نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ...

17
1 - 2 ﻓﺼﻞ دوم ﻧﻘﺶ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت درﺳﺎزﻣﺎن ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت: اﻧﺠﻤﻦ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت آﻣﺮﯾﮑﺎ،زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎي ﮐﺎري در ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت را در ﻣﺤﺪوده ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ،ﻃﺮاﺣﯽ،ﺗﻮﺳﻌﻪ،ﭘﯿﺎده ﺳﺎزي،ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ وﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ازﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮراﯾﺎﻧﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯿﮑﻨﺪ. ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺎﻣﻞ دوﻣﻮﻟﻔﻪ اﺳﺖ: اﻟﻒ( ﻓﻨﺎوري ب( اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻔﻬﻮم ﻓﻨﺎوري: ﮐﻠﯿﻪ داﻧﺶ ﻫﺎ،ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ،اﺑﺰارﻫﺎ،روش ﻫﺎوﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺑﻪ ﮐﺎررﻓﺘﻪ درﺳﺎﺧﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت واراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت. اﺟﺰاء ﻓﻨﺎوري اﻟﻒ( ﻓﻦ اﻓﺰارtechnoware ﻓﻨﺎوري ﻣﻄﺮح در اﺷﯿﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎ ﯾﺎ ﺧﺪ ﻣﺎت اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ا ﺑﺰارآﻻت،ﺗﺠﻬﯿﺰات،ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت،وﺗﺴﻬﯿﻼت ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﯾﺎ ﺳﺨﺖ اﻓﺰاري اﺳﺖ. ب( اﻧﺴﺎن اﻓﺰارhumanware ﻓﻨﺎوري ﻣﺘﺒﻠﻮر دراﻧﺴﺎﻧﻬﺎﺳﺖ ،ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺎرﮔﺮان،ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن،ﻣﺪﯾﺮان وداﻧﺸﻤﻨﺪان،ﮐﻪ درﺗﮑﻮﯾﻦ،ﺗﮑﻤﯿﻞ،ﮐﺎرﺑﺮدوﺗﻮﺳﻌﻪ ي ﻓﻨﺎوري ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت،ﻣﻬﺎرت ﻫﺎ،داﻧﺶ،ﺧﺮدوﺧﻼﻗﯿﺖ اﻧﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ. ج( اﻃﻼﻋﺎت اﻓﺰارinfoware ﻓﻨﺎوري ﻣﻄﺮح دراﻃﻼﻋﺎت،اﺳﻨﺎدوﻣﺪارك ﮔﻮﻧﺎﻧﻮن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎ وﺧﺪﻣﺎت را ﮔﻮﯾﻨﺪ. ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ،ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎ ،روﯾﻪ ﻫﺎ ،ﺷﺮح وﺗﻮﺻﯿﻒ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎوﺳﺎﯾﺮ ﻣﺴﺘﻨﺪات ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﯾﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎي ﻧﺮم اﻓﺰاري ازاﯾﻦ ﻧﻮع اﺷﺎره ﮐ ﺮد. د( ﺳﺎزﻣﺎن اﻓﺰارorgaware ﺷﺎﻣﻞ روش ﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ وﻧﻈﺎم ﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ،ﻗﺪرت رﻫﺒﺮي واﯾﺠﺎد اﻧﮕﯿﺰش ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزي ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻫﺎ وﺗﺎﻣﯿﻦ اﻫﺪاف ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ،ﻓﻨﺎوري ﻣﺘﺒﻠﻮر درﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎ ﻧﻬﺎدازﮐﺎرﮔﺎه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﮐﻪ در ﺗﮑﻮﯾﻦ،ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي وﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻨﺎوري اﺳﺘﻔﺎ ده ﻣﯽ ﺷﻮد ،ﺳﺎزﻣﺎن اﻓﺰار ﻧﺎم دارد.

Upload: others

Post on 03-Jul-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

1-2

فصل دوم

نقش فناوري اطالعات درسازمان

:فناوري اطالعات

انجمن فناوري اطالعات آمریکا،زمینه هاي کاري در فناوري اطالعات را در محدوده مطالعه،طراحی،توسعه،پیاده سازي،مدیریت وپشتیبانی :فناوري اطالعات شامل دومولفه است.ازسیستم هاي مبتنی بررایانه تعریف میکند

اطالعات)بفناوري)الف

.کلیه دانش ها،فرآیندها،ابزارها،روش هاوسیستم هاي به کاررفته درساخت محصوالت وارائه خدمات:مفهوم فناوري

اجزاء فناوري

technowareفن افزار)الفبزارآالت،تجهیزات،تاسیسات،وتسهیالت فیزیکی یا مات است که شامل افناوري مطرح در اشیاي مورد استفاده براي تولید کاالها یا خد

.سخت افزاري است

humanwareانسان افزار)ببه .فناوري متبلور درانسانهاست ،مانند کارگران،مهندسان،مدیران ودانشمندان،که درتکوین،تکمیل،کاربردوتوسعه ي فناوري به کار می رود

.انسانی استعبارت بهتر شامل تجربیات،مهارت ها،دانش،خردوخالقیت

infowareاطالعات افزار)جبراي مثال ،می توان به دستورالعمل ها .فناوري مطرح دراطالعات،اسنادومدارك گونانون مورد استفاده براي تولید کاالها وخدمات را گویند

. رد،رویه ها ،شرح وتوصیف فرآیندهاوسایر مستندات مورد نیاز یا مجموعه هاي نرم افزاري ازاین نوع اشاره ک

orgawareسازمان افزار)دشامل روش هاي مدیریتی ونظام هاي سازمانی ،قدرت رهبري وایجاد انگیزش بهینه سازي تصمیم گیري ها وتامین اهداف سازمانی

ده می شود بنابراین ،فناوري متبلور دریک سازمان یا نهادازکارگاه گرفته تا آزمایشگاه که در تکوین،به کارگیري وتوسعه فناوري استفا.است.،سازمان افزار نام دارد

Page 2: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

2-2

:چرخه حیات فناوريبه عبارت بهتر،فناوري با گذشت زمان .فناوري نیز همچون یک کاال قابل تولید،خرید،فروش وانتقال است وچرخه حیات مشخصی دارد

ومدیریت بهتر شناسایی این رفتارکه گویاي چرخه ي حیات فناوري است ،موجب برنامه ریزي .رفتاري مشخص ازخودنشان می دهداین دوره ها .ن مراحل یا دوره هاي متفاوتی را پشت سرمیگذارد وچرخه حیات خود را سپري می کندفناوري با گذشت زما.فناوري می شود

:عبارتند ازincubationدوره پروردگی) الف

شناسایی وتحقیق پیرامون فناوري منتخب ،تدوین طرح توجیهی،انتخاب فرآیندي مناسب با عملیات :دراین دوره فعالیت هایی از قبیل .هاي فناوري جدید درراستاي انتخاب وانتقال فناوري انجام می پذیردوراه اندازي ماشین آالت ویادگیري ویژگییاتولید،نصب

Growth&introductionدوره ي معرفی ورشد )بوالت در این مرحله فعالیت هایی از قبیل ،حل مشکالت موجود در جریان به کارگیري فناوري جدید،افزایش کارایی وگسترش تنوع محص

تولیدي با به کارگیري فناوري جدید،ارائه آموزش هاي مورد نیاز براي بهره برداري از فناوري جدید در راستاي انطباق وجذب فناوري جدید .صورت می پذیرد

saturationدوره اشباع)ج.شودفعالیت هایی درراستاي اصالح وبهسازي شرایط استفاده از فناوري جدید،در دوره اشباع انجام می

declineدوره نزول)د.در این دوره فناوري مورد نظر منسوخ می شود وبه همین دلیل امکان جایگزینی فناوري هاي جدید بررسی می شود

:طبقه بندي فناوري

):New Technology(فناوري جدید . 1.به طور مثال نرم افزارهاي جدیدي که در طراحی استفاده می شود

):Emerging Technology(نوظهورفناوري . 2مثل مهندسی ژنتیک و فناوري نانو.به فناوري گفته می شود که بطور کامل تجاري نشده است

):High Technology(فناوري پیشرفته. 3.ATMالیه، فناوري 3مثل فناوري سوئیچ هاي . فناوري هاي پیچیده اي که در بسیاري از صنایع استفاده می شود

):Low Technology( فناوري سنتی. 4

Page 3: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

3-2

به فناوري هایی گفته می شود که در سطح گسترده مورد استفاده قرار گرفته و براي بهره گیري از آن به آموزش هاي نسبتا پایین .معموال مرتبط با نیازهاي اساسی همچون غذا، لباس و خدمات اولیه است.نیازمندیم

):Medium Technology(فناوري متوسط . 5.بین فناوري پیشرفته و سنتی قرار دارد و دوره ي بلوغ خود را پشت سر گذاشته است

):Appropraite(فناوري مناسب. 6به عبارت دیگر شرایط و زیرساخت هاي مورد نیاز براي بهره برداري .فناوري است که سازگاري الزم براي استفاده بهینه از آن وجود دارد

.حال ممکن است این فناوري از نوع سنتی، متوسط یا پیشرفته باشد.ن شده استاز آن تأمی):Codified(فناوري مستند شده. 7

کـه غیرقابـل ) Tocit(در مقابـل فنـاوري پنهـان .به فناوري اطالق می شود که در غالب نشانه ها و عالئم استانداري مستند شده باشدفناوري مستند شده امکان عرضه آن به سایرین وجود داد ولی فناوري پنهان شبیه تجربـه کـه .داردلمس بوده و ثبت نشده است قرار

.در ذهن افراد باقی مانده است می باشد

technology؟نوآوري فناوري چیست innovation:تعادل نمی رسد واین به دو علت استفناوري هرگز ساکن نمی ماند وهیچ گاه به نقطه ي .یکی از ویژگی هاي فناوري ،تغییر آن است

لذا فناوري هرگز آنقدر کامل نمی شود که نتوان آن را بهبود .نخست آن که علم بشري هیچ گاه کامل نیست وروز به روز کامل تر می شوداستاي توسعه دوم آن که فناوري به عنوان ابزاري است در ر.دانش جدید موجب تغییر واصالح فناوري هاي قدیمی خواهد شدوداد

بشرهمواره به دنبال یافتن روش هاي جدید ،به منظور افزایش بهره بري نیروي کار وسرمایه گذاري بوده است .اقتصادي محسوب می شودبنابراین ارتقاي کارایی فناوري ،افزایش مزیت رقابتی وموفقیت اقتصادي .تا بتواند ثروت بیشتري را تولید کندورشد اقتصادي را سرعت بخشد

.کشورها وسازمان ها را به دنبال خواهد داشتفناوري در دو جهت تغیر .تغییرات در فناوري می تواند محصول نوآوري فناوري باشدکه به ارائه یک فناوري جدید یا بهبود یافته می انجامد

:می کند ها ، کارایی باالتر ، قابیلت اعتماد بیشتر ، کاهش ارائه عملکرد بهتر به معنی سرعت باالتر ، ظرفیت بیشتر ، بهبود در اثربخشی هزینه- 1

.تالش هاي نیروي انسانی ، راحتی بیشتر و درجه اتوماسیون باالتر می باشد به طور مثال ماشین لباس شویی یا ماشین حساب کارهایی را انجام می دهد که قبال . تامین خواسته و نیازمندي هاي انسان هست - 2

.دست نیافتنی بوده

فرایند نوع آوري فناوري :مرحله می باشد که عبارت اند از8مراحل نوع آوري فناوري شامل

...)فیزیک ، شیمی و( تحقیقات پایه مثل علوم پایه -1تحقیقات کاربردي -2تحقیقات توسعه اي -3پیاده سازي فناوري -4تولید -5بازاریابی -6انتشار فناوري -7ارتقاء فناوري -8

Page 4: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

4-2

کارآفرینی و نوع آوري

به کارآفرینی در محموله یک سازمان کارآفرینی .کارآفرینان گروه خاصی از مردم هستند که می توانند ایده هایشان را به دیگران بفروشند به بازار کارآفرینی خارجی ارائه یک محصول یا خدمت یا مهارت و شغل .داخلی گفته می شود که موجب بهبود روش انجام کار می شود

.می باشد

مدیریت و نوع آوري :مدیران به دو دسته تقسیم می شوند

:مدیران دستوري که داراي ویژگی ذیل هستند - 1

به دنبال پیشرفت شغلی با اهدافی کامال مشخص هستند .

مدیران دستوري کارها را از طریق افراد انجام می دهند.

می کند به خوبی تعفیض اختیار و ایجاد انگیزه.

طبق ضوابط عمل کرده و ریسک پذیر نیست.:مدیر کارآفرین که داراي ویژگی هاي ذیل هستند- 2

مبتکر است و هنگام با پیشبرد کارها و اهدافش را تعریف می کند.

کارهاي مهم را خودش انجام میدهد.

به خوبی تعفیض اختیار نمی کند و نیاز به اعمال کنترل دارد.

تفکرات نوع آورانه بوده و ریسک را مدیریت می کند داراي.

تعریف نوع آوري ي نوع آوري ایجاد کسب و کار جدید با استفاده از مواد و یا قطعات جدید ، ارائه فرایند هاي جدید ، ایجاد بازارهاي جدید و یا به کارگیر

.تشکل هاي سازمانی جدید می باشد تعریف اختراع

.ساخت فناوري جدید می باشد به معنی ایده یا

استفاده از تفکر گروهی براي ایجاد نوع آوري .روش هایی براي تفکر جمعی براي خلق نوع آوري به وجود آمده اند که می توان به طور مثال به موارد ذیل اشاره کرد

یش ترین تعداد ایده هاي مختلف براي حل یکی از روش هاي تولید ایده می باشد که هدف آن تولید ب) طوفان مغزي (یورش فکري - 1نفر به همراه یک راهنما در یک جلسه دور هم گرد آمده و به دنبال 8تا 6بدین منظور گروهی از افراد مثال . یک مسئله می باشد

ودیتی براي ذکر هیچ انتقادي جایز نیست و هیچ محد. کیفیت ایده ها بعدا ارزیابی می شود . ارائه ایده هاي گوناگون می باشند .عقاید وجود نخواهد داشت

روش دلفی - 2یورش فکري معکوس - 3روش گروه اسمی - 4

Page 5: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

5-2

:مفهوم اطالعاتاطالعات عبارت است از تمام ایده ها،واقعیت ها،وکارهاي خالقانه ذهن که به صورت رسمی یا غیر رسمی وبه هر حالتی ثبت،منتشر ویا

.صورت مستند یا غیر مستند باشدتوزیع شده اندو ممکن است به درفرهنگ انفورماتیک،اطالعات عبارت است ازمجموعه اي ازعناصر دیجیتال حروفی یا نمادي که مفهوم

.آشکارومشخص داردو می توانددرمعرض پردازش اتوماتیک قرار گیرد

مفهوم فناوري اطالعاتشامل موضوعات مربوط .وتوانایی راهبري با استفاده ازدانش رایانه اي استتلفیفی ازدستاوردهاي مخابراتی،روش ها وراهکارهاي حل مسئله

.به مباحث پیشرفته ي علوم وفناوري رایانه اي،طراحی رایانه اي،پیاده سازي سیستم هاي اطالعاتی وکاربردهاي آن است.امکان پذیر می سازدمجموعه اي از سخت افزار ،نرم افزار وفکرافزار است که گردش وبهره برداري ازاطالعات را

اطالعات :عبارت است از همه ي شکلهاي فناوري که براي ایجاد،ذخیره سازي واستفاده ازشکل هاي متفاوت اطالعات،شامل.تجاري،مکالمات صوتی،تصاویر متحرك،داده هاي چند رسانه اي به کار می رود

،مطالعه وکاربرد داده وپردازش آن ) خت افزار ،نرم افزاروشبکه افزارس( شاخه اي از فناوري است که با استفاده از:تعریف فناوري اطالعات.ذخیره سازي،دستکاري،انتقال،مدیریت،کنترل وداده آمایی خودکار امکان پذیر می سازد:رادر زمینه هاي

تاثیر فناوري اطالعات بر سازمانبتوانند با یکدیگر ارتباطی نزدیک تر را برقرار سازند،ازامکانات فناوري اطالعات،فرصت هاي جدیدي را براي سازمان ها پدیدآورده است تا

.ومنابع مشترك بهره جویند ومدل هاي جدید کسب وکار را تجربه کنند

سازمان ها براي ورود به عصر اطالعات،فرآیندهاي سنتی خود را مورد مطالعه قرار می دهند وبا مهندسی مجدد آنها ،تمهیدات الزم را براي فناوري اطالعات به عنوان ابزار وبستر توسعه ي سازمان ،تغییرات وتحوالت زیادي را .ي بیشتر از فناوري اطالعات فراهم می آورندبهره مند

:ازآن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد.در سازمان ها پدید می آورد

ف پذیري،کارایی ورقابت پذیري کم همراه است،به ساختار ساختار هرمی یا سلسله مراتبی سازمان که باانعطا:تغییر درساختار سازمانی- 1گسترده ي هرمی با ارتفاع کم وقاعده ي وسیع تر تبدیل می شود وبه سوي سازمان هاي شبکه اي ومجازي پیش می رود،به طوري که از

ي اطالعات موجب شد تا با ارائه براي مثال ،در یک سازمان نمونه، بهره گیري از فناور.انعطاف پذیري وکارایی بیشتر برخوردار استهمچنین در نمونه اي دیگر که یک شرکت دارویی است،استفاده .اختیارات بیشتر به کارکنان ،سطوح مدیریتی از سیزده به چهار کاهش یابد

وبر میزان از سیستم هاي پیام دهنده ي الکترونیکی ،وتشکیل جلسات الکترونیکی ،موجب کاهش سطوح مدیریتی از دوازده به هفت شد.سرعت تصمیم گیري سازمان افزود

به کارگیري فناوري اطالعات با توجه به دیدگاه مدیریت سازمان می تواندموجب تمرکز یا عدم تمرکز :تمرکز یا عدم تمرکزسازمانی- 2اطالعات بیشتري جمع آوري مدیرانی که مایل به تمرکز بیشتر در تصمیم گیري هستند،می توانند با به کارگیري این فناوري،.مدیریت شود

از سوي دیگر،مدیرانی که مایل به کاهش تمرکز تصمیم گیري هستند،می توانند با .کنند وتصمیمات بیشتري را به صورت متمرکز بگیرند.بیفزاینداستفاده از این فناوري،اطالعات بیشتري را در اختیار کارکنان قرار دهندوبر میزان مشارکت آنان در تصمیم گیري هاي سازمانی

براي . بابهره گیري موثر از فناوري اطالعات ،مدیران وکارکنان می توانند با یکدیگر ارتباط بیشتري برقرار سازند:افزایش هماهنگی - 3ن ای.مثال ،با استفاده از روش هایی همچون پست الکترونیکی ،سیستم هاي اطالعاتی وجلسات الکترونیکی از راه دور این امر میسر می شود

.فناوري محدودیت هاي جغرافیایی را حذف وبه مدیران کمک می کندتا نوعی احساس گروهی خلق کنند

Page 6: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

6-2

این امر :جایگزینی نقش انسان وواحدهاي سازمانی با سیستم هاي اطالعاتی وماشین ها همراه با ارتقاي سطح شغلی انسان در سازمان- 4ت تخصصی تر شدن وظایف کارکنان ،لزوم وجود دوره هاي آموزشی وتربیت ازسوي دیگر،ضرور.موجب افزایش کارایی انسانی می شود

.بنابراین بردرجه ي حرفه اي بودن سازمان می افزاید.کارکنان متخصص را به دنبال دارد

موجود بهره گیري از فناوري اطالعات سبب شناسایی فرآیند هاي اطالعاتی:تقویت رویکرد فرآیندي به جاي رویکرد شغلی یا وظیفه اي- 5بنابراین ،به جاي تمرکز برمشاغل مستقل ،به زنجیره ي ارتباطی آنها وفرآیندهاي اصلی .در سازمان ومدیریت بهتر فرآیندها خواهد شد

.وفرعی براي تحقق اهداف سازمانی توجه می شود

ندهاي فیزیکی سازمان شده وافزایش می تواند موجب تقویت روند خودکارسازي ومجازي سازي فرآی:به کارگیري موثر فناوري اطالعات- 6همچنین باعث شناسایی واستفاده از منابع بالقوه می .دقت ،سرعت عمل وکیفیت درارائه خدمات ومحصوالت وکاهش هزینه را در پی دارد

.شودو نهایتا افزایش بهره وري سازمانی را به دنبال دارد

.کار پیچیدگی جغرافیایی سازمان را کاهش میدهداین :حذف محدودیت هاي زمانی ومکانی ومرززدایی سازمان- 7

.میتواند تنوع بیشتر در ارائه خدمات ومحصوالت را درپی داشته باشد:بهره گیري از مدل هاي نوین کسب وکار مبتنی برفناوري اطالعات- 8

اده تر می شودوامکان سفارشی ارتباط با عناصر محیطی سازمان همچون مشتریان وتامین کنندگان س:تسهیل ارتباطات محیطی سازمان- 9.سازي محصوالت وخدمات را فراهم می آورد

به جاي مکان )مثل بازارهاي اینترنتی(امکان توسعه دایره مشتریان وایجاد فضاهاي بازاري جهانی :حذف محدودیت هاي جغرافیایی- 10.هاي بازاري را فراهم می آورد

.به عنوان مثال امکان مدیریت ونظارت از راه دور را میسر می کند:انتاثیر فناوري اطالعات برشیوه ي مدیریت سازم- 11

استفاده از فناوري اطالعات به عنوان یک فناوري جدید تاثیراتی را برفرهنگ سازمانی وکاري :تاثیر فناوري اطالعات برفرهنگ سازمان- 12.کارکنان خواهد داشت

ITساختار سازمان ها و پشتیبانی از

.سازمان ها را بر اساس مشخصات مختلفی دسته بندي کردمی توان

... و Nikeبه عنوان مثال شرکت هاي مایکروسافت، . یکی از این مشخصه ها این است که آنها انتفاعی هستند یا نه•تی که ارائه می دهند و یا خدما...) کامپیوتر، اتومبیل، ابزار و (همچنین سازمان ها را می توان بر اساس کاالیی که تولید می کنند •

.دسته بندي کرد...) شرکتهاي بیمه، دانشگاه ها، بانک ها و (.ماهیت سازمان ها، فعالیت ها و اطالعات مورد نیاز و نوع سیستم هاي اطالعاتی آنها را تعیین می کند•

:سازمان کامالً متمایز را تشخیص دادبر این اساس می توان دو نوع . از جمله دیگر فاکتورهاي مهمی، اندازه سازمان و محل آن است

شرکت هایی که در یک مکان قرار دارند و از آن جا تمام عملیاتشان را کنترل می کنند آنها عموماً سازمان هاي کوچک تا - 1•.متوسط را شامل می شوند

Page 7: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

7-2

را چند ملیتی یا جهانی می چنین سازمان هایی . شرکت هایی که در چندین مکان و گاهی در چندین کشور قرار گرفته اند- 2•.آنها عموماً سازمان هاي متوسط تا بزرگ را شامل می شوند. نامیم

ساختار سازماينبرعوامل موثر

حميط

استراتژي

تكنولوژي

منابع انساين

طرح ساختار سازمان را تعيني مي كنند

انواع ساختار سازمانی

ساده،وظیفه اي، بخشی،(.پر کاربردترین ساختار سازمانی، ساختار سلسله مراتبی است: سلسله مراتبیهايساختار

ساختار ساده

.تنها يك سطح مديرييت پس از مالك وجود دارد

مالك

عوامل اجرايي

:وبخشیساختار وظیفه ايفعالیتها را حول محورهاي محصوالت و خدمات سازماندهی می نماید:تولید.1سازماندهی می نمایدفعالیتها را حول محور مشتریان:مشتریان.2نمایدفعالیتها را حول محور مناطق جغرافیایی خاص سازماندهی می :جغرافیایی . 3

Page 8: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

8-2

ساختار وظیفه ايشركتيكساختار

رئيس

معاونتبازاريايب

معاونت مايل

معاونتتوليد

معاونتمنابع انساين

ساختاريك بيمارستان

رئيس

رئيس خبشخدمات پزشكي

رئيس خبشخدمات مديرييت

رئيس خبشخدمات به بيماران

رئيس خبشخدمات تغذيه

ساختار بخشیرئيس

خبش فيلم و تلويزيون خبش موسيقي خبش كتاب

و جمله خبش خدمات اينترنيت

ساختارخبشي مبتين بر توليد

رئيس

وام مشتريان رهن مشتريان وام جتاري وام كشاورزي

ساختار خبشيمشتريانمبتين بر

رئيس

منطق غرب منطقه مشاال

منطقه جنوب

منطقهشرق

ساختار خبشجغرافيامبتين بر

سازمان ها در بعضی موارد دریافته اند که ساختار سلسله مراتبی انعطاف ناپذیر و یا غیر پاسخگو است به همین :ساختار تیمیاز این تیم ها، تیمی است که براي کاربر بر روي یک مسئله نمونه اي .خاطر تیم هاي موقتی یا دائم به این ساختار اضافه می شوند

هنگامی که تیم موقتی است و اعضاي آن پس از اتمام کار، تیم به بخشهاي کار کردي .کاري جدید و اضطراري ایجاد می شود.نامیده می شود” مدیریت پروژه اي“ این ساختار . مرسوم خود باز می گردند

Page 9: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

9-2

ساختار تیمیرئیس

معاونتتحقیق و توسعه

معاونتطراحی

معاونتمهندسی

معاونتبازاریابی

مدیرتیم پروژهکامیون هاي سبک

مدیر تیم پروژهاتومبیل هاي سواري

مدیر تیم پروژهاتومبیل هاي اسپرت

ساختاروظیفه اي

تیم هاي پروژه

اعضاء تیم هاي پروژه

هنگامی که تیم ها، مجموعه هایی دائمی از افراد از بخش هاي مختلف هستند که به کار بر روي مجموعه :ساختار ماتریسی.نامیده می شود” ساختار ماتریسی“ اي از پروژه هاي خاص تخصیص یافته اند این ساختار

ساختار ماتريسيرئیس

معاونتمهندسي

معاونت مالی

معاونت تولید

معاونت بازاریابی

مدير پروژه تانوس

مدير پروژهموستانگ

مدير پروژه اكسپلورر

مدير پروژهاكسپديشن

ساختار وظیفه اي

زیردستان هم به معاونت بازاریابی و هم به مدیر پروژه موستانگ کزارش

.می دهد

ساختار پروژه ای

مثايل از شركت فورد

Page 10: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

10 -2

اصالح آنساختارهاي سنتی و لزوم شکاالت ا

اشکاالت ساختاريoترین روش براي برآوردن این هدف این است که هیچ چیزي از ساده:ساختارهایی براي تثبیت مدیران

.ي طبیعی آن گرایش به سرکوب نوآوري و خالقیت استکند را تغییر ندهیم؛ نتیجهسیستمی که دارد کار میoهاي سازمانی بنا به شرایط و نیازهاي خاص یک دوره زمانی تعریف پست:تحركساختارهاي ایستا و بی

در چنین ساختاري افراد به جاي متخصص شدن. ها مستلزم بوروکراسی فراوان اداري استشوند و تغییر در آنمی(specialist)به عمومی شدن(generalist)ماندها باقی نمیشوند بنابراین جایی براي تخصصسوق داده می .

نیروي انسانی به جاي عمیق شدن در یک موضوع و کسب و تکمیل دانش در آن موضوع، آشنایی سطحی و در چنین ساختاري افراد !). اقیانوسی به عمق یک سانت(کند مختصري با سطح وسیعی از موضوعات کسب می

دهند به طوري که از خود نشان میکنند اي به موقعیت شغلی و بستري که در آن کار میمعموالً گرایش متعصبانه.شودتغییر این شرایط و یا تزریق نیروي کار جدید معموالً با مقاومت نیروهاي موجود مواجه می

oبه جاي تعیین ) سلسله مراتب سازمانی(ها تحت ساختار رسمی سازمان تعریف و اجراي پروژهدر این راهکار با پایان انجام هر .ق آیندهاي سازمانی فائتوانند بر محدودیتهاي کاري که میگروهها و افراد باید زمان زیادي را صرف پیدا در نتیجه سازمان. ي اصلی مجبور به یک سازماندهی مجدد هستیمپروژه

هاي تر کردن مدت اجراي پروژهکردن و فعالیت در کار جدیدي بکنند و یا به دنبال دالیل غیرضروري براي طوالنی.باشندشان جاري

oامروزه یک فرد : ها و ساختارهایی که براي موفقیت نیاز به ابرتولیدکننده و قهرمان دارندسازمانیک سازمان باید نیروهایش را تشویق کند و این .هاي کاري متخصص باشدتواند به تنهایی در تمامی حوزهنمی

حجم کاري افراد نیز باید چنان . اص متخصص گردندي خامکان را در اختیار آنان قرار دهد که بتوانند در یک حوزهتوان انتظار داشت یک نفر روزي نمی. شان توازن ایجاد کنندهاي مختلف زندگیمدیریت گردد که بتوانند بین جنبه

.اش را هم حفظ کندساعت کار کند و کیفیت کار و رضایت شخصی18oیک سازمان سالم :باشدهاي متخصصین میناییها و تواساختارهایی که باعث محدودسازي قابلیت

تر از سطح توانایی افراد خواسته اگر انجام کاري پایین. کندها و استعدادهایش استخدام مییک فرد را با تمام قابلیت.گرددشان میوريشود منجر به افت کیفیت ایشان و کاهش هر چه بیشتر بهره

oها و قساختارهاي سازمانی باید تمامی مشو:هاي قدرت هستندساختارهایی که مشوق تشکیل گروهاین به معناي ایجاد مسیرهاي ارتقاء شغلی یکسان . ها و باندهاي قدرت را حذف کنندگیري گروهها براي شکلانگیزه

ي هر دو گروه در همین راستا باید مسیر ارتقاء شغلی برا. باشدبراي نیروهاي ارشد و مدیران سطوح پایینتر میتعیین گردد چرا که یک سازمان سالم به وجود هر (generalists)هاو عمومی(specialists)متخصصین

.دوي آنها نیاز داردoها حول محور چگونگی هاي پایین سازمان رشد کنند و باال بیایند؟ پرسشچگونه باید افراد از الیه:نبود نظام ترفیع

در ساختار فعلی انتخاب افراد . شودشود چون عدم شفافیت به راحتی دیده میفراد مطرح میارتقاء یا پاداش گرفتن ااین . هاي سرپرستی و مدیریت بیانگر رعایت ارشدیت است اما بیانگر شایستگی نیستدارتر در پستمسن و سابقه

نماید که از مطرح میشیوه، صبر کارکنان و طی نمودن مسیر پیشرفت شغلی را بیشتر بر اساس سنوات خدمت.کمترین انگیزش و افزایش تعهد برخوردار است

oرضایت :ي اهدافی که از نقطه نظر رضایت مشتري با یکدیگر در تضاد هستندتعیین مجموعهگذاري یک سازمان نباید چنان باشد که دستیابی به آن هدف. مشتري باید هدف نهایی هر سیستم و سازمان باشد

به عنوان مثال، اگر دو سازمان در حال توسعه خدمات . منفی بر رضایت مشتري یک سازمان دیگر باشدباعث تأثیرات مثل راهسازي و (براي مشتریان خاص هستند به طوري که خدمات دو گروه در نهایت باید با هم یکپارچه گردند

Page 11: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

11 -2

قیمت تحمیل هزینه و مشکالت ، انجام به موقع کار توسط یک سازمان به )محیط زیست؛ یا شهرداري و مخابرات.بیشتر در یکپارچگی براي سازمان دیگر نباید باعث تشویق آن سازمان گردد

oاي به خوبی از اهمیت تطبیق کار و هر مدیر با تجربه: هاسازماندهی حول اشخاص به جاي شخصیتآیند و روزي هم از آن روزي میها هم افرادمسئولیت یک فرد با شخصیت وي آگاه است؛ اما در پایدارترین سازمان

ها و ساختارها حول شخصیت افراد خاص، باید آنها را بر اساس انواع به جاي طراحی سازمان. خارج خواهند شدبه این ترتیب، سازمان قادر به تشخیص ارزش افراد مختلف خواهد بود و مجبور .تر شخصیتی طراحی کردعمومی

.به سازماندهی مجدد خود نمایدنیست با هر آمد و رفتی اقدام oها در هر سازمانی باید براي تطابق خود با نوآوري: ایجاد تغییرات سازمانی دستوري از باال به پایین

تغییرات ساختاري دستوري بدون . ها و مشتریان تغییراتی در خودش ایجاد کندهاي کاري، فنآوريي مدلعرصهآمیز بهترین راه براي اطمینان از اعمال موفقیت. اثر هستنداثر یا کمدي بیهمراهی با تغییرات فرهنگی و فرآین

تغییرات، مدیریت تغییرات در یک فرآیند مشارکتی است به طوري که نظرخواهی و فرصت اثرگذاري بر خروجی .ي تولیدکنندگان قرار داده شودنهایی در اختیار همه

oگیري دانشمدیریت منابع انسانی با شیوه شکلي عدم تطابق ساختار سازمانی و رویه:آموزش؛ دانایی زمانی موثر خواهد تفکر، تجربه و :دانایی مثلثی است که از سه ضلع تشکیل شده است-مثلث دانایی

هاي بخصوصی را اش آزمایش و یا آزمایشهر کسی بر مبناي خواسته. بود که هر سه ضلع متناسب با هم رشد کنندشود و اگر ناقص کند و در پایان رفع اشکال میشود، تفکر میبیند، وارد تجربه میکند ابتدا آموزش میانتخاب می

شوند؛ در صورتی در وضعیت فعلی افراد مستقیما وارد فاز تجربه می. کندضعیف را تکرار میهاي بود، دوباره قسمتشود اما در درازمدت به دلیل ایستایی که سیستم تحت مسئولیت ایشان نیاز به تغییرات داشته باشد تفکر هم انجام می

گیري دانش در سازمانها به صورت وارونه کلش. گیرندها فقط در سیکل تجربه قرار میو عملکرد تکراري سیستمقدرت و توان : باشد؛ این در حالی است کهسوادي و نبود دانش استفاده از منابع میي آن بیشود و نتیجهانجام می

.میزان علم و دانش آن سازمان=یک سازمان

اشکاالت عملیاتیo جزیره –فعالیت جزیرهoهاي قدرتیت هنجارهاي فرهنگی منفی و تشکیل گروهتقو: صفات منفی(کار گروهی ضعیف(oهاي تولید شده توسط دیگران را به راحتی تحویل توانند سیستمافراد نمی:ها و افرادوابستگی متقابل سیستم

تم نمایند؛ حضور تهیه کنندگان هر سیسبگیرند و عموماً افراد جدید اقدام به تولید مجدد سیستم به سبک خودشان می.در کنار آن تا پایان چرخه عمرش الزامی است

oها و کاغذبازي فراوان سیستم اداري، مراجعین به دلیل پیچیدگی:مشکالت و سردرگمی مراجعین و کاربران.کنند یا خواستار رفع اشکاالت غیر مرتبط هستنددانند چگونه رفع مشکل کنند، به افراد غیر مرتبط مراجعه مینمی

oدر حالی که در یک برهه زمانی یک سازمان دچار کمبود :ها و واحدهاي مختلفدر کار سازمانعدم توازنتوان کارهاي درخواستی را به صورت هاي دیگر داراي نیروي اضافه بر نیاز هستند ولی نمینیروست، ادارات و سازمان

افزایی منبعث از یک سازمان تولیدي متیاز همي آن عدم توانایی در استفاده از امتوازن بین ایشان تقسیم کرد؛ نتیجه.یکپارچه خواهد بود

oپذیري و تعامل درست و منصفانه با بخش سیستم اداري از قابلیت و انعطاف:سپاري محصوالت و خدماتبرون.ها برخوردار نیستخصوصی در تولید و نگهداري سیستم

oبراي کنترل کیفیت محصوالت و تضمین کیفی هیچ استاندارد مشخصی :کنترل کیفیت محصوالت و خدماتبودن آن وجود ندارد؛ عدم بهبود و پیشرفت در کارها

Page 12: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

12 -2

oشود و اطالعی از امکانات و تسهیالت موجود و قابل اقدام مشخصی براي بروز ماندن انجام نمی:تحقیق و توسعه.استفاده وجود ندارد

oامنیت بسیار ضعیفoحجم سنگین کارهاي روزمره و تکراري، فرصتی براي بروز ماندن در :حجم سنگین کارهاي روزمره و تکراري

کند و تا زمان بازنشستگی مسئولیت نگهداري گذارد؛ یک کارمند یک سیستم را ایجاد میاختیار کارمندان باقی نمی!آن را بر عهده دارد

oمدیریت دانش، هوش سازمانیهاي جدیدي همچون فنآوري:هاي جدید و عدم آشنایی افراد با آنفنآوري ،بانکداري الکترونیکیتجارت الکترونیک و

oها در کار یکدیگردخالت ادارات و سازمانoهاي دولتی و یا شود که ناشی از بکارگیري قدرت و توان سازمانبه اقداماتی اطالق میفساد اداري:فساد اداري

نتایج فساد اداري به طور طبیعی مخالف مصالح و . هی استوابسته به دولت براي کسب منافع مالی فردي و یا گرو.دهدبازي و تعارض منافع روي میفساد اداري عموماً در اشکال رشوه، خویشاوندگماري، پارتی. منافع آحاد مردم است

بینیاز جمله مظاهر آن نقص قوانین، مقررات و قواعد اداري؛ تعبیر و تفسیر سوء قوانین و مقررات؛ خودبزرگکاري، کند یا تند کاري، بی تفاوتی و اهمال خواسته هاي مراجعین و مردم؛ تبعیض دراجراي کارشکنی، کممقامات؛

عدم تطبیق قانون، خالء : ساز فساد عبارتند ازبرخی از عوامل زمینه. باشدخدمت با توسل به تعلق هاي مختلف میي عدلی و قضایی، سطح پائین مشارکت مردم، تأثیر اندك هامدیریت، عدم مجازات و مکافات، ناکارآمدبودن ارگان

.هاي غلط آموزشیسیستمها، کمبود پاسخگویی، شفافیت، خودکنترلی، و رسانهoکنترل و نظارتهايشیوهنقصان

ساختارهاي فعلی اداري عموماً از نوع سلسله مراتبی است؛ :سازمانهاي بدون مرزساختار و ترکیبیهايساختارتر باشد خالقیت آن سازمان باالتر است و هر قدر به دهد که هر قدر فرهنگ یک سازمان به فرهنگ مشارکتی نزدیکمطالعات نشان می

، ساختارهاي سلسله مراتبی و جداول هاي نوینبود و در ساختار تر خواهد تر باشد خالقیت آن سازمان پایینفرهنگ سلسله مراتبی نزدیکنتورکینگ یا »جدید تحت سازمان هاي سازمانی حذف و دو ساختار همگوني شرح مشاغل و احراز شرایط مشاغل و پستپیچیده:شودتعریف می«ايشبکه

هاساختارنقشهاي مرتبط با هم که توسط یک شخص قابل انجام اي از مهارتیک نقش عبارت است از یک عنوان یا برچسب معرف مجموعه

تواند به هر تعدادي نقش شبیه عنوان شغلی یا شرح شغل است با این تفاوت که یک شخص می). نویس، یا حسابداربرنامه: مثل(است نویس تحت مثل برنامه(نقش بعضاً داراي سطوح مهارتی است . اد و توان کسب مهارت دارد در یک سیستم نقش ایفاء کندکه استعد

سیستم »ها از طریق ساختار جدید و یا آموزش و کسب مهارت). نویس تحت ویندوز؛ حسابدار صنعتی و حسابدار انبارشبکه، برنامههاي جدید و ارتقاء دانش خود است و اشخاص با کسب دائمی مهارتساختار پایدارها یک ساختار نقش. گرددانجام می«آموزش

.از رشدي مستمر و حرکتی رو به باال برخوردارند

ساختارکاريدر این ساخت . شودپیشنهاد میکراسیادهود و پویایی شدید استفاده از ساختارهاي پذیري باال، پیچیدگی زیابه دلیل نیاز به انعطاف

ها تمایز چندانی میان صف و در این سازمان. شوندشوند و بر حسب ضرورت مأمور انجام امور میهاي کاري تشکیل میسازمانی گروهلی این الگوي ویژگی اص. کنندشود و کارکنان معموالً به صورت تیمی فعالیت میشود، بر سلسله مراتب تاکید نمیستاد مشاهده نمی

. ترنداي نزدیکشود که به کار ویژهسازماندهی، همکاري گروهی در حل مسائل و انجام کارهاست و اختیارات به کسانی تفویض میدهی این است که تنها با فراهم کردن شرایطی که موجب بروز ابتکارها، احساس مسئولیت به طور کلی تفکر زیربنایی این نوع سازمان

Page 13: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

13 -2

و صرفاً بر ساختار موقتی و گذراستساختار کاري یک .مند گردیدتوان از حداکثر توان افراد بهرهارکنان شود میو همکاري ک.کندهاي کاري و انجام کار را مشخص میها، چگونگی تشکیل گروهاساس ساختار نقش

اي عصر اطالعات حرکت از ساختارهاي سلسله مراتبی عصر صنعتی به ساختارهاي شبکه

نتیجه

به همراه ) سازمان)ها در هر سیستم ترین کاري که در راستاي اصالح نظام اداري باید انجام داد، تعریف نقشمهمها همچنین بازتعریف نقش؛ باشدها میهاي الزم براي کسب هر نقش و تعیین ساختار نقشي مهارتمجموعه

شود د ساختار سلسله مراتبی عصر صنعتی به طور کامل کنار گذاشته نمیدر نظام اداري جدی.منجر به تغییر نظام ترفیع خواهد شد.ها به نوعی بازتعریف خواهد شدبلکه در ساختار نقش

تر ھای پایینتواند با فراخوانی افرادی از نقشیک نقشی می:نمایش عملکرد پویای بخش انفورماتیک سازمان در ساختار پیشنھادی.تواند پس از اجرای نقشش، در گروه دیگری ایفای نقش کندھر فردی می. یل دھدیک گروه کاری تشکاز خود،

Page 14: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

14 -2

هاي اختصاصی خودش برخوردار مهارت-هاها و جدول نقشهاي منحصر به خود است و بنابراین از ساختار نقشهر سیستمی داراي نقش.خواهد بود

یکی از راه هاي دسته بندي سیستم هاي .در سازمان ها استساختار سازمانی یکی از عوامل اصلی آرایش سیستم هاي اطالعاتی .اطالعاتی، دسته بندي آنها بر اساس بخشی از ساختار سازمانی است که از آن پشتیبانی می کنند

.ساختار سازماين بدون مرز موانع دروين و بروين را حذف ميكند

ساختار سازماين بدون مرز

مرزهاي درونی بدلیل همکاري افراد حذف می شوند

ازسازمان هاي سلسله مراتبی تا سازمان هاي شبکه اي

بدین معنا که ساختارهاي سلسله مراتبی .اطالعات می تواند تغییري ساختاري در سازمان پدید آوردهمچنان که گفته شد ،استفاده از فناوري هرمی با ارتفاع زیاد ،به سمت ساختارهایی با ارتفاع کمتر وبه تدریج به سوي ساختارهاي شبکه اي ودر نهایت سازمان هاي مجازي حرکت

.می کنند

این گونه سازمان ها می توانند با استفاده از فناوري اطالعات وبهره .سازمانی بایکدیگر مرتبط هستنددرسازمان شبکه اي ،همه ي واحدهاي .گیري ازشبکه هاي رایانه اي به راحتی محقق شوند

سازمان هاي مطابق شکل زیرولی هرچه به سمت درسازمان هاي سلسله مراتبی باارتفاع زیاد،تصمیم گیري فقط دراختیار مدیران است،.پیش میرویم مدیران اجازه تصمیم گیري رابه کارکنان می دهندوبرنقش مشارکتی آنان می افزایندکه اي شب

می پیشسازمان هاي شبکه اي درسازمان هاي سلسله مراتبی باارتفاع زیاد،تصمیم گیري فقط در اختیار مدیران است،ولی هرچه به سمت .دهندوبرنقش مشارکتی آنان می افزایندرویم مدیران اجازه تصمیم گیري را به کارکنان می

:ویژگی هاي سازمانهاي شبکه ایی

.مدیران تصمیم میگیرند وبه کارکنان ابالغ می کنند*.مدیران مشکالت رااعالم وپیشنهادات رادریافت میکنند وسپس تصمیم می گیرند*.کارکنان ازآزادي عمل درمحدوده ي تعریف شده وتحت نظارت برخوردارند*

Page 15: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

15 -2

.احــــل کنــــد اقــــدام بــــه ایــــن کــــار میکنــــد یــــک ازواحــــدهاي موجــــود درشــــبکه کــــه بهتربتواننــــد مســــئله ر هر*

:بامقایسه سازمان هاي سلسله مراتبی وشبکه اي می توان گفت

ي سازمان هاي سلسله مراتبی ،داراي ساختارکامال مشخصی هستند وحالت رسمی دارند،درحالی که سازمان هاي شبکه اي،ازدرجهدرسازمان هاي سلسله مراتبی ،مدیران به عنوان فرمانده دستوراتی .ساختاري ضعیف تري برخوردارندو حالت غیررسمی دارند

راصادرمیکندوسایرین آن ها را اجرا می کنند،اما درسازمان هاي شبکه اي ،مدیریت بیشترنقش رهبري را برعهده داردوتفویض اختیار می اتبی ،کارکنان،هزینه محسوب می شوند،درحالی که درسازمان هاي شبکه اي،کارکنان سرمایه سازمان به درسازمان هاي سلسله مر.کند

به عبارت بهتر ،مدیر مالک اطالعات است،اما .درسازمان هاي سلسله مراتبی،اطالعات دراختیار مدیران قرار می گیرد.شمار می رونددرسازمان هاي سلسله مراتبی ،ازانجام ریسک پرهیز .یارکارکنان نیزقرار دارددرسازمان هاي شبکه اي ،اطالعات به صورت مشترك دراخت

درسازمان هاي سلسله مراتبی ،افراد نقش آفرینی می کنند،ولی .میشود،درحالی که درسازمان هاي شبکه اي ریسک مدیریت می شود.درسازمان هاي شبکه اي ،تیم ها جایگزین افراد می شوند

سازمان هوشمندمناسب را در زمان مناسب با کیفیت مطلوب و در قالب مناسب با امنیت قابل قبول براي اطالعاتهوشمند سازمانی است که بتواند سازمان

.گیري در اختیار افراد مناسب قرار دهدپشتیبانی از فرآیند تصمیمBusiness Intelligence-ي اطالعات مناسب در زمان مناسب در یعنی ارائه:هوش سازمانی یا هوشمندي کسب و کار

وهادادهدر میان انبوهی از دانشهوش سازمانی ابزاري جهت تولید . گیريقالبی مناسب به کاربر مورد نظر براي پشتیبانی از فرآیند تصمیمهاي کاربردي و کارهاي در حال انجام درون یک سازمان ها، برنامهها، فنآوريمهارتاز هوش سازمانی همچنین به عنوان .باشدمیاطالعات

.شودبراي کمک به آن سازمان براي درك بهتر اهدافش و بهبود عملکردش نیز یاد می

)virtual organization(سازمان مجازي

همچون نهادهاي ه است که ازآنها باعنوان هاییعصر اطالعات با ویژگی هاي خاص خود سازمان هایی جدید را به ارمغان آوردسازمان هاي مجازي حاصل نهایت تاثیر وبه کارگیري فناوري اطالعات در سازمان ها .یا سازمان هاي مجازي یاد می شوندالکترونیکی

.هستند

:تاکنون تعریف هاي متفاوتی ازسازمان مجازي ارائه شده است که عبارتند از

شبکه است که با استفاده ازآخرین فناوري هاي ارتباطی واطالعاتی مانند اینترنت واینترانت ،مراودات وهمکاري با سازمانی مبتنی بر *.اشخاص وسازمان هاي دیگر را خارج ازفضا،زمان و مرزهاي فیزیکی امکان پذیر می سازند

ر یک شبکه ارتباطی ،مهارت ها ،دانش وخبرگی شامل موجودیت هاي مستقلی است آن موجودیت ها با استفاده از فناوري اطالعات د*.هاي خودرابه اشتراك می گذارند

Page 16: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

16 -2

شبکه اي موقتی ازسازمان هاي مستقل وخودمختار است که با استفاده از فناوري اطالعات وبه منظور ایجاد رقابت در کنار یکدیگر قرار *.می گیرند

راد ،گروه ها ویا بخش هاي سازمانی تشکیل شده وازلحاظ جغرافیایی اشاره به شکل جدیدي از سازمان دارد که مجموعه اي از اف*.همچنین متکی به ارتباطات الکترونیکی براي انجام فرآیند تولید خود است.غیرمتمرکز است وبه طور موقتی یا دائمی تشکیل می شود

به بازارهاي مشترك ازطریق فناوري اطالعات به یکی از انواع سازمان هاي شبکه است که براي تسهیم مهارت ها ،هزینه ها،ودست یابی *این سازمان ها که شامل شرکت هاي جداگانه اي هستند،به صورت الکترونیکی به سازمان مرکزي کوچکی اتصال .یکدیگر متصلند

ه سازمان هایی بدین معنا که بخش هاي مهندسی،بازاریابی ،تحقیق وتوسعه وحسابداري،دیگرواحدهایی ازیک سازمان نیستند ،بلک.دارند.جداگانه ومستقلی هستند که براساس قراردادباهم کار می کنند

ویژگی هاي سازمان هاي مجازي

:برخی از ویژگی هاي سازمان هاي مجازي عبارتنداز

امکان استفاده مشترك از منابع*استفاده از ارتباطات رایانه اي*)شرکا(یکسان بودن اعضا*اییعدم مرز محدود ومشخص جغرافی*کوچکی جثه فیزیکی سازمان*انعطاف پذیري وقابلیت انطباق*

مدیریت سازمان هاي مجازي

براي مثال،نحوه کارمندیابی،گزینش یا نظارت .سازمان هاي مجازي متناسب با ویژگی خود،از روش هاي مدیریتی خاص بهره مندندحضورفیزیکی کارکنان درکناریکدیگر ضروري نباشد،لذاخدمات به ازآنجایی که ممکن است .برشاغالن،باروش هاي مرسوم تفاوت دارد

.صورت مبتنی برشبکه ارائه می شودوکارکنان می توانند مهارت هاي خود را به طورهمزمان دراختیار چند سازمان قرار دهند

یریتی واعتماد سازي استفاده می باتوجه به این که درسازمان هاي مجازي ،کارکنان تحت کنترل مستقیم مدیر نیستند،ازروش هاي خود مدازاین رو ،اعمال مدیریت صحیح .درحقیقت مدیران این ساختار به خوبی آگاهندکه وظیفه ي آنان مدیریت شبکه است ونه مدیریت افراد.شود

وانایی کسب اطالعات دراین ساختار مدیران عالوه برمهارت استفاده از رایانه ،باید ت.نیازمند نگرش جدیدومهارت هاي مدیریتی مناسب استچراکه امکان هرگونه .همچنین آنان باید به موضوعات امنیتی توجهی ویژه داشته باشند.وایجاد زمینه تبادل اطالعات رانیز داشته باشند

.تهدید منابع اطالعاتی وجوددارد

یا درمکان هایی دیگر به صورت دورکاري زیراافراد کارشان را در خانه هایشان و.درسازمان هاي مجازي به کارکنان تمام وقت نیازنیستبرخی .انجام می دهندوحتی براي ایجاد هماهنگی نیز به سازمان مرکزي مراجعه ندارندو نتیجه ي کارهاي خود را به سازمان ارائه می دهند

مجازي ،سرمایه گذاري معتقدند،درسازمان هاي مجازي توجه به انسان بیشتر شده است ودرمقابل عده اي براین باورند که سازمان هايتوسعه روز افزون سازمان هاي مجازي ،کارکنان وسازمان ها را براي بقا درآینده .درتجهیزات را به استخدام افراد ترجیح می دهند

،مجبورمیکند تا برنامه ریزي کنند بدین معنا که مسیر جدید شرکت ها با توجه به تغییر وتحوالت طراحی گرددوهمچنین مسیرشغلی .کنان نیز تعیین شودکار

Page 17: نﺎﻣزﺎﺳرد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻘﻧbayanbox.ir/view/4581827184053570294/02-نقش-فناوری-اطلاعات... · 2-1 مود ﻞﺼﻓ نﺎﻣزﺎﺳرد

17 -2

روش هاي معمول درپیاده سازي سازمان هاي مجازي:برخی ازآنها عبارتند از.سازمان هاي مجازي می توانندباروش هاي متفاوتی پیاده سازي شوند

ده می شود تاارتباط بدین منظور ،ازتجهیزات مخابراتی ورایانه ها استفا.کارکنان درمکانی دورازمحل کارفرما وظایف خودرا انجام می دهند*.می گویندtelecommutingاین روش را .آنها با دفترکارفرما برقرار شود

این روش .این مکان ها امکانات خاصی ازجمله قابلیت اتصال به ماهواره را دارند.کارکنان درمکانی خارج از شهرهاي اصلی فعالیت میکنند*.می نامندtelecentersرا

بدین منظور تجهیزات خاص مانندرایانه هاي سیار،پیجرها وتجهیزات پست .ت مخابراتی سیار فعالیت می کنندکارکنان از طریق امکانا*.گویندmobileworkingاین روش را .الکترونیکی به صورت بی سیم استفاده می شوند

به آن ها میز ورایانه اي تخصیص داده به گونه اي که هنگام ورود.کارکنان درمکان هایی شامل ترمینال هاي رایانه اي فعالیت می کنند*معموال این روش براي .می شودتااز آن طریق فعالیت هاي خودرا انجام دهند،ضمنا امکانات رابه صورت ثابت به افراد تخصیص نمی دهند

.مینامندhotdeskingاین روش را.دفاتري استفاده می شود که درآن کارکنان وقت زیادي را در ارتباط با مشتریان صرف می کنند

این روش .کارکنان با یکدیگرازمکان هاي دور،با استفاده از روش هایی چون پست الکترونیکی یا ویدیوکنفرانس ،ارتباط برقرارمیکنند*.می گویندvirtualteamsرا

مزایاي مجازي سازي سازمان ها

:تشکیل سازمان هاي مجازي با مزایایی همراه است برخی ازآنها عبارتند از

کاهش هزینه هاي مرتبط بافضاهاي اداري،تردد ومانند آن وافزایش بهره وري*توزیع فعالیت هاي سازمانی که موجب کاهش هزینه هاي حاصل ازاعتصاب ها وحوادث طبیعی می شود*حذف محدودیت هاي جغرافیایی وزمانی*جلوگیري از رفت وآمدها وتردد ودرنتیجه افزایش رفاه کارکنان*هنگ کارمداري وتاکید بر خروجی کار به جاي حضورتقویت فر*

معایب مجازي سازي سازمان ها

:درمقابل مزایاي یادشده معایبی نیزمطرح می شوند که برخی ازآن ها عبارتند از

.کاهش ارتباط رودررو که موجب انزواي انسان ها می شود ومشکالت روانی را به دنبال دارد*وعدم شفافیت مسیرشغلی آنانتضعیف امنیت شغلی کارکنان *ضرورت تامین امکانات خاص براي انجام فعالیت ها*افزایش تهدیدات امنیتی ازسوي خرابکاران*عدم وجود استانداردهاي مورد توافق براي توسعه ي سازمان هاي مجازي*مدیریت پیچیده ي این گونه سازمان ها*