60

80

100

120

10/1 9/1

8/1

7/1

6/1

5/1

4/1

3/1

2/1

1/1

1/2

1/3

1/4

1/5

1/6

1/7

1/8

1/9

1/10

kWh/

m²a

Proportion of South walls to East Walls

Energy Demand with Different Proportion of South Walls to East Walls

Heating Energy Cooling Energy Energy Demand

23

:اقلیم هاي متفاوتدر اقلیم هاي مختلف متفاوت است میزان اثرگذاري طراحی معماري و طراحی شهري بر مصرف انرژي ساختمان ها. در اقلیم هاي مختلف متفاوت استنوع اثر عوامل مختلف معماري و شهرسازي.ساختمان هاي با کاربري متفاوت، رفتار کامال متفاوتی نیز نسبت به شرایط اقلیمی دارند.

در اقلیم هاي متفاوتکاهش مصرف انرژي ساختمان ها و مقررات متفاوت براي راهکارهاي متفاوتنیاز به

و معماري متناسب با اقلیم براي کاربري هاي مختلف شهرسازي متفاوت ضوابطنیاز به

مزایاي مقررات معماري و شهرسازي انرژي کارابواسطه شرایط خاص اقلیمی -پتانسیل باالي صرفه جویی بدون هزینه بودن بکارگیري این مقررات ساده و کم هزینه بودن کنترل اجراي این مقررات

24

ساختمان در شرایط کامال مشابه 30مدلسازي دینامیک مصالح مشابه)اقلیم شهر تهران(اقلیم مشابه

مقایسه میزان مصرف انرژي این ساختمان ها

معماري متفاوت

ساختمان هاي مدلسازي شده

کاهش مصرف انرژي ساختمان ها با طراحی معماريکاهش مصرف انرژي ساختمان ها با طراحی معماري

25

ساختمان هاي مدلسازي شدهساختمان هاي مدلسازي شده

26

ساختمان هاي مدلسازي شدهساختمان هاي مدلسازي شده

27

مصرف انرژي گرمایشی، سرمایشی و روشنایی ساختمان موجود و ساختمان با طراحی معماري مناسب در شهر تهران

مصرف انرژي سرمایشی، گرمایشی و روشنایی ساختمان موجود و ساختمان طراحی شده با مصالح مشابه در شهر تهران

سـرمایش و روشـنایی سـاختمان شـده ، طراحی معماري مناسب در ساختمان طراحی شده، باعث کاهش انرژي گرمایشی. است

شهر تهراناقلیم -پتانسیل باالي صرفه جویی انرژي در ساختمان هاي مسکونی شهر تهراناقلیم -پتانسیل باالي صرفه جویی انرژي در ساختمان هاي مسکونی

28

مجموع میزان مصرف انرژي سرمایشی، گرمایشی و روشنایی ساختمان نمونه در شـهر تهـران تنهـا بـا طراحـی معمـاري . کیلووات ساعت بر مترمربع در سال کاهش یافته است 124به 187مناسب از

. شده است% 33طراحی مناسب معماري باعث کاهش مجموع مصرف انرژي گرمایشی، سرمایشی و روشنایی به میزان

کیلووات ساعت بر 267به 442براي گرمایش، سرمایش و روشنایی از با طراحی بهینه انرژي اولیه مورد نیاز ساختمان . درصدي را نشان می دهد 40متر مربع در سال کاهش یافته که کاهشی

مقایسه کل مصرف انرژي ساختمان موجود و ساختمان با طراحی معماري مناسب در شهر تهران

مقایسه مصرف انرژي اولیه ساختمان موجود و ساختمان با طراحی معماري مناسب در شهر تهران

29

ساختمان موجودساختمان طراحی شده

میزان دریافت و اتالف انرژي در ساختمان مسکونی موجود و طراحی شده

30

ساختمان موجودساختمان طراحی شده

میزان مصرف انرژي ساختمان مسکونی موجود و طراحی شده

31

میزان دریافت و اتالف انرژي در دو اتاق از ساختمان مسکونی طراحی شده

Bedr

oom

1Be

droo

m 2

32

مصرف انرژي گرمایشی، سرمایشی و روشنایی ساختمان بریزموجود و ساختمان با طراحی معماري مناسب در شهر ت

بریزمصرف انرژي سرمایشی، گرمایشی و روشنایی ساختمان موجود و ساختمان طراحی شده با مصالح مشابه در شهر ت

سـرمایش و روشـنایی سـاختمان شـده ، طراحی معماري مناسب در ساختمان طراحی شده، باعث کاهش انرژي گرمایشی. است

تبریزشهر اقلیم -پتانسیل باالي صرفه جویی انرژي در ساختمان هاي مسکونی تبریزشهر اقلیم -پتانسیل باالي صرفه جویی انرژي در ساختمان هاي مسکونی

33

تنهـا بـا طراحـی معمـاري بریـز مجموع میزان مصرف انرژي سرمایشی، گرمایشی و روشنایی ساختمان نمونـه در شـهر ت . کیلووات ساعت بر مترمربع در سال کاهش یافته است155به 222مناسب از

. شده است% 30طراحی مناسب معماري باعث کاهش مجموع مصرف انرژي گرمایشی، سرمایشی و روشنایی به میزان

کیلووات ساعت بر 230به 382براي گرمایش، سرمایش و روشنایی از با طراحی بهینه انرژي اولیه مورد نیاز ساختمان . درصدي را نشان می دهد 40متر مربع در سال کاهش یافته که کاهشی

مقایسه کل مصرف انرژي ساختمان موجود و بریزساختمان با طراحی معماري مناسب در شهر ت

مقایسه مصرف انرژي اولیه ساختمان موجود و بریزساختمان با طراحی معماري مناسب در شهر ت

34

میزان روزانه دریافت انرژي در ساختمان موجود و ساختمان با طراحی معماري مناسب در شهر تهران

35

هشتگردشهر اقلیم - پتانسیل باالي صرفه جویی انرژي در ساختمان هاي اداري هشتگردشهر اقلیم - پتانسیل باالي صرفه جویی انرژي در ساختمان هاي اداري

36

Office Building

Minibus Bus

NETWORKS

SPACE OBJECTS

SUPPORT

پروژه شهرهاي جوانپروژه شهرهاي جوان

37

جدید هشتگردشهر اقلیم -پتانسیل باالي صرفه جویی انرژي در ساختمان هاي اداري

38

39

مزایاي مقررات معماري و شهرسازي انرژي کارا

بدون هزینه بودن بکارگیري این مقررات - براي اجراي این ضوابط، به هیچ گونه مصالح و یا عناصر خاصی نیـاز نیسـت و لـذا کـاربرد ایـن ضـوابط هزینـه اي در بـر

. نداشته و یا بسیار ارزان است

این شیوه نه تنها روش پایداري است، بلکه با شرایط تکنیکی و اقتصادي ایران متناسب بوده و مورد استقبال عمـومی . قرار می گیرد

ساده و کم هزینه بودن کنترل اجراي این مقررات - بازرسی و کنترل بکارگیري و یا عدم بکارگیري این ضوابط، با کنترل نقشه هاي معماري و یا نقشه هاي شهري قابل انجام

.می باشد

دقیق ،نسبت به ضوابطی که نظارت بر اجراي آنها بایستی در کارگاه هاي ساختمانی انجام گردد ،اجراي این ضوابط.نظارت بر اجراي این ضوابط با هزینه اي اندك قابل انجام می باشدانجام می گردد و تر

40

توسط ساختمان ها انرژي مصرف کاهش باالي بسیار پتانسیل و ایران اقلیمی شرایط به توجه با شهرسازي و معماري مقررات کاربرد و تدوین اقلیم، با متناسب معماري طراحی و طراحی شهري

و ساختمان بخش انرژي مصرف کاهش بر اي عمده تاثیر ایران مختلف اقلیم هاي براي انرژي کارا .دارد ایران کل انرژي مصرف بر نتیجه در و ایران مسکن

انرژي مصرف افزاینده و کاهنده شهرسازي و معماري عوامل بایستی ابتدا مقرراتی چنین تدوین براي .نمود تدوین را مقررات این آنها اساس بر بتوان تا آید بدست ایران مختلف اقلیم هاي در ساختمان ها

انجام دقیق پژوهشی کار بایستی ها ساختمان انرژي مصرف افزاینده و کاهنده عوامل بررسی براي ساختمان ها انرژي مصرف محاسبه براي انرژي دینامیک مدلسازي از می توان امر این براي .گیرد

.نمود استفاده

دارد اندکی بسیار هزینه انرژي کارا شهرسازي و معماري مقررات کاربرد کنترل و کاربرد.

ها ساختمان انرژي مصرف کاهش زمینه در یکدیگر با دولتی هاي ارگان همکاري

مسکن و ساختمان بخش در انرژي مصرف کاهش روي بر متمرکز نیمه کار

ری جه گ ری نت جه گ ری نت جه گ ری نت جه گ نت

41

".ترازنامه انرژي ایران"). 1385. (وزارت نیرو ]1[.، شرکت ملی نفت ایران، تهران"مقررات ملی ساختمان 19مبحث ").1388(. شرکت بهینه سازي مصرف سوخت ]2[

[3] Nasrollahi, F. (2009). "Climate and Energy Responsive Housing in Continental Climates." Universit?tsverlag der TU Berlin, ISBN: 978-3-7983-2144-1, 278p. [4] Nasrollahi, F. (2010). "CO2 Emission Inventory in Iran", Young Cities Research Project, Berlin University of Technology. [5] Nasrollahi, F. (2009). "Energy Efficient Architecture for Tehran." IFHP World Congress 2009, Berlin, Germany.

42

Berlin University of Technology Building Technology and Design

Tel: +49 30 31428926 – Fax: +49 30 31426079

با تشکرnasrollahi@enef.co

43

مقررات ملی ساختمان پس از هدفمندسازي یارانه ها 19مبحث

. ضوابط و مقررات بهره وري انرژي در ساختمان متاثر از شرایط اقتصادي و میزان صرفه جویی انرژي می باشدمقاومت حرارتی پیشنهادي براي اجزاي پوسته حرارتی میزانی است که از لحاظ اقتصادي در شرایط یک کشور بهینه باشد

. تغییر شرایط اقتصادي باعث تغییر در میزان بهینه مقاومت حرارتی پوسته ساختمان می گردد.بواسطه حذف یارانه ها و افزایش قیمت حامل هاي انرژي، میزان عایق بهینه براي پوسته حرارتی ساختمان تغییر کرده است

براي شرایط فعلی اقتصادي ایران بهینه نمی باشد و می بایستی بر اسـاس شـرایط 19ضریب انتقل حرارتی پیشنهادي مبحث . اقتصادي جاري بروز گردند

.افزایش قیمت حامل هاي انرژي باعث افزایش ضخامت عایق کاري بهینه از نظر اقتصادي می گردد

44

:مقررات ملی ساختمان 19بازنگري در مبحث 19میزان اقتصادي بودن کاربرد مبحث دوره بازگشت سرمایه گذاري اجراي این مبحث هااز نظر طبقه بندي مقررات مربوط به کاهش مصرف انرژي ساختمان(میزان پیشرفتگی آن ( براي شرایط فعلی اقتصادي 19بروز کردن ضریب انتقل حرارتی پیشنهادي مبحث مقررات ملی 19افزودن سیستم هاي سرمایشی و گرمایشی به مبحث

:نیاز به مقررات ساختمانی جدید در رابطه با انرژي تقریبا تنها بخشی از مقررات ملی ساختمان » صرفه جویی در مصرف انرژي«مقررات ملی ساختمان با عنوان 19مبحث

. است که به کاهش مصرف انرژي در ساختمان ها می پردازد در کشـوري همچـون هـا براي کاهش عمده انـرژي سـاختمان ) مقررات ملی 19مبحث (تنها وجود مقررات ساختمانی

. دهندمی ایران کافی نبوده و نیاز به طرح مقرراتی است که معماري و شهرسازي را هدف قرار

Optimum-Naturally ventilated

with DG

Optimum-Air conditioned

with DG

Optimum-Naturally ventilated

with Low e DG

Optimum-Air conditioned

with Low e DG

Optimum-LCC

Optimum-Naturally ventilated with DG

Energy cost

Iranian Building Code 19

50% more insulatedthan Code 19

Typicalbuilding

German EnEV 2009

Building Mean U-value W/m2C