ﻯﺮﻠﻨﻛﺆ ﻛ -ﻡﻼﻧ ﺁ · İlk gençlik yıllarımda, h. nihal atsız bey` in “...

1

TTÜÜRRKKÇÇEE İİNNSSAANN AADDLLAARRII

vvee

AANNLLAAMM--KKÖÖKKEENNLLEERRİİ

ىرالدآ ناسنيا هجكروت

و

ىرلنكؤك-مالنآ

Qaynaq: Orhan Güdül Kutalmış- Öztürkler- İstanbul Ocak 2003

PDFləşdirən: Mehran Bahari – 2003 ٢٠٠٣ ، اوجاق، ایستانبول-اورخان گودول قوت آلمیش: قایناق

٢٠٠٣- باھارى مئھران:پئدئفئلھ شدیره ن وئبالگى سؤزوموز

SÖZÜMÜZ VEBLAQI http://mehran1.persianblog.com

http://sozumuz.blogspot.com/

http://mehran1.persianblog.com

http://sozumuz.blogspot.com/

2

Türk beyler, Türk adını bıraktı. Çin adını aldı. Çin kağanının buyruğuna girdi. Beylik erleri kul oldu. Hanımlık kızları odalık (cariye) oldu. İçte aşsız, dışta donsuz kaldı. Düşkünleşti. Türk budunu, il yaptığı ilìni elden çıkarmış. Kağanını kaybedivermiş... Budunumun ADI-SANI yok olmasın diye, Töre bozulmasın diye, İli, Kutù bozulmasın diye öle yite savaştım. Türk budunu için gece uyumadım, gündüz oturmadım, çalıştım. Aç olanı doyurdum. Çıplak olanı donattım. Kızları hanım yaptım. Erleri bey yaptım. Yağılarımız çoktu. Başlıya baş eğdirdim. Dizliye diz çöktürdüm. Dağılmış olan budunu toparladım. Az budunumu çoğalttım...

Ey Türk Yukarıda gök çökmedikçe Aşağıda yağız yer delinmedikçe Senin İlìni, Töreni Kim bozabilir....?

BİLGE KAĞAN

3

- İÇİNDEKİLER 3

- ÖNSÖZ 4

- YARARLANILAN KAYNAKLAR 6

-A- 7 -B- 51 -C-Ç- 91 -D- 105 -E- 114 -G- 134 -H- 106 -I-İ- 148 -K- 159 -M- 200 -N- 204 -O- 205 -Ö- 214 -P- 221 -S- 222 -Ş- 239 -T- 240 -U- 271 -Ü- 280 -V- 283 -Y- 284

4

ÖNSÖZ Bu çalışma, en küçük bir profesyonel kaygıyı dahi içinde barındırmayan, yalnızca Türk dili ve kültürüne karşı duyulan, içten saygı, sevgi ve hayranlığın doğal bir ürünüdür. Ve Türk kültür denizine bir damlac ıkta alabilse katkıda bulunup, bu görkemli bütünün içine karışabilmenin heyecanını taşımaktadır.

Ne farklı kültürleri aşağılamak ya da yok saymak ne de kendinden başkasına yaşam hakkı tanımamak iddiasında olmayıp, dünyanın bu en geniş coğrafyasına yayılmış, en köklü, en özgün, en zengin kültür ve tarihine sahip, gerçekten en eski ve özel milleti olan Türklerin, en özgün oluşum ve birikimlerinden olan, kendi dilinden türetip,yaşattıkları adları, ortaya çıkarıp, bu biçimiyle varlığını duyurmak ve en azından kıyaslanmasını sağlamak amacını taşımaktadır.

Geçmiş dönemlerde de, değişik biçimlerini yaşadığımız, globalist, emperyalist kültür dayatmaları,milleti ve milli kültürü yok sayıp, kişi ve toplumları sersemleterek yutma oyunlarına karşı da bir “duruş”niteliği taşımaktadır.

İlk gençlik yıllarımda, H. Nihal Atsız bey` in “ Bozkurt’tan adlı tarihsel romanını okuyup çok etkilenmiştim. Tepeden tırnağa, buram buram özgürlük kokuyordu. Roman Kahramanlarının kılık kıyafetlerinden, konuşma biçimleri, yaşam tarzları, felsefeleri, yaşama bakış ve yorumlayışlarından etkilenmemek çok güçtü. Ancak yinede, kendi adıma, en etkilendiğim yanı, kişilerin,son derece ilgi çekici, çarpıcı, olağanüstü güzel adlarıydı. Onları tek, tek kaydedip özel bir liste yapmıştım kendime ve böyle başladı da denebilir çalışmalarım. Zaman içinde, duyup gördüğüm adları da listeme almaya başlamış bir yerde, bazı yakın dostlarımın çocuklarına ad verir duruma gelmiştim. Bu durum ise, bana ayrı bir tat ve özel mutluluk veriyordu.

90’lı yılların başındaki, Sovyet İmparatorluğunun dağılımı süresince ortaya çıkan Türk Cumhuriyetleri ve oralara gidebilme imkanların da doğması içimde yıllardır bir potansiyel enerji biçiminde duran araştırma isteğini kinetik enerjiye çevirerek,yeniden gün yüzüne çıkardı. Her şeye rağmen,Türk kültürünün en özgün biçim ve izlerinin oralarda olduğunu düşünüyordum. Çeşitli yollar denememe rağmen,sonunda büyük bir inşaat firmasının (adını zikretmekten çekinmeyip,ayrıca da teşekkürü borç bildiğim ENKA İnşaat AŞ’nin) bir elemanı olarak önce Rusya’ya daha sonrada,öteki Türk bölgelerine gitme fırsatı buldum. Boş zamanlarımın çoğunu, gerek kütüphaneler, gerekse halk arasında yaptığım araştırmalara ayırdım. Bu araştırmalar, çeşitli konuları kapsıyor olsa da, konuya daha yakın oluşum nedeniyle “Adlar, üzerine daha çok eğildim. Derlemeler yapıp, listemi çoğalttım. Türkiye’ye döndüğümde, yakın çevremdeki bazı hocalarımın da, teşvik ve yönlendirmeleriyle, bunları bir kitapçık halinde toplamaya karar verdim.

Bu karardan sonra,daha sıkı ve ciddi bir çalışma temposu içine girdim. Tarih kitapları arşivler, sözlükler, bu çalışmanın içine çöreklendi. Önceleri, yalnızca bir “derleme”yapmayı düşünürken, sonra, bazı adların,yabancı yada yabancı eklerle oluşmuş olduğunu görüp,onları ayıklamaya uğraşırken,ister istemez “etimolojik” bir kimliğe büründü çalışmalarım. Böylece karşılıklarını da yazma gereği doğdu kendiliğinden. Tarihin derinliklerinde süzülen bir yapıyı da içinde barındırdığından, Tarihsel örneklerin verilmesi de son bir zorunluluk haline geldi. Böylece, üç farklı biçimi içinde barındıran (derleme, sözlük tarihsel örnekler) bir çalışma çıktı ortaya.

5

Çalışmalarım boyunca bana gayret, teşvik ve destek veren,uzak yakın dostlarıma, görüş ve bilgilerine başvurduğum değerli hocalarıma,sıcak ilgi,yardım ve gösterdikleri kolaylıklardan dolayı, Kadıköy,Kartal, Şenesenevler ve İstanbul Üniversitesi Kütüphaneleri görevlilerine Rusya ve Türk Cumhuriyetlerinde çalışmamı sağlayıp bir anlamda bana maddi, fakat daha çok manevi destek sağladığına inandığım ENKA A.Ş’, ye basım ve yayında emeği geçen tüm dostlarıma içten teşekkürlerimi sunarım.

Orhan Güdül Kutalmış İstanbul Ocak 2003

6

YARARLANILAN KAYNAKLAR

ABIŞKA LUGATI-ÇAĞATAY SÖZLÜĞÜ : Türk Dil Kurumu – 1970 BABÜRNAME (Babür’ün hatıratı) I.II.III. cilt. Çeviri: Reşit Rahmeti ARAT Türk Tarih Kurumu. -1970 BOZKURTLAR (Roman, II Cilt) : H. Nihal ATSIZ BÜYÜK TÜRK KLASİKLERİ : Hazırlayan:A. Bican ERCİLASUN, Fahir İZ, Günay KUT, Nevzat KÖSEOĞLU – 1985 BÜYÜK TÜRK LUGATI : H. Kazım KADRİ – 1928 BİLİM KÜLTÜR VE ÖĞRETİM DİLİ OLARAK TÜRKÇE : Semih TEZCAN – 1978 TÜM ESERLERİ : Cengiz AYTMATOV – 1974 ÇİN’İN ŞİMAL KOMŞULARI: W. EBERHARD. Çeviri: Nimet ULUĞTUĞ – 1942 ÇUVAŞ SÖZLÜĞÜ : H. PASSONEN – 1950 DEDEM KORKUT : Adnan BİNYAZAR – 1976 DİN – DİL İLİŞKİLERİ : Cengiz ÖZAKINCI DİVAN-I LUGAT-İ TÜRK : Ali ÇİLEKLİ – 1970 ESKİ TÜRK DEVLETLERİNDE İDARİ-ASKERİ UNVAN VE TERİMLER : Abdülkadir DONUK – 1987 ESKİ TÜRK HUKUKU VESİKALARI ( Makaleler ) : Reşit Rahmeti ARAT. Derleyen: O.Fikri SERTKAYA – 1987 ESKİ TÜRK YAZITLARI : Hüseyin Namık ORKUN – 1987 ESKİ UYGUR TÜRKÇESİ SÖZLÜĞÜ : Ahmet CAFEROĞLU – 1968 HARZEMŞAHLAR DEVLETİ TARİHİ : İbrahim KAFESOĞLU Türk Tarih Kurumu – 1956 İBN-İ FAZLAN SEYAHATNAMESİ : Çeviri: Ramazan ŞEŞEN – 1975 İSLAMİYETTEN ÖNCEKİ TÜRK KÜLTÜR TARİHİ VE İSLAMA GİRİŞ : Emel ESİN – 1973 İSLAM MEDENİYETİ TARİHİ : W. BARTHOLD: Çeviri: Fuat KÖPRÜLÜ – 1963 KARADENİZİN KUZEYİNDEKİ TÜRK DEVLET VE KAVİMLERİ : Akdes Nimet KURAL – 1972 KAZAKÇA-TÜRKÇE SÖZLÜK : Zeyneş İSMAİL – 1994 KIZILELMA : Ziya GÖKALP (Kültür Bakanlığı – 1976 ) KUTADGU BİLİG : YUSUF HAS HACİP : Çeviri: Reşit Rahmeti ARAT – 1988 OĞUZLAR (Türkmenler ) : Faruk SÜMER – 1992 ORHUN ABİDELERİ : Muharrem ERGİN – 1975 ŞAMAN EFSANELERİ VE SÖYLEMELERİ : Fuzuli GÜZELOV – Celal MEMEDOV – 1993 TARAMA SÖZLÜĞÜ : Türk Dil Kurumu – 1969 TARİH ANSİKLOPEDİSİ : M. ÇAĞATAY– 1967 TARİHTE TÜRKLÜK : Lazio RASONIY – Çeviri: Türk kültürünü araştırma enstitüsü – 1988 TARİHTE VE BUGÜN ŞAMANİZM: Abdülkadir İNAN – 1972 TÜRK BÜYÜKLERİ VE ADLARI : Besim ATALAY – 1935 TÜRK CİHAN HAKİMİYETİ MEFKURESİ TARİHİ : Osman TURAN – 1981 TÜRK DİLBİLGİSİ : Muharrem ERGİN – 1972 TÜRKÇENİN EKLERİ : Vecihe HATİPOĞLU – 1974 TÜRKÇE KÖKLER ( İsim, Sıfat, Fiil ) : Besim ATALAY – 1937 TÜRK DİLİNDE ARA KELİMELER VE TÜRETME SÖZLÜĞÜ : Besin ATALAY – 1967 TÜRKÇE SÖZLÜK : Türk Dil Kurumu – 1967 TÜRK DİLİ TARİHİ : A. CAFEROĞLU – 1964 TÜRK DİLİNİN ETİMOLOJİ SÖZLÜĞÜ : İsmet Zeki EYÜBOĞLU – 1988 TÜRK KLASİKLERİ DİZİSİ (12 cilt ) : Milliyet yayınları – 1976 TÜRK KOZMOLOJİSİ ( İlk devir üzerine araştırmalar ) : Emel ESİN – 1979 TÜRK KÜLTÜRÜNÜN GELİŞME ÇAĞLARI : Bahaeddin ÖGEL – 1988 TÜRKLERİN TARİHİ : I.II.Cilt. Doğan AVCIOĞLU – 1978 TÜRK MEDENİYETİ TARİHİ : Ziya GÖKALP (Hazırlayan : Kazım YAŞAR – İsmail AKA ) – 1976 TÜRK MİLLİ KÜLTÜRÜ : İbrahim KAFESOĞLU – 1977 TÜRK MİTOLOJİSİ : Murat URAZ TÜRK TARİHİ (12 cilt ) : Rıza NUR – Toker yayınları – 1981 TÜRK TÖRESİ : Ziya GÖKALP – Kültür Bakanlığı – 1976 TÜRK VE MOĞOLLARIN ESKİ DİNİ : Jean Paul ROUX – Hazırlayan: Aykut KAZANCIGİL – 1994 UMUMİ TÜRK TARİHİNE GİRİŞ : Zeki Velidi TOGAN – 1981 ÜÇ BOZKIRLI ( Atila, Cengiz, Timur ) : Manole NEAGOE – 1976 YENİ KELİMELER SÖZLÜĞÜ : E. K. PEKARSKY – 1945 YAZIM KILAVUZU ( Türkçenin Sesleri ve Ses Uyumları ) : Türk Dil Kurumu – 1980 TÜRK İLLERİNDEN GEZİ NOTLARIM : O. G .KUTALMIŞ : Kuzey Dergisi – 1998

7

-A- ABA : Saygıdeğer, saygıya layık kişi bazı Türk boylarında “ ana. Abla. Bazılarında ise baba anlamında da kullanılmaktadır. T.Harzemşahlar dönemi, bey ve komutanlarından ABADAN: 1- Cömert, verici 2- Bağışlayıcı, gönül yapıcı T. 1- Böriler hanedanından “Tuğ Tiğin “ beyin torunu 2- Kırgızların bir oymağı ve ilk beylerinden ABAK: Temiz, iffetli, namuslu kişi T.Şam Selçukluları dönemi beylerinden ABAKA: Yakın akraba, amca çocuğu T. (Abaka Han) İlhanlı hanlarından Cengiz Kaan’ın torunu ve Kulagu Han’ın oğlu ABAKAN: Alicenap T.Çağatay hanlarından “Düve Han’ın “oğlu ABAKAY: 1- Yakın akraba, yeğen, amca çocuğu 2- Sibirya’da saygın ve sözü geçen hanımlara verilen bir unvan ABAKBEGÜM: birl. Apak/Begüm ABAKIR: birl. Aba/Kır T. Kırgızların eski oymak beylerinden ABAKLI:T. Özbeklerin Kengeş oymağının dip dedelerinden ABALA: (Abla) ABAR: (Avar): 1- Gösteriş, heybetlilik 2- Başeğmez, dirençli ABAŞ- (Abaş hatun) Hanım yürüyüşü (Küçük narin adım) T.Kulagu Han’ın gelini, Mengü Timur Han’ın evdeşi ABATAY: birl. Aba/Tay ABAY: 1- Aydınlık, aydınlık verici 2- Hayret uyandıran, hayret verici T.3- Cuci Han’ın torunu, Batu Han’ın oğlu 4- kazak asıllı dünyaca ünlü şair (19.yz) ABAKIYMIŞ: Gönül kırıcı, can yakıcı T.Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından (Kürşad’ın kırklarından) ABÇAR-(Avşar): 1- İşin ehli kişi, işbitirici 2- Uyumlu, itaatkar T.Oğuz Kağan’ın torunu, Yıldız Han’ın oğlu ABI: 1- Can, ruh 2- Soyluluk T...Göktürkler dönemi beylerinden.Kürşad’ın kırklarından ABIÇ: Gönüllü T.Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ABIDAL: (Abadal) birl. Abı/Dal T. Türkmenlerin, Çavdur oymağına bağlı obanın dip dedelerinden ABIDAN: İçli, gönül insanı T.Kırgız oymak beylerinden ABIK: İçli, gönüllü ABIKAN: birl. Abı/ Kan Mec.Soylu T.Düve Han’ın oğullarından ABIKAY: birl. Abık/Ay ABIL: Gönüllü, İstekli T.Harzem hanlarından Muhammed Han’ın oğlu ABILAK(Ablak): birl. Abıl/Ak T.Kıpçak hanlarından Yadigar Han’ın oğlu ABILAYHAN: birl. Abılay Han Kazak Hanlarından (18.Yüzyıl) ABINAK: Sakinleşmiş gönül rahatlığı içinde olan ABINÇ(Avunç): Avunç, teselli ABINÇU: (Abınç) ABIŞ(Apış): Bacağın diz kapağından yukarısı T.Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ABIŞKA : İçten, içtenlikle çalışan

8

T.Gazan Han’ın komutanlarından ABITAY: birl. Abı/ Tay ABIZ: Ruhsal, ruhlarla ilgili T.Altay destanlarında adı geçen ünlü bir kam. ABİKE: Alicenap, yüksek gönüllü ABİN: Mutlu, memnun, hoşnut T.Alt.Türkleri, Çur oymağının ilk beylerinden ABŞARAY: birl. Avşar/Ay ACABAY: birl. Aça/Bay T.Akkoyunlular dönemi bey ve komutanlarından ACABOĞA: birl. Aça/Boğa T.Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından ACAHAN: birl. Aça/han T.Akkoyunlular dönemi bey ve komutanlarından ACAR: 1-Gayretli,Hareketli 2- Gözüpek, yırtıcı T.Karakıtaylar dönemi beylerinden (Barak Hacip beğ’in oğlu) ACARALP: birl. Acar/Alp ACARAY: birl. Acar/Ay ACARBAY: birl. Acar/Bay ACARBEK: birl. Acar/bey ACARHAN: birl. Acar/Han ACARKAN: birl. Acar/Kan ACARÖZ: birl. Avar/Öz ACARSOY: birl. Acar/Soy ACARTAN: birl. Acar/Tan ACARTAY: birl. Acar/Tay ACARUZ: birl. Acar/Uz ACATAY: birl. Aça/Tay ACAY: birl. Aça/Ay T.Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ACIBAY: birl. Acı/bay ACIBUĞU: birl. Acı/buğu T.Yakut destanlarında adı geçen bir bey ACLAN: Açık,Açılan T.Karesi oğulları dönemi beylerinden ACU-(Acı,Açığ): 1- Açık 2-Keskin, sert 3- Açı,aralık T.Manas destanında adı geçen bir bey ACUBAY: birl. Acu/Bay ACUHAN:.birl. Acu/Han ACUN: Dünya, yeryüzü ACUNAPA: birl. Acun/Apa ACUNAKA: birl. Acun/Aka ACUNAL: birl. Acun/Al (Almak’tan) ACUNALP: birl. Acun/Alp ACUNATA: birl. Acun/Ata ACUNAY: birl. Acun/Ay/Mec.”Dünya güzeli” ACUNBAY: birl. Acun/Bay ACUNBEK: birl. Acun/Bey ACUNBOY: birl. Acun/Boy ACUNBÖRİ: birl. Acun/Böri ACUNBUĞA: birl. Acun/Boğa ACUNDAĞ: birl. Acun/Dağ

9

ACUNDOĞDU: birl. Acun/Doğdu ACUNER: birl. Acun/Er ACUNGÖL : birl. Acun/Göl ACUNGÜN: birl. Acun/Gün ACUNHAN: birl. Acun/Han ACUNKUL: birl. Acun/Kul ACUNKULİ: birl. Acun/Kulu ACUNKUT: birl. Acun/Kut ACUNLUK: Dünya malı,dünyalık ACUNOĞUL: birl. Acun/Oğul ACUNOK: birl. Acun/Ok ACUNSOY: birl. Acun/Soy ACUNSU: birl. Acun/Su ACUNSUZ: Dünya malında gözü olmayan ACUNŞAD: birl. Acun/Şad ACUNTAN: birl. Acun/Tan ACUNTAŞ: birl. Acun/Tan ACUNTAY: birl. Acun/Tay ACUNTİGİN: birl. Acun/Tigin ACUNTOY: birl. Acun/Toy ACUNTUĞ: birl. Acun/Tuğ ACUNVERDİ: birl. Acun/Verdi AÇA: 1- Toplum içinde saygınlığı olan kişi 2-Analık derecesinde saygıya layık hanım T. Karesi oğulları dönemi beylerinden Aclan bey ve Evrenuz beyin yoldaşlarından AÇABÖRİ: birl. Aça/Böri AÇABUĞA: birl. Aça/Boğa AÇAGÜN: birl. Aça/Gün AÇAMAY: birl. Açam/Ay T.Özbeklerin, Karakalpak oymağı il dönem beylerinden AÇAN: Açma eylemi içinde olan (Çiçek gibi) AÇIĞ: 1-Açık,dürüst 2- Bahşiş bey yada hanların verdiği bahşiş T.Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey AÇIK: (Açığ) 2.büyük kardeş AÇIL: Açık, açılmış T.Harzem hanlarından Gayur Hanın üç adından biri (Diğer adı da “İnalcık’dır) AÇILAY: birl. Açıl/Ay AÇUK: (Açık) İyi huylu,mülayim ADAK: 1-Söz,nişan 2-Bağış,sungu ADAL: Sadık, güvenilir ADALAN: Ünlü, şöhretli ADALDI: Ünlü ADALIR: Ünlü ADALMIŞ: Ünlü ADAN: Uygunluk, liyakat T.Gur’lar döneminde, Afganistan civarında beylik kurmuş bir Türk beyi ADANIR: Ünlü ADANMIŞ: Adaklı,adak olmuş ADAR: Adama eyleminde bulunan ADAY: Memnunluk,hoşnutluk T.Kazak, Kiçiyüz, Bayoğlu oymağı, ilk beylerinden ABDAN: Ünlü T.Kazak,Uluyüz oymağı ilk beylerinden

10

ADBERİLGEN: Adına layık ve ününü haketmiş kişi ADIAY: birl. Adı/Ay ADIBAY: birl. Adı/Bay ADIGÜN: Adı/Gün ADIGÜZEL: birl. Adı/Güzel ADIKTI: Ünlü T.Kazak,Kiçiyüz grubu oymak beylerinden ADIKUT: birl. Adı/Kut ADIKUTLUĞ: birl. Adı/Kutlu ADIN: Ünlü,adı anılan ADINBAY: birl. Adın/Bay ADINÇIĞ: 1-Seçkin,mümtaz 2- Olağanüstü, fevkalade, bambaşka ADINER: birl. Adın/Er ADIÖTE: birl. Adı/Öte Mec. Temiz bir üne sahip ADIVAR: Ünlü,tanınmış ADIYAKŞI: birl. Adı/Yakşı(Adı güzel) ADIYAMAN: birl. Adı/Yaman Mec. Ürkütücü bir üne sahip kişi ADIYEKE: birl. Adı/Yeke(yeğ) Mec. Saygıyla anılan kişi, adı yeğlenen kişi T.Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ADKIR: Aygır,erkek at ADMIŞ: Ün almış, tanınmış T.Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ADSAY: birl. Ad/Say Mec. Adına saygı duyulan kişi T.Türkistan hanlarından Togan Timur Han’ın torunu ADSIZ: 1- Fakir,kimsesiz 2- Ünsüz,tanınmayan AFŞAR (Abçar) AFŞIN: Apçın,(Opçın) Zırh,demir örgülü savaş giysisi T. 1.B.Selçuklular döneminde ünlü komutanlarından Anadolu’nun Türkleştirilmesinde önemli pay sahibi kişilerden 2- Abbasiler (Mutasım) dönemi Türk kökenli bey ve komutanlarından 3- Hazar kağanlığı dönemi Musevi Türklerin ünlü komutanlarından AFTABA: Su ibriği T.Hokand Hanlığı hanlarından AGA (Ağa,Aka): 1-Saygıdeğer, ulu kişi 2- Cömert,koruyucu 3-Büyük erkek kardeş,ağabey AGAMAYLI: birl. Agam/Ay’lı T.Özbeklerin Konrat oymağı dip dedelerinden AGOLA: Yönetici,amir AGUN: Tatmin,avuntu AGUNMUŞ: Avunmuş,sakin AĞA (Aga-Aka) AĞABACI: birl. Ağa/Bacı AĞABACIBEGÜM: birl. Ağa/Bacı/Begüm T.Kaşgar Çağataylarından,İlyas Koca Han’ın evdeşi AĞABAY: birl. Aga/Bay AĞABEGÜM: birl. Ağa/Begüm AĞAÇ: Ağaç T.Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey AĞAÇA: 1-Melike han evdeşi 2-Akça, beyazca, alımlı AĞAÇERİ: birl. Ağaç/Eri T.Azeri Türklerinin bağlı olduğu Oğuz oymağının dip dedesi AĞAÇHAN: bir. Ağaç/Han AĞAHAN: birl. Ağa/Han

11

AĞALAK: (Oğlak) AĞALBAY: Muhterem,saygıdeğer T.Manas destanında adı geçen bir bey AĞAN: 1-Yüksek,yukarıda,yukarılara çıkan 2- Geceleri gökten hızla geçen, ışıklı nokta AĞANAK: birl. Ağan/Ak AĞANALP: birl. Ağan/Alp AĞANAY: birl. Ağan/Ay AĞANBAY: birl. Ağan/Bay AĞANER: birl. Ağan/Er AĞANSAY: birl. Ağan/Say AĞAR: 1- Ağı ağırbaşlı, oturaklı 2- Gönül ferahlığı 3- Göğe yükseliş AĞARBAY: birl. Ağar/Bay AĞARTMIŞ: 1- Namuslu,dürüst 2- Alçak gönüllü, mütevazi AĞAT (Akat): Namuslu, gönüllü, iffetli T.Kıpçak hanlarından Uzbek Han’ın evdeşi AĞATAY: birl. Ağa/Tay AĞAYA: Makul,geçerli,uygun AĞCA (Ağaça) AĞDUK: Kutsal,muhterem AĞICI: Ağcı, Akçı, Akıcı, Hazinedar, Hazine sorumlusu AĞIÇ: Varlık, hazine,servet T.Manas destanında adı geçen bir bey AĞILGAT: 1-Saygıdeğer 2- Yıldız,gezegen AĞIM: Yükseliş AĞINBAY: birl. Ağın/Bay AĞIR: 1- Ağırbaşlı,olgun 2- Ünlü,saygın T.Türkmenlerin Ersaru oymağı dip dedelerinden AĞIRBAŞ: birl. Ağır/baş, olgun, alçak gönüllü T.1.Türkmenlerin Ersaru oymağı dip dedelerinden 2-Türkmen, Tekeli oymağı büyüklerinden AĞIRBAY: birl. Ağır/Bay AĞIŞ: (Ağıç) Hazine, servet T.Kazakların, Ortayüz oymağı dip dedelerinden AĞIT: Mersiye,ölüm türküsü,göğe yükselen feryat AĞITAY: birl. Akı/Tay AĞITBAY: birl. Ağıt/Bay AĞLAMIŞ: Çileli,çile çeken T.Selçuklular dönemi atabeylerinden AĞMIK: 1- Ünlü,tanınmış 2- Yüksek rütbeli AĞRAK: Yükselen,ilerleyen T.Harzem hanlarından Celaleddin’in komutanlarından AĞRITMIŞ: Mec. Acı kuvvete sahip kişi T.Abbasi halifesi,Elmutemed Alallah döneminde valilik yapan bir Türk beyi AĞUL: 1- Ay’ın halesi 2- Oba, köy AĞUTUR: Yükselten,yukarı çıkaran AĞZUKARA: birl. Ağzı/Kara. Mec. Sert konuşan, acımasız ve hükmedici konuşan kişi T.Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından AK: 1- Beyaz 2- Doğuş, doğum 3- Yükseliş 4-Parlaklık 5-Devinim,hareketlilik 6- Mec.Namusluluk, iffet ve güvenirliğin sembolü AKA: Büyük,ulu kişi,saygıdeğer kişi T.Havarezm han’ın Muhammedin oğullarından

12

AKABA: 1- Yokuş,meyil 2- birl. Ak/Aba T.Türkmenlerin, Yavmut, Küçüktatar oymağının dip dedelerinden AKABAY: birl. Aka/Bay AKABEĞ: birl. Aka/Bey AKABİKE: birl. Aka/Bike T.Timur Kürkan Han’ın kızlarından AKABİR: birl. Aka/Bir T.Kırgız oymağı ve bu oymağın ilk beyi AKACAR: birl. Ak/Açar AKAÇ: Akıcı AKAÇERİ: birl. Aka/Çeri AKAÇUR: birl. Aka/Çur AKAHAN: birl. Aka/Han AKALIM: birl. Ak/Alım AKALIN: bir. Ak/Alın mec. Dürüst,namuslu AKALP: birl. Ak/Alp AKAN: 1- Akıcı 2- Yükselen AKANAY: birl. Akan/Ay AKARCA: Dere,ırmak AKAR: Dere,akarsu AKARSOY: birl. Akar/Soy AKARSU: Dere,ırmak AKAŞ: birl. Ak/Aş mec.Helal rızk T.Türkmenlerin Yavmut oymağı dip dedelerinden AKATABAY: birl. Ak/Atabay T.Türkmenlerin Yavmut oymağı beylerinden AKATAY: birl. Aka/Tay T. 1-Kıpçak hanlarından (Amanok Han’ın oğlu) 2- Harzem hanlarından AKAY: birl. Ak/Ay 1- Ayın en güzel anı 2- Yenisey Türklerinde “hanımefendi”anlamında kullanılır. AKBACI: birl. Ak/Bacı AKBAĞA: birl. Ak/Boğa AKBALA: birl. Ak/Bala AKBALIK: birl. Ak/Balık T.Akkoyunlular dönemi bey ve komutanlarından AKBARS: birl. Ak/Bars AKBAŞ: birl. Ak/Baş mec. Dürüst,namuslu T. 1-Nogay hanlarından 2- Kazakların,Keçiyüz oymağı dip dedelerinden AKBATU: birl. Ak/Batu AKBATUR: birl. Ak/Batur AKBAY: birl. Ak/Bay AKBEGÜM: birl. Ak/begüm T.Babür Han’ın teyzesi AKBEK: birl. Ak/Bey AKBEL: Dürüst,sözüne güvenilir kişi AKBENGÜ: birl. Ak/bengü AKBERGÜ: birl. Ak/Vergi fıtrat,huy mec.iyi huylu AKBEY: birl. Ak/Bey AKBIYIK: birl. Ak/Bıyık T.Fatih Sultan Mehmet dönemi akıncı beylerinden AKBİKE: birl. Ak/Bike AKBİLEK: birl. Ak/Bilek T.Türkmenlerin Çavdur oymağı dip dedelerinden

13

AKBİLEKBAKŞI: birl. Akbilek/Baksı T.Timurlular dönemi bilginlerinden AKBİLGE: birl. Ak/Bilge AKBOĞA: birl. Ak/Boğa T.Toktamış Han’ın komutanlarından AKBORA: birl. Ak/Bora T.Kazakların,Ortayüz grubu,Nayman oymağının dip dedelerinden AKBOY: birl. Ak/Boy AKBÖRİ: birl. Ak/Böri T.Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından(Porsuk beyin oğlu) AKBÖRÜ (Akböri) AKBUDAK: birl. Ak/Budak T.Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey AKBUĞA: birl. Ak/Boğa T.Keykatu Han’ın bey ve komutanlarından (İlkan beyin oğlu) AKBUĞRA: birl. Ak/Buğra T.Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey AKBUKA (Akbuğa) AKBULAK: birl. Ak/Bulak AKBULUT: birl. Ak/Bulut AKCEBE: birl. Ak/Cebe Baybars Han dönemi komutanlarından AKCOLAY: birl. Ak/Colay AKÇA: 1-Beyaza kaçan 2-İpekli dokuma 3-Para,maliye,hazine AKÇAALP: birl. Akça/Alp AKÇABAĞ: birl. Akça/bağ AKÇABARS: birl. Akça/Pars AKÇABAY: birl. Akça/Bay AKÇABEK: birl. Akça/Bey AKÇABOĞA: birl. Akça/Boğa AKÇABÖRİ: birl. Akça/Böri AKÇABUĞRA: birl. Akça/Buğra AKÇAER: birl. Akça/Er AKÇAKOCA: birl. Akça/Koca T.Osmanlıların ilk döneminde bey ve komutanlarından. Kocaeli ve Akçakoca kentleri,onun adına atfedilmiştir. AKÇAKUL: birl.Akça/Kul AKÇALAR: birl.Ak/çalar mec.Ak tenli hanım AKÇALI: Zengin,mal sahibi AKÇALMAZ: birl. Ak/Çalmaz mec.Yanık tenli hanım AKÇAY: birl. Ak/Çay AKÇIL: 1-Ak tenli, akça yüzlü 2- Ağarmış, aklaşmış AKÇIN: Sözüne güvenilen,sağlam kişilikli AKÇOMAK: birl. Ak/Çomak AKÇORA: birl. Ak/Çura T.1- Şamanist gelenekte iyi ruh ve iyilik perisi 2- Manas destanında adı geçen bir bey AKÇUR: birl. Ak/Çur AKÇURA: birl. Ak/Çura T.Otmanlıların son dönemlerinde Doğu Türk illerinden İstanbul’a gelen ve Türkiye’deki “Türkçülük”akımını başlatan yazar ve düşünürlerden AKŞUR (Akçur) T.Türkmenlerin Göklen oymağı,dip dedelerinden AKDAĞ: birl. Ak/Dağ AKDEMİR: birl. Ak/Demir

14

AKDENİZ: birl. Ak/Deniz AKDİLEK: Ak/Dilek AKDOĞAN: birl. Ak/Doğan AKDOĞDU: birl. Ak/Doğdu AKDOĞU: birl. Ak/Doğu AKDORA: birl. Ak/Doru AKDORU: birl. Ak/Doru AKDORUK: Ak/Doruk AKDURA: birl. Ak/Dura AKDURAN: birl. Ak/Turan,Duran AKDURU: birl. Ak/Duru AKDÜZ: birl. Ak/Düz T.Türkmenlerin Yavmut oymağı AKEL: birl. Ak/El mec.Dürüst,namuslu AKER: birl. Ak/Er AKERKE: birl. Ak/Erke AKGÖKÇE: birl. Ak/Gökçe T.Türkmenlerin,Teke ve Toktamış oymaklarının dip dedelerinden AKGÖNÜL: birl. Ak/Gönül AKGÖZE: birl. Ak/Göze AKGÜÇ: birl. Ak/Güç AKGÜN: birl. Ak/Gün mec. Gelecek,istikbal AKHAN: birl. Ak/Han T.Şamanist gelenekte “iyilik Tanrısı” 2- Altay destanlarında adı geçen bir bey AKHANIM: birl. Ak/Hanım T.Manas destanında adı geçen bir kız AKHUN: birl. Ak/Hun AKI: Eli açık,cömert,zengin gönüllü T.Altay Türkleri,Kızıl oymağı dip dedelerinden AKIALP: birl. Akı/Alp AKIBAY: birl. Akı/Bay AKIBEĞ: birl. Akı/Bey AKIEVREN:birl. Akı/Evren T.Anadolu Selçukluları döneminde “Akı’lık” örgütünü kuran bektaşi bilgin AKIHAN: birl. Akı/Han AKIM: 1-Yönelim,yükseliş 2- Akmaktan, akıcı,yayılıcı AKIN: 1-Saldırı,hücüm 2-Kazak ve Kırgızlarda, ozanve müzisyenlere verilen ad AKINAL: birl. Akın/Al (Akıncı) AKINALP: birl. Akın/Alp AKINAY: birl. Akın/Ay Türkistan’da hanım ozanlara verilen ad AKINBAY: birl. Akın/Bay AKINBEK: birl. Akın/Bey AKINCI: Akın eden,saldıran T.Osmanlılar dönemindeki, öncü birliklere ve bu birliklere dahil olan kişilere verilen unvan AKINER: birl. Akın/Er AKINERİ: birl. Akın/eri AKINHAN: birl. Akın/Han AKINOL: birl. Akın/Ol(Olmaktan) AKINSU: birl. Akın/Su AKIŞ: 1-Yükseliş2-Akmaktan akış3-Servet,hazine AKİL: birl. Ak/İl AKKAN: birl. Ak/Kan T.Türkmenlerin Yumut oymağı dip dedelerinden

15

AKKANIŞ: birl. Ak/Kanış AKKARA: birl. Ak/Kara mec.Zıtların bütünlüğü AKKAŞ: birl. Ak/Kaş T.Suriye Selçukluları dönemi beylerinden AKKATUN: birl. Ak/Koçak T.Türkmenlerin Yamut oymağı dip dedelerinden AKKILIÇ: birl. Ak/Kılıç AKKIR: birl. Ak/Kır T.Altay destanlarında adı geçen bir bey(Ak Han’ın oğlu) AKKIRAN: birl. Ak/Kırın T.Türkmenlerin Yavmut oymağı,küçük tatar obası dip dedelerinden AKKIYAL: birl. Ak/Kıyal T.Altay destanlarında adı geçen bir kız AKKOCA: birl. Ak/Koca AKKOÇAK: birl. Ak/Koçak T.Türkmenlerin Yamut oymağı dip dedelerinden AKKONGAR: birl. Ak/Kongar T.Türkmenlerin,Tekeli ve Toktamış oymaklarının dip dedelerinden AKKOR: birl. Ak/Kor AKKÖL(Akgöl) birl. Ak/Göl AKKUL: birl. Ak/Kul AKKURT: birl. Ak/Kurt AKKUŞ: birl. Ak/Kuş T.Mısır kölemenleri döneminin vali ve komutanlarından AKMAN: birl. 1-Temiz,iffetli 2-Apak,bembeyaz T.Kazakların,Keçiyüz bölüğü, Aday ve Bayoğlu oymaklarının ilk dönem beylerinden AKMANGU: birl. Ak/Mangu T.Özbeklerin,Mangut oymağı,dip dedelerinden AKMARAL: birl. Ak/Maral AKMİNG: birl. Ak/Ben AKOBA: birl. Ak/Oba mec.soylu AKORDU: birl. Ak/Ordu AKOYA: birl. Ak/Oya AKOZAN: birl. Ak/Ozan AKÖZ: birl. Ak/Öz AKPINAR: birl. Ak/Pınar AKSAK: 1-Aksayan,seken 2-Yükselen,çıkan T.Timur Kürkan Han’ın ünvanlarından AKSAY: birl. Ak/Say(Saygı) T.Kazak hanlığı dönemi beylerinden AKSOY: birl. Ak/Soy mec.Soylu AKSU: birl. Ak/Su AKSUNA: birl. Ak/Suna AKSUNGUR: birl. Ak/Sungur T.1-Selçuklular dönemi komutanlarından 2- Orhan Bey dönemi Otmanlı beylerinden 3-Akhunlar devleti hanlarından AKSUNGUR PORSUK: birl.Aksungur/Porsuk T.Selçuklular dönemi Şam valiliği yapmış ve daha sonra “Atabeyler”devletini kuran bey AKSÜYEK: birl.Ak/Süyek AKSÜYRÜK: (Aksüyek) T.Küçük Han’ın evdeşi AKŞAMAN: birl. Ak/Şaman Şamanist gelenekte,iyi ruhlarla ilgilenen ve ilişkiye giren kam AKŞİRAY: birl. Ak/Şoray(Çuray)

16

AKŞİT: Yürekli,gözükara AKŞORAY (Akçuray) AKTAN: birl. Ak/Tan seher vakti,şafak AKTANA: birl. Ak/Dana T.Özbeklerin Konrat bölüğü,Oyunlu oymağı dip dedelerinden AKTAŞ: birl. Ak/Taş mermer T.1-Mısır kölemenleri dönemi vali ve komutanlarından 2- Türkmenlerin Teke,Ödemiş ve Daşayak oymaklarının dip dedelerinden AKTAY: birl. Ak/Tay T.1.Toktamış Han’ın komutanlarından 2-Havarezmler devleti dönemi bey ve komutanlarından AKTEMİR: birl. Ak/Demir T.Osman beyin yeğeni,Ertuğrul beyin torunu AKTİMUR: birl. Ak/Timur T.Timur Kürkan Han’ın bey ve komutanlarından AKTOGAN: birl. Ak/Togan AKTOLGA: birl. Ak/Tolga AKTOLU: birl. Ak/Dolu AKTOLUN: birl. Ak/Tolun T.Küçüm Han’ın kızlarından AKTON: birl. Ak/Don T.Kırgızların,Karatal ve Kutay oymakları dip dedelerinden AKTUGAN: birl. Ak/Doğan AKTUĞ: birl. Ak/Tuğ AKTULGA: birl. Ak/Tulga AKTUMAN: birl. Ak/Duman AKTURAN: birl. Ak/Duran AKTÜBE: birl. Ak/Tübe AKTÜZ: birl. Ak/Düz AKUZ: birl. Ak/Uz (Uzman,usta) T.Baybars Han’ın bey ve komutanlarından AKÜN: birl. Ak/Ün mec.Temiz,şöhretli AKÜNAL: birl. Ak/Ünal AKYAPA (Akyaba): birl. Ak/Apa T.Karayetler devleti beylerinden ve Tulay Han’ın kayın atası AKYEL: birl. Ak/Yel AKYİĞİT: birl. Ak/Yiğit AKYOL: birl. Ak/Yol mec.Dürüst,namuslu T.Kırgızların Argınç oymağının kurucusu ve ilk beyi AKYÖN: birl. Ak/Yön mec.Dürüst,namuslu AKYURT: birl. Ak/Yurt AKYÜZ: birl. Ak/yüz mec.Dürüst AL: 1-Bayrak kumaşı 2-Kızarmış,kızarık 3-El,kolun bilekten aşağı kısmı 4- Ala,alaca 5-Almaktan al “...Bu sözcüğün Farsça olduğunu söyleyen dilciler varsa da,Türkçe’den Farsça’ya geçmiş birçok sözcükten biridir.” ALA: Karışık renkli,benekli ALABAN (Alban)Timsah ALABAY: birl. Ala/Bay ALABÖRİ: birl. Ala/Böri ALABUĞA: birl. Ala/Boğa ALACA: Karışık renkli T.Türkmenlerin,Tekeli ve Ödemiş oymaklarının dip dedelerinden ALACABAY: birl. Alaca/Bay

17

ALACABEK: birl. Alaca/Bey ALACAT: birl. Alaca/At ALAÇ: birl. Al/Aç T.Türkmenlerin Ersaru oymağı beylerinden ALAÇA: birl. Al/Aça T.Türkmenlerin Sarık oymağı beylerinden ALAÇUK: Kulübe,baraka,Altay Türklerinde,oda,(Çadırın iç bölmesi) ALADAĞ: birl. Ala/Dağ ALADER (Aladır) ALADIR: Atilay Han’ın oğlu ALADOĞAN: birl. Ala/Doğan Bir doğan türü ALAGAN: (Algan)Fatih ALAGAŞ: Ender rastlanan,nadir ALAGUMA (Alanguva) ALAGÜN: birl. Ala/Gün Gün ortası ALAHAN: birl. Ala/Han T.Altınordu Hanlarından ALAK: Yokedici,öldürücü,alıcı,avlayıcı T.1-Atilay Hanın torunlarından 2-Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ALAKÇIN: birl. Al/Akçın T.Kırgızların “Murat ali”oymağı dip dedelerinden ALAKNOYAN: birl. Alak/Noyan T.Cengiz Kaan’ın ünlü komutanı “Cebe”nin diğer adı ALAKURT: birl. Ala/Kurt ALAKUŞ: birl. Ala/Kuş T.Cengiz Kaan’ın bey ve komutanlarından (Angıt Türklerinden) ALAKUŞTİGİN: birl. Alakuş/Tigin(Tekin) T.1-Karakıtaylar dönemi,Kırgız beylerinden 2-Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ALAN: 1-Işık,nur 2-Orman içindeki açık ve düzlük bölge 3- algan T.Türkmenlerin Salur ve Karaman oymakları dip dedelerinden ALANALP: birl. Alan/Alp ALANBAY: birl. Alan/Bay ALANBEK: birl. Alan/Bey ALANÇA: Bahçelerdeki ağaç aralarında bulunan çimenlik bölge ALANER: birl. Alan/Er ALANGUVA: birl. Ala/Geyik T.Cengiz Kaan’ın onuncu göbekten büyük anası 2- Ergenekon destanında adı geçen Uldız Han’ın kızı 3-Türk mitolojisinde yer alan ünlü kadın ki, efsaneye göre, bir nevi “Türklerin meryem anası”gibidir. ALANTAŞ: birl. Alan/Taş ALANTOR: birl. Alan/Tor ALAR: Yalancı karanlık(Gündüz vaktinde) ALAS (Alaz) T.Şamanist gelenekte “Ateş Tanrısı) ALASAYVAN: Şafak vakti,Güneşin doğuşu ALASI: Erek,amaç,sahip olunması istenen nesne ALAŞ (Alas) T.Kırgız oymaklarından ve bu oymağın ilk beylerinden ALAŞA: (Alas) T.Kırgız hanlarından ALAT: birl. Al/At ALATAN: birl. Ala/Tan ALATAŞ: birl. Ala/Taş Köz,ateş parçası ALATAV: birl. Ala/Dağ

18

ALATAY: birl. Ala/Tay(Altay) ALATLI: birl. Al/Atlı ALATON: birl. Ala/Ton(Giysi) ALATONGA: birl. Ala/Tonga ALATUĞ: birl. Ala/Tuğ ALAY: birl. Al/Ay (Farsçadaki” Alayiş ve Latincedeki”Alay”ile yalnızca ad benzerliği vardır. T.Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ALAYUNT: birl. Ala/Yunt Altay Türklerinde “kısrak” anlamında da kullanılmaktadır. ALAYUNTLU: birl. Ala/Yuntlu T.Oğuz Kaan’ın torunlarından ve 24 Oğuz boyundaki biri ALBA: Yükümlülük,hizmet yükümlülüğü ALAYURT: birl.Ala/Yurt ALBAGA: Hasılat,savaş yada av ganimeti ALBAN: Haraç,ganimet T.Kara Han’ın bey ve komutanlarından ALBATU: Bürokrat Hizmetle yükümlü kişi ALBAY: birl. Al/Bay ALBENİ: Çekim,cazibe,sempati ALCU (Alçu)Alıcı,avcı ALÇİÇEK: birl. Al/Çiçek (Gül’ün Türkçesi karşılığı) ALÇİN: Kızıl renkli bir çalı kuşu ALÇİNALP: birl. Alçin/Alp ALÇİNBAY: birl. Alçin/Bay ALÇİNER: birl. Alçin/Er ALÇU (Alcu)1-Algan,Fatih,2-Alcı,Avcı ALÇUBAY: birl. Alçu/bay ALÇUBEK: birl. Alçu/bey ALÇUNOYAN: birl. Alçu/Noyan T.Cengiz Kaan dönemi beylerinden ALDEMİR: birl. Al/Demir ALDI: 1-öncü,öndeki,selef 2-Algan,Fatih T.Kazak hanlığı dönemi beylerinden ALDIBAY: birl. Aldı/Bay ALDIBEK: birl. Aldı/Bey ALDIKAY: birl. Aldı(k)/Ay T.Kırgız oymak beylerinden ALDOĞAN: birl. Al/Doğan bir doğan türü ALDUR: Ok atışı,oklayış ALEV (Yalav...Yal kökünden)Ateşten çıkan ışıklı gaz ALGAN: Fatih,Fetheden ALGANAY: birl. Algan/Ay ALGANER: birl. Algan/Er ALGAZIN: Yabani vahşi hayvan ALGI: 1-Fetih,Almaktan... alım 2- Fehim,algılama ALGIN: 1- Serap 2-Yüksek yer 3- Bitiricilik,bitiriş ALGIŞ (Alkış): Dua,yakarış,niyaz ALGIŞAY: birl. Algış/Ay ALGU: 1-Tüm,hepsi 2-Toplum,topluluk 3-Silah 4-Alıcı,avcı ALGUALP: birl. Algu/Alp ALGUBAY: birl. Algu/Bay ALGUBEK: birl. Algu/Bey ALGUHAN: birl. Algu/Han T.1-Çağatay Han’ın torunu ve Çağatay hanlarının beşincisi 2- Altınordu hanlarından Mengü Timur

19

Han’ın oğullarından ALGUN (Algın) ALGUNAY: birl. Algun/Ay ALGUNOYAN: birl. Algu/Noyan ALGUR: Sakin,kendi halinde,kendinden emin ALGURAY: birl. Algur/Ay ALGUT: birl, Al/Kut ALGÜN: birl. Al/Gün”...Kazak ve Kırgızlarda,doğum sırasında yaşanan dikkat çekici,unutulmaz günleri meczeder. ALHAN: birl. Al/Han ALICI: Alcu,Avcı ALIK: Alıngan,Kırgın ALIM: 1-Çekim,Cazibe 2-Vergi,Haraç ALIMALP: birl. Alım/Alp ALIMAY: birl. Alım/Ay ALIMBAY: birl. Alım/Bay ALIMBEK: birl. Alım/Bek ALIMER: birl. Alım/Er ALIMGA: Yazıcı,(Han ve Kaanların buyruk ve fermanlarını yazan görevli kişi) ALIMHAN: birl. Alım/Han ALIMLI: Çekici,Cazibeli ALINAK: birl. Alın/Ak mec.dürüst,namuslu T.İlhanlılar dönemi beylerinden ALINCAHAN (Alınçak Han) T.Oğuzname’ye göre,Türk’ün oğullarından ALINÇAK: 1-Çekici,cazip 2- Alıngan,nazik T.Akyurtlar devleti,Timur Melik dönemi vezirlerinden ALINÇAKHAN: birl. Alınçak/Han T.Geyük Han’ın oğullarından. ALINGAN: Alınan,incinen,gücenen ALK: Bitirmek,yok etmek,sona erdirmek,bitiricilik ALKA: 1-Bitirici,yok edici 2-İleri,ilerici ALKABÖLÜK: birl. Alka/Bölük..Vurucu Tim ALKAEVLİ: birl. Alka/Evli T.Oğuz Kaan’ın torunlarından ve 24 Oğuz boyundan biri ALKAN: 1-Alkan,Fatih 2-birl. Al/Kan T.Selçuklular (Tuğrul bey)dönemi bey ve komutanlarından ALKAR: Bitirici,yok edici ALKAŞ: Bitirici,yok edici T.Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ALKI: Pervasız,vurdumduymaz ALKIM: 1-Gökkuşağı 2-Gerdan ALKIMAY: birl. Alkım/Ay ALKIN (Algın) ALKINAY: birl. Alkın/Ay ALKIR: Tamamlayıcı,bitirici ALKIŞ: Algış,dua,öğme,yüceltme ALGUN (Algın) ALMA: Elma ALMAKAY: Elma yanaklı ALMALUK: 1-Alınması gerekli olan 2-Elma bahçesi ALMALUKHAN: birl. Almaluk/Han

20

T.Naymanlar devleti hanlarından ALMAS: Almaz,nazlı ALMILA: Elma ALMIŞ: Algan,Fatih T.1-Arpad’ın babası,2-Hazar kaanlığı dönemi bey ve komutanlarından ALMUS: (Almış) ALNIAK (Alınak) ALP: Bu sözcük birçok erdemi içinde barındırır. Bilgelik, yiğitlik, fedakarlık, Kahraman lık, gözükaralık, toplumculuk, vb. ile birlikte tüm bunlar arasındaki uyumu da içerir. T...Hazar Kaanlığı dönemi komutanlarından ALPACAR: birl. Alp/Acar ALPACUN: birl. Alp/Acun ALPAÇAN: birl. Alp/Açan ALPADAN: birl. Alp/Adan ALPAGI: birl. Alp/Akı T.Saruhan beğin babası ALPAGU: Düşmanına tek başına saldıran kişi ALPAGUT: 1-Alplik gösteren kişi 2-Kurt soyundan 3- Seçkin ve saygın kişi T.Göktürkler dönemi ,Dokuz Oğuz bey ve komutanlarından ALPAĞAN: birl. Alp/Ağan ALPAKA: birl. Alp/Aka ALPAKI: (Alpagı) ALPALA: birl. Alp/Ala ALPALACA: birl. Alp/Alaca T.Dedekorkut destanlarında adı geçen bir bey ALPALTUN: birl. Alp/Altın ALPANDA: birl. Alp/Anda ALPARGUN: birl. Alp/Argun T...Kulagu Han’ın atabeylerinden ALPARIK: birl. Alp/Arık ALPARSLAN: birl. Alp/Arslan T.1-Büyük Selçukluların ikinci kaağanı.Çağrı beyin oğlu.Türk tarihçilerince“Anadolu Fatih”i olarak anılır.2-Kirman Selçukluları devletinin üçüncü hanı ALPATA: birl. Alp/Ata ALPATSIZ: birl. Alp/Atsız ALPATUĞ: birl. Alp/Atlığ ALPAY: birl. Alp/Ay ALPAYA: birl. Alp/Ayağ T.Göktürkler dönemi beylerinden Kürşad’ın kırklarından ALPAYKAĞAN: birl. Alpay/Kağan ALPBAY: birl. Alp/Bay ALPBALA: birl. Alp/Bala ALPBAMSI: birl. Alp/Bamsı T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından ALPBARS: birl. Alp/Bars ALPBATU: birl. Alp/Batu ALPBATUR: birl. Alp/Batur ALPBEGÜM: birl. Alp/Begüm ALPBEK: birl. Alp/Bey ALPBİGE: birl. Alp/Bike ALPBİLGE: birl. Alp/Bilge ALPBİLGEHATUN: birl. Alp/Bilge/Hatun

21

T.Uygur kağanlarından Böğü Kağan’ın evdeşi ALPBİLGEN: birl. Alp/Bilgen T.Uygur kağanlarının ünvanlarından ALPBOĞA: birl. Alp/Boğa ALPBORA: birl. Alp/Bora ALPBÖRÜ: birl. Alp/Böri ALPBUGAY: birl. Alp/Bugay ALPBUKA (Alpboğa) ALPBUYRUK: birl. Alp/Buyruk ALPCEBE: birl. Alp/Cebe ALPÇAĞ: birl. Alp/Çağ ALPÇAĞAN: birl. Alp/Çağan ALPÇAĞRI: birl. Alp/Çağrı ALPÇAKA: birl. Alp/Çaka ALPÇAKAN: birl. Alp/Çakan ALPÇAKIN: birl. Alp/Çakın ALPÇAVLI: birl. Alp/Çavlı T.Batı Göktürk devleti bey ve komutanlarından ALPÇERİ: birl. Alp/Çeri ALPÇUR: birl. Alp/Çur ALPDAĞ: birl. Alp/Dağ ALPDENİZ: birl. Alp/Deniz ALPDİREK: birl. Alp/Direk T...Kıpçak hanlığı dönemi bey ve komutanlarından ALPDİRLİK: birl. Alp/Dirlik ALPDOĞAN: birl. Alp/Doğan ALPDOĞDU: birl. Alp/Doğdu ALPDOĞU: birl. Alp/Doğu ALPDOLU: birl. Alp/Dolu ALPDORU: birl. Alp/Doru ALPDORUK: birl. Alp/Doruk ALPDUR: birl. Alp/Dur ALPDURA: birl. Alp/Dura ALPDURAK: birl. Alp/Durak ALPDURU: birl. Alp/Duru ALPDÜZ: birl. Alp/Düz ALPDÜZEN: birl. Alp/Düzen ALPEKE: birl. Alp/Eke ALPELÇİ: birl. Alp/Elçi ALPELÇİN: birl. Alp/Elçin ALPER: bir. Alp/Er ALPERBAY: birl. Alp/Erbay ALPERBİÇEN: birl. Alp/Erbiçen ALPERDEM: birl. Alp/Erdem ALPERDEN: Alp Er’den olma.. ALPEREN: birl.Alp/Eren (Gazi, Derviş) Anadolu’nun Türkleştirilmesinde önemli rol oynayan, savaşçılık ve dervişliği kişiliğinde birleştiren, toplumun sayıp sevdiği, örnek aldığı kişilerin genel adı ALPERGEN: birl. Alp/Ergen ALPERGİN: birl. Alp/Ergin ALPERK: birl. Alp/Erk ALPERKE: birl. Alp/Erke ALPERKİN: birl. Alp/Erkin ALPERSAY: birl. Alper/Say

22

ALPERSOY: birl. Alp/Er/Soy mec.Alp Er Tunga’nın soyundan ALPERTAY: birl. Alp/Ertay ALPERTUĞ: birl. Alp/Er/Tuğ ALPERTUĞRUL: birl. Alp/Ertuğrul ALPERTUNGA: birl. Alp/Er/Tunga T.Sakalar imparatorluğunun efsanevi Kağan’ı, adına destan yazıları ve kendisinden 2000 küsur yıl sonra gelen “Kaşgar’lı Mahmud’un ünlü eseri Kitab-ı Lugati-Türkde’de anlatılan ulu kişi. Ayrıca İran’lıların,Firdevsi tarafından yazılan ünlü “Şehname”sine konu olan Türk büyüğü ALPESEN: birl. Alp/Esen ALPESİ: birl. Alp/Esi ALPEŞKİN: birl. Alp/Eşkin ALPEZEN: birl. Alp/Ezen ALPEZGİ: birl. Alp/Ezgi ALPGELDİ: birl. Alp/Geldi ALPGERAY: birl. Alp/Geray ALPGİRAY: (Alpgeray) T...Kırım Hanlarından..(İslam Giray Han’ın oğlu) ALPGÖKAY: birl. Alp/Gökay ALPGÖKÇE: birl. Alp/Gökçe ALPGÖKÇEK: birl. Alp/Gökçek ALPGÖRKLÜĞ: birl. Alp/Görklü ALPGÜN: birl. Alp/Gün ALPGÜNAY: birl. Alp/Gün/Ay ALPHAN: birl. Alp/Han T.Hindistan’da devlet kuran “Gur” hanlığının ikinci hanı ALPHUN: birl. Alp/Hun ALPHUNAY: birl. Alphun/Ay ALPHUNER: birl. Alphun/Er ALPIŞIK: birl. Alp/Işık ALPIŞIN: birl. Alp/Işın ALPİÇLİĞ: birl. Alp/İçli ALPİLAY: birl. Alp/İl/Ay ALPİLCİ: birl. Alp/İlçi ALPİLİG: birl. Alp/İliğ T.A.Selçukluların kutsanmış beğ’in oğullarından ALPİLTEBER: birl. Alp/İteber T..Uygurlar (Bayan Çur Kağan)dönemi vezirlerinden ALPİNANÇ: birl. Alp/İnanç ALPİSEN: birl. Alp/İsen ALPİŞ: birl. Alp/İş ALPKAĞAN: birl. Alp/Kağan ALPKAN: birl. Alp/Kan ALPKARA: birl. Alp/Kara ALPKAYA: birl. Alp/Kaya ALPKERAY (Alpgiray) ALPKILIÇ: birl. Alp/Kılıç ALPKIYAN: birl. Alp/Kıyan ALPKOCA: birl. Alp/Koca ALPKOR: birl. Alp/Kor ALPKORAY: birl. Alp/Koray ALPKUL: birl. Alp/Kul ALPKULİ: birl. Alp/Kulu ALPKURT: birl. Alp/Kurt

23

ALPKUTLUĞ: birl. Alp/Kutlu T.Uygur,kağan ünvanlarından ALPKÜÇLÜKBİLGEKAĞAN: birl. Alp/Küçük/Bilge/Kağan T.Uygur Kağanlarından Külüg Bilge Kağan’ın oğlu ALPKÜLÜG: birl. Alp/Külüg T.Uygur Kağanlarının ünvanlarından ALPKÜLÜK (Alpkülüğ) ALPKÜN (Alpgün) ALPKÜR: birl. Alp/Kür ALPMAN: Alp gibi Alpçe yaşayan ALPMANGU: birl. Alp/Mangu ALPMENGÜ: birl. Alp/Mengü ALPNOYAN: birl Alp/Noyan ALPOGAN: birl. Alp/Ogan ALPOGUR: birl. Alp/Ogur ALPOĞUZ: birl. Alp/Oğuz ALPORAK: birl. Alp/Orak ALPOZAN: birl. Alp/Ozan ALPÖZ: birl. Alp/Öz ALPÖZEN: birl. Alp/Özen ALPSAĞNAK: birl. Alp/Sağnak ALPSALÇI: birl. Alp/Salçı T..Göktürkler (Bilge Kağan)dönemi bey ve komutanlarından ALPSANÇAR: birl. Alp/Sançar ALPSARU: birl. Alp/Sarı ALPSATI: birl. Alp/Satı ALPSAVÇI: birl. Alp/Savcı ALPSAY: birl. Alp/Say(Saygı) ALPSOY: birl. Alp/Soy ALPSU: birl. Alp/Su ALPSUNGUR: birl. Alp/Sungur ALPTAN: birl. Alp/Tan ALPTAŞ: birl. Alp/Taş ALPTAY: birl. Alp/Tay ALPTEKİN: birl. Alp/Tekin T.1-Alptekinliler devletinin kurucusu ve ilk hanı 2- Gazneliler devletinin ilk dönem beylerinden ALPTEMİR: birl. Alp/Demir ALPTEMUR (Alpdemir) ALPTENGİZ: birl. Alp/Tengiz ALPTİGİN: birl. Alp/Tigin T.Karakıtaylar dönemi,Buhare valilerinden ALPTİLUN: birl. Alp/Tilun ALPTİMUR: birl. Alp/Timur ALPTOGAN (Alpdoğan) ALPTOĞDI: birl. Alp/Doğdu ALPTOLU: birl. Alp/Dolu ALPTOLUN: birl. Alp/Tolun ALPTOYGAR: birl. Alp/Toygar ALPTÖRE: birl. Alp/Töre ALPTUĞ: birl. Alp/Tuğ ALPTUĞRUL: birl. Alp/Tuğrul ALPTULİN: birl. Alp/Tulin ALPTULU: birl. Alp/Tulu

24

ALPTULUĞ: birl. Alp/Tuluk ALPTULUN: birl. Alp/Tulun ALPTUMAN: birl. Alp/Duman ALPTUNÇ: birl. Alp/Tunç ALPTUNGA: birl. Alp/Tunga ALPTURA: birl. Alp/Tura ALPTURAN: birl. Alp/Duran ALPTURMUŞ: birl. Alp/Durmuş ALPTUTUK: birl. Alp/Tutuk ALPTÜGE: birl. Alp/Tüge ALPTÜRK: birl. Alp/Türk ALPTÜZÜK: birl. Alp/Tüzük ALPTÜZÜN: birl. Alp/Tüzün ALPUĞUR: birl. Alp/Uğur ALPULU(Ğ): birl. Alp/Uluğ ALPURUNGUTUTUK: birl. Alp/Urungu/Tutuk T..Göktürkler dönemi vali ve komutanlarından ALPURUZ: birl. Alp/Urus T.Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey ALPUSLU(Ğ): birl. Alp/Usluğ ALPUYTUN: birl. Alp/Uytun ALPUZ: birl. Alp/Uz ALPUZAK: birl. Alp/Uzak ALPUZAN: birl. Alp/Uzan ALPUZUN: birl. Alp/Uzun ALPÜN: birl. Alp/Ün ALPÜREK: birl. Alp/Yürek ALPYAĞAN: birl. Alp/Yağan ALPYAĞIŞ: birl. Alp/Yağış ALPYAKŞI: birl. Alp/Yakşı ALPYALIM: birl. Alp/Yalım ALPYALIN: birl. Alp/Yalın ALPYAMAN: birl. Alp/Yaman ALPYARGI: birl. Alp/Yargu ALPYAY: birl. Alp/Yay ALPYAZGAN: birl. Alp/Yazgan ALPYAZGU: bir. Alp/Yazgı ALPYETİK: birl. Alp/Yetik ALPYOLDAŞ: birl. Alp/Yoldaş ALPYULUĞ: birl. Alp/Yuluk ALPYÜCE: birl. Alp/Yüce ALPYÜRÜK: birl. Alp/Yürük T...Anadolu Selçukluları dönemi, Kastamonu beylerinden ALSAÇI: birl. Al/Saçı T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ALSU: birl. Al/Su ALŞİRAY: birl. Al/Şoray ALTAÇU (Altaç): Aldatıcı,Taktisyen T...1-Kulagu Han’ın komutanlarından 2- Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ALTAMIŞ: Aldatıcı,hileci T...Hint-Türk kölemenleri devleti dönemi, Delhi beylerinden ALTAMIŞ HAN: birl. Aldamış/Han T.Kıpçak hanlarından

25

ALTAN: 1-Altın 2-Güneşin doğuş anı,Şafak ALTANALP: birl. Altan/Alp ALTANAY: birl. Altan/Ay ALTANHAN: birl. Altan/Han T...1-Altunordu hanlarından 2-İlhanlı Hanlarından 3-Nayman Hanlarından ALTANKAĞAN: birl. Altan/Kağan T...Kıtaylar devleti kağanlarından ALTANKAN: birl. Altan/Kan ALTANURUG: (Altın Uruk)Altınsay,Kağan’ın soyundan T..Cengiz Kaan ve oğullarının soyuna verilen ünvanlardan ALTAY: 1-Al/Ala/Tay 2-Altın(Moğol şivesiyle)3-Ormanlarla kaplı yüksek dağ ALTEMİR: birl. Al/Demir ALTEMUR: (Aldemir) ALTIN: Altın madeni ALTINARIĞ: birl. Alyın/Arık T..Altay destanlarında adı geçen bir kız ALTINAY: birl. Altın/Ay T...Kırgız yazıtlarında adı geçen bir genç kız ALTINDAĞ: birl. Altın/Dağ/Altay dağlarının,diğer adı. ALTINOK: birl. Altın/Ok ALTINORDU: birl. Altın/Ordu ALTINTARIM: birl. Altın/Tarım ALTİMUR: birl. Al/Timur ALTMIŞKARA: birl. Altmış/Kara T...Uygurlar dönemi bey ve komutanlarından ALTON: birl. Al/ton ALTU (Aldu): 1-İlk,Birinci 2-Algan,Fatih T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey ALTUGA: birl. Al/Toka ALTUĞ: birl. Al/Tuğ ALTUN: Altın T...1-Celayıroğulları dönemi komutanlarından 2- Kazakların kiçiyüz ve Bayoğlu oymaklarının dip dedelerinden ALTUN TAMGAN TARKAN: birl.Altun/Tamgan/Tarkan T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından ALTUNALP: birl. Altun/Alp ALTUNAPA: birl. Altun/Apa T...Kuman hanlarından ALTUNARSLAN: birl. Altun/Arslan ALTUNAY: birl. Altun/Ay T...Manas destanında adı geçen bir kız ALTUNBARS: birl. Altun/Bars ALTUNBAŞ: birl. Altun/Baş ALTUNBAŞAK: birl. Altun/Başak ALTUNBAY: birl. Altun/Bay ALTUNBEGÜM: birl. Altun/Begüm ALTUNBEK: birl. Altun/Bey ALTUNBİGE: birl. Altun/Bike T..Cengiz Kaan’ın en küçük kızı ALTUNBÖRİ: birl. Altun/Böri ALTUNBUĞA: birl. Altun/Boğa T...Mısır-Türk kölemenleri dönemi bey ve komutanlarından

26

ALTUNÇİÇEK: birl. Altun/Çiçek ALTUNDAĞ: birl. Altun/Dağ ALTUNEL: birl. Altun/İl ALTUNER: birl. Altun/Er ALTUNGÖL: birl. Altun/Göl ALTUNHAN: birl. Altun/Han T...1-Cengiz kaan dönemi Kıtay hanlarından 2- Tatar hanlarından ALTUNHANIM: birl. Altun/Hanım T...Abbasi halifelerinden, Müttefibillah’ın Türk asıllı anası ALTUNKAĞAN: birl. Altun/Kağan T...Oğuz destanında adı geçen bir kağan ALTUNKAN : birl. Altun/Kan ALTUNKARA: birl. Altun/Kara T..Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ALTUNKOCA: birl. Altun/Koca ALTUNOBA: birl. Altun/Oba T...Avarlar dönemi bey ve komutanlarından ALTUNORDA: birl. Altun/Orda(orta..merkez) ALTUNSABAK: birl. Altun/Sabak(sopa,değnek) T...Sogay destanlarında adı geçen bir kız ALTUNSAY: birl. Altun/Say ALTUNSAYIN: birl. Altun/sayın T...Altay destanlarında adı geçen bir bey ALTUNSOY: birl. Altun/Soy ALTUNTAG: birl. Altun/Dağ T...Büyük Selçuklular(Berkyaruk)dönem,Horasan valisi ALTUNTAN: birl. Altun/Tan ALTUNTARKAN: birl. Altun/Tarkan T...Göktürkler dönemi valilerinden ALTUNTAŞ: birl. Altun/Taş T...Gazneli Mahmud dönemi komutanı ve Harezm valisi ALTUNTAY: birl. Altun/Tay ALTUNTAYÇI: birl. Altun/Tayçı T...Altay destanında,Akhan’ın oğullarından ALTUNTERİM: birl. Altun/Terim T...Göktürk prenseslerinden ve Kürşad’ın evdeşi ALTUNTÖRE: birl. Altun/Töre ALTUNURUK: birl. Altun/Uruk ALTUNYARUK: birl. Altun/Yaruk ALTUNYAY: birl. Altun/Yay ALTUNYURT: birl. Altun/Yurt ALUÇ: 1-Alıcı(Alçu) 2-Kayın cinsi bir ağaç ALUNGAN: Alıngan,nazlı ALUNUR: Nazlı ALYU: (Algu) T..Çağatay Han’ın torunu AMAÇ: (Umaç..Ummak kökünden)Gaye, hedef, beklenti (Fars’çadaki amaç ile ilgisi yok. Olsa, olsa diğer bazı Türkçe sözcükler gibi Türk’çeden geçmiştir.) AMAÇMENGÜ: birl. Amaç/Mengü T...Seçuklular dönemi bey ve komutanlarından AMAN: (YAMAN) Sertlik (Arapçadaki “E’man ile ilgisi yoktur. Türkçe’nin çeşitli ağızlarındaki sözcüğün başına gelen “Y” harfinin çoğu kez düşürülerek söylenişinden, bazı ağızlarda yaman-aman-a

27

dönüşmüştür. AMANBEK: birl. Aman/Bey AMANKUL: birl. Aman/Kul T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Argın oymağı dip dedelerinden AMANOK: birl. Aman/Ok T...Kıpçak hanlarından (Yadigar Han’ın oğlu) AMANTUR: birl. Aman/Dur T...Kırgız beylerinden AMGAK: Emek/Zahmet ANAÇ: 1-Anacık 2-analık duygusu çok gelişmiş 3-Anaya çeken 4-Doğurgan, üretken ANAGAY: Anaya çekmiş, anaya benzer T...Avar hanlarından ANAPA: birl. Ana/Apa ANAR: Anmak’tan ANARAY: birl. Ana/Ay ANARBAY: birl. Anar/Bay ANARBEK: birl. Anay/Bey ANARKAY: birl. Anar/Kay(Kayan) T...Kırgız beylerinden ANASIOĞLU: birl. Anası(nın)Oğlu (Babası erken ölmüş ve özellikle anası tarafından binbir güçlüklerle yetiştirilip büyütülmüş, yetim çocuklar için kullanılmış olduğu anlaşılan nefis Türk adlarından...) T...Büyük Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından Irak, Musul, Kerkük yörelerindeki fetih sürecinde, etkili olan beylerden. ANAT: 1-Anı,Anılan 2- Yakın,hısım ANAZ: Yeğrek, evla, eftal ANBAZUK: birl. An/Basuk T...Atilay Han dönemi Hun bey ve komutanlarından AND (ANT) 1-Yemin,söz 2- Yakın akraba ANDA: Birlikte and içmiş(kankardeşi) (Anda’lık Türklerin en eski geleneklerinden biridir. Ve Andalar birbirlerini kardeşlerinden daha ileride korur, sayar ve kayırmaya çalışırlar.) ANDABAY: birl. Anda/Bay ANDABEK: birl. Anda/Bey ANDAÇ: Hatıra, anı olsun diye verilip,alınan hediye ANDAÇAY: birl. Andaç/Ay T...Kazakların Kiçiyüz bölüğü Bayoğlu oymağı dip dedelerinden ANDARIMAN: Anılara değer veren ve saygı gösteren kişi T...Şehnamede de adı geçen bir Saka komutanı ANDAY: birl. Ant/Ay ANDI: Anmaktan.. ANDIBAY: birl. Andı/Bay ANDIBEK: birl. Andı/Bey ANDIÇ (Andaç) ANDIR: Anısı ola hatıra ANGAY: Anılarına bağlı olan kişi T...Kırım’ı fetheden, On Ongurlar dönemi bey ve komutanı ANGI: 1-Anı,hatıra,2-Yetki, yeterlilik ANGIM: Mamur, hakim ANGIN: Ünlü, anılan, adı duyulan ANGIŞ: Ünlü, meşhur T... Var Han’ın torunu Yabalak Han’ın oğlu ANGIT: Yaban ördeği ANIK: 1-Anlayış, yetenek, fehim 2- Hafıza, bellek 3- Hazır, mevcutlu ANLI: 1-Sakin, ağırbaşlı 2- Bellek, hafıza

28

ANILAY: birl. Anıl/Ay T...Kazan hanlarının sonuncusu ANILBAY: birl. Anıl/Bay ANILER: birl. Anıl/Er ANILHAN: birl. Anıl/Han ANIT: Anı olsun diye yapılan yapı ANITBAY: birl. Anıt/Bay ANITER: birl. Anıt/Er ANITGAN: Anıt yapan ANLI: Ünlü, tanınan ANNAK: Yadigar, hatıra ANSIN: Anmak dan.. T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ANT: And, Yemin ANTBAY: birl. Anat/Bay ANTBEY: birl. Ant/Bey ANTER: birl. Ant/Er ANTİL: birl. Ant/İl ANTKUL: birl. Ant/Kul ANTKULU: birl. Ant/Kulu ANTLIĞ: And içmiş, Yeminli ANUÇUR: Öğülmüş, öğülmeye layık T...Akşitler devleti hanlarından ANUK: Yadigar, hatıra T... Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ANUŞ: Anış, anma eylemi, anı ANUŞTEKİN: birl. Anuş/Tekin T...1-Harzemşahlar devletinin temellerini atan, Selçuklular (Melikşah) döneminin vezirlik ve valilik yapmış, Kıpçak kökenli bey ve komutanlarından ANYURT: birl. Ana/Yurt APA: Ulu, büyük, saygıyı ve hürmeti haketmiş kişi (Bazı Türk bölgelerinde “baba” anlamına da kullanılmaktadır. APA IŞBARA YABGU: birl. Apa/Işbara/Yabgu T... Işbara Kağan’ın oğlu ve Batı Göktürklerin genel valilerinden APA TARKAN: birl. Apa/Tarkan APA YARGAN TARKAN: birl. Apa/Yargan/Tarkan T...Bilge Kağan dönemi Göktürk bey ve komutanlarından APABAY: birl. Apa/Bay APABEK: birl. Apa/Bey APABERK: birl. Apa/Berk APABİL: birl. Apa/Bil APABİLGE: birl. Apa/Bilge APABİLGEN: birl. Apa/Bilgen APAÇERİ: birl. Apa/Çeriğ APADAĞ: birl. Apa/Dağ APADOĞAN: birl. Apa/Doğan APADUR: birl. Apa/Dur APADURAK: birl. Apa/Durak APAGÜN: birl. Apa/Gün APAGÜR: birl. Apa/Gür APAĞ: Apak, temiz APAHAN: birl. Apa/Han APAK: Temiz, namuslu,iffetli

29

T. 1- Cengiz Kaan’ın torunlarından 2- Babür Han dönemi bey ve komutanlarından APAK BEGÜM: birl. Apak/Begüm T.Timurlular dönemi ünlü bilgin ve devlet adamı, Hüseyin Baykara’nın evdeşi APAKHAN: birl. Apak/Han T...Çengiz Kaan’ın torunlarından APAKAĞAN: birl. Apa/Kağan T...Göktürk kağanlarından APAKAN: birl. Apa/Kan T..Kazakların Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu ve Karasakal oymaklarının dip dedelerinden APAKARA: birl. Apa/kara APAKAY: birl. Apak/Ay APAKAYA: birl. Apa/Kaya APAKIR: birl. Apa/Kır APAKOCA: birl. Apa/Koca APAKUL: birl. Apa/Kul APAKULU: birl. Apa/Kulu APAKURT: birl. Apa/Kurt APAKUT: birl. Apa/Kut APAKÜLÜG: birl. Apa/Külüğ APAKÜR: birl. Apa/Kür APAÖKE: birl. Apa/Öke APAR (Avar) APASAVCI: birl. Apa/Savcı APASAY: birl. Apa/Say APASOY: birl. Apa/Soy APATAG: birl. Apa/Dağ APATAN: birl. Apa/Tan APATARKAN: birl. Apa/Tarkan APATAŞ: birl. Apa/Taş APATAY: birl. Apa/tay APATEG: (Apatek)birl. Apa/Tegtek(gibi,benzer) APATEKİN: birl. Apa/Tekin APATİGİN: birl. Apa/Tigin APATÖR: birl. Apa/Tör APATÖRE: birl. Apa/Töre APATUĞ: birl. Apa/Tuğ APATULUKAĞAN: birl. Apa/Tulu/Kağan T.Şato Türkleri dönemi kağanlarından, aynı zamanda, Çin kağanlığı’da yapmış bir kağan APATUR: birl. Apa/Dur APAÜREK: birl. Apa/Yürek APAY (Abay ) APAYAKŞI: birl. Apa/Yakşı APAYAZGAN: birl. Apa/Yazgan APAYAZGI: birl. Apa/Yazgı APAYEL: birl. Apa/Yel APAYER: birl. Apa/Yer (Toprak) APAYOL: birl. Apa/Yol APAYÜRÜK: birl. Apa/Yürük APÇIN: (Afşın) ARA: Orta yer, ortalık, boşluk, orta ARABUĞA: birl. Ara/Boğa T..Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ARACUN: birl. Ar/Acun

30

ARAÇAN: birl. Ar/açan ARAK: İçki, rakı,meşrubat ARAL: 1-ada 2- aralık,orta, ortalık ARAN: (Arın) ARAS: 1- At kılı 2- Kalın yün 3- Talih,baht ARASLAN: Arslan (Çuvaş Türklerince söylenişi) ARAT: Cesaret, yüreklilik ARATİMUR: birl. Ara/Timur T..Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ARAYIŞ: 1-Aramak’dan 2- birl. Aral/Yış(orman) ARAYIŞHAN: birl. Arayış/Han T.Babür Han dönemi beylerinden, Koçbeyin oğlu ARAZ (Araz) ARBAŞ: birl. Ar/Baş ARBAY: birl. Ar/Boy ARBIŞ: Büyü,efsun ARBUZ: 1-Karpuz 2- Büyü, sihir T...Göktürkler dönemi beylerinden Kürşad’ın kırklarından ARCA: 1-Arıca, saf, temiz 2- Çam ağacı, çamdan yapılmış kutu ARDA: 1-Uzun değnek 2- Ardçı, halife, ardı sıra giden T..Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ARDALI: (Ardalu) Yönetici, amir T..Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından ARDIÇ: 1- Halife, ardçı 2- Bir ağaç türü ARGA: Zeki, akıllı ARGAN : (Arkan) Kement, kement bağı ARGANA: (Hatun) (Argan hatun) T...Çağatay Han’ın torunu Mübarek Şah’ın anası ARGATU: Yaban koyunu ARGIÇ: 1- Kır, mera 2- Gurur ARGIN: 1-Yavaş, sakin 2- Gelecek yıl T..Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından ARGINDOĞAN: birl. Argın/Doğan T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ARGUÇ: (Argıç) ARGUN: Pars cinsinden avcı bir hayvan (puma) T...1- Altay Türkleri, Kızıl oymağı dip dedelerinden 2- Kazakların Ortayüz bölüğü dip dedelerinden ARGUNAKA: birl. Argun/Aka T..Çengiz Kaan dönemi,Horasan valisi, Ayrıca Çengiz ve Öketay Kaan dönemlerinin danışmanlarından ARGUNALP: birl. Argun/Alp ARGUNATA: birl. Argun/Ata ARGUNAY: birl. Argun/Ay ARGUNHAN: birl.Argun/Han T...İlhanlı hanlarından (Kulagu Han’ın torunu, Abaka Han’ın oğlu) ARGUNHATUN: birl. Argun/Hatun T...Kara Kulagu Han’ın evdeşi ARGUNKOCA: birl. Argun/Koca T..Babür Han dönemi bey ve komutanlarından ARGUNOYAN: birl. Argun/Noyan

31

ARGUŞ: (Arkuş)1- Edepli, terbiyeli 2* Haberci, haber veren T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından ARGÜDEN: birl. Ar/Güden, Arlı, edepli ARGÜDER (Argüden) ARHAN: birl. Ar/Han ARHUN: birl. Ar/Hun ARI: (Arık) 1- Saf, arı, arınmış 2- Irmak, dere ARIBASUN: birl. Arı/Basan T...Hun imparatorluğu dönemi bey ve komutanlarından ARIBUĞA: birl. Arı/Boğa T..Çengiz Kaan’ın torunu, Tulay Han’ın oğlu ARIBULAK: birl. Arı/Bulak ARICA: Soylu, temiz, iyi huylu ARIÇ: Barış, sulh ARIĞ (Arı, Arık) ARIK: 1- Arı, arınmış, temiz 2- Narin, ince yapılı T..Kırgızların, Togay oymağı dip dedelerinden ARIKAĞAN: birl. Arı/Kağan ARIKALP: birl. Arık/Alp ARIKAN: birl. Arı/Kan T...Atilay Han’ın evdeşi ARIKAY: birl. Arık/Ay ARIKBAY: birl. Arık/Bay ARIKBOĞA: birl. Arık/Boğa ARIKBÖRİ: birl. Arık/Böri ARIKBUKA: birl. Arık/Boğa T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından ARIKER: birl. Arık/Er ARIKHAN: birl. Arık/Han ARIKPARS: birl. Arık/Pars ARIKSOY: birl. Arık/Soy ARIKTAN: birl. Arık/Tan ARIKTAY: birl. Arık/Tay ARIKTEKİN: birl. Arık/Tekin T...Uygurlar dönemi bey ve komutanlarından ARIKTİGİN: birl. Arık/Tigin ARIKTİMUR: birl. Arık/Timur ARIL: Arınmış, temiz, pak ARIN: Pakize, saf, arınmış ARINAY: birl. Arın/Ay ARINÇ: 1-Barış, kurtuluş 2- Temizlik, saflık, günahsızlık ARINIK: Saf, şeffaf, billur ARINMIŞ: Temiz, gönüllü ARINTİGİN: birl. Arın/Tigin T...Uygurlar (Bögü Kağan) dönemi vezirlerinden ARIPINAR: birl. Arı/Pınar ARIS: Saf, duru ARISOY: birl. Arı/Soy ARISU: birl. Arı/Su ARITAY: birl.Arı/Tay ARKIN: 1-Argın, yavaş, sakin 2- Halef, ardıç ARKINAY: birl. Arkın/Ay ARKINBAY: birl. Arkın/Bay

32

ARKINDOĞAN: birl. Arkın/Doğan ARKIŞ: 1-Ulak, haberci 2- Kervan, kafile T..Sakalar dönemi bey ve komutanlarından ARKUN: Halef, geriden gelen, takipçi ARKUY: Siper, mevzi ARKUZ: (Arguz) Edepli, iyi huylu T..Abbasiler dönemindeki, Türk asıllı komutanlardan ARLAĞ: Arlı, edepli T..Haverezm hanlarından ARLAT: Biricik oğul, anaların en çok üstüne düştükleri oğul ARLIĞ (Arlağ) ARMAGUN: Armağan, hediye ARMAĞAN (Yarmagun-Yarmagan)- Hediye ARMAN: 1- Onurlu, arlı, edepli 2- Dilek, istek 3- Hayal, fantezi ARPA: 1- Büyü, tılsım, Şamanist gelenekte, Kamların okuduğu dua 2- Tahıl ARPAD (Arpa) T...Macar hanlarından ARPAĞ (Arpa) T...İran Selçukluları dönemi komutanlarından ARPAHAN: birl. Arpa/Han T...İlhanlı hanlarından ARPAİLHAN: birl. Arpa/İlhan T...(Arpahan) ARSAKAY: birl. Arı/Sagay T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ARSAL: birl. Ar/Sal- Salmak dan ARSAN: birl. Ar/san ARSARU (Ersoru)birl. Ar/Soru T..8.Yüzyıl Balkan Oğuzları beylerinden ARSAY: birl. Ar/Say ARSİN: (Ersin) Kurtuluş, istiklal T...Selçuklular dönemi komutanlarından ARSUN: birl. Ar/Sun ARSALAN: Arslan ARSLAN: Yırtıcı hayvan Mec. Cesaret, atılganlık ve gözüpekliği sembolize eder. T..Türk Tarihinde bu adla bir çok kişi vardır. En ünlüleri..1- Çağrı beğin amcası ve Kutalmış’ın babası 2- Alparslan Han’ın oğlu 3- Abbasi halifesi Kaim bi emrullah’a isyan eden bir Oğuz beyi ARSLANALP: birl. Arslan/alp T...Selçuklular dönemi beylerinden ARSLANAPA: birl. Arslan/apa T...Kuman hanlarından ARSLANARGUN: birl. Arslan/Argun T...Çağrı beğin oğullarından Alparslan han’ın kardeşi ARSLANAY: birl. Arslan/Ay T...Alparslan Han’ın oğullarından ARSLANBALA: birl. Arslan/Bala..Arslan yavrusu ARSLANBASAT: birl. Arslan/Basat ARSLANBAY: birl. Arslan/Bay ARSLANBUĞA: birl. Arslan/Boğa T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ARSLANCIK: Küçük arslan..Arslan yavrusu T...Selçuklular dönemi beylerinden ARSLANÇA: Arslan gibi, arslan özelliklerine sahip

33

T...Selçuklular dönemi komutanlarından ARSLANER: birl. Arslan/Er ARSLANGİRAY: birl. Arslan/Giray T...Kırım hanlarından (Devlet Giray han’ın oğlu) ARSLANHAN: birl. Arslan/Han T...1- Karahanlı hanlarından 2- Karluklular hanlarından ARSLANHATUN: birl. Arslan/Hatun T...Çağrı beğin kızı ve Alparslan han’ın bacısı ARSLANİLİG: birl. Arslan/İlig T...Karahanlı hanlarından Togan han’ın kardeşi ARSLANKAĞAN: birl. Arslan/Kağan T...Karahanlı’lar hanı (Arslanhan) ARSLANKARA: birl. Arslan/Kara ARSLANKARAHAN: birl. Arslan/Karahan T...Karahanlıların ünvanlarından ARSLANKIRAN: birl. Arslan/Kıran T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından ARSLANSAY: birl. Arslan/Say ARSLANSOY: birl. Arslan/Soy ARSLANTARKAN: birl. Arslan/Tarkan T...Batı Göktürkleri dönemi bey ve komutanlarından ARSLANTAŞ: birl. Arslan/Taş T...Haçlı seferleri sırasında, Kılıçarslan ile birlikte savaşmış bir komutan ARSLANTATAR: birl. Arslan/Tatar T...Hint-Türk kölemenleri devleti dönemi bey ve komutanlarından ARSLANTEKİN: birl. Arslan/Tekin ARSLANTUĞ: birl. Arslan/Tuğ ARSLANYABGU: birl. Arslan/Yabgu T..1- Btı Göktürkleri dönemi valilerinden 2- Selçuk beğin oğlu ,Çağrı ve Tuğrul beğ’in amcası ARSOY: birl. Ar/Soy mec. Safkan ARSU: birl. Ar/Su mec. Namuslu, dürüst ARSUN: 1- Efendi, ağırbaşlı 2- Rahata ermiş, huzurlu ARŞİNBEK (Arsin bey) ARTAGAN: Bereket, artuk, fazlalık, bolluk ARTAM (Erdem) ARTAY: birl. Ar/Tay T...Kırgız oymak beylerinden ARTIM: Bereket, bolluk ARTIMBAY: birl. Artım/Bay ARTUÇ: Mızrak, mızrak ucu ARTUGAY: birl. Artuk/Ay ARTUĞ (Artuk) ARTUK: Fazlalık, üstünlük, bereket mec. Varlık, zenginlik T...Melikşah döneminde Selçuklulara bağlı bir komutan iken, sonraları kendi (Artukoğulları) devletini kuran bey ARTUKALP: birl. Artuk/Alp T...Artuk beğ ARTUKARSLAN: birl. Artuk/Arslan T...Artukoğullarından, Yoluk Arslan’ın oğlu ARTUKBAY: birl. Artuk/Bay ARTUKBEY: birl. Artuk/Bey ARTUKBUĞA: birl. Artuk/Boğa T...Kubilay Kaan’ın kardeşi, Çengiz Kaan’ın torunu

34

ARTUKDOĞAN: birl. Artuk/Doğan T...Kırgızlar’da, olağanüstü vasıflara sahip kişilere verilen bir unvan ARTUKER: birl. Artuk/Er ARTUKİNAL: birl. Artuk/İnal T...Uygur kağanlığı dönemi beylerinden ARTUKTEKİN: birl. Artuk/Tekin ARTUKTİMUR: birl. Artuk/Timur ARTUN: Vakarlı, ölçülü T...Altay destanlarında adı geçen bir kam ARTUNALP: birl. Altun/Alp ARTUNAY: birl. Altun/Ay ARTUNÇ: birl. Ar/Tunç ARTUR: Cazibeli, çekici, işveli, fettan ARTURU: 1- Ekstrem, uç noktalarda 2- Bereket, bolluk T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından ARTUT: Armağan, hediye ARUKHATUN: birl. Arık/Hatun T...Olcaytu Han’ın anası ARVIŞ: Sihir, büyü, tılsım ARZIK: Fanatik, bağnaz, sofu ASAN: 1- Sağlıklı, zinde 2- asma eyleminde olan T...(Asanbek) Kazak hanlığı dönemi beylerinden ASANATA: birl. Asan/Ata T...Kırgız, Nogay destanlarında adı geçen bir bey ASANTAY: birl. Asan/Tay ASBARAK (Han): birl. Asığ/Barak Han (Asparak Han) T...Bulgur Hanlarından(Türkleri bu günkü Bulgar topraklarına ilk yerleştiren han. (Kurt Hanın oğlu) ASENA: Efsanevi dişi kurtun adı. Yakın, Yakınlık duyulan T...1-Topo Han’ın kız yeğeni 2- Türk mitolojisinde, Türklerin bir soykırım sonrası yeniden üreyip çoğalmasını sağlayan kurt ASENA TUĞÇI: birl. Asena/Tuğcu T...Batı Göktürkleri dönemi valilerinden ASENAKUT: birl. Asena/Kut ASENAKUTLUĞ: birl. Asena/Kutluğ T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından ASIBULDU: birl. Asığ/Buldu T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ASIGLI: Faydalı,Gerekli ASIĞ (Ası,Asık) 1- Fayda, Çıkar 2-Kar,temettü T..Kırgızları Bağış oymağı dip dedelerinden ASIĞTAY: birl. Asığ/Tay T...Çengiz Kaan’ın torunu, Mangu Kaan’ın oğlu ASIĞTEKİN: birl. Asığ/tekin T...Abbasiler döneminde Musul valiliği yapmış bir Türk beyi ASPAR (Asbar) faydalı, işe yarayan T...Batı Hunları dönemi komutanlarından ASITARHAN (Asığ Tarkan) T...Hazar Kağanlığı dönemi bey ve komutanlarından ASIKTEGİN: (Asıg Tegin) T...Selçuklular (Tuğrul bey) dönemi, bey ve komutanlarından ASPARAY: birl. Asbar/Ay ASRAK: Himaye, Koruma

35

AŞAN: Aşmak’dan ...mec. Azimli, engel tanımaz T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey AŞANBAY: birl. Aşan/Bay AŞANBUĞA: birl. Aşan/boğa T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey AŞANTUĞRUL: birl. Aşan/Tuğrul T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey AŞGAN (Aşan) AŞIT: 1- Aşılacak, aşılması gerekli olan 2- İşitmekten...İşit, kulak ver AŞKAR: 1- Savaş atı 2- Kuyruk ve yelesi kara, vücudu kula renginde olan at AŞKIN: 1- Aşmış, üstün, faik,akranlarından ileride olan 2- Melodi,nağme AŞKINAY: birl. Aşkın/Ay AŞKINER: birl. Aşkın/Er AŞUK: 1-Aşık,aşmış, geçmiş 2- Tolga T...1- Babür Han’ın komutanlarından 2- Göktürkler dönemi komutanı ve Çin elçisi AŞULA: Yılmaz irade sahibi T...Selçuklular dönemi beylerinden AŞUR: Aşırmaktan... mec. Yılmaz, gayretli AŞUT (Aşıt) T...Selçuklular dönemi komutanlarından ATA: 1- Ulu, saygıdeğer kişi 2- Baba, dede, ced 3- Adın ve soyun bağlı olduğu kök ATABAY: birl. Ata/Bay lala, beybaba. Han, Kağan ve padişah çocuklarını eğitip yetiştiren kişilere verilen bir unvan ATABEK: (Atabay) ATABERK: birl. Ata/Berk ATABEY: (Atabay) ATABÖRİ: birl. Ata/Böri ATAÇ: 1- Atasına bağlı, Atasının yolunda 2- Atadan intikal eden 3- Büyüklük gösteren çocuk (kişi) ATADAN: Miras, manevi miras ATAER: birl. Ata/Er ATAERİ: birl. Ata/Eri mec.Atalarına ve geçmişine saygılı ATAGÜÇ: birl. Ata/Güç mec. Gücünü atalarından almış ATAGÜN: birl. Ata/gün ATAĞ: (Atak) 1- Ün, nam, şöhret 2- atılgan 3- dağ yolu 4- çağlayan 5- Bir şahin türü ATAHAN: birl. Ata/Han mec. Devletin ilk kurucu büyüğü, devlete ad veren kişi ATAKAĞAN: birl. Ata/Kağan ATAKAL: birl. Ata/Kal ATAKAM: birl. Ata/Kam ATAKAN: birl. Ata/Kan T...Atilay Han’ın akrabası olan bir Hun beyi ve komutanı ATAKARA: birl. Ata/Kara ATAKAY: birl. Atak/Ay T...Kazakların Ortayüz bölüğü, Argın oymağı dip dedelerinden ATAKAYA: birl. Ata/Kaya ATAKILIÇ: birl.Ata/Kılıç ATAKLI: Ünlü, meşhur ATAKUL: birl. Ata/Kul ATAKULİ: birl. Ata/Kulu ATAKULU: birl.Ata/Kulu ATAKURT: birl. Ata/Kurt ATALA: Tanınmış, ünlü ve zengin ATALAN: Ünlü, Meşhur ATALAY: Ad almış, ün almış, meşhur kişi (Atila’nın asıl adının bu ve bundan bozulup çevrilmiş hali

36

olduğunu söyleyen bazı tarihçilerimiz de var.) ATALIK: Miras T...Doğu Türkistan’da bağımsızlık mücadelesi vermiş (19.Yz.) Uygur asıllı bir bey (Atalık Gazi) ATALMIŞ: Ünlü, meşhur T...1- Timur Kürkan Han’ın bey ve Komutanlarından 2- Kazan hanlarının ünvanlarından ATAMAN: Ulu, Saygıdeğer kişi T...Bir kısım tarihçilere göre, Osmanlının, kurucusu olan Osman bey’in asıl adı budur. Bir kısmı Atman, bir kısmı Otman der. Benim kanımda bu yöndedir. ATAMBAY: birl. Atam/Bay ATAMBÖRİ: birl. Atam/Böri ATAMBEK: birl. Atam/Bey T...Kırgızların Uysun oymağının dip dedelerinden ATAMER: birl. Atam/Er ATAMERK: birl. Atam/Erk ATAMOY: birl. Atam /Oy (düşünce) T...Kırgız beylerinden ATAOKAY: birl. Ata/Okay T...1- Siyenpiler hanlarından 2- Kubilay Kaan’ın Japonya’nın fethi için yolladığı komutan ATAOL: birl. Ata/Ol ATARAR: birl Ad/Arar ATASAGUN: birl. Ata/Sagun Hekimlerin en ulusu başhekim Şamanist gelenekte de aynı ad, en iyi kamlar için kullanılmaktadır. ATASAY: birl. Ata/Say ATASOY: birl. Ata/Soy ATASU: birl. Ata/Su ATAVERDİ: birl. Ata/Verdi ATAY: 1- Ünlü, tanınmış 2- Akın, hücum ATAYURT: birl. Ata/Yurt ATEKE: (ADI Yeke, Adı eke) T...Babür han dönemi beylerinden ATIBAR (Adıvar) ATIGAY: Ünlü, tanınmış ATIĞ: Adı sanı belli, ününü arttırmış kişi ATIL: Ünlü, meşhur ATILAY: (Atilay) birl. Atıl/Ay ATILBAY: birl. Atıl/Bay ATILGAN: Atak, gözüpek,cesur ATILHAN: birl. Atıl/Han ATILMIŞ: Atılgan, gözüpek T...Timur Kürkan Han’ın komutanlarından ATIŞ: Ünlü, meşhur T...Karahanlılar dönemi beylerinden ATİLA: (Atilay) ATİLAY: Türk tarihinin en önemli kişilerinden,Batı Hun imparatoru, Bu kişinin adı üzerinde tarihçi ve dilciler pek de anlaşamamışlardır. Benim görüşüm de göç sırasında İtil ırmağı kıyısında doğmuş olmasından dolayı “İtil/Ay”dır. Ancak bununla birlikte bu kişi için bazı adlar söylenmekte (Atila,Atilla,Atılay,Atilay,Atalay,Atlıhan vb.)ve herşeye rağmen bu adların tümünün de Türkçe oluşundan dolayı tarafımdan kabul görmektedir.Anlamlar:1- Atacık,babacık 2- İtil ırmağı kenarında doğduğundan ve Türklerdeki eski bir gelenekten dolayı “İtil” çocuğu anlamında verilen İtilay’ın zamanla Atilay’a dönüşümü 3- Atlı/Ay 4- Atlı/Han 5- Macar dilinde çelik anlamına gelen “Atzel” den 6-Atıl/Ay ATİLLA (Atilay) ATLIAY: birl. Atlı/Ay

37

ATLIBAY: birl. Atlı/Bay ATLIER: birl. Atlı/Er ATLIĞ: Ünlü,zengin ATLIĞAY: birl. Atlığ/Ay ATLIHAN: birl. Atlı/Han ATLIHANIM: birl. Atlı/Hanım ATMACA: Yırtıcı bir avcı kuş T...Selcuklular dönemi bey ve komutanlarından ATMAN: Ünlü, saygın ATMIŞ: Atma eyleminde bulunmuş (ok,kargı vb.) T...Sibir hanlarından (Atmış Han) ATSAK: Ünlü, adı duyulan T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ATSIZ: 1- Fakir, varlıksız 2- Adsız, adını elde edememiş T...1- Seçuklular dönemi bey ve komutanlarından 2- Mısır’da Fatimiler dönemi bey ve komutanlarından 3- Cumhuriyet sonrası Türkiye’deki Türkçülük hareketlerinde bulunmuş, tarihçi ve edebiyatçı ATSIZAY: birl. Atsız/Ay ATSIZER: birl. Atsız/Er ATSIZHAN: birl. Atsız/Han T...1- Kuman hanlarından 2- Altınordu hanlarından 3- Haverzm hanlarından 4- Oğuznamede, Tatar Han’ın oğullarından ATUK: Bolluk, bereket ATUKBAY: birl. Atık/Bay AVA (Aba) T...Sogay destanlarında adı geçen bir bey AVAG (Ava) AVAR (Abar) 1- Heybet, büyüklük(Abartı) 2- Dirençlilik, dayanıklılık T...Türk tarihinin ilk devletlerinden ve bu devletin kurucu boyu AVARALP: birl. Avar/Alp AVARBAY: birl. Avar/Bay AVARBEK: birl. Avar/Bey AVARHAN: birl. Avar/Han AVARTİGİN: birl. Avar/Tigin AVARTUNGA: birl. Avar/Tunga AVAZ: Nara, yüksek perdeli ses, çığlık AVAZBAY: birl. Avaz/Bay AVAZBEK: birl. Avaz/Bey AVCI: Av yapan, avlayan AVCIL: Avlayıcı, av işinin uzmanı AVGAN: Avuntu T...Haverezm hanı Mehmed beyin oğlu AVINÇ: Avuntu, teselli AVINÇA: Avunç AVINGU: Avunç,teselli AVLAK: Av yeri, av olanı AVİNEBEK: birl. Avine (avunç) Bey T...Selçuklular dönemi komutanlarından AVKAR: Bozkır bıldırcını AVŞAR: (Abçar-Afşın) T...babür Han dönemi bey ve komutanlarından AVŞARAY: birl. Avşar/Ay AVTENGİZ: birl. Av/Tengiz

38

T...selçuklular dönemi komutanlarından AVUL (Ağul) Oba,köy AVULAY: birl. Avul/Ay AVUNÇ: Teselli, avuntu AVUNÇAY: birl. Avunç/Ay AVUNÇBAY: birl. Avunç/Bay AVUÇU: Avunç AVUNDUK: Avuntu, teselli AVUTMUŞ: Teselli eden AY: Dünyamızın uydusu olan gezegen. Ancak Türk kültüründe bu ad güzellik, temizlik, ahlaklılık vb. değerleride içeren birçok ögeyi içinde barındıran bir sembol ve mecaz olarak kullanılmıştır. Çok önceleri erkeklerde kullanılmasına karşın, zamanla kız çocuklarına ad olarak verilmiş, gerek başta, gerkse de son da, birleşik ad olarak değerlendirilmiştir. Bununla birlikte bazen geçmiş örneklerde de görüleceği gibi hem erkeklerde hem de kızlarda kullanılmıştır. Ancak yine de ağırlık kız adlarındadır. Ve kız adlarında önemli bir konumdadır. AYABA: birl. Ay/Aba (Ayapa) T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından AYAÇA: birl. Ay/Eçe AYAĞ (Ayak) 1-Uğur, şeref, şan 2- Devinim, hareket (ayaklanma sözü) buradan gelir. T...Altay destanlarında adı geçen bir bey AYALAN: birl. Ay/Alan AYALIM: birl. Ay/Alım AYALP: birl. Ay/Alp AYAN: birl. Ay/An T...Kazakların Togay oymağı dip dedelerinden AYANA: birl. Ay/Ana T...Altay Türklerinin eski tanrıçalarından AYANAR: birl. Ay/Anar AYAPA: birl. Ay/Apa T...Selçuklular (Sançar Han) dönemi komutanlarından AYARGUN: birl. Ay/Argun AYARIĞ: birl. Ay/Arık T...Altay destanlarından..(Ay Han’ın kızı) AYARKIN: birl. Ay/Arkın AYARSLAN: birl. Ay/Arslan AYARTUN: birl. Ay/Artun AYAS: Ay ışığı, mehtap, gece aydınlığı T...Altay, Tuva, Çuvaş Türklerinde Tanrı sıfatı olarak kullanılan bir ad AYASUN: birl. Aya/Sun AYAŞ: 1- Ayas 2- Arkadaş AYAŞAN: birl. Ay/Aşan AYAŞBEK: birl. Ayaş/Bey AYATA: birl. Ay/Ata T...Şamanist gelenekte, göğün altıncı katına bakan Tanrı AYATLIĞ: birl. Ay/Atlığ AYATSIZ: birl. Ay/Atsız AYAYDIN: birl. Ay/Aydın AYAZ: 1- Ay ışığı 2- saf, berrak hava 3- Kuru soğuk AYAZBAY: birl. Ayaz/bay T...Sevük Tekin’in komutanlarından AYBAKIM: birl. Ay/Bakım, bakmaktan, bakış AYBAKTI: birl. Ay/Baktı AYBALA: birl. Ay/Bala

39

AYBAN: birl. Ay/Ban mec. Debdebe, şaşa AYBANDI: birl. Ay/Bandı (Banmak, bandırmak’dan) AYBAR: 1-Ay gibi parlak 2- Heybet,heybetlilik AYBARS: birl. Ay/Bars T...Atilay Han’ın amcalarından AYBASAT: birl. Ay/Basat AYBASTI: birl. Ay/Bastı T...Selçuklular dönemi komutanlarından AYBAŞ: birl. Ay/Baş AYBATMAZ: birl. Ay/Batmaz AYBATU: birl. Ay/Batu AYBATUR: birl. Ay/Batur AYBAY. birl.Ay/Bay AYBAYAN: birl. Ay/Bayan AYBAYAR: birl. Ay/Bayar AYBAYGU: birl. Ay/Baygu AYBAYIN: birl. Ay/Bayın AYBEGÜM: birl. Ay/Begüm AYBEG: birl. Ay/Bey T...Göktürkler dönemi beylerinden AYBEK: birl. Ay/Bey T...1- Mısır-Türk kölemenleri hanlarından 2- Hint-Türk kölemenleri hanlarından AYBENGÜ: birl. Ay/Bengü AYBERK: birl. Ay/Berk AYBERKE: birl. Ay/Berke AYBERKEN: birl.Ay/Berken AYBERKER: birl.Ay/Berker AYBERKİL: birl. Ay/Berkil AYBERKİN: birl. Ay/berkin AYBERKOL: birl. Ay/Berk/Ol AYBEY: birl.Ay/Bey T...Dede korkut ‘un çağdaşı olan Oğuz kökenli bir tarihçi ve bilim adamı AYBI: İmdat, medet AYBIN: Onur,şeref AYBİÇEN: birl. Ay/Biçen AYBİÇER: birl. Ay/Biçer AYBİGE: birl. Ay/Bike AYBİKE: birl. Ay/Bike AYBİL: birl. Ay/Bil (Bilmek..den) AYBİLGE: birl. Ay/Bilge AYBİLGEN: birl. Ay/Bilgen AYBİLGİ: birl. Ay/Bilgi AYBİLİG: birl. Ay/Bilig AYBİN: Debdebe, şaşa AYBİRDİ: birl. Ay/Verdi AYBİRGEN: birl. Ay/Birgen AYBİTİG: birl. Ay/Bitig T...Karahanlılar döneminde, ad ve azık istihkakının yazıldığı defter AYBOĞA: birl. Ay/Boğa AYBORA: birl. Ay/Bora AYBÖGÜ: birl. Ay/Bögü AYBÖRİ: birl.Ay/Böri AYBÖRK: birl. Ay/Börk

40

AYBUDAK: birl. Ay/Budak AYBUDUN: birl. Ay/Budun AYBUĞU: birl. Ay/Buğu AYBUKA: birl. Ay/Boğa AYBULAK: birl. Ay/Bulak AYBUN: birl. Ay/Bun AYBURÇ: birl. Ay/Burç AYBUSAT: birl. Ay/Pusat AYBUYRUK: birl. Ay/Buyruk AYBÜYGE: birl. Ay/Büyge AYBÜYÜ: birl. Ay/Büyü AYBÜYÜM: birl. Ay/Büyüm AYCEBE: birl. Ay/Cebe AYCEREN: birl. Ay/Ceren AYÇA: Hilal AYÇABA: birl. Ay/Çaba AYÇABAY: birl. Ayça/Bay AYÇAGÜN: birl. Ayça/Gün AYÇAĞ: birl. Ay/Çağ AYÇAĞAN: birl. Ay/Çağan AYÇAĞANÇ: birl. Ay/Çağanç AYÇAĞIR: birl. Ay/Çağır AYÇAĞIT: birl. Ay/Çağıt AYÇAĞLA: birl. Ay/Çağla AYÇAĞRI: birl. Ay/Çağrı AYÇAKA: birl. Ay/Çaka AYÇAKAR: birl. Ay/Çakar AYÇAKIM: birl. Ay/Çakım AYÇAKIN: birl. Ay/Çakın AYÇAKIŞ: birl. Ay/Çakış AYÇAL: birl. Ay/Çal AYÇALAN: birl. Ay/Çalan AYÇALAR: birl. Ay/Çalar AYÇALIŞ: birl. Ay/Çalış AYÇALMAZ: birl. Ay/Çalmaz AYÇAPIN: birl. Ay/Çapın AYÇEKE: birl. Ay/Çeke (Çekmek..ten) AYÇEKEN: birl. Ay/Çeken AYÇEKER: birl. Ay/Çeker AYÇEKİM: birl. Ay/Çekim AYÇEKTİ: birl. Ay/Çekti AYÇELEN: birl. Ay/Çelen AYÇERİ: birl. Ay/Çeri AYÇIL: Ay ışığı, ay pırıltısı T...Timuroğullarından, Miran Şah’ın oğlu AYÇİÇEK: birl. Ay/Çiçek T...Haverzm hanı Celaleddinin anası AYÇİZEN: birl. Ay/Çizen AYÇİZGEN: birl. Ay/Çizgen AYÇİZİM: birl. Ay/Çizim AYÇORA: birl. Ay/Çura AYÇUR: birl. Ay/Çur AYÇURA: birl. Ay/Çura

41

AYDA: 1- Ay’a eş değer güzellikte 2- Dere kenarlarında yetişen hoş kokulu bir çiçek AYDABOLDI: birl. Ayda/Oldu mec. Ay parçası AYDABUL: birl. Ayda /Bul T...Kazakların Ortayüz bölüğü, Argun ve Kıvanduk oymakları dip dedelerinden AYDAGÜN: birl. Ayda/Gün AYDAĞ: birl. Ay/Dağ AYDAN: Ay parçası AYDANAK: birl. Aydan/Ak AYDANARIĞ: birl. Aydan/Arık AYDANAY: birl. Aydan/Ay AYDAR: (Aydar Han) saç perçemi, kakül T...1- Volga Bulgarları hanlarından 2- Manas destanında adı geçen bir bey AYDEĞDİ: birl. Ay/Değdi AYDEĞEN: birl. Ay/Değen AYDEĞER: birl. Ay/Değer AYDEĞİŞ: birl. Ay/Değiş AYDELEN: birl. Ay/Delen AYDELER: birl. Ay/Deler AYDEMİR: birl. Ay/Demir T...Mısır-Türk kölemenleri dönemi, bey ve komutanlarından AYDENİZ: birl. Ay/Deniz AYDERİL: birl. Ay/Deril AYDERİN: birl. Ay/Derin AYDERİŞ: birl. Ay/Deriş (...Derlemek..ten) AYDERLİ: birl. Ay/Derli AYDEVİR: birl. Ay/Devir AYDEVRİM: birl.Ay/Devrim AYDEYİŞ: birl. Ay/Deyiş AYDIN: 1- Aydınlık, ışık yoğunluğu 2- Açık, aşikar 3- Entelektüel , münevver T...Selçuklular dönemi beylerinden ve Aydınoğulları beyliğinin kurucusu AYDINALP: birl. Aydın/Alp T...Konya Selçukluları neylerinden AYDINAY: birl. Aydın/Ay AYDINBAY: birl. Aydın/Bay AYDINBEGÜM: birl. Aydın/Begüm AYDİLEK: birl. Ay/Dilek AYDİLER: birl Ay/Diler AYDİNÇ: birl. Ay/Dinç AYDİREK: birl. Ay/Direk AYDİREN: birl. Ay/Diren AYDİRENÇ: birl. Ay/Direnç AYDİRGE: birl. Ay/Dirge AYDİRGEN: birl. Ay/Dirgen AYDİRİL: birl. Ay/Diril AYDİRLİK: birl. Ay/Dirlik AYDOĞ: birl. Ay/Doğ AYDOĞA: birl. Ay/Doğa AYDOĞAN: birl. Ay/Doğan AYDOĞAR: birl. Ay/Doğar AYDOĞDU. birl. Ay/Doğdu T.1-Otman beğin şehit yeğeni (Gündüz Alp’in oğlu ) 2- Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından AYDOĞMUŞ: birl. Ay/Doğmuş T...Selçuklular dönemi, Azerbaycan atabeylerinden

42

AYDOĞU: birl. Ay/Doğu AYDOĞUŞ: birl. Ay/Doğuş AYDOKUN: birl. Ay/Dokun AYDOKUR: birl. Ay/Dokur AYDOLAN: birl. Ay/Dolan AYDOLAR: birl. Ay/Dolar AYDOLSUN: birl. Ay/Dolsun AYDOLU: birl. Ay/Dolu AYDOLUM: birl. Ay/Dolum AYDONAT : birl. Ay/Donat AYDORU: birl. Ay/Doru AYDORUK: birl. Ay/Doruk AYDOYGUN: birl. Ay/Doygun AYDÖNDÜ: birl. Ay/Döndü AYDÖNE: birl. Ay/Döne AYDÖNER: birl. Ay/Döner AYDÖNÜM: birl. Ay/Dönüm AYDURA: birl. Ay/Dura AYDURAK: birl. Ay/Durak AYDURAN: birl. Ay/Duran AYDURDU: birl. Ay/Durdu AYDURGUN: birl. Ay/Durgun AYDURMUŞ: birl. Ay/Durmuş AYDURSUN: birl. Ay/Dursun AYDURU: birl.Ay/Duru AYDURUL: birl. Ay/Durul AYDURUM: birl.Ay/Durum AYDUYAN: birl. Ay/Duyan AYDUYAR: birl. Ay/Duyan AYDÜREN: birl. Ay/Düren AYDÜŞ: birl.Ay/Düş AYDÜŞÜN: birl. Ay/Düşün AYDÜZ: birl.Ay/Düz AYDÜZEN: birl.Ay/Düzen AYDÜZEY: birl.Ay/Düzey AYDÜZÜM: birl. Ay/Düzüm AYEKİN: birl Ay/Ekin AYELÇİ: birl.Ay/Elçi AYELÇİN: birl.Ay/Elçin AYERDEM: birl. Ay/Erdem AYEREN: birl.Ay/Eren AYERGEN: birl.Ay/Ergen AYERGİL: birl.Ay/Ergil AYERGİN: birl.AY/Ergin AYERKİN: birl. Ay/Erkin AYERSEN: birl.AY/Ersen AYERSİN: birl. AY/Ersin AYESEN: birl. Ay/Esen AYESİ: birl.Ay/Esi AYESİM: birl. Ay/Esim AYESİN: birl. Ay/Esin AYGAN: İçten, samimi, yaren AYGAY: Nara, bağırtı

43

AYGEÇEN: birl. Ay/Geçen AYGELDİ: birl. Ay/Geldi AYGELİR: birl. Ay/Gelir AYGEZEN: birl.Ay/Gezen AYGEZİM: birl.Ay/Gezim AYGIN: Sınırsız, uçsuz, geniş AYGIR: Erkek at AYGIRAG : 1-Dağ keçisi 2- Bir geyik türü AYGİZ: birl. Ay/Giz AYGİZEM: birl. Ay/Gizem AYGİZGÜ: birl. Ay/Gizgü AYGİZLEN: birl. Ay/Gizlen AYGİZLER: birl. Ay/Gizler AYGONCA: birl. Ay/Gonca AYGÖÇEN: birl. Ay/Göçen AYGÖÇER: birl.Ay/Göçer AYGÖNE: birl. Ay/Göne AYGÖNEN: birl.Ay/Gönen AYGÖNENÇ: birl. Ay/Gönenç AYGÖNÜL: birl. Ay/Gönül AYGÖRE: birl. Ay/Göre AYGÖREN: birl. Ay/Gören AYGÖRGÜ: birl. Ay/Görgü AYGÖRGÜN: birl. Ay/Görgün AYGÖRÜM: birl. Ay/Görüm AYGÖRÜN: birl. Ay/Görün AYGÖZE: birl. Ay/Göze AYGUÇI: Yönetici, devlet görevlisi, danışman, yarıcı AYGÜLDÜ: birl. Ay/Güldü AYGÜLEN: birl. Ay/Gülen AYGÜLER: birl.Ay/Güler AYGÜLGÜN: birl.Ay/Gülgün AYGÜLSE: birl.Ay/Gülse AYGÜLÜŞ: birl. Ay/Gülüş AYGÜR: birl. Ay/Gür AYGÜRÜL: birl. Ay/Gürül AYGÜRÜM: birl. Ay/Gürüm AYGÜVEN: birl. Ay/Güven AYHAN: birl. Ay/Han T..1-Oğuz Kağan’ın oğullarından 2- Altay destanlarında adı geçen bir bey AYHANIM: birl. Ay/Hanım T...Göktürkler dönemi, Dokuz Oğuz kağanlarından,Baz Kağan’ın kızı AYHATUN: birl. Ay/hatun T...Ünlü tarihçi Reşidüddin’in kızı AYIM: Çekicilik, sempati T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden AYIMÇA: Ay parçası AYINTAP: Mehtap, ay ışığı AYIR: Değişik, farklı, başka, fark AYIRBAŞ: birl. Ayır/Baş..Değişim, mübadele AYIRT: Fark, farklılık, ayırım AYITGU: Temyiz AYISIG: birl. Ay/Isıg..Ay ısısı, sıcaklığı

44

AYIŞIK: birl. Ay/Işık AYIŞIL: birl. Ay/Işıl AYIŞIN: birl. Ay/Işın AYIŞIT: birl. Ay/Işıt AYIT: Söylemek, anlatmak AYITMIŞ: Söyleyen, bildiren, uyaran T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Karasakal oymağı beylerinden AYİÇİM: birl. Ay/İçim AYİÇLEN: birl. Ay/İçlen AYİÇLİ: birl. Ay/İçli AYİÇMEN: birl. Ay/İçmen AYİLÇİ: birl. Ay/İlçi AYİLGİ: birl. Ay/İlgi AYİNAN: birl. Ay/İnan AYİNANÇ: birl. Ay/İnanç AYİSEN: birl. Ay/İsen AYİZGEN: birl. Ay/İzgen AYİZGÜ: birl. Ay/İzgü AYİZLER: birl. Ay/İzler AYKAÇ: Konuşkan, Konuşmacı, Hatip AYKAĞAN: birl. Ay/Kağan AYKAN: birl. Ay/Kan AYKANAT: birl. Ay/Kanat T...Altay destanlarında adı geçen bir bey AYKAPAN: birl. Ay/Kapan AYKAPAR: birl. Ay/Kapar AYKARA: birl. Ay/Kara T...Kara Han’ın oğullarından AYKAŞ: birl. Ay/Kaş AYKAYA: birl. Ay/Kaya AYKESİM: birl. Ay/Kesim AYKILIÇ: birl. Ay/Kılıç AYKIMIZ: birl. Ay/Kımız AYKIN: Geniş, ferah, aydınlık AYKIRIK: birl. Ay/Kırık AYKIRIL: birl. Ay/Kırıl AYKIVAN: birl. Ay/Kıvan AYKIVANÇ: birl. Ay/Kıvanç AYKIVIL: birl. Ay/Kıvıl (Kıvılcım) AYKIZIL: birl. Ay/Kızıl AYKOCA: birl. Ay/Koca AYKOÇ: birl. Ay/Koç AYKOÇUN: birl. Ay/Koçun AYKONAK: birl. Ay/Konak AYKONAR: birl. Ay/Konar AYKONCA: birl. Ay/Konca AYKONÇUY: birl. Ay/Konçuy AYKONDU: birl. Ay/Kondu AYKONUK: birl. Ay/Konuk AYKONUR: birl. Ay/Konur AYKOŞUM: birl. Ay/Koşum AYKOYUN: birl. Ay/Koyun T...Yakut destanlarında adı geçen, eski dönem güç tanrısı

45

AYKUL: birl. Ay/Kul AYKULİ: birl. Ay/Kulu T...Otmanoğullarının, 18. Göbek dip dedesi AYKULU: birl. Ay/Kulu AYKUMAN: birl. Ay/Kuman AYKUN: birl. Ay/Hun AYKURAN: birl. Ay/Kuran AYKURGAN: birl. Ay/Kurgan AYKURT: birl. Ay/Kurt AYKURUL: birl. Ay/Kurul AYKURUM: birl. Ay/Kurum AYKUT: birl. Ay/Kut AYKUTAL: birl. Ay/Kutal AYKUTALP: birl. Ay/Kutalp T...Ertuğrul Gazi’nin yakın yoldaşı, İnegöl fatihlerinden AYKUTAL: birl. Ay/Kutal AYKUTLUĞ: birl. Ay/Kutluğ T...Göktürkler dönemi beylerinden, Kürşad’ın kırklarından AYKUTUN: birl. Ay/Kutun AYKUTUNÇ: birl. Ay/Kutalmış AYKÜN: birl. Ay/Gün AYLA: 1-Ayın çevresindeki ışık halesi 2- Devir, dönüşüm AYLU (Aylı): Aydan T...Başkut Türkleri, dip dedelerinden AYMA: Duyarsız, başıboş vurdum duymaz AYMAN: Aya eş değerde AYMANGU: birl. Ay/Mengü T...Altay destanlarında adı geçen bir bey AYMANKUŞ: birl. Ayman/Kuş T...Altay destanlarında adı geçen bir kız AYMARAL: birl. Ay/Maral AYMAZ: Vurdumduymaz, başına buyruk AYMENGÜ: birl. Ay/Mengü AYMENGÜÇ: birl. Ay/Mengüç AYOBA: birl. Ay/Oba AYOGAN: birl. Ay/Ogan AYOGUR: birl. Ay/Ogur AYOĞUL: birl. Ay/Oğul AYOĞUR: birl. Ay/Oğur AYOKAN: birl. Ay/Okan AYOLTUN: birl. Ay/Oltun AYONANÇ: birl. Ay/Onanç AYONGAN: birl. Ay/Ongan AYONGUN: birl. Ay/Ongun AYONUK: birl. Ay/Onuk AYORAN: birl. Ay/Oran AYORDA: birl. Ay/Orta AYORDU: birl. Ay/Ordu AYORGU: birl. Ay/Orgu AYORKUN: birl. Ay/Orkun AYORUK: birl. Ay/Oruk AYORUN: birl. Ay/Orun

46

AYOTAĞ: birl. Ay/Otağ AYOTAR: birl. Ay/Otar AYOTGUN: birl. Ay/Otgun AYOYA: birl. Ay/Oya AYOYTUN: birl. Ay/Oytun AYOZAN: birl. Ay/Ozan AYÖDEN: birl. Ay/Öden AYÖDÜL: birl. Ay/Ödül AYÖĞDÜ: birl. Ay/Öğdü AYÖĞER: birl. Ay/Öğer AYÖĞÜNÇ: birl. Ay/Öğünç AYÖĞÜT: birl. Ay/Öğüt AYÖKE: birl. Ay/Öke T...Siyenpiler dönemi bey ve komutanlarından AYÖREN: birl. Ay/Ören AYÖZ: birl. Ay/Öz AYÖZEN: birl. Ay/Özen AYÖZENÇ: birl. Ay/Özenç AYÖZGEN: birl. Ay7Özgen AYÖZGÜN: birl. Ay/Özgün AYÖZLEM: birl. Ay/Özlem AYPARIL: birl. Ay/Parıl AYPARIN: birl. Ay/Parın AYPEK: birl. Ay/Pek AYPIRIL: birl. Ay/Pırıl AYRAL: Kuraldışı, istisna AYRI: Başka, değişik, farklı AYRIÇ: Bölüşüm, taksimat AYRIKÇA (Ayıkşa): Derviş, mecnun AYRUK: 1- Farklı, değişik 2- Varlıklı, zengin AYSABAR: birl. Ay/Sabar T...Sogay destanlarında adı geçen bir bey AYSAKIN: birl. Ay/Sakın AYSALA:birl. Ay/Sal AYSALAN: birl. Ay/Salan AYSALDI: birl. Ay/Saldı AYSALIM: birl. Ay/Salım AYSALIN: birl. Ay/Salın AYSALUR: birl. Ay/Salur AYSAN: birl. Ay/San (Sanmaktan) AYSARAN: birl. Ay/Saran AYSARIL: birl. Ay/Sarıl AYSARU: birl. Ay/Sarı AYSATI: birl. Ay/Satı AYSAV: birl. Ay/sav AYSAVA: birl. Ay/Sava AYSAVÇI: birl. Ay/Savcı AYSAVUL: birl. Ay/Savul AYSAVUN: birl. Ay/Savun AYSAY: birl. Ay/Say AYSAYGI: birl. Ay/Saygı AYSAYGIN: birl. Ay/Saygın AYSAYIL: birl. Ay/Sayıl

47

AYSAYIM: birl. Ay/Sayım AYSAYIN: birl. Ay/Sayın AYSEÇİL: birl. Ay/Seçil AYSELEN: birl. Ay/Selen AYSELİG (Aysiliğ) birl. Ay/Silig, dürüst, namuslu AYSELİN: birl. Ay/Selin AYSEMİZ: birl. Ay/Semiz AYSEREN: birl. Ay/Seren AYSEV: birl. Ay/Sev AYSEVEN: birl. Ay/Seven AYSEVER: birl. Ay/Sever AYSEVGİ: birl.Ay/Sevgi AYSEVİ: birl. Ay/sevi AYSEVİL: birl. Ay/Sevil AYSEVİM: birl.Ay/Sevim AYSEVİN: birl. Ay/Sevin AYSEZEN: birl. Ay/Sezen AYSEZGİ: birl. Ay/Sezgi AYSEZGİN: birl. Ay/Sezgin AYSEZİ: birl. Ay/Sezi AYSEZİL: birl. Ay/Sezil AYSEZİM: birl. Ay/Sezim AYSEZİN: birl. Ay/Sezin AYSIN: Uysal, munis AYSOLUK: birl. Ay/Soluk AYSOY: birl. Ay/Soy AYSÖNMEZ: birl. Ay/Sönmez AYSU: birl. Ay/Su AYSULU: birl. Ay/Sulu AYSUN: birl. Ay/Sun (Sunmaktan) AYSUNA: birl. Ay/Suna AYSUNDU: birl. Ay/Sundu AYSUNGUN: birl. Ay/Sungun AYSUNGUR: birl. Ay/Sungur AYSÜREN: birl. Ay/Süren AYSÜZEN: birl. Ay/Süzen AYSÜZER: birl. Ay/Süzer AYSÜZÜL: birl. Ay/Süzül AYSÜZÜN: birl. Ay/Süzün AYŞAT: birl. Ay/Şad AYTAĞ: birl. Ay/Dağ AYTAK: Konuşmacı, hatip T...Selçuklular, (Sançar Han) dönemi komutanlarından AYTAMIŞ: birl. Ay/Tamış AYTAN: birl. Ay/Tan T...Selçuklular dönemi, Musul atabeylerinden AYTANIL: birl. Ay/Tanıl AYTANIN: birl. Ay/Tanın AYTAR: Haberci, muhbir AYTARHAN: birl. Aytar/Han (Aydar Han) T...Bulgar Hanlarından AYTARIM: birl. Ay/Tarım AYTAŞ: birl. Ay/Taş

48

T...Altay destanlarında adı geçen bir bey. (Güntaş’ın kardeşı) AYTEBER: birl. Ay/Teber AYTEK: Konuşmacı, hatip AYTEKİN: birl. Ay/Tekin (Ay Tegin) T...Tuğrul bey döneminde önceleri Gazneli ordusundayken, sonradan Selçuklulara katılan bir bey AYTEMUR: birl. Ay/Temur T...İran’da hüküm süren, “Serabtarlar” hanedanının üçüncü Han’ı AYTENGİZ: birl. Ay/Tengiz AYTERİM: birl. Ay/Terim AYTIN: Aydın, aydınlık AYTIŞ: Nutuk, anlatım, hitabet AYTIŞAN: Hatip, konuşmacı AYTİGİN: birl. Ay/Tigin AYTİL: birl. Ay/Dil AYTİMURU: birl. Ay/Timur T...Mısır-Türk kölemenleri dönemi komutanlarından AYTOĞDI: birl. Ay/Doğdu T...İlhanlılar dönemi, bey ve komutanlarından AYTOLDI: birl. Ay/Toldı (Dolu) AYTOLU: birl. Ay/Dolu T...”Kutadgu Bilig”’in yazarı, Yusuf Has Hacib’in evdeşi AYTOLUN: birl. Ay/Tolun AYTONGA: birl. Ay/Tonga AYTOR: birl. Ay/Tor AYTÖRE: birl. Ay/Töre AYTUDUN: birl. Ay/Tutun AYTUĞ: birl. Ay/Tuğ AYTUĞRUL: birl. Ay/Tuğrul AYTUK: Hatip, konuşmacı AYTULGA: birl. Ay/Tolga AYTULİN: birl. Ay/Tulin AYTUMAN: birl. Ay/Duman AYTUNÇ: birl. Ay/Tunç AYTUNGA: birl. Ay/Tunga AYTURAN: birl. Ay/Duran AYTUTAM: birl. Ay/Tutam AYTUTAN: birl. Ay/Tutan AYTUTAR: birl. Ay/Tutar AYTUTGUN: birl. Ay/Tutgun AYTUTKU: birl. Ay/Tutku AYTUTU: birl. Ay/Tutu (Tutmaktan) AYTUTUK: birl. Ay/Tutuk AYTUTUN: birl. Ay/Tutun AYTUTUNÇ: birl. Ay/Tutunç AYTÜBE: birl. Ay/Tübe AYTÜLUĞ: birl. Ay/Tüluğ AYTÜN: birl. Ay/Tün (Gece) AYTÜRE: birl. Ay/Töre AYTÜRK: birl. Ay/Türk AYTÜZÜK: birl. Ay/Tüzük AYTÜZÜN: birl. Ay/Tüzün AYUÇMAĞ: birl. Ay/Uçmak AYUĞRAŞ: birl. Ay/Uğraş

49

AYUĞUR: birl. Ay/Uğur AYUK: Söz söylenebilen ve sözün değer gördüğü yer AYULAŞ: birl. Ay/Ulaş AYULU: birl. Ay/Ulu AYULUÇ: birl. Ay/Uluç AYULUĞ: birl. Ay/Ulu AYUMAN: birl. Ay/Uman AYUMAR: birl. Ay/Umar AYUMUT: birl. Ay/Umut AYUR: Konu, bahis, bahse konu olan AYURKAN: birl. Ay/Urgan AYURKU: birl. Ay/Urku AYUSLUĞ: birl. Ay/Uslu AYUTKU: birl. Ay/Utku AYÜLGEN: birl. Ay/Ülgen AYÜLKEN: birl. Ay/Ülken AYÜLKÜ: birl. Ay/Ülkü AYÜN: birl. Ay/Ün T...1-Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey 2- Karahanlılar ve Uygurlar döneminde, han ve kağanların analarına verilen bir unvan AYÜNAL: birl. Ay/Ünal AYVARAN: birl. Ay/Varan AYVARIŞ: birl. Ay/Varış AYVERDİ: birl. Ay/Verdi T...Çağatay Hanlığı dönemi komutanlarından AYVEREN: birl. Ay/Veren AYVERGİ: birl. Ay/Vergi AYVERİL: birl. Ay/Veril AYVERİM: birl. Ay/Verim AYVURAN: birl. Ay/Vuran AYVURGUN: birl. Ay/Vurgun AYVURUL: birl. Ay/Vurul AYVURUM: birl. Ay/Vurum AYYALIN: birl. Ay/Yalın AYYANAR: birl. Ay/Yanar AYYANIK: birl. Ay/Yanık AYYARKIN: birl. Ay/Yarkın T...Manas destanında adı geçen bir kız AYYARUK: birl. Ay/Yaruk T...Kaydu Han’ın kahramanlığıyla ün salmış kızı AYYAZGAN: birl. Ay/Yazgan AYYELEN: birl. Ay/Yelen AYYILDIZ: birl. Ay/Yıldız mec. Türk bayrağı AYYOL: birl. Ay/Yol AYYOLDAŞ: birl. Ay/Yoldaş AYYULA: birl. Ay/Yula AYYUMUŞ: birl. Ay/Yumuş AYYURT: birl. Ay/Yurt AYZIT: Şamanist gelenekte “ Ay Tanrıçası” AZBOY: Heyecan AZGIN: Zaptedilmesi zor, sınırı aşmış, tahrik olmuş AZLAĞ. Nadir, az rastlanır. T...Harzem hanlarından Mehmed Han’ın oğullarından AZRAK: Nadir, az rastlanır.

50

AZTEKİN: birl. Az/Tekin T...Selçuklular dönemi, Musul valilerinden ve Çigermiş bey’in oğlu (Bazı kaynaklarda “ Uz Tekin” olarak geçer AZUK: (Azuka, Azık): Geçimlik, yiyecek T...Selçuklular dönemi, bey ve komutanlarından

51

-B- BABAT: Cins, Tür BABRAK: Hızlı, çevik, atletik BABÜR: Kaplan cinsi, yırtıcı bir hayvan (Farsçadaki “bağbur” ile ad benzerliği vardır. Böbürlenmek sözü de bu sözcükten gelmektedir.) BABÜRALP: birl. Babür/Alp BABÜRAY: birl. Babür/Ay BABÜRHAN: birl. Babür/Han T...Türk tarihinin ünlü simalarından..Timur Kürkan Han’ın beşinci göbekten torunu. Hindistan fatihi. Hint-Türk (Babür) imparatorluğunun kurucusu BACI: Kızkardeş BAÇAK: Bir çeşit zırh (Dize geçirilen bir zırh) BAÇMAN: Başlık, Tolga T...Kıpçak hanlığı beylerinden BADAKUL: (Batakul- Batukul) birl. Batu/Kul T...Kıpçak hanlarından (Mengğ Timur han’ın torunu) BADAN: Batan (Batmaktan...Güneşin batışı) T...Kırgızların Çantagay oymağının ünlü kızlarından BADAY: (Batuay) T...Çengiz Kaan’ın komutanlarından BADUR: Batur, batagur, kahraman BADURUK: (Badruk) 1- Sadık, güvenilir 2- Batur, kahraman T...Göktürkler dönemi beylerinden ve Kürşad’ın kırklarından BAGA: 1- Alt, küçük, küçük rütbeli yönetici 2- Boğa BAGATUR: Khrman, Batur, Bahadır BAGATUR GERAY: birl. Bagatur/Geray T...Kırım hanlarından BAGATUR TUDUN: birl. Bagatur/Tudun T...Göktürkler dönemi komutanı ve Taşkent valisi BAGAY: Afacan, yaramaz, ele avuca sığmaz BAGRI: Kararlılık, azim BAĞA : (Baga) T...Türkmenlerin, Yavmut ve Şerif oymakları dip dedelerinden BAĞABEK: birl. Bağa/Bey T...Azeri asıllı bir kahraman bey (Adına destan yazılmış ve operası düzenlenmiş kişi) BAĞA ALP: birl. Baga/Alp BAĞAHAN: birl. Bağa/Han T...Göktürkler dönemi Töles hanlarından BAĞA IŞBARA: birl. Bağa/Işbara T...Bumin Kağan’ın torunlarından BAĞA TARKAN: birl. Bağa/Tarkan T...1- Göktürkler dönemi komutanlarından 2- Türgişler devleti komutanlarından BAĞAM: Destek,arka, kuvvet BAĞAN: Anıt, abide T...Bumin Kağan’ın oğullarından BAĞANA : (Bağan) BAĞATAŞ: (Bağtaş) T...Artukoğulları dönemi beylerinden BAĞATUR: Bagatur, batur, bahadır, kahraman

52

T...Siyenpiler dönemi bey ve komutanlarından BAĞATUR APA: birl. Bagatur/Apa T...Batı Göktürkleri hanlarından BAĞATUR ŞAD: birl. Bağatur/Şad T...Göktürk kağanlarından (Kürşad’ın amcası, Kara kağan’ın kağanlıktan önceki adı) BAĞDAŞUK: Uyumlu, ahenkli, uzlaşmacı BAĞDU: Işık, şua, ışın BAĞI: Büyü, efsun, bağlılık BAĞIM: Bağlı, bağlılık BAĞIMSIZ: Bağlı olmayan, özgür BAĞIR: 1- Sine, göğüs, kucak 2- kalp, gönül BAĞIRLAK: İri bir kırlangıç türü BAĞIŞ: 1- Veriş, ikram 2- Af, af ediş,3- Nezaret T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Argın oymağı dip dedelerinden BAĞIŞ ALP: birl. Bağış/Alp T...Artukoğulları dönemi, Yoluk Arslan’ın atabeylerinden BAĞIŞ HAN: birl. Bağış/Han BAĞLAN: 1- Demet, deste 2- Bağlılık 3- Kızıl renkli bir su kuşu BAĞRI: Kararlı, azimli BAĞŞI: (Baksı) Kam, doktor T...Türkmenlerin, Teke, Ötemiş ve Taşayak oymaklarının dip dedelerinden BAĞTAŞ: birl. Bağa/Taş T...Artukoğulları dönemi beylerinden BAHADIR: Bagatur, Batur, kahraman (Farsçadaki “Baha”dan (yüksek) türemiş olabileceğini söyleyenler olmasına rağmen, Bagatur’un ağız farklılığı ve kayıtlarda Arap alfabesiyle yazılı olduğundan,farklı ve yabancıymış sanısının olduğu açıkça ortadadır.) BAHADIRHAN: birl. Bahadır/Han T...Babür Han’ın bey ve komutanlarından BAHATUR GERAY: birl. Bahadır/Geray T...Kırım hanlarından..(Mingli Giray han’ın oğlu) BAHATURHAN: birl. Bahadır/Han T...1- Hiyve hanlarından ve “Şecerei-Türk” adlı eserin yazarı 2- Babürlüler devletinin son hanı BAHŞİ: Baksı, doktor, bilgin, büyücü, hoca T...Babür Han dönemi, bey ve komutanlarından BAKAÇ: Bakıcı, bakan, nazır T...Dede korkut destanlarında adı geçen bir bey BAKAĞUL: birl. Bak/Avul BAKAL: birl. Bak/Al T...Kırgızların Edigene oymağının kurucu beylerinden BAKAN (Bağan): 1- Anıt, abide 2- Bağlayıcı, birleştirici 3- Haşarı, afacan T...Batı Göktürkleri, (Tardu Şad) dönemi komutanlarından BAKANAY: birl. Bakan /Ay BAKARHAN: birl. Bakar/Han T...Babür han dönemi beylerinden BAKATA: birl. Bak/Ata BAKAVUL: (Bakağul) T...Babür dönemi komutanlarından BAKAY: Haşarı, ele avuca sığmayan T..1- Manas destanında adı geçen bir bey 2- Kazakların Ortayüz bölüğü, Argın oymağı ilk dönem beylerinden BAKDOĞAN: birl. Bak/Doğan BAKIM: Bakma eylemi, nazar, bakış BAKIR: Bakır madeni

53

T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BAKIR ALP:birl. Bakır/Alp T...Türkmenlerin,Ersaru oymağı dip dedelerinden BAKIRHAN:birl. Bakır/Han BAKIRSOKUM:birl. Bakır/Sokum (Kuzey Türklerinde, Merih yıldızı anlamına kullanılmaktadır.) BAKIŞ:1- Bakış, nazar 2- İkram 3- af BAKSI (Bakşı): Bahşı,doktor, bilgin, büyücü T...Türkmenlerin Teke oymağı, dip dedelerinden, Otamış beğ’in oğlu BAKTI: Bakan, nazır T...Kırgızların Togay oymağı dip dedelerinden BAKTIBERDİ (Baktıverdi): birl. Baktı/Verdi T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü oymağı ve bu oymağın kurucu beyi BAKTİMUR: birl. Bak(a) Timur T...Otmanoğullarının,dip dedelerinden BAKUNDU: Gösterişli, heybetli, bakımlı T...Mengü, Timur Han’ın oğullarından BAKUY: Ulu, saygıdeğer kişi, tecrübeli, bilge kişi BAKUYBALA: birl. Bakuy/Bala T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey BAL: 1- Yapışkan sıvı 2- Arı balı 3- Çamur, balçık BALA: Yavru, çocuk, nevzad BALAHATUN: birl. Bala/Hatun BALANOYAN: birl. Bala/Noyan T...Çengiz Kaan dönemi komutanlarından BALATEKİN: birl. Bala/Tekin BALA TİGİN: birl. Bala/Tigin BALA TİMUR: birl. Bala/Timur BALABAN (Balıban): 1-Bala bandırılmış 2- İri başlı bir doğan türü ...Ayrıca mecaz olarak “ mahzun ve baygın bakış” anlamını içerir. T...Selçuklular dönemi, Ahlat atabeylerinden BALABAN AKA: birl. Balıban/Aka T...Otman bey dönemi bey ve komutanlarından BALABAN ULUĞ: birl. Balıban/Uluğ T...Babürler devleti hanlarından BALABAY: birl. Bala/Begüm BALABEK: birl. Bala/Bey BALABİKE: birl. Bala/Bike BALACA: Yavrucak, ufaklık BALAK (Balak): manda yavrusu T...1- sabar hanlarından 2- Şeyban Han’ın oğullarından 3- kazakların, Kiçiyüz bölüğü Tagan ve Bugü oymaklarının dip dedelerinden BALAKAN: birl. Bala/Kan T...Uygur kağanlığı dönemi beylerinden BALAKAY: birl. Bala/Akay T...Özbeklerin, Konrat ve Kır oymağı dip dedelerinden BALAKUN: birl. Bala/Hun BALAMAN: Cesim, xüsseli, iri kıyım T...Koço Uygurları dönemi Baksı’larından BALAMİR HAN: birl. Balamır /Han T...Rusya fatihlerinden Batı Hunları hanları BALAMİR: (Balabir) Biricik yavru BALANDI: İri yarı, gösterişli

54

T...Altay destanlarında adı geçen bir kam BALASAGUN: birl. Bala/Sagun Özlenen, beklenen yavru (çocuk) BALASAY: birl. Bala/Say BALASU: birl. Bala/Su BALATAĞ: birl. Bala/Dağ BALATAN: birl. Bala/Tan BALATAY: birl. Bala/Tay BALAY: birl.Bal/Ay BALBAL: 1- Heykel, anıt 2- mezar taşı (Eskiden mezarlara dikilen ve üzerlerine öldürülen düşman sayılarının ve kimliklerinin yazıldığı mezar taşı) BALBARS: birl. Bal/Bars T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BALBEGÜM: birl. Bal/Begüm BALBEK: birl. Bal/Bey BALBİKE: birl. Bal/Bike BALÇAK: Kabza, kılıç kabzasındaki siperlik BALÇAR: birl. Bal/Çur T...Peçenekler dönemi beylerinden BALÇAKALP: birl. Balçak/Alp T...Otmanoğullarının dip dedelerinden BALÇİÇEK: birl. Bal/Çiçek BALDU: Balta T...Macar kumanları beylerinden BALDUK: Balta T...Artukoğulları dönemi beylerinden BALER: birl. Bal/Er BALGAY: Ünlü, meşhur T...Çengiz Kaan’ın torunu, Kulagu Han’ın kardeşi BALGÜN: birl. Bal/Gün BALHAN: birl. Bal/Han BALHANIM: birl. Bal/Hanım BALI: Değerli, yüksek, ulu kişi T...Otmanlıların ilk dönem beylerinden BALIK: (Baluk, Balak) T...12.Yüz Kuman beylerinden BALIM: T...Otmanlılar dönemi bektaşi babalarından (Balım baba) BALIBANUZ: birl. Balıban/Uz T...Kubilay Han’ın torunu BALBAN AKA: (Balaban Aka) BALIBAN ULUĞ: (Balaban uluğ) BALIBEY: birl. Balı/Bey T...Otmanlılar (Kanuni Süleyman) dönemi akıncı beylerinden BALKAN: Ormanlarla kaplı, dağlık bölge BALKAR: birl. Bal/Kar BALKAŞ: birl. Bal/Kaş BALKIN: Parlak, gözalıcı BALKIR: 1- Yağmur arasında çıkan güneş 2- Yağmurun hemen ardından çıkan güneş BALKIZ: birl. Bal/Kız BALTA: Ağaç ve odun kesmek için kullanılan alet T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Nayman oymağı dip dedelerinden BALTABEK: birl. Balta/Bey

55

BALTAN: birl. Bal/tan BALTAY: birl. Bal/Tay BALTEG: Çamur, çamurlu BALUG (Balık) 1- Balçık çamur 2- Ev, köy 3- Suda yaşayan balık BAMSI: 1- Yüksek, ulu, ulaşılmaz 2- Baksı, kam BAMSIBALA: birl. Bamsı/Bala BAMSIBEYREK: birl. Bamsı/Beyrek T...Dede korkut destanlarında adı geçen bir bey (Banıçiçek’in nişanlısı) BANAR: Demet, tutam, deste BANGU: (Mengü, Bengü) Sonsuz, sonsuzluk, ebedi BANI: bandırılmış, bandırılan (Farsçadaki “banu” ile ilgisi yok) BANIÇİÇEK: birl. Banı/Çiçek...çiçeğe bandırılmış T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir kız BANLAK: Çağrı, davet, ezan BAR TİGİN: birl. Var/Tigin T...Selçuklular dönemi, bey ve komutanlarından BARA (Bora) T...Bulgar hanlarından BARADAN: 1- Boradan, bora parçası 2- Nara, yüksek ses, bağırtı BARAK: Türk mitolojisinde adı geçen çok tüylü, iri başlı köpek T. 1- Otmanlılar (II.Murat) dönemi denizcilerinden (Barak reis) 2- Anadolu Selçukluları dönemi bektaşi babalarından (Barok baba) 3- Babür Han dönemi Semerkant beylerinden Süyünçük Han’ın oğlu BARAK HAN: birl. Barak/Han T...1- çağatay hanlarından 2- Özbek hanlarından BARAK TÖRE: birl. Barak/Töre T...Uygur kağanlığı dönemi beylerinden BARBAK: birl. Var/bak T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BARBEĞ: birl. Bar/Bey BARBOL: Varol T...Babür han dönemi beylerinden BARBUĞA: birl. Var/Boğa T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BARÇA: 1- Parça 2- Tüm, tamam, eksiksiz ...Farsçadaki “parça” sözcüğü Türkçeden (Bar-var kökünden) geçmiştir. BARCADURDU: birl. Barca/Durdu T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BARÇA DURMUŞ: birl. Barça/Durmuş T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BARÇA TOYUN: birl. Barça/Toyun T...Uygur kağanlığı dönemi beylerinden BARÇADOĞDU: birl. Barça/Doğdu T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BARÇAK (Barça) BARÇIN: İpekli kumaş, kadife T...Karahanlılar dönemi beylerinden BARÇUK (Barçık) Tahta ve keçeden yapılan küçük heykel T...1- Hazar Kağanlığı dönemi, komutanlarından 2- Karahanlılar dönemi beylerinden BARÇUK ART TİGİN: birl. Barçuk/Art/Tigin (Art,ardçı,halef) T...Koço uygurları dönemi tiginlerinden BARDAM: Varlık, ganimet, bolluk BARGAN: Varan

56

T...karahanlılar dönemi komutanlarından BARDI: Vardı (Varmak...dan) BARDIBAY: birl. Vardı/bay T...Kırgız beylerinden BARGAN: Varan, ulaşan BARGI: Kadife T...Kırgızların Edigene oymağı dip dedelerinden BARGIT: Kadife BARGU: Nimet, ganimet BARGUŞ: Ganimet T...Selçuklular dönemi, Şam valilerinden BARI BEGÜM: birl. Barı/Begüm BARIÇU HAN: birl. Varıcı/Han BARIK(Barı) : Esas, esas olan, mahfuz BARIM: Varım, servet, varlık BARIMTAY: birl. Barım/Tay T...Çengizliler dönemi beylerinden BARIN: 1- Güç, kuvvet 2- Barınak T...1- Babür han dönemi beylerinden 2- Özbek oymaklarından ve bu oymağın kurucusu 3- Başkurt oymaklarından BARUNDUK: Sığınılacak yer, barınak T...Timur Kürkan Han’ın bey ve komutanlarından BARIŞ: 1-varış, gidiş, gidişat 2- Sukunet, sulh 3- Servet, hazine BARK: (Barka) baraka, ev çok önceleri saray anlamına kullanılan bu sözcük, Uygurların kentleşmeye ağırlık vermesinden sonra, “taştan yapılan ev” anlamında kullanılmıştır. BARKA: (barka, baraka) BARKA HAN: birl. Barka/han T...Baybars Han’ın oğullarından BARKAN: 1- Oynak toprak, bataklık 2- birl. Bar/Kan T. 1- Kuman hanlarından 2- Çengiz kaan’ın dip dedelerinden BARKAT: Heykel, büst BARKAY: birl. Bark/Ay BARKIN: 1- Gezgin, seyyah 2- kararlı, azimli BARKTUTAR: birl. Bark/Tutar T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BARKUK: Servet, varlık T...Mısır-Türk kölemenlerinin son hanı BARLA: Parlak, göz alıcı BARLAK: Parlak T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BARLAS: 1- Çekici, cazip 2- Varlık, servet 3- Temiz, temizlik T..1- Timur Kürkan Han’ın bağlı bulunduğu oymak ve bu oymağın kurucusu olan bey BARLI: Varlıklı, zengin BARLIBAY: birl. Barlı/bay BARLIBİGE: birl. Barlı/Bige BARLIK: Varlık BARMAK : (Varmak) T...Özbeklerin Konrat oymağı dip dedelerinden BARMAKLAK: 1- Varıcı, ulaşıcı 2- Eldiven 3- Varlık T...Göktürkler dönemi beylerinden ve Kürşad2ın kırklarından BARMAKLAK ÇUZUN BİLİG: birl. Barmaklak/Çuzun/Bilig T...Bilge Kağan dönemi beylerinden

57

BARMAN: Varlıklılık, mevcudiyet T...Alper Tunga’nın oğullarından BARMANBEK: birl. Barman/Bey BAROKAY: birl. Var/Ok/Ay BARS: Pars, leopar BARS ALP: birl. Bars/Alp BARS HAN: birl. Bars/Han BARS TOGAN: birl. BarsDoğan T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından BARS URUNGU: birl. Bars/Urungu T...Göktürkler (Bilge Kağan) dönemi bey ve komutanlarından BARSACAR: birl. Bars/Acar T...Oğuznamede adı geçen, Türk’ün dört oğlundan biri BARSAY: birl. Bars/Bay T...Mısır-Türk kölemenleri devleti hanlarından BARSBEK: birl. Bars/Bey T...Batı Göktürkleri dönemi, bey ve komutanlarından (Bilge Kağan ve Kül Tigin’in eniştesi) BARSBUĞA: birl. Bars/Boğa T...Bilge Kağan dönemi komutanlarından BARSER: birl. Bars/Er BARSGAN: birl. BarsKan T...Alper Tunga’nın oğullarından BARSGÜN: birl. Bars/Gün BARSİL: birl. Bars/İl T...Hazar imparatorluğu komutanlarından BARSKAN: birl. Bars/Kan BARSKAN SENGÜN: birl. Bars/Sengün T...Bilge Kağan’ın komutanlarından BARSUK: Porsuk BARS URUNGU: birl. Bars/Urungu T...Bilge Kağan dönemi bey ve komutanlarından BARTAN: (Vartan) Var/Tan BARTANBAHATUR: birl. Bartan/Bahadır T...Çengiz Kaan’ın dedelerinden BARTIK: Heykel, büst BARTU:1- Varlık, servet 2- Menzil, varılacak yer T...Gökordu devleti hanlarından BARUG: Mesned, dayanak BARULAY: birl. Barıl/Ay T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BASA TİMUR: birl. Basa/Timur T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BASA TUĞRUL: birl.Basa/Tuğrul T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BASAGAR: Ağırbaşlı, mütevazi T...Altay Türkleri, Kızıl oymağı dip dedelerinden BASAK(Basa)1- Cesur, gözükara 2- Baskın 3- Farklılık, ayırım T...Uygurlar döneminden maliyecilere de verilen bir ünvan BASAN: 1- Baskın yapan 2- Ölünün ardından verilen yemek 3- Yayan, yayıcı T...Uygurlar dönemi beylerinden BASAN YALVAÇ:birl. Basan/Yalvaç T...Uygur Kağanlığı dönemi beylerinden

58

BASAR: Baskın, baskıncı T...Karahanlılar dönemi bey ve komutanlarından BASARAPA: birl. Basar/Apa T...10.Yz. Kuman Kıpçak beylerinden bugünkü Romanya’nın kurucularından ve “Başarabya” kentine adını veren bey BASARHAN: (Basır Han) birl. Basar /Han T...Karahanlı hanlarından “ Bilge Kül Katır” han’ın oğullarından BASAT:1- Mühür, 2- Yardım, muavenet 3- Busat, pusat,silah 4- başat BASGAN: Basan, baskıncı T...Tuna Bulgarları hanlarından BASIK: 1- Gece baskını 2- basınç, tazyik, baskı BASILGAN: Baskıncı T...Şeyban Han’ın oğullarından BASIM: Enerji, güç BASIR: Basar BASIT: (Basut) BASKAK: Basak, cesur, farklı, Çengiz Kaan döneminde askeri valiler için kullanılan ünvanlardan T...Otmanoğullarının dip dedelerinden BASKIN:1- Galp, muzaffer 2- Ani yapılan saldırı 3- Basık, yaygın genişlemiş BASMIL:1- Baskıncı 2- yardımcı, muavin T...Oğuz boyuna bağlı bir oymak ve bu oymağın ilk beyi BASRUK: Baskı, tazyik BASSIZ: Başsız, başına buyruk T...Kırgızların Togay oymağı dip dedeleirnden BASTI: Bastıran, baskın yapan T...Kumenler dönemi bey ve komutanlarından BASTIK: Basdı, Baskıncı BASU (Basut) Tokmak BASUÇ: Baskı, tazyik BASLIK: (Basık) T...4.yz. Batı Hunluların ünlü başbuğularından BASUT: 1-yardım, yardımcı 2- Demir tokmak 3- Baskın yapan BAŞ: Oluş, doğuş, ortaya çıkış, uç nokta, doruk, birinci sıra gibi anlamların hepsini içeren bir söz BAŞACI: Reis, lider, öncü BAŞAD(Başat) BAŞAGUT:Önde gelen, önde bulunan, sevilen BAŞAĞA:birl. Baş/Aga BAŞAĞIMOĞOL: (Başağa Moğal) T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından BAŞAK:1- Buğday başı 2- Ok ucu...okun ucuna takılan sivri demir 3- Sümbül çiçeği BAŞAKBUĞ: birl. Başak/Buğu BAŞALMIŞ:1- Öncü,önder 2- Düşmanını yenip, yoketmiş BAŞAR: Başarı, kazanç BAŞARAN: Başarılı, muvaffak BAŞARI: Muvaffakıyet BAŞAT:1- Emsalleri arasında en üstün ve en önde gelen 2- Hanlık yapan bir soya mensup kişi T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey BAŞAY:birl. Baş/Ay T...Türkmenlerin teke oymağı dip dedelerinden

59

BAŞA: (Paşa) Bazı tarihçilerimize göre ..Baş-ağa, bazılarına göre ise Baş-şad sözcüklerinin değişime uğramasıyla bu biçime gelmiş ve sözcük, bugünkü anlamıyla General ordu komutanı BAŞAYOĞUL: birl. Başay/Oğul T...Çağatay Han’ın torunlarından BAŞBAĞ:1- Başı bağlı, özgürlüğü kısıtlı 2- Gözde, sevgili, en değerli BAŞBAĞA: birl. Baş/Bağa BAŞBAY: birl. Baş/bay BAŞBOĞA: birl. Baş/Boğa T...Otmanoğullarının 24. Göbekten dip dedeleri BAŞBUĞ: Ordu komutanı, orgeneral BAŞÇI: Şef,lider t...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BAŞÇIL: Şef, lider, önde gelen BAŞDAŞ: Denk, akran BAŞDU: Başta olan, önde giden T...Kalmuk hanlarından BAŞEL: birl. Baş/İl..yol gösterici,mihmandar BAŞER: birl. Baş/Er BAŞGAK: 1- Başkan,şef 2- Bir tatlı su balığı BAŞGÖZ: birl. Baş/Göz 1-Birleşik, ayrılmaz 2- Mec. Evlilik BAŞGU: Alnında beyaz lekesi olan at BAŞHAN: birl. Baş/Han BAŞIL: Önde giden, şef BAŞKAL: Emir, ferman BAŞKAN: Yönetici, şef, başta giden BAŞKARA: birl. Baş/Kara...mec. Set, acımasız,bir kişiliğe sahip olan kişi T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BAŞKAYA: birl. Baş/Kaya BAŞKIR: Başarı, muvaffakıyet BAŞKÖRÜL: birl. Baş/Görül T...Kırgızların, Buğu ve Belek oymakları dip dedelerinden BAŞKUL: birl. Baş/Kul BAŞKULA: birl. Baş/Kula BAŞKULİ: birl. Baş/Kulu BAŞKURT: birl. Baş/Kurt T...Halen Başkürdistan özerk cumhuriyeti adı altında Rusya federasyonuna bağlı olarak yaşamlarını sürdüren bir Türk boyu BAŞKUT: birl. Baş/Kut BAŞLADAÇU: Başlatıcı, yönetici, hakem BAŞLAG: Başlangıç, ilk BAŞLAK:1- Başıboş, salınmış 2- başlangıç BAŞLAMIŞ: 1- Kararlı, çalışkan 2-Lider, lider olmuş T...Mısır-Türk kölemenleri devleti bey ve komutanlarından BAŞLIĞ: Başı dik gururlu BAŞLIK: Yönetici, şef BAŞNAK: Başlıksız, tulgasız BAŞOL:birl. Baş/Ol BAŞŞAD: (Paşa) Ordu komutanı, general BAŞTAN:birl. Baş/Tan BAŞTIN: Selef, önceki BAŞTINKİ: Baştaki, öndeki, önder

60

BAŞTİMUR: birl. Baş/Timur T...Toktamış Han’ın komutanlarından BAŞTUGAN: birl. Baş/Doğan BAŞTUĞ: birl. Baş/Tuğ BAŞTUTAR: birl. Baş/Tutar ,yönetici BAŞVEREN: Fedai sordum geçti BAŞVERMİŞ: Kurban, fedai T...Safeviler dönemi, Azeri beylerinden BATAK:1- Çamur, bataklık 2- Gizli, gömülü BATAN: (Batak) T...Kazakların Kiçiyüz bölüğü, Alimoğlu obasının dip dedelerinden BATAY: (Batu/Ay) T...Çengiz Kaan dönemi, Karabudun kökenli komutanlardan BATBAY: (Batubay) birl. Batu/Bay T...Bulgar hanlarından BATI: Batı yönü BATIGAN: Batan BATIBAY: birl. Batı/Bay BATIŞAD: birl. Batı/Şad T...Göktürk ve Uygur ordularında, batı kanadının komutanlarına verilen ünvan BATIM:1- Batma boyu, boy, derinlik 2- Sivri bir aletin saplanması BATIR: Batur’un şive farkıyla söylenmiş biçimi T...Kırgız beylerinden BATMAZ: 1-Diri, mücadeleci 2- Vücuduna sivri ve kesici aletler işlemez BATMAZ NOYAN:birl. Batmaz/Noyan T...Çengiz Kaan’ın komutanlarından BATO: Batu T...Kuman hanlarından BATRAK: (Batırak) Mızrak, kargı BATSIK: 1- Bastıran, yanaştıran 2- gün batısı, batı BATU: 1-Güçlü, yenilmez, gücüne dayanılmaz 2- Dayanıklı, metin 3- gün batısı BATU ALP: birl. Batu/Alp Kulagu Han’ın torunu BATU AY: birl. Batu/Ay BATUBAYANHAN: birl. Batu/Bayan/Han T...Bulgar hanlarından BATU HAN: birl. Batu/Han T...Çengiz Kaan’ın torunu, Cuci Han’ın oğlu ve Altınordu devletinin kurucusu, Rusya, Macaristan, Ukrayna, Polonya’yı fetheden ve sınırlarını Almanya’ya kadar götüren, Türk tarihinin ünlü simalarından olan kişi BATU KAĞAN: birl. Batu/Kağan BATU ŞAD: birl. Batu/Şad BATUBAY: birl. Batu/Bay T...Bulgar hanlarından BATUBEĞ: birl. Batu/Bey T...Nogay hanlarından Turgay han’ın oğlu BATUBEK: birl. Batu/Bey BATUER: birl. Batu/Er BATUGA: 1- Batu, kahraman 2- Gizli, gizlenmiş T...Öketay Kaan dönemi komutanlarından BATUK: Batu T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BATUKAN: birl. Batu/Kan

61

BATUR: Bagatur, Kahraman T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BATUR HAN: birl. Batur/Han BATURALP: birl. Batur/Alp BATURAY: birl. Batur/Ay BATURGAN: 1- Saklayan, gizleyen, gizli 2- Batıran,saplayan BATUT: Gizli, saklı BAVIRGAN: 1- Şefkatli, koruyucu 2- Bağıran, nara atan BAY: Varlık, zenginlik, egemenlik, erklik, üstünlük, bolluk sözcüklerinin tümünü içeren önemli bir ad. Türk adlarının önemli birleşiklerinden başka sözcüklerle kullanılabilen, kullanılan sözcüğü bütünleyip, güçlendiren, hem başa gelerek hem de sona gelerek kullanılabilen bir ad. BAYA: Bay,baylanmış, zenginleşmiş BAYATARKAN: birl. Bavya/Tarkan T...sarı Türgişler devleti bey ve komutanlarından BAY BAGATUR: birl. Bay/Bagatur BAY DİRLİG: birl. Bay/Dirlik BAY HAN: birl. Bay/Han BAY HANIM: birl. Bay/Hanım BAYABA: birl.Bay/Aba BAYABI: birl. Bay/Abı BAYACAR: birl. Bay/Acar BAYACUN: birl.Bay/Acun BAYAÇKI: birl. Bay/Açkı BAYAGUN: birl. Bay/Avun BAYAK: Selef, daha önceki BAYAKBEK: birl. Bayak/Bek T...Abbasiler (9.yz) dönemi Mısır askeri valilerinden BAYAK TİMUR: birl. Bayak/Timur T...1- Cuci Buğa Han’ın oğullarından 2- Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BAYAKUL: birl. Bay’a/Kul BAYALAN: birl. Bay/Alan BAYALDI: birl. Bay/Aldı BAYALMIŞ: birl. Bay/Almış BAYALP: birl. Bay/Alp BAYALTAN: birl. Bay/Altan BAYALTAY: birl. Bay/Altay BAYALTUN: birl. Bay/Altun BAYAN: (Muyan, buyan) 1- Kalıcılık,sonsuzluk 2- Baht, mutluluk 3- Zenginlik, güçlülük,erklik 4- eski dönem Tanrı sıfatlarından 5- Uygur kağanlarının ünvanlarından T...Babür Han’ın bey ve komutanlarından (Bavyam Şeyh) BAYAN BEGÜM: birl. Bayan/Begüm BAYAN BİGE: birl. Bayan/Bige BAYAN BUGA: birl. Bayan/Boğa BAYAN ÇUR KAĞAN: birl. Bayan/Çur/J,Kağan T...Uygur kağanlarından BAYAN HAN: birl. Bayan/Han T...1- Avar hanlarından 2- Bulgar hanlarından 3- Çengiz Kaan’ın torunu ve Sabutay’ın yetiştirdiği komutan BAYAN KAĞAN: birl. Bayan/Kağan T..(Bayan han)Avar hanlarından BAYAN KULİ: birl. Bayan/Kulu

62

BAYAN KULU HAN: birl. Bayan/Kulu/Han T...Çağatay hanlarından BAYAN SALUR: birl. Bayan/Salur T...Çağatay Han dönemi komutanlarından BAYANA: birl. Bay/Ana T...Altay destanlarında adı geçen bir tanrıça BAYANAY: birl. Bayan/Ay BAYANÇAR: birl. Bayan/Çur T...Şeyban Han’ın oğullarından BAYANDUR: birl. Bayan/Dur T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BAYANIL: birl. Bay/Anıl BAYANSAR: birl. Bayan/Sar sarmaktan.. T...Şeyban han’ın oğullarından BAYANTURA: birl. Bayan/Dura BAYAPA: birl. Bay/Apa BAYAR: Ulu, yüce, kudretli, celil...Tanrı sıfatlarından T.1- Türkiye Cumhuriyetinin, üçüncü Cumhurbaşkanı 2- Bulgar hanlığı dönemi, soyluluk ve üstün vasıflı yöneticiler için verilen bir unvan BAYARAL: birl. Bay/Aral BAYARSLAN: birl. Bay/Arslan BAYASIT: (Bayezit) BAYAŞGIN: birl. Bay/Aşkın BAYAT: Tanrı sıfatlarından ,..1- Devletli, kısmetli 2- Kadim, ezeli T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BAYAT KARA: birl. Bayat/Kara T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BAYATA: birl. Bay/Ata BAYATLI: Devletli, bahtı açık, muktedir BAYATLUĞ: (Bayatlı) BAYAVUT (Bayagut) Varlıklı, muktedir T...Moğol oymaklarından ve bu oymağın kurucu beyi BAYAYDIN: birl. Bay/Aydın BAYAZIT: (Bayezit) T...Babür Han dönemi beylerinden BAYBAKAN: birl. Bay/Bakan BAYBAKTI: birl. Bay/Baktı T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü oymaklarından ve bu oymağın ilk beylerinden BAYBAL: birl. Bay/Bal BAYBALA: birl.Bay/Bala BAYBARS: birl.Bay/Bars T...Mısır-Türk kölemenleri hanlarından (Bu ad ile aynı sülalede iki kişi vardır. Asıl ünlü ve ulu olanı 1. Baybars Han’dır.Kıpçak kökenli bir köle olarak Mısır’a getirilmiş, ancak büyük mücadele ve kişilik özellikleriyle devletin başına geçmiştir.) BAYBASAN: birl. Bay/Basan BAYBASTI: birl. Bay/Bastı BAYBAŞ: birl. Bay/Baş BAYBAŞAT: birl. Bay/Başat BAYBATU: birl. Bay/Batu BAYBATUR: birl. Bay/Batur BAYBAYIK: birl. Bay/Bayık BAYBEK: birl. Bay/Bey

63

T...1- Tolunoğulları dönemi, Mısır valisi ve komutanı 2- Kazakların Kiçiyüz bölüğü, Aday, Bayoğlu ve Karasakal oymakları dip dedelerindendir. BAYBERK: birl. Bay/Berk BAYBERKE: birl.Bay/Berke BAYBIÇAK: birl. Bay/Bıçak BAYBİÇE: birl. Bay/Biçe BAYBİÇEN: birl. Bay/Biçen T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey (Banıçiçek’in babası) BAYBİÇER: birl. Bay/Biçer BAYBİGE: birl. Bay/Bike BAYBİLEN: birl. Bay/Bilen BAYBİLGE: birl. Bay/Bilge BAYBİLGEN: birl. Bay/Bilgen BAYBİLİG: birl. Bay/Bilig BAYBİLİR: birl. Bay/Bilir BAYBİRDİ: birl. Bay/Verdi BAYBOĞA: birl. Bay/Boğa BAYBORA: birl. Bay/Bora BAYBOY: birl. Bay/Boy BAYBÖRİ: birl. Bay/Böri T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey (Bayındır Han’ın babası) BAYBÖRK: birl. Bay/Börk BAYBUDAK: birl. Bay/Budak BAYBUDAR: birl. Bay/Budar BAYBUDUN: birl. Bay/Budun BAYBUGA: birl. Bay/Boğa BAYBUĞU: birl. Bay/Buğu BAYBUKA: birl. Bay/Boğa BAYBUKAY: birl. Bay/Bugay BAYBUYRUK: birl. Bay/Buyruk BAYBÜRE: (Bayböri) T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey BAYCEBE: birl. Bay/Cebe BAYCOLAY: birl. Bay/Colay BAYÇA: Varlıklı, muktedir T...Peçenekler devleti komutanlarından BAYÇAĞ: birl. Bay/Çağ BAYÇAĞAN: birl. Bay/Çağan BAYÇAĞIL: birl. Bay/Çağıl BAYÇAĞRI: birl. Bay/Çağrı BAYÇAKA: birl. Bay/Çaka BAYÇAKIN: birl. Bay/Çakın BAYÇAKTI: birl. Bay/Çaktı BAYÇAVLI: birl. Bay/Çavlı BAYÇEKEN: birl. Bay/Çeken BAYÇELİK: birl.Bay/Çelik BAYÇERİ: birl. Bay/Çeri BAYÇİÇEK: birl. Bay/Çiçek BAYÇU NOYAN: birl. Bayçu/Noyan T...Öketay Kaan’ın komutanlarından BAYÇU (Baycu): Varlıklı, devletli T...İlhanlılar dönemi komutanlarından BAYÇURA: birl. Bay/Çura

64

BAYDAK: 1- Bağımsız, hür 2- Bekar BAYDAKI: (Baydak) T...Kırgız beylerinden BAYDAKUL: birl. Baydu/Kul T...Kırgız beylerinden BAYDAL: birl. Bay/Dal BAYDALI: birl. Bay/dalı BAYDAN: 1- Cömert, eli açık 2- Şık, yakışıklı T...Yakut destanlarında adı geçen bir bey BAYDAR: Varlıklı, muktedir, egemen BAYDAR HAN: birl. Baydar/Han T...Altınordu hanlarından (Batu Han’ın oğlu) BAYDEĞER: birl. Bay/Değer BAYDEMİR: birl. Bay/Demir T...Uygur kağanlığı dönemi komutanlarından BAYDENİZ: birl. Bay/Deniz BAYDERİN: birl. Bay/Derin BAYDEVİR: birl.Bay/Devir BAYDİLEK: birl. Bay/Dilek BAYDİLER: birl. Bay/Diler BAYDİREK: birl. Bay/Direk BAYDİREN: birl. Bay/Diren BAYDİRGE: birl. Bay/Dirge BARDİRLİG: birl. Bay/Dirlik BAYDOĞA: birl. Bay/Doğa BAYDOĞAN: birl. Bay/Doğan BAYDOĞDU: birl.Bay/Doğdu BAYDOĞMUŞ: birl.Bay/Doğmuş BAYDOĞU: birl.Bay/Doğu BAYDOLU: birl.Bay/Dolu BAYDOLUN: birl. Bay/Dolun BAYDÖNDÜ: birl.Bay/Döndü BAYDÖNÜM: birl.Bay/Dönüm BAYDU: Egemen, varlıklı, devletli BAYDU HAN: birl. Baydu/Han T...1- Çağatay hanlarından ve Çağatay Han’ın oğlu 2- Oğuznamede adı geçen, Tatar Han’ın oğlu BAYDU İLHAN: birl. Baydu/İlhan T...İlhanlı hanlarından BAYDUMAN: birl. Bay/Duman BAYDUR: birl. Bay/Dur T...1- Çağatay Han’ın oğullarından 2- Dede Korkut dönemi İçoğuz beylerinden BAYDURA: birl. Bay/Dura BAYDURAK: birl. Bay/Durak BAYDURAN: birl. Bay/Duran BAYDURDU: birl. BayDurdu BAYDURSUN: birl. Bay/Dursun BAYDURUK: birl. Bay/Duruk BAYDURUL: birl. Bay/Durul BAYDURUM: birl. Bay/Durum BAYDURUŞ: birl. Bay/Duruş BAYDUY: birl.Bay/Duy BAYDUYAR: birl.Bay/Duyar BAYDUYUL: birl. Bay/Duyul

65

BAYDUYUM: birl. Bay/Duyum BAYDÜREN: birl. Bay/Düren BAYDÜZ: birl. Bay/Düz BAYDÜZE: birl. Bay/Düze BAYDÜZEN: birl. Bay/Düzen BAYELÇİ: birl. Bay/Elçi BAYELÇİN: birl.Bay/Elçin BAYER: birl. Bay/Er BAYERCE: birl. BayErce BAYERDEM: birl. Bay/Erdem BAYERDİ: birl. Bay/Erdi BAYEREN: birl. Bay/Eren BAYERGİ: birl. Bay/Ergi BAYERGİN: birl. Bay/Ergin BAYERKİN: birl. Bay/Erkin BAYERMİŞ: birl. Bay/Ermiş BAYERSİN: birl.Bay/Ersin BAYERTİN: birl. Bay/Ertin BAYERTİNGÜ: birl. Bay/Ertingü BAYESEN: birl. Bay/Esen BAYESİ: birl.Bay/Esi BAYESİM: birl. Bay/Esim BAYESİN: birl. Bay/Esin BAYEŞKİN: birl. Bay/Eşkin BAYETMİŞ: birl. Bay/Etmiş BAYEZEN: birl. Bay/Ezen BAYEZGİ: birl. Bay/Ezgi BAYEZİT: birl. Bay/Ezit T...Otmanlılar devletinde bu ad ile iki padişah vardır. 2- Babür Han’ın bey ve komutanlarından BAYGEÇEN: birl. Bay/Geçen BAYGEÇTİ: birl. Bay/Geçti BAYGELDİ: birl. Bay/Geldi T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BAYGELE : birl. Bay/Gele BAYGEZ: birl. Bay/Gez BAYGIN: Kendinden geçmiş BAYGİZ: birl. Bay/Giz BAYGİZER: birl. Bay/Gizer BAYGÖÇEN: birl. Bay/Göçen BAYGÖÇER: birl. Bay/Göçer BAYGÖKÇE: birl. Bay/Gökçe BAYGÖKÇEK: birl. Bay/Gökçek BAYGÖKÇEN: birl. Bay/Gökçen BAYGÖNE: birl. Bay/Göne BAYGÖNENÇ: birl. Bay/Gönenç BAYGÖNÜL: birl. Bay/Gönül BAYGÖR: birl. Bay/Gör BAYGÖREN: birl. Bay/Gören BAYGÖRGEN: birl. Bay/Görgen BAYGÖRGÜN: birl. Bay/Görgün BAYGÖRÜN: birl. Bay/Görün BAYGUN (Baygın) BAYGUT: birl. Bay/Kut

66

BAYGUTALP: birl. Bay/Kut/Alp T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BAYGÜÇ: birl. Bay/Güç BAYGÜLEÇ: birl.Bay/Güleç BAYGÜLEN: birl. Bay/Gülen BAYGÜN: birl.Bay/Gün BAYGÜR: birl. Bay/Gür BAYGÜRÜL: birl.Bay/Gürül BAYGÜVEN: birl. Bay/Güven BAYHAN: birl. Bay/Han BAYHUN: birl. Bay/Hun BAYIK: 1- Varlıklı, egemen 2- Usta, eli yatkın 3- Doğru sözlü, saygılı, güvenilir BAYIN: Çekici, güzel, yakışıklı T...Kotun Türklerinin dip dedelerinden BAYINDIR: Güçlü,varlıklı, egemen T...Türkmenlerin, Göklen oymağı dip dedelerinden BAYINDUR HAN: birl.Bayındır/Han T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir Oğuz beyi BAYINDUR (Bayındır) T...1-Oğuz Kağan’ın torunlarından ve 24 Oğuz boyundan biri 2- Akkoyunlular devleti komutanlarından BAYIR: Yamaç BAYIRKAN: birl. Bayır/Kan T...Altay destanlarında adı geçen bir hanım BAYIRLI:..T..Oğuz Kağan’ın torunlarından ve 24 Oğuz boyundan biri BAYIŞIK: birl. Bay/Işık BAYITMIŞ: Zengin, kudret sahibi BAYİLÇİ: birl. Bay/İlçi BAYİLER: birl. Bay/İler BAYİLHAN: birl. Bay/İlhan BAYİLKİN: birl. Bay/İlkin BAYİNAL: birl. Bay/İnal T...Kıpçak hanlarından Şeyban Han’ın oğlu BAYİNAN: birl. Bay/İnan BAYİNANÇ: birl. Bay/İnanç BAYİZGEN: birl. Bay/İzgen BAYİZLER: birl. Bay/İzler BAYKA: Toy, şölen, şenlik BAYKAÇMAS: birl. Bay/Kaçmaz BAYKAĞAN: birl. Bay/Kağan BAYKAL: 1-birl. Bay/Kal kalmak olan 2- Bay/Köl (Göl) BAYKAM: birl. Bay/Kam BAYKAN: birl. Bay/Kan BAYKARA: birl. Bay/Kara T...Ünlü bilgin, astronom, filozof, Timur Kürkan Han’ın torunlarından BAYKESEN: birl. Bay/Kesen BAYKIN: birl. Bay/Kın BAYKINALP: birl. Baykın/Alp BAYKIR: birl. Bay/Kır BAYKIRAN: birl. Bay/Kıran BAYKIVAN: birl. Bay/Kıvan BAYKIZ: birl. Bay/Kız BAYKIZIL: birl. Bay/Kızıl

67

BAYKOCA: birl. Bay/Koca T...Otman Bey’in yeğenlerinden BAYKOÇ: birl. Bay/Koç BAYKON: birl. Bay/Kon..Konmaktan... BAYKONAK: birl. Bay/Konak BAYKONAR: birl. Bay/Konar BAYKONDU: birl. Bay/Kondu BAYKONUR: birl. Bay/Konur T...Kazak hanlığı dönemi, bilgin ve astronomlardan BAYKÖL: birl. Bay/Göl BAYKÖMEN: birl. Bay/Kömen BAYKUL: birl. Bay/Kul BAYKULA: birl.Bay/Kula BAYKULU: birl. Bay/Kulu BAYKUMAN: birl. Bay/Kuman BAYKURGAN: birl. Bay/Kurgan BAYKURT: birl. Bay/Kurt BAYKUT: birl. Bay/Kut BAYKUTAL: birl. Bay/Kutal BAYKUTAN: birl. Bay/Kutan BAYKÜL: birl. Bay/Kül BAYLA: Varlıklı, refah içinde olan BAYLA BAĞA TARKAN: birl. Bayla/Bağa/Tarkan T...İlteriş Kutluk Kağan’ın yakın yoldaşı ve komutanlarından BAYLAK: Rahat, refah içinde BAYLAM: 1- Azim, kararlılık 2- Demet, bağ BAYLAMIŞ: Varlıklı, güçlü olmuş BAYLAN: Nazlı, şımarık BAYLANIŞ: İlişki, münasebet BAYLIK: 1- Varlık, Varlıklılık, güçlülük 2- Ganimet BAYMAZ: Mala mülke ilgi duymayan kişi T...Öketay Kaan dönemi bey ve komutanlarından BAYMUŞTU: birl. Bay/Muştu BAYNOYAN: birl. Bay/Noyan BAYOBA: birl. Bay/Oba BAYOGAN: birl. Bay/Ogan BAYOGUR: birl. BAY/Oğur BAYOGUT: birl. Bay/Ogut BAYOĞLU: birl. Bay/Oğlu T...Kazak oymaklarından ve bu oymağın kurucu beylerinden BAYOĞUL: birl. Bay/Oğul BAYOĞUZ: birl. Bay/Oğuz BAYOK: birl. Bay/Ok BAYOKAN: birl. Bay/Okan BAYOLCAŞ: birl. Bay/Olcaş BAYOLCAY: birl. Bay/Olcay BAYONUK: birl. Bay/Onuk BAYOR: birl. Bay/Or BAYORALP:birl. Bay/Oralp BAYORAN: birl. Bay/Oran BAYORDA: birl. Bay/Orda BAYORUL: birl.Bay/Orul BAYOTAĞ: birl. Bay/Otağ

68

BAYOZAN: birl. Bay/Ozan BAYÖĞDÜ: birl. Bay/Öğdü BAYÖĞER: birl. Bay/Öğer BAYÖĞÜT: birl.Bay/Öğüt BAYÖLMEZ: birl. Bay/Ölmez BAYÖRGEN: birl.Bay/Örgen BAYÖZ: birl. Bay/Öz BAYÖZBEK: birl.Bay/Özbek BAYÖZEN: birl. Bay/Özen BAYÖZER: birl.Bay/Özer BAYÖZLÜ: birl.Bay/Özlü BAYÖZMEN: birl.Bay/Özmen BAYPUSAT: birl.Bay/Pusat BAYRAÇ: Varlıklı, zengin T...Türkmenlerin Sarık oymağı dip dedelerinden BAYRAK: Varlık, varoluş, erklik, güç, ve bağımsızlık BAYRAM: Güzellik, mutluluk, sevinç, bolluk T...Türkmenlerin, Yavmut oymağı dip dedelerinden BAYRAM BEGÜM: birl. Bayram/Begüm T...Harzemşahlar dönemi,saray hanımlarından BAYRAMHAN: birl. Bayram/Han T..Babür Han dönemi beylerinden BAYRI: 1- Ezeli, kadim 2- emektar, tecrübe sahibi 3- Sonradan zaptedilip, yurda dahil edilen toprak BAYRIHAN: birl. Bayrı/Han T...1- Gazneliler devleti hanlarından 2- Alptekinliler devcleti hanlarından BAYRIK: Kısmet, baht, talih BAYRIN: Kadim, ezeli, eskiye dayalı T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BAYRUK: (Bayrık) BAYSA: Madalya BAYSADAK: birl. Bay/Sadak BAYSAGUN: birl. Bay/Sagun BAYSAKIK: birl. Bay/Sakık BAYSAKIN: birl. Bay/Sakın BAYSAL:1- birl.Bay/Sal 2- Bolluk, rahatlık 3- Asayiş, sükunet BAYSALLAR: birl. Bay/Salar BAYSALDI: birl. Bay/Saldı BAYSALUR: birl.Bay/Salur BAYSAN: Yakışıklı, levent, gösterişli BAYSANÇAR: birl. Bay/Sançar BAYSARU: birl. Bay/Sarı BAYSATI: birl. Bay/Satı BAYSAVUL: birl. Bay/Savul BAYSAVUN: birl. Bay/Savun BAYSAY: birl. Bay/Say BAYSAYAN: birl. Bay/Sayan BAYSAYAR: birl. Bay/Sayar BAYSAYIL: birl. Bay/Sayıl BAYSAYIN: birl.Bay/Sayın BAYSEVÜK: birl. Bay/Sevük BAYSEZEN: birl. Bay/Sezen BAYSEZİL: birl.Bay/Sezil BAYSEZİM: birl. Bay/Sezim

69

BAYSIYIK: birl. Bay/Sıyık T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Kara Giray oymağı dip dedelerinden BAYSİN: Zengillik, kudret BAYSONER: birl. Bay/Soner BAYSOY: birl. Bay/Soy BAYSOYAT: birl. Baysoy/At T...Altay Türkleri Şor oymağı dip dedelerinden BAYSOYLU: birl. Bay/Soylu BAYSU: birl. Bay/Su BAYSUN: birl. Bay/Sun BAYSUNALP: birl. Baysun/Alp T...Otmanoğullarının dip dedelerinden BAYSUNDU: birl. Bay/Sundu BAYSUNGUR: birl. Bay/Sungur T...Çengiz Kaan’ın dip dedelerinden, Kurlas oymağı beylerinden BAYSUNGUR HAN: birl. Baysungur/Han T...1- Akkoyunlular devleti hanlarından 2- Timur Kürkan Han’ın torunlarından (Şahruk’un oğlu) BAYŞAD: birl. Bay/Şad BAYŞIRAY: birl. Bay/Şıray BAYTAG: Bolluk, çokluk, kalabalık T...Kırgız oymaklarından ve bu oymağın ilk beylerinden BAYTAN: birl.Bay/Tan BAYTANER: birl. Bay/Taner BAYTANIL: birl. Bay/Tanıl BAYTANIR: birl. Bay/Tanır BAYTANIŞ: birl.Bay/Tanış BAYTANUK: birl. Bay/Tanık BAYTAPAN: birl. Bay/Tapan BAYTARIM: birl. Bay/Tarım BAYTAŞ: birl. Bay/Taş T...1- Karahanlılar devleti Hanlarından (Satuk Buğra Han’ın oğlu) 2- Kaşgarlı Mahmud beyin dedesi BAYTEBER: birl.Bay/Teber BAYTEKİN: birl. Bay/Tekin T...Selçuklular dönemi, Erbil atabeylerinden BAYTEMİR: birl. Bay/Demir BAYTERİM: birl. Bay/Terim BAYTİGİN: birl. Bay/Tigin BAYTİLUN: birl. Bay/Tilun BAYTİMUR: birl. Bay/Timur T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BAYTOGAN: birl. Bay/Doğan BAYTOK: birl. Bay/Tok T...Kırgızların Argın oymağı dip dedelerinden BAYTOKUZ: birl. Bay/Dokuz BAYTOLUN: birl. Bay/Tolun BAYTORUL: birl. Bay/Torul BAYTOSUN: birl. Bay/Tosun T...Uygur kağanlığı dönemi bilginlerinden BAYTÖRE: birl. Bay/Töre BAYTUĞ: birl. Bay/Tuğ BAYTUĞÇU: birl. Bay/Tuğcu BAYTUĞRUL: birl. Bay/Tuğrul BAYTULGA: birl. Bay/Tulga

70

BAYTUMAN: birl. Bay/Duman BAYTUNÇ: birl. Bay/Tunç BAYTUR: birl. Bay/Tur BAYTURA: birl. Bay/Dura BAYTURAN: birl. Bay/Duran BAYTURSUN: birl. Bay/Dursun T...Kazak hanlığı dönemi ozanlarından BAYTURU: birl. Bay/Turu BAYTUTAR: birl. Bay/Tutar BAYTUTAY: birl. Bay/Tutay BAYTUTUN: birl. Bay/Tutun BAYTUTUŞ: birl. Bay/Tutuş BAYTÜZ: birl. Bay/Düz T...Sevük Tekin’in komutanlarından BAYUÇUR: birl. Bay/Uçur BAYUĞUR: birl. Bay/Uğur BAYUK: Hazır, amade BAYULAK: birl. Bay/Ulak BAYULAN: birl. Bay/Ulan (İlun) BAYULAŞ: birl. Bay/Ulaş BAYULUÇ: birl. Bay/Uluç BAYULUĞ: birl. Bay/Ulu BAYUMAN: birl. Bay/Uman BAYUMAR: birl. Bay/Umar BAYUR: Cesur, gözükara BAYURAN: birl. Bay/Uran BAYURKU: birl. Bay/Urku T...Uygur oymaklarından ve bu oymağın ilk beylerinden BAYUSLUĞ: birl. Bay/Uslu BAYUTKU: birl. Bay/Utku BAYUTMUŞ: birl. Bay/Utmuş (yenmiş, muzaffer) T...Uygur, yazıtlarında adı geçen bir bey BAYUTUM: birl. Bay/Utum BAYUZ: birl. Bay/Uz BAYÜLGEN: birl. Bay/Ülgen T...Şamanist gelenekte insanlar arası ilişkilerle ilgilenen “mükafat tanrısı” BAYÜLKEN: (Bayülgen) BAYÜN: birl. Bay/Ün BAYÜNAL: birl. Bay/Ünal BAYÜRKÜT: birl. Bay/Ürküt BAYVERDİ: birl. Bay/Verdi BAYVERİM: birl. Bay/Verim BAYVURAN: birl. Bay/Vuran BAYYİĞİT: birl. Bay/Yiğit T...Bir kırgız oymağı ve bu oymağın kurucu beylerinden BAYYURT: birl. Bay/Yurt BAZ: 1- Emin, güvenilir 2- Merkeze bağlanmış, sonradan katılmış BAZ KAĞAN: birl. Baz/Kağan T...Dokuz Oğuzlar devleti kağanlarından BAZBAY: birl. Baz/Bay BAZDA: Hoş, latif, çekici BAZIR: Basar, baskıncı T...Karahanlı, Satuk Buğra Han’ın babası

71

BAZMAN: Tabi, bağlı, muti T...Tolunoğulları dönemi bey ve komutanlarından BECERİ: (Beceriklik) Hüner, marifet, yeterlilik BECET: süs, makyaj, tezniyat BEÇİRİK: Becerik, beceri, marifet BEÇKAN: İpekten yapılmış sancak BEDER: Ziynet, mücevher BEDİZ: 1- Resim, heykel, nakış, bezek 2- Taşlara yontularak yapılan süsleme BEDİZCİ: Ressam , heykeltraş, nakışçı BEDÜK: Büyük, iri, cesim, ulu BEGEÇ: Beyliğe uygun olan BEGEÇ ARSLAN: birl. Begeç/Arslan T... Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BEGEÇ ARSLAN TİGİN:birl. Begeç/Arslan/Tigin T...Karahanlılar dönemi bey ve komutanlarından BEGEÇHANIM: birl. Begeç/Hanım BEGEN: 1- beğeni, hoşluk 2- Şehzade, prens BEGENÇE: Şehzade, prens BEGESİN: Doğruluk, sevap, hayr BEGİ: 1- Yiğit, güçlü, 2- Eş- koca BEGİL: birl. Beğ/İl BEGİSİ:1- Doğru, sevap 2- Beğenilen, imrenilen T...Timur Kürkan Han’ın kızlarından BEGÜM: Hanımefendi, bayan, saygı duyulan hanım, eski Türkçe’de “beğ”’in tam olarak dişi karşılığı T...Babür Han’ın hala kızlarından BEGÜMTAY: birl. Begüm/Tay BEĞ: Bey, varlık, erklik, güç, yöneticili toparlayıcılık, liderlik, soyluluk vb. anlamları içerir BEĞARSLAN: birl. Bey/Arslan BEĞATA: birl. Bey/Ata BEĞBARS: birl. Bey/Bars BEĞBERİK: birl. Beğ/Berik BEĞBERİKMOĞOL: birl. Beğberik/Moğol T...Babür Han’ın bey ve komutanlarından BEĞBOĞA: birl. Bey/Boğa T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BEĞBORA: birl. Bey/Bora BEĞBÖRİ: birl. Bey/Böri BEĞCEĞİZ: Beycik, Küçük bey BEĞÇE: Küçük bey BEĞÇEK: Küçük bey BEĞÇUR: birl. Bey/Çur T...Göktürkler kapanı Kapgan Kağan’ın ünvanlarından BEĞDAŞ: Akran,eş,denk BEĞDE:1- Azia, saygıdeğer 2- Adil, adaletli BEĞDEMİR: birl. Bey/Demir T...Selçuklular dönemi Ahlat atabeylerinden BEĞDEŞ: Nazir,benzer BEĞDİ: Aziz,muterem, saygıdeğer T...Oğuz kağan’ın torunu, Yıldız Han’ın oğlu BEĞDİLİ: Beğdi Han’a bağlı...24 Oğuz boyundan biri BEĞDOĞAN: birl. Bey/Doğan

72

T...İdil Bulgarları hanlarından BEĞDOĞDU: birl. Bey/Doğdu T...Gazneli Mahmud’un bey ve komutanlarından BEĞDURDU: birl. Bey/Durdu BEĞDÜZ: birl. Bey/Düz T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey BEĞDÜZ EMEN: birl. Beğdüz/Emen (ruh,can) T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BEĞEÇ:1- Beğliğe layık 2- Beğ çocuğu, küçük bey BEĞENDİK: Beğenilen T...Kazakların, Ortayüz bölüğü Argın oymağı dip dedelerinden BEĞENİ: Hoşa giden, beğenilen BEĞENMİŞ: Hoşuna gitmiş BEĞER: Bayoğlu, prens, şehzade BEĞHAN: birl. Bey/Han BEĞKONDU: birl. Bey/Kondu T...Çengiz Kaan’ın torunlarından, Sibir Hanlarından BEĞKULU: birl. Bey/Kulu T...Çağatay hanlarından BEĞKUT: birl. Bey/Kut BEĞLEN: Bey soyundan olan BEĞLİK: Beylik, beyliğe uygun olan BEĞMOĞOL: birl. Beğ/Moğol T...Babür Han’ın komutanlarından BEĞREK: Beyrek, bey çocuğu, küçük bey BEĞSARI: birl. Beğ/Sarı T...Babür Han’ın komutanlarından BEĞSÜLEN: birl. Beğ/Sülün, selen, selin T...Çağatay Han’ın ilk hanımı BEĞŞAD: birl. Bey/Şad BEĞTAŞ: birl. Beğ/Taş T...Selçuklular dönemi beylerinden BEĞTEMİR: birl. Bey/Demir BEĞTİGİN: birk,l. Bey/Tigin BEĞTİMUR: birl. Bey/Timur BEĞTÖRE: birl. Bey/Töre BEĞTUR: birl. Bey/Dur T...Karahanlılar dönem komutanlarından BEĞTURMUŞ: birl. Bey/Durmuş BEĞTÜZÜN: birl. Bey/Tüzün BEĞYİĞİT: birl. Bey/Yiğit BEK: 1- Bey, beğ 2- Pek, sıkı T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden BEKAĞUL: birl. Bek/Avul T...Babür Han’ın komutanlarından BEKBEGEÇ: birl. Bek/Begeç T...Uygur kağanlığı dönemi beylerinden BEK GAZAN: birl. Bek/Kazan T...Türkmenlerin Salur ve Karaman oymakları dip dedelerinden BEK SAKAR: birl. Bek/Sakar T...Türkmenlerin, Salur ve Yalvaç oymakları dip dedelerinden BEKDOĞMUŞ: birl. Bek/Doğmuş

73

BEKEÇ: (Beğeç) BEKEM: Bey, beyim BEKEÇTEKİN: birl. Bekeç/Tekin T...Harzemşahlar dönemi beylerinden BEKEN: Dayanıklı, metin BEKER: birl. Bek/Er BEKET: Kuvvet, dayanıklılık BEKİ: 1- Yiğit,güçlü 2- Eş, koca 3- Şaman, baş şaman BEKİK: Güvenli, iyi korunan BEKİL: birl. Bek/İl T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey BEKİM: Azimli, kararlılık BEKİZ: birl. Bek/İz T...Timur Kürkan Han’ın torunu, Miran Şah’ın oğlu BEKİZ AKA: birl. Bekiz/Aka Timur Kürkan Han’ın kız torunu, Şahruk’un kızı BEKSARU: birl. Bek/Sarı T...Baybars Han dönemi bey ve komutanlarından BEKTAN: birl. Bek/Tan BEKTEMİR: birl. Bek/Demir T...Türkmenlerin Çavdur oymağı dip dedelerinden BEKTOĞAN: birl. Bek/Doğan BEKTUR: (Bektura) birl. Bek/Tur. Tura T...Çengiz Kaan’ın babası bir, anası ayrı olan kardeşlerinden BEKTOĞDI: birl. Bek/Doğdu BEKTURSUN: birl. Bek/Dursun T...Kırgız oymak beylerinden BEL: 1- Bilgi, bilim 2- Belirti,iz, damga 3- Tarlanın orta yeri 4- l,iki dağın arasındaki geçit T...Eski dönem Tanrı sıfatlarından BELÇİN: Belirti, iz, damga BELÇİR: birl. Bel/Çur T...Kuman hanlığı dönemi komutanlarından BELDEK: İz, işaret, emare BELEK:1- Kılavuz, rehber 2- hediye, 3-Kundak bezi T...1- Artukoğulları dönemi Diyarbakır valisi 2- Kırgızların, Togay, Bugu oymakları dip dedelerinden BELEN:1- Bilen, alim 2- Geçit 3- Sırt, tepe, dağ yolu BELER:birl. Bel/Er T...Atilay Han’ın dip dedelerinden BELET: Belge, delil BELGE: Belge, doküman, delil BELGE TEKİN: birl. Belge/Tekin T...Gazneliler dönemi komutanlarından BELGE TİGİN: birl. Belge/Tigin BELGİ:1- Belge 2- Bilgi 3- Fark, farklılık, ayırt, alamet BELGİN: Belirgin, net, açık BELGİTAY: birl. Belgi/Tay T...Çengiz Kaan’ın yakın yoldaşlarından BELGÜ:1- Belge 2- Sınır taşı, sınır toprağı 3- Yüzük taşı, nişane BELGÜNAY: birl. Belgin/Ay BELGÜTAY: birl. Belgü/Tay T...Çengiz Kaan’ın baba bir ana ayrı, kardeşlerinden BELİK:1- Doruk, zirve, şahika 2- Saç örgüsü BELLEK: Hafıza

74

BELTEKİN: birl. Bel/Tekin T...Batı Hunları dönemi komutanlarından BELTİR: (beltiri) BELTİRİ: birl. Bel/Diri T...Altay Türkleri eski oymak beylerinden BENEK: 1- Armağan, hediye 2- Bakır para 3- İşlemeli kumaş ...Farsçadaki benek ile ad benzerliği var. Anlamları farklı BENGİ: Bengü, mengü sonsuz, sonsuzluk, ebediyet, ebedi BENGİAY: birl. Bengi/Ay BENGİBAY: birl. Bengi/Bay BENGİLİK: Sonsuzluk BENGİSAN: birl. Bengi/San BENGİSU: birl. Bengi/Su BENGÜ: Bengi, mengü BENGÜ ÇİÇEK: birl. Bengü/Çiçek BENGÜ HAN: birl. Bengü/Han BENGÜ KAYA: birl. Bengü/Kaya BENGÜTAŞ: birl. Bengü/Taş BENGÜTÖRE: birl. Bengü/Töre BENGÜER: birl. Bengü/Er BENGÜTUĞ: birl. Bengü/Tuğ BENİCE: Sonsuzluk, sonsuzluğa giden BENK: Muhkem, iyi korunan BENLİ: Yüzünde bei olan BENLİ TİMUR: birl. Benli/Timur T...Kulagu Han’ın kardeşi BERDİ: Verdi,Kutsal güçler tarafından yollanan.. BERDİBEK: birl. Berdi/Bek BERDİHAN: birl. Berdi/Han T...Altınordu hanlarından BERDİSU: birl. Berdi/Su BEREGEN: Eli açık, cömert, verici BERENDEY: (berentay) birl. Beren/Tay BERGE: 1- Vergi 2- Berke, kamçı, değnek T...Kıpçak hanlarından (Yadigar Han’ın oğlu) BERGİ: 1- Vergi 2- Eli açık, cömert BERGİLİK: Doğal, tabi BERGÜ: (Bergi) BERİK: 1-Berk, sağlam, gürbüz, dayanıklı 2- Cömert, eli açık BERİL: Verici, cömert, eli açık, fedakar BERİN: Veren, cömert T...Türkmenlerin, Teke, Ötemiş ve Saçmaz oymaklarının dip dedelerinden BERİŞ: Veriş, hibe T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü Bayoğlu oymağı dip dedelerinden BERİŞBEK: birl. Beriş/Bek BERK: 1- Katı, sıkı, sağlam, dayanıklı 2- Şiddet, şiddetlilik 3- Korunan, muhkem 4- Yıldırım BERKANT: birl. Berk/Ant T...Altay dağları cıvarında bir başka dağın adı BERKAY: birl. Berk/Ay T...Altınordu Hanlarından BERKBEĞ: birl. Berk/Bey BERKBOĞA: birl. Berk/Boğa BERKÇUR: birl. Berk/Çur

75

BERKE:1- Kamçı, değnek 2- Dövme 3- Naz, işve T...Peçenekler dönemi bey ve komutanlarından BERKE HAN: birl. Berke/Han T...Çengiz Kaan’ın torunlarından Cuci han’ın oğlu ve Batu Han’ın kardeşi. (Müslüman olduktan sonra adını “Bereket Han” olarak değiştirmiştir...!) BERKEBAY: birl. Berke/Bay BERKEM: Düşmana karşı iyi korunan yer, müstahkem mevki BERKEY (Berke) BERKHAN: birl. Berk/Han T...Peçenekler devleti hanlarından BERKİN: Güçlü, güçlendirilmiş BERKİŞ: birl. Berk/İş BERKİT: Güçlü, güçlendirilmiş, muhkem T...Kıpçak hanlığı dönemi beylerinden BERKKAN: birl. Berk/Kan BERKLİĞ: Berkli, güçlü, dayanıklı BERKOL: birl. Berk/Ol BERKSAN: birl.Berk/San BERKSOY: birl. Berk/Soy BERKUK: Sert,cesur, dayanıklı T...Mısır-Türk kölemenleri devleti komutanlarından BERKYARUK: birl. Berk/Yaruk T...Selçuklular Hanlarından Alparslan Han’ın torunu, Sançar Han’ın oğlu (Bazı tarihçilerin kayıtlarında “Börk Yaruk” olarak ta yazılmış bir ad olmasına rağmen her ikisi de çok güzel ve kabul görülen adlardır.) BERKYİR: birl. Berk/Yer (Toprak) T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BERMEK: Vermek, veriş BERŞE: Odun kömürü, kül BERTAY: birl. Ver/Tay BESEN: Bezen,süs, makyaj, gösteriş BESEN TEKİN: birl. Besen/Tekin T...Altay destanlarında adı geçen bir bey BETİK: (Bitiğ, bitik) Yazılı kağıt, mektup BEY(Beğ) BEY ARSLAN: birl. Bey/Arslan T...Karahanlılar dönemi komutanlarından BEY BEYREK: birl. Bey/Beyrek T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey BEYBOĞA: birl. Bey/Boğa BEYDEMİR: birl. Bey/Demir T...Selçuklular dönemi Ahlat beylerinden BEYDOĞAN: birl. Bey/Doğan T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından BEYKULA: birl. Bey/Kula BEYBUT: Barış, sulh BEYÇUR: birl. Bey/Çur T...Selçuklular dönemi Halep beylerinden BEYDAŞ (Beytaş) BEYDOĞMUŞ: birl. Bey/Doğmuş BEYDUR: birl. Bey/Dur BEYDÜZ: birl. Bey/Düz T...Koço Uygurlarının, resmi yazışmalarında adı geçen bir bey

76

BEYGE: Bike, küçük hanım BEYGU: Bir şahşn türü T...Çağrı ve Tuğrul beylerin amcazadelerinden BEYHAN: birl. Bey/Han T...Uygur hanlarından (Gazneli Mahmud’un kaynatası) BEYİZ: birl. Bey/İz BEYKAN: birl. Bey/Kan BEYKOCA: birl. Bey/Koca T...Mısır-Türk kölemenleri devleti komutanlarından BEYKUL: birl. Bey/Kul BEYKULU: birl. Bey/Kulu T...Kırgız beylerinden BEYLEM: Buket, demet, çiçek demeti BEYLEN: Beyli, beye bağlı T...Divanı Lugati Türk’de adı geçen bir Karahanlı beyi BEYNEN: beğenen T...Kırgız oymak beylerinden BEYOĞUL: birl. Bey/Oğul BEYREK: 1- Tim, müfreze 2- Merkez ordu, ordugah BEYRU (Bayrı) 1- Ezeli, başlangıçsız 2- Emektar, tecrübeli BEYSU: birl. Bey/Su BEYSU MENGÜ: birl. Beysu/Mengü T...Çağatay Han’ın torunlarından BEYSUN: birl. Bey/Sun T...Çağatay Han’ın kız torunlarından BEYSUNGU: birl. Bey/Sungu BEYTAN: birl. Bey/Tan BEYTEKİN: birl. Bey/Tekin T...Selçuklular dönemi Erbil atabeylerinden BEYTEMİR: birl. Bey/Demir T...Selçuklular dönemi komutanlarından BEYTİMUR: birl. Bey/Timur T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BEYTOSUN: birl. Bey/Tosun T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BEYTÖRE: birl. Bey/Töre BEYTUT: birl. Bey/Tut T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BEYTÜZÜN: birl. Bey/Tüzün T...Samanoğulları (Mansur Han) dönemi vezirlerinden BEZEK: Süs, takı, piraye BEZEN: Süs, makyaj BEZENMİŞ: Süslü BEZGİN: Bez...mekden. Sarsılmış, bıkmış BIÇAK: Bıçma aracı BIÇGIN: Kesen, biçen BIÇKAS: Kağan ve Hanlara yapılan bağlılık andı BIÇKI: Bıçak bileme aracı BIÇKIN (Bıçgın) BİBİ: Kibar, eğitimli, sayıdeğer hanım (...Anadoluda birçok bölgemizde “hala” anlamında da kullanılır) BİBİBEGÜM: birl. Bibi/Begüm T...Babür Han dönemi saray hanımlarından

77

BİBİ TÜRKAN: birl. Bibi/Türkan T...Selçuklular dönemi İran atabeylerinde Muzaffereddin’in annesi BİÇEK: Bıçak, biçici BİÇİK: Biçilmiş, biçimlenmiş BİÇİM: Şekil, format, örnek, biçilmiş gibi BİÇİN: 1- Biçilmiş,biçime girmiş 2- Ekin, tahıl 3- biçen, doğrayan BİÇİN KIYAN: birl. Biçin/Kıyan T...Oğuznamede adı geçen Kıyan Han’ın oğullarından BİGE: 1- Bakire, temiz kız 2- Bey kız saygıdeğer kız BİGE AĞAÇA: birl. Bige/Ağaca T...Timur Kürkan Han döneminde yaşamış, sözü geçen bir hanım BİGE KOÇUN: birl. Bige/Koçun T...Timur Kürkan dönemi hanımlarından BİGEM: Sevilen, el üstünde tutulan kız BİGEN: Beğenilen BİGENDİK: Beğenilen, ilgi duyulan BİGİLA: birl. Bey/Ola T...Batı Hun devleti komutanlarından BİKBİL:birl. Bey/Bil T...Sibir Türkleri, Turgay oymağı beylerinden BİKE: Bige BİKEM: Bigem BİKET: Beylik, beyliğe uygun T...Kırgızların Çigil oymağı dip dedelerinden BİKYARUK: birl. Bey/Yaruk T...Toktamış Han’ın komutanlarından BİL: Bilgi, bilim BİLTEKİN: birl. Bil/Tekin T...Abbasiler dönemi, Türk asıllı komutanlardan BİLBARS: birl. Bil/Bars T...Harzem hanlarından (İlbars’ın kardeşi) BİLBAY: birl. Bil/Bay BİLBOĞA: birl. Bil/Boğa T...Mısır-Türk kölemenler devleti hanlarından BİLDİK: Bilinen, tanınan, ünlü BİLECEN: Bilgiç,çok bilmiş BİLEDA: Balta T...Atilay Han’ın kardeşi BİLGE: Bilgili, filozof, alim, bilgin, ulu kişi BİLGE BOĞA: birl. Bilge/Boğa T...Uygur kağanlığı dönemi vezirlerinden BİLGE BUDUN: birl. Bilge/Budun BİLGE BÜGÜ: birl. Bilge/Bügü T...Karahanlı hanlarının ünvanlarından BİLGE DÖNE HAN: birl. Bilge/Döne/Han T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından BİLGE HAN: birl. Bilge/Han T...Son Uygur hanlarından BİLGEHATUN: birl. Bilge/Hatun T...İlteriş Kutluk Kağan’ın evdeşi, Bilge Kağan ve Tigin’in anası

78

BİLGEKAĞAN: Bilge/Kağan (Aslı, Türk Bilge Kağan’dır) T...Türk tarihinin, bir çok nedenlerle en önde gelen kişilerinden. Türk Milliyetçiliğini devlet siyasetine sokan, ona sosyal, ve siyasal bir kimlik vererek, devlet-millet bütünleşmesini sağlayan, milliyetçiliğe “zaman boyutu”nu kazandırıp, onu çağlar ötesine götürebilmeyi amaçlayan ve ilk defa “ Birleşik Türk Devletleri” fikrini ortaya çıkarıp bunu milli politika biçimine getiren, milli demokrasi düşüncesini bizzat uygulayarak,yönetimi döneminde sık sık kurultaylar toplayarak milletine “hesap veren” ve tüm bunları kardeşi Kül Tigin’in ölümünden sonra yazdırttığı “mengütaş’larda(Orkun anıtları) da bizzat anlatan ve son olarak da gerek Türk dili, gerek de edebiyatı ve içeriği açısından, dünyada bir eşi daha bulunmayan yazıları yazdırtan ulu kişi...İlteriş Kutluk Kağan’ın büyük oğlu, Kül Tigin’in ağabeyi. BİLGEKAN: birl. Bilge/Kan BİLGEKUTLUĞ: birl. Bilge/Kutluk T...Göktürk kağanlarından BİLGE KÜR ÇUL: birl. Bilge/Kül/Çur T...Göktürkler dönemi Tarduş beylerinden BİLGEKÜLKATIRHAN: birl. Bilge/Şad T...Kapgan Kağan’ın yeğeni BİLGE TAÇAM: birl. Bilge/Taçam T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından BİLGE TAMGAÇU: birl. Bilge/Tamgacı T...Göktürkler ve Uygurlar döneminde yüksek dereceli memurlara verilen bir unvan BİLGE TEKİN: birl. Bilge/Tekin T...Gazneliler devletinin kurucularından BİLGE TİGİN: birl. Bilge/Tigin T...Selçuklular dönemi, Gürcistan valilerinden BİLGE TONYUKUK: birl. Bilge/Tonyukuk T...Göktürkler dönemi, ünlü, devlet adamı, siyaset bilimci ve tarihçisi...II Göktürk kağanlığının kuruluşunda önemli rolü olan, hem İlteriş Kutluğ Kağan’ın yakın yoldaşı ve başkanlığını, hem de Bilge Kağan’ın başbakanlığını yapan ve kendi adına da yazıtlara yazı yazdıran ulu kişi BİLGE TUDUN: birl. Bilge/Tudun T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından BİLGEBEK: birl. Bilge/Bek BİLGEBEY: birl. Bilge/Bey BİLGELİ: Bilgilik, bilgili T...Özbeklerin, Konrat ve Konçakalı oymağı dip dedelerinden BİLGEN: Bilen, bilgin, alim BİLGENAY: birl. Bilgen/Ay BİLGENER: birl. Bilgen/Er BİLGETAY: birl. Bilge/Tay T...Çengiz Kaan’ın kardeşlerinden BİLGİN: Bilim adamı BİLGÜ: Bilgi BİLGÜN: birl. Bil/Gün BİLGÜNAY: birl. Bilgün/Ay BİLGÜTAY: birl. Bilgü/Tay BİLHAN: birl. Bil/Han BİLİG: Bilgiler, bilim, bilim dalı (orj) T...Baybars Han dönemi hazinedarlarından BİLGİALP: birl. Bilgi/Alp BİLİG BARS: birl. Bilig/Bars T...Harzem hanlarından BİLİG BÖRİ: birl. Bilig/Böri T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından BİLİGKÖNÜL: birl. Bilig/Gönül

79

T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BİLİK: Bilen, bilgili T...Kıpçak hanlığı dönemi bey ve komutanlarından BİLKAN: birl. Bil/Kan BİLSAY: birl. Bil/Say BİLSEV: birl. Bil/Sev BİLTAN: birl. Bil/Tan BİLTAY: birl. Bil/Tay BİLUN: Esir, tutsak, (gönül ve akıl esiri, aşık, derviş) BİLUNHATUN: birl. Bilun/Hatun T...Orhan Gazi’nin ikinci evdeşi BİLUNAY: birl. Bilun/Ay T...Çengiz kaan’ın kızlarından BİNALP: birl. Bin/Alp BİNAY: birl. Bin/Ay BİNBAY: birl. Bin/Bay BİNBEĞ: birl. Bin/Bey BİNBOĞA: birl. Bin/Boğa T...Anadolu Selçukluları dönemi bey ve komutanlarından BİNBULAK: birl. Bin/Bulak BİNGÜN: birl. Bin/Gün BİNİT: Binilecek nitelikteki, soylu at BİNTAN: birl. Bin/Tan T...Şato Türkleri kağanlarından (Bintan Kağan) BİNTAY: birl. Bin/Tay BİRALP. birl. Bir/Alp BİRAY: birl. Biy/Ay BİRBEN: birl. Bir/Ben Ben mec. Kendini beğenmiş T...Babür Han’ın bey ve komutanlarından BİRÇE: Biricik, yegane BİRÇE BEGÜM: birl. Birçe/Begüm BİRÇEBİKE: birl. Birçe/Bike BİRÇEK: 1- Biricik 2- saçın ortadan ayrılıp yana dökülmüş hali BİREBİN: Yegane, tek, biricik BİRGE: 1- Beraber, birlikte 2- Biricik 3-Berke BİRGEN: İçine kapanık, münzevi BİRGÜL: birl. Bir/Gül Gülmekten gül BİRGÜN: birl. Bir/Gün BİRHAN: birl. Bir/Han BİRİCİK: Tek, yegane, bir tane BİRİÇİM: birl. Bir/İçim mec. İmrenilecek güzellik ve çekicilik BİRİDİN: Güneyli, güney bölgesinden BİRKAN: birl. Bir/Kan BİRKİT: Birleşik, birleşmiş, müttehid BİRLER: Birinciler T...Türkmenlerin, Teke, Ötemiş ve Saçmaz oymakları dip dedelerinden BİROĞUL: birl. Bir/Oğul biricik oğul BİROL: birl. Bir/Ol BİRSAY: birl. Bir/Say BİRSEN: birl. Bir/Sen biricik BİRSEV: birl. Bir/Sev BİRSOY: birl. Bir/Soy BİŞÜK: Nesil,so-sop, kavim, kardaş

80

BİTERGE: Gerek, hacet, ihtiyaç BİTEV: (Bidev) 1- Soylu, soylu at 2- El değmemiş bakir BİTİG: Yazı, yazıt BİTİG BEG ARSLAN: birl. Bitig/Bey/Arslan T...Uygur kağanlığı dönemi defterdarlarından BİTİGÇİ: Katip, yazıcı BİTİGEN: Anıt, yazıt, yazılı taş BİTİM: Gaye, hedef, ülkü BİTKİ (Bütkü) yerden biten, bebatad BİYAN: (Bayan) (Buyan) Varlıklı, cömert T...Eski Tanrı sıfatlarından BİYAN KULİ: birl. Biyan/Kulu T...Çağatay hanlarından BİYUM: Cömert, eli açık T...Kırgızların, Togay, Bugu ve Katık oymaklarının dip dedelerinden BOD: Boy,uruk BOGA: Boğa BOGA TARKAN: birl. Boğz/Tarkan BOGATUR GERAY: birl. Boğadur/Geray T...Kırım hanlarından BOĞ: Hediye, armağan BOĞA: Boğa BOĞAHAN: birl. Boğa/Han T...Göktürkler dönemi, Töles hanlarından BOĞA TİGİN: birl. Boğa/Tigin BOĞA TİMUR: birl. Boğa/Timur BOĞABEK: birl. Boğa/Bek BOĞACA: Boğa gibi güçlü T...Türkmenlerin, Teke ve Ötemiş oymakları dip dedelerinden BOĞACI: Boğa deviren BOĞAÇ: Boğucu, çok kuvvetli BOĞAÇ HAN: birl. Boğaç/Han T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey BOĞAÇUK: Küçük boğa, genç boğa T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BOĞANHAN: birl. Boğan/Han T...Batı Göktürkleri devleti, Tardu Şad’ın komutanlarından BOĞANOYAN: birl. Boğa/Noyan T...Buryat efsanelerinde adı geçen ve Baykal gölünün egemeni olduğuna inanılan bey BOĞAR: Boğucu, güçlü, kuvvetli BOĞARHAN: birl. Boğar/Han T...Bulgar hanlarından (Hıristiyan olduktan sonra, Mikail adını almış olan kişi...) BOĞARCIK: Güçlü, boğucu T...Göktürkler dönemi Dokuz beylerinden BOĞARAK: (Hatun) birl. Boğar/Ak T...Sabar hanlarından Balak Han’ın evdeşi BOĞATAŞ: birl. Boğa/Taş T...Kulagu Han’ın bey ve komutanlarından BOĞAY: birl. Boğ/Ay BOĞAYBİGE: birl. Boğay/Bike BOĞTAG: Şapka, başlık, hanım başlığı BOĞUTEKİN: birl. Boğu/Tekin

81

T...Türk mitolojisinde adı geçen bir bey BOĞURCU: (Burcu,buğurcu) T...Çengiz Kaan’ın gençlik yoldaşlarından andası ve komutanlarından BOLCAL: Vade, müddet BOLCA KAĞAN: birl. Bolçak/Kağan T...Uygur kağanlarından BOLÇAK: Gürz, topuz BOLDAK (Bolçak) BOLDUÇAĞ: Uygun zaman, olan çağ BOLGAN: 1- Soylu at 2-Keşşaf, mucit 3- Olgun, olmuş, ermiş BOLGU (Bolgi): Orijinal, özgün BOLUN: (Bilun) BONCUK: Mücevher, takı BONGU: (Bengü, mengü) BOR: Bora, fırtına T...Atilay Han’ın dip dedelerinden BORA: Fırtına BORA GİRAY(Han) : birl. Bora/Giray T...Kırım hanlarından BORABAY: birl. Bora/Bay BORADAN: birl. Bora parçası BORADAĞ: birl. Bora/Dağ BORAHAN: birl. Bora/Han BORAKAM: birl. Bora/Kam BORAKAN: birl. Bora/Kan BORAKUL: birl. Bora/Kul T...Çengiz Kaan’ın bey ve komutanlarından, Öketay Kaan’ın gençlik yoldaşlarından BORAKULU (Borakuli) birl. Bora/Kulu BORATAN: birl. Bora/Tan BORDAK: Semiz, şişman, balık etli BORDU: Üzüm, asma BORDU HATUN: birl. Bordu/Hatun T...Çengiz Kaan’ın anasının diğer adı BORHAN: birl. Bor/Han BORKA: Baraka,ev BORLA: Burla, üzüm, üzüm salkımı BOROKAY: birl. Bor/Kay BORULTAY: birl. Bor/Altay T...Çengiz Kaan dönemi Kazak beylerinden BOSUM: Endam, zerafet BOSUT (Basat) anlayış, izan, hidayet BOŞGUR: Eğitmen, öğretmen, talimci BOŞGUT: Öğrenci, şakirt BOY: 1- Uruk, uyruk, oymaklar birliği 2- Eda, endam BOYAKUL: birl. Boya/Kul BOYALMIŞ: Boy başkanı, bey BOYAN: (Bayan, buyan) BOYAR: (Bayar) T...Tuna Bulgarları hanlarının ünvanlarından BOYDABİLGE: birl. Boyda/Bilge T...Kazak hanlığı dönem, beylerinden BOYDA(Ğ): Soyut, mücerred BOYDAK (Baydak)

82

BOYDALI: birl. Boyda..lı T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Semiz oymağı dip dedelerinden BOYDAŞ: Aynı boyun mensubu BOYDAŞHAN: birl. Boydaş/Han T...Kazak hanlarından BOYKAL: birl. Boy/Kal BOYKUL: birl. Boy/Kul BOYLA: Unvan veren kişi BOYLA BAĞA TARKAN: birl. Boyla/Bağa/Tarkan T...İlteriş Kağan’ın yakın yoldaşı ve komutanlarından (Bilge Tonyukuk’un öteki adı) BOYLA KUTLUK TARKAN: Boyla/Kutluk/Tarkan BOYLAN: Adına vr soyuna layik T...Batı Hunları hanlarından BOYLUĞ: 1- Soylu 2- Yakışıklı BOYSAL: birl. Boy/Sal BOYSAN: Yakışıklı, heybetli BOZ:1- Sert, şiddetli2- Alaca renk,füme rengi3- Toprak rengi BOZAN: Bozmak...dan düşmanı yenip dağıtan T...Selçuklular (Berkyaruk) dönemi bey ve komutanlarından BOZANABA: birl. Bozan/Apa T...Selçuklular dönemi Azerbaycan atabeylerinden BOZAN ALP: birl. Bozan/Alp BOZAN HAN: Bozan/Han T...Çağatay hanlarından BOZANÇUR. birl. Bozan/Çur T...Timur Kürkan Han’ın dip dedelerinden BOZANER: birl. Bozan/Er BOZAT: birl. Boz/At BOZAY: birl. Boz/Ay BOZBALA: birl. Boz/Bala BOZBAY: birl. Boz/Bay BOZBÖRİ: birl. Boz/Böri BOZBUĞA: birl. Boz/Boğa BOZCA:1- Cesur, gözükara 2- Boz rengine kaçan BOZCA ALP: birl. Bozca/Alp BOZCABAY: birl. Bozca/Bay BOZCABEK: birl. Bozca/Bey BOZCAER: birl. Bozca/Er BOZCAHAN: birl. Bozcz/Han BOZCAK: Cesur BOZÇİN: Dürüst, güvenilir BOZDAĞ: birl. Boz/Dağ BOZER: birl. Boz/Er BOZDOĞAN: birl. Boz/Doğan Bir doğan türü BOZERK: birl. Boz/Erk BOZKIR: Step, çöl, vaha BOZKURT: birl. Boz/Kurt T...Oğuz Kağan destanında, Oğuz’a yol gösteren efsane kurt. Genel olarak Türk boylarının hemen tamamında, Türklerin karakteristik özelliklerini üzerinde taşıdığına inanılan “Milli sembol” pozisyonundaki hayvan (Önceleri “Gökbörü” olarak kullanılan bu ad, Selçuklular döneminden sonra, daha yaygın olarak “Bozkurt” olmuştur.) BOZKUŞ: birl. Boz/Kuş T...Kirman Seçukluları beylerinden

83

BOZKUT: birl. Boz/Kut BOZLAK: 1- Boz ve kül renginde olan 2- Otlak, mera BOZOK: birl. Boz/Ok T...Otmanlıların bağlı bulunduğu Oğuz boyu BOZOKAN: birl. Boz/Okan BOZOKAY: birl. Boz/Okay BOZOKLU: Bozok boyuna mensup olan T...1-Ertuğrul gazi’nin yakın yoldaşlarından 2- Akkoyunlular dönemi beylerinden BOZTAŞ: birl. Boz/Taş T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından BOZTAY: birl. Boz/Tay BOZTİMUR: birl. Boz/Timur T...Anadolu Selçukluluaru dönemi komutanlarından BOZULUS: Bozoklu BOZYEL: birl. Boz/Yel BOZYİĞİT: birl. Boz/Yiğit T...Kırgız destanlarında adı geçen bir bey BÖBÜLÜK: Koca, gül BÖÇKE:1- Canavar 2- Böcek T...Babür Han’ın bey ve komutanlarından BÖDGE: Çağ, zaman BÖG(Bök): Kısmet, nasip BÖGÜ:1- Filozof, hikmet sahibi kişi 2- Büyü, sihir 3- Ejderha, canavar 4- zehirli bir böcek BÖGÜ ALP: birl. Bögü/Alp T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından. Kürşad’ın kırklarından BÖGÜBİLGE: birl. Bögü/Bilge BÖGÜKAĞAN: birl. Bögü/Kağan T...Uygur kağanlarından,Bavyan Çur kağan’ın oğlu. Bu kağan döneminde, Türk tarihinin ilk, toplu din değiştirme olayı yaşanıp manihaizme geçilmiştir. BÖGÜSALÇIK: birl. Bögü/Salçık BÖGÜ TİGİN: birl. Bögü/Tigin BÖGÜİÇİ: Bögücü T...Altay Türkleri, Koyubal oymağı dip dedelerinden BÖGÜHAN: birl. Bögü/Han BÖGÜR: 1- Ordunun kanatlarından her biri, cenah 2-Kaburga ile kalça arasındaki bölge BÖĞDÜN: Bürokrat, yüksek dereceli memur BÖĞREK: Ordugah, merkez ordu, merkez ordunun savaş pozisyonu BÖĞÜRMÜŞ: Şamatacı, gürültücü BÖĞÜRTAK: birl. Böğür/Dağ T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden BÖĞÜŞ: Zeka, daha BÖKAY: birl. Bök/Ay T...19.Yüzyıl Kazak bilginlerinden BÖKE (Bögü, bökü) BÖKE BUDRAÇ: birl. Böke/Budraç T...Yabaka hanlığı dönemi komutanlarından BÖKEHAN: birl. Böke/Han T...Uygur hanlarından BÖKEKAĞAN: birl. Böke/Kağan T...Kapkan Kağan’ın oğlu. Bilge Kağan’ın amca çocuğu BÖKEN: Ahu, ceylan BÖKEVUL: Aşçı, iyi yemek yapan BÖKLİ: Yakışıklı,Şık, iyi giyimli

84

BÖKLİCE: Şık giyimli BÖLE: Pay, nasp, kısmet BÖLEN: Bölüm, pay T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BÖLEK: Hediye, armağan BÖLÜK: 1- Kısım, ekip, bölüm 2- Pay, nasip BÖLÜKBAŞ: birl. Bölük/Baş BÖLÜKBAY: birl. Bölük/Bay T...Kırgızların, Togay ve Bugu oymakları dip dedelerinden BÖLÜKDAĞ: birl. Bölük/Dağ BÖLÜKTAY: birl. Bölük/Tay BÖLÜN: Yönetici, şef BÖNAK: birl. Bön/Ak Kumanlar dönemi beylerinden BÖNGE: Tekme, şut BÖNGER: Tekmeleyici, iyi tekme atan BÖRÇE: Zülüf BÖRÇEK: Zülüf BÖRİ: Kurt T...1- Göktürkler ve Uygurlar dönemlerinde Kağan muhafızlarına verilen genel bir ad. 2- Kırgızların, Togay ve Bugu oymaklarının dip dedelerinden BÖRİALP: birl. Böri/Alp BÖRİ TAĞ TEKİN: birl. Böri/Dağ/Tekin T...Selçuklular dönemi komutanlarından ve Tuğ Tekin’in oğlu. Böriler devletinin kurucusu BÖRİ TARKAN: birl. Böri/Tarkan T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından BÖRİTEKİN: birl. Böri/Tekin T...Gazneliler dönemi bey ve komutanlarından BÖRİTİGİN: birl. Böri/Tigin T...Batı Göktürkleri yabgularından BÖRİTİMUR: birl. Böri/Timur BÖRİBARS: birl. Böri/Bars T...Alparslan Han’ın torunlarından Berk yaruk ve Sançar Han’ın kardeşi BÖRİBÖGÜ: birl. Böri/Bögü T...Çengiz Kaan dönemi beylerinden BÖRİHAN: birl. Böri/Han T...Çağatay hanlarından BÖRİSOY: birl. Böri/Soy BÖRİTEÇİNE (Börteçine) Benekli bozkurt T...Ergenekon destanlarının çeşitli versiyonlarından birinde, Ergenekon’dan çıkışı gösteren dişi kurt, bir diğerinde ise bu addaki demirci ustası olarak geçer. BÖRK: Başlık, tüylü hayvan derilerinden yapılan başlık “ Türk Şapkası” BÖRKAY: birl.Börk/Ay BÖRKE (Börk) T...Kırgızların , Murat Ali oymağı dip dedelerinden BÖRKHAN: birl. Börk/Han BÖRKLÜ(Ğ) Saygıdeğer BÖRKLÜCE: Saygıdeğer, saygı gösterilen T...Otmanlılar dönemi Türkmen beylerinden (Şeyh Bedrettin’in müridlerinden) BÖRKÜYARUK: birl. Börk’ü/Yaruk T...Selçuklu Hanlarından (Berkyaruk) BÖRTE: Benek BÖRTEBİGE: birl. Börte/Bike BÖRTEÇİNE(Böriteçine) (Böri Tegin)

85

BÖRÜ: (Böri) Kurt BÖYREK: (Böğrek, Beyrek) BUBİK: Konca,gül BUCAK: 1-gizli bölge 2- Uzak yer BUCUGA: (Buğucu, ceylan avcısı) T...Çengiz Kaan dönemi beylerinden BUDAK: Sert dal parçası mec. Güç, sertlik, dayanıklılığı sembolize eder. BUDAKALP: birl. Budak/Alp BUDAKBAY: birl. Budak/Bay BUDAKBEĞ: birl.Budak/Bey T...Dulkatır oğulları dönemi beylerinden BUDAKHAN: birl. Budak/Han T...Şeyban oğulları hanlarından BUDAKTAN: birl. Budak/Tan BUDAKTAY: birl. Budak/Tay BUDAN: (budun) T...Manas destanında adı geçen bir bey BUDANIR: Budanmak..dan BUDAY: Buğday BUDAYBEK: birl. Buğday/Bek T...Manas destanında adı geçen bir bey BUDİN: (Budun) BUDİNHAN (Budunhan) BUDRAÇ: Gözüpek, cesur BUDULGAN: Yürekli,cesur T...Otmanlıların dip dedelerinden BUDUN: Bütün, Ulu, millet “ Siyasi ve dini yapıları ne olursa olsun soy,dil, töre, kültür, tarihsel yapıları bir olup, psikolojik olarak birbirine bağlı insan topluluğu.Türkçede kullanılan millet ve ulus sözcükleri tam olarak bu anlamı içermektedir. Millet, din ortaklıklarını daha ön planda tutan bir anlam içerirken Ulus ise, daha çok boy ve uruk anlamlarını içerir.Buna rağmen yakın zamana kadar millet, son zamanlarda ise ulus sözcükleri dilimize yer etmiştir. Oysa gerek günlük dilimizde gerek yazı dilimizde bu sözcüğün bir an önce kullanıma girmesi gerekmektedir.” BUDUNAY: birl. Budun/Ay BUDUNBAY: birl. Budun/Bay BUDUNBİKE: birl. Budun/Bike BUDUNÇAR (Budunçu-Yir) Sözcüğünün tam anlamıyla” Ulusçu”, “milletçi” T...Efsanevi Alanguva’nın babasız oğlu. Efsaneye göre “Oğuz Töresi”’ni yeniden gündeme getirip, yürürlüğe koyan kişi BUDUNÇAR MUNAK: birl. Budunçar/Munak T...Oğuz kağan dönemi beylerinden BUDUNÇİ: Buduncu, Ulusçu BUDUNÇİYİR: birl. Buduncu/Yir,yer toprak T...Çengiz Kaan’ın dip dedelerinden BUDUNÇUYAR: (Budunçiyir) BUDUNHAN: birl. Budun/Han T...Buhara hanlığının kurucusu ve ilk hanı BUDUNAL: birl. Budun/Al BUGA: Boğa BUGAN: 1- Boğan 2- Alamet, işaret, iz BUGANAY: birl. Bugan/Ay T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu ve Baybaktı oymakları dip dedelerinden BUGATEG: Boğa gibi güçlü

86

BUGAY: 1-Afacan, ele avuca sığmayan 2- Buğu, ceylan T...Kazakların, Ortayüz bölüğü oymak beylerinden BUGU: 1- Buğu, ceylan 2- Böcek, örümcek 3- Canavar T...Kazakların, Togay oymağı dip dedelerinden BUGUR: Sürekli,devamlı, devamlılığı olan BUGA: Boğa BUĞATEKİN: birl. Boğa/Tekin T...Kirman Selçuklularının beşinci hanı BUĞDAN: Buğudan BUĞDAY: Buğday T...Divanı Lügat’te adı geçen bir bey BUĞRA: 1- Genç aygır 2- Genç erkek deve BUĞRA ALP: birl. Buğra/Alp BUĞRA HAN: birl. Buğra/Han T...Uygur hanlarından BUĞRAİLİG: birl. Buğra/İlig T...Karahanlı hanlarından Togan Han’ın kardeşi BUĞU:1- Ceylan, 2- Yavru geyik 3- Buhar BUĞU ALP: Buğu/Alp BUĞUBEGÜM: birl. Buğu/Begüm BUĞUHAN:birl. Buğu/Han T...1- Çengiz kaan’ın dip dedelerinden 2- Uygur hanlarından BUĞU TEKİN: birl.Buğu/Tekin T...Dokuz Oğuz destanında adı geçen bir bey BUĞU TUĞRUL: birl. Buğu/Tuğrul T...1- Selçuklu hanı Tuğrul bey’in bazı kayıtlardaki adı böyle geçer.2- Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BUĞUÇAN: Boğucu, boğaç T...Çengiz Kaan dönemi bey ve komutanlarından BUKA: Boğa T...Irak Selçukluları beylerinden, anası oğlu bey’in yakın yoldaşı BUKAALP: birl. Boğa/Alp BUKAĞI: Kelepçe, atların ayağına takılan bir çeşit köstek T...Batı Göktürkleri bey ve komutanlarından BURAK: Güçlü, yenilmez BURAK TUTUK: birl. Burak/Tutuk T...Uygur yazıtlarında adı geçen bie bey BUKAN: (Mokan, Büken) Güçlü, yenilmez BUKAN KAĞAN: (Mokan, Kağan) T...Göktürk kağanlarından BUKUK: Tomurcuk, filiz BULAÇ: Bulucu, keşşaf, mucit BULAGAN: 1- Olgun, kamil 2- Bulan, bulucu T...Hazar devleti hanlarından BULAK: Göze, kaynak, pınar BULAKHAN: birl. Bulak/Han T...Altınordu hanlarından BULAN: (Bulgan) Bulmaktan...keşşaf, mucit T...Moğol oymaklarından ve ilk beylerinden BULAN HAN (Bulan Kağan): birl. Bulan/Han, Kağan T...Hazar Kağanlarından BULAR: Bulur, mucit BULASI: Ülkü, bulunması istenen

87

BULAT: (Bulut) (..Bu ad, Farsça “polat” da olabilirse de kişisel görüşüm olarak, Bulut olabileceğini düşündüm. Çünkü, kayıtlarda Arapça yazılı olması ve Türkçe’nin ağız farklılıkları sonucu böyle bir biçime girebileceği, ayrıca bu ağız farklılıklarının anlam farklılığına yol açmadığı gerçeğinden yola çıktım.) T...Kazan hanlığının son dönem bey ve komutanlarından BULÇA: 1- Bolluk, ganimet, bereket 2- Bulucu, mucit T...Atilay Han’ın dip dedelerinden BULÇAHAN: birl. Bulça/Han T...Oğuz destanında adı geçen bir bey BULÇU: Bulucu, mucit BULÇUM: Keşif, buluş BULDAN: Bolluk, refah BULDU: Önemli, değerli, az rastlanan BULDUR: 1-İri su damlası 2- Gözyaşı BULDAK: 1- Bulanık, karışık, karma 2- Kıyı, sahil T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından (Yağıbasan bey’in oğlu) BULGAN: 1- Olgun,kamil 2- Bulucu, mucit BULGANÇ: Karma, kırma, karışık BULGAR: Karışık, bulanık, karışmış, içiçe girmiş BULGAŞ: Karışıklık, karmaşa BULGAY: birl. Bulug/Ay T...Otmanlıların dip dedelerinden BULMAZ: 1- olgunlaşmamış 2- Sakin, tembel BULMUŞ: 1- Olgun, erdemli, oturaklı 2- Keşşaf, mucit T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BULU: Anlayış, idrak, izan BULUÇ: 1-Bulucu 2- anlayış, fehim T...Atilay Han’ın dip dedelerinden BULUG: 1- Keşif bölgesi, keşfedilen yer, bölge 2- Fidye, haraç T...Divanı Lügat’de adı geçen bir bey BULUGA: Bulug BULUGAN: Bulan, bulucu BULUK TİMUR: birl. Buluk/Timur BULUM: İrfan BULUNG: Bulunulan yer, yön, taraf BULUNGU: Bulung BULUŞ: 1-Ferset, buluculuk 2- Manevi destek BULUŞGAN: Maharetli, becerikli BULUT: Yağmur bulutu BUMİN: 1- Merkez ordu, çekirdek ordu 2- Puhu kuşu BUMİN KAĞAN: Bumin/Kağan T...Tarihteki “Türk” adıyla bilinen ilk devlet olan Göktürk devletinin kurucusu olan ulu kişi BUN: Üzüntü, keder, bunalım, kendinden geçiş BUNAK: bunlu, üzüntülü, kendinden geçmiş BUNALMIŞ: Üzgün, mahzun BUNBEG: birl. Bun/Bey BUNG: Bun, keder BUNLUALP: birl. Bunlu/Alp BUNLUBAY: birl. Bunlu/Bay BUNLUBEK: birl. Bunlu/Bey

88

BUNLUĞ: Bunlu, kederli BUNLUHAN: birl. Bunlu/Han BUNSUZ: Mutlu, huzurlu BURAN: Burmaktan...Burucu BURCU: 1- Buruk, burucu 2- Güzel ve keskin koku 3- Biber BURÇAK: 1- Nohutgillerden bir tahıl 2- İrmiklik buğday BURÇALP: birl. Burç/Alp BURÇAY: birl. Burç/Ay BURÇBEĞ: birl. Burç/Bey BURÇİGEN: Böü/Tigin Moğol ağzındaki söylenişi (Türk ağızlarında Kuzey’e çıkıldıkça T ”ler Ç’ ye dönüşür. Çigin, Tigin, Çengiz Tengiz vb.) T...Çengiz Kaan’ın aile adı. Uygur kökenli olup, sonraları kuzeye göç ederek,Moğol oymaklarının arasına karışmış bir oymak BURÇİN: Dişi geyik T...Çengiz Kaan’ın ,Konrat oymağı beyinin kızı olan ilk evdeşi (Cuci Han, Çağatay Han, (Burçigen) Öketay Han ve Tulay Han’ın anaları) BURÇUGİN: Özü sözü bir, güvenilir T...Göktürkler dönemi beylerinden BURÇUK: 1- Tahta veya keçeden yapılmış küçük heykel 2- Varlık, servet 3- Çiçek, gül BURÇUN: Burçin BURHAN: birl. 1- Vur/Han 2- Bur/Han BURKA: Yüz örtüsü, fular (Tozdan ve fırtınadan korunmak için yüze takılan örtü) BURKAN: 1- Totem, heykelcilik 2- Hüzün, iç burkuntusu BURKANAY: birl. Burkan/Ay BURKANKULU: birl. Burkan/Kulu T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BURKAY: birl. Buruk/Ay BURKE: 1-Burka 2- Berke, kamçı BURKEHAN: birl. Burke/Han T...Altınordu hanlarından (Cuci Han’ın oğlu, Batu Han’ın kardeşi) BURKEOĞUL: birl. Berke/Oğul T...Berke Han’ın han olmadan önceki adı BURKUT: birl. Bur/Kut T...Özbek oymak beylerinden BURLA(Hatun): Üzüm, üzüm salkımı T...1- Çengiz Kaan’ın anası 2- Bayındır Han’ın kızlarından BURTA: 1- Benek, ben 2- Altın tozu BURTAG: Burtak çakıllı, taşlı toprak BURTAKALP: birl. Burtak/Alp BURTE CUCİN: birl. Burte/Cucin T...Öketay Kaan’ın birinci evdeşi BURUK: Kırgın, alıngan, mahzun BURUKALP: birl. Buruk/Alp BURUKAY: birl. Buruk/Ay BURUKBAY: birl. Buruk/Bay BURUKBEY: birl. Buruk/Bey BURUKBÖRİ: birl. Buruk/Böri BURUKER: birl. Buruk/Er BURUL: İçli, içten, samimi BURULTAY: birl. Burul/Tay T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BURUNÇUK: Burulmuş, buruşuk T...Türkmenlerin. Çavdur oymağı dip dedelerinden

89

BURUNDU: Atların terbiyesi için burunlarına takılan kıskaç T...Kazak hanlarından BURUNDUK: (Burundu) T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından BURUNGU: Geçmiş, mazi, hatıra BUŞKU:Telaş, heyecan BUTUN: Bütün, budun BUYAN: (Bayan, Muyan) 1- Kut, baht, mutluluk 2- Sevap,hayr3- Dayanıklılık, mukavemet BUYAN KARA:birl. Buyan/Kara T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BUYAN TİMUR: birl. Buyan/Timur T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BUYANAY: birl. Buyan/Ay BUYANBEGÜM: birl. Buyan/Begüm BUYANBİGE: birl. Buyan/Bige BUYANÇUK: Buyancık BUYANDI: Kutlu, bahtı açık BUYANDU KAĞAN: birl. Buyandı/Kağan T...Uygur kağanlarından BUYRA: Kıvırcık, kıvrılmış, bürülmüş BUYRAÇ: Amir, buyuran T...Yabaku hanlığı beylerinden BUYRAT: Engebe, engel T...Baykal gölü cıvarında yaşayan bir Moğol oymağı BUYRUK: 1- Emir, buyuruk, buyurma 2- Göktürkler döneminde vezir, (bakan) anlamına da kullanılmıştır. BUYRUKALP: birl. Buyruk/Alp BUYRUKATA: birl. Buyruk/Ata BUYRUKAY: birl. Buyruk/Ay BUYRUKBAY: birl. Buyruk/Bay BUYRUKÇUR: birl. Buyruk/Çur T...Göktürkler (Bilge Kağan) dönemi beylerinden ve Çin elçilerinden BUYRUKHAN: birl. Buyruk/Han BUYUN: (Buyan, Bayan) T...Manas destanında adı geçen bir bey BUYURUK: Buyruk, emir T...Çengiz Kaan dönem Nayman beylerinden BUZAÇ: Bozucu, bozguna uğratan T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey BUZAÇ TUTUK: birl. Buzaç/Tutuk T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BUZAN: Bozan, düşman birliğini dağıtan T...Atilay han dönemi Hun komutanlarından BUZANALP: birl. Bozan/Alp BUZANHAN: birl. Bozan/Han T...Çağatay hanlarından BUZKAN: 1- Buzan 2- Buz/Kan BÜBÜLÜK: Gül, konca BÜDENE: Bir bıldırcın türü BÜGÜ : 1- Büyü, sihir 2- felsefe 3- ejderha BÜGÜHAN: birl. Bügü/Han BÜK: Kıyı, sahil BÜKE: 1- Genç kız, küçük hanım (Bike) 2- Bükü, ejderha

90

BÜKE BADRAÇ: birl. Büke/Badraç T...Mitolojideki, yedi başlı ejderha BÜKEÇ: Güçlü, bükücü T...Özbeklerin Konrat oymağı beylerinden BÜKEY: Büken, bükücü, güçlü BÜKİN: Hanımcık, küçük hanım T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir hanım BÜKLÜM: Kıvrım, büküntü, saçak BÜKÜ: Ejderha BÜKÜŞ: Bükme eylemi, bükmek BÜKÜŞ BUĞA: birl. Büküş/Boğa T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BÜLEK: Bilek T...Kırgızların, Mürti oymağı beylerinden BÜLTE: Demet, deste, top BÜNGÜ: Tos atmak, kafa vurmak BÜNGÜBAY: birl. Büngü/Bay BÜR: Gonca; gonca gül BÜRÇE: Kurt yavrusu BÜRÇEK: 1- Kurt yavrusu 2- Saç kıvrımı BÜRGE: 1- Kellik 2- Bahşiş, hediye BÜRGEBEGÜM: birl. Bürge/Begüm BÜRGEBİKE: birl. Bürge/Bike BÜRKEV: Himaye,vesayet BÜRKÜT: 1- Bahşiş, hediye 2-bir kartal türü T...Manas destanında adı geçen bir bey BÜRKÜT KARA: birl. Bürküt/Kara T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey BÜRÜM: Bürülmüş, katlanmış BÜRÜNCÜK: İpekten yapılmış, şal, fular BÜTE: 1- Fidan 2- Bütünlük BÜVET: Baraj, set, su seti BÜYÜ: Sihir, gizliyi bilme işi, bilgelik BÜYÜK: 1- Olgun, saygıdeğer 2- Bilge 3- Büyü, büyücü

91

-C-Ç- CABADAK: Hayret, şaşma CABALAK: Yabalak, yaygın T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü Bayoğlu ve Altun oymağı dip dedelerinden CAĞIMDA: Yaratıcı, üretken CAĞIMDI: lütufkar, iltifat eden CAĞLI: Namuslu, dürüst CAKŞI: Yakşı, yakışıklı, güzel T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey CALMAN: Yalman T...Kazakların, Ortayüz bölüğü Semiz oymağı dip dedelerinden CAMAN: 1- Yaman, 2- Kam, büyücü CAMANBAY: birl. Caman/Bay..Şamanist gelenekte, obanın büyücüsü,doktoru, kötü ruhları kovan kişi CAMUGA (Camuka) Kızgın, asabi T...Çengiz Kaan dönemi beylerinden CANİK: Tüccar, ticaret erbabı CANKU: Meşveret (Farsçadaki “can” sözcüğüyle yalnızca ad benzerliği var.) CARIP: Yarkın, dost, çok yakın arkadaş CARLIK: Yarlık, emir, ferman CARTI: Şık, alımlı CARUZ: Heyecan CATUK: Halim, haluk CAV: Gösteriş, afi, fiyaka T...Akşitler devletinin kurucusu olan Mehmed Han’ın dedesi CAVANKUL: Uygurlar döneminde ordunun sol cenahını ve oradaki askerlerin tümüne verilen ad CAVILDAK: Neşeli, şen şakrak CAVLI: Gösterişli, cafcaflı CAVLIBEGÜM: birl. Cavlı/Begüm CAVLIBİGE: birl. Cavlı/Bige CAYMAZ: Cesur, kararlı CAYNAK: Pençe, Doğan pençesi T...Kırgız oymak beylerinden CEBE: 1- Silah,ok, cephane 2- Zırh CEBEALP: birl. Cebe/Alp CEBEN: Gayretli, çalışkan T...Selçuklular dönemi komutanlarından CEBENOYAN: Cebe/Noyan T...Çengiz Kaan’ın dünyaca ünlü komutanı ve yakın arkadaşı.(Çengiz’in bütün Türkleri bir bayrak altında toplama fikrinin mimarı bu ulu kişidir.) CEBESOY: birl. Cebe/Soy CELASUN: (Çalasun) 1- Delikanlı 2- Cesur, savaşçı 3- Becerikli, eli tez. CELAYIR: (Çalayır) 1- Bilgin, güngörmüş, tecrübeli 2- savaşçı T...Kazakların, Uluyüz bölüğüne bağlı oymak ve bu oymağın kurucu beyi CELDEN: Yel, yel parçası T...Kırgızların, Togay ve Bugu oymakları dip dedelerinden CELKELDİ (Celgeldi,Yelgeldi) birl. Cel/Geldi T...Kırgızların, Manguç oymağı beylerinden CELME: Çalım, fiyaka, gösteriş CELMEALP: birl. Celme/Alp

92

CELMEGÜN: birl. Celme/Gün CENGEL: Hafif, ince CENGİZ: Çengiz, Tengiz, Deniz CENGİZHAN: birl. Cengiz/Han CERAY: birl. Yer/Ay CEREN: Ceylan, ahu, gazel CERENAY: birl. Ceren/Ay CERKİN: Hısım, yakın CERKUDAY: birl. Yer/Kutay T...Eski dönem yer tanrısı CETİK: Yetkin, uzman, olgun CETİZ: Yetkin, becerikli CEYHAN: Aslı Çayhan..dır. birl. Çay/Han CEYHUN: (Ceyhan, Çayhan) CEYRAN: Ceren CIDA: Mızrak, kısa saplı mızrak CIGI: Şamanist gelenekte ,iyi ruh. Boy ve oymakları kötülüklerden koruduğuna inanılan ruh CILDUZ: Yıldız CILIMGA: Kağan ve Han’ların mektuplarını yazmakla görevli kişi CIVGIN: Nihal CIVI: (Cıgı) CİBELİK: Sonsuz, sonsuzluk CİCİ: (Cicik, cicek) 1- Çiçek, gül 2- Konuk 3- Sevim, sevimlilik CİCİBEGÜM: birl. Cici/Begüm CİCİANAGA: birl. Cici/Anaga (Analık) T...Babürler devleti vezirlerinden, Ekber Han’ın evdeşi CİCİBİGE: birl.Cici/Bige CİCİN: Cici CİDAGU: Yetkin, yetenekli, becerikli CİDE: İri, uzun bir ağaç türü CİGA: Taç, gelin başı CİGABEGÜM: birl. Ciga/Begüm CİGABİGE: birl. Ciga/Bike CİGAY (Ciga) CİĞİL: Hafif, yeğni, kolay CİĞİLAY: birl. Ciğil/Ay CİLASUN (Celasun) CİLMAYA: Türk mitolojisindeki efsanevi kanatlı at CİNGİL: 1- Galip, utkan 2- Güvenilir,sadık CİNGİLAY: birl. Cingil/Ay CİNGÜ: Zafer, utku CİNGÜBAY: birl. Cingü/Bay CİNGÜER: birl. Cingü/Er CİVİL: İyi ruh, temiz , arınmış ruh CİVİLAY: birl. Civil/Ay COLAY: (Yolay) birl. Yol/Ay...Kazaklarda “ayağı uğurlu” kişiler için kullanılır. COLDA: Yolcu, yola çıkan COLDACAKŞI: birl. Yolda/Yakşı T...Kırgızların Mürdi oymağı beylerinden CUCİ: 1- Cici, çiçi, cicik, çiçek, çuçu, çuçi 2- Konuk..Bu ad daha çok, beklenmeyen doğumlar sonrası kullanılır ve bu yüzden “konuk” anlamını içerir CUCİALP: birl. Cuci/Alp CUCİBAY: birl. Cuci/Bay

93

CUCİBEGÜM: birl. Cuci/Begüm CUCİBİKE: birl. Cuci/Bike CUCİBUĞA: birl.Cuci/Boğa T...Çengiz Kaan’ın ilk oğlu. Altınordu devletinin kurucusu, Batu Han’ın babası CUCİKASAR: birl. Cuci/Kasar, kazar, keser T...Çengiz Kaan’ın kardeşlerinden CUCİKAZAR: (Cuci hazar) birl.Cuci/Keser T...Taygutlular devleti hanlarından CUCİN: Cuci CUCİNHATUN: birl. Cucin/Hatun T...Kıpçak hanlarından, Mengü Timur Han’ın evdeşi CULUM: Narin, nazik, hassas CUMUK: Yumuk, yumulmuş T...Kazakların Ortayüz bölüğü, Kara Giray oymak beylerinden CUPAR: Parfüm, güzel koku CUPARAY: birl. Cupar/Ay ÇABA: Gayret, enerji t...Atilay Han’ın yeğenlerinden ÇABAALP: birl. Çaba/Alp ÇABACI: Gayretli, enerjik T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Baybaykı oymağı dip dedelerinden ÇABAHAN: birl.Çaba/Han T...1- Karahanlılar dönemi beylerinden 2- Batı Göjtürkleri (Tardu Şad) Dönemi bey ve komutanlarından ÇABAK (Çaba)1-Çabuk,çevik 2- Küçük bir göl balığı türü T...kuman Hanlığı dönemi beylerinden ÇABAR: 1- çpar, davranır 2- Ulak, kurye, elçi T...Kaydu Han’ın oğullarından ÇABUK: (Çapuk) Çapan, çaba gösteren, çabalayan T...Babür Han’ın bey ve komutanlarından ÇAÇA: 1- Savaş baltası 2- Gemici 3- Çiçi, çiçik ÇAÇAHAN: birl. Çaça/Han T...Doğu Hun hanlarından ÇAÇAKLI: (Çaçalı) T...Özbeklerin Konrat oymağı dip dedelerinden ÇAÇASENGÜN: birl. Çaça/Sengün T...Göktürkler (Bilge Kağan) dönemi bey ve komutanlarından ÇAĞAN: (Çakan) T...Samanoğulları dönemi Horasan valisi ÇAGAVUN: Bal arısı ÇAĞ: 1- Zaman, vakit 2- devir, devran 3- su sesi, şırıltı ÇAĞA: Yavru çocuk ÇAĞAÇAN: birl. Çağ/Açan ÇAĞAÇAR: birl. Çağ/Açar ÇAĞALP: birl. Çağ/Alp ÇAĞAN: 1- Bayram, eğlence 2- Şimşek 3- gürz, çakan 4- Beyaza kaçan beyazımsı T...Kıpçak hanlığı dönemi beylerinden ÇAĞANAK: Çalgı, enstrüman ÇAĞAŞ: Kırlangıç ÇAĞATAY: birl. Çağ/Atay 1-Çağının en ünlüsü 2- çağdaş, çağının ilerisinde T...Babür Han dönemi beylerinden (Çağatay Hasan Ali bey) ÇAĞATAYHAN: birl. Çağatay/Han

94

T...Çengiz Kaan’ın oğullarından ve Çağatay devletinin kurucusu (..Çengiz imparatorluğunun resmi dili Türkçe idi. Ancak sonraki dönem,ayrı devletlerin oluşması ile bazılarında ortaya çıkan dil ve kültür, karışıklıklarına rağmen,Çağatay Han, Türk diline ve edebiyatına çok büyük önem vererek ayrı bir ivme kazandırmıştır. Bu yüzden, Türkçemiz bu ulu kişiye çok şey borçludur. Ayrıca günümüzde konuşulan Türkçenin ağız ve gramer yapısı,” Çağatay lehçesi” olarak bu kişinin adına atfen onun döneminden gelmektedir.) ÇAĞATAYHATUN: birl. Çağatay/Hatun T...Altınordu hanlarından, Uzbek Han’ın evdeşi ÇAĞAY:birl. Çağ/Ay ÇAĞAYBAYLI: birl. Çağay/Baylı T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Yedi Uruğ oymağının kurucu beylerinden ÇAĞBAY: birl. Çağ/Bay ÇAĞBEGÜM: birl. Çağ/Begüm ÇAĞBEK (Çağbey) birl. Çağ/Bey ÇAĞBİKE: birl. Çağ/Bike ÇAĞBUĞA: birl. Çağ/Boğa ÇAĞDAŞ: Çağın insanı, aynı çağda yaşayan kişiler ÇAĞER: birl. Çağ/Er ÇAĞGÜN: birl. Çağ/Gün ÇAĞHAN: birl. Çağ/Han ÇAĞHANIM: birl. Çağ/Hanım ÇAĞIBEK: birl. Çakı/Bey T...Timur Kürkan Han dönemi beylerinden ÇAĞIL: 1- Su sesi 2- Çakıl taşı ÇAĞILAY: birl. Çağıl/Ay ÇAĞILDAK: Çağlayan, şelale T...Kırgızların, Togay ve Saru oymaklarının dip dedelerinden ÇAĞILHAN: birl.Çağıl/Han ÇAĞILTI: 1- Su sesi, suyun taş ve kayalara çarparken çıkartığı ses ÇAĞIN: 1- Şimşek , çakın 2- Gürz, topuz T...Babür Han’ın komutanlarından ÇAĞIR: Çağırı, çağrı ÇAĞIRBEYKE: (Çağır/Bike T...Çengiz Kaan’ın gelini, Cuci Han’ın evdeşi, Batu Han’ın anası ÇAĞIRGAN: Çağıran, devetkar ÇAĞLA: 1- Namuslu, dürüst 2- Erik türlerinden bir yemiş ÇAĞLAK: 1- Namuslu, dürüst 2- Çağlayan, şelale ÇAĞLAR: Şelale, çağlayan ÇAĞLASUN: Dürüst ÇAĞLAV: Dürüst ÇAĞLAYAN: Şelale ÇAĞLAYIK: Şelale ÇAĞLI: 1- Dürüst 2- Yakışıklı, güzel ÇAĞLIN: Meşhur ve liyakat sahibi ÇAĞRI:1- Mesaj, davet 2- Doğan kuşu, doğanın bir çeşidi T...Göktürkler dönemi beylerinden ve Kürşad’ın kırklarından ÇAĞRI ALP: birl. Çağrı/Alp ÇAĞRIBAY: birl. Çağrı/Bay ÇAĞRIBEĞ: birl. Çağrı/Bey T...Selçuklu devletinin kurucusu Tuğrul Han’ın kardeşi Alparslan Han’ın babası ÇAĞRIBOĞA: Çağrı/Boğa ÇAĞRI TEKİN: Çağrı/Tekin T...Karahanlılar Hanlarından

95

ÇAĞRI TİGİN: Çağrı/Tigin T...Divanı Lugati Türk’ün yazarı olan, Kaşgarlı Mahmud beyin babası ÇAĞRI TİMUR: Çağrı/Timur ÇAĞRIBARS: birl. Çağrı/Bars ÇAĞRIBAY: birl. Çağrı/Bay ÇAĞRIBÖRİ: birl. Çağrı/Böri ÇAĞRIKUL: birl. Çağrı/Kul ÇAĞRITAN: birl. Çağrı/Tan ÇAĞRITAY: birl. Çağrı/Tay ÇAĞRUK: Katı, sert ÇAKA: 1- Savaş baltası 2- Çakı 3- Fiyaka, çalım, gösteriş T...Türkmenlerin Çavdur oymağı dip dedelerinden ÇAKABAY: birl. Çaka/Bay ÇAKABEY: birl. Çaka/Bey T...Anadolu Selçuklular dönemi beylerinden. Kılıçarslan han’ın kaynatası. Anadoludaki ilk denizcilik hareketlerini başlatarak bu konuda öncülük yapan bey ÇAKABÖRİ. birl. Çaka/Böri ÇAKAHAN: birl. Çaka/Han T...Kıpçak hanlarından ÇAKALOZ: 1- Fener 2- İlkel bir top silahı (Top mermisi yerine çakıl taşı atan) ÇAKAN: 1- Gürz,topuz 2- Şimşek T...Çengiz Kaan’ın komutanlarından ve evlatlığı ÇAKANBAY: birl. Çakan/Bay ÇAKAR: 1-Deniz feneri 2- gürz T...Selçuklşular dönemi, Musul valilerinden ÇAKARHAN: birl. Çakar/Han T...II.yz. Moğol Hanlarından ÇAKAR KOCA: Çakar/Koca T...Çengiz Kaan’ın Çin elçisi ÇAKARLI: Çakar/lı T...İran Türkmenleri, Karapapak oymak beylerinden ÇAKI: Kesici, yontucu küçük bıçak ÇAKICI: 1- Çakma eyleminde bulunan 2- Çakı ustası ÇAKIL: Çakıl taşı ÇAKIN: 1- Şimşek 2- Kıvılcım T...Selçuklular dönemi beylerinden (Kılıç Arslan’ın damadı) ÇAKINBAY: birl. Çakın/Bay ÇAKINTİMUR: birl. Çakın/Timur ÇAKIR:1- Doğan türü bir avcı kuş 2- Gürz 3- Şarap, içki T...Çağrı bey için bazı kaynaklar bu ad ile bahseder ÇAKIRALP: birl. Çakır/Alp ÇAKIRBAY: birl. Çakır/Bay ÇAKIRCA: Doğan türü bir avcı kuş ÇAKIRCALI: Çakırca/lı ÇAKIRCI: Eskiden saraylarda, özel olarak doğan terbiyeciliği yapanlara verilen bir sıfat ÇAKIRHAN: birl. Çakır/Han ÇAKIRKAN: birl. Çakır/Kan ÇAKMAK:..Çak kökünden türeyen, vurmak, kesmek, bölmek eylemi için kullanılan bir sözcük T...1- Kurtuluş Savaşı kahramanlarından ve Atatürk’ün yakın arkadaşlarından, (Mareşal Fevzi Çakmak) 2- Mısır-Türk kölemenleri dönemi, Suriye valilerinden ÇAKMUR: Tutumlu, eli sıkı

96

ÇAKTU: İri yapılı, gösterişli ÇAL: Kılıç darbesi, darbe, vuruş T...Türkmenlerin ,Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden ÇALAP: Ulu ruh, Kaadiri mutlak (Eski dönem Tanrı sıfatlarından) ÇALAPBERDİ: birl. Çalap/Verdi ÇALAPKUL: birl. Çalap/Kul ÇALBAK: birl. Çal/Bak T...Kırgızların, Togay ve Tolkan oymakları dip dedelerinden ÇALBAY: birl. Çal/Bay T...Manas destanında adı geçen bir bey ÇALGAR: Çalıcı, vurucu T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden ÇALGIÇAY: Taştan yapılmış el değirmeni T...Kırgız oymak beylerinden ÇALHAN: birl. Çal/Han T...Özbek Han’ın Rusya elçisi ÇALIK:1- Silahşör, iyi kılıç kullanan 2- Çelik 3- Mesaj, haber 4- Haşarı, yaramaz T...Göktürkler dönemi beylerinden ÇALIKALP: birl. Çalık/Alp ÇALIKUŞU: birl. Çalı/Kuşu T...Kırgız oymaklarından ve bu oymağın ilk beylerinden ÇALIM: 1- Gösteriş, fiyaka, kurum 2- Kılıcın keskin tarafı ÇALIMALP: birl. Çalım/Alp ÇALIMAY: birl. Çalım/Ay ÇALIMBAY: birl. Çalım/Bay ÇALIMER: birl. Çalım/Er ÇALIMLU: Gösterişli, çekici ÇALIN: Çiğ, jale ÇALIŞ: Azim, ceht ÇALIŞALP: birl. Çalış/Alp ÇALIŞHAN: birl. Çalış/Han T...Ertuğrul Gazi’nin dedesi ÇALIŞGAN: Çalışkan, işgüzar ÇALKARA: 1- Doğan türü bir avcı kuş 2- birl. Çal/Kara T...Göktürkler dönemi beylerinden ÇALKIN: Darbeci, hamleci, vurucu ÇALMA: Maden üzerine yapılmış oyma, işleme ÇALMABEK: birl. Çalma/Bey ÇALMAN: Çalıcı, vurucu T...Altay Türkleri, Televut oymağı dip dedelerinden ÇALUK: Çalık ÇALUKBAY: birl. Çaluk/Bay ÇAM: Bir ağaç türü ÇAMHAN: birl. Çam/Han T...Hiyve hanlığı hanlarından ÇAMTOSUN: birl. Çam/Tosun T...Şeyban Han’ın komutanlarından ÇAMUR: Sazlık, bataklık T...Selçuklular dönemi beylerinden ÇAMURALP: birl. Çamur/Alp ÇAMURBAY: birl. Çamur/Bay ÇAMURBEK: birl. Çamur/Bek T...Göktürkler dönemi beylerinden. (Çuluk Kağan’ın muhafızlarından)

97

ÇANAYAZ: Berrak, billur ÇANDAR: Karışık, karma ÇANDIR: Karışık ÇANGA: 1- Soylu 2- Pençe ÇANGABAY: birl. Çanga/Bay ÇANGAL: 1- Çok sık ağaçlı bölge 2- Budaklı ağaç ÇAPAN: 1- Ulak, haberci 2- Enerjik,- çalışkan 3- iş elbisesi, eski giysi ÇAPANALP: birl. Çapan/Alp ÇAPANAY: birl. Çapan/Ay T...Kırgız oymak beylerinden ÇAPANBAY: birl. Çapan/Bay ÇAPANER: birl. Çapan/Er ÇAPAR: 1- Enerjik, çalışkan 2- Giysi 3- Saldırgan 4- ulak, haberci T...Batı Han’ın oğullarından ÇAPGIN: Enerjik, koşan, ardından giden ÇAPGUR: Tufan, afet, deprem ÇAPIN: Atak, hücum, savlet ÇAPITGAN: Saldıran, saldırgan T...Karahanlılar dönemi bey ve komutanlarından ÇAPKAN: Çapan ÇAPKUR: (Çapgur) T...Altay Türkleri, Kişiler oymağı dip dedelerinden ÇAPLAN: Bir şahin türü T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden ÇAPLI: Şahin türü bir avcı kuş T...Karahanlılar dönemi beylerinden ÇAPTI: Koşan, seğirten T...Altay Türkleri Kişiler oymağı dip dedelerinden ÇAPTUĞ: Ünlü, çok tanınan ÇAPUL: Çap...mak kökünden, vuran, saldıran, alıp götüren vb. eylemlerin tümü ÇAPULAŞ: birl. Çapul/Aş ÇAPUTGUN: (Çaputgan) Cellat ÇARBUĞA: birl. Çar(çur)/ Boğa T...Otmanlıların dip dedelerinden ÇARDU: Cili, perili ÇARMAGUN: Görevli, görevlendirilmiş , emir almış ÇARMAGUN NOYAN: Çarmagun/Noyan T...Çengiz Kaan’ın komutanlarından ÇAŞKA: Sabi,bebek, yavru ÇAŞUT: Haberci, muhbir, ajan ÇAT: Yansıma, yayılma, ün ÇATAK: Çatal, çatallı, iki kollu değnek ÇATAKBEĞ: birl. Çatak/Bey ÇATAL: İki kollu, iki kola ayrılmış nesne ÇATGAL: 1-Yüksek dağlık bölge 2- Çatal T...Kırgız oymak beylerinden ÇATIK: Çatılmış, tersleşmiş T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Girey oymağı dip dedelerinden ÇATLI(ğ): 1-Ünlü, tanınmış 2- Gözü kara, cesur ÇATUK: Bıçak sapı yapılan bir ağaç türü ÇAV: Ün, şöhret, yansıma, duyuru, bildiri ÇAVBEGÜM: birl. Çav/Begüm ÇAVBİGE: birl. Çav/Bike

98

ÇAVA: Ünlü, tanınmış T...Divanı Lügat’de adı geçen bir bey ÇAVADUR: birl. Çava/Dur T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ÇAVAŞ: Ünlü, tanınmış ÇAVAY: birl. Çav/Ay ÇAVDUR: birl. Çav/Dur T...Türkmen oymak beylerinden ÇAVLAK: Çağlayan, şelale ÇAVLAN: Çağlayan ÇAVLAY: birl. Çavlı/Ay T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu oymağı dip dedelerinden ÇAVLI: 1- Ünlü,meşhur 2- Doğan yavrusu T...Seçuklular dönemi, Azerbaycan atabeylerinden ÇAVLIBAY: birl. Çavlı/Bay ÇAVUDUR: İyi üne ve şöhrete sahip olan ÇAVUNT: Ün, şöhret ÇAVUŞ: Bilgi veren, bilgi götüren, bilgi dağıtan (Çav...kökünden) ÇAVUT: Duvar, sütun ÇAY: Dere, ırmak ÇAYAN: 1- Dövülmemiş, dökme demir 2- İşlenmemiş ham demir ÇAYHAN: birl. Çay/Han ÇAYKARA: birl. Çay/Kara ÇAYLAK: Kuyruğu uzun ve çatallı bir avcı kuş ÇAYLAN: 1-Dere kenarı 2- Çağlayan ÇEBER: 1- Usta, mahir 2- Hoş, latif ÇEBİ : (Çepi,çepni) 1- sert bakışlı 2- usta eli yatkın, yetenekli 3- civciv, ferik 4- cebe, çebe, silah T...oğuz Kağan’ın torunlarından. Oğuz’un 24 boyundan biri ÇEBİŞ: Çebi ÇEKEN: Cazip, cazibe, çekicilik ÇEKİM: Cazibe, çekicilik ÇEKİMALP: birl. Çekim/Alp ÇEKİMHAN: birl. Çekim/Han ÇEKİMAY: birl. Çekim/Ay ÇEKİMBEK: birl. Çekim/Bey ÇEKİMBİGE: birl. Çekim/Bike ÇEKİMER: birl. Çekim/Er ÇEKİMLÜ: Çekimli, cazibeli ÇEKİMTAY: birl. Çekim/Tay ÇEKLİ: Armağan, hediye, düğün hediyesi T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Alimoğlu oymağı dip dedelerinden ÇEKMERGEN: Nişancı, iyi vuruş yapan, silahşör T...Altay destanlarında adı geçen bir bey ÇELEK: Bülbül, güzel öten bir kuş ÇELEN: 1- Becerikli, çalışkan 2- Fettan, yanıltıcı ÇELİK: (Çelük.çuluk) Gücü arttırılmış sert demir (...Farsçadaki “çalik”, dal parçası anlamına gelir ve bununla hiçbir ilgisi yoktur. Yalnızca ad benzerliği olmasına rağmen, bazı kaynaklar bu sözcüğün de dilimize farsçadan geçtiğini söylerlerse de bu yanlıştır.) ÇELİKALP: birl. Çelik/Alp ÇELİKEL: birl. Çelik/El ÇELİKER: birl. Çelik/Er ÇELİKHAN: birl. Çelik/Han

99

ÇELİKTAN: birl. Çelik/Tan ÇELİKTAY: birl. Çelik/Tay ÇELİKTEN: Çelik parçası ÇELİM: Beden, endam, gösteriş T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü Bayoğlu ve Aday oymakları dip dedelerinden ÇELİMALP: birl. Çelim/Alp ÇELİM TİMUR: birl. Çelim/Timur ÇELME: 1- Çalma 2- Başa örtülen bez (Bandana) ÇELME NOYAN: birl. Çelme/Noyan T...Çengiz Kaan dönemi beylerinden ve ikinci yoldaşı ÇENGİN: Gösterişli, dikkat çekici T...Kubilay Kaan’ın oğullarından ÇENGİZ: Deniz ÇENGİZ KAAN: Çengiz/Kaan T...Yalnızca Türk tarihi değil, dünya tarihinin gördüğü ve tanıdığı en büyük fatih, askeri ve siyasi açıdan en ünlü kişisidir. Asıl adı Timurçine (Timurçine, Timuçin) dir. Küçük bir beylik iken sonraları büyüyüp, genişleyerek bağımsızlığını ilan ettiği gün, toplanan kurultayın aldığı bir kararla adı “Çengiz” olmuştur. Çengiz, deniz anlamına gelmekle beraber, genişlik, sonsuzluk, ve ölümsüzlük sembolü olarak kullanılan bir ünvandır.Bu ulu kişinin döneminde, bütün Türk boyları tek bir devlet çatısı altında toplanmış, o günkü dünyanın neredeyse yarısından fazlasına egemen olunmuş ve dünya tarihinin coğrafi olarak da en büyük imparatorluğu tarih sahnesinde yer almıştır. ÇENGŞİ: Mucize, olağanüstülük T..1- Göktürkler dönemi beylerinden ve Kürşad’ın kırklarından 2- Hotan hanlığı dönemi beylerinden ÇEPEN: Hatip, iyi konuşan, güzel söz söyleyen ÇEPİ: (Çepi) ÇEPNİ: (Çebi) ÇERÇİ: Ulak, haber, bildiri ulaştırna kişi ÇERİ(Ğ): Asker, savaşçı, toplanarak bir araya gelmiş erat ÇERİBÖRİ: birl. Çeri/Böri ÇERİĞBAY: birl. Çeri/Bay ÇERİHAN: birl. Çeri/Han ÇERİKAN: birl. Çeri/Kan ÇETİN: Sert, güç, şiddet ÇETİNALP: birl. Çetin/Alp ÇETİNAY: birl. Çetin/Ay ÇETİNER: birl. Çetin/Er ÇETİNSU: birl. Çetin/Su ÇETİNTAY: birl. Çetin/Tay ÇEVEN: Çevre, muhit ÇEVGEN: Cirit, değnek ÇEVRİ: Çeviri,girdap, anafor ÇEVRİM: 1- Girdap, anafor 2- Çevre, muhit ÇIDAM: Dayanıklılık, metanet ÇIDAMLI: Metin, dayanıklı ÇIDIK: Güç, dayanıklılık ÇIGAY (Çığay): 1- Fakir, varlıksız 2- Kurt yüzlü, kurt bakışlı ÇIGAY BÖRÜ: Çıgay/Böri T...Göktürkler dönemi beylerinden Kürşad’ın kırklarından ÇIĞ:1- su damlası, kırağı 2- kar yığını, kar topu T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey ÇIĞAL: Omuz, omuz başı ÇIĞALP: birl. Çığ/Alp ÇIĞAN: (Çıkan)

100

ÇIĞAY: birl. Çığ/Ay ÇIĞBATUR: birl. Çığ/Batur ÇIĞIN: Çıkın, bohça ÇIĞIR: 1- Çağ, devir 2- çığın açtığı yol 3- dar yol, patika ÇIĞLA: Saf, halis ÇIĞLAN: Saf, halis T...Karahanlılar dönemi beylerinden ÇIĞRI: 1- felek 2- melodi ÇIKAN: 1- kaynak, kaynarca 2- yeğen, hala çocuğu ÇIKMAK: 1- çıkma eylemi 2- Kaynak 3- çakmak T...Babür Han’ın bey ve komutanlarından ÇILDIM: Seri- hızlı, enerjik ÇIMRIN: Aktif, faal ÇIN: (çin, çine) sağlam, dayanıklı, güvenilir ÇINAK: 1- sevap, hayr 2- güvenilir,sadık ÇINDAN: sandal ağacı ÇINGAY: Özü, sözü bir, sözüne güvenilir ÇINGILIÇ: birl. Çın(sağlam, dayanıklı) Kılıç T...Hindistan’da beylik kuran bir Türk beyi ÇINGIR:1- Kopuza benzeyen bir saz 2- Çıngırak ÇINIK: (Çınak) ÇINTAY: Soylu, güvenilir T...Altınordu hanlarından ÇIRAY: Yüz, eda, çehre ÇIRAY BEGÜM: birl. Çıray/Begüm ÇIRAY BİGE: birl. Çıray/Bike ÇIRGANIŞ: Zevk, haz, tad ÇITIRKI: Işık, nur, ziya ÇİBEK: Atmaca türü bir avcı kuş ÇİBİ: (Çebi) ÇİÇEK: 1- Gül, gül çiçeği 2- Cici, cicik (...Farsçadaki “çeçel”den geldiğini söyleyen bazı dilciler varsa da , Moğol dilinde çok eskiden beri kullanıla gelen bir sözcüktür. Sonraları farsçaya geçmiş olması daha akla yatkındır) T...Hazar kağanlarından Bulan kağan’ın kızı. Bizans imparatoru V.Konstantin’in eşi ve”Hazarlaen” ünvanlı Bizans imparatorunun anası ÇİÇEK BEGÜM: birl. Çiçek/Begüm T...Abbasi halifelerinden El Muktefi’nin, Türk asıllı anası ÇİÇEKBİGE: birl. Çiçek/Bike ÇİÇİ: (çiçik, çiçek) ÇİÇİHAN: birl. Çiçi/Han ÇİÇİKAĞAN: birl. Çiçi/Kağan T...Hun imparatorlarından (Ulusçuluğu, devlet siyasetine sokan ve bunun savaşını veren kişi) ÇİÇİKUTAGA: birl. Çiçi/Kut/Aka,ağa T...Çengiz “Bu ulu kişi döneminde, işkence ile alınan ifadeler geçersiz sayılıyordu” ÇİÇİYABGU: birl. Çiçi/Yabgu T...Çiçi Kağan’ın kağanlıktan önceki ad ve ünvanı ÇİGAN: Yoksul, fakir ÇİGEN: Gayretli ÇİGENDİK: Gayretli, çalışkan T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Arkın oymağı dip dedelerinden ÇİGER: 1- Gayret,azim 2- Çökertiş,çökertme ÇİGERMİŞ: Çökertmiş, düşmanı bozguna uğratmış T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından

101

ÇİGİL: Olgun,gelişmiş, olmuş ÇİGİLVAR: Kısa ve küçük ok, özel ok ÇİGİL ARSLAN: birl. Çigil/Arslan T...Selçuklular dönemi komutanlarından ÇİĞDEM: Yaban çiçeği, (Itır çiçeğinin Türkçesi) ÇİĞİL: (Çigil) ÇİĞİLARSLAN: birl. Çiğil/Arslan T...Uygurlar dönemi beylerinden ÇİKEN (Çigen) T...1- Türkmenlerin, Ersan oymağı dip dedelerinden 2- Kazakların,Kiçiyüz bölüğü, Aday oymağı dip dedelerinden ÇİL: Dağ tavuğu ÇİLAVUN: birl. Çil/Avun T...Çengiz Kaan’ın gençlik yoldaşlarından ÇİLBEK: birl. Çil/Bey T...Kırgızların, Togay vd Buğu oymakları dip dedelerinden ÇİLDE: Kış mevsiminin en soğuk dönemi T...Kırgız oymak beylerinden ÇİLDU: Hızlı, seri, çabuk ÇİLEN: 1- Çığ 2- Jale 3- Bir dağ çiçeği ÇİLENTİ: Çığ, jale ÇİLHAN: birl. Çil/Han ÇİLHANIM: birl. Çil/Hanım ÇİMÇİK: Saf, masum ÇİNE: (Çin) 1- Sadık, güvenilir 2- Öz, soy 3- kurt, kurt yavrusu ÇİNER: birl. Çin/Er T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey ÇİNKAY: Sözüne güvenilir, özü sözü bir T...Altınordu hanlarından ÇİNTİMUR: birl. Çin/Timur T...1- Geyik Han dönemi komutanlarından 2- Babür Han’ın bey ve komutanlarından ÇİNTOSUN: birl. Çin/Tosun T...Ulutaş Han’ın oğullarından ÇİPLİ: Narin, ince yapılı ÇİRAY: Yüz, çehre, eda ÇİT: Çizgi, sınır, limit ÇİTER: birl. Çit/Er (sınır muhafızı) T...Babür Han’ın bey ve komutanlarından ÇİZGEN: Saban izi, karasabanın tarlada açtığı yol ÇİZİM: Resim figürü ÇOBAN: 1- Elinde cop (değnek, sopa) olan 2- Muhtar, oba beyi T...A.Selçukluları dönemi (13.yz.) Kastamonu beylerinden ÇOBANALP: birl. Çoban/Alp ÇOBAN KAZAN: birl. Çoban/Kazan T...Kazan hanlığı dönemi bey ve komutanlarından ÇOBAN NOYAN: birl. Çoban/Noyan T...Olcaytu Han’ın komutanı ve danışmanlarından ÇOBANBEK: birl. Çoban/Bey T...Kulagu Han’ın komutanlarından ÇOBAR: Değnekli, değnek taşıyan T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Girey oymağı dip dedelerinden ÇOBAYIKMIŞ: Gönül kırıcı, haşin T...Göktürkler dönemi beylerinden ve Kürşad’ın kırklarından

102

ÇOGA: Vahşi hayvan ÇOGAY: Yoğun, kesif ÇOĞAŞ: 1- Debdebe, şaşa 2- Vahşi hayvan yavrusu ÇOKAN: 1- Gürz, topuz 2- Hayvan yavrusu T...Kazak bilim adamı ve ozanlarından (Abılay Han’ın oğullarından) ÇOKAY: (Çogay) ÇOKU: 1- Debdebe, şaşa 2- Bolluk, bereket T...Sevük Tekin’in babası ÇOKUBEGÜM: birl. Çoku/Begüm ÇOLAK (Çalak) Silahşör, iyi kılıç çalan ÇOLBANAK: 1- Uzak görüşlü 2- Törenin dışında kalan 3- Nikahsız ilişkiden doğan çocuk (Hakas Türklerinde) ÇOLBU: (Çolpan) ÇOLDU: 1- Bahşiş, mükafat 2- Ganimet ÇOLPAN: 1-Kuzey yıldızı 2- Uzak görüşlü 3- Tanıdık, bildik, aşina T...Timur Kürkan Han’ın ikinci evdeşi 2-Yakut destanlarında adı geçen bir kız ÇOMAK: 1- İri ve yuvarlak değnek 2- Bir ucunda topuz bulunan sopa, silah 3- İnanmış, inançlı T...Kuman hanlığı dönemi beylerinden ÇOMAKER: birl. Çomak/Er ÇONGAR: Gürültü, şamata, nara ÇOPUR: Geyik ve karaca yavrusu ÇOPURALP: birl. Çopur/Alp ÇOR : (çur,çura) ÇORBEGÜM: birl. Çor/Begüm ÇORA: (çura, çur) 1- Yer tanrısı 2- Cin, peri 3- Ruh (...Farsçadaki “şur” (kötülük, uğursuzluk) sözcüğü bu dile Türkçeden geçmiştir.) T...8.yz. Balkan Oğuzları bey ve komutanlarından ÇORABATUR: birl. Çora/Batur T...Altınordu devletinin son dönemlerinde yaşanmış bir bey.(Ruslara tutsak olmamak için kendini öldüren ve adına destan yazılmış olan kişi) ÇORAMAN: Cinli, perili T...Kırgız oymak beylerinden ÇORAY: birl. Çor/Ay ÇORBİGE: birl. Çor/Bike ÇORHAN: birl. Çor/Han ÇORKARA: birl. Çor/Kara ÇORLU: Cinli kötü ruhların etkisinde kalan kişi. Bu ad şamanist gelenekten gelen bir addır.Eskiden bunalımlı ve toplum tarafından hoş karşılanmayan kişiler için bu ad verilirdi ve bu kişiler Kam ve Baksılar tarafından tedavi edilmeye çalışılırdı) ÇORMAN: (çoraman) ÇORTAN: birl. Çor/Tan ÇOTAK: Kabza, kılıç kabzası T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ÇOTAKAY: birl. Çotak/Ay ÇOTUR: Kabza, kılıç kabzası ÇOTURAY: birl. Çotur/Ay ÇÖKERMİŞ: Çökertmiş, düşmanı bozmuş ÇÖKERTMİŞ: (çökermiş) T...Kırgızların, Togay ve Bugu oymakları dip dedelerinden ÇÖKLÜ: Soylu, asil ÇÖKÜL: Irmakların taşarak vadilere bıraktığı tortu ÇÖMÇE: Ağaçtan oyulmuş su kabı

103

ÇÖZELİ: Kıpçak, merkezden uzakta olan ÇÖZELİALP: birl. Çözeli/Alp ÇÖZELİBAY: birl. Çözeli/Bay ÇÖZELİBEK: birl. Çözeli/Bey ÇÖZELTİ: Ayrılış, kopuş, firak ÇÖZÜLÜ: (çözeli) ÇUBAN: Çoban, muhtar, obabaşı ÇUÇU: Şair, şairane konuşan T...Hunlar döneminde yaşamış, ilk Türk ozanlarından ÇUĞA: (çuka) 1- Yürekli, cesur 2- Arınmış, duru 3- İnc narin T...Saruhan beyin kardeşi ÇUĞAY: Narin ve alımlı kız ÇUKA: (çuğa) ÇULÇU: Serçe, Turgay kuşu ÇULUHAN: birl. Çulu(çuluk)/ Han ÇULUK: 1-Çelik 2- çalık, kılıç çalan 3- aceleci, heyecanlı ÇULUKHAN: birl. Çuluk/Han T...Avar hanlarından ÇULUK KAĞAN: birl. Çuluk/kağan T...Göktürk kağanlarından (Kürşad’ın babası) ÇULUKTİGİN: birl. Çuluk/Tigin T...Çuluk Kağan’ın kağan olmadan önceki ad ve ünvanı ÇUNGAR: (çangar) ÇUNGARA: (çangar) T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Karasakal oymağı dip dedelerinden ÇUR : (çor, çur, çora) ÇURABEK: birl. Çura/Bey T...Kırgız oymak beylerinden ÇURALP: birl. Çur/Alp ÇURAN: Ruhlarla ilgilenen T...Özbeklerin, Konrat ve Oyunlu oymağı dip dedelerinden ÇURAY: birl. Çur/Ay ÇURBAĞA: birl. Çur/Bağa T...Çurbağa Kağan...Göktürk kağanlarından ÇURÇEDAK: birl. Çur/Çotak T...Altınordu devleti bey ve komutanlarından ÇURÇUTAY: birl. Çurçu/Tay T...Çengiz Kaan’ın komutanlarından olan Çelme’nin babası ÇURGATAY: (çurkutay)birl. Çur/Kutay T...Çengiz Kaan’ın torunlarından ÇURHAN: birl. Çur/Han ÇURKAN : (Çorkan,Şorkan)birl. Çur/Kan T...Çengiz Kaan’ın gençlik yoldaşlarından ÇURKUT: birl. Çur/Kut T...Tulay Han’ın oğullarından ÇURTAY: birl. Çur/Tay T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Semiz ve Baganalı oymaklarının dip dedelerinden ÇUTUR: Kılıç kabzası ÇUVAŞ: 1-Sakin, rahat 2- dindar, dünyaya değer vermez 3, çavuş T...Sibirya’da yaşayan eski Türk boylarından ÇUVAŞALP: birl. Çuvaş/Alp ÇUVAŞAY: birl. Çuvaş/Ay ÇÜCEN: Akıllı, aklını kullanan

104

ÇÜCEN CAMUKA: birl. Çücen/Camuka T...Çengiz Kaan’ın gençlik yıllarındaki yoldaşlarından ve andası ÇÜNÜK: Çınar ağacı T...Divanı Lügat’de adı geçen bir bey

105

-D- DADAK: Değme, dokunma, tadma T...Selçuklulara adını vermiş olan Salçuk beyin babası DADAL: Tadalan, sezen, farkına varan DADALOĞLU: birl. Dadal/Oğlu T...Otmanlılara baş kaldırmış (19.yz.) bir Türkmen beyi ve ozanı DADAŞ: birl. Dağ/Daş Aynı dağdan...aynı dağı kullanan DAĞ: (Tağ,tağ,tak,tav) Dağ...mec. genişlik, büyüklük, ululuk,heybet DAĞAÇA: Dağ gibi heybetli DAĞALP: birl. Dağ/Alp DAĞARSLAN: birl. Dağ/Arslan DAĞAY: (Tağay)birl. Dağ/Ay T...Çengiz Kaan’ın karabudun kökenli komutanlarından DAĞBAY: birl. Dağ/Bay DAĞDAŞ: (dadaş) DAĞDORA: birl. Dağ/Dora DAĞDORUK: birl. Dağ/Doruk DAĞDURAK: birl. Dağ/Durak DAĞGÜN: birl. Dağ/Gün DAĞHAN: birl. Dağ/Han T...1- Oğuz Kağan’ın ilk oğlu 2- Eski dönem Türk tanrılarından DAĞLI: Dağ/lı DAĞLIBAY: birl. Dağlı/Bay DAĞTAN: birl. Dağ/Tan DAĞTAY: birl. Dağ/Tay DAĞTEKİN: birl. Dağ/Tekin DAĞTİMUR: birl. Dağ/Timur DAĞTOLU: birl. Dağ/Dolu DAĞTURA: birl. Dağ/Dura DAKAK: Ucu ataşli ok T...ŞamSelçukluları beylerinden Tutuş beyinoğlu DAL: 1-Ayrı, bölünmüş 2- saldırı, büyüme, yayılma 3- batma, çıkma 4- yalınlık, çıplaklık DALAN: koridor, dehliz DALAŞ: Döğüş, karşılıklı saldırı DALAY: (Talay) Genişlik, ululuk, sonsuzluk mecaz eden, asıl anlamı , büyük deniz, okyanus DALAYOBA: birl. Talay/Oba DALBAY: 1- Vasi, ardına sığınılan kişi 2- Çuhadan yapılmış şapka Kırgızlarda- 3- avcı kuşları yakalamak için, tuzaklara bağlanarak bırakılan küçük kuş DALBOĞA: birl. Dal/Boğa DALBOY: Vasi, ardına sığınılan kişi DALKILIÇ: birl. Dal/Kılıç mec. Çıplak, zırhsız ve korunmasız DALKIRAN: Kırıcı, ayırıcı DALOKAY: birl. Dal/Okay DAMLA: Su damlası , tane DANA: İnek yavrusu, iki yaşındaki genç inek T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden DANABEK: birl. Dana/Bey T...Selçuklular dönemi komutanlarından DANATİMUR: birl. Dana/Timur

106

T...Kubilay Kaan’ın kardeşlerinden DANİŞMAN: Müşavir, bilgi ve tecrübesine danışılan kiş (Tanışman) (Türkçeden, Farsçaya geçen sözcüklerden,Tanış’dan, “Danişmend” olmuş. Türkmen ve Türkmenend gibi..) T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından. Sonraları kendi adıyla bir de beylik kuran kişi DANSIK: (Tansık) Olağanüstü, fevkalade DARGA: Vali, üst düzey, bürokrat DARGUN: Alıngan, kırılan, narin DARGUNAY: birl. Dargun/Ay DARI : 1- Bir tahıl türü 2- sıkı, sıkıntı, zorluk DARIALP: birl. Darı/Alp DARIBEK: birl. Darı/Bey DARICA: 1- Darı gibi, darı niteliğinde mec. Bereketli 2- sıkı, sıkıcs, zorlu DARITAY: birl. Darı/Tay T...Çengiz kaan dönemi Kerayet beylerinden DARSIK: Öfkeli, hiddetli DARUKA : (Darga) Vali, yönetici, bürokrat DARULGAN: alıngan, nazlı DAŞAYAK: birl. Taş/Ayak T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden DAŞKI: Taşkı, taşmış, dışarı çıkmış, dışarıda olan T...Türkmenlerin Çavdur oymağı eski beylerinden DAYAK: Değnek, baston, dayanılan nesne DAYANÇ: 1- Dayanak, destek, güven 2- Dayanma gücü tahammül DAYANGAN: Dayanıklı, metin DAYANGI: Köşe minderi DAYAR: Hazır, hazırlıklı DEBRET: Kımıldayış, devinim DEBRETÜL BOĞA: birl. Debretül/Boğa T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından DAĞER: Kıymet, para, nafız DEĞERBİLİR: birl. Değer/Bilir Kadirşinaz, vefalı DEĞERLÜ: Değerli, kıymetli DEĞİRMİ: Çevreli, yuvarlak, toparlak DEĞNEK: Dayanak, dayanılacak nesne DELİ: Usu gitmiş, azmış, dellenen, mec.gözü kara, yiğit T...Türkmenlerin, Teke oymağı dip dedelerinden DELİBÖRÜ: birl. Deli/Böri DELİDUMRUL: birl. Deli/Dumrul T...dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey DALİGÜN: birl. Deli/Gün DELİGÜNBULDAK: birl. Deligün/Buldak DELİKARÇAR: birl. Deli/Karçar T...dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey DELİKURT: birl. Deli/Kurt DEMİR: Demir madeni T...Kulagu Han’ın kardeşlerinden DEMİRAĞ: Zırh, örgülü göğüslük birl. Demir/Ağ DEMİRALP: birl. Demir/Alp DEMİRAY: birl. Demir/Ay DEMİRBAY: birl. Demir/Bay DEMİRBOĞA: birl. Demir/Boğa DEMİRDEN: Demir parçası DEMİRDÖĞEN: birl. Demir/Döğen mec. Acı kuvvet sahibi

107

DEMİREL: birl. Demir/El DEMİRER: birl. Demir/Er DEMİRGEN: 1- Demir, ham demir 2- temren, okun ucundaki demir parçası DEMİRHAN: birl. Demir/Han T...1- Şamanist gelenekte “ Maden Tanrısı” 2- karesi oğulları dönemi bey ve komutanlarından DEMİRKAN: birl. Demir/Kan DEMİRKUT: birl. Demir/Kut DEMİROK: birl. Demir/Ok DEMİRTAG: birl. Demir/Dağ DEMİRTAŞ: birl. Demir/Taş T...Selçuklular dönemi beylerinden 2- 1. Murat dönemi Otmanlı bey ve komutanlarından DEMİRTUĞ: birl. Demir/Tuğ DENERİ. Dikkat, itina DENGİZİK: Denizcik, küçük deniz, göl T...Atilay Han’ın oğullarından DENİZ: Deniz, büyük göl DENİZALP: birl. Deniz/Alp DENİZAY: birl. Deniz/Ay DENİZBAY: birl. Deniz/Bay DENİZER: birl. Deniz/Er DENİZHAN: birl. Deniz/Han T...Oğuz kağan’ın oğullarından..(Seçukluların bağlı bulunduğu boy) DENLİ: Edepli, terbiyeli DEPEGEN: Tekmeleyen, iyi tekme atan DEPREM: Zelzele, sarsılma, kımıldama (Kişisel görüşüme göre bu ad çocuklara deprem sırasında ya da deprem felaketi sonrası yaşanan, çileli günler sırasında doğan ve o günlerin anısına verilen bir addır.) DEPRETÜR BOĞA: birl. Depretür/Boğa T...Selçuklular dönemi beylerinden DERİN: Derinlik...den mec. Olgunluk, bilgelik T...Sogay destanlarında adı geçen bir bey DERİNAY: birl. Derin/Ay DERMEK: Dirilik, canlılık, birarada tutmak DERNEK: Eğlence, toy, birliktelik DEVİN. Hareket, kımıldanış, davranış DEVİNAY: birl. Devin/Ay DEVRİM: Devirme, yıkma, devirip yerine geçme,..ihtilal DEYİM: Söyleniş, darbımesel DEYİŞ: Söyleyiş, şiirsel anlatım, ozan dili DEYİŞBEK: birl. Deyiş/Bey DIŞOĞUZ: Taşralı Oğuz , dışarıdaki Oğuz, Türkmen DIVRAK: Yakışıklı, alımlı, civan DİB YABGU HAN: Dip/Yabgu/Han T...Türk mitolojisinde yer alan Oğuz hanlarından DİBEK: 1- Ağaçtan oyulmuş büyük havan 2- Yayık ağaç DİK: 1-Yükseklik, yükseliş 2- kararlılık, yıkılmazlık, cazmazlık 3- inat DİKALP: birl. Dik/Alp DİKBAŞ: birl. Dik/Baş DİKBAY: birl. Dik/Bay DİKBEY: birl. Dik/Bey DİKBUĞA: birl. Dik/Boğa DİKEÇ: Sütun, dikil, dikilmiş DİKER: birl. Dik/Er

108

DİKKAN: birl. Dik/Kan T...Kırgızların eski oymak beylerinden DİKMEN: İnatçı, kararlı DİLEK: Dil ile istenen, dile getirilenistek, arzu, murat, dilek DİLER: Dileyen, dileyici DİLERAY: birl. Diler/Ay DİLİM: kesik, bölüm, bölünmüş, biçimlenmiş DİNÇ: Zinde, sağlam, dirençli DİNÇALP: birl. Dinç/Alp DİNÇAY: birl.Dinç/Ay DİNÇBAY: birl. Dinç/Bay DİNÇER: birl. Dinç/Er DİNÇSU: birl. Dinç/Su DİNÇTÜRK: birl. Dinç/Türk DİNLER: Terbiyeli, munis, muti DİP. Baht, talih DİP BAKUY: birl. Dip/Bakuy T...Oğuzname’de Türk’ün torunu, İlçi Han’ın oğlu DİPÇİN: 1- Bahtı açık 2- Sağlam, dayanıklı DİREK: 1- Dirilik, sağlamlık, ayakta kalmak 2- Temel, dayanak 3- Vezir,bakan DİREK TEKÜR: birl. Direk/Tekür (Teker) T...dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey DİREN: Direnç, karşı koyuş, dirilik DİRENÇ: Dirnme gücü DİRENGEÇ: Destek, dayanak DİRGEN: 1-Dirilik,2- harmanda kullanılan demir çatal DİRİ: (diri, dirik, Tiri, tirik) Can, ruh, canlılık, canlı DİRİL: Can, ruh, tin DİRİM: Yaşam, sağlık, canlılık DİRİM ALP: birl. Dirim/Alp DİRİMBEK: birl. Dirim/Bey DİRLİG: Yaşam, hayat DİRLİKALP: birl. Dirlik/Alp DİRLİKHAN: birl. Dirlik/Han DİRLİKAY: birl. Dirlik/Ay DİRLİKBAY: birl. Dirlik/Bay DİRLİKBEG: birl. Dirlik/Bey DİRSE: Derse, söylerse, konuşkan DİRSEALP: birl. Dirse/Alp DİRSEHAN: birl. Dirse/Han T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey (Boğaç Han’ın babası) DİZİK: (dizi) Kolye, takı DİZLEK: Hazır cevap, konuşkan DODURGA: 1- Dolgun, doyumlu 2- doyuran, doyurucu 3- açık, net, berrak T...Oğuz Kağan’ın torunlarından ve 24 Oğuz boyundan biri DOĞA: 1- Tabiat,doğallık, ortaya çıkış 2- Huy, yaradılış, fıtrat DOĞAN: 1- Soylu bir av kuşu 2- Doğmuş, olmuş, ortaya çıkan DOĞANALP: birl. Doğan/Alp DOĞANARSLAN: birl.Doğan/Arslan T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından DOĞANBİGE: birl. Doğan/Bike DOĞANHAN: birl. Doğan/Han T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından

109

DOĞANTEKİN: birl. Doğan/Tekin DOĞANTİMUR: birl. Doğan/Timur T...Çengiz Kaan’ın torunu, Cuci Han’ın oğlu. Batu Han’ın kardeşi DOĞANTUĞRUL: birl. Doğan/Tuğrul T...Alparslan Han’ın kardeşi, Çağrı beğin oğullarından DOĞANAY: birl. Doğan/Ay DOĞANBAY: birl. Doğan/Bay DOĞANBEK: birl. Doğan/Bey DOĞANER: birl. Doğan/Er DOĞANGÜN: birl. Doğan/Gün DOĞRU: Dürüst, yalansız, sözüne güvenilen DOĞRUL: 1-Doğruluk, dürüstlük 2- Ayakta duran, dirençli DOĞU: Güneşin doğuş yönü DOĞUALP: birl. Doğu/Alp DOĞUBAY: birl. Doğu/Bay DOĞUÇ: Doğuş,doğma, ortaya çıkış T...İkşitler devletinin kurucusu ve ilk hanı DOĞUDAN: Doğulu, doğu yönünden gelen DOĞUER: birl. Doğu/Er DOĞUHAN: birl. Doğu/Han DOĞUKAN: birl. Doğu/Kan DOĞULU: Doğu bölgesinden DOĞUŞ: Doğma, ortaya çıkış DOĞUTAN: birl. Doğu/Tan DOĞUTAY: birl. Doğu/Tay DOKUNAK: Dokunuş, değiş, mec. Ağır, mahsun,yürek sızlatan, yüreğe dokunan DOKUNÇ: Dokunak, hüzün DOKUZ: Dokuz sayısı, Türklerin en çok eskilerden beri uğurlu sayılarındandır DOKUZALP: birl. Dokuz/Alp DOKUZATA: birl. Dokuz/Ata DOKUZ ARKA: Dokuz/Arka (...Eski dönemlerde soyluluk gösterme ve belli etmesi açısından, bir kişinin babasından itibaren geriye doğru dokuz atasının sayılıp açıklanması..) DOKUZ HATUN: birl. Dokuz/Hatun T...Kulagu Han’ın evdeşi DOKUZ OĞUZ: birl. Dokuz/Oğuz T...Oğuz kökenli bir Türk devletinin adı. Uygurların köküde bu baya dayanır. DOKUZ TATAR: birl. Dokuz/Tatar T...Göktürkler döneminde yaşayıp beylik etmiş bir Türk boyu DOKUZAKA: birl. Dokuz/Aka T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından DOKUZBAY: birl. Dokuz/Bay DOKUZÇUR: birl. Dokuz/Çur DOKUZER: birl. Dokuz/Er mec. Dokuz er gücünde DOKUZHAN: birl. Dokuz/Han DOKUZTUĞ: birl. Dokuz/Tuğ DOKUZUYGUR: birl. Dokuz/Uygur T...Göktürkler devletini yıkıp, onun yerine Uygur devletini kuran, Türk boyu DOLANDI: Dolanan, gezgin DOLANDIBEK: birl. Dolandı/Bek T...Selçuklular dönemi beylerinden DOLDAY: (Dolu/Tay) T...Babür Han’ın bey ve komutanlarından DOLU: 1-Bilgin, tecrübeli, öğretmen 2- Bütün, tam, eksiksiz 3, Şamanist gelenekte ve Alevi_Bektaşi

110

gelenekte, içki, şarap 4- kısa süren, iri taneli yağmur DOLUALP: birl. Dolu/Alp DOLUBAY: birl. Dolu/Bay DOLUBEK: birl. Dolu/Bek DOLUER: birl. Dolu/Er DOLU KADIR: birl. Dolu/Katır T...Selçuklular dönemi beylerinden ve Maraş yöresinde kendi adıyla beylik kuran kişi DOLUN: Tam, bütün, eksiksiz T...Yakut Türklerinin eski bereket Tanrılarından DOLUNAY: Ayın ondördü, ayın en güzel hali DOLUNBAY: birl. Dolun/Bay DOMANİÇ: 1-Dumanlı bölge 2- Tümsek, engebeli arazi DONAT: Giyim, kuşam, zenginlik, cömertlik DOMURCUK: Gül, tomurcuk DONATHAN: birl. Donat/Han T...Batı Hunları hanlarından DONATMIŞ: Giydirip, kuşatmış, sevindirmiş, cömertlik göstermiş DONATUR: Cömert, eli açık, bağışlayıcı DONSUZ: Çıplak, fakir, varlıksız DORA: Doruk, zirve, şahika DORABAY: birl. Dora/Bay DORAMAN: birl. Dora/Man (Dorman-dormen) T...Kuman hanlarından DORAN: (Duran) Diri, canlı, yaşayan DORATAN: birl. Dora/Tan DORATAY: birl. Dora/Tay DORMAN: (Doraman) DORU: 1- Doruk, zirve 2- Kara ile kızıl arası renk (At rengi) DORUALP: birl. Doru/Alp DORUBAY: birl. Doru/Bay DORUBEY: birl. Doru/Bey DORUER: birl. Doru/Er DORUHAN: birl. Doru/Han DORUK: Zirve, uç, şahika DORUKALP: birl. Doruk/Alp DORUKAN: birl. Doru/Kan DORUKAY: birl. Doruk/Ay DORUKER: birl. Doruk/Er DORUKHAN: birl. Doruk/Han DORUKTİGİN: birl. Doruk/Tigin DOYMADUK: Doyumsuz, sevilmeye doymayan, doyulmayan DOYUM: 1- Doymak, tatmin 2- Ganimet, bereket DOYURAN: mec. Cömert, hayr sahibi, iyilik sever DÖĞEN: 1- Dövüşçü,döven 2- Ekin saplarını ezmeye yarayan, altında çakmaktaşı bulunan geniş tahta DÖĞER: 1- Döver 2- değer, kıymet 3- Kalın, enli bir ağaç DÖĞERLİ: Değerli T...Oğuz Kağan’ın torunlarından ve 24 Oğuz boyundan biri DÖĞÜŞ: Dövüş, savaş, kavga DÖĞÜŞGEN: Kavgacı, savaşçı DÖKÜMHAN: birl. Böküm/Han 1- Dökmekten döküm 2- Düğüm, bağ T...Bulgar hanlarından (Kurum Han’ın oğlu) DÖLEK: 1- Çok döl veren 2- Koyunun kuzuladığı yer 3- İtibarlı, saygıdeğer, maharetli

111

DÖLEN: Muti, sevgi gösteren DÖNDER: (Döne, döndü gibi “dönmek” fiilinden türetilmiş, çocukları ölen ailelerin, yeni çocukları olduğunda kullandıkları adlardan) T...(Dönder bey) Ertuğrul Gazi’nin kardeşi, Otman Gazi’nin amcası DÖNDÜ: Dönüş yapan (Reenkarnasyon) çocukları ölen ailelerin verdiği adlardan DÖNE (Döndü, dönder) DÖNE BEGÜM: birl. Döne/Begüm DÖNENBAY: birl. Dönen/Bay T...Kırgız oymak beylerinden DÖNENGÜN: birl. Dönen/Gün DÖNERALP: birl. Döner/Alp DÖNGEL: Saat DÖNGÜ: Dönüşüm, başa dönüş DÖNGÜN: Dargın, gönlü kırık DÖNMEZ: Kararlı, cesur, azimli DÖNMEZER: birl. Dönmez/Er DULAK: Dolu, olgun, tecrübeli T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden DULUNDU: (Dolandı) DUMAN: 1- Sis, kırağı 2- ateşten çıkan gaz DUMANHAN: birl. Duman/Han DUMANBAY: birl. Duman/Bay DUMANER: birl. Duman/Er DUMLU: 1- dumanlı, sisli bölge 2- Soğuk ve ayaz alan yer DUMRUL : 1- Okun sivri ucu 2- Başı dumanlı, efkarlı DURA: (Durak) 1- yaşam, hayat 2- Sağlamlık, dayanıklılık, kalıcılık 3- ev, yaşanılan yer, barınak (Bu ad, çocukları çlmüş ailelerin yeni çocukları olduğunda yaşamda kalıp uzun yaşaması ve sağlıklı olması dileğini içeren adlardandır ve çok eskilere dayanan bir gelenekle bu gün de sürdürülmektedir.Durak, Dursun, Durmuş, Durdu, Yaşar, Tokta, Tok, Toka, Toktamış, Turan vb.adlar da hep aynı psikoloji ve geleneğin ürünüdür. DURATİMUR: birl. Dura/Timur T...Çağatay hanlarından DURABAY: birl. Dura/Bay DURAK: (Dura) Yaşam, hayat T...Otmanoğullarının dip dedelerinden DURAKBEĞ: birl. Durak/Bey T...T.B.M.M.’nin ilk milletvekillerinde (Erzurum milletvekili) DURAKALP: birl. Durak/Alp DURAKHAN: birl. Durak/Han T...Peçenek hanlarından DURAKAY: birl. Durak/Ay DURAN: (Turan) Durucu, kalıcı, yaşayan, canlı DURANAY: birl. Duran/Ay DURANBAY: birl. Duran/Bay DURANER: birl. Duran/Er DURATAV: birl. Dura/Dağ DURATAY: birl. Dura/Tay DURCU: Durucu, kalıcı canlı DURDU: 1- Duran, kalıcı, canlı, yaşayan 2- Yaşam, hayat DURDU BEGÜM: birl. Durdu/Begüm DURDUBİGE: birl. Durdu/Bike DURGAÇ: Durak, durulan, yaşanılan yer DURGUN: 1- Durulmuş, süzülmüş, arınmış 2- Sakin, sükuna ermiş, kendi halinde

112

DURGUNALP: birl. Durun/Alp DURGUN BEGÜM: birl. Durgun/Begüm DURGUNBİKE: birl. Durgun/Bike DURGUNAY: birl. Durgun/Ay DURGUNBAY: birl. Durgun/Bay DURGUNER: birl.Durgun/Er DURGUNSU: birl. Durgun/Su DURMAZ: Çalışkan, ilerici DURMAZALP: birl. Durnaz/Alp DURMAZBAY: birl. Durmaz/Bay DURMAZER: birl.Durmaz/Er DURMUŞ: 1- Duran, yaşayan, canlı 2- Yaşam, hayat DURSUN: Durması, yaşaması istenen DURSUNALP: birl. Dursun/Alp DURSUNAY: birl. Dursun/Ay DURSUNBAY: birl. Dursun/Bay DURU: 1- saf, sade, berrak 2- Duran, durgun DURUALP: birl. Duru/alp DURUAY: birl. Duru/Ay DURUBAY: birl. Duru/Bay DURUBEGÜM: birl. Duru/Begüm DURUBEĞ: birl. Duru/Bey DURUBİGE: birl. Duru/Bike DURUGAN: Duran, durağan DURUHAN: birl. Duru/Han DURUK: Duru, durucu DURUKAL: birl. Duru/Kal DURUKAN: birl. Duru/Kan DURUL: 1- Sükun bulmak, huzura kavuşmak 2- Günahsızlık, arınmışlık DURULCA: Masum, günahsız DURULMAZ: Afacan, yaramaz DURULMUŞ: Tatminkar, sakin DURUM: Yaşam, hayat, süregenlik, duruş DURUSOY: birl. Duru/Soy DURUSU: birl. Duru/Su DURUTEKİN: birl. Duru/Tekin DURUTİMUR: birl. Duru/Timur DURUTÜRK: birl. Duru/Türk DUVA: (Düve) T...Kırgızların, Togay ve üç Tamga oymakları dip dedelerinden DUVAK: Örtül kapanmış, gelin başı DUVAN: (Doğan) T...Başkurt oymak beylerinden DUYAN: Duyucu, hissedici DUYAR: Duyarlı, hisli, duygulu DUYARI: Duyarlılık, hislilik DUYGU: His, duyum DUYUŞ: Duyum, hissediş, duyarlılık DUYUŞAN: Duyan, hisseden T...Kırgız oymak beylerinden DÜĞÜN: (Töğün, Toygün) Toy günü, yemekli eğlence DÜŞ: Rüya, aniden ortaya çıkış DÜŞELGE: Pay, hisse

113

DÜŞERGE: Miras, pay DÜŞÜNGÜ: Düşünerek üzülme, kafaya takma, üzülme, teessür DÜVE:1- Genç inek, dananın büyüğü 2- Döven, dövüşçü DÜVE TEKİN: birl. Düve/Tekin DÜVE TİMUR: birl. Düve/Timur DÜVECİ: Dövücü, dövüşçü T...Türkmenlerin, Yavmut ve Şerif oymakları dip dedelerinden DÜVEHAN: birl. Düve/Han T...Çağatay hanlarından DÜVEN: (Döven) DÜYECİ: Dövüşçü, döğüşçü T...Türkmenlerin, Sarık oymağı dip dedeleirnden DÜZ: (Tüz) 1- Doğru, doğruluk, gerçek 2- Soy, kök, döl 3- Kural,kaide DÜZE: Düzen, uslup, tarz DÜZEN: Kural, kurallar bütünü DÜZGE: Süs, makyaj DÜZGÜN: 1- Düzülü, düzenli, muntazam 2- Gidişat, teamül

114

-E- EBİN: (Evin) Tane, öz EBİNÇ: Refah, huzur EBİRİ: Erim, edrem, fazilet EBREK: Dayanıklı, sebatkar EBREK TİMUR: birl. Ebrek/Timur T...Toka Timur Han’ın oğullarından EBREN: 1- Evren, kainat 2- Felek, talih EBRET: Ayrılım, ihtilaf EBRÜK: Dayanıklı, sebatkar ECE: (Eçe) ECEVİT: 1- Çalışkan ,, aktif 2- haşarı, yaramaz EÇE: 1- Dahi, çok akıllı, çok zeki 2- Saygıdeğer, görgülü hanım T...Otmanlılar (Orhan bey) dönemi bey ve komutanlarından EÇİBEK: birl. Eçe/Bek EÇİM : (Eçem) EÇİNE: Doğru sözlü, sözüne güvenilir EÇİNE KUTLUĞ: birl. Eçine/Kutluğ T...Batı Göktürkleri dönemi bey ve komutanlarından EÇİNEKÜR: birl. Eçine/Kür T...Göktürk kağanlarından EÇİNE TÜRÇÜ: birl. Eçine/Türçü T...Göktürk kağanlarından EDE: (Edi, Ata) Atalık, hatırı sayılan, sözü dinlenen kişi EDEBALI: birl. Ede/Balı T...Otmanlı devletinin manevi kurucusu ve Otman beyin kayın atası EDERKON: birl. Ede/Kon (Konmaktan can, ruh) T...Atilay Han’ın danışman ve komutanı EDEMEN: birl. Ede/Men T...Atilay Han’ın torunlarından EDGÜ: 1- İyi, güzel, hoş 2- Adil, adaletli 3- Eğitmen, öğretmen EDGÜ TUĞRUL: birl. Edgü/Tuğrul T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey EDGÜDİ: 1- Eğitici, öğretici 2- İyi, ala EDİ: Eda, ata, saygıdeğer ulu kişi EDİGE: 1- İyi, iyi kalpli 2- öğretmen T...Altınordu hanlarından EDİGENE: (Edige) T...Kırgız oymağı ve beylerinden EDİK: Kısa konçlu çizme EDİL: (İdil,etil, atil) iyilik, güzellik EDİZ: 1- Kıymet, kıymetli 2- Yüksek, Yükselmiş EGE: (Eke,Öke)1- Dahi, çok akıllı 2- Egemen, sahip 3- Bakıcı, eğitici EGEBİGİ: birl. Ege/Bike T...Timur Kürkan Han’ın kızlarından EGEMEN: 1- Hakim, sahip, kendinden başkasını dinlemeyen, buyrukçu 2- bilge kişi, dahi 3- ağa, ağabey EGİT: Göz değmesi ve nazara karş göz kenarlarına sürülen bir ot EĞBER: Eğri, eğrilmiş EĞİLMEZ: Gururlu, mağrur, dik başlı

115

EĞİN: Eğirilmiş EĞİR: 1- Sarış, çeviriş, kuşatma 2- bükme, kıvırma EĞNEZ: Narin, zayıf, ince EĞREK: Sık, bol T...Dede korkut destanlarında adı geçen bir bey (Seğrek’in kardeşi) EĞRİ: Eğik, bükük mec. Saygılı, alçak gönüllü EĞRİGÜN: birl. Eğri/Gün EĞRİM: Pınar, göze, küçük çağlayan EKE:1- Dahi, çok akıllı 2- Sahip, egemen 3- bakıcı, eğitici EKEALP: birl. Eke/Alp EKEBAY: birl. Eke/Bay EKEBEĞ: birl. Eke/Bey EKECEREN: birl. Eke/Ceren T...Çengiz kaan dönemi Nayman hanlarından Altan Han’ın kardeşi EKEÇ: Cana yakın ve çekici kız EKEHAN: birl. Eke/Han EKELİK: Deha, kıymet EKEMEN: (Egemen) EKETAY: birl. Eke/Tay EKİM: 1- Ekin ekme eylemi 2- Yarım, ziraat EKİN: 1- Mahsul, tarla ürünü 2- tarlaya ekilip olması beklenen her türlü bitki EKİNCİ: 1-İkinci (erkek, ya da kız) 2- Rençber, çiftçi T...1. Selçuklular dönemi, Kıpçak asıllı bey ve komutanı 2- Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey EKİNER: birl. Ekin/Er EKMEN: (Ekemen) EKSÜK: Azlık, yokluk, yoksulluk T...Artukoğulları beylerinden Artuk beyin babası * Artuk- Eksük EKŞİ: Eksi,eksik, azlık, yokluk EL: 1- İl, Ülke, Memleket 2- İlgi, bağlantı 3- Barış, Sukunet 4- Kolun, bilekten aşağısı ELA: (Ala) Renkli alacalı ELALDI: birl.El/Aldı Fatih, Algan, İlalan T...Anadolu Selçukluları dönemi, İnanoğulları beyliğinin kurucusu olan İnal beyin torunu ELALMIŞ: Fatih, Algan ELALTUN: birl. El/Altun ELARSLAN: birl. El/Arslan ELBAN: (İlban) Devletçi, devletine bağlı, sadık T...Kıpçak hanlarından Mengü Timur Han’ın oğlu ELBİLGE: birl. El/Bilge ELBİLİG: birl. El/Bilig ELBİR: birl. El/Bir mec. Elbirliği, işbirliği, imece ELBİRLİG: (Elbir) ELBOĞA: birl. El/Boğa T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ELCEK: 1- Ekin biçme aracı 2- Munis, sessiz ELÇİK: Eldiven ELCULA: (Elyula) birl. El/Yula T...kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu ve Kızıltuğ oymakları dip dedelerinden ELÇİ: 1- Devletine bağlı, devletçi 2- Devleti adına aracılık eden, haberci, temsilci ELÇİBUĞA: birl. Elçi/Boğa T...Babür han’ın komutanlarından ELÇİKULA: birl. Elçi/Kula T...Babür Han’ın komutanlarından ELÇİBAY: birl. Elçi/Bay

116

T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ELÇİBEK: birl. Elçi/Bek T...Kırgızların, Edigene oymağı beylerinden ELÇİBEY: birl. Elçi/Bey T...Azerbaycan’ın Sovyetler karşı bağımsızlık mücadelesini öğütleyen ve sonrasında kurulan cumhuriyette ilk cumhurbaşkanlığını yapan tarih bilgini ELÇİBÖGÜ: birl. Elçi/Bögü ELÇİM: Demet, tutam ELÇİN: 1- Demet, bağ, buket 2- Ekin biçerken kullanılan bir alet 3- Devlet görevlisi, devletine bağlı ELÇİBAY: birl. Elçi/Bay ELÇİTİMUR: birl. Elçi/Timur ELÇUR KÜÇ BARS: birl. El/Çur/Küç/Bars T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey ELDEK: 1- basiret, kaabiliyet, eylem gücü 2- Yedek, elde bulunan ELDEM: 1-Alışkın, yetişkin 2- Sevimli, cana yakın 3- evcil koyun ELDEMALP: birl. Eldem/Alp ELDEMBAY: birl. Eldem/Bay ELDEMİR: birl. El/Demir ELDENAY: birl. Elden/Ay ELDÜZ: birl. El/Düz Yurtsever ELEZ: (Eliz)Arı,duru, temiz, munis, uyumlu T...Yakut destanlarında bekaret tanrıçası (ulu Tuyun’un kızı) ELGAY: Yurtsever ELGİN: 1- Konuk, öncelik verilen kişi 2- Gurbetçi, yurdundan uzak ELGİNALP: birl. Elgin/Alp ELGİNAY: birl. Elgin/Ay ELGİNSU: birl. Elgin/Su ELGÖRMÜŞ: Gezgin, seyyah, cihandide ELGÜN: Halk, avam, halktan kişi ELİBOL: Cömert, eli açık, sahi ELİK: Usta, eli yatkın T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ELİŞ: Usta, maharetli T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ELİTAŞ: Cimri, eli sıkı T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ELİTEZ: Becerikli ELKATMIŞ: birl. El/Katmış Ülke fethetmiş, algan ELKIRMIŞ: birl. El/Kırmış T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ELKİN: 1- konuk 2- Yolcu ELKİNBAY: birl. Elkin/Bay ELKOCA : (İlkoca) birl. El/Koca T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ELKÜN: (Elgün) ELÖVER: Yurtsever ELTEKE: birl. El/Teke T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Baybaktı oymağının dip dedelerinden ELTİMUR: birl. El/Timur T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey ELTUTAR: birl. 1- El/Tutar mec. Yardımsever, hayırşinas 2- Fatih, Algan ELVER: Tarikatlarda, şeyhlerin müridlerini kabul etme eylemi ELVERDİ: Tarikat geleneklerinde şeyhin müridini kabulü ile ilgili

117

ELVEREN: 1- Olgunlaşan, yeterlilik kazanan 2- Tarikat şeyhlerinin Müridlerini kabulü EMÇİ: Doktor,eczacı EMÇİATA: birl. Emçi/Ata EMEÇ: Amaç, gaye EMEK: 1- Gayret, cehd, zahmet 2- Güç, enerji EMEN: 1-Can, ruh, hayat 2- Ağaç dikmek için açılan çukur 3- meşe ağacı T...Göktürkler dönemi beylerinden ve Kürşad’ın kırklarından EMENBAY: birl. Emen/Bay EMET: 1-Sınır, mesafe 2- emzik, emcek EMETER: birl. Emet/Er EMETİ: (Emet) EMGEK: Emek, zahmet, güçlük EMLEK: Duygulu, merhametli EMRE: (İmre) Düşkün, aşık, hayallerle yaşayan (...Arapçadaki “emr” sözcüğüyle İlgisi yok yalnızca ad benzerliği var. Anlamlar farklı.) T...Anadolu Selçukluları dönemi, ozan ve dervişlerinden (Yunus Emre) EN: (Yen)1- Derinlik, genişlik 2- Av 3-Kıyı 4- Arka ENÇU: Sükun,huzur,ruh derinliği ENDEŞ: Eşit, müsavi ENEÇ: Meyil, meyilli ENİK: (enük, enek) 1- Genişçe, yayık 2- Taşak, testis (..Rumcadan gelen “enik” köpek yavrusu ile yalnızca ad benzerliği vardır.Bu ise Türkçedeki “En” kökünden gelir.)T...Mısır-Türk kölemenleri hanlarından Şaban Han’ın kardeşi ENGİN: 1- Genişlik, derinlik, yayıklık 2- ufuk, ufuk çizgisi ENGİNALP: birl. Engin/Alp ENGİNAY: birl. Engin/Ay ENGİNBAY: birl. Engin/Bay ENGİNER: bir.Engin/Er ENGİNSU: birl. Engin/Su ENGİNTAN: birl. Engin/Tan ENGİNTAY: birl. Engin/Tay ENGÜR: (Enkür) birl.En/Gür ENİCUK: Hısım, kavim- kardaş ENİSOLUM: birl. Eni/Solum T...Sibir Türklerinde saygın hanımefendilere verilen bir unvan ENİŞ: (Enuş) 1- İniş, yokuşun karşılığı mec. Rahata ve huzura erme 2- Uçlarda, ekstrem ENKİŞ: Tecrübeli, deneyimli, olgun ENUŞ: (Eniş) En uç ENUŞEHAN: birl. Enuş/Han ENUŞTEKİN: birl. Enuş/Tekin T...1- Harzem hanlarından Atsız Han’ın dedesi 2-Selçuklular dönemi Komutanlarından 3- Gazneli Mahmud Han’ın komutanlarından ENÜK: (Enik) ENÜK SENGÜN: (Enik Sengün) birl. Enük/Sengün Göktürkler döneminde Kullanılan bir unvan T...Göktürkler (Bilge Kağan) dönemi bey ve komutanlarından ER: 1- Olgun,olmuş, ergin, yetişkin erkek 2- Asker, çeri ER BAĞATUR: birl. Er/Bağatur ERABA: birl. Er/Aba ERACAR: birl. Er/Acar ERADIN: birl. Er/Adın

118

ERADLAN: birl. Er/Adlan ERAGA: birl. Er/Ağa ERAĞAN: birl. Er/Ağan ERAĞIT: birl. Er/Ağıt ERAKA: birl. Er/Aka ERAKALIN: birl. Er/Akalın ERAKAY: birl. Er/Akay ERAKIN: birl. Er/Akın ERAL: birl. Er/Al ERALAN: birl. Er/Alan ERALDI: birl. Er/Aldı ERALGAN: birl. Er/Algan ERALIM: birl. Er/Alım ERALP: birl. Er/Alp ERALTAN: birl. Er/Altan ERALTAY: birl. Er/Altay ERALTUN: birl. Er/Altun ERANIL: birl. Er/Anıl ERANT: birl. Er/Ant ERAPA: birl. Er/Apa ERARSLAN: birl. Er/Arslan ERASIĞ: birl. Er/Asığ ERAŞAN: birl. Er/Aşan ERAŞAR: birl. Er/Aşar ERAŞUK: birl. Er/Aşuk ERATA: birl. Er/Ata ERATAN: birl. Er/Atan ERATIK: birl. Er/Atık ERATIL: birl. Er/Atıl ERATLIĞ: birl. Er/Atlığ ERATSIZ: birl. Er/Atsız ERAY: birl. Er/Ay ERAYDIN: birl. Er/Aydın ERAYGAN: birl. Er/Aygan ERAYTUNÇ: birl. Er/Aytunç ERBAKAN: birl. Er/Bakan ERBAKAR: birl. Er/Bakar ERBAKIR: birl.Er/Bakır ERBAKIŞ. birl. Er/bakış ERBAKTI: birl. Er/Baktı ERBALA: birl. Er/Bala ERBARS: birl. Er/Bars ERBASAN: birl. Er/Basan ERBASAT: birl. Er/Basat ERBASTI: birl. Er/Bastı ERBASUT: birl. Er/Basut ERBAŞ: birl. Er/Baş ERBAŞAR: birl. Er/Başar ERBAŞAT: birl. Er/Başat ERBATIM: birl. Er/Batım ERBATIR: birl. Er/Batır ERBATU: birl. Er/Batu ERBATUR: birl. Er/Batur

119

ERBAY: birl. Er/Bay ERBAYAT: birl. Er/Bayat ERBAYÇU: birl. Er/Bayçu ERBAYGU: birl. Er/Baygu ERBAYIK: birl. Er/Bayık ERBAYIN: birl. Er/Bayın ERBAYLI: birl. Er/Baylı ERBEK: birl. Er/Bek ERBELGİN: birl. Er/Belgin ERBERK: birl. Er/Berk ERBERKE: birl. Er/Berke ERBERKİN: birl. Er/Berkin ERBEY: birl. Er/Bey ERBİÇEN: birl. Er/Biçen ERBİÇER: birl. Er/Biçer ERBİÇTİ: birl. Er/Biçti ERBİL: birl. Er/Bil ERBİLEK: birl. Er/Bilek ERBİLEN: birl. Er/Bilen ERBİLGE: birl. Er/Bilge ERBİLGEN: birl. Er/bilgen ERBİLGİ: birl. Er/Bilgi ERBİLİG: birl. Er/Bilig ERBİLİR: birl. Er/Bilir ERBİLMİŞ: birl. Er/Bilmiş ERBOĞA: birl. Er/Boğa ERBORA: birl. Er/Bora T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ERBÖRK: birl. Er/Börk ERBÖRÜ: birl. Er/Böü ERBUGAY: birl. Er/Bugay ERBUĞ: bir. Er/Buğ ERBUĞA: birl. Er/Boğa ERBUĞRA: birl. Er/Buğra ERBULAK: bir. Er/Bulak ERBULAN: birl. Er/Bulan ERBUN: birl. Er/Bun ERBUNÇ: birl. Er/Bunç ERBUYAN: bir. Er/Buyan ERBUYRUK: birl. Er/Buyruk ERBUYUR: birl. Er/Buyur ERBÜGE: birl. Er/Büge ERBÜGÜ: birl. ER/Bügü ERBÜKE: birl. Er/Büke ERCELASUN: birl. Er/Celasun ERÇABA: birl. Er/Çaba ERÇAĞ: birl. Er/Çağ ERÇAĞAN: birl. Er/Çağan ERÇAĞIM: birl. Er/Çağım ERÇAĞIR: birl. Er/Çağır ERÇAĞLAR: birl. Er/Çağlar ERÇAĞRI: birl. Er/Çağrı ERÇAKA: birl. Er/Çaka

120

ERÇAKAN: birl. Er/Çakan ERÇAKI: birl. Er/Çakı ERÇAKIM: birl. Er/Çakım ERÇAKIN: birl. Er/Çakın ERÇAKIR: birl. Er/Çakır ERÇAKIŞ: birl. Er/Çakış ERÇAKTI: birl. Er/Çaktı ERÇALIŞ: birl. Er/Çalış ERÇALUK: birl. Er/Çaluş ERÇAPAR: birl. Er/Çapar ERÇAPIN: birl. Er/Çapın ERÇATLI: birl. Er/Çatlı ERÇAV: birl. Er/Çav ERÇAVLI: birl. Er/Çavlı ERÇAVUŞ: birl. Er/Çavuş ERÇE: birl. Er/Çe...Erkeğe yakışır biçimde ERÇEKEN: birl. Er/Çeken ERÇEKER: birl. Er/Çeker ERÇEKİM: birl. Er/Çekim ERÇEKMEZ: birl. Er/Çekmez ERÇELİK: birl. Er/Çelik ERÇERİ: birl. Er/Çeri ERÇETİN: birl. Er/Çetin ERÇİN: Ülkenin idari bölümlerinden her biri (İl, ilçe, kasaba vb.) ERÇİZEN: birl. Er/Çizen ERÇİZİM: birl. Er/Çizim ERDAĞ: birl. Er/Dağ ERDAL: birl. Er/Dal ERDALAR: birl. Er/Dalar ERDALAŞ: birl. Er/Dalaş ERDAŞ: birl. Er/Daş ERDAVRAN: birl. Er/Davran ERDAYAN: birl. Er/Dayan ERDEĞEN: birl. Er/Değen ERDEĞER: birl. Er/Değer ERDEĞİŞ: birl. Er/Değiş ERDEM: ( Ertem) Fazilet, bilgelik, yücelik, hünerlilik T...Kırgızların Nayman oymağı beylerinden ERDEMALP: birl. Erdem/Alp T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından ERDEMAY: birl. Erdem/Ay ERDEMBAY: birl. Erdem/Bay ERDEMÇİ: Erdem sahibi ERDEMİR: birl. Er/Demir ERDEMHAN: birl. Erdem/Han ERDEMKAN: birl. Erdem/Kan ERDEMLÜ: Erdem sahibi T...Timur Kürkan Han’ın dip dedelerinden ERDEN: Er parçası, erden olma T...Türkmenlerin Sarık oymağı dip dedelerinden ERDENALP: birl. Erden/Alp ERDENANAR: birl. Erden/Anar T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey

121

ERDENAY: birl. Erden/Ay ERDENİZ: birl. Er/Deniz ERDERİL: birl. Er/Deril ERDERİN: birl. Er/Derin ERDEŞ: Erkekçe, erkek gibi ERDEVİR: birl. Er/Devir ERDEVRİM: birl. Er/Devrim ERDEYİŞ: birl. Er/Deyiş ERDİ: Ermiş, olgun ERDİBİGE: birl. Erdi/Bige ERDİL: birl. Er/Dil ERDİLEK: birl. Er/Dilek ERDİLER: birl. Er/Diler ERDİM: Ermiş, olgun T...Peçenekler dönemi bey ve komutanlarından ERDİN: Ermiş, olgun ERDİNÇ: birl. Er/Dinç ERDİREK: birl. Er/Direk ERDİREN: birl. Er/Diren ERDİRENÇ: birl. Er/Direnç ERDİRET: birl. Er/Diret ERDİRLİK: birl. Er/Dirlik ERDOĞAN: birl. Er/Doğan ERDOĞDU: birl. Er/Doğdu ERDOĞMUŞ: birl. Er/Doğmuş ERDOĞRU: birl. Er/Doğru ERDOĞU: birl. Er/Doğu ERDOĞUŞ: birl. Er/Doğuş ERDOKUZ: birl. Er/Dokuz ERDOLU: birl. Er/Dolu ERDOLUN: birl. Er/Dolun ERDORA: birl. Er/Dora ERDORU: birl. Er/Doru ERDORUK: birl. Er/Doruk ERDOYUR: birl. Er/Doyur ERDÖĞÜŞ: birl. Er/Döğüş ERDÖNDÜ: birl. Er/Döndü ERDÖNE: birl. Er/Döne ERDÖVEN: birl. Er/Döven ERDUMAN: birl. Er/Duman ERDURA: birl. Er/Dura ERDURAK: birl. Er/Durak ERDURAN: birl. Er/Duran ERDURDU: birl. Er/Durdu ERDURGUN: birl. Er/Durgun ERDURMUŞ: birl. Er/Durmuş ERDURSA: birl. Er/Dursa ERDURSUN: birl. Er/Dursun ERDURU: birl. Er/Duru ERDURUK: birl. Er/Duruk ERDURUŞ: birl. Er/Duruş ERDUYAN: birl. Er/Duyan ERDUYAR: birl. Er/Duyar

122

ERDUYGU: birl. Er/Duygu ERDUYU: birl. Er/Duyu ERDUYUL: birl. Er/Duyul ERDUYUM: birl. Er/Duyum ERDUYUŞ: birl. Er/Duyuş ERDÜREN: birl. Er/Düren ERDÜŞ: birl. Er/Düş ERDÜZ: birl. Er/Düz ERDÜZEN: birl. Er/Düzen EREK: Erişilmek istenen, ülkü, hedef EREKLİ: (Ereğli) Ereği olan EREKUL: birl. Er’e/Kul ERELÇİ: birl. Er/Elçi ERELÇİN: birl. Er/Elçi EREM: Müjde, iyi haber EREN: 1- Olgun, 2- Hür, bağımsız 3- Din ile bütünleşmiş ERENALP: birl. Eren/Alp ERENAY: birl. Eren/Ay ERENGÜN: birl. Eren/Gün ERENKARA: birl. Eren/Kara T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ERENKUL: birl. Eren/Kul ERENKULU: birl. Eren/Kulu ERENSAY: birl. Eren/Say ERENSAYIN: birl. Eren/Sayın T...Kırgız destanlarında adı geçen bir bey ERENSOY: birl. Eren/Soy ERENSU: birl. Eren/Su ERENTÜRK: birl. Eren/Türk ERENTÜZ: birl. Eren/Düz T...Tuva ve Çuvaş Türklerinde, “Terazi Yıldızı” ERENULUĞ: birl. Eren/Ukuğ T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey ERESEN: birl. Er/Esen ERESİ: birl. Er/Esi ERESİN: birl. Er/Esin EREZ: 1- Erişilen, mutlu olunan 2- Cesur, gözükara, dayanıklı ERGAYUR: birl. Er/Gayur ERGAZAN: birl. Er/Gazan ERGEÇEN: birl. Er/Geçen ERGELDİ: birl. Er/Geldi ERGELEN: birl. Er/Gelen ERGELMİŞ: birl. Er/Gelmiş ERGEN: Olgun, deneyimli ERGENE: 1- Güçlülük, egemenlik 2- Maden dağı 3- Dağlar arasındaki geçit ERGENE HATUN: birl. Ergene/Hatun T...Kara Kulagu Han’ın evdeşi ERGENEKON: 1- Maden dağı 2- Dağlar arasındaki yurt T...Türk mitolojisindeki efsanevi kurt ERGENEKTİ: Ergeneli T...Kazakların, Otayüz bölüğü, Nayman oymağı dip dedelerinden ERGEZEN: birl. Er/Gezen ERGEZER: birl. Er/Gezer

123

ERGİ: Eriş, olgunluk, deneyim ERGİL: 1- Bilgili, deneyimli, yetişkin 2- Savaşçı, cengaver ERGİN: 1- Ermiş, olgun, irfan sahibi 2- Savaşçı, cegaver ERGİN ALP: birl. Ergin/Alp ERGİNAY: birl. Erin/Ay ERGİNEL: birl. Ergin/El ERGİNER: birl. Ergin/Er ERGİNOL: birl. Ergin/Ol ERGİNSOY: birl. Ergin/Soy ERGİNSU: birl. Ergin/Su ERGİNTUĞ: birl. Ergin/Tuğ ERGİRAY: birl. Er/Giray ERGİZ: birl. Er/Giz ERGİZEK: birl. Er/Gizek ERGİZEM: birl. Er/Gizem ERGİZEY: birl. Er/Gizey ERGÖK: birl. Er/Gök ERGÖKÇE: birl. Er/Gökçe T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden ERGÖKÇEK: birl. Er/Gökçek ERGÖKÇEN: birl. Er/Gökçen ERGÖNENÇ: birl. Er/Gönenç ERGÖNÜL: birl. Er/Gönül ERGÖRK: birl. Er/Görk ERGÖRKEM: birl. Er/Görkem ERGÖRKLÜĞ: birl. Er/Görklüğ ERGÖRÜN: birl. Er/Görün ERGÖZ: birl. Er/Göz ERGUN: 1- Yumuşak huylu kişi 2- Hızlı koşan at 3- Argun ERGUNALP: birl. Ergun/Alp ERGUNHAN: birl. Ergun/Han ERGUNAY: birl. Ergun/Ay ERGUNBAY: birl. Ergun/Bay ERGUNER: birl. Ergun/Er ERGUNTAY: birl. Ergun/Tay ERGÜÇ: birl. Er/Güç ERGÜDER: birl. Er/Güder ERGÜLEÇ: birl. Er/Güleç ERGÜLER: birl. Er/Güler ERGÜMÜŞ: birl. Er/Gümüş ERGÜN: birl. Er/Gün ERGÜNDÜZ: birl. Er/Gündüz ERGÜR: birl. Er/Gür ERGÜRLER: birl. Er/Gürler ERGÜVEN: birl. Er/güven ERHAN: birl. Er/Han ERHUN: birl. Er/Hun ERIRMAK: birl. Er/Irmak ERİK: Ermiş, olgun, bilge, filozof, becerikli T...Türkmenlerin, Ersarı ve Kara oymakları dip dedelerinden ERİKBÜKÜ: birl. Erik/Bükü T...Kubilay Kaan’ın küçük kardeşi ERİKEN: Ermiş, olgun, bilge

124

ERİL: birl. Er/İl ERİLÇİ: birl. Er/İlçi ERİLHAN: birl. Er/İlhan ERİM: 1- Müjde, iyi haber 2- Felsefe, derin bilgi 3- Vade, zaman ERİNAL: birl. Er/İnal ERİNCİK: Mahçup, utangaç ERİNÇ: 1- Olacak, olması gereken, kaçınılmaz sonuç 2- Nimet, bolluk ERİRKİL: birl. Er/İrkil ERİŞ: Gaye, erişilmesi istenen ERİŞEK: Ülkü, gaye ERİŞEN: Ulaşan, vasıl olan ERİŞKİN: Olgun, kamil, ermiş ERİZ: birl. Er/İz ERK: 1- Güç, kudret 2- İktidar, erklik, hükümranlık 3- Bağımsızlık Egemenlik ERKALP: birl. Erk/Alp ERKHAN: birl. Erk/Han ERKAÇMAS: birl. Er/Kaçmaz ERKAL: birl. Er/Kal ERKAMLI: birl. Er/Kamlı ERKAN: birl. Er/Kan ERKAPAR: birl. Er/Kapar ERKARA: birl. Er/Kara ERKARSLAN: birl. Erk/Arslan T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ERKAŞKA: birl. Er/Kaşka T...Kırgızların, Manguş oymağı beylerinden ERKAY: birl. Erk/Ay ERKAYA: birl. Er/Kaya ERKAYAN: birl. Er/Kayan ERKAZAN: birl. Er/Kazan ERKAZAK: birl. Er/Kazak ERKAZAN: birl. Er/Kazan ERKBAY: birl. Erk/Bay ERKBÖRİ: birl. Erk/Böri ERKE: 1- Egemen, güç 2- İşve, naz, cilve 3- Çekicilik, çekiciliği kullanma istek ve yeteneği T...Türk mitolojisinde, Ülgen’in dokuz kızından biri ve namus tanrıçası ERKEKARA: birl. Erke/Kara T...Çengiz Kaan dönemi Nayman beylerinden ERKELİ: Egemen T...Türkmenlerin, Göklen oymağı dip dedelerinden ERKEM: Nazlım, işvelim, edalım ERKENOYAN: (Erkinoyan) birl. Erke/Noyan ERKER: birl. Erk/Er ERKESEN: birl. Er/Kesen ERKESER: birl. Er/Keser ERKESKİN: birl. Er/Keskin ERKILIÇ: birl. Er/Kılıç ERKILIG: birl. Er/Kılıg ERKIMIZ: birl. Er/Kımız ERKIRAN: birl. Er/Kıran ERKIRGIZ: birl. Er/Kırgız ERKIVAN: birl. Er/Kıvan

125

ERKIVANÇ: birl. Er/Kıvanç ERKIYAN: birl. Er/Kıyan ERKIZIL: birl. Er/Kızıl ERKİ: 1- Güçlü, egemen, erke 2- Atik, çevik T...Türkmenlerin, Sarık oymağı dip dedelerinden ERKİL: birl. Erk/İl ERKİN: 1- Bağımsız, otorite tanımaz 2- Başına bıuruk, kendi bildiğini okuyan 3- Sürekli, süreklilik ERKİNALP: birl. Erkin/Alp ERKİNHAN: birl. Erkin/Han ERKİNAY: birl. Erkin/Ay ERKİNBAY: birl. Erkin/Bay ERKİNDİK: Erkinlik, bağımsızlık, hürriyet ERKİNER: birl. Erkin/Er ERKİNSU: birl. Erkin/Su ERKİNTAN: birl. Erkin/Tan ERKİNYAT: birl. Erkin/Tay ERKİNTUĞ: birl. Erkin/Tuğ ERKLİBEG: birl. Erkli/Bey ERKLİGHAN: birl. Erklik/Han ERKLİG: Egemen, kuvvetli, şevkatli ERKMEN: 1- Bağımsız, başına buyruk 2- Bekar, evlenmemiş ERKOÇ: birl. Er/Koç ERKOL: birl. Erk/Ol ERKOLA: birl. Erk/Ola ERKOLDAŞ: birl. Er/Koldaş T...Çengiz Kaan döneminde bazı askeri birlik erleri için kullanılan bir deyim ERKONAR: birl. Er/Konar ERKONUK: birl. Er/Konuk ERKONUR: birl. Er/Konur ERKOPUZ: birl. Er/Kopuz ERKORUN: birl. Er/Korun ERKOVAN: birl. Er/Kovan ERKÖNÜL: birl. Er/Gönül ERKÖZ: birl. Erk/Öz ERKSAN: birl. Erk/San ERKSAY: birl. Erk/Say ERKSİN: Egemen, yönetici ERKSOY: birl. Erk/Soy ERKTAN: birl. Erk/Tan ERKTAY: birl. Erk/Tay ERKTUĞ: birl. Erk/Tuğ ERKUL: birl. Er/Kul ERKULİ: birl. Er/Kulu ERKULUĞ: birl. Erk/Uluğ ERKURT: birl. Er/Kurt ERKUŞ: birl. Er/Kuş T...Kırgız destanlarında madı geçen bir bey ERKUT: birl. Er/Kut ERKUTAL: birl. Er/Kutal ERKUTAN: birl. Er/Kutan ERKUVAN: birl. Er/Kuvan, kıvan ERKUZ: birl. Erk/Uz T...Uygur kağanlığı dönemi bey ve komutanlarından

126

ERKÜN: birl. Erk/Ün ERLİK ALP: birl. Erlik/Alp ERLİK HAN: birl. Erlik/Han T...Şamanist gelenekte “Cezalandırma Tanrısı” ERLİKBAY: birl. Erlik/Bay ERMAN: 1- Erdemli, güç, mert 2- Kutsal, mukaddes ERMANGU: birl. Er/Mangu ERMİŞ: Olgun, müdrik ERNEK: Küçük parmak, serçe parmağı T...Atilay Han’ın oğullarından ERNOYAN: birl. Er/Noyan EROBA: birl. Er/Oba EROGAN: birl. Er/Ogan EROĞUL: birl. Er/Oğul EROĞUZ: birl. Er/Oğuz EROK: birl. Er/Ok EROKAN: birl. Er/Okan EROL: birl. Er/Ol EROYTUN: birl. Er7Oytun EROZAN: birl. Er/Ozan ERÖGDÜ: birl. Er/Öğdü ERÖĞER: birl. Er/Öğer ERÖZ: birl. Er/Öz ERÖZBEK: birl. Er/Özbek ERÖZEN: birl. Er/Özen ERÖZLÜ: birl. Er/Özlü ERPEK: birl. Er/Pek ERPUSAT: birl. Er/Pusat ERSADAK: birl. Er/Sadak ERSAGUN: birl. Er/Sagun T...Çağrı ve Tuğrul beylerin amcazadeleri ERSAĞAN: birl. Er/Sağan ERSAĞNAK: birl. Er/Sağnak ERSAKIN: birl. Er/Sakın ERSAKLI: birl. Er/Saklı ERSALAN: birl. Er/Salan ERSALDI: birl. Er/Saldı ERSALIN: birl. Er/Salın ERSALUR: birl. Er/Salur ERSAN: birl. Er/San ERSANÇAR: birl. Er/Sançar ERSANÇMIŞ: birl. Er/Sançmış T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ERSARAN: birl. Er/Saran ERSARI: birl. Er/Sarı T...Türkmenlerin bir oymağı ve bu oymağın ilk beyi ERSARIL: birl. Er/Sarıl ERSARU: birl. Er/Saru T...1- Selçuklular dönemi komutanlarından 2- Kazak oymak beylerinden ERSATUK: birl. Er/Satuk ERSAV: birl. Er/Sav ERSAVAN: birl. Er/Savan ERSAVCI: birl. Er/Savcı

127

ERSAVDI: birl. Er/Savdı ERSAVUN: birl. Er/Savun ERSAVUR: birl. Er/Savur ERSAVUT: birl. Er/Savut ERSAY: birl. Er/Say ERSAYAN: birl. Er/Sayan ERSAYAR: birl. Er/Sayar ERSAYDI: birl. Er/Saydı ERSAYGIN: birl. Er/Saygın ERSAYIN: birl. Er/Sayın ERSE: Ermes olgunlaşması istenen ERSEÇEN: birl. Er/Seçen ERSEGÜN: birl. Erse/Gün T...Göktürkler dönemi beylerinden ( Bögü Alp’in torunu) ERSEK: (Erse) ERSEKOCA: birl. Erse/Koca ERSEMİZ: birl. Er/Semiz ERSEVÜK: birl. Er/Sevük ERSEZİ: birl. Er/Sezi ERSEZİL: birl. Er/Sezil ERSEZİM: birl. Er/Sezim ERSEZİN: birl. Er/Sezin ERSEZİŞ: birl. Er/Seziş ERSIĞIN: birl. Er/Sığın ERSİN: 1- Uzun ömürlülük dileği 2- Olgunluk, bilgelik dileği ERSİNBAY: birl. Ersin/Bay ERSOLUK: birl. Er/Soluk ERSOY: birl. Er/Soy ERSOYLU: birl. Er/Soylu ERSUN: birl. Er/Sun ERSUNAY: birl. Er/Sunay ERSUNDU: birl. Er/Sundu ERSUNGUR: birl. Er/Sungur ERSÜ: 1- Fazla, çok fazlalık 2- birl. Er/Su (asker) ERSÜREN: birl. Er/Süren ERSÜZEN: birl. Er/Süzen ERSÜZER: birl. Er/Süzer ERTAMIŞ: birl. Er/Tamış ERTAN: birl. Er/Tan ERTANA: birl. ErDana T...İlhanlılar dönemi bey ve komutanlarından ERTANIN: birl. Er/Tanın ERTANIR: birl. Er/Tanır ERTANIŞ: birl. Er/Tanış ERTANUK: birl. Er/Tanık ERTAPAN: birl. Er/Tapan ERTAPAR: birl. Er/Tapar ERTARGIN: birl. Er/Targın T...Aslen Kırgız kökenli olup, Kırım hanlığına hizmet etmiş bir bey. Adına bir de destan yazılmış olan bey ERTAŞ: birl. Er/Taş T...Tuğrul ve Çağrı beylerin amcazadelerinden. İnal beyin kardeşi ERTAŞYINAL: birl. Ertaş/Yınal

128

T...Çağrı ve Tuğrul ERTAŞ YABGU: birl. Ertaş/Yabgu ERTAŞAN: birl. Er/Taşan ERTAY: birl. Er/Tay ERTAYANÇ: birl. Er/Tayanç ERTAYLAN: birl. Er/Taylan ERTE: 1- Seher, şafak 2- Yarın, gelecek, sonraki, halef ERTEGİ: Destan, lejant ERTEGÜN: birl. Erte/Gün ERTEKİN: birl. Er/Tekin ERTEM: (Erdem) T...Avrupa Hunları (Macar) dönemi bey ve komutanlarından ERTEMİR: birl. Er/Demir ERTEN: Tan, şafak ERTERİM: birl. Er/Terim ERTERİŞ: birl. Er/Teriş ERTİGİN: birl. Er/Tigin ERTİK: Meslek, sanat ERTİM: Olgun, erişkin, bilge T...Peçenek bey ve komutanlarından ERTİMUR: birl. Er/Timur ERTİN: 1- Mahsun, hüzünlü 2- Kendine yeten ERTİNGÜ: 1- Olağanüstü, fevkalade 2- Efsane, mit ERTOGAN: birl. Er/Doğan T...Selçuklular döneminde Kayseri cıvarında beylik kurmuş bir bey ERTOĞDI: birl. Er/Doğdu ERTOKA: birl. Er/Toka ERETOKLU: birl. Er/Toklu ERTOKTA: birl. Er/Tokta ERTOKUŞ: birl. Er/Tokuş T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından ERTOKUZ: birl. Er/Tokuz ERTOLU: birl. Er/Dolu ERTON: birl. Er/Ton ERTONGA: birl. Er/Tonga T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ERTORU: birl. Er/Doru ERTORUN: birl. Er/Torun ERTOY: birl. Er/Toy ERTÖRE: birl. Er/Töre ERTÖREN: birl. Er/Tören ERTUGAN: birl. Er/Tugan ERTUĞ: birl. Er/Tuğ ERTUĞBAY: birl. Ertuğ/Bay ERTUĞRUL: birl. Er/Tuğrul T...1- Otmanlı devletinin kurucusu olan Otman beyin babası. Devlet olmadan önceki beylik döneminin lideri ve Otmanlıları Söğüt, Domaniç bölgesine getirip yerleştiren kişi. 2- Otmanlılardan Yıldırım Bayezit’in, şehit oğlu ERTULGA: birl. Er/Tulga ERTULİN: birl. Er/Tulin ERTUMAN: birl. Er/Tuman ERTUNÇ: birl. Er/Tunç ERTUNGA: birl. Er/Tunga

129

ERTURA: birl. Er/Tura ERTURAN: birl. Er/Turan ERTUTAR: birl. Er/Tutar ERTUTAY: birl. Er/Tutay ERTUTKU: birl. Er/Tutku ERTUTU: birl. Er/Tutu ERTUTUK: birl. Er/Tutuk ERTUTUŞ: birl. Er/Tutuş ERTÜK: Kıymet, paha ERTÜMEN: birl. Er/Tümen ERTÜR: birl. Er/Tür ERTÜRE: birl. Er/Türe ERTÜREL: birl. Er/Türel ERTÜRK: birl. Er/Türk ERTÜZÜN: birl. Er/Tüzün ERUĞRAŞ: birl. Er/Uğraş ERULAŞ: birl. Er/Ulaş ERULUÇ: birl. Er/Uluç ERULUG: birl. Er/Ulug ERUMAN: birl. Er/Uman ERUMUT: birl. Er/Umut ERURKU: birl. Er/Urku ERUSLUĞ: birl. Er/Uslu ERUTKU: birl. Er/Utku ERUYAR: birl. Er/Uyar ERUYUM: birl. Er/Uyum ERUZ: birl. Er/Uz T...Karahanlılar dönemi bey ve komutanlarından ERUZAN: birl. Er/Uzan ERUZLU: birl. Er/Uzlu ERÜN: birl. Er/Ün ERÜNAL: birl. Er/Ünal ERÜNLEN: birl. Er/Ünlen ERÜNSAL: birl. Er/Ünsal ERÜREK: birl. Er/Yürek ERVARAN: birl. Er/Varan ERVARIŞ: birl. Er/Varış ERVERDİ: birl. Er/Verdi ERVEREN: birl. Er/Veren ERVERGİ: birl. Er/Vergi ERVERİM: birl. Er/Verim ERVURAN: birl. Er/Vuran ERVURUŞ: birl. Er/Vuruş ERYAĞAN: birl. Er/Yağan ERYAĞDI: birl. Er/Yağdı ERYAĞIŞ: birl. Er/Yağış ERYAĞIZ: birl. Er/Yağız ERYAKAN: birl. Er/Yakan ERYAKAR: birl. Er/Yakar ERYAKUT: birl. Er/Yakut ERYALIM: birl. Er/Yalım ERYALIN: birl. Er/Yalın ERYAMAÇ: birl. Er/Yamaç

130

ERYAMAN: birl. Er/Yaman ERYANIK: birl. Er/Yanık ERYARIŞ: birl. Er/Yarış ERYARUK: birl. Er/Yaruk T. Selçuklular (Tuğrul bey) dönemi, beylerinden ERYASA: birl. Er/Yasa ERYAŞA: birl. Er/Yaşa ERYAŞAM: birl. Er/Yaşam ERYAVUZ: birl. Er/Yavuz ERYAY: birl. Er/Yay ERYAYIL: birl. Er/Yayıl ERYAZGAN: birl. Er/Yazgan ERYAZGI: birl. Er/Yazgı ERYEĞİN: birl. Er/Yeğin ERYELEN: birl. Er/Yelen ERYELER: birl. Er/Yeler ERYELİN: birl. Er/Yelin ERYENAL: birl. Er/Yen/Al ERYETEN: birl. Er/Yeten ERYETER: birl. Er/Yeter ERYETİÇ: birl. Er/Yetiç ERYETİK: birl. Er/Yetik ERYETİM: birl. Er/Yetim ERYETİN: birl. Er/Yetin ERYETİŞ: birl. Er/Yetiş ERYIĞAR: birl. Er/Yığar ERYIĞIN: birl. Er/Yığın ERYILDIZ: birl. Er/Yıldız ERYİĞİT: birl. Er/Yiğit ERYOL: birl. Er/Yol ERYOLDAŞ: birl. Er/Yoldaş ERYORUM: birl. Er/Yorum ERYÖN: birl. Er/Yön ERYÖNEL: birl. Er/Yönel ERYÖRÜK: birl. Er/Yörük ERYULA: birl. Er/Yula ERYURT: birl. Er/Yurt ERYÜREK: birl. Er/Yürek ERYÜRÜK: birl. Er/Yürük ERYÜRÜR: birl. Er/Yürür ERYÜZ: birl. Er/Yüz T...Karahanlılar dönemi bey ve komutanlarından ERZENE: Doruk, zirve, en üst ERZİ: Veli, vasi, yönetici ERZİK: 1- Asıl, ana, temel 2- Soylu ve yiğit ESBOL: birl. Es/Bol ...Çok zeki, çok akıllı (Usu-bol) ESDİ KAAN: birl. Esti/Kaan ESE: 1- Mutluluk, sağlık 2- Yel, esinti ESE TEKİN: birl. Ese/Tekin T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ESEBAY: birl. Ese/Bay ESELİK: Selam, selamet ESEN: 1- Sağlık, selamet 2- Yel, yumuşak yel

131

ESEN TİMUR: birl. Esen/Timur T...1- Çağatay hanlarından 2- Kubilay Kaan’ın torunlarından ESENAY: birl. Esen/Ay ESENBAY: birl. Esen/Bay ESENBİGE: birl. Esen/Bike ESENBEGÜM: birl. Esen/Begüm ESENBOĞA: birl. Esen/Boğa T...Timur Kürkan Han’ın ünlü komutanı.(Ankaradaki, “Esenboğa” hava alanı, bu kişinin adına atfen, Atatürk’ün tavsiye ve teklifiyle verilmiştir.) ESENBUKA: (İsun buğa) birl. Esen/Boğa T...Çağatay hanlarından ESENDEMİR: birl. Esen/Demir T...1.Baybars Han dönemi komutanlarından ESENER: birl. Esen/Er ESENGELDİ: birl. Esen/Geldi T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Alimoğlu oymağının dip dedelerinden ESENGÜN: birl. Esen/Gün ESENKAYA: birl. Esen/Kaya T...Uygur kağanlığı dönemi bey ve komutanlarından ESENKUL: birl. Esen/Kul T...Kırgız oymak beylerinden ESENKULİ: birl. Esen/Kulu ESENLÜ: Esenli, sağlıklı T...Türkmenlerin, Çavdur oymağı dip dedelerinden ESER: Esinti, yel ESİ: Yel, esinti ESİALP: birl. Esi/Alp ESİ TEKİN: birl. Esi/Tekin T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından ESİBAY: birl. Esi/Bay ESİBEK: birl. Esi/Bek ESİKARA: birl. Esi/Kara T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey ESİM: Esinti T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey ESİMHAN: birl. Esim/Han T...Kazak hanlarından ESİN: 1- Esinti, yel 2- soluk, sağlık, nefes 3- İlham ESİNALP: birl. Esin/Alp ESİN TİMUR: birl. Esin/Timur T...Kubilay Kaan’ın torunlarından ESİNTİ: Yel, hafif yel ESİRGEN: 1- Arkadaş, dost, yaren 2- korunan, yakınlık duyulan ESİRGENÇ: Nazlı, nazenin ESİRKİŞ: Mehamet, acıma duygusu ESKİN: Yel, yel alan ESLEK: 1- Yumuşak başlı, uysal 2- Selam, selamet ESLİK: (Eslek) ESNEK: Uzayan, genişleyen, esen ESRİGÜN: birl. Esri/Gün...fırtına ESRİK: Mecnun, kendinden geçmiş ESRİK BUĞA: birl. Esrik/Boğa

132

ESRİMİŞ: Kendinden geçmiş ESTELİK: Yadigar, hatıra ESTİ: Yel, esinti T...Kazakların, Uluyüz bölüğü, oymak beylerinden ESTİ KAĞAN: birl. Esti/Kağan T...Çengizoğullarının Çin’deki son kağanlarından ESÜK: (Esik) esmekden T...Babür Han’ın bey ve komutanlarından EŞİM: Çalışkan, becerikli T...Kazak hanlarından (Eşim Han) EŞİNGEN: 1- Çalışkan 2- Eşit, müsavi EŞİTGEN: İşitgen, işiten, dikkatli EŞKARA: birl. Eş/Kara T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey EŞKİN: 1- Hızlı, atik 2- Dayanıklı, metin 3- Rüzgarlı bölge, rüzgar alan bölge EŞKİNALP: birl. Eşkin/Alp EŞKİNAY: birl. Eşkin/Ay EŞKİNBAY: birl. Eşkin/Bay EŞKİNER: birl. Eşkin/Er EŞLİK: Dost, yaren, refik ETE: (Ede) T...Atilay Han’ın üçüncü göbekten dedesi ETGÜ: 1- İyi, iyilik 2- Etki, şiddet ETİGE: Öğretmen, mürebbiye ETİL: İtil- idil ETİNGÜ: Olağanüstü, fevkalade ETİZ: Yüksek, ulu EVCİL: Evine bağlı, evcimen EVCİM: 1- Evcimen, evcil 2- İşgüzar, hamarat EVCİMEN: Evine bağlı EVCİMİK: Ekonomist, muktesit EVDEŞ: Hanım, erkeğin eşi EVGİ: İvedi, acele EVGİN: 1- Aceleci, telaşlı 2- Evcil, evine bağlı EVİN: Cevher, öz, nüve EVİRGEN: 1- Tedbir, tedbirli 2- Dönüşüm, çevirim EVREN: 1- Kainat 2- Ejderha, canavar 3- Baht, talih EVRENAY: birl. Evren/Ay EVRENSEL: Evreni kaplayan, evreni içine alan EVRENTİMUR: birl. Evren/Timur T...Toka Timur Han’ın oğullarından EVRENUZ: birl. Evren/Uz T...Otmanlılar dönemi bey ve komutanlarından. Orhan beyin yakın yoldaşlarından EVTÖRÜ: birl. Ev/Törü EYBEK: birl. İyi/Bek T...Mısı-Türk kölemenleri hanlarından. (O dönemlerden, aynı ad ile anılan iki bey daha var.) EYBER: (Aybar)

133

EYGİ: İyi, salih, temiz EYGİŞ: İyi kişi, iyi insan EYGÜ: İyi, iyice EYGÜ TEKİN: birl. Eygü/Tekin T...Abbasiler dönemi, Taberistan valisi ve komutanı EYİN: Vücut EYİNÇ: Refah, mutluluk EYLEM: 1- İş, iş görme, çalışma 2- Etkileyici davranış 3- Durdurma, önünü kesme EYLEMGÜN: birl. Eylem/Gün EYLETMEZ: Amansız, aman vermez EYLETÜR: İyilik sahibi, cömert EYLETÜR BOĞA: birl. Eyletür/Boğa T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından EYLİK: İyilik, yardım, iane EYLÜK KOCA: birl. Eylük/Koca T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey EYMEN : 1- Alçak gönüllü, mütevazı 2- Yardımsever, hayırşinas EYMÜR: (Eymir) İyilik sahibi, hayırşinas T...1- Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından 2- Türkmen oymak beylerinden EYTEMİŞ: Güzel konuşan, tatlı dilli, hatip T...Mısır-Türk kölemenleri (kılavun) dönemi bey ve komutanlarından EYÜGE: İyi,iyice T...Kırgızların, Togay, Sarı ve Bağış oymağı dip dedelerinden EZDİ: Ezen, ezici, baskıcı EZDİBEK: birl. Ezdi/Bek EZGİ: 1- İyi, iyilik, 2- Uyum, ahenk 3- Acı, üzüntü 4- Name, hoş sada EZGİER: birl. Ezgi/Er EZGİN: Ezik, ezilmiş, acı çekmiş, mahzun EZGÜ: (Ezgi) T...Selçuklular devleti bey ve komutanlarından EZGÜ TEKİN: birl. Ezgü/Tekin (Eygü/Tekin) EZİLGEN: Mazlum, zulüm görmüş EZİM: 1- Belirti, iz 2- Zorunluluk, mecburiyet EZİNÇ: 1- Belirti, iz 2- Ezginlik, mahzunluk

134

-G- GALI: Kalın, Hediye, bağış, çehiz GALI TEKİN: birl. Galı/Tekin T...Kırgız destanlarında adı geçen bir bey GALI TİGİN: birl. Galı/Tigi T...Dokuz Oğuz destanında adı geçen bir bey (Yilun Tigin’in oğlu) GALIN: Hediye, çehiz GAMAĞ: Bütünlük, bütün, tüm GARA: Kara T...Alper Tunga’nın oğullarından GARACU: Sivil, resmi olmayan GARGILI: Kargılı, mızraklı T...Selçuklular dönemi, komutanlarından ve Musul atabeylerinden GASPAK: Süslü, müzeyyen GAYIR: (Kayır) 1- Taraf, destek, kayırma 2- Lütuf, ihsan, hediye GAYURHAN: birl. Gayur/Han T...1- İlhanlı devleti hanlarından GAYUR İNAL: birl. Gayur/İnal T...Havarezmler dönemi vali ve komutanlarından GAYURMUŞ: Kayırmış T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından GAZAN: (Kazan) 1- Kazanma, kazanç, üstünlük 2- Kızgın, kızgınlı celallenmek GAZANHAN: birl. Gazan/Han T...1- İlhanlı devleti hanlarından (Kulagu Han’ın torunu, Argun Han’ın oğlu 2- Çağatay hanlarından GAZANBAY: birl. Gazan/Bay GEÇE: Geçmiş, mazi, geçen GEÇEK: Geçit, köprü GEÇER: Geçeli, caiz GEÇGEL: Makbul, nafız GEÇGİL: Geçerli, makbul GEÇGİN: Geçmiş, kendinden geçmiş, feda etmiş GEÇİM: 1- Yaşam, dirlik 2- Anlaşma, uyuşma 3- rısk, yiyecek, nafaka GEÇİMALP: birl. Geçim/Alp GEÇİM HAN: birl. Geçim/han GEÇİMLÜ: Munis, yumuşak huylu GEÇİMLÜK: Geçinmek için gerekli olan GEDEK: 1- Görev, vazife 2- Oyuk, kırılıp, yıkılarak açılan yol GEDİK: (Gedik) GEDİZ: Su birikintisi, gölet GEGEZ: Mümkün, uyumlu GEĞİN: Set, şiddetli GELBERİ: Ocaklardan,ateş çekmek için kullanılan ucu eğri demir çubuk GELDEÇ: Gelecek, ati, istikbal GELEK: (Gelik) halife, sonraki T...Özbeklerin, Konrat ve Kançaklı oymakları dip dedelerinden GELGEÇ: Geçici, kalıcı olmayan GELGEL: Çekim, cazibe GELDİ: Gelecek, istikbal GELİN: Gelen, dışarıdan içeriye gelen

135

GELİNCİK: Kır çiçeği GELİK: Halef, halife, sonraki T...Özbeklerin, Konrat ve Kançaklı oymakları dip dedelerinden GELİKLİ: Halef, halife GENCE: (Gençek, genç) Taze, yavru, genişleyen, gelişen GENÇ: (Gence) GENÇEK: (Gence, genç) GENEŞ: Müşavere, meşveret GENEŞKE: (Geneş) GENGEŞ: (geneş) GENGŞİ: Cengşi, mucize GENİŞ: Yaygın, enli, engin GENSU: birl. Gen/Su Deniz, büyük göl GER: 1- Söz verme, and içme, bağlama, anlaşma, birleşme 2- Vahşi hayvan yavrusu 3- Dev, devasa GERAY: birl. Ger/Ay ...Uygun, münasip, layık GERAYHAN: birl. Geray/Han T...Kırım hanlığının kurucusu ve ilk hanı. Daha sonra gelen hanlar bu adı, birer unvan olarak kullanmışlardır. GERBUĞA: birl. Ger/Boğa T...Mısır-Türk kölemenleri komutanlarından GEREZ: Dilber GERGÖZ: 1- Zabit, zabıta 2- Geyik gözü GERİM: 1- Yön, cihet 2- Hicap, utangaçlık GERİŞ: birl. Ger/İş GERUÇMAĞ: birl. Ger/Uçmak T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden GEYİK: (Geyük) Yabani, vahşi, yabancıl GEYÜKHAN: birl. Geyük/Han T...Oğuzname’de Türk’ün torunlarından (Dip Bakuy Han’ın oğlu) GEZ: 1- Nişan, işaret 2- Giz, sır GEZAY: birl. Gez/Ay GEZGİN: Seyyah GEZGİNALP: birl. Gezgin/Alp GEZGİNAY: birl. Gezgin/Ay GEZGİNBAY: birl. Gezgin/Bay GEZGİNSU: birl. Gezgin/Su ...Irmak GEZLER: Nişancı, iyi atıcı GIYIN: Gamze, çukur GİCİK: Taze, hoş, sevimli GİDİK: Uç, kenar, sınır, limit GİRAY: Uygun, layik GİRAYALP: birl. Giray/Alp GİRAYER: birl. Giray/Er GİREY: (Geray, Giray, Keray) T...Türkmenlerin, Yavmut ve Küçük oymağı, dip dedelerinden GİRGİN: Girişken, müteşebbis, cana yakın GİRGİNAY: birl. Girgin/Ay GİRGİNBAY: birl. Girgin/Bay GİRGİNER: birl. Girgin/Er GİRGİNSAY: birl. Girgin/Say GİRİK: Girişken, müteşebbis

136

T...Kırgızların, Togay oymağı dip dedelerinden GİRİŞKEN: Girgin GILAV: Teşvik, destek GILIG: (Kılık) Huy, yaradılış, tabiat GIRGIÇ: Çalışkan, aktif, faal GİRÇEK: 1- Gerçek, hakikat 2- Bağlı, sadakatli GİRGİNSU: GİRTİNE: İman, inanç GİZ: Sır, Gizlilik GİZAY: birl. Giz/Ay GİZALP: birl. Giz/Alp GİZBAY: birl. Giz/Bay GİZEM: Sır, esrar GİZGÜN: birl. Giz/Gün GİZLENÇ: Hazine, define GİZTAY: birl. Giz/Tay GONÇA: Bahşiş, hediye GORAL: Kısmet, nasip GİCİK: Minyon, sevimli GÖCEK: Taze, hoş, güzel GÖÇAY: birl. Göç/Ay GÖÇELGE: Konup göçülen yer GÖÇER: Göçmen GÖÇERHAN: birl. Göçer/Han T...Babür Han’ın bey ve komutanlarından GÖÇERİ: birl. Göç/Eri GÖÇKÜNCÜ HAN: birl. Göçküncü/Han T...Şeybanlar hanlığı, hanlarından GÖÇMEN: Muhacır GÖÇÜNCÜ: (Göçküncü) Geçici, fani GÖÇÜRHAN: (Göçer Han) birl. Göçür/ Han GÖĞEBAKAN: birl. Göğe/Bakan GÖĞEN: Gök rengi, maviye çalan, mavileşmiş GÖĞKUTLUĞ: birl. Gök/Kutlu GÖĞNÜK: 1- Yanmış, kavrulmuş 2- Mavi, maviye kaçan GÖK: 1- Tanrı, Tanrıdan..Tanrısal, kutsal 2- Mavi ,Gök rengi 3- Yer üstü, gökyüzü 4- Ezel-ebed, başsızlık ve sonsuzlık 5- Güzellik, gözalıcılık, üstünlük GÖKAĞAÇ: birl. Gök/Ağaç GÖKAĞUL: birl. Gök/Ağul GÖKALP: birl. Gök/Alp T...Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşunda, Atatürk’ün de fikir ve görüşlerinden yararlandığı, Türkçülük düşüncesini, sosyolojik boyutlarıyla ele alıp, değerlendiren, ünlü sosyolog ve edebiyatçımız GÖKARSLAN: birl. Gök/Arslan GÖKATLIĞ: birl. Gök/Atlı GÖKAY: birl. Gök/Ay GÖKBALA: birl. Gök/Bala GÖKBARS: birl. Gök/Bars GÖKBATU: birl. Gök/Batu GÖKBATUR: birl. Gök/Batur GÖKBAY: birl. Gök/Bay GÖKBEN: 1- Tanrıdan gelen, gök parçası 2- Masmavi GÖKBERDİ: birl. Gök/Verdi

137

GÖKBEY: birl. Gök/Bey GÖKBİLGE: birl. Gök/Bilge GÖKBÖRİ: birl. Gök/Böri Tanrısal kurt..(Bozkurt) T...Harzem hanlarından Celaleddin’in vezir ve komutanlarından GÖKBÖRİHAN: birl. Gökböri/Han T...Selçuklular dönemi, Erbil atabeylerinden GÖKBÖRİ: birl. Gök/Böri (..Bazı kaynaklarda “Bozkurt” olarakda geçer.) T...Göktürkler dönemi beylerinden..Kürşad’ın kırklarından GÖKBUDAK: birl. Gök/Budak GÖKBUDUN: birl. Gök/Budun GÖKBUĞA: birl. Gök/Boğa GÖKBUYRUK: birl. Gök/Buyruk GÖKÇE: Güzel, zarif, çekici, gözalıcı T...Selçuklular dönemi, Azerbaycan atabeylerinden GÖKÇEBAL: birl. Gökçe/Bal GÖKÇEBALA: birl. Gökçe/Bala GÖKÇEBAŞ: birl. Gökçe/Baş GÖKÇEBAY: birl. Gökçe/Bay GÖKÇEK: Gökçe, çekici, güzel T...Çengiz Kaan’ın, “Çengiz” adını alması için kurultaya teklif veren bey GÖKÇEKBAY: birl. Gökçek/Bay GÖKÇEL: Mavimsi, maviye çalan GÖKÇELİ: Güzel, Yakışıklı T...Tatarların, Ak oymağı beylerinden GÖKÇEN: Gökçe, güzel, alımlı, dilber GÖKÇER: birl. Gökçe/Er T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden GÖKÇERİ: birl. Gök/Çeri GÖKÇİÇEK: birl. Gök/Çiçek GÖKÇİL: 1- Gökten gelen, göksel 2- Mavi, maviye çalan GÖKÇİN: Mavi GÖKDAĞ: birl. Gök/Dağ GÖKDOĞAN: birl. Gök/Doğan GÖKER: birl. Gök/Er GÖKHAN: birl. Gök/Han T...Oğuz Kağan’ın oğullarından GÖKHUN: birl. Gök/Hun GÖKİMER: birl. Gök/İmer GÖKKAĞAN: (Tanrı Kağan) birl. Gök/Kağan T...Göktürk kağanlarından GÖKKILIÇ: birl. Gök/Kılıç GÖKKIN: birl. Gök/Kın GÖKKIYAZ: birl. Gök/Kıyaz T...Manas destanında adı geçen bir bey GÖKKOPUZ: birl. Gök/Kopuz GÖKKULİ: birl. Gök/Kulu GÖKKUT: birl. Gök/Kut GÖKKÜR: birl. Gök/Kür GÖKLEN: Ulu, mübarek T...Türkmen oymak beylerinden GÖKMEN: Tanrısal, Tanrıdan gelen GÖKMENGÜ: birl. Gök/Mengü GÖKMOĞOL: birl. Gök/Moğol

138

GÖKOBA: birl. Gök/Oba GÖKOĞUL: birl. Gök/Oğul GÖKOĞUZ: birl. Gök/Oğuz T...Halen Moldavya’ya bağlı özerk olarak yaşamlarını sürdüren Oğuz boyu GÖKORDU: birl. Gök/Ordu GÖKOTAĞ: birl. Gök/Otağ GÖKOVA: birl. Gök/Ova GÖKOYA: birl. Gök/Oya GÖKOZAN: birl. Gök/Ozan GÖKSAGUN: birl. Gök/Sagun T...Selçuklular dönemi, Semerkant valilerinden GÖKSAY: birl. Gök/Say GÖKSOY: birl. Gök/Soy GÖKSU: birl. Gök/Su GÖKŞİN: (Gökçin) GÖKTAĞ: birl. Gök/Dağ GÖKTAN: birl. Gök/Tan GÖKTANIK: birl. Gök/Tanık GÖKTAŞ: birl. Gök/Taş T...1- Göktürkler dönemi beylerinden Kürşad’ın kırklarından 2- Musul Selçukluları beylerinden GÖKTAY: birl. Gök/Tay GÖKTEBOLDI: birl. Gökte/Oldu GÖKTEMİR: birl. Gök/Demir GÖKTİGİN: birl. Gök/Tigin GÖKTİMUR: birl. Gök/Timur GÖKTOGAN: birl. Gök/Doğan GÖKTOY: birl. Gök/Toy GÖKTÖRE: birl. Gök/Töre GÖKTUĞ: birl. Gök/Tuğ GÖKTULGA: birl. Gök/Tulga GÖKTURA: birl. Gök/Tura GÖKTURAN: birl. Gök/Turan GÖKTUYUK: birl. Gök/Tuyuk GÖKTÜRE: birl. Gök/Türe GÖKTÜRK: birl. Gök/Türk Tanrıdan kut almış. Kutsanmış Türk...(Tanrısal Türk, Tanrı tarafından gökte yaratılıp, yeryüzüne yollanan Türk) GÖKYAĞAN: birl. Gök/Yağan GÖKYARUK: birl. Gök/Yaruk GÖKYASAĞ: birl. Gök/Yasa GÖKYAY: birl. Gök/Yay GÖKYOLDAŞ: birl. Gök/Yoldaş GÖKYURT: birl. Gök/Yurt GÖL: Göl, deniz mec. Ululuk, geniş gönüllülük GÖLÇUR: (Kölçur, Külçur) birl. Göl/Çur T...Sarı Türgişler (Sulu Han) dönemi bey ve komutanlarından GÖLEĞEZ: birl. Göl kenarında yetişen bir su çiçeği GÖLET: Küçük göl, gölcük, yapay göl GÖMEÇ: Kuyuda (Toprak fırnda pişirilen ekmek) GÖMEK: Kömek, yardım, inayet GÖMÜÇ: Hazine, define, mücevher GÖNDEM: İttatkar, muti, sadık GÖNDER: Mızrak, direk GÖNE: Onu iftihar

139

GÖNEN: 1- Feyz 2- Onur, iftihar 3- Bolluk, bereket GÖNENÇ: Açık, talih, mutluluk, iftihar GÖNÜL: 1- Can, ruh, duygu merkezi 2- Kalb, vücudun kan pompası GÖNÜLAY: birl. Gönül/Ay GÖNÜLDAŞ: Gönül birlikteliği, aynı inanç, duygu ve düşünceleri paylaşıp savunan bireylerin her biri GÖNÜLER: birl. Gönül/Er GÖNÜLHAN: birl. Gönül/Han GÖNÜLSAY: birl. Gönül/Say GÖNÜLSOY: birl. Gönül/Soy GÖNÜLTAŞ: birl. Gönül/Taş T...Safaviler (Şah Abbas dönemi) bey ve komutanlarından GÖRCEĞİZ: Ufuk çizgisi GÖRÇEK: Ufuk, ufuk çizgisi GÖRÇÜM: Geçici, fani T...Gürümçük Han’ın diğer adı GÖREGEN: Görgülü, görüp geçirmiş, deneyimli T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey GÖREK: Görüntü, peyzaj, manzara GÖREN: (Gürün) Görmekden T...Babür Han dönemi beylerinden GÖREZ: Meltem, hafif yel GÖRGÜ: Terbiye, muaşeret GÖRGÜÇ: Dürbün GÖRGÜLÜ: Terbiyeli, cihandide T...Harzemşahlar dönemi bey ve komutanlarından GÖRGÜN: Görgülü, deneyimli GÖRK: İhtişam, olağanüstü güzellik ve çekicilik, ihtişam, debdebe GÖKALP: birl. Gök/Alp GÖKAY: birl. Gök/Ay GÖRKEM: İhtişam, debdebe, heybet, olağanüstülük GÖRKEN: Hürmetli, Hürmete layık GÖRKER: birl. Görk/Er GÖRKHAN: birl. Görk/Han GÖRKLÜCE: İhtişamlı, heybetli, yakışıklı, güzel GÖRKLÜĞ: Çok güzel, çekici, ihtişamlı GÖRKSU: birl. Görk/Su GÖRKSAY: birl. Görk/Say GÖRKSEV: birl. Görk/Sev GÖRÜMCÜK: Görülmesi, ilgilenilmesi gerekli olan GÖRÜK: Gözetleyici, casus GÖRÜN: Görütü, Açıklık, netlik GÖRÜNDÜK: Aşikar, gizlisiz, saklısız GÖVEL: Gök rengini almış, göğermiş GÖVERİ: Yeşermiş, gururlu GÖVEZ: Mağrur, gururlu GÖY: Taze, genç GÖYMEN: Yanık, yanık tenli GÖYNÜK: Yanık, kavrulmuş GÖZ KAMAN: birl. Göz/Kaman Gözde, seçkin, göz kamaştırıcı T...Manas destanında adı geçen bir bey GÖZAL: Gözalıcı, farklı, seçkin, el üstünde GÖZBAY: birl. Göz/Bay Sihirbaz

140

GÖZBAYCI: Sihirbaz, illüzyonist GÖZDE: Beğenilen, göze girmiş, el üstünde tutulan, emsallerinden daha üstte bulunan GÖZE: (Gözek, Köze) Kaynak suyu, menba GÖZEBE: Tahmin, beklenti GÖZEGER: Çekici, cazibeli GÖZEGÜ: Gözde, çekici GÖZEĞEN: Ufuk, ufuk çizgisi GÖZEĞİR: birl. Göz/Eğir Çekici, cazip, göze hoş gelen GÖZEK: Göze GÖZEN: Cazibeli, çekici, göze hoş gelen GÖZERİ: Dürbün GÖZGEÇ: Ayna GÖZGÖR: Ayna GÖZGÜ: Ayna GUNA: Kına GUNA BEGÜM: birl. Guna/Begüm T...Gazneliler dönemi, Gazaeddin beyin kızı GONCUK: (Göncük) Kısa gün, kış günü GONCUK HAN: Göncük/Han T...Çağatay hanlarından GUR: (Gür,Kür) 1- Şiddet, kızgınlık, öfke 2- Ateş, ateşlilik GURHAN: (Gürhan, Kürhan) birl. Gur/Han T...1- Uygur hanlarından 2- Çengiz Kaan dönemi, kerayet hanlarından Tuğrul Han’ın amcası GURSAÇTI: birl. Gur/Saçtı (Kızgın, celalli, hiddet ve öfke saçan) T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey GUVA: Geyik GUYUK: Canavar, ejderha, vahşi ve yırtıcı hayvan GUYUK HAN: birl. Guyuk/Han T...1- Altınordu hanlarından 2- İlhanlı hanlarından GUYULDAR: Uyumlu, ahengli, geçimli T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey GUZ: 1- Güzel, çekici, yakışıklı 2- Oğuz GUZHAN: birl. Guz/Han GUZBEGÜM: birl. Guz/Begüm GÜCENİR: Alıngan, mahçup GÜCENMİŞ: Alıngan GÜÇ: (Güçü, küç, küçlük) Enerji, kuvvet T...Otmanlılar dip dedelerinden GÜÇALP: birl. Güç/Alp GÜÇBAY: birl. Güç/Bay GÜÇBEY: birl. Güç/Bey GÜÇEYÜ: Çok güçlü, yenilmez GÜÇHAN: birl. Güç/Han T...Öketay Kaan’ın oğullarından GÜÇLÜK: Güç, zorluk, meşakkat GÜÇTEKİN: birl. Güç/Tekin T...Divanı Lügat’te adı geçen, Karahanlılar dönemi beylerinden GÜÇTİMUR: birl. Güç/Timur T...Timur Kürkan Han dönemi bey ve komutanlarından GÜÇÜMHAN: birl. Güçüm/Han T...Sibir Hanlarından GÜDEK: Güdülenme, motivasyon

141

GÜDER: Murat, emel, beklenti GÜDÜL: 1- Saç üzerinde pişirilmiş mısır ekmeği 2- Kısa, kalın 3- Gözüpek GÜDÜR: Hayal, kurgu GÜLEÇ: Güleryüzlü, mütebessim GÜLEÇ ALP: birl. Güleç/Alp GÜLEÇ BATUR: birl. Güleç/Batur GÜLEÇ HAN: birl. Güleç/Han GÜLEÇER: birl. Güleç/Er GÜLEGEN: Güleryüzlü, mütebessim GÜLEK: 1- Handan, mütebessim 2- Gölcük, küçük göl GÜLEN: Mutlu, mütebessim GÜLENAY: birl. Gülen/Ay GÜLER: Mütebessim, güleryüzlü mec. Talihi açık GÜLERYÜZ: birl. Güler/Yüz GÜLESİN: Mutlu, sıkıntısız, tasasız olma dileği GÜLGEN: Gülen GÜLGÜN: Gülen, mütebessim GÜLSÜN: Mutlu, sıkıntısız olma dileği GÜLÜK: Gülen, mütebessim GÜLÜMSER: Mütebessim, sevimli GÜMÜL: Demet, buket, deste GÜMÜŞ: Gümüş madeni T...Göktürkler dönemi beylerinden Kürşad’ın kırklarından GÜMÜŞ ALP: birl. Gümüş/Alp GÜMÜŞ ARIĞ: birl. Gümüş/Arık T...Altay destanlarında adı geçen bir kız GÜMÜŞAY: birl. Gümüş/Ay GÜMÜŞBAY: birl. Gümüş/Bay GÜMÜŞ BEGÜM: birl. Gümüş/Begüm GÜMÜŞ BUĞA: birl. Gümüş/Boğa T...Mısır-Türk kölemenleri devleti, komutanlarından GÜMÜŞ HAN: birl. Gümüş/Han GÜMÜŞ HATUN: birl. Gümüş/Hatun GÜMÜŞ TEKİN: birl. Gümüş/Tekin T...1- Karahanlılar dönemi bey ve komutanlarından 2- Selçuklular dönemi Danişmendoğullarından bir bey GÜMÜŞBEK: birl. Gümüş/Beğ GÜN: Güneş, gündüz, afitap GÜNACUN: birl. Gün/Acun GÜNAÇAR: birl. Gün/Açar GÜNAK: birl. Gün/Ak GÜNAL: birl. Gün/Al GÜNALAN: birl. Gün/Alan GÜNALDI: birl. Gün/Aldı GÜNALMIŞ: birl. Gün/Almış GÜNALP: birl. Gün/Alp GÜNANA: birl. Gün/Ana T...Sogay Türklerinde eski dönem, güneş tanrıçası GÜNARSLAN: birl. Gün/Arslan GÜNATLIĞ: birl. Gün/Atlığ GÜNAY: birl. Gün/Ay GÜNAYÇA: birl. Gün/Ayça GÜNBALA: birl. Gün/Bala

142

GÜNBARS: birl. Gün/Bars GÜNBATU: birl. Gün/Batu GÜNBATUR: birl. Gün/Batur GÜNBAY: birl. Gün/Bay GÜNBEY: birl. Gün/Bey GÜNBERK: birl. Gün/Berk GÜNBERKE: birl. Gün/Berke GÜNBOL: birl. Gün/Bol GÜNBUDAK: birl. Gün/Budak GÜNBUGAY: birl. Gün/Bugay GÜNBUĞU: birl. Gün/Buğu GÜNBUL: birl. Gün/Bul GÜNBULAK: birl. Bün/Bulak GÜNÇAĞ: birl. Gün/Çağ GÜNÇE: Güneşlik, şemsiye T...Manas destanında adı geçen bir bey GÜNÇEK: Güneşlik GÜNÇEKİM: birl. Gün/Çekim GÜNÇİÇEK: birl. Gün/Çiçek GÜNÇUR: birl. Gün/Çur GÜNÇÜ: 1- Güneşe benzeyen, güneş gibi 2- Güneşi seven T...Çengiz Kaan’ın ikinci eşi ve Kıtay hanlarından Altun Han’ın kızkardeşi GÜNDAŞ: Gün/Daş ..Aynı güneşi paylaşan, gün ortağı GÜNDAY: birl. Gün/Tay GÜNDEM: Ağır başlı, mülayim GÜNDEMİR: birl. Gün/Demir GÜNDEN: El üstünde tutulan, revaçta.. GÜNDER: birl. Gün/Der (..Derlemekten..) GÜNDEŞ: (Gündaş) GÜNDOĞAN: birl. Gün/Doğan GÜNDOĞAR: birl. Gün/Doğar GÜNDOĞDU: birl. Gün/Doğdu T...Selçuklular dönemi, Musul atabeylerinden GÜNDOĞMUŞ: birl. Gün/Doğmuş T...Ertuğrul Bey’in dedesi, Süleyman Şah’ın babası GÜNDOKUZ: birl. Gün/Dokuz GÜNDÖNE: birl. Gün/Döne GÜNDÖNDÜ: birl. Gün/Döndü bir çiçek türü GÜNDURMAZ: birl. Gün/Durmaz GÜNDÜ: Gündüz, gün ortası T...Kıpçak hanlarından Mengü Timur Han’ın oğlu GÜNDÜZ: Gün içi, gün ortası, güneşli gün GÜNDÜZ ALP: birl. Gündüz/Alp T...Ertuğrul Bey’in kardeşi, Otman beyin amcası GÜNEBAKAN: birl. Güne/Bakan GÜNER: birl. Gün/Er T...Kazak ve Kırgız destanlarında adı geçen bir bey GÜNERDEM: birl. Gün/Erdem GÜNERDİ: birl. Gün/Erdi GÜNEREN: birl. Gün/Eren GÜNERMİŞ: birl. Gün/Ermiş GÜNERİ: birl. Gün/Eri GÜNERKE: birl. Gün/Erke

143

GÜNESİ: birl. Gün/Esi GÜNESİN: birl. Gün/Esin GÜNEŞ: Güneş GÜNEŞ HAN: birl. Güneş/Han GÜNEŞ HANIM: birl. Güneş/Hanım T...Yakut destanlarında adı geçen bir kız (Akkoyun’un kızı) GÜNEY: (Küney) Güneşe bakan, güneş gören GÜNEYSU: birl. Güney/Su GÜNGEN: Takvim, vakit GÜNGÖR: birl. Gün/Gör “mec. Bahtı açık olsun, mutlu olsun” GÜNGÖRDÜ: birl. Gün/Gördü GÜNGÖREN: birl. Gün/Gören GÜNGÖRMÜŞ: birl. Gün/Görmüş “mec. Deneyimli, dolu yaşamış” GÜNHAN: birl. Gün/Han T...Oğuz Kağan’ın oğullarından GÜNHANIM: birl. Gün/Hanım GÜNIŞIK: birl. Gün/Işık GÜNKARA: birl. Gün/Kara GÜNKILIÇ: birl. Gün/Kılıç GÜNKIYAN: birl. Gün/Kıyan GÜNKONUR: birl. Gün/Konur GÜNKUT: birl. Gün/Kut GÜNLÜK: Güneşlik, şemsiye GÜNOĞUL: birl. Gün /Oğul GÜNOYA: birl. Gün/Oya GÜNSALDI: birl. Gün/Saldı GÜNSALUR: birl. Gün/Salur GÜNSAYIN: birl. Gün/Sayın GÜNSEVİL: birl. Gün/Sevil GÜNSEVİM: birl. Gün/Sevim GÜNSİLİG: birl. Gün/Silig GÜNSU: birl. Gün/Su GÜNŞAT: birl. Gün/Şad GÜNTAN: birl. Gün/Tan GÜNTAŞ: birl. Gün/Taş GÜNTAY: birl. Gün/Tay GÜNTEKİN: birl. Gün/Tekin GÜNTERİŞ: birl. Gün/Teriş GÜNTİGİN: birl. Gün/Tigin GÜNTİMUR: birl. Gün/Timur GÜNTOGAN: birl. Gün/Togan GÜNTOLDI: birl. Gün/Doldu GÜNTOLU: birl. Gün/Dolu GÜNTOY: birl. Gün/Toy GÜNTÖRE: birl. Gün/Töre GÜNTÖREN: birl. Gün/Tören GÜNTUĞ: birl. Gün/Tuğ GÜNTUNGA: birl. Gün/Tunga GÜNTURA: birl. Gün/Tura GÜNTURAK: birl. Gün/Durak GÜNTURAN: birl. Gün/Duran GÜNTÜLÜ: birl. Gün/Tülü (...Gündüz düşü) GÜNTÜZÜN: birl. Gün/Tüzün

144

GÜNUĞRAŞ: birl. Gün/Uğraş GÜNULUĞ: birl. Gün/Uluğ GÜNUSLUĞ: birl. Gün/Uslu GÜNÜÇ: Nafaka, günlük GÜNYAĞIZ: birl. Gün/Yağız GÜNYARUK: birl. Gün/Yaruk T...Göktürkler dönemi, hanımlarından (Işbara Alp’in kızı) GÜNYAVUZ: birl. Gün/Yavuz GÜNYAZGAN: birl. Gün/Yazgan GÜNYAZIR: birl. Gün/Yazır GÜNYELİ: birl. Gün/Yeli ..doğudan gelen yel, doğu rüzgarı GÜNYİĞİT: birl. Gün/Yiğit GÜNYURT: birl. Gün/Yurt GÜNYÜZ: birl. Gün/Yüz GÜR: (Kür) 1- Sağlam, sıkı 2- Sık, yoğun 3- Yiğit, korkusuz GÜRAL: birl. Gür/Al GÜRALP: birl. Gür/Alp GÜRAY: birl. Gür/Ay GÜRBAY: birl. Gür/Bay GÜRBOĞA: (Kürboğa) birl. Gür/Boğa T...Türkistan’ın Araplarca işgal edildiği dönemlerde, özellikle o sıralarda Genel vali olan, “ İbni-kuteybe” adlı çapulcuya karşı, kahramanca direnen ve her defasında Yeni direnişler örgütleyerek, Türkleri işgallere karşı uyanık ve diri tutmaya çalışan bir Türk beyi GÜRBÜZ: Sağlıklı, kuvvetli, dayanıklı GÜRDAL: birl. Gür/Dal GÜRE: Güç, enerji GÜRELİ: 1- Enerjik, çalışkan 2- Haz, doyum GÜRELİK: (Güreli) GÜRGEN: Bir ağaç türü GÜRHAN: birl. Gür/Han T...1- Oğuz Kağan’ın amcalarından 2- Kıpçak hanlarından 3- Karakıtay Hanlarından 4- Uygur hanlarının ünvanlarından GÜRKAN: birl. Gür/Kan GÜROL: birl. Gür/Ol GÜRSANÇTI: birl. Gür/Sançtı T...Havarezm hanlarından Muhammed Han’ın oğlu GÜRSU: birl. Gür/Su GÜRTAN: birl. Gür/Tan GÜRTAY: birl. Gür/Tay GÜRTEKİN: birl. Gür/Tekin T...Abbasi halfesi, El Muktedi dönemi, Türk beylerinden GÜRÜN: 1- birl. Gür/Ün 2- Görün T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından GÜRÜZ: (Gürz) Topuz GÜRYAY: birl. Gür/Yay GÜVEN: İtimat GÜVENALP: birl. Güven/Alp GÜVENAL: birl. Güven/Al GÜVENÇ: Güvence, garanti GÜVENER: birl. Güven/Er GÜYÜK: Canavar, vahşi hayvan GÜZ: Sonbahar GÜZALP: birl. Güz/Alp

145

GÜZAY: birl. Güz/Ay GÜZBAY: birl. Güz/Bay GÜZBEK: birl. Güz/Bey GÜZEL: (Gözel) Yakşı, alımlı, çekici, göze hoş gelen T...Abbasi halifelerinden, Mu’tesid’in, Türk asıllı anası GÜZER: birl. Güz/Er GÜZEY: 1- Taze, körpe, yeni 2-Destek, fırsat 3- Sonbahar 4- Kuzey yönü T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Argın oymağı dip dedelerinden GÜZHAN: birl. Güz/Han GÜZHANIM: birl. Güz/Hanım GÜZİLİ: birl. Güz/İli T...Özbeklerin, Konrat oymağı, Kır obası dip dedelerinden GÜZİN: (Güzün) Güz vakti, güz vaktinde doğan GÜZLEK: Güz döneminde kalınan yer

146

-H- HAN: 1- Devlet başkanı 2- Kağana bağlı, özerk devlet başkanı 3- beylik başkanı, yönetici HANAY: birl. Han/Ay T...Sibir hanlarından, Güçüm Han’ın oğlu HANBAGATUR: birl. Han/Bağatur T...Hindistan’da hüküm sürmüş olan, Potna beyin, bilgin ve ozan olan oğlu HANBALA: birl. Han/Bala HANBAY: birl. Han/Bay HANBEGÜM: birl. Han/Begüm T...Babür Han’ın kızkardeşi HANBEK: birl. Han/Bek HANBİGE: birl. Han/Bike HANEKE: birl. Han/Eke T...Kalmuk beyliği dönemi Horasan emirlerinden HANER: birl. Han/Er HANIM: 1- Han’ın dişisi 2- Soylu kadın 3- Han’ın evdeşi (Hatun) 4- Türk töresinde, kadınlara olan saygıyı ifade eden genel bir sıfat HANIMAĞA: birl. Hanım/Ağa HANIMAY: birl. Hanım/Ay HANIMBAY: birl. Hanım/Bay HANIMHAN: birl. Hanım/Han T...Hint-Türk kölemenleri devleti, İbrahim Han dönemi beylerinden HANİLÇİ: birl. Han/İlçi T...III. Murat döneminde Otmanlılarla ilişki içine giren, Kum valisi HANKULU: birl. Han/Kulu HANKURT: birl. Han/Kurt T...Bulgar hanlarından HANLI: Yurttaş, Bir Han’a bağlı kişi, Bağımsız bir devletin mensubu HANSOY: birl. Han/Soy HANSU: birl. Han/Su HATUN: (Katun) 1- Kağan’ın evdeşi, kraliçe 2- Saygı duyulan, görgülü hanım Türkçedeki, kadın sözcüğü buradan gelir T...Alparslan Han’ın torunu, Melikşah’ın kızı HATUNANA: birl. Hatun/Ana T...Selçuklu dönemi bektaşilerinden Hacı İdris’in evdeşi HOMAR: (Humar) Yakışıklı, çekici, güzel, süslü, fiyakalı HOMAR ARSLAN: birl. Homar/Arslan T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından HOMAR TEKİN: birl. Homar/Tekin T...Harzemşahlar devleti dönemi komutanlarından HOMARBAY: birl. Homar/Bay HOMARBEK: birl. Homar/Bek T...Tolunoğullar beylerinden Tolun beyin oğlu HOMARTAŞ: birl. Homar/Taş T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey HULAGU HAN: (Kulagu Han) HUMARTAŞ: birl. Humar/Taş T...Gazneli Mahmut dönemi bey ve komutanlarından HUMAR TİGİN: birl. Humar/Tigin T...Selçuklular dönemi komutanlarından

147

HUN: (Kul) Koyun, koyunlu HUNALP: birl. Hun/Alp HUNAY: birl. Hun/Ay HUNBAY: birl. Hun/Bay HUNER: birl. Hun/Er HUŞ: Bir çam ağacı türü HUŞBEK: birl. Huş/Bek T...Selçuklular dönemi atabeylerinden

148

-I-İ- IDAÇU: Muhafız, koruma IDUĞ: (Iduk) Kutsal, tanrısal IĞAÇ: 1- Ağaç, ağaçlıklı bölge 2- Fersah IĞAR: Kıymetli, ağır IĞDIR: 1- İyi, hoş, hoşluk 2- Yetkin, ehil T...Türkmenlerin, Çavdur oymak beylerinden IĞIRCIK: Fecir ILAÇIN: Laçin, şahin kuşu T...1-Göktürkler dönemi beylerinden Kürşad’ın kırklarından 2- Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından ILANKU: 1- Kıvrak, atletik 2- Ulu, Ululanmış, yüce T...Çengiz Kaan’ın komutanlarından ILDIR: 1- Ürküt, ürkütücü 2- Berk, sert ILDIRIM: Yıldırım, berk ILDUZ: Yıldız, necm ILGAR: 1- Gayret, cehd 2- Atın, dört nala gitmesi hali ILGAT: Kapalı, müphem, belirsiz ILGIM: Serap ILGIN: Hoş kokulu bir bitki ILGIT: Ilık, tatlı, sakince, yumuşakça ILICA: 1- Ilımlı, ılık, ılıkça 2- Yunak, hamam ILIK: Soğukla sıcak arası ILIMAN: 1- Ilık, ılık hava 2- Uyumlu, sakin, mutedil ILKI: 1- At yavrusu 2- At sürüsü ILKICI: At çobanı IMIRGI: Taze, körpe IMRAĞ: (Imrak, İmre, Emre) Aşık, şayeste, geçkin INAÇ: Yar, canan INAK: 1- Han ve Kağanlara yakın olan kişi “Hasbey” 2- Gamsız 3- Canan, yar IRAZ: (Irıs, uraz) 1- Baht, talih, mutluluk 2- Cesaret, gözüpek olma IRGA: Talihli, şans, şanslı IRIM: 1- Büyü, efsun 2- İçinden su akan toprak, arazi IRIS: (Iraz) IRIZ: (Iraz) IRLAYU: Irlayan, yırlayan, akarak uzaklaşan, ırmak IRMAK: Akarsu ISIK: (Issıg-Issık) Isı, sıcaklık, hararet T...1- Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu oymağı dip dedelerinden 2- Kırgızların Togay, Sarı ve Bağış oymağı dip dedelerinden ISIKAY: birl. Isık/Ay ISIKBAY: birl. Isık/Bay ISIYEL: birl. Isı/Yel...meltem ISRIK: Okşayıcı, sarıcı, ısıtıcı ISRIKAY: birl. Isrık/Ay ISSIK: Isık, ısı ISSIZ: Soğuk, tenha, cansız, kimsesiz ISTIK: Sıcak, ılıman IŞBARA: 1- Çalışkan, hamarat 2- birl. Isı/Bora IŞBARA ALP: birl. Işbara/Alp

149

T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından IŞBARA BİLGE: birl. Işbara/Bilge T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey IŞBARA ÇIKAN: birl. Işbara/Çıkan T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey IŞBARA HAN: birl. Işbara/Han T...Uygur hanlarından IŞBARA KAĞAN: birl. Işbara/Kağan T...Batı Türkleri kağanlarından IŞBARA TAMGAN: birl. Işbara/Tamgan T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey IÇBARA TARKAN: birl. Işbara/Tarkan T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey IŞBARA TERİŞ TUNGA: birl. Işbara/Teriş/Tunga T...Göktürk kağanlarından IŞBARA YAMTAR: birl. Işbara/Yamtar T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey IŞIK: Aydınlık, yaruk, nur IŞIL: Yarul, nur, ziya, ışık parıltısı IŞILAY: birl. Işıl/Ay IŞILTAN: birl. Işıl/Tan IŞILTAY: birl. Işıl/Tay IŞILTI: Işık parçası IŞIN: Güneş parıltısı, ışık parıltısı, yansısı IŞINBAY: birl. Işın/Bay IYIŞ: Armağan, hediye, ihsan İBAR: Parfüm, koku, misk İÇ: 1- Öz, görünmeyen yan, bir nesnenin öz yapısı 2- İçerde kalan kısım, iç kısım İÇBUYRUK: birl. İç/Buyruk T...Saraylardaki iç hizmetle görevli kişi İÇEL: birl. İç/El İÇEN: (İçin) İçli, duygusal İÇENHAN: birl. İçen/Han T...Cuci Han’ın oğlu, Batu Han’ın kardeşi İÇEN BİLGE KAĞAN: birl. İçen/Bilge/Kağan T...Göktürk kağanlarından İÇER: İçeride, kapalı, mahfuz İÇERGE: (İçergu) İçten, samimi İÇERGU BOYLA TUĞ: birl. İçergu/Bayla/Tuğ T...Kurum han dönemi Bulgar bey ve komutanlarından İÇGE: İçeri, içerde, dahili İÇGELİK: birl. İç/Gelik ..İçten gelen, doğal davranış, samimiyet T...Kırgız oymak beylerinden İÇGER: İçe alan, içe bağlayan, tabi kılan İÇGİ SALUR: birl. İçgi/Salur ..İçerdeki, salur T...Haverezm devleti dönemi beylerinden İÇGİN: İçli, içten, samimi İÇİGEN: 1- İç geçiren, içli 2- Sabırsız, aceleci İÇİK: 1- İçli, duygulu 2- İçerde, dahilde, delete tabi İÇİM: 1- Duygu, hassasiyet 2- Yudum, yudumluk İÇİMHAN: birl. İçim/Han T...Kazak hanlarından İÇİN KAĞAN: birl. İçin/Kağan

150

T...Göktürk kağanlarından İÇİNGİR: İçli, hassas İÇİT: İçilecek nitelikte, içimi güzel İÇKİN: (İçgin) İÇKİNER: birl. İçkin/Er İÇKUR: Savaş meydanı İÇLEK: İçli, narin, hassas İÇLİ(K): Duygulu, hassas İÇTEN: Samimi,açık, dürüst İÇTENLÜK: Samimiyet İDE: (Ede, İdi) Ululuk, nüfuz, kudret İDEGE: Ulu, nüfuz sahibi, edici, yapıcı T...Altay destanlarında adı geçen bir bey İDEGER: Eder, yapar T...Kırgızların, Togay ve Sarı oymakları dip dedelerinden İDEKLİ: Yapıcı, edici, güçlü İDER: 1- İzci, takipçi 2- Yapan, yapıcı, edici İDER HAN: birl. İder/Han T...Bulgar hanlarından İDGÜ: 1- İyi, güzel 2- Tanrısal, mübarek İDGÜ HAN: birl. İdgü/Han T...Altınordu hanlarından Orus Han’ın oğlu İDİ: (İdik) 1- Tanrı, rab, sahip, efendi 2- Tanrısal, Tanrıdan gelen, mübarek, kutlu İDİBALA: birl. İdi/Bala İDİBARS: birl. İdi/Bars İDİBÖRİ: birl. İdi/Böri İDİGELDİ: birl. İdi/Geldi İDİKURT: birl. İdi/Kurt İDİKUT: birl. İdi/Kut...Kut sahibi, Tanrıdan gelen, Tanrıya yakın, Tanrıya benzer, Tanrı tarfından görevlendirilmiş vb. anlamları içeren ve Uygur kağanlarının büyük çoğunluğunun kullandığı bir unvan İDİL: (Etil, İtil) İDİLMÜREN: birl. İdil/Müren İDUK: İdi, Tanrısal, mübarek İDUKBAŞ: birl. İduk/Baş T...Uygur kağanlığı dönemi komutanlarından İGAN: Yıkan, yıkıcı, deviren T...Harzem hanlarından Alaaddin’in kardeşi İGİT: 1- Yiğit 2- Bakıcı, eğitici İĞDİ: (İğdir) Yetkin, ehil, iyice T...Başkurt oymak beylerinden İĞDİR: (İğdi,Iğdır) İĞREK: Saf, temiz, duru, arı İĞSEN: Kayıtsız, ilgisiz İĞSİZ: Salim, selametli İKİNÇ: İkinci İKİZER: İkizlerden her biri, benzer T...Çengiz Kaan’ın komutanlarından İKŞİT: Yürekli, bagatur T...İkşitler devletinin kurucusu ve ilk hanı İL: 1- Doğuş, oluş, oluşum 2- Bitişme, bütünleşme, doku 3- Devlet 4- Yurt, yer, konak, memleket, diyar 5- Halk, ahali, insan topluluğu 6- Barış, sulh İLAÇAN: birl. İl/Açan ..İl almış, fatih, algan İLAÇİN: Laçin, şahin

151

T...Göktürkler dönemi beylerinden Kürşad’ın kırklarından İLAÇMIŞ: birl. İl/Açmış Algan, fatih İLAÇTI: birl. İl/Açtı Algan, Fatih İLALAN: birl. İl/Alan Algan, fatih İLALDI: birl. İl/Aldı Algan, fatih T...İnanoğulları beyliği, bey ve komutanlarından İLALMIŞ: birl. İl/Almış Algan, fatih T...Karahanlılar dönemi bey ve komutanlarından İLARSLAN: birl. İl/Arslan T...Havarezm hanlarından Atsız Han’ın oğlu İLAY: birl. İl/Ay İLBALA: birl. İl/Bala İLBAN: (İlben) T...Altınordu devleti dönem bey ve komutanlarından İLBARS: birl. İl/Bars T...Havarezm hanlarından İLBASAN: birl. İl/Basan T...Koço Uygurları yazıtlarından İLBASMIŞ: birl. İl/Basmış T...Koço Uygurları yazıtlarından İLBASTI: birl. İl/Bastı İLBAŞ: birl. İl/Baş İLBAY: birl. İl/Bay .. Vali, bakan, beylerbeyi T...Otmanlıların ilk dönem beylerinden Orhan beyin yakın yoldaşlarından İLBEGÜM: birl. İl/Begüm İLBEN: birl. İl/Ben T...Altınordu hanlarından İLBENGÜ: birl. İl/Bengü İLBEY: birl. İl/Bey T...Otmanlılar döneminde asker toplayıp, onların eğitim ve lojistiğini sağlayan kişilere verilen bir unvan İLBEYİ: birl. İl/Beyi İLBİ: Büyü, sihir İLBİKE: birl. İl/Bike İLBİLGE: birl. İl/Bilge ( Devlet yönetiminde bulunmuş ve devlet tecrübesi olan) İLBİLGE HATUN: birl. İlbilge/Hatun T...İlteriş Kutluk Kağan’ın evdeşi, Bige Kağan ve Kül Tigin’in anası İLBİLİG: 1- Devlet bilgisi ve deneyimi 2- Devlet arşivi İLBİLMİŞ: birl. İl/Bilmiş Yurtsever, yurduna bağlı İLBOĞA: birl. İl/Boğa İLBOY: birl. İl/Boy İLBÖRİ: birl. İl/Böri İLBUĞU: birl. İl/Buğu İLBUKA: birl. İl/Boğa İLBULAK: birl. İl/Bulak İLBULAN: birl. İl/Bulan İLÇİ: Devlete hizmet eden, devletin hizmetinde olan T...Uygur kağanlarının ünvanlarından İLÇİ BUĞA: birl. İlçi/Boğa T...Timur Kürkan Han dönemi bey ve komutanlarından İLÇİHAN: birl. İlçi/Han T...1- Oğuznamede,Türk’ün oğullarından 2- Altınordu hanlarından İLÇİ KETAY HAN: birl. İlçi/Ketay/Han

152

T...Çağatay hanlarından İLÇİK: (İlçi) İLÇİKHAN: birl. İlçik/Han T...Çağatay hanlarından İLÇİN: Devlet görevlisi, devlete iş gören T...Kazan hanlığı dönemi beylerinden İLÇİTAY: birl. İlçi/Tay T...Geyük Han’ın bey ve komutanlarından İLDAŞ: Yurttaş, hemşehri İLDEM: Pişman, nadim İLDEMİR: birl. İl/Demir T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey İLDENİZ: birl. İl/Deniz T...Selçuklular (Sultan Mesud) dönemi vezirlerinden İLDEŞ: (İldaş) İLDOĞDU: birl. İl/Doğdu İLDOKUZ: birl. İl/Dokuz İLDOKUZBAY: birl. İldokuz/Bay İLEK: (İlak) birl. İl/Ak T...Atilay Han’ın oğullarından İLER: 1- Oluşum, bitişim 2- birl. İl/Er İLERİ: 1- Çağdaş, ilerici 2- birl. İl/Eri İLERK: birl. İl/Erk İLERKE: birl. İl/Erke İLETMİŞ: birl. İl/Etmiş Algan, fatih T...1- Türgişler devleti hanlarından 2- Gazneliler dönemi bey ve bilginlerinden Daha sonraları “Gurlar” devletini kuran kişi 3- Uygur kağanlarından (İletmiş Kutluk Bilge Kağan) İLEY: Civar, etraf İLGEN: Kanıt, delil, ispat İLGERÜ: 1- İleri, ileride 2- Doğu, doğudan 3- Bolluk, refah İLGEZDİ: birl. İl/Gezdi, Gezgin, seyyah İLGEZER: birl. İl/Gezer, Gezgin İLGİ: Bağlantı, bitişim, alaka, özen İLGİK: Barışsever, barışçı İLGİNÇ: İlgi çeken, ilgi duyulan,enteresan, sıradışı İLGİR: Barışçı, barışsever T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey İLGİZER: (İlgizer) İLGÖRMÜŞ: birl. İl/Görmüş, Gezgin İLGÜ: Amaç, hedef İLGÜN: birl. İl/Gün İLGÜY: Nazlı, nazenin İLHAN: birl. İl/Han...Bölge Hanı, Kağanlığa bağlı özerk han T...Çengiz kağan’ın ölümünden sonra, imparatorluğun, dörde bölünen parçalarından her biri. Ayrıca sonraları Çengiz’in torunu olan Kulagu Han’ın kurduğu devletin ve bu devletin hanlarının ünvanı İLHANIM: birl. İl/Hanım İLHATUN: birl. İl/Hatun İLİHAN: birl. İli/Han T...Oğuz Kağan’ın torunu Deniz Han’ın oğlu İLİTİMUR: birl. İli/Timur T...Timur Kürkan Han’ın komutanlarından

153

İLİBEK: birl. İli/Bey İLİBİKE: birl. İli/Bike İLİDİ: Yarar, fayda İLİGHAN: birl. İlig/Han T...Karahanlılar devleti hanlarından İLİG KAĞAN: birl. İlig/Kağan T...Göktürk kağanlarından İLİG(ğ): 1- Ünlü, tanınmış, meşhur 2- İlk, birinci, başlangıç, ortaya çıkış İLİK: İlk, birinci, önce İLİKAN: birl. İli/Kan T...Celayirliler devletinin diğer adı İLİNGİ: Devletine bağlı, devletinin hizmetçisi T...Çengiz Kaan dönemi beylerinden İLİŞ: Bitişik, yakın İLK: Başlangıç, doğuş, çıkış, öncelik İLKAĞAN: birl. İl/Kağan İLKAN: birl. İl/Kan İLKATMIŞ: birl. İl/Katmış, Algan, fatih İLKAY: birl. İlk/Ay İLKAYA: birl. İl/Kaya İLKBAY: birl. İlk/Bay İLKBEY: birl. İlk/Bey İLKE: (Ülke) Kurucu, yapıştırıcı, oluşturucu..(Günümüz Türkçesinde,”prensip, düstur” anlamında) İLKER: birl. İlk/Er İLKGÜN: birl. İlk/Gün İLKHAN: birl. İlk/Han İLKILIÇ: birl. İl/Kılıç T...Atsız Han’ın oğullarından İLKİ: ilk, ilkin, birinci İLKİN: Birinci, öncelikl İLKOCA: birl. İl/Koca T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey İLKSON: birl. İlk/Son İLKUŞ: birl. İl/Kuş Kartal türü bir avcı kuş İLKUT: birl. İl/Kut İLKUTLUĞ: bir. İl/Kutluğ T...Atsız Han’ın oğullarından (öteki adı “Atlığ Han” ) İLKUTLUK: birl. İl/Kutluğ İLLİ: Bağımsız, özgür, devleti olan T...Atilay Han’ın oğullarından İLMEN: Devletç devletine sadık T...Kazakların, Kiçiyüz bçlüğü, Bayoğlu oymağı dip dedelerinden İLOBA: birl. İl/Oba İLÖTÜKEN: birl. İl/Ötüken İLSİRET: birl. İl/Siret ..Düşmanın devletini yıkıp, esir eden, devletsiz bırakan T...Uygur kağanlığı dönemi bey ve komutanlarından İLTAN: birl. İl/Tan İLTAPAR: birl. İl/Tapar İLTAŞ: birl. İl/Taş İLTEBER: 1- İl/Tapar 2- İl/Teber T...Göktürkler ve Uygurlar döneminde, yüksek memuriyet ünvanlarından İLTEMİR: birl. İl/Demir İLTEMİŞ: birl. İl/Demiş ..Yurtsever

154

T...Hindistan’da beylik etmiş bir Türk beyi İLTENGİZ: birl. İl/Tengiz İLTENİZ: birl. İl/Teniz İLTER: Yurt koruyucusu, yurduna sahip çıkan, yurtsever, yurdunu toparlayan İLTERİM: birl. İl/Terim İLTERİŞ: birl. İl/Teriş, Yurdunu ve budunu derleyip, toparlayan, biraraya getiren ve tücelten İLTERİŞ KAĞAN: birl. İlteriş/Kağan İLTERİŞ KUTLUK KAĞAN: birl. İlteriş/Kutluğ/Kağan T...II.Göktürk devletinin kurucusu. Bilge Kağan ve Kül Tigin’in babası İLTİKE: birl. İl/Tike İLTİMUR: birl. İl/Timur İLTOGAN: birl. İl/Doğan İLTOGAN TUTUK: birl. İltogan/Tutuk T...Bilge Kağan dönemi bey ve komutanlarından İLTOĞDI: birl. İl/Doğdu İLTOKUZ: birl. İl/Dokuz İLTÖRE: birl. İl/Töre, ..Devlet geleneği İLTUNGA: birl. İl/Tunga İLTUTKU: birl. İl/Tutku İLTUTMUŞ: birl. İl/Tutmuş, Algan, fatih İLTUTUK: birl.İl/Tutuk İLTÜZER: birl. İl/Tüzer T...Hiyve hanlığı dönemi beylerinden İLUN: 1- Ulu,yüce 2- Soylu 3- Genç, cıvan T...Başkurt oymak beylerinden İLYAĞAN: birl. İl/Yağan İLYAĞIZ: birl. İl/Yağız İLYAMAN: birl. İl/Yaman T...Babür han dönemi bey ve komutanlarından İLYAVUZ: birl. İl/Yavuz İLYAY: birl. İl/Yay İLYIĞDI: birl. İl/Yığdı, Algan, fatih İLYIĞMIŞ: birl. İl/Yığmış T...Toktamış Han’ın komutanlarından İME: Em, çare, derman İMEÇE: Birliktelik, emek ortaklığı, kollektivizm İMEN: 1- Emen, can, ruh 2- Kayın ağacı İMER: Hayırsever, iyilik sahibi İMERAY: birl. İmer/Ay İMGE: 1- İyi, yararlı 2- İz, belirti 3- Tasavvur, zihinsel sembol İMİŞÇİ TUNGATAR: birl. İmişçi/Tunga/Tar..Kaplanlarla döğüşen cesur kişi T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından İMRAG (imrağ-İmrak): Aşık, derviş, dost İMRE (Emre-İmrağ): 1- Ağabey,ağa 2- Beylerbeyi 3- Aşık, derviş, dost T...Oğuz Kağan’ın torunu, Dağ Han’ın oğlu İMREN: İmrenmekten...imrenilen, iç geçirten İNAK: 1- Kardeş, kardeş çocuğu 2- Han ve beylerin en güvenilir adamı ve yardımcısı T...1- Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından 2- Abbasiler dönemi vali ve komutanlarından İNAL: 1- Soylu, Kağan yada Hanların ana tarafından akraba 2- Anası Kağan yada Han soyundan olup babası kara budundan, halktan olan kişi 3- Avrupadaki, kont, baron vb. ünvanların Türkçedeki karşılığı 4- Emin ve güvenilir kişi İNAL KAĞAN: birl. İnal/Kağan İNAL SIR YAVKUY HAN: İnal/Sır/Yavkuy/Han

155

T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir han İNAL TARKAN: birl. İnal/Tarkan T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından İNALBAY: birl. İnal/Bay T...Mısır-Türk kölemenleri devleti komutanlarından İNALBEG: birl. İnal/Bey T...1- Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından 2- İnanoğulları beyliğinin kurucusu ve ilk beyi İNALÇIK: Küçük İnal T...1- Uygur kağanlığı dönemi bey ve komutanlarından 2- Haverezmler devleti bey ve komutanlarından İNALÖZ: birl. İnal/Öz T...Kıpçak hanlığı dönemi bey ve komutanlarından İNALPARS: birl. İnal/Pars T...Mısır-Türk kölemenleri hanlarından İNALTAN: birl. İnal/Tan İNALTAY: birl. İnal/Tay İNALTEKİN: birl. İnal/Tekin T...Harzemler devleti bey ve komutanlarından İNALTİGİN: birl. İnal/Tigin (Yınal Tigin) T...Harzem hanlarından Atsız Han’ın kardeşi İNALUZ: birl. İnal/Uz İNALYABGU: birl. İnal/Yabgu T...1- Batı göktürkleri vali ve komutanlarından 2- Oğuz Kağan destanında adı geçen bir bey İNAN: İman, inanç 2- Kural, akide 3- Emniyet, güvenlik İNANAPA: birl. İnan/Apa T...KülTigin’in ünvanlarından (öldükten sonra, ağabeyi Bilge Kağan tarafından verilmiş bir unvan) İNANÇ HAN: birl. İnanç/Han T...Havarezmler dönemi Semerkant emiri İNANÇ YABGU: birl. İnanç/Yabgu T...1- Batı göktürkleri dönemi valilerinden 2- Selçuk beyin oğullarından İNANÇBEK: birl. İnanç/Beğ T...Göktürkler dönemi beylerinden (Kül Tigin’in cenaze ve yuğ törenine katılması için Kırgız hanı tarafından yollanan kişi) İNANÇBİLGE: birl. İnanç/Bilge T...Çengiz Kaan dönemi Nayman beylerinden İNANÇI: İnançu, inanç T...Selçuklular dönemi Ahlat beylerinden Ahmet beyin kızı İNANÇI ÇUR: İnanç/Çur T...Bilge Kağan dönemi bey ve komutanlarından İNANGU: İnanılan, güvenilen, mutemed T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından İNANÇAY: birl. İnanç/Ay İNANÇBEGÜM: birl. İnanç/Begüm İNANIR: İmanlı, inançlı İNCE: Hafif, yeğni, nazik İNCESEN: Huzur ve güvenlik, sükunet T...Çengiz Kaan dönemi beylerinden İNCİ: (Yinçi, yinçgü) 1- işve, naz,eda 2- Sessizlik, ıssızlık 3- İstiridye türü deniz kabuklusundan çıkan tane, takı İNCİBUĞA: birl. İnci/Boğa T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey İNÇGÜ: İnce, narin T...Arpa Han dönemi bey ve komutanlarından

156

İNÇİBACI: birl. İnci/Bacı İNER: İnmek...den mec. Alçak gönüllü, mütevazı T...Türkmenlerin, Ersan ve Ok oymağının dip dedelerinden İNERBAŞ: birl. İner/Baş mec. Alçak gönüllü Türkmenlerin Ok oymağı dip dedeleirnden İNİ: Kardeş, karındaş İNİBÖRİ: birl. İni/Böri T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey İNİKARA: birl. İni/Kara T...Altay Türkleri, Koybal oymağı dip dedelerinden İNİSİ: Küçük erkek kardeşi İNİSİAY: birl. İnisi/Ay T...Kırgız oymak beylerinden İPAR: Parfüm, misk İPEK: (Yipek) İpek böceğinin ipeği (İp...kökünden) İRÇİ: 1- Yırcı, halk ozanı 2- İr.ik, iricik 3- Yirçi, yerci, toprak sahibi İRÇİK: 1- İricik 2- Er, küçük er T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey İREN: 1- Sert, katı2- Araç, vasıta 3- Ürek, yürek İRENÇİN: 1- Bağımsız, başına buyruk 2- Güçlü, dayanıklı T...İlhanlılar dönemi Diyarbakır valilerinden İRENÇÜ: (İrençin) T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından İRGE: 1- Yırlama, söyleme, okuma 2- Ergin, olgun T...Altay Türkleri, Koybal oymağı dip dedelerinden İRGİN: (İrge) Uygurlar ve Karluklular dönemi memuriyet ünvanlarından İRİK: Sert, katı, iri İRİM: Müjde, iyi haber İRİNÇİN: (İrençin) T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey İRİÇKÖL: birl. İrinç/Göl T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey İRİS: 1- Kurtuluş, hürriyet 2- Iras, ıraz T...Türk mitolojisindeki tanrıça adlarından “kötü ruhları kovup, tamuya gönderen tanrıça” İRKİL: 1- Ululuk, heybet, cesaret 2- Aksakal,kam, baksı İRKİLATA: birl. İrkil/Ata T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey İRKİN: Olgun, bilge, ulu T...Uygur kağanlığı dönemi beylerinden (Pusat beyin babası) İRKİT: Ürküt, ürkütücü, heybetli İRKLİ: 1- Güçlü, muktedir 2- Yüksek dereceli memur İRNEK: (Emek) Serçe parmak T...Atilay han2ın oğlu İRŞİ: Peri, peri kızı İRTEGÜN: birl. Erte/Gün Sabah İRTEM: 1- Erdem, fazilet 2- Marifet, hüner İRTENE: İRTİŞ: Hüner, hünerlilik İRTÜK: Değer, kıymet T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey İSEN: 1- Esen, yel, rüzgar 2- Doğa, tabiat 3- Açık, net, sahih T...Kazak hanlığı dönemi beylerinden

157

İSEN BEGÜM: birl. İsen/Begüm İSENBİKE: birl. İsen/Bige İSENBUKA: (Esenboğa) T...Timur Kürkan Han’ın komutanlarından İSENKULA: birl. İsen/Kula İSENKUTLUĞ: birl. İsen/Kutlu İSENTEMİR: birl. İsen/Demir T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu oymağı dip dedelerinden İSENTİMUR: birl. İsen/Timur T...1- Çağatay hanlarından 2- Babür Han dönemi deniz komutanlarından İSTEK: İsteyiş, arzu T...1- Kazakların Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu oymağı dip dedelerinden 2- Özbeklerin, Karakalpak oymağı dip dedelerinden İSTEM: İrade, dileme erki İSTEMİ: İstem, irade, dileme ve buyurma erki İSTEMİ KAĞAN: birl. İstemi/Kağan T...Göktürk devletinin kurucularından ve Bumin Kağan’ın kardeşi İSTEMİHAN: (İstemi Kağan) İSU MANGU: (İsenmangu) birl. İsen/Mangu T...Çağatay Han’ın torunu. Çağatay hanlarından İŞBARA: (iş, devinme, davranma) Bara /Var, varlık) birl. İş/Bara İŞBARA YAMTAR: İşbara/yamtar T...Bilge Kağan dönemi bey ve komutanlarından İŞBOĞA: birl. İş/Boğa İŞÇEN: İşgüzar, hamarat İŞGÜN: (İçgün) Kızıl yapraklı bir yayla çiçeği İŞİM: (İçim) İçtenlik, samimiyet T...karahanlılar dönemi bey ve komutanlarından İŞİMHAN: (İçim Han) T...Kazak hanlarından) İŞİTGEN: İşitici, dinleyici,öğüt dinleyen İŞİTMEN: (İşitgen) T...(İranlı ünlü filozof, “Zerüşt” ün gerçek adının bu olduğu, ayrıca Zerdüştün de sanılanın aksine Pers değil, Türk olduğunu söyleyen bilim adamları da var. Örn.Besim Atalay) İŞKARA: birl. İş/Kara T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey İŞLEK: 1- İdmanlı, eğitimli 2- İşgüzar, çalışkan T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey İŞMUT: birl. İş/Mut İTBALA: birl. İt/Bala T...Kırgız hanlığı dönemi beylerinden İTBARAK: birl. İt/Barak (Barık, baraka) T...Türk mitolojisinde adı geçen köpek İTGÜÇİ: İteleyen, itici, yapıcı, destekçi İTİK: Yetik, yetkin, uzman T...Kuman hanlığı dönemi komutanlarından İTİL: (İdil, İdi, il) İTİMGEN: İteleyen, itici, destekçi T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Uvak Giray oymağı dip dedelerinden İTMAÇ: Alt, edevat, takım İTMİŞ: (Etmiş) Yapıcı, uzman, uzmanlaşmış T...Mısır-Türk kölemenleri devleti komutanlarından

158

İVECEN: Aceleci, telaşlı İVGİN: (Evgin) Ateşli, sabırsız, telaşlı İYBA: Utangaç İYBEK: birl. İyi/Bek T...Hint- Türk kölemenleri dönemi bey ve komutanlarından İYE: Güç, kudret, erklik, sahip olma İYEKİLA: (İyekula) birl. İye/Kula İYEUZA: birl. İye/Uza, Güçlü, egemen ve uzman İYİ: İyi, yararlı ve uğurlu İYİK: 1- İyi, uğurlu 2- Heves İYİM: 1- Güzellik,hüniniyet 2- Dost, canan, yaren İYİMSER: Olayları iyi gözle gören ve yorumlayan İYİTUĞRUL: birl. İyi/Tuğrul T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey İYNEM: Dost, ahbap, yaren, canan İZ: Basma, ezme, sıkıştırma, kesmek, yarmak...bildiren kökten; yarık, yara, kalıntı, belirti İZARSLAN: birl. İz/Arslan İZBARS: birl. İz/Bars İZBASAR: birl. İz/Basar İZBAY: birl. İz/Bay İZBEK: birl. İz/Bey İZBOĞA: birl. İz/Boğa İZBÖRİ: birl. İz/Böri İZBUDUN: birl. İz/Budun İZEL: birl. İz/El (İl) İZGİ: (İZGÜ) 1- İyi,kutlu 2- Akıllı, zeki 3- Adil, adaletli İZGİTAN: birl. İzgi/Tan İZGÜ: (İzgi) İZGÜBARLAS: birl. İzgü/Barlas T...Timur Kürkan Han’ın komutanlarından İZGÜBEGÜM: birl. İzgü/Begüm İZGÜBİGE: birl. İzgü/Bike İZGÜMENGÜ: birl. İzgü/Mengü T...Kıpçak hanlarından Orus Han’ın, vezir ve komutanlarından İZGÜTAY: birl. İzgü/Tay İZKAN: birl. İz/Kan İZMANGU: birl. İz/Mangu İZTAY: birl. İz/Tay

159

-K- KAAN: (Kağan) ...Kağan sözcüğünün Moğol ağzındaki söylenişi KABA: Büyük, iri, şişkin KABAK: 1- Kapalı, kabuklu 2- Kabarık, kabadayı T...Çengiz Kumanları bey ve komutanlarından KABAL: Kapalı, zindan, mahpus T...Çengiz Kaan’ın dip dedelerinden KABAMIŞ: Kapalı, güçlü, mahfuz KABAN: 1- Kapan, kapıcı 2- Kabarık, asi, isyankar 3- Dik yokuş T...Göktürkler dönemi beylerinden Kürşad’ın kırklarından KABANBAY: birl. Kaban/Bay T...Yakut destanlarında adı geçen bir bey KABAR: 1- Kabarık, asi, kabadayı 2- Kapan T...Hazar İmparatorluğu dönemi bey ve komutanlarından KABARTU: Şişik, kabarık, kabarcık KABAY: birl. Kap/Ay T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KABIŞ: Kavuş, kavuşma, birleşme, toplanma KABLAY KAAN: (Kubilay Kaan) KACIR: Kaçır, kaçırıcı, korkutucu, ürkütücü T...Selçuklular dönemi bey ve komutanlarından KAÇ: (Kaçı, kaş) Kaçan, koşan t...Altay Türkleri oymaklarından KAÇAĞLI: Kaçaklı, kaçıcı, koşucu T...Türkmenlerin, Sarık oymağı dip dedelerinden KAÇAN: 1- koşan, kaçan 2- Vakit, saat, vade T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu oymağı dip dedelerinden KAÇAR HAN: birl. Kaçar/Han KAÇAY: birl. Kaç/Ay T...Özbeklerin, Konrat ve Koyunlu oymakları dip dedelerinden KAÇGAR: (Koçgar,kaşgar) 1- Koç gibi, koçyiğit 2- koç başi T...1- Kazakların, Ortayüz bölüğü, Argın oymağı dip dedelerinden 2- İran Türkmenleri bölüğü oymaklarından KAÇIR: Kaçıran, kaçırtıcı T...Türkmenlerin, Ersarı ve Ok oymakları, dip dedelerinden KAÇIRA: (Kaçır) 1- Kaçıran, ürküten 2- Çalışkan, aktif KAÇMAS: 1- Kaçmaz, ürkmez, korkmaz 2- Evcil, munis T...Mısır-Türk kölemenleri devleti, vali ve komutanlarından KAÇMAZBAY: birl. Kaçmaz/Bay KAÇUT: 1- Savaş, döğüş 2- Kısa mızrak, karg T...Karahanlılar dönemi bey ve komutanlarından KADAGAN: Buyruk, ser, emir, komut KADAK: (Katak,Katık) 1- Katı, sert 2- Mıh, çivi 3- Armağan, hediye T...1- Geyük Han’ın komutanlarından 2- Şeyban Han’ın oğullarından KADAN: Katan, Kadagan T...Mangu Kaan’ın kayın amcası KADAŞ: Arkadaş, yaren, yakın KADIR: (Katır) mec. Güçlü, dayanıklı, metin, inatçı T...Gazneli Mahmud dönemi Hotin valisi KADIR BİLGE: birl. Katır/Bilge

160

T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KADIR BUGA: birl. Katır/Boğa T...Göktürkler dönemi, Dokuz Oğuz bey ve komutanlarından KADIRCA: Katır gibi T...1- Kırgızların, İçgilik oymağı, dip dedelerinden 2- Kırgızların, Kizek oymağı dip dedelerinden KADIRKAN: birl. Katır/Kan T...Selçuklular dönemi, bey ve komutanlarından KAGI : (KAKI) Öfke, şiddet T...Türkmenlerin, Yavmut ve Küçük Tatar oymakları dip dedelerinden KAĞAN: İmparator, hanların hanı KAĞANLI(G) : İmparatorluk, imparatorluğa mensup olma KAĞBA: Koruyucu, muhafız KAĞNILI: birl. Kağnı/Lı...Kağnı oymağına bağlı T...Bir Oğuz oymağı ve bu oymağın ilk beyi KAKI: (Kagı) KAKIĞAN: Öfkeli, gözü kara KAKINÇ: 1- Kılıç ve kargı hamlesi 2- İhtar, ikaz 3- Hiddet, öfke KAKINÇBEK: birl. Kakınç/Beğ KAKIZ: Gözüpek, hiddetli KAKŞA: Seri, aceleci, hızlı KAKUMAKLU: Gazablı,şiddetli KAL: Ulu, saygıdeğer, hatırı sayılır T...Kıpçak hanlarından (Kal Han) ( Amanok Han’ın oğlu) KALABA: 1- Ulu, saygıdeğer 2- Sayıca çok, kalabalık, bolluk KALAKLI: Ulu, yüksekte KALALDURUK: birl. Kal/Al/Duruk T...Göktürkler dönemi beylerinden, Kürşad’ın kırklarından KALANÇA: Bakiye, arta kalan, artık KALAPA: birl. Kal/Apa KALAVUN: birl. Kal/Avun (Ağun) T...İlhanlılar dönemi, bey ve komutanlarından KALÇAV: Şakacı, nüktedan KALDAĞ: birl. Kal/Dağ KALDUN: Kalan, artan, bakiye KALGAN: (Kalkan) Ok, kargı, kılıç gibi savaş aletlerine karşı koruma sağlayan siperlik T...Çengiz Kaan’ın torunlarından KALGAY: Veliaht, şehzade KALIN: 1- Sert, dayanıklı 2- Mal, servet, varlık 3- Çehiz 4- Yararlılık, fayda KALINGU: (Kalın) Kalıng, güçlü, dayanıklı KALINKARA: birl. Kalın/Kara T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KALISIZ: Şüphesiz, kararlı KALKAMAN: birl. Kal/Kaman T...1- Manas destanında adı geçen bir bey 2- Kazakların, Ortayüz, Argın, Kuvandık ve Kiçiyüz-Bayoğlu oymakları dip dedelerinden KALKAN: (Kalgan) KALMUK: Güç gösterisi, güçlülük, kabadayılık T...1- Altay Türkleri, Kızıl oymağı, dip dedelerinden 2- Moğol oymak beylerinden KAM: Şamanist gelenekte, ulu kişi (Hekimlik, filozofluk, büyücülük, duacılık dahil olmak üzere, oba ya da oymakların, her türlü sorunuyla ilgilenen kişi) KAMALAG: Sedir ağacı KAMAN: 1- Kuman, kumanlı 2- Gözü kara, cesur, aman vermeyen KAMAR: (Homar)

161

KAMAR TEKİN: birl: Kamar/Tekin T...karahanlılar dönemi beylerinden Kaşgarlı Mahmud beyin dedesi KAMAŞIG: Melez, karışmış KAMAY: birl. Kam/Ay KAMAZ: Sarsıcı, sallayıcı,ürkütücü KAMBAŞI: birl. Kam/Başı T...Altay Türkleri oymak beylerinden KAMBÖRÜ: birl. Kam/Böri T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey KAMBÜRE: (Kamböri) Kam/Böri T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey KAMÇI: Kırbaç KAMÇIBEK: birl. Kamçı/Beğ T...Selçuklular (Sançar Han) dönemi atabeylerinden KAMÇIHAN: birl. Kamçı/Han T...Havarezm devleti hanlarından KAMÇITİMUR: birl. Kamçı/Timur T...Altınordu devleti, bey ve komutanlarından KAMDU: Para yerine geçen eşya, emanet KAMGAN: birl. Kam/Gan T...dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey (Bayındır Han’ın babası) KAMŞAT: Sarsıtıcı, ürkütücü KAMTUR: birl. Kam/Dur T...Altay Türkleri, Kızıl oymağı dip dedelerinden KAMU(Ğ): 1- Bütün, tam, hep 2- Halk, ahali 3- Destek, dayanışma KAMUALP: birl. Kamu/Alp KAMUBAY: birl. Kamu/Bay KAMUBEK: birl. Kamu/Bek KAMUER: birl. Kamu/Er KAMUHAN: birl. Kamu/Han KAMUKAN: birl. Kamu/Kan KAMUTAN: birl. Kamu/Tan KAMUTAY: birl. Kamu/Tay (...Cumhuriyetin ilk yıllarında, Türk dil kurumunun da teklifiyle, millet meclisi yerine bu sözcük kullanılmış ancak, sonraları yine kullanımdan düşmüştür.) KAN: 1- Soy, sop, kaynak, canü canlılık, soyluluk 2- Damarlardaki sıvı 3- Kağan, han T...Altay Türkleri, Kişiler oymağı, dip dedelerinden KANAK: birl. Kan/Ak T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey KANAR: birl. Kan/Ar T...Koço uygurları dönemi hanımlarından KANAT: 1- Tüy, telek 2- Taraf, yön, cenah KANATA: birl. Kan/Ata KANAY: birl. Kan/Ay T...Kırgızların, Togay ve Soltu oymağı dip dedeledrinden KANBAY: birl. Kan/Bay T...Mısır-Türk kölemenleri devleti bey ve komutanlarından KANCI: 1- Kan güden soylu 2- Kanıcı, kanmış, inanıcı T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından KANÇURA: birl. Kan/Çura T...Manas destanında adı geçen bir bey KANDEMİR: birl. Kan/Demir T...Harzemşahlar dönemi bey ve komutanlarından

162

KANDI: İnançlı, kanık T...Kırgızların, İçglig oymağı dip dedelerinden KANDIBAY: birl. Kandı/Bay KANDUK: (Kanduk) Kandı, kanık T...Avarlar dönemi beylerinden ve Bizans elçiliğide yapmış bir komutan KANDUKYURT: birl. Kanduk/Yurt Gurbet KANDURMUŞ: birl. Kan/Durmuş T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KANG: (Kang, kan) Kan, soy, ata T...Altay Türkleri, Koybal oymağı dip dedelerinden KANGSIK: 1- Kardeş gibi..kardeş yakınlığında 2- Üvey kardeş KAYNAK: (Kanak) mec. Soylu T...Babür Han dönemi beylerinden KANIBAY: birl. Kanı/Bay KANIĞ: 1- Kanmış, kanık 2- Sevinç, neşe KANIK: 1- Kanma, inanma, kabul, ermek 2- Sevinç, neşe KANIKAN: birl. Kanı/Kan KANISOY: birl. Kanı/Soy KANIŞ: Kandırış, cilve, işve T...Oğuz beylerinden, Gazi Sultan’ın kızı KANITGAN: Şevk veren, kan kaynatan KANİLÇİ: birl. Kan/İlçi T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KANK: 1- Kan, soy 2- Ata, baba T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu ve Baybaktı oymakları, dip dedelerinden KANKLI: Soylu, soyu sopu belli, kanlı T...Kazakların, Uluyüz bölüğü oymak beylerinden KANKLIBAY: birl. Kanklı/Bay KANKLIKOCA: birl. Kanklı/Koca T...Timur Kürkan Han dönemi bey ve komutanlarından KANKUL: birl. Kan/Kul KANKULU: birl. Kan/Kulu KANLAN: Soylan KANLI: Soylı T...1- Kırgızların,İçgilik ve Katırca oymakları dip dedelerinden 2- Kırgızların, Kizek, oymağı dip dedelerinden 3- Özbeklerin, eski oymak beylerinden KANLIBAŞ: birl. Kanlı/Baş T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey(Kanturalı’nın babası) KANOĞUL: birl. Kan/Oğul KANSU: birl. Kan/Su KANTIK: 1- Kandırıcı, işveli 2- Uzakta, gurbette olan KANTİMUR: birl. Kan/Timur KANTÖRE: (Kantüre) birl. Kan/Töre KANTURALI: birl. Kan/Turalı T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey KANTURSUN: birl. Kan/Dursun T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KANTUYUN: birl. Kan/Tuyun T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KANYUMAZ: birl. Kan/Yumaz (Yumak, yıkamak...dan) T...Türkmenlerin Yaymut oymağı dip dedelerinden KAPAGAN: (Kapgan) KAPALAN: (Kaplan)

163

KAPAR: 1- Akıl, can, ruh 2- Kalkan, zırh 3- Kapan, tuzak KAPGAN: 1- Kanlı, soylu 2- Kalkan, zırh 3- Algan, fatih 4- Kaplan 5- Kapan, tuzak KAPGAN DOĞAN: birl. Kapgan/Doğan T...Oyratlar devleti hanlarında Kara Han’ın oğlu KAPGAN KAĞAN: birl. Kapgan/Kağan T...Göktürk kağanlarından KAPGANBAY: birl. Kapgan/Bay KAPGIŞAY: Saf, sade, halis KAPKAN: (Kapgan) KAPKIR: Hassas, imtizaçlı KAPLAN: Kapan, kedigillerden bir yırtıcı hayvan KAPLAN GİRAY HAN: birl. Kaplan/Giray/Han T...Kırım hanlarından KAPURTU: Kabartı, kabarık, kabadayı KAR: Kar tanesi T...Türkmenlerin, Teke, Toktamış, Ersarı ve Bükevul oymakları dip dedelerinden KARBUĞA: birl. Kar/Boğa KARA: Siyah renk, ak’ın karşıtı Ancak...Bu sözcükte de Türkçe ad ve sıfatlar arasında özel bir yere sahiptir. Çünkü birçok mecaz anlamı içinde barındırması ilgi çekicidir. Birçok birleşik adın, başında ya da sonunda kullanılabildiğinden, çeşitli anlam değişiklikleri de ortaya çıkabilmektedir. Bu yüzden, içerdiği tüm anlamları açıklamakta yarar vardır. Bu durum,ayrıca Türklerin, sosyal yaşamlarında, renklere ne derece önem verip, ne derece zengin anlamlarla bezediğinin de önemli ipuçlarını verecektir. Örneğin: Ak: Temizlik, güzellik, soyluluk, merkez. Gök(mavi): Kutsallık, özgürlük, Kızıl(kırmızı): Dikkat, özen, tedbir, değişiklik, devrim, şiddet. Yeşil: Doğum, tazelik, huzur, sükun anlamlarını içinde barındırmaktadır. Renklerle yön’ler de anlatılabilir. Ak: güney, Kızıl: Doğu, Sarı: Batı, Kara: Kuzey Yönlerini anlatır. Kara’nın öteki anlamlarına gelince: 1- Güç, şiddet 2- Olağanüstülük, harikuladelik 3- Ululuk, büyüklük, ulaşılmazlık 4- Cesaret, atılganlık, yiğitlik 5- Yas, keder, üzüntü, ölüm 6- Fakirlik, sıradanlık, (soylu olmamak) 7- Kötülük, bela, uğursuzluk 8- Esmer ten, yanık ten 9- Aşırı soğuk, kış T...1- Alper Tunga’nın oğullarından 2- Türkmenlerin, Teke, Ersarı ve Toktamış oymakları dip dedelerinden KARAAÇKI: birl. Kara/Açkı KARA KULAGU: birl. Kara/Kulagu T...(Kara Kulagu Han) Çağatay hanlarından. Çağatay Han’ın oğlu KARAACUN: birl. Kara/Acun KARAAĞAÇ: birl. Kara/Ağaç KARAAĞAÇBUYRUK: birl. Kara/Ağaç/Buyruk T...Uygurlar dönemi vezirlerinden KARAAK: birl. Kara/Ak Karşıtların birlikteliği T...Harzem hanlarından Celaleddin’in komutanlarından KARAALMAZ: birl. Kara/Almaz..Namuslu KARAALP: birl. Kara/Alp KARAARSLAN: birl. Kara/Arslan T...Gazneliler devleti hanlarından KARAATAĞ: birl. Kara/Atağ

164

KARAAY: birl. Kara/Ay KARABA: birl. Kar/Aba T...Altay Türkleri, oymaklarından ve bu oymağın ilk beyi KARABALA: birl. Kara/Bala T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Semiz ve Baganalı oymakları dip dedelerinden KARABALKAN: birl. Kara/Balkan T...Türkmenlerin, Göklen oymağı dip dedelerinden KARABARGI: birl. Kara/Bargı T...Kırgızların, Edigene oymağı dip dedelerinden KARABARK: birl. Kara/Barg KARABARKIN: birl. Kara/Barkın KARABARS: birl. Kara/Bars KARABAŞ: birl. Kara/Baş 1- Evlatlık 2- Kul, köle T...Karahanlılar dönemi bey ve komutanlarından KARABATAK: birl. Kara/Batak...Bir deniz kuşu KARABATU: birl. Kara/Batu KARABATUR: birl. Kara/Batur KARABAY: birl. Kara/Bay KARABAYAT: birl. Kara/Bayat KARABAYIR: birl. Kara/Bayır KARABEGÜM: birl. Kara/Begüm KARABEK: (Karabey) Kara/Beğ T...Hint, Türk kölemenleri devleti, Babür Han dönemi bey ve komutanlarından KARABERK: birl. Kara/Berk KARABEY: birl. Kara/Bey KARABIYIK: birl. Kara/Bıyık T...Kazakların Kiçiyüz bölüğü, oymak beylerinden KARABİKE: birl. Kara/Bike KARABOĞA: birl. Kara/Boğa T...Kulagu Han dönemi, İlhanlı komutanlarından ve Bağdat valisi KARABOZ: birl. Kara/Boz T...Özbeklerin, Konrat ve Kançagalı oymaklarının dip dedelerinden KARABÖGÜ: birl. Kara/Bögü T...Safeviler dönemi Azeri kökenli ozanlarından KARABÖRİ: birl. Kara/Böri T...Kırgızların, Togay, Bugu ve Böri oymaklarının dip dedelerinden KARABÖRK: birl. Kara/Börk T...Manas destanında adı geçen bir bey KARABUDAK: birl. Kara/Budak T...Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın kırklarından KARABUĞAÇ: birl. Kara/Boğaç T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KARABUĞRA: birl. Kara/Buğra KARABUĞU: birl. Kara/Buğu KARABUKA: birl. Kara/Buka KARABUKAY: birl. Kara/Bugay KARABULUK: birl. Kara/Buluk T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey KARABULUT: birl. Kara/Bulut KARABURÇ: birl. Kara/Burç KARABÜK: birl. Kara/Bük KARACA: 1- Karaya çalan, esmer 2- Gözü kara, cesur, şiddetli 3- Bir ceylan türü

165

4- Halktan soylu olmayan T...Türkmenlerin Türk oymağı dip dedelerinden KARACA ALP: birl. Karaca/Alp T...Selçuklular dönemi atabeylerinden ve Dolukatır oğulları beyliğinin kurucusu olan bey KARACA NOYAN: birl. Karaca/Noyan T...Çengiz Kağan’ın damadı ve Çağatay Han’ın atabeyi KARACABEY: birl. Karaca/Bey T...1- Otmanlıların ilk dönem bey ve komutanlarından 2- Macar kumanları beylerinden KARACAESİ: birl. Karaca/Esi KARACAOĞLAN: birl. Karaca/Oğlan T...18.Yüzyıl, Otmanlılar dönemi halk ozanlarından KARACEBE: birl. Kara/Cebe KARACIK: 1- Esmer, kar tenli 2- Gözbebeği T...Selçuklular dönemi beylerinden KARACA: (karaçak, karaca) T...Babür Han dönemi beylerinden KARAÇAĞ: birl. Kara/Çağ T...Öketay Kaan’ın oğullarından KARAÇAKI: birl. Kara/Çakı KARAÇAKIN: birl. Kara/Çakın KARAÇAR: birl. Kara/Çar,çur T...Timur Kürkan Han’ın dip dedeleirnden KARAÇAVDUR: birl. Kara/Çavdur T...Türkmenlerin, Çavdur oymağı dip dedelerinden KARAÇAVLI: birl. Kara/Çavlı KARAÇAY: birl. Kara/Çay T...Kafkasya’daki, Kabardın ve Bolkar oymaklarının ilk beylerinden KARAÇIL: Kumral, karaya çalan T...Anadolu Selçukluları (Kılıçarslan) dönemi komutanlarından KARAÇİGİR: birl. Karacı/Yir,yer T...Oğuz Kağan’ın torunlarından KARAÇOR: birl. Kara/Çur T...1- Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey 2- İran Türkmenleri oymak beylerinden KARAÇUK: (Karacık) T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey KARAÇUK ÇOBAN: birl. Karaçuk/Çoban T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey KARADAĞ: birl. Kara/Dağ T...İran Türkmenleri oymak beylerinden KARADEMİR: birl. Kara/Demir KARADENİZ: birl. Kara/Deniz KARADOĞAN: birl. Kara/Doğan T...Sasaniler devleti, komutanlarından KARADOĞU: birl. Kara/Doğu KARAELÇİ: birl. Kara/Elçi KARAELÇİN: birl. Kara/Elçin KARAER: birl. Kara/Er KARAERGİN: birl. Kara/Ergin KARAERKİN: birl. Kara/Erkin KARAERSİN: birl. Kara/Ersin KARAEŞ: birl. Kara/Eş KARAEVLİ: birl. Kara/Evli T...Oğuz Kağan’ın torunlarından ve 24 Oğuz boyundan biri

166

KARAGA: Karga, kuzgun T...Altay Türkleri oymak beylerinden KARAGİRAY: birl. Kara/Giray T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Girey oymağı dip dedelerinden KARAGÖK: birl. Kara/Gök KARAGÖKÇE: birl. Kara/Gökçe T...Türkmenlerin, Teke oymağı dip dedelerinden KARAGÖNE: birl. Kara/Göne T...Göktürk Kağanlarından (Kara Kağan’ın öteki adı) KARAGÖZ: birl. Kara/Göz T...kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu oymağı dip dedelerinden KARAGÖZBEGÜM: birl. Karagöz/Begüm T...Babür Han’ın kızkardeşlerinden KARAGÜN: birl. Kara/Gün KARAGÜNE: (Karagün) T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey (Kazan beyin kardeşi) KARAĞLI: 1- Yaslı, matemli 2- Bakışları etkileyici T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KARAHAN: birl. Kara/Han T...1- Türk mitolojisinde “Tanrılar Tanrısı” (Greklerin, Zeus’u gibi) 2- Oğuzname’de, Moğol Han’ın dört oğlundan biri ve Oğuz Kağan’ın babası 3- Karahanlılar devletinin kurucusu olan Satuk Buğra Han’ın dedesi 4- Oyratlar hanlarından 5- Göktürklerden sonraki kurulan Türk 6- Devletlerinde, soylu olmayıp, kara budundan (halktan) biri olarak devlet kuran kişilerin takındığı ünvanlardan KARAİLÇİ: birl. Kara/İlçi KARAİLİG: birl. Kara/İlig KARAİMER: birl. Kara/İmer KARAİNAL: birl. Kara/İnal KARAK: 1- Kara/Ak 2- Gözbebeği 3- Bakış, nazar KARAKAÇIR: birl. Kara/Kaçır KARAKAĞAN: birl. Kara/kağan T...1- Göktürk devletinin son Kağanı.Kürşad’ın amcası KARAKAN: birl. Kara/Kan (mec. Halktan) KARAKAŞ: birl. Kara/kaş T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Uvak Girey oymağının dip dedelerinden KARAKAYA: birl. Kara/kaya KARAKAYI: birl. Kara/Kayı KARAKÇI: 1- Gözlemci, bakıcı 2- Kaeakeçi T...Kırgızların, Togay ve Tolkan oymaklarının dip dedelerinden KARAKEÇİ: birl. Kara/Keçi KARAKEÇİLİ: birl. Kara/Keçili T...Otmanlıların akrabası olan bir Oğuz oymağı KARAKILIÇ: birl. Kara/Kılıç KARAKILIG: birl. Kara/Kılık (huy, yaradılış) KARAKIRK: birl. Kara/Kırk (..Kırk sayısı da, üç ve dokuz gibi, Türklerin uğurlu sayılarındandır.) T...Oğuz beylerden Kara Çiyer’in oğlu KARAKIŞ: birl. Kara/Kış KARAKITAY: birl. Kara/Kıtay (..Çinliye benzeyen, Çinlilerle kanı karışıp, melez olmuş..) T...Kara/Kıtaylar devletinin kurucusu ve ilk hanı KARAKİSEK: birl. Kara/Kesik T...1- Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Karasakal oymağının dip dedelerinden 2- Kazakların Ortayüz bölüğü, Argın oymağı dip dedelerinden KARAKOCA: birl. Kara/Koca T...1- dede Korkut’un babası 2- Türkmenlerin, Yaymut ve Bayramşahlı oymağının dip dedelerinden

167

KARAKOÇ: birl. Kara/Koç KARAKOL: birl. 1- Kara el 2- Gözetleme yeri, gözetim alanı T...Kırgızların, Togay ve Girik oymakları dip dedelerinden KARAKONGAR: birl. Kara/Kongar T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden KARAKONUK: birl. Kara/Konuk T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey KARAKOPUZ: birl. Kara/Kopuz KARAKOY: birl. Kara/Koy (Koyun) T...Özbeklerin Karakalpak oymağı dip dedelerinden KARAKOYTUN: birl. Kara/Koytun T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden KARAKÖS: (Karaköz, karagöz) KARAKUL: birl. Kara/Kul KARAKULA: birl. Kara/Kula KARAKULAGU: birl. Kara/Kulagu T...Çağatay Hanlarından KARAKULAN: birl. Kara/Kulan KARAKULİ: birl. Kara/Kulu KARAKURGAN: birl. Kara/Kurgan KARAKURT: birl. Kara/Kurt KARAKURUM: birl. Kara/Kurum (Ötüken) KARAKUŞ: birl. Kara/Kuş (Mizan Yıldızı) T...Selahaddin Eyyubi’nin komutanlarından KARAKUZU: birl. Kara/Kuzu T...1- Anadolu Selçukluları dönemi beylerinden 2- Babür Han’ın bey ve komutanlarından KARAKÜNE: (Karagün) KARAL: Vade, müddet KARAMIŞ: Bakmış, görmüş, açık göz KARAMAN: 1- Kara tenli 2- Yiğit, gözü kara T...1- Selçuklular dönemi beylerinden ve Karamanoğulları kurucusu 2- Türkmenlerin, Salur oymağı dip dedelerinden KARAMANGU: birl. Kara/Mangu KARAMANGUT: birl. Kara/Mangut T...Özbeklerin, Mangut oymağı dip dedelerinden KARAMIŞ HAN: birl. Karamış/Han T...Bulgar Hanlarından KARAMUN: birl. Kara/Mun (bun) KARAMUT: birl. Kara/Mut KARANÇI: Bakıcı, gözlemci T...Timur Kürkan Han dönemi bey ve komutanlarından KARAOBA: birl. Kara/Oba KARAOĞLAN: birl. Kara/Oğlan KARAOĞUL: birl. Kara/Oğul KARAOĞUR: birl. Kara/Uğur KARAOK: birl. Kara/Ok KARAOKAN: birl. Kara/Okan KARAOKAY: birl. Kara/Okay KARAORAK: birl. Kara/Orak KARAORKUN: birl. Kara/Orkun KARAOTAĞ: birl. Kara/Otağ T...Eski dönem, toy ve şölenlerde, çocuğu olmayan beylerin oturduğu kısım, tribün (...oğlu olanlar, Ak otağa, kızı olanlar kızıl otağa, konuk edilirlerdi.)

168

KARAOZAN: birl. Kara/ozan (halk ozanı) T...Göktürkler dönemi beylerinden Kürşad’ın kırklarından KARASADAK: birl. Kara/sadak KARASAGU: ağıt, mersiye KARASAKAL: birl. Kara/Sakal T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Alioğlu oymağının dip dedelerinden KARASAVÇI: birl. Kara/Savcı KARASAYIN: birl. Kara/Sayın KARASOY: birl. Kara/Soy KARASÖLEK: birl. Kara/Sülek T...Oğuz Kağan’ın vezir ve komutanlarından KARASUNGUR: birl. Kara/Sungur T...Baybars han dönemi, Halep valisi ve komutanlarından KARASÜYÜK: birl. Kara/Süyük (kemik) (avam, halktan) KARAŞAMAN: birl. Kara/Şaman T...Şamanist gelenekte, kötü ruhlarla uğraşan şamanlar KARAŞIN: Esmer, karaya çalan KARATAK: birl. Kara/Dağ T...Kırgız oymağı eski dönem beylerinden KARATAN: birl. Kara/tan KARATAPIN: birl. Kara/Tapın KARATAŞ: Birl. Kara/Taş T...1- Mısır-Türk kölemenleri devleti bey ve komutanlarından 2- Türkmenlerin, Teke ve Taşayak oymakları dip dedelerinden KARATATAR: birl. Kara/Tatar KARATAV: birl. Kara/Dağ KARATAY: birl. Kara/Tay T...Konya Selçukluları dönemi, İzeddin Keykavu’un, atabeylik ve başbakanlığını yapmış bilgin bir kişi KARATEKE: birl. Kara/Teke T...Otmanlıların ilk dönem beylerinden KARATEKİN: birl. Kara/Tekin T...Danişmendoğulları beyliği dönemi beylerinden KARATEMİR: birl. Kara/Demir (Balta) KARATENGİZ: birl. Kara/Deniz KARATİGİN: birl. Kara/Tigin T...Gazneli Mahmud Han’ın komutanlarından KARATİKEN: birl. Kara/Diken KARATİMUR: birl. Kara/Timur KARATİMURTAŞ: birl. Kara/Timurtaş KARATOGAN: birl. Kara/Togan KARATOĞMA: birl. Kara/Toğma KARATON: birl. Kara/Ton (Zırh, zırhlı giysi) T...batı Hunları Hanlarından. Balamir Han’ın torunu KARATOY: birl. Kara/Toy KARATOYUN: birl. Kara/Toyun T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KARATUĞ. birl. Kara/Tuğ KARATUĞRUL: birl. Kara/Tuğrul KARATULGA: birl. Kara/Tulga KARATUMAN: birl. Kara/Duman KARATUNGA: birl. Kara/Tunga KARATÜBE: birl. KaraTepe

169

T...Türkmenlerin, Ersarı ve Alaç oymakları dip dedelerinden KARATÜN: birl. Kara/Tün (gece) T...Batı Hunları komutanlarından KARATÜRGEŞ: birl. Kara/Türgeş T...Türgiş’ler boyunun bir kolu KARAUÇ: birl. Kara/Uç KARAUL: Bakış, gözlem yeri (Karakol sözcüğü buradan gelir) T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Argın oymağı dip dedeleirnden KARAURAN: birl. Kara/Uran KARAUYTUN: birl. Kara/Uytun T...Otmanlıların dip dedelerinden KARAUZ: birl. Kara/Uz KARAÜREK: birl. Kara/Yürek Cesur, korkusuz KARAV: Bakış, nazar, bakan KARAVUL: (Karaul) 1- Gözcü, keşif kolu 2- Muhafız, badıgart T...Babür Han’ın bey ve komutanlarından KARAY: yardımcı, yararlı, yardımsever KARAYABIR: birl. Kara/yabır KARAYAĞAN: birl. Kara/Yağan KARAYAĞIZ: birl. Kara/Yağız KARAYAKŞI: birl. Kara/Yakşı KARAYALÇIN: birl. Kara/Yalçın KARAYAMAÇ: birl. Kara/Yamaç KARAYAN: Bakan, gözleyen KARAYARGI: birl. Kara/Yargı KARAYARLIG: birl. Kara/Yarlık KARAYASA: birl. Kara/Yasa KARAYAZGAN: birl. Kara/Yazgan KARAYAZGI: birl. Kara/yazgı KARAYEL: birl. Kara/Yel KARAYELE: birl. Kara/Yele KARAYENGİ: birl. Kara/Yengi KARAYIĞAÇ: birl. Kara/Yığaç T...karahanlılar dönemi bey ve komutanlarından KARAYIŞ: bakış, bakan KARAYİR: birl. Kara/Yer (kara toprak) T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden KARAYOLUG: birl. Kara/Yoluk KARAYUMRU: birl. Kara/Yumru KARAYURT: birl. Kara/Yurt (kara çadır) KARAYÜLEK: birl. Kara/Yülek T...Akkoyunlu hanlarından, Uzun Hasan’ın dedesi KARAYÜLÜG: birl. Kara/Yülüg KARBEK: birl. Kar/Bek T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Argın ve Taşayak oymaklarının dip dedelerinden KARÇAK: 1- Pençe 2- Büst, yarım heykel KARÇAR: birl. Kar/Çar T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey KARÇIGA: Bir şahin türü T...Kırgız destanlarında adı geçen bir bey KARÇIĞAY: birl. Kar/Çığay KARÇUR: birl. Kar/Çur T...Dokuz Oğuzlar dönemi bey ve komutanlarından

170

KARDAŞ: Kardeş, kardeş yakınlığı T...Mısır- Türk kölemenleri devleti denizcilerinden KARESİ: birl. Kar/Esi T...Anadolu Selçukluları dönemi beylerinden ve Karesi beyliğinin kurucusu KARGI: Mızrak KARGIBAY: birl. Kargı/Bay KARGIN: Meşbu KARGUY: 1- Bir atmaca türü 2- Gözetleme kulesi, dağ başlarına yapılan yüksek yapı T...İran Türkmenleri oymak beylerinden KARHAN: birl. Kar/Han T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey KARIK: Karışık, melez T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KARIKSIZ: Saf, temiz, karışık olmayan KARIMIŞ: karışık, karışmış T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KARINÇIK: Bakış, nazar, göz kaçamağı T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden KARINDAŞ: 1- Kardeş, kardeşlik 2- Kız kardeş, bacı (Kazak ve Kırgızlarda) KARKIN: (Kargın) T...Oğuz Kağan’ın torunlarından KARKINBAY: birl. Karkın/Bay KARKIŞ: birl. Kar/Kış KARLIGAN: karlar eriyince açan bir dsağ çiçeği KARLIK: Karlı arazi, karlı dağ T...Özbeklerin, Karakalpak oymağı dip dedelerinden KARLU: Karlı, kar almış KARLUBEK: birl. Karlı/Bek KARLUGAÇ: Kar çiçeği T...Manas destanında adı geçen bir kız KARLUK: (Karlı, karlık) KARMAS: Karıştırmaz (Soyunu, neslini) T...Artukoğulları beyliğinden İlgazi beyin oğlu KARŞI: Karşıt, zıt T...Başkurt oymak beylerinden KARŞIT: Karşı T...Türk mitolojisinde, Ülke’nin yedi oğlundan biri ve Temizlik Tanrısı KARTAL: İri kanatlı avcı kuş (Karatal) KARTAN: birl. Kar/Tan KARTANBAY: birl. Kartan/Bay T...Kırgız oymak beylerinden KARTARKAN: birl. Kar/Tarkan KARTAY: birl. Kar/Tay KARUÇ: 1- Karış, karışık 2- Kara uç T...Timur Kürkan Han dönemi bey ve komutanlarından KARYAĞDI: birl. Kar/Yağdı (...Doğumu, kar yağdığı sırada olan) KARYAĞDI HATUN: birl. Karyağdı/Hatun T...Halen Ankara’da türbesi bulunan, Otmanlılar döneminde yaşamış ve ermiş olduğu söylenen bir hanım KASAR: 1- Keser 2- kasıntı, afili 3- Fırtına T...Çengiz Kaan’ın kardeşlerinden KASMIŞ: Afili, fiyakalı, kasıntı T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey

171

KAŞ: Kaş, korkusuzluk, cesaret T...Altay Türkleri, Taraga oymağı beylerinden KAŞGA: (Kaşka) KAŞGAR: Cesur, üstün vasıflı KAŞKA: 1- Yiğitlik, mertlik 2- Üstün vasıflılık 3- Dayanıklılık, metanet T...Babür Han’ın bey ve komutanlarından KAŞKA TAMAN: birl. Kaşka/Taman T...Kırgızların, Mündi oymağı beylerinden KAŞKABARS: birl. Kaşka/Bars KAŞKABAY: birl. Kaşka/Bay KAŞKATİMUR: birl. Kaşak/Timur KAŞKAY: birl. Kaşka/Ay T...İran Türkmenleri oymak beylerinden KAŞKULİ: birl. Kaş/Kulu T...İran Türkmenleri Karguy oymağı beylerinden KAŞUK: Dayanıklı, metin T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey KATAK: Katı, sert KATAK BAĞATUR: birl. Katak/Bahadır T...Çengiz Kaan dönemi, Kerayet asıllı bey ve komutanlardan KATAN: 1- Sert, katı 2- Saplayan, (Kargı, ok) 3- Ekleyen, artıran KATAR: (Katan) T...Kazak hanlığı dönemi beylerinden KATAR HAN: birl. Katar/Han T...Kıtay hanlarından KATAR TİGİN: birl. Katar/Tigin KATAY: birl. Katı/Ay T...Başkurt oymak beylerinden KATGI (katkı): 1- Katı, sert, haşin 2- Yarar, yararlılık 3- Neşe, şenlik KATGIÇ: Katı, sert, dayanıklı, haşin KATI: sert, dayanıklı, haşin, güvenli, admakıllı, etraf T...Karahanlılar dönemi beylerinden etraflıca KATLICAK: Katıca,sertçe,şiddetli KATIALP: birl. Katı/Alp KATIGEZ: birl. Katı/Gez KATIGU: Çalışkan, gayretli, azimli KATIGÜN: birl. Katı/Gün KATIĞDI: Çok katı, şiddetli, kuvvetli KATIK: 1- Katı, sert, güçlük, şiddet 2- Katılan, katılım 3- Ekmek, yemek KATIKAN: birl. Katı/Kan T...Avarlar devleti, bey ve komutanlarından KATILGAN: Dayanıklı, metin, sert KATILIK: Güçlük, sertlik, dayanıklılık, haşinlik KATILIKALP: birl. Katılık/Alp KATIRHAN: birl. Katır/Han T...Karahanlı hanlarından KATIRAK: Katıca, haşince KATIYEL: birl. Katı/Yel (Kuru rüzgar) KATIZ: 1- Ağaç kabuğu 2- Tarçın KATLAV: Zırh, siper KATLIG: Katılık, sertlik KATMIŞ: 1- Saplamış 2- Katılaşmış 3- Eklemiş T...1- Karahanlılar dönemi komutanlarından 2- Sogay destanların da adı geçen bir bey

172

KATRAG HAN: (Katırak han) T...Bulgar Hanlarından KATUK: (Katık) T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KATUN: (Hatun) İmparatoriçe, Kağan eşlerine verilen bir unvan. (Kadınsözcüğü buradan gelir) KAVAN: Kovucu, defedici T...Öketay kaan dönemi komutanlarından KAVÇIN: Konuk, kısa süreli misafir KAVŞIT: 1- Kavuşma, vuslat, kavuşulan yer T...Divaı Lügat’de adı geçen bir bey KAVURT: 1- Kurt 2- Kaşmet, ihtişam 3- Dayanıklılık, kalıcılık T...Alparslan Han’ın kardeşi. Çağrı Beğin oğullarından KAVUŞ: 1- Menzil, kavuşulacak yer 2- Buluşma, buluşma yeri KAY: 1- Tipi, kar fırtınası 2- Masal, hikaye KAYA: Taş bloğu mec. 1- Sertlik, sağlamlık, yıkılmazlık, dayanıklılık 2- İhsan, inayet KAYA ALP: birl. Kaya/Alp T...Ertuğrul Beyin dedesi KAYABAŞ: birl. Kaya/Baş KAYABAY: birl. Kaya/Bay KAYABEK: birl. Kaya/Bek KAYADUR: birl. Kaya/Dur KAYAER: birl. Kaya/Er KAYAGÜN: birl. Kaya/Gün KAYAHAN: birl. Kaya/Han KAYAK: Kayık, sandal KAYALAK: 1- Kayık, sandal 2- kaya, kayalık T...Sogay destanlarında adı geçen bir bey KAYAN: 1- Çığ, çığ kümedsi 2- Sel, sel suyu T...Ergenekon destanında adı geçen bir bey KAYANHAN: birl. Kayan/Han T...1- Avarlar devleti hanlarından 2- Çengiz Kaan dönemi, Nayman hanlarından KAYANSALAR: birl. Kayan/Salar T...Harzemşahlar devleti, bey ve komutanlarından KAYANSALÇUK: birl. Kayan/Salçuk T...Timur Kürkan Han dönemi beylerinden KAYAR: 1- Sel, sel suyu 2- Gurur, onur KAYAŞ: Hısım, akraba, kavim kardaş KAYATEKİN: birl. Kaya/Tekin KAYATİMUR: birl. Kaya/Timur KAYÇI: Masalcı, destancı KAYDU: 1- Katı, sert, şiddetli 2- Kaygı, hüzün 3- Sel, sel suyu KAYDUHAN: birl. Kaydu/Han T...1-Çengiz Kaan’ın dip dedelerinden 2- Çağatay hanlarından 3- Öketay Kaan’ın torunlarından 4- Geyük Han’ın yeğenlerinden KAYGAÇ: Kayık, sandal KAYGAŞ: Mucize, olağanüstülük KAYGIN: 1- Üzgün, kaygılı 2- İsyankar, isyan halinde KAYGU: Kaygı, endişe, titizlik KAYGULU: Kaygılı, mahzun T...Özbeklerin, Konrat ve Oktamgalı oymakları, dip dedelerinden KAYGUN: Mahzun, üzgün, müteessir KAYGUSUZ: Vurdumduymaz, gailesiz, umursamaz T...Otmanlılar döneminde yaşamış, halk ozanlarından (Kaygusuz Abıdal)

173

KAYHAN: birl. Kay/Han KAYI: 1- Sel 2- Kar fırtınası 3- Muhkem, iyi korunan T...Otmanlıların bağlı bulunduğu Oğuz boyu 2- Türkmenlerin, Göklen oymağı dip dedelerinden KAYİNAL HAN: birl. Kayı/İnal/Han T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey KAYI YABGU: birl. Kayı/Yabgu T...Oğuz destanında adı geçen bir bey. Tuman Han’ın oğullarından KAYIACAR: birl. Kayı/Acar KAYIALP: birl. Kayı/Alp KAYIER: birl. Kayı/Er KAYIGATU: birl. Kayı/Katı KAYIHAN: birl. Kayı/Han T...Oğuz Kağan’ın torunu, Gül Han’ın oğlu KAYIKTEGEN: birl. Kayık/Tegen T...Türkmenlewrin, Göklen oymağı dip dedelerinden KAYIR: 1- Kayırma, hamilik, destek 2- Heybet, gösteriş 3- Azim, kararlılık KAYIRGAŞ: 1- Deste, demet 2- Kayırıcı, koruyucu KAYIRMIŞ: Kayıran, kayırıcı, destekçi KAYIRŞI: 1- İçli, merhametli 2- Karşı, muhalif, hizip KAYITGAN: Dik başlı, boyun eğmeyen KAYITMAS: Adil, adaletli T...Cezire beylerinden, İzeddin beyin komutanlarından KAYKAN: birl. Kay/Kan KAYMAS: Adaletli, düzenli T...Selçuklular dönemi Musul atabeylerinden KAYNAK: Pınar, göze KAYNAR: 1- Pınar, göze 2- Ateşli, kızgın KAYNARCA: 1- Kaynak, pınar, menba 2- Ilıca, banyo KAYRA: Yardım, inayet KAYRAL: Yardım, destek KAYRALDIĞ: 1- Destekli, torpilli 2- Eli açık, cömert KAYRIM: Arka, destek, inayet KAYRU: Geri, arka, destek KAYTAG: Aldatıcı, adaletsiz, hilebaz KAYTBAY: Adil, adaletli, hakkaniyetli KAYTMAZ: Adil KAYTUN: Yardımsever T...Oğuz Kağan’ın torunlarından KAYURTAR: Kurtarıcı, yardımsever T...Kulagu Han’ın komutanlarından KAZAK: 1- Kaçak, kıpçak, merkezden uzak kalan 2- Otoriteye bağlı olmayan, başına buyruk 3- Gezgin, derbeder KAZAK HAN: birl. Kazak/Han KAZAKBAY: birl. Kazak/Bay KAZAKBEG: birl. Kazak/Bey KAZAKER: birl. Kazak/Er KAZAN: 1- Kazanç, kazanım, birikim, artı değer, bolluk 2- Kızan, kızgın KAZAN HAN: birl. Kazan/Han T...1- Çağatay hanlarından 2- Altınordu hanlarından 3- Kazan hanlığının kurucusu ve ilk hanı KAZANBAY: birl. Kazan/Bay KAZANBEG: birl. Kazan/Bey KAZANCI: (Kazanç, Kazançı) T...Türkmenlerin, Sarık oymağı dip dedelerinden

174

KAZANCUK: 1- Kazanç, kar, getiri 2- Yemek kazanı, tencer T...Özbeklerin, Konrat ve Oktamgalı oymakları dip dedelerinden KAZANÇ: Gelir, kar, artı değer, getiri KAZANER: birl. Kazan/Er KAZGAN: Kazan, kazanç T...Buhara hanlığı hanlarından KAZGURT: (Kazırgan) KAZILIK: 1- Kazık 2- Kazma aleti 3- Kızgın, celalli KAZILIK KOCA: birl. Kazlılık/Koca T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey KAZIRGAN: Şamanist gelenekte, kötü ruhların, doğruluğa gelmesi için,geçici bir süre için kaldığı ateş çukuru. Bir nevi cehennem KAZU: Nimet, kazanç KAZUK: (Kozu, Kazık) 1- Kazma 2- Kazık, sırık KEBEK: Kabuk, ağaç kabuğu T...Çağatay hanlarından KEBENÇ: İtimat, güven, hoşnutluk KEBENÇÜ: Hoşnut, bahtiyar KEÇİG: 1- Geçit, köprü 2- Mutlu, sevinçli KEÇİKLİĞ: Mutlu, sevinçli KEÇİR: Bağışlayıcı, affedici KEÇKATULMUŞ: birl. Geç/Katılmış T...Türk mitolojisinde adı geçen, Oğuz beylerinden KEÇÜRGEN: Bağışlayıcı, affedici KEDİMLİG: 1- Zırh, demirağ 2- Giyimlik, giysi KEKMEN: Olgun, ergin, ermiş KELDİBAY: birl. Geldi/Bay KELDİBEK: birl. Geldi/Beğ KELESİN: Gelesin, gelik, halife T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden KELEŞ: Alımlı, yakışıklı, cıvan KELEZTİ: Hayal, serap KELGİN: Gelgin, suyu kabaran ırmak KELİŞTÜ: Olgunluk, gelişim, suhulet KELTEÇİ: Gelici, gelecek olan, halef KEMEÇ: Asker, askeri görevli KENÇEK: (Gençık, Genç) KENÇLİYÜ: Oğuz beylerinin, özellikle güz kurultayların dan sonraki toy ve şölenlerde, kendi mallarını yağmalatıp, halka dağıtılması için kurdukları büyük sofra. Yağma sofrası KENDÜZ: Nefs, can, ruh KENESARU: birl. Kene/Saru T...Kazak hanlarından. Abılay Han’ın torunu (Bazı kaynaklarda “Kuni saru” olarak da geçer) KENEŞ: İstişare, müşavere LENGEŞ: Keneş KENGEŞLÜ: Danışık, anlaşık, dayanışmalı T...İran Türkmenleri, oymak beylerinden KENDİL: Gönül, gönüllü, temiz yürekli KENİ: (Kuni) Adaletli, adil, dengeli KEPKE: Örnek, numune KEPTİK: 1- Latif, şakacı 2- Eşit, müsavi KERAMUN: Karaman, esmer tenli T...Kutluğ Timur Han;ın kızlarından KARAY: birl. Ker/Ay

175

KERAYET: Sahil, kıyı, plaj KEREGÜ: Ev, çadır, barınak KEREKLİ: Gerekli, elzem, ihtiyaç KEREKTÜ: İhtiyaç, lüzum, zaruret KEREKÜLÜG: Çadırlı, göçebe KERELTİ: Tanıklık, şehadet KEREN: Ulu, kebir, kadir KEREŞ: Kiriş, yay kirişi T...Altay Türkleri, Çor oymağıo dip dedelerinden KERİ: 1- Eski, kadim, geride kalan 2- Germekten, gerilmiş, gergin KERİK: (Keri) KERİNÇSİZ: Eşsiz, binasir, emsalsiz KERKİ: Balta, nacak KERKİT: Nacak T...Altay Türkleri, Kişiler oymağı dip dedelerinden KERTÜK: (Kertik) 1- Ağaca bıçakla çizilen çizgi 2- yapay, suni KESEN: 1- keskin, kesici 2- Bölüm, ara KESİ: Keskin, kesen, kesici, sert KESİK: Kesi, keskin KESİKOCA: birl. Kesi/Koca T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey KESKİN: 1- Sert mizaçlı, asabi 2- Uç, ekstrem 3- Kesici KESKİNALP: birl. Keskin/Alp KESKİNAY: birl. Keskin/Ay KESKİNBAY: birl. Keskin/Bay KESKİNBEG: birl. Keskin/Beğ KESKİNER: birl. Keskin/Er KEŞİKÇE: 1- Muhafız, koruyucu 2- Defa, sıra, adet KEŞİKÇİ: 1- Israrlı 2- Nöbetçi KET: 1- Darbe 2- Yılmaz, azimli, kararlı KETBUĞA: birl. Ket/Boğa T...1- Kulagu Han’ın akraba ve komutanlarından 2- Mısır- Türk kölemenleri devleti, vali ve komutanlarından KETÇİK: Darbecik T...Altay Türkleri, Çorum oymağı dip dedelerinden KETE: Ulu, büyük KETEBEG: birl. Kete/Bey T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından KETKARA: birl. Ket/Kara KETKARA TUDUN: birl. Ketkara/Tudun T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KEYİK: Baht, mutluluk KEYKATU: (Keykatu Han) birl. Keyik/Katu T...İlhanlı hanlarından Argun Han’ın oğlu KEZEGEN: Gezgin, çapkın KEZGEN: Gezgin, çapkın KEZGİÇ: Gezgin KEZİK: Cesaret, atılganlık, cüret KEZİR: (Kizir, keser) Cesur, cüretkar KIBI: Keşif, buluş KICIR: Öç duygusu, intikam KICURGAN: Gösterişli, mağrur KIDIK: Gedik, güdük

176

T...Kırgızların, Togay ve Bugu oymakları dip dedelerinden KIĞILCIM: Kıvılcım, şerare KIĞITDUK: Davet, ikram KILAĞI: Kılıç ve bıçakların bilendikten sonra ağız kısmında meydana gelen çizgi KILAĞUZ: Kılavuz, rehber KILAVUN: Düğün hediyesi KILDI: 1- Yaratıcı, yapıcı 2- Etken, amil KILDIHAN: birl. Kıldı/Han T...Kıpçak hanlarından Canı Han’ın oğlu KILGI: 1- İstem, irade 2- Yaratılmış, kılınmış KILICI:Yaratıcı, yapıcı, halik, kadim KILIÇ: (Kıl-Uç) Silah T...Otmanlılar dönemi denizcilerinden KILIÇ BUĞRA HAN: birl. Kılıç/Buğra/Han T...Karayanlı hanlarından Satuk Buğra Han’ın torunu KILIÇ TAMGAÇ HAN: birl. Kılıç/Tamgaç/Han T...Selçuklular (Sançar Han) dönemi, komutan ve Semerkant valilerinden KILIÇ ALP: birl. Kılıç/Alp T...Suriye Selçuklularından, Nureddin beyin komutanı KILIÇARSLAN: birl. Kılıç/Arslan T...Anadolu Selçukluları Hanlarından, Kutalmış beğ’in torunu. (Aynı sülaleden, bu ad ile üç han gelmiştir. Bunların içinde en ünlüleri, birincisi olup, haçlı seferlerine karşı koyuşu ve dünya savaş literatürüne geçen “gerilla savaşlarının” ilk örneklerini vermesi bakımından oldukça ilginç ve renkli bir kişiliktir.) KILIÇAY: birl. Kılıç/Ay KILIÇBARS: birl. Kılıç/Bars KILIÇBAY: birl. Kılıç/Bay KILIÇBOĞA: birl. Kılıç/Boğa KILIÇER: birl. Kılıç/Er KILIÇHAN: birl. Kılıç/Han KILIÇKAN: birl. Kılıç/Kan T...Karahanlılar dönemi, bey ve komutanlarından KILIÇTİMUR: birl. Kılıç/Timur KILIG: 1- yaradılış, huy, karakte 2- Beceri, iş, yapıcılık KILIGLI: 1- İyi huylu, ahlaklı, görgülü 2- Becerikli, çalışkan, işgüzar KILIK: Kılıg KILIN: 1- Huy, yaradıliş 2- Naz, işve KILINÇ:Kılınış, huy, karakter KILIVAN: Hediye, bahşiş, ödül KILUÇ: Kılıç KIMAÇA: Engel, mania KIMAR: Komar, homar, yakışıklı, cezbedici T...Oğuznamede, Yafesin oğlu, Türk’ün kardeşi KIMIRTU: Kıpırdanış, devinim, jest KIMIZ: Ekşi, mayhoş anlamına gelen ve kısrak sütünden yapılan bir içki T...Sibir hanlarından, Göçüm Han’ın kızı KIMNA: Sürekli, daima, her zaman KIN: 1- Silah muhafazası 2- Gayret, çalışma 3- Suç, cürüm, ayıp KINAGU: 1- Ceza, cezalandırma 2- Çalışma, aktivite KINALP: birl. Kın/Alp KINAY: Aktif, çalışkan KINCAL: İnce, narin, zayıf KINÇAK: Bıçak kılıfı

177

KINGAL: İnce, narin KINGIR: Metin, dayanıklı, sebatkar KINIK: 1- Gayret, gayretli, çalışkan 2- Muhterem, şerefli, hakim T...Oğuz Kağan’ın torunu Deniz Han’ın oğlu KIP: Baht, talih KIPÇAK: 1- Merkezde kaçmış, uzaklaşmış ve bir otoriteye bağlı bulunmayan 2- Çayırlık, geniş toprak, sahipsiz boş ve geniş arazi 3- Ağaç kovuğu 4- Bahtı açık, talihli T...1- Türkmenlerin, Teke, Toktamış ve Salur oymaklarının dip dedelerinden 2- Kazakların, Ortayüz bölüğü oymak beylerinden 3- Kırgızların, İçgilik oymağı dip dedelerinden 4- Altayların, Teleut oymağı dip dedelerinden KIR: 1- Kırmak...dan Kırış, kesiş, kırma, yarma eylemleri 2- Ak’a yakın kirli beyaz renk 3- mec. Olgunluk, tecrübe T...1- Türkmenlerin, Teke, Ötemiş, ve Ersarı oymaklarının dip dedelerinden 2- Özbeklerin, Konrat oymağı dip dedelerinden KIRAÇ: 1- Kırlaşmış, kıra çalan, kır gibi 2- Kırıcı, kırık, yarık 3- Verimsiz toprak, yaşlı toprak KIRAÇATA: birl. Kıraç/Ata T...Göktürkler dönemi kam’larından KIRAÇKOCA: birl. Kıraç/Koca KIRAL: birl. Kır/Al T...Kırgızların, Karatol ve Kutay oymakları dip dedelerinden KIRALP: birl. Kır/Alp KIRAN: 1- Bozgun yapan, düşmanı yok eden 2- Dağ yamacı 3- Yön, kenar, kıyı KIRANALP: birl. Kıran/Alp T...Selçuklular dönemi, bey ve komutanlarından KIRANAY: Birl. Kıran/Ay KIRANBAY: birl. Kıran/Bay KIRANBEGÜM: birl. Kıran/Begüm KIRANER: birl. Kıran/Er KIRANHAN: birl. Kıran/Han KIRARSLAN: birl. Kır/Arslan KIRAT: birl. Kır/At KIRAY: 1- Genç, delikanlı 2- Kıran, kan dökücü, vurguncu KIRBAY: birl. Kır/Bay KIRBOĞA: birl. Kır/Boğa KIRCA: Kıra çalan, ,kırlaşmış mec. Olgun, bilge KIRCI: 1- Kırıcı, sert mizaçlı 2- Kenar, uç, sahil KIRÇİÇEK: birl. Kır/Çiçek KIRER: birl. Kır/er KIRGI: 1- Kırım 2- Bir atmaca türü KIRGIL: Kırık, üzgün, kırgın T...Manas destanında adı geçen bir bey KIRGIN: 1- Gönül kırgınlığı 2- Bozgun KIRGIZ: 1- Kırgıncı, bozguncu, geçimsiz 2- Kırk/Uz 3- Numune, örnek 4- Kırk/Kız T...Şecerei Türk’e göre, Oğuz Kağan’ın yeğeni KIRGIZBAY: birl. Kırgız/Bay KIRGIZER: birl. Kırgız/Er KIRHAN: birl. Kır/Han T...Bir ara Sivas valiliği de yapmış olan Havarezmler devleti bey ve komutanlarından KIRICI: 1- Kıran, bölen, yaran mec. Sert mizaçlı, gönül kırıcı 2- Kenar, sahil KIRIK: Kırılmış, bölünmüş T...Türkmenlerin, Göklen oymağı dip dedelerinden KIRIM: 1- Kırış, bozgun, katliam 2- Kırgınlık, küskünlük 3- Uç nokta, kenar KIRIY: Sahil, kenar

178

KIRKARIK: birl. Kırk/Arık T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından KIRKAY: birl. Kırk/Ay KIRKER: birl. Kırk/Er KIRKIN: Bahşiş, hediye KIRKİL: birl. Kırk/İl KIRKLI: Eski, şamanist gelenekten, bazı değişiklikler yada dinsel motiflerin de eklenmesiyle, bugünlere kadar gelen bir inanca göre; gerçek anlamı “kırk ünlü ata ruhunun koruması altındaki kişi” KIRKUZ: birl. Kırk/Uz KIRMAN: Kırma yeri, Kırman, harman KIRTAY: birl. Kır/Tay T...Mısır- Türk kölemenleri devleti, Halep valilerinden KIRYAĞIZ: birl. Kır/Yağız T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KISIG: 1- Hapis, dar yer 2- Kısıtlı, bağımlı KISIGLU: Hapis, mahpus, kıstırılmış KISRIK: Utangaç, mahçup KISTAVUL: Acele, aceleci, telaşlı KIŞIL: Kışlık, kış için ayrılmış KIŞLAK: Kışın kalınan yer, ez, kışlık ev KITAY: 1- Çinliye benzeyen , Çinliye karışmış 2- Kutay T...1- Kırgızların, Togay, Soldu oymakları, dip dedelerinden 2- Özbek oymak beylerinden KITAY BAGATUR: birl. Kıtay/Bagatur T...Timur Kürkan Han’ın komutanlarından KITAYHAN: birl. Kıtay/Han T...Harzem hanlarından Atsız Han’ın oğlu. İlarslan’ın kardeşi KIVANÇ: Gurur, kıvanma, sevinme, öğünme, mutlu olma, kendine güvenerek ve öğünerek sevinme hali KIVAM: Olgunluk,yeterlilik KIVAMBEK: birl. Kıvam/Beğ T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından KIVANDUK: Kıvançlı, mutlu KIVIK: Ara, fasıla KIVILCIM: Ateş parçası, şerare KIVLIK: Kıvanç ve mutluluk nedeni KIVRAK: 1- Kıvançlı 2- Hareketli, dayanıklı KIVRIM: Hare, iltiva KIYAGAN: (Kıyan) T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey KIYAK: 1- gaddar, acımasız 2- Kayak, kaydıraç 3- Çekicilik, cazibe KIYAL: İmge KIYAN: 1- Dağdan hızla akan sel suyu 2- Gaddar, acımasız, kıyıcı KIYANALP: birl. Kıyan/Alp KIYANAY: birl. Kıyan/Ay KIYANBASAT: birl. Kıyan/Basat T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey KIYANBAY: birl. Kıyan/Bay KIYANER: birl. Kıyan/Er KIYANHAN: birl. Kıyan/Han T...1- Kıyatlar devleti hanlarından 2- Oğuzname’ye göre Ergenekon’da yaşamış hanlardan KIYANKARA: birl. Kıyan/Kara KIYANGÜÇ: birl. Kıyan/Güç KIYANSELÇUK: birl. Kıyan/Selçuk

179

T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey KIYANSU: birl. Kıyan/Su KIYANTAŞ: birl. Kıyan/Taş KIYAT: Çekici, cazibeli T...Çengiz Kaan’ın bağlı olduğu oymağın adı KIYATÇIĞ: birl. Kıyat/Çığ T...Çağatay Han dönemi komutanlarından KIYGA: Zeki, çok akıllı KIYGI: Zeka, deha KIYIK: 1- Zeka, dahi 2- Çekici 3- Kaçak, kapçak KIYIKSIZ: Kaçmaz, sözünden dönmez, düz KIYIN: 1- Akid, sözleşme, anlaşna 2- Güç, kudret, otorite KIYIŞKAN: 1- Sözünün eri, sözünde duran 2- Cesur, gözüpek KIYMAÇ: Gamze KIYNAK: 1- Ünlü, meşhur 2- pençe, kartal pençesi KIYUK: 1- Mutluluk 2- Geyik KIZARIK: 1- Kızıl, kızıllaşmış 2- kızgın, kızağan KIZGAN: Kızgın, kızışmış KIZGIN: Kızıllaşmış, asabi, kızağan T...Gazan Han’ın bakanlarından KIZI: Şiddet, asabiyet, kızama, kızgınlık KIZIK: 1- Kızgın, asabi 2- Kısık, hapis T...Oğuz Kağan’ın torunlarından KIZIL: 1- Kırmızı, al 2- Altın 3- Kızmış, kızarmış, kızgın T...1- Altay Türkleri eski oymak beylerinden 2- Türkmenlerin, Yaymut ve Küçüktatar oymakları, dip dedelerinden KIZILALMA: birl. Kızıl/Elma T...Olgun, kızarık elma anlamı, bir sembol ve imgedir. Ülkü’yü motivasyonu içerir. Bazen, fethedilmesi gereken illeri ifade eder, çoğu kez ise bütün Türklerin, tek bayrak altında toplandığı devletin, “Birleşik Türk devletleri”nin imgesi KIZILALP: birl. Kızıl/Alp T...Selçuklular dönemi uç beylerinden KIZILARSLAN : birl.Kızıl/Arslan T...Alparslan Han’ın torunlarından KIZILATA: birl. Kızıl/Ata KIZILAY:birl. Kızıl/Ay KIZILAYAĞ: birl. Kızıl/Ayak T...Türkmenlerin, Ersarı ve Ok oymakları,dip dedelerinden KIZILBARS: birl. Kızıl/Bars KIZILBAŞ: birl. Kızıl/baş T...1- Kırgızları, İçgilik ve Tayıt oymağı, dip dedelerinden. 2- Salçuklu ve Otmanlı dönemlerinde, yöneticiler tarafından, Alevi-Bektaşi Türkmenler için kullanılan genel bir sıfat KIZILBAY : birl. Kızıl/Bay KIZILBEK : birl. Kızıl/Bek KIZILBÖRİ : birl. Kızıl/Böri KIZILBUĞA : birl. Kızıl/Boğa T...Salçuklular dönemi, Azerbaycan atabeylerinden. KIZILBUKA : birl. Kızıl/Boğa T... Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın kırklarından. KIZILER : birl. Kızıl/Er KIZILGU: Kızarmış, kızgın T... Kırgızların, Mürdi oymağı, dip dedelerinden. KIZILHAN: birl. Kızıl/Han

180

T... 1- Şamamist gelenekte Tanrı sıfatlarından 2- Oğuz Kağan dönemi bey ve komutanlarından. KIZILKURT: birl. Kızıl/Kurt T... Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu oymağı, dip dedelerinden. KIZILKÖZ: birl. Kızıl/Göz T... Türkmenlerin, Teke ve Ötemiş oymakları dip dedelerinden KIZILOK: Birl. Kızıl/Ok KIZILOTAĞ: birl. Kızıl/Otağ T...Kağan ya da Han’ların verdikleri, toy ve şölenlerde, kız çocuk sahiplerinin oturduğu, şeref tribünü KIZILTAN: birl. Kızıl/Tan KIZLITAŞ: birl. Kızıl/Taş T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Semiz ve Baganalı oymakları dip dedelerinden KIZILTAY: birl. Kızıl/Tay KIZILTUĞ: birl. Kızıl/Tuğ KIZIMTAY: birl. Kızım/Tay (Kızmaktan kızgınlık) Tay KIZIRAK: (kızarık, kızrak) Nadir, ender rastlanan T...Türkmenlerin, Tekeli ve Sıçmaz oymakları dip dedelerinden KİÇİ: 1- Kişi, adam, insan 2- Küçük, minyon 3- Geçmiş, geçik, eski 4- Keçi KİÇİCİK: 1- Kişicik, insancık 2- Küçük, minyon KİÇİGÖZ: birl. Kiçi/Göz T...Türkmenlerin, Çavdur oymağı dip dedelerinden KİÇİK: 1- Küçük, minyon, Geçik, geçmiş KİÇİK BEGÜM: birl. Kiçik/Begüm T...Babür Han’ın akrabalarından bir hanım KİÇİKHAN: birl. Kiçik/Han T...Hun devleti dönemi komutanlarından KİÇİK KOCA: birl. Kiçik/Koca T...babür Han dönemi bey ve komutanlarından KİÇİN: Zincir T...Tuna Bulgarları Hanlarından KİÇİÖREN: birl. Kiçi/Ören KİÇİYÜZ: birl. Kiçi/Yüz T...Kazakların, üç büyük bölüğünden biri KİÇKİ: 1- Eski, kadi 2- Kişi, insan KİÇKİNE: (Giçgine) Geçkin, geçmiş kadim T...Babür Han dönemi beylerinden KİDGÜ: Giyim, giysi, elbise KİLÜGEN BAGATUR: birl. Kilügen/Bagatur T...Çengiz Kaan dönemi, bey ve komutanlarından KİLÜKEN: Gülen, güleç, güleryüzlü, mütebessim KİNDİK: Orta, odak, merkez KİNEŞ: Şura, meşveret, kongre KİREY: (Girey, geray, keray) T...1- Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, YediUruk oymağı dip dedelerinden 2- Türkmenlerin, Yaymut oymağı, dip dedelerinden 3- Başkurtların eski dönem oymak beylerinden KİRİŞ: Sinirden ve bağırsaktan yapılan sicim. Ok yayı olarak da kullanılır. KİRTİ: Doğruluk, gerçekçilik KİSEK: (Kizek, kesik) T...Kırgızların, İçgilik oymağı dip dedelerinden KİŞİLİK: Karakter, şahsiyet, insan olma özelliği T...Çengiz Kaan’ın Karabudundan, gelip yükselerek komutan olan beylerinden KİŞKEN: (Kiçgen) 1- Küçük, minyon 2- Geçen, geçmiş KİÇKENTAY: birl. Kiçken/Tay ...minyon, minik KİŞNİŞ: Baklagillerden bir bitki

181

KİYE: Kut, talih, ululuk KİYELİ: Mübarek, saygıdeğer, ulu KİYELİ KAĞAN: birl. Kiyeli/Kağan T...Göktürk kağanlarından Kürşad’ın amcası KİYİK: Kiyuk, Geyuk KİZEK: 1- Kesik 2- Nöbet 3- Seyran, gezinti KİZİK: (Kizek) KİZİR: 1- Keser, kesici 2- Gever, gezgin 3- Atılgan, cesur KİZİROĞLU: birl. Kizir/Oğul T...Köroğlu destanında adı geçen bir Türkmen beyi KOBRAT: (Kubrat) Derlemek, toparlamak, örgütlemek T...Bulgar hanlarından KOBU: (Kovu) Buket, demet T...Altay Türkleri, Çor oymağı, dip dedelerinden KOBURCUK: Kabarcık, kabarık, kabadayı T...1- Orus Han’ın oğullarından 2- Timur Kürkan Han’ın, Kıpçak valisi ve komutanlarından KOBUZ: (Kopuz) KOCA: 1- Ulu, saygıdeğer, hürmete layık 2- Bilgili, tecrübeli, görüp geçirmiş 3- Gösterişli, azametli 4- Mert, düz, koç gibi T...Babür Han dönemi beylerinden KOCAALP: birl. Koca/Alp KOCABAŞ: birl. Koca/Baş ...Koruyucu, muhafız KOCABAY: birl. Koca/Bay KOCABEK: birl. Koca/Bek KOCABUĞA: birl. Koca/Boğa KOCAER: birl. Koca/Er KOCA KULAN: birl. Koca/Kulan T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından KOCAKURT: birl. Koca/Kurt KOCAMAN: 1- Akıllı, bilge 2- İriyarı, cüsseli, heybetli KOÇ: Erkek koyun mec. Düz, mert, yüz yüze döğüşen, hilesiz, yiğit, dayanıklı, yılmaz KOÇA: 1- Koç gibi..2- Kibar, centilmen KOÇAK: Koç gibi, cesur yürkli T...Er Targın destanında adı geçen bir bey KOÇAN: 1- Centilmen, kibar 2- Koşan, koşucu KOÇANBÖRÜ: birl. Koçan/Böri T...Ergenekon destanına göre, Böritaçina’nın oğullarından KOÇAŞ: Rehber, yol gösteren, önde giden KOÇAY: birl. Koç/Ay KOÇBAY: birl. Koç/Bay KOÇBEY: birl. Koç/Bey T...Babür Han’ın komutanlarından ( Arayış Han’ın babası) KOÇER: birl. Koç/Er KOÇER NOYAN: birl. Koçer/Noyan T...İlhanlılar dönemi komutanlarından KOÇGAR: (Kaçgar,kaşgar) 1- Koç başı 2- Koç gibi, koçyiğit T...Harzemşahlar devleti vali ve komutanlarından KOÇGUR: (Koçgar) KOÇİ: Koç gibi, koç yürekli KOÇİBEY: birl. Koçi/Bey T...17. Yüzyıl bilginlerinden KOÇHAN: birl. Koç/Han T...Avar hanlarından

182

KOÇKAN: birl. Koç/Kan KOÇLUĞ:( Koçluk) Koç olacak kuzu T...Karakıtay devleti hanlarından KOÇO: Kibar, mert T...Öketay Kaan’ın oğullarından Çengiz Kaan’ın torunu KOÇOTUTUK: birl. Koço/Tutuk T...Göktürkler (Kapgan Kağan) dönemi, Uygur asıllı bey ve komutanlardan KOÇU: 1- Koç gibi 2- Kibar, centilmen T...Otmanlılar (Yavuz Selim Han) dönemi, Bursa valilerinden KOÇUM: 1- Yiğit, mert 2- Koşum, koşma T...Ünlü astronom ve bilgin “Uluğ bey” ‘in yeğeni KOÇUN: Düz, hilesiz, temiz yürekli T...Çengiz Kaan’ın kardeşlerinden KOÇUN BİGE: birl. Koçun/Bike T...Çengiz Kaan’ın kızlarından KOÇUGAR: Mert, yiğit, özü sözü bir KOÇYİĞİT: birl. Koç/Yiğit KODAN: (Kutan) T...Salçuklular dönemi komutanlarından KODAR: Mağrur KODAZ: Mağrur KOKLUĞ: Koku, parfüm KOKULUG: Koku, Parfüm KOKUM: Parfüm KOKUŞ: Dalları, ok yapımına elverişli bir ağaç türü KOLAN: 1- Hediye, bahşiş 2- Kollayan, koruyan 3- At, eşek,katır gibi hayvanların, eyerini bağlamaya yarayan kemer KOLANÇI: Kolancı KOLBAG: Kadınların, aksesuar olarak bileklerine taktıkları, boncuklu halka KOLBAS: (Kolbaş, kolbaşı) T...Kuman hanlarından KOLBAŞ: Askeri birlik başı, komutan, askeri koruyup kollayan kişi KOLBAŞI: (Kolbaş) KOLBAY: Askeri danışman KOLCUK: Kolcu, muhafız, koruyucu KOLÇAK: Kolcu, koruyucu, kollayıcı T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu oymağı dip dedelerinden KOLÇU: Muhafız, bekçi KOLDAGÜÇ: Hami, koruyucu, şefkatli, merhametli, yardımsever KOLDAŞ: 1- Silah arkadaşı 2- Arkadaş, birbirini kollayan KOLGAK: İstek, heves, taleb T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu oymağı dip dedelerinden KOLGAY: Veliaht, şehzade (Kırım ve Kazan hanlıkları döneminde kullanılan bir aksesuar KOLKA: 1- Kolgu, kol takısı 2- Refika, hanım, eş KOLTAG: Arka, himaye, destek KOLUÇ: Kolcu, kolbaşı, komutan KOLUNÇUĞ: Yakarış, niyaz KOMAN: (Kaman,kuman) 1- Yurduna yabancı sokmayan 2- Aman vermeyen 3- Kumral KOMANBAY: birl. Koman/Bay KOMAS: Komayan, bırakmayan, aman vermeyen T...Otmanoğullarının dip dedelerinden KOMUK: 1- Kabuk, ağaç kabuğu 2- Hazine, define T...Karahanlılar dönemi beylerinden

183

KOMUR: Cesur, gözüpek KON: 1- Yurt, vatan 2- Konak, yerleşim, mekan KONAÇ: Aşiyan KONAG: 1- Konuk, misafir 2- Konuk ağırlanan ev T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu ve Aday oymakları dip dedelerinden KONALGA: 1- Konuk yeri, baş köşe 2- Menzil, konulacak, varılacak yer KONAT: 1- Cana yakın, munis, sokulgan 2- konuk ağırlayıcı, konuksever 3- Birlikte göç eden oba birliği KONCA: 1- Armağan, bahşiş 2, Gül KONÇUK: 1-Aşina, tanıdık 2- Konuk KONÇUY: Kağan kızı, prenses, soylu kız KONÇUY TENGRİM: Konçuy/Tengrim T...Koço Uygurları prenseslerinden KONDU: Yerleşik, yerli T...Kırgız beylerinden KONDUBAY: birl. Kondu/Bay T...Sogay destanlarında adı geçen bir bey KONDUR: Konuksever, cömert KONGAR: 1- Koyu kırmızı renkteki at 2- Kızıla yakın renk tonu T...Macar kumanları beylerinden KONGARALP: birl. Kongar/Alp KONGARATAY: birl. Kongar/Atay T...Bulgar Hanlarından KONGARBUĞA: birl. Kongar/Boğa KONGRAT: (Kongarat) birl. Kongar/At T...İlhanlı hanlarından, Ebu Saidin kızı KONGUR: (Kongar) T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden KONGURTAY: birl. Kongur/Tay Kızıltay.. T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey KONIK: Can, ruh, yaşam KONRAT: (Konurat) birl. Konur/At T...1- Kazakların, Ortayüz bölüğü, oymak beylerinden 2- Özbek, oymak beylerinden KONŞUK: 1- Konşu, komşu 2- Yerleşim yeri 3- konuşma, laf KONUK: 1- Misafir 2- Can, ruh 3- Varılacak yer, menzil KONUKALP: birl. Konuk/Alp KONUKAY: birl. Konuk/Ay KONUKBEK: birl. Konuk/Bek KONUL: 1-Kerevetlerin altındaki, yük konan boşluk, yüklük KONULGA: 1- Konuk yeri, baş köşe 2- Konuğa verilen yemek, değerli yemek KONUR: 1- Yakışıklı, civan 2- Gururlu, onurlu, mağrur 3- Kara ve kızıl karışımı renk, at rengi, doru at KONUR APA: birl. Konur/Apa KONURBÖRİ: birl. Konur/Böri KONUR KOCA: birl. Konur/Koca KONURAKA: birl. Konur/Aka KONURAL: birl. Konur/Al KONURALP: birl. Konur/Alp T...Otmanlıların ilk dönem komutanlarından ve Otman beğin yakın yoldaşlarından KONURATA: birl. Konur/Ata KONURAY: birl. Konur/Ay KONURBAY: birl. Konur/Bay T...Kırgız beylerinden

184

KONURHAN: birl. Konur/Han T...Kulagu Han’ın oğlu KONUŞ: 1- Yerleşim, karargah 2- Menzil, varılacak yer KOPAKHAN: birl. Köpek/Han T...Naymanlar devleti hanlarından (Tarihçilerin çoğu bu adın köpek olduğu görüşünde birleşiyor olsalar da, ikinci bir şık olarak “Kop/Ak” , çok/ak ..olabileceği de gözardı edilmemelidir.) KOPAKKULA: birl. Köpek/Kula T...Babür Han’ın komutanlarından KOPAN: 1- Galip, utkan 2- Ulu, yüksek KOPTURU: Saygı duruşu, tören duruşu KOPU: Kop, çok, çokluk KOPUN: Çoklu, bereket, bütünlük KOPUZ: Saz, bağlama (Kop_Uz) KOPUZALP: birl. Kopuz/Alp KOPUZAY: birl. Kopuz/Ay KOPUZBAY: birl. Kopuz/Bay KOPUZBEK: birl. Kopuz/Bek KOPUZER: birl. Kopuz/Er KOR: 1- Öz, maya, asıl 2- Ateş parçası, ateş KORAPA: birl. Kor/Apa KORİLÇİ: birl. Kor/İlçi T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KOR KAĞAN: birl. Kor/Kağan KOR TULU: birl. Kor/Tulu KORAL: birl. Kor/Al KORALP: birl. Kor/Alp KORALTAN: birl. Kor/Altan KORALTAY: birl. Kor/Altay KORATA: birl. Kor/Ata KORAY: birl. Kor/Ay KORBA: Filiz KORBAŞ: birl. Kor/Baş KORBAY: birl. Kor/Bay KORCU: Korucu T...Türkmenlerin, Teke, Ötemiş ve Taşayak oymakları, dip dedelerinden KORDEMİR: birl. Kor/Demir KORDUMAN: birl. Kor/Duman KOREL: birl. Kor/El KORER: birl. Kor/Er KORGAN: Korunan yer, kale, kurgan KORGAVUŞ: Savunucu, müdafi KORHAN: birl. Kor/Han T...Otmanoğullarının dip dedelerinden KORIÇI: Korucu, koruyucu, bekçi, yasak bölgeleri bekleyen ve koruyan kişi KORIG: 1- Koru, ağaçlık, yeşil bölge 2- korunan, yasak bölge KORKMAZ: Korkusuz, cesur T...Mısır- Türk kölemenleri devleti döneminde Malatya valiliği yapan bir bey KORKUD: (Korkut) T...Salçuklular (Sançar Han) dönemi, beylerinden KORKUNÇ: Korkutucu, ürkütücü KORKUT: 1- Heybetli, korkutucu, korku salan T...Otmanlı şehzadelerinden Yavuz Selim Han’ın kardeşi

185

KORKUTALP: birl. Korkut/Alp T...Otman beğ dönemi komutanlarından KORKUTATA: birl. Korkut/Ata ...Dede Korkut T...Oğuzların, Bayat boyundan, Kara Koca’nın oğlu olan bu ulu kişi, yalnızca bir masal ve efsane anlatıcısı değil, aynı zamanda Türklerin sosyal ve kültürel yapısını, en güzel ve net bir biçimde dile getiren, konularında bunu işleyen bunları derleyip toparlayan, o günlerin önemli olaylarının notlarını tutan bir tarihçidir de. Bizler, bu ulu ve bilge kişi sayesinde, Türklerin, sosyal yaşamı, aile yaşamı, yönetim ve siyaset anlayışlarını,kültür anlayışlarını, ad verme biçimlerini, adların önemini, öğrendik. Bu yüzden bu ulus, Korkut Ata’ya çok şey borçludur. KORMARAL: birl. Kor/Maral KORSU: birl. Kor/Su KORŞAD: birl. Kor/Şad KORTAG: birl. Kor/Dağ KORTAN: birl. Kor/Tan KORTAY: birl. Kor/Tay KORTİMUR: birl. Kor/Timur KORUĞ: Yalnızca bir masal ve efsane anlatıcısı değil, aynı zamanda Türklerin sosyal ve kültürel yapısını, en güzel ve net bir biçimde dile getiren, konularında bunu işleyen bunları derleyip toparlayan, o günlerin önemli olaylarının notlarını tutan bir tarihçidir de. Bizler, bu ulu ve bilge kişi sayesinde, Türklerin, sosyal yaşamı, aile yaşamı, yönetim ve siyaset anlayışlarını,kültür anlayışlarını, ad verme biçimlerini, adların önemini, öğrendik. Bu yüzden bu ulus, Korkut Ata’ya çok şey borçludur. KORMARAL: birl. Kor/Maral KORSU: birl. Kor/Su KORŞAD: birl. Kor/Şad KORTAG: birl. Kor/Dağ KORTAN: birl. Kor/Tan KORTAY: birl. Kor/Tay KORTİMUR: birl. Kor/Timur KORUĞ: 1- koru, koruluk, ağaçlıklı bölge 2- Koruma bölgesi, sit alanı 3- Yasak bölge, askeri bölge KORUK: (Koru) KORUKÇU: Koruyucu, korucu, muhafız KORÜREK: birl. Kor/Ürek KOŞ: 1- Koç 2- Dizi, sıra, dize KOŞAK: 1- Koşulan, koşturan 2- Neşide, destansı şiir KOŞAR: 1- Emredici, buyurucu 2- Koşucu, çalışkan, hareketli 3- Dizen, düzenleyen KOŞAY: birl. Koş/Ay T...1- Manas destanında adı geçen bir kız 2- Kazakların, Kiçiyüz bölüğü Bayoğlu ve Aday oymakları dip dedelerinden KOŞMA: Ölçülü, uyaklı söz KOŞTAMGA: birl. Koş/Tamga T... Özbeklerin, Konrat ve Naymanlar oymakları dip dedelerinden KOŞUK: 1- Yanyana, birlikte, yaren, dost 2- Koşma, şiir KOŞUL: Hüküm, şart KOŞULGAN: Koşul koyan, buyurucu KOŞUM: 1- Koçum 2- Bağlı, yanyana 3- Atın, eyer, kulan, üzengi vb. malzemelerinin tümü KOŞUN: 1- Asker, savaş birliği 2- Halk, ahali 3- Dizi, dize KOTAN: (Kutan) T...Salçuklular (Berk Yaruk Han) dönemi bey ve komutanlarından KOTAN TUĞRUL: birl. Kutan/Tuğrul T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KOTKU: Alçak gönüllü, mütevazı KOY: 1- Koyun 2- Merhamet, acıma duygusu

186

KOYLU: 1- Merhametli 2- İstikamet, yön, yönünü bilen 3- Koyunlu KOYMARAL: birl. Koy/Maral KOYU: Merhamet T...Altay Türkleri Şor oymağı, dip dedelerinden KOYULDAR: 1- Merhametli 2- Hürmetli T...Sogay destanında adı geçen bir bey KOYULMUŞ: 1- Merhametli 2- Çalışkan KOYUNLU: 1- Hun, Hun’lu 2- Merhametli T...Türkmenlerin, Ersarı ve Ok oymakları dip dedelerinden KOYURGA: 1- Hürmet, lütuf 2- Acıma duygusu, merhamet KOYURTANG: Özgürlük, Hürriyet KOZAN: Kozalak KOZALAK: Çam, selvi gibi ağaçların sert çiçeği KOZAN: Kazan KOZGAV: Kıyam, isyan, başkaldırma KÖPÜRGE: 1- Köprü, geçit 2- Savaş davulu KÖÇAY: birl. Göç/Ay KÖÇER: birl. Göç/Er KÖÇERİ: birl. Göç/Eri KÖÇET: Filiz, sürgün KÖÇMEN: Göçmen, göçücü T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu ve Baybaktı oymakları dip dedelerinden KÖDÜRGÜ: Kurban, adak KÖGMEN: (Gökmen) 1- Tanrısal, ilahi 2- Sayın, saygıdeğer 3- Gücünü Tanrıdan alan KÖĞÜZ: 1- Göksel, Tanrısal 2- Göğüs, sine KÖK: 1- Gök 2- Aile, soy KÖKBİLGE HAN: birl. Kök/Bilge/Han T...Uygur hanlarının ünvanlarından KÖKBUDAK: birl. Kök/Budak KÖKCAR: Gök/Yar T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Nayman oymağı dip dedelerinden KÖKCATIK: birl. Gök/Yatık T...Kırgızların, Manguş oymağı dip dedelerinden KÖKÇAR: birl. Gök/Çur KÖKÇEK: Gökçek KÖKÇEOĞUL: birl. Gökçe/Oğul T...Kırgızların, Edigene oymağı dip dedelerinden KÖKDAŞ: Emsal, örnek KÖKELTAŞ: (Gökiltaş) birl. Gök/İltaş T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından KÖKEN: Göğen, gelen, 2- Köken, soy, aile KÖKETAY: birl. Kök/Tay KÖKİM: 1- Göğüm 2- Soyum, ailem T...Türkmenlerin, Ersarı ve Ok oymakları dip dedelerinden KÖKLÜ: 1- Tanrıdan gelen 2- Soylu KÖKMEN: (Gökmen) KÖKMÜREN: birl. Gök/Müren T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Kıpçak oymağı dip dedelerinden KÖKÖÇÜ: (Kökçü) Gökçü, gökten güç alan, Tanrıdan gelen T...Çengiz Kaan’ın başşamanı KÖKSAGUN: birl. Gök/Sagun T...Salçuklular (Sançar Han) dönemi, Semerkant beylerinden KÖKSAL: birl. Kök/Sal

187

KÖKSAY: birl. Kök/Say KÖKSENGÜN: birl. Gök/Sengün T...Bilge Kağan dönemi komutanlarından KÖKTAN: birl. Kök/Tan KÖKTAŞ: birl. Kök/Taş KÖKTAY: birl. Kök/Tay T...Manas destanında adı geçen bir bey KÖKTAYBİGE: birl. Kök/Tay/Bike T...Çengiz Kaan’ın gelini, Tulay Han’ın evdeşi KÖKTEM: 1- Bahar 2- Gençlik 3- Deha, akıl KÖKTİN: birl. Gök/Tin KÖKTÜRK: (Göktürk) KÖL: Göl mec. Ululuk, sonsuzluk, derinlik, bilgelik T...Altay Türkleri, Koybal oymağı dip dedelerinden KÖL BİLGE HAN: birl. Köl/Bilge/Han T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey KÖLERKİ HAN: birl. Köl/Erki/Han T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey KÖLERKİN: birl. Köl/Erkin T...Karlukluların ünvanlarından KÖLTİGİN: (Kül/Tigin) KÖLAPAK: birl. Köl/Apak KÖLHAN: birl. Köl/Han KÖLMÜK: Halk, ahali KÖLÜK: Yük hayvanı KÖMEK: 1- Yardım, arka, destek, inayet 2- Ahali, halk KÖMEN: 1- Hayal, düş 2- Irk, soy 3- Cevher, damar KÖMENBAY: birl. Kömen/Bay KÖMEY: Gerdan, döş KÖMÜÇ: Hazine, define KÖNG: (Könk) Cariye, odalık KÖNGÜL: Gönül, can KÖNİLİK : Adalet, doğruluk KÖNKAŞ: Künkaş, kenkeş, meşveret KÖNÜ: Adalet, doğruluk KÖNÜDİRİ : birl. Kömü/Diri T... Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey. KÖNÜL : Gönül , can KÖP: Çok, gür, çokluk, bolluk KÖPEKBEG : birl. Köpek/Beğ T... Yakutların eski oymak beylerinden. KÖPTÜK: 1- Bereket, bolluk 2- Kalabalık KÖPÜK: Kabarcık, köpürcük, çoklu, artış KÖREGEN : Gören, görücü KÖREM: 1- Körpe, taze 2- Görgülü, terbiyeli KÖRGEN: Gören, görücü KÖRGÜZ: Görgülü, centilmen, beyefendi T... Çengiz Kaan’ın eğitmen ve atabeylerinden. KÖRKE: Ağaçtan yapılmış tabak KÖRKEM: 1- Görkem, ihtişam 2- Hoş, güzel, latif KÖRKLÜBİGE: birl. Görklü/Bige KÖRKLÜĞ: Güzel, alımlı, cemile KÖROĞLU: birl. Kör’ün/oğlu...adına destan yazılmış olan bir Türkmen beyi

188

KÖRPE: Taze, cıvan KÖRÜ: (körüg) Gözcü, haberci, casus, gözlemci KÖRÜG :(körü) KÖRÜM: 1-Bakış, nazar, gözlem 2- Düş, rüya 3- Zeka, fehm KÖRÜMÇİ: Astronom, rasat, gözlemci, yıldızları inceleyen kişi. KÖRÜMDÜK: Bakıcı, nezaretçi KÖRÜNÇ: 1- Görgü, muaşeret 2- Bakan, nazır KÖSEMEN: Tas artan koç. KÖŞÜK: Dilek, temenni KÖTÜZ: Kıymetli KÖVENÇ: 1- Güvenç, güvence, teminat 2- Azamet, gurur KÖVEZ: Afi, çalım, fiyakalı. KÖYMEN: 1- Yanıcı, yanık 2- Hayal KÖYMEZ: Yanmaz, ateş almaz. KÖZLÜK: At kuyruğundan yapılan, göz kamaşması ve göz ağrılarının tedavisinde kullanılan bir dokuma. KUANÇ: Kıvanç, sevinçli gurur KUANÇI: Kıvanç KUBAL: Gürz, demir topuz. T... Göktürkler dönemi, bey ve komutanlarından. KUBAN: Kapan T... Altay Türkleri, Kumandı oymağı, dip dedelerinden. KUBAN ARIĞ: birl. Kuban/Arığ T... Altay destanlarında adı geçen bir kız. KUBAN HAN: birl. Kuban/Han T... Kıpçak hanlarından KUBAT: Kapalı, gizli KUBAY: birl. Kubi/Ay T... Yakutların eski dönem “Temizlik Tanrıçası” KUBİ: (Kubil) Gökyüzü, feza, sema. Mec. Başsızlık ve sonsuzluk. KUBİAŞAR: birl. Kubi/Asar T... 13. Yz. Kıpçak beylerinden. KUBİLAY: birl. Kubil/Ay KUBİLAY KAAN: birl. Kubilay/Kaan T... Çengiz Kaan’ın torunu, Tulay Han’ın oğulu. Çin’in fethi tamamlandıktan sonraki dönemde, Çengiz Kaan’ın da ölmesiyle birlikte, toprak ve ülkeler, dörde bölünmüş, Tulay Han’ın payına da Çin düşmüştü. Ancak onun ölümünden sonra oğlu Kubilay tahta geçip buraya bütünüyle yerleşti Fakat kaçınılmaz bir sonuç olarak, sonradan gelen kuşaklar, yerleşik düzenin ve Çin kültürünün altında ezilerek zamanla Çinlileştiler. KUBİGÜN: birl. Kubi/Gün T...Çengiz Kaan döneminde Şehzadelere verilen ünvanlardan KUBİLAYHAN: birl. Kubilay/Han T...Çengiz Kaan’ın dip dedelerinden KUCAN: Göçen, göçer KUCANAY: birl. Kucan/Ay KUCAR: Göçer, göçücü KUCARHAN: birl. Kucar/Han T...Bulgar hanlarından KUÇAM: Deste, demet, bağ KUÇAR: Göçer, göçmen T...Çengiz Kaan’ın yeğeni KUDA: Sihir, büyü

189

KUDAGAÇI: Büyücü, doktor T...Kırgızların, Manguç oymağı dip dedelerinden KUDAK: Kadak, katı, sert KUDEKAN: Buyruk, sert, emir, azar T...Çengiz Kaan’ın gençlik arkadaşlarından KUKUN: kıvılcım, ateş parçası KUKUŞ: 1- Gonca, gül 2- Şaka, latife KUL: Bağımlı, bağlı, köle mec. Bağlılık, sadakat KULA: 1- Kızıl ve karışımı renk, doru, bordo 2- Yelesi, ve kuyruğu kara, gövdesi kızıla çalan at 3- Yabani at 4- Gözükara,atılgan KULAALP: birl. Kula/Alp KULABAY: birl. Kula/Bay KULABEK: birl. Kula/Bek KULABUĞA: birl. Kula/Boğa T...Kıpçak hanlarından Turan Han’ın oğlu KULAÇ: 1- Açıklık, mesafe 2- İki kol arasındaki ara KULAGU: 1- Yaratıcı, kılıcı, hükmedici 2- Kula gibi 3- Korkusuz, gözükara 4- Kul/Akı KULAGU HAN: birl. Kulagu/Han T...Çengiz Kaan’ın torunu. Tulay Han’ın oğlu. Kubilay Kaan’ın kardeşi. İlhanlılar devletinin kurucusu ve ilk han’ı. Abbasiler devletini ve halifeliği yıkarak tarih sahnesinden silen, ünlü kişi KULAĞA: birl. Kul/Ağa KULAHAN: birl. Kula/Han KULAKARA: birl. Kula/Kara KULAN: 1- Galip, utkan 2- Vahşi at 3- Yaban eşeği KULAN ARSLAN: birl. Kulan/Arslan T...Salçuklular dönemi beylerinden. Kutalmış beğ’in oğlu KULAN HATUN: birl. Kulan/Hatun T...Çengiz Kaan’ın Merkitlerden olan son evdeşi KULANBAY: birl. Kulan/Bay KULANŞI: 1- At terbiyecisi 2- Musikişinaz, müzisyen KULAPA: birl. Kul/Apa KULAPA URUNGU: Kulapa/Urungu T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KULATA: birl. Kul/Ata T...Salçuklular dönemi, ozanlarından KULAY: birl. Kul/Ay KULBAK: Merhametli, yardımsever T...Divanı Lügat’te adı geçen bir bey KULBAŞ: birl. Kul/Baş T...Otmanlıların, ilk dönem beylerinden.Ertuğrul beyin yakın yoldaşlarından KULBAY: birl. Kul/Bay KULDAM: Sadık kul KULDURAK: birl. Kul/Durak T...Altay destanlarında adı geçen bir bey KULER: birl. Kul/Er KULGA: Güvercin KULGU: 1- Müfettiş, murakıp 2- Güvercin KULİ: (kulıg) Cesur, gözükara KULIG: (kulı,kulık) T...Göktürkler dönemi beylerinden KULKARA: birl. Kul/Kara T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey

190

KULKIZ: birl. Kul/Kız KULPU: 1- Kilit 2- kulluk, kulluk eden T...Altınordu Hanlarından KULUBEG: birl. Kulı/Bek KULUGA: Güvercin KULUN: Tay, süt emen çağdaki at yavrusu KULUNKARA: birl. Kulun/Kara KUMAÇ: Solgun, soluk KUMAK: 1- Yardım, kömek 2- Sevda, aşk KUMAN: 1- Kul’lu, Hun’lu, Hun 2- Solgun 3- Kumral, sarı ile kahverengi arası renk 4- Aman vermeyen, dirayetli T...Hun’ların bir kolu ve devamı olup, Güney Rusya’da yaşayıp devlet kurmuş ve Anadoluya, Salçuklulardan çok önceleri gelip yerleşen bir Türk boyu KUMANALP: birl. Kuman/Alp KUMANBARS: birl. Kuman/Pars KUMANBAY: birl. Kuman/Bay KUMANBEK: birl. Kuman/Bek KUMANDI: Mutlu, sevinçli KUMANDI KİŞİ: kumandı/Kişi T...Altay Türkleri eski oymak beylerinden KUMARAL: Kumral, buğday tenli KUMARGA: Kuşatma, muhasara KUMRAL: Buğday tenli KUL: 1- Koyun 2- Can, ruh 3- Uçurum 4- Adalet KUNAN: 1- İki yaşına gelmiş kısrak 2- Adaletli, adil T...Kırgızların, İçgilik ve Nayman oymakları, dip dedelerinden KUNANBAY: birl. Kunan/Bay T...Kazak hanlığı dönemi beylerinden..Ünlü şair Abay’ın babası KUNAR: Bereket, bolluk KUNARLI: Bereketli, münbit KUNÇAY: birl. Kul/Çay T...Kırgızların, Togay ve Karakol oymakları, dip dedelerinden KUNÇUK: Koyuncuk T...Çağatay hanlarından KUNDUZ: Dere kenarlarında yaşayan, kürkünden börk yapılan bir hayvan KUNDUZBEK: birl. Kunduz/Bek KUNGURTAY: birl. Kongar/Tay T...Altay Türkleri oymak beylerinden KUNİ: Adalet, hakkaniyet, adaletlilik KUNİ SENGÜN: birl. Kuni/Sengün T...Bilge Kağan döneminde yaşamış, Dokuz Oğuz kökenli komutanlardan KUNT: 1- Dayanıklı, metin 2- Sade, gösterişsiz KUNTALP: birl. Kunt/Alp KUNTAY: birl. Kun/Tay KUNTBAY: birl. Kunt/Bay KUNTER: birl. Kul/Ter KUNTUR: birl. Kul/Tur (sur) T...Volga kıyılarında yaşayan bir Türk oymağı KUNUK: 1- Mahzun, elemli 2- Konuk KUPÇI: İnce, zarif KUPTAN: Niyaz, dua, yakarış KUR: Düzen, sıra, hiyerarşi, düzenleme KURAL: Düzen, düzenlilik, kaide

191

KURALAY: Ceylan, ahu KURAR: Organizatör, düzenleyici KURAT: birl. Kur/At KURAY: Bir çeşit bozkır bitkisi ot KURÇ: (kuruç) Kılıç yapımında kullanılan, iyi bir çelik türü KURÇAK: 1- Kurç 2- Heykel, yontmataş, taş bebek KURÇI: 1- Kürçü 2- Kurucu T...Babür Han dönemi beylerinden KURÇIK: Kurum, kuruluş, yapılanma T...Altay Türkleri, Kızıl oymağı dip dedelerinden KURDAY: birl. Kur/Tay 2- Kurt/Ay KURGA: 1- Tecrübeli, bilge 2- İnce, narin KURGAN: 1- İstihkam, kale 2- Anıt, anıt mezar KURHAN: birl. Kur/Han T...Oğuzname’de, Oğuz Kağan’ın amcası, Karahan’ın kardeşi KURIDIN: Batılı, batı bölgesinden KURUM: Figür, dans KURIMLAK: Cilveli, hareketli, kıvrak KURIKAN: 1- Kürkan, damat 2- Hisar, kale 3- Ağaçlık bölge KURKULUK: birl. Kırk/Uruk T...Kırgız oymak beylerinden KURLAS: Düzen, işleyiş, ahenk KURMAN: Düzgün, düzenli, düzenleyici KURMARAL: birl. Kur/Maral KURMUŞ: Planlı, düzenli, örgütlü KURSIK: birl. Kur/Sık KURT: Bağımsızlığına olan düşkünlüğü, evcilleşmeyen tek hayvan oluşu, mücadeleciliği, hareketliliği, gururlu ve zeki oluşu, özellikle de sosyal ve örgütçü oluşu ve daha bir çok özellikleriyle, Türklere benzeyen ve Türklerin de çok eskiden beri kutsayarak, sembolleştirdiği hayvan KURTAK: Kurulu, ayarlı KURTALAN: birl. Kurt/Alan KURTAR: Kurtarıcı KURTARAN: Kurtarıcı KURTAY: Kurt/Ay T...Eski dönem, Kırgız oymak beylerinden KURTBAY: birl. Kurt/Bay KURTBEK: birl. Kurt/Bek KURTBOY: birl. Kurt/Boy KURTCEBE: birl. Kurt/Cebe KURTÇAY: birl. Kurt/Çay T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Girey oymağı dip dedelerinden KURTÇU: (kurtçuk) genç kurt T...Salçuk beyin torunlarından. Çağrı beyin amcazadelerinden KURTER: birl. Kurt/Er KURTGA: Tecrübeli, güngörmüş KURTHAN: birl. Kurt/Han T...Bulgar hanlarından. Asbarak Han’ın oğlu Bulgar Türklerini, Rusya’dan Balkanlara getiren kişi KURTİL: birl. Kurt/İl Kurt yurdu KURTKAYA: birl. Kurt/Kaya T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından KURTOGAN: birl. Kurt/Ogan T...Şeyban Han’ın oğullarından KURTOL: birl. Kurt/Ol

192

KURTUL: Haraç, vergi, cizye KURTULGU: 1- Vergi, haraç 2- Kurtuluş, istiklal KURTULMUŞ: Özgür, bağımsız, azade T...Otmanoğullarının dip dedelerinden KURTULUN: birl. Kurt/Ulun KURTULUŞ: İstiklal “Kurtuluş savaşımızın anısına verilmiş adlarımızdan” KURTUN: Batılı, batıdan KURUCAŞ: birl. Kuru/Yaş T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Argın oymağı dip dedelerinden KURUĞÇIN: Kurşun KURUK: Koru, park, koruluk T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından KURULTAG: birl. Kurul/Dağ KURULTAY: birl. Kurul/Tay Kongre, divan, oturum T...Gerek seçim, gerekse devlet için önemli kararların alındığı seçkinler meclisi KURUM: 1- Kuruluş, düzen, düzenleme 2- Çalım, jest, afi 3- Kaya parçası KURUMHAN: birl. Kurum/Han T...Tuna Bulgarları hanlarından KURUT:1- Kurt 2- Kale burcu 3- Kurutulup, suyu al ınmış peynir topağı KUSKUN: Atın kuyruğundan geçirilip, eyere bağlanan kayış KUŞ: Kuş KUŞBALA: birl. Kuş/Bala KUŞBEG: birl. Kuş/Bey T...Hiyve hanlığı dönemi komutanlarından KUŞBİGİ: birl. Kuş/Bige KUŞBULAK: birl. Kuş/Bulak T...Buhara hanlığı dönemi bey ve komutanlarından KUŞÇAK: Kuşçu, kuş eğiticisi KUŞÇAKOĞUL: birl. Kuşçak/Oğul T...Salçuklular dönemi bey ve komutanlarından KUŞÇU: Kuş eğiticisi T...1- Kırgızların, Karatal oymağı dip dedeledrinden 2- Türkmenlerin Göklen oymağı, dip dedelerinden KUŞER: birl. Kuş/Er KUŞHAN: birl. Kuş/Han T...Hiyve hanlarından KUŞLUKHAN: birl. Kuşluk/Han T...Semerkant emirlerinden KUŞTAMGA: birl. Kuş/Tamga T...Özbeklerin, Karakalpak oymağı, dip dedelerinden KUŞTEMİR: birl. Kuş/Demir T...Mısır-Türk kölemenleri devleti bey ve komutanlarından KUŞTİMUR: birl. Kuş/Timur KUŞTOGAN: birl. Kuş/Togan T...Salçuklular dönemi bey ve komutanlarından KUT: 1- Uğur, talih, baht 2- Tanrısal, mübarek 3- Can, ruh, dirilik, yaşam kaynağı, yaşam gücü 4- kader, yazgı 5- Erk, iktidar 6- Bereket, nasip KUTAGA: Kut/Aka, Kut/Ağa T...Çengiz Kaan dönemi Oyrat asıllı beylerden. O dönemin yargıçlarından KUTACUN: birl. Kut/Acun T...Uygur kağanlığı dönemi bey ve komutanlarından. KUTADGU: Kutsanmış, kutlu, değerli, yararlı, mutlandıran. KUTADGU BİLİG: birl. Kutadgu/Bilig ( Kutsal, değerli bilgiler)

193

T... Yusuf Has Hacip’in Karahanlılar döneminde Bakan ( vezir) iken yazdığı ünlü eserin adı. Bu eserde, hem Türklerin sosyal yaşamı ile ilgili bilgilerrrr, hem de devlet yönetimi ve devletin gelecek kuşaklara taşınabilmesi için gerekli bilgiler, çeşitli örneklemelerle birlikte şiirsel bir dille anlatılır. KUTAL: birl. Kut/Al T... Salçuklular döneminde yaşamış bir bey. Bazı kaynaklar, Alparslan Han’ı bıçaklayarak öldüren kişinin bu olduğunu yazar KUTALHAN: birl. Kutal/Han T... Çengiz Kaan dönemi, Celayır hanlarından. KUTALAN: birl. Kut/Alan mübarek KUTALDI: birl. Kut/Aldı kutlu, mübarek KUTALMIŞ: birl. Kut/Almış kutlu, mübarek, kutsanmış T... 1- Alparslan Han’ın amca çocuğu.. Arslan Yabgu’nun oğlu. Anadolu salçuklularının kurucularından. 2- İlhanlılar dönemi bey ve komutanlarından 3- Bilge Kaan’ın ünvanlarından. KUTALSIN: birl. Kut/Alsın KUTAMIŞ: Kutsamış, değer vermiş, mübarek eylemiş. KUTAN: 1- Dua, yakarış, niyaz 2- Bir avcı kuş 3- Saban, pulluk T... Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın kırklarından. KUTANBAY: birl. Kutan/Bay KUTAR: Kutsar, kutsayan, kut veren T... Kulagu Han dönemi bey ve komutanlarından KUTAŞ: Kutlu, mübarek KUTAY: birl. Kut/Ay ( ...Bu ad Türkçe’den Farsça’ya geçmiş ve “Hüda” biçimine gelmiştir.) T... 1- Ateş parçası,ateş 2- Şamanist gelenekte,” Ateş Tanrısı” 3- İpek, ipekli kumaş 4- Tanrıça 5- Paha biçilmez, değerli T... İlhanlı hanlarından, Argun Han’ın evdeşi ve Keykatu Han’ın anası. KUTBAY: birl. Kut/Bay KUTBEGÜM: birl. Kut/Begüm KUTBEY: birl. Kut/Bey KUTBİKE: birl. Kut/Bige KUTBULAN: birl. Kut/Bulan KUTBULDU: birl. Kut/Buldu KUTBULMUŞ: birl. Kut/Bulmuş T... Uygur kağanlarının ünvanlarından KUTDAĞ: birl. Kut/Dağ KUTER: birl. Kut/Er KUTGARU: Buyruk, fermen KUTGELDİ: birl. Kut/Geldi KUTGÜN: birl. Kuıt/Gün KUTHAN: birl. Kut/Han KUTKAN: birl. Kut/Kan T... Uygur kağanlığı dönemi beylerinden KUTKU: Ağırbaşlı, alçak ,gönüllü KUTKULU: birl. Kut/Kulu KUTLU: 1- Mübarek, Tanrısal 2- Bahtiyar 3- Kabul görmüş, saygıdeğer KUTLU BAĞA TARKAN: birl. Kutlu/Bağa/Tarkan T... Uygur kağanlığı dönemi, bey ve komutanlarından. KUTLUASLAN: birl. Kutlu/Arslan T... 13. Yz.da Gürcü krallığında görev yapan, o krallığın maliyesinden sorumlu, kıpçak kuman kökenli bir bey. KUTLUAY: birl. Kutlu/Ay T... Abaka Han’ın kızlarından. KUTLUBARS: birl. Kutlu/Bars

194

KUTLUBAY: birl. Kutlu/ Bay KUTLUBEG: birl.Kutlu/Bey KUTLUBEGÜM: birl. Kutlu/Begüm KUTLUBEĞ ÇUR: Kutlu/Beğ/Çur T...Göktürkler dönemi kağan ünvanlarından KUTLUBİGE: birl. Kutlu/Bike KUTLUBÖRİ: birl. Kutlu/Böri T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KUTLUBUĞA: birl. Kutlu/Boğa T...Kıpçak hanlarından. Orus Han’ın oğlu KUTLUCA: Uğurlu, bahtı açık KUTLUCAALP: birl. Kutluca/Alp KUTLUCAATA: birl. Kutluca/Ata T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu oymağı dip dedelerinden KUTLUDEMİR: birl. Kutlu/Demir T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KUTLUDURMUŞ: birl. Kutlu/Durmuş T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KUTLUER: birl. Kutlu/Er KUTLUGÜN: birl. Kutlu/Gün KUTLUĞ: Kutlu, mübarek T...Akkoyunlular devleti komutanlarından KUTLUĞBİLGE: birl. Kutlu/Bilge T...Uygur kağanlarının ünvanlarından KUTLUĞ İNANÇ: (Kutluk İnanç) Kutlu/İnanç T...Salçuklular dönemi, Azerbaycan atabeylerinden. Cihan pehlivan bey’in oğlu KUTLUĞ KÜL KAĞAN: Kutlu/Kül/Kağan T...Uygur kağanlığının kurucusu ve ilk kağanı. Son Göktürk kağanı olan Uzamış Kağanı yenerek, bu devletin siyasi yaşamına son verip kendine bağlayan kişi KUTLUĞ MARAL: birl. Kutlu/Maral T...Türk mitolojisinde, Türkleri Ergenekondan çıkaran, Demirci Börteçine’nin evdeşi KUTLUĞ ŞAMAN: Kutlu/Şaman T...Kırım hanlarından Hacı Giray Han’ın oğlu KUTLUĞTURSUN: birl. Kutluk/Dursun KUTLUHAN: birl. Kutlu/Han T...Salçuklular dönemi, Salgurlu atabeylerinden KUTLUK: Kutlu T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından KUTLUK BEĞÇUR: Kutluk/Beğ/Çur T...Göktürkler ve Uygurlar dönemlerindeki, kağan ünvanlarından KUTLUK BİLGE KÜLKAĞAN: birl. Kutlu/Bilge/Kül/Kağan T...Uygur kağanlarından KUTLUK BÖRÜ: birl. Kutluk/Böri KUTLUK KAĞAN: birl. Kutluk/Kağan T...II. Göktürk devletinin kurucusu ve ilk kağanı. Devlet kurulduktan sonra, kurultay kararıyla “İlteriş” adını da alarak, İlteriş Kutluğ Kağan olmuştur. KUTLUK SARU: birl. Kutluk/Sarı T...Kırgızların, Togay ve Bağış oymakları, dip dedelerinden KUTLUK ŞAD: birl. Kutluk/Şad T...İlteriş Kutluk Kağan’ın kağan olmadan ömceki, ad ve ünvanı KUTLUK TİGİN: birl. Kutluk/Tigin KUTLUK TİMUR: birl. Kutluk/Timur

195

T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KUTLUK : (Kutluğ) Kutlu, mübarek KUTLUKAYA: birl. Kutlu/Kaya KUTLUTERKEN: birl. Kutlu/Terken T...Timur Kürkan Han’ın kız kardeşi KUTÖZ: birl. Kut/Öz KUTSANDI: Kutlu, mübarek KUTUGA: (kutaga, kutaka) KUTULA: (Kutuluğ) birl. Kut/Ulu T...Tayçıkut’lar devleti hanlarından. Altan Han’ın babası KUTULMUŞ: (Kutalmış) KUTUN: 1- Mesut, mutlu, nurlu 2- Mukaddes, kutsal KUTUNMUŞ: Kutlu, mübarek T...Uygur yzaıtlarında adı geçen bir bey KUTUR: Kutlu, mübarek KUTUR TEKİN: birl. Kutur/Tekin T...Dokuz Oğuz destanında adı geçen bir bey KUTUY: (Kutay) KUTUYHANIM: birl. Kutuy/Hanım T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir hanım. (Bazı kaynaklarda “Kutuy Hatun” olarak da geçer. KUTUZ: birl. 1- Kut/Uz 2- Yaban öküzü T...Mısır- Türk kölemenleri hanlarından KUTVERDİ: birl. Kut/Verdi KUTVERMİŞ: birl. Kut/Vermiş KUVAKAN: birl. Kuva(kuvanç) Kan T...Başkurtların eski dönem, oymak beylerinden KUVANÇ: Kıvanç, gurur, mutluluk, iftihar KUVANÇBEK: birl. Kıvanç/Bek T...Kırgızların, Togay ve Bugu oymakları, dip dedelerinden KUVANDUK: Kıvanç, mutluluk, iftihar, gurur verici T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Argın oymağı dip dedelerinden KUVART: 1- Kurt 2- Dayanıklı, kavi, metin KUVARTHAN: birl. Kuvart/Han T...Bulgar hanlarından KUVAT: Sevinç, mutluluk KUVRAG: Toplum, toplumcu KUYAK: Zırh, demirağ KUYAN: Tavşan, bozkır tavşanı T...Özbeklerin, Konrat ve Loncagalı oymakları dip dedelerinden KUYAŞ: Güneş ışığı KUYDUNG: Beden, vücut T...Kırgızların, Togay, Çoltu ve Tolgan oymakları dip dedelerinden KUYMARAL: birl. Kuy/Maral T...Oğuzname’de Böriteçine’nin öteki adı KUYMU: Sevinç, neşe KUYTAK: Mahfuz, siper KUYTURKA: Bağış, ihsan, lütuf KUYULDAR: Saygıdeğer, saygıya layık KUYUM: Aksesuar, küpe, bilezik KUYUMBİLGE: birl. Kuyum/Bilge KUZ: Dağın, güneş görmeyen yamacı KUZAY: 1- Kuzey yönü, güneşin az olduğu yer,Karanlık ve soğuk yer 2- Kuz/Ay KUZBAY: birl. Kuz/Bay

196

KUZGUN: Kargagillerden, bir akbaba türü T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Argın oymağı, dip dedelerinden KUZHAN: birl. Kuz/Han KUZLAK: Bebe, yavru KUZU: 1- Koyun yavrusu 2- Yavru, bebe KUZUBAY: birl. Kuzu/Bay KÜÇ: Güç, dirayet, kudret KÜÇKARA: birl. Küç/Kara (Acı kuvvet) T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey KÜÇEM: 1- Güç, kudret 2- Gasıb, zorba T...Özbeklerin, Konrat ve Kuştamgalı oymakları dip dedelerinden KÜÇEY: Güçlü, gücü yeten T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Argın oymağı, dip dedelerinden KÜÇİ: Güç, güçlük, zorluk KÜÇİKACUN: birl. Küçük/Acun T...Altay Türkleri, Kızıl oymağı, dip dedelerinden KÜÇİN: An, kısa zaman parçası T...Karahanlılar dönemi beylerinden KÜÇKEY: Güçlü, zorlu KÜÇLÜK: Güç, güçlük, zorluk, kudret T...1- Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın kırklarından 2- Çengiz Kaan dönemi, Merkit beylerinden (Tayang Han’ın oğlu) KÜÇTEKİN: birl. Küç/Tekin T...Karahanlılar dönemi, bey ve komutanlarından KÜÇTİMUR: birl. Küç/Timur T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KÜÇTOGAN: birl. Küç/Togan T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey KÜÇUGUR: birl. Küç(güç/Uğur T...Çengiz Kaan döneminde, Karabudundan olmasına rağmen, üstün yetenekleri ve hizmet anlayışıyla önce, komutan daha sonra da, merkez ordu komutanlarından, yapılan bey KÜÇÜBAY: birl. Küçi/Bay KÜÇÜK: Ufak, minyon T...Kapgan kağan’ın oğullarından (Küçük Şad) KÜÇÜLÜ: Güçlü, zorlu KÜÇÜLÜK: Güçlük, güç, zorluk KÜÇÜM: Güç, kudret KÜÇÜMHAN: birl. Küçüm/Han T...1- Sibir hanlığının kurucusu ve ilk han’ı. 2- Babürhan dönemi, Samerkant hanlarından KÜKLER: Müneccim, yıldız falcısı KÜKREK: 1- Onur, gurur 2- Kükreyiş, kükreyen KÜL: 1- Ateş, ateşlilik, yakıcılık, yokedicilik 2- Yenilmezlik 3- Ulu, ünlü 4- Cesaret, gözükaralık 5- Göl, göl gibi geniş ve büyük KÜL ERKİ HAN: Kül/Erki/Han T...Tuman Han’ın bey ve komutanlarından KÜL ERKİN: birl. Kül/Erkin T...Batı Göktürkleri bey ve komutanlarından KÜL ERTİGİN: Kül/Er/Tigin T...Bilge Kağan dönemi, bey ve komutanlarından KÜL TİGİN: birl. Kül/Tigin Birkaç anlam: 1- Ateş prensi 2, yenilmez prens 3- Ulu prens 4- Yokedici prens 5- Göl (gibi) prens T...Türk tarihinin, ünlü simalarından..Bilge Kağan’ın kardeşi, İlteriş Kutluk Kağan’ın küçük oğlu. Hiçbir zaman taht ve iktidar düşünmeden, ağabeyi Bilge Kağan’ın hizmetinde çalışıp, devletin birliği

197

ve dirliği için, çok küçük yaşlarından itibaren hep savaşarak yaşamış ve ölmüş, ender kişilerden KÜLABI: birl. Kül/Abı T...Özbeklerin, Konrat ve Kuştamgalı oymakları, dip dedelerinden KÜLBİLGE: birl. Kül/Bilge KÜLBİLGE HAN : birl. Kül/Bilge/Han T... Uygur hanlarından. KÜLÇAĞAÇ: birl. Kül/Çağ/Aç T... Kırgızların, Togay ve Sayak oymakları, dip dedelerinden. KÜLÇUR: Ululuk, yüksek mevki, saygıdeğerlik. Birl. Kül/Çur T... Göktürkler dönemi ünvanlarından. KÜLÇUR APA TARKAN: birl. Kül/Çur/Apa/Tarkan T... Bilge Kaan dönemi, bey ve komutanlarından. KÜLÇUR KAĞAN: birl. Kül/Çur/Kağan T... Uygur kağanlarının ünvanlarından KÜLE: 1- Güle , gülüş 2-Demet,bağ, deste KÜLEGEÇ: 1-Güleç, güleryüzlü 2-Name, melodi KÜLEGEN: Gülen, güleryüzlü KÜLEK: 1- Fırtına, kumfırtınası 2-Bakraç, tahtadan yapılmış yoğurt kabı KÜLEM: Bereketli, münbit KÜLER: birl. Kül/Er ..Ulu, saygın kişi. KÜLTEM: Deste, demet, buket KÜLÜG: (Külük) 1-Ünlü, meşhur, çok tanınan 3-Hızlı,seri KÜLÜG BİLGE KAĞAN: birl. Külüg/Bilge/Kağan T... Uygur kağanlarından. Uluğ Kutlu Bilge .. Kağan oğlu KÜLÜG İNANÇ: birl. Külüg/İnanç T...Göktürkler dönemi,bey ve komutanlarından. KÜLÜG TİGİN: birl. Külüg/Tigin T...Uygur prenslerinden.. KÜLÜK: Külüğ,meşhur KÜLÜK APA: birl. Külük/Apa T... Yenisey anıtlarında adı geçen bir bey. KÜLÜK BİLGE: birl. Külük/Bilge T...Yenisey anıtlarında adı geçen bir bey. KÜLÜKSENGÜN: birl. Külüğ/Sengün T...Bilge Kağan dönemi, bey ve komutanlarından KÜLÜKTUTUK. Birl. Külük/Tutuk T...Yenisey anıtlarında adı geçen bir bey. KÜLÜNK: Kazma KÜMÜŞ: Gümüş KÜMÜŞ TEKİN: birl. Gümüş/Tekin T...Karahanlılar dönemi, bey ve komutanlarından KÜN: Gün, güneş KÜN HATUN: birl: Gün/Hatun KÜNALP: birl. Gün/Alp KÜNANA: birl. Gün/Ana T...Şamanist gelenekte, göğün yedinci katına bakan tanrıça KÜNAY: Gün/Ay T...Uygur kağanlarının ünvanlarından KÜNBAY: birl. Kün/Bay KÜNBEK: birl. Kün/Bek KÜNÇEK: Güneşlik, şemsiye KÜNDEŞ: 1- Gündeş, güneşe eş değerde 2- İzci, takipçi, halef

198

KÜNDOĞDUHAN: birl. Kün/Doğdu/Han T...Kutadgu Bilig’de adı geçen bir Karahanlı komutan KÜNDÜN: Gün ışığı KÜNDÜZ: Gündüz T...Macar Kumanları, bey ve komutanlarından KÜNDÜZBAY: birl. Kündüz/Bay KÜNDÜZKULU: birl. Kündüz/Kulu KÜNER: birl. Gün/Er KÜNEŞ: Güneş T...Türkmenlerin, Ersarı oymağı beylerinden (Ersarı bey’in oğlu) KÜNGERÜ: 1- Arzu, dilek, temenni 2- Cariye KÜNG: Cariye, dişi köle KÜNİ: 1- Adil, adaletli, hukukçu, yasalara bağlı 2- İtaatkar, muti KÜNKAŞ: Danışma, nasihat KÜNSARI: birl. Kün/Sarı KÜNTAŞ: birl. Kün/Taş T...Altay destanlarında adı geçen bir bey KÜNTEM: Günlük, gündelik KÜNTOĞSI: birl. Gün/Doğuşu T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey KÜNTÜZALP: birl. Kündüz/Alp KÜNÜÇEN: Muti, itaatkar, saygılı KÜNÜLÜK: 1- Şemsiye, 2- Günlük, yövmiye KÜR: 1- Gür, sık, bol, bolluk 2- Canlı, diri, sağlam, sarsılmaz 3- Gürleyen, kükreyen, kabadayı, gözükara, yürekli 4- Öz, maya, özünü yitirmemezlik 5- Düzen, düzenlilik 6- Çare, çözüm, deva KÜRBAY: birl. Kür/Bay KÜRBEY: birl. Kür/Bey KÜRBUĞA: birl. Kür/Boğa T...Salçuklular dönemi komutanlarından. Sonraları, Musul atabeyliği yapan bir bey KÜRÇE: Esas, asıl, maya, öz KÜRÇİ: Kabadayı, gözükara T...Çengiz Kaan dönemi bilginlerinden KÜRÇİBAY: birl. Kürçi/Bay KÜRÇUR: birl. Kür/Çur KÜRÇUR KAĞAN: birl. Kür/Çur/Kağan T...Batı Göktürkleri kağanlarından KÜRHAN: (Gürhan) birl. Kür/Han T...1- Karakıtaylılar devleti hanlarından. (Türkçülük düşüncesini, ilşk defa, teorik olarak ortaya atan kişi) 2- Türk mitolojisinde, Kara Han’ın oğullarından 3- Oğuzname’de Moğol Han’ın dört oğlundan biri KÜRİ: İç geçiren, imrenen, kıskanç KÜRKAN: birl. 1- Kür/Kan (Gür/Kan) 2- Damat (Körekan) T...Aksak Timur Han’ın ünvanlarından KÜRMAN KOCA: birl. Kürmen /Koca T...Kırgızların, Togay ve Soyak oymakları dip dedelerinden KÜRMEN: Özlü, soylu KÜRŞAD: birl. Kür/Şad T... Türk tarihinin ünlü simalarından. Türk ve dünya tarihindeki, ilk “Milli kurtuluş” hareketini örgütleyen ve gerçekleştiren kişi. Göktürk kağanlarından Çuluk Kağan’ın küçük oğlu. ( İlk Göktürk devleti yıkıldıktan sonraki, Çin’de süren tutsaklık dönemine son vermek için, şan, şöhret, taht ve kişisel çıkar düşünmeden, yalnızca Milletin kurtuluşu ve geleceği için, kırk yiğidi ile gizli bir örgüt kurup sonra da devrimi gerçekleştirdi.(İ.S. 639) Kendisi de dahil olmak üzere hepsi öldü. Ancak bu kutlu eylemin sonucunda öteki bütün Türkler serbest bırakılarak özgürlüklerine kavuştular ve hemen ardından da 11. Göktürk devletini kurdular.)

199

KÜRT AĞ: birl. Kür/Dağ KÜRTİMUR: birl. Kür/Timur KÜRTUĞ: birl. Kür/Tuğ T. Özbeklerin, Konrat ve Kançagalı oymakları, dip dedelerinden KÜRTÜN: birl. Kür/Tün (gece) KÜRÜGEN: 1- Gürgen 2- Köregen, damat KÜRÜM: Basiret, meleke KÜRÜNÇ: 1- Özlü, soylu 2- Düzen, düzenli 3- Kıskanç KÜŞLİK: 1- Güçlük, güç, zorluk 2- Mutlu, mutluluk KÜŞLÜK HAN: birl. Küçlük/Han T...1- Naymanlar devleti hanlarından 2- Kerayetler devleti hanlarından KÜŞÜM: 1- Ar, edep, hicap 2- Güç, güçlülük KÜVENÇ: Güvenç KÜVENÇİ: Güvence, garanti KÜZ: Güz, sonbahar, hazan KÜZHAN: birl. Küz/Han T...Oğuzname’de Moğol Han’ın dört oğlundan biri KÜZNEK: Işık kırılması, aksi-ziya

200

-M- MAMAK: Sakin, kendi halinde MAMAY: Sakin, munis T...Atilay Han’ın akrabalarından olan bir Hun beyi MAMAY HAN: birl. Mamay/Han T...kıpçak hanlarından MAMAY TÜRE: birl. Mamay/Türe MAMIŞ: 1- Saygılı, söz dinler 2- Saygı, hiram MAMIŞHAN: birl. Mamış/Han T...Kazak hanlarından MANAS: 1- Huy, mizaç 2- Heybet, heybetli T...Ünlü, Kırgız yiğidi. Kendi adıyla yazılan ve anılan destan, halen, dünyanın en uzun destanı olup, her yıl yeni mısralar eklenerek de sürmektedir. MANASHAN: birl. Manas/Han MANAY: Saha, bölge, mıntıka MANÇO: Mengü, sonsuz MANÇU: Mengü, sonsuz T...Bu ad ile bir Türk oymağı, şimdiki Mançurya’da bir dönem hanlık yapmış ve Mançurya adı da bu addan dolayı bu günlere kadar gelmiştir. Mançu adı “ Mengü’nün kuzey Türklerinin ağzı ile söylenişinden başka bir şey değildir. MANÇU APA YARGAN TARKAN: Mançu/Apa/Yargan/Tarkan T...Göktürkler (Bilge Kağan) dönemi komutanlarından MANGALAY: 1- Alın, yüz, cephe 2-Süvari, iyi ata binen T...Tuman Han’ın torunlarından MANGU: Mengü, bengü, sonsuz MANGU KAAN: birl. Mangu/Kaan T...Çengiz Kaan’ın torunu, Öketay Kaan’ın oğlu MANGU TİMUR: birl. Mangu/Timur MANGUBERDİ: birl. Mangu/Verdi T...Anadolu Salçukluları Gıyaseddin’in amcası oğlu MANGUR: Mangır, bakır para MANGUT: Ölümsüz, sonsuz T...1- Oğuzname’de, Türk’ün kardeşlerinden 2- Özbeklerin eski dönem oymak beylerinden MARAL: Ceylan, ahu türü bir hayvan MAYDA: Narin, ince, ince yapılı MENÇİK: Mülkiyet, mal varlığı MENDEŞ: (Menteş, mintaş) Acele, aceleci MENGİ: Mengü, bengi, bengü MENGİ HAN: birl. Mengi/Han MENGİ KULA: birl. Mengi/Kula MENGİ TİMUR: birl. Mengi/Timur T...Altınordu hanlarından MENGİLİK: Sonsuzluk MENGLİ: Mingli, benli MENGLİ GİRAY HAN: birl. Mingil/Giray/Han T...Kırım hanlarından MENGLİ HATUN: birl. Benli/Hatun T...Tuğluk Timur Han’ın anası MENGÜ: Ebedi, sonsuz, sonsuza kalan, sonsuzluk, ölümsüzlük

201

MENGÜ ALP: birl. Mengü/Alp MENGÜAY: birl. Mengü/Ay MENGÜBARS: birl. Mengü/Bars MENGÜBAY: birl. Mengü/Bay MENGÜÇ: Sonsuzluk, sonsuzluğa ulaşmış, ermiş, ulu, saygıdeğer T...Mengüçler devletinin kurucusu ve ilk beyi. Şebinkarahisar, Aluçra, Şiran ve Refahiye dolaylarını, Alparslan Han’ın emriyle zaptettikten sonra, Salçukluya bağlı özerk bir beylik olarak kalmıştır. MENGÜÇ ATA: birl. Mengüç/Ata T...Bilgi ve tecrübesine başvurulan ulu ve bilge kişi MENGÜÇ ATSIZ: birl. Mengüç/Atsız T...Alparslan Han dönemi, Azerbaycan valisi MENGÜÇAY: birl. Mengüç/Ay MENGÜÇEK: (Mengüç) MENGÜER: birl. Mengü/Er MENGÜKAN: birl. Mengü/kan MENGÜKUL: birl. Mengü/Kul MENGÜN: (Mingün, Bingün) birl. Bin/Gün T...Kulagu han’ın oğullarından ..Abaka Han’ın kardeşi MENGÜTAŞ: birl. Mengü/Taş T...Bilge Kağan’ın yaptırdığı Orkun anıtlarının sıfatı MENGÜTAY:birl. Mengü/Tay T...Tulay Han dönemi, Heart valisi MENGÜTEKİN: birl. Mengü/Tekin MENGÜTİMUR: birl. Mengü/Timur T...1- Batu Han’ın torunu, Doğan Han’ın oğlu 2- Mısır- Türk kölemenleri (Melik Nasır) dönemi komutanlarından MENGÜVERDİ: birl. Mengü/Verdi T...Haverezm Han’ı Celaleddin’in gerçek adı MENTEŞ: (Mintaş) birl. Bin/Taş T...1- Salçuklular dönemi komutanlarından 2- Mısır- Türk kölemenleri dönem Malatya valilerinden MENGEN: 1- Nişancı, iyi ok atan, okçu 2- Becerikli, mahir T...Bilge Kağan’ın ilk adı METE: 1- Soylu, saygıdeğer 2- Bütün, bütünlük, bütünlükçü METEHAN: birl. Mete/Han T...Hun kağanlarının en ünlüsü. Aynı soy ve kökten gelen boylar arasında, kan dökülmesini yasaklamış hepsinin tek bir devlet çatısı altında toplanması gerektiğini,bunun aynı zamanda Türk Tanrısı’nın bir emri olduğuna inanarak bu yolda mücadele etmenin ve bunun getireceği sonuçların,en büyük ve paha biçilmez bir mutluluk olduğuna inanmış, bunu da ayrıca,devlet politikası biçimine getirmişti.Türk töresine devlet idaresine sokan,ilk düzenli ve sınıflı kara ordusunu kuran,”Birleşik Türk Devletleri”ülküsünü devlet siyaseti olarak ve bunu gerçekleştiren ilk Türk büyüğü. Tarihçilerimizin büyük çoğunluğu, bu kişinin efsanevi,Oğuz Kağan olduğunu söyler. MİN: 1-Bin,bin sayısı. 2-ben,gamze T...Özbek oymak beylerinden. MİNG:1-Ben,gamze 2-Huzur,refah 3-Bin sayısı T...Başkurt oymak beylerinden. MİNGAN: 1-Benli,gamzeli 2-birl. Bin/Kan T...Öketay Kaan dönemi,bey ve komutanlarından. MİNGAY: birl. Ming/Ay T...Çengiz Kaan’ın askeri danışmanlarından ve komutanlarından. MİNGİDİBEK: birl. Mingli/Bek T...Koçay Han’ın komutanlarından. MİNGİLİK: Rahat,huzur,refah MİNGİR: Çok külliyetli.

202

MİNGLİ AĞAÇ: birl. Mingli/Ağaç T...Timuroğullarından,ünlü devlet adamı ve bilgin,Hüseyin Baykara’nın evdeşi. MİNGLİ GİRAY: birl. Mingli/Giray(Han) T...Kırım Hanlarından MİNGLİ GÖNÜLTAŞ: birl. Mingi/Gönültaş T...Altınordu devleti komutanlarından MİNGLİBAY: birl. Mingli/Bay MİNGLİHAN: birl. Mingli/Han MİNKARA: birl. Min/Kara(Binkara) T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey. MİNTAŞ: (Bintaş) birl. Min/Taş T...hacı Bektaşı Veli’nin kardeşi MİNTİMUR: birl. Min/Timur T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey MOĞOL:Kaygı,endişe,hüzün T...Havarezmler devleti dönemi bey ve komutanlarından. MOĞOL HAN: birl. Moğol/Han T...1- Şecerei Türk’de, Alınca Han’ın ikiz oğlundan biri ve Türk’ün babası 2- Oğuz Kağan destanında, Oğuz’un amcası ve ilk kayın atası MOĞOLBAY: birl. Moğol/Bay MOĞOLKANÇI: birl. Moğol/Kançı T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından MOĞOLTAY: birl. Moğol/Tay MOKAN: Büken, güçlü MOKAN KAĞAN: birl. Mokan/Kağan T...Bumin Kağan’ın diğer adı MONGUÇ: Atik, çevik, hamleci MOTUN: Bütün, bütünlük ( Mete Han’ın asıl adının bu olduğunu söyleyen tarihçiler de var.) MUGLU: Üzgün, hüzünlü T...Çengiz Kaan’ın komutanlarından MUNAR: Serap, algın MUNCUK: Boncuk, takı, mücevher T...Atilay Han’ın babası MUNÇUĞ: (Boncuk) MUNG: 1- Hüzün, elem, üzüntü 2- Ming, ben, gamze MUNGLUBUĞA: birl. Munglu/Boğa T...Mısır-Türk kölemenleri devleti komutanlarından MUNGLUĞ: (Mungluk) Üzgün, bunalmış, hüzzam T...Yesukey ölürken, Çengiz Kaan’ı emanet ettiği bey. Çengiz’in bir nevi manevi babası durumundaki bey MUNGUL: Hüzünlü, elemli T...1- Altay Türkleri, Kişiler oymağı, dip dedelerinden 2- Kırgızların, Togay, Sarı ve Bağış oymakları dip dedelerinden MUNZUK: (Muncuk, boncuk) Boncuk’un Macar ağzıyla söylenişi MUT: birl. Mut/Al MUTAL: birl. Mut/Al MUTAY: birl. Mut/Ay MUTBEGÜM: birl. Mut/Begüm MUTBİGE: birl. Mut/Bige MUTER: birl. Mut/Er MUTHAN: birl. Mut/Han MUTLU: Mutlu, mesut, bahtiyar MUTLUALP: birl. Mutlu/Alp

203

MUTLUBAY: birl. Mutlu/Bay MUTLUBEGÜM: birl. Mutlu/Begüm MUTLUBİGE: birl. Mutlu/Bike MUTLUER: birl. Mutlu/Er MUTLUHAN: birl. Mutlu/Han MUYAN: (Buyan, bayan) MÜÇEK: öpücük, buse MÜGE: İnci çiçeği MÜLDÜZ: Berrak, saf MÜREN: Irmak, akarsu

204

-N- NATUK: Yurt, avul, yerleşim bölgesi. NAYMAN: 1- Soylu, asilzade 2- Kendinden emin T...1- Kırgızların, İçgilik ve Katırca oymakları, dip dedelerinden 2- Altay Türkleri, Teleut oymağı dip dedelerinden .3- Kazakların, Ortayüz bölüğü oymak beylerinden. NİRUN: Saf, katıksız, sade. T... Oğuzname’de, Alan Guva’nın çocuklarının genel sıfatı. NOGAY: Başıboş, serbest, azade. Çengizliler döneminde, genellikle Uygur asıllı memurlara verilen bir unvan. T... 1- Kırgızların, Togay, Girik ve karakol oymakları, dip dedelerinden. 2- Özbeklerin, Konrat ve Kançakalı oymakları, dip dedelerinden. 3- Kuzey Kafkasya ve Romanya’da yaşayan, bir oymak. NOGAYBEK: birl. Nogay/ Bek NOGAYÇERİ: birl. Nogay/Çeri NOYAN: 1- Soyluluk ünvanlarından ( Avrupalıların, şövalye, sör, ünvanlarının karşılığı) 2- Sükunet, huzur 3- Başkomutanlık, başkomutan T... Çengiz Kaan’ın komutanlarından. NOYANBAY: birl. Noyan/Bay NOYANÇOBAN: birl. Noyan/Çoban T... Kulagu Han’ın komutanlarından. NOYANER: birl. Noyan/Er NOYANHAN: birl. Noyan/Han NOYANKULİ: birl. Noyan/Kuli

205

-O- OBA: 1- Yurt, mekan, mesken,diyar, çadır, mahalle 2- Göçebe, kabile, aşiret OBABEY: birl. Oba/Bey OBAER: birl. Oba/Er OBAR: Ev, baraka OBEN: 1- Genç aygır 2- Erkek deve yavrusu OBULAZ: (Oblas, oflas) 1- Gözüpek, atılgan 2- Alicenap, yüce gönüllü. OBUT: Şeref, haysiyet OBUZ: Kaynak, menba OCAK: (Otak, odak) Ateşlik, ateş olan yer, ateş tüten yer. Mec. Ev, yuva, insan eğitiminin, başladığı, insanın pişmeye ve biçimlenmeye başladığı yer. OCAKLI: Ocak sahibi. T... Kazakların, Uluyüz bölüğü oymak beylerinden. OD: Ot, ateş ODAK: Ocak, yanma, yansıma merkezi ODAKAN: Hanım ozan ODANA: birl. Od/Ana T... Şamanist gelenekte, “Dişi Melek” ODATA: birl. Od/Ata T... Şamanist gelenekte “erkek melek” ODAY: birl. Od/Ay ODBEK: birl. Od/Bek ODÇU: Ateşçi ODER: birl. Od/Er ODGELDİ: birl. Od/Geldi ODGURMUŞ: 1- Oturmuş, oturaklı, sakin, kendinden emin 2- Yuva kuran, birlik kuran T... Karahanlılar dönemi beylerinden. /Kutadgu Bilig’de Yusuf Has Hacip’in şiirlerini yazarken seslendiği ve hitap ettiği beylerden.) ODHAN: birl. Od/Han T... Şamanist gelenekte, “Ateş Tanrısı” ODKIZ: birl. Od/Kız OFLAZ: (Obulaz, Oblas) OG: Ok (Doğma, doğum, yaratılış) T... Sibir Hanlığı dönemi bey ve komutanlarından. OGAN: (Okan, Ugan) 1- Tanrı, Tanrılık vasıfları, yaratma, yaratış, doğuş, halik 2- Anlayış, zeka, bilgelik 3- Eski Türklerde, kan davalarına karşı çıkan, oba ve oymaklar arasındaki geçimsizliklerde, arabuluculuk yapan, “Barış Tanrısı” 4- Altay ve Tuna Türklerinde “ Ateş Tanrısı” T... Hiyve Hanlarından Muhammed Han’ın oğlu. Şecerei Türk’ün yazarı olan, Bahatur Han’ın kardeşi. OGAN APA: birl. Ogan/Apa OGAN HAN: birl. Ogan/Han OGANALP: birl. Ogan/Alp OGANAY: birl. Ogan/Ay OGANBAY: birl. Ogan/Bay OGANER: birl. Ogan/Er OGANKUL: birl. Ogan/Kul OGANKULU: birl. Ogan/Kulu OGANSAY: birl. Ogan/Say OGANSOY: birl. Ogan/Soy OGANSU: birl. Ogan/Su OGANVERDİ: birl. Ogan/Verdi

206

OGÇİ: (Okçu) OGLAĞU: Körpe, genç kız OGRAK: 1- Azim, kararlılık 2- Niyet OGRAŞ: Uğraş, mücadele, meşgale OGSAT: Benzer, benzerlik, benzeyiş OGTADURMUŞ: birl. Okda/Durmuş ( Bu ad, iki anlamda da yorumlanabilir. Akıllı, zeki Durmuş. Zor durumda kalan, zor koşullarda olan Durmuş..) T...Uygur kağanlığı dönem bey ve komutanlarından OGUR: 1- Gizlilik, gizem 2- Uğur, baht, talih, mutluluk OGURLU: Uğurlu OGURMUŞ: Gizemli, ağzı sıkı OGUTUR: Gizli, gizemli T...Kırgızların, Mündi oymağı, dip dedelerinden OGÜN: birl. O/Gün (..Eski bir Türk geleneği olan, tarihin önemli ve özel günlerinin anısına verilen, o gün ya da o günlerin yıldönümüne denk düşen günlerde doğanlar için kullanılan bir ad. Örneğin, Fenerbahçe’nin eski futbolcularından O gün Altıparmak “10 kasım 1938” doğumludur ve Ata’ nın ölümüne atfen bu adı almıştır.) OGÜNER: birl. Ogün/Er OĞÇU: Okçu, haberci, ulak OĞIRCIK: Uğurcuk T...Türkmenlerin, Salur ve Karaman oymakları dip dedelerinden OĞLAGU: Körpe kız OĞLAK: Keçi yavrusu T...Babür Han dönemi beylerinden OĞLAMAN: Bir yaşında doğum yapan, koyun ve keçi OĞLAN: Oğul, erkek çocuk, genç erkek T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları dip dedelerinden OĞLANÇUR: birl. Oğlan/Çur T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey OĞRAMIŞ: Uğurlu T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey OĞRUN: 1- Gizli, gizemli 2- Yavaş, ağır OĞUL: 1- Oğlan, erkek çocuğu 2- Evlat, genel olarak, kız yada erkek çocuğu T...Türkmenlerin, Salur ve Karaman oymakları dip dedelerinden OĞULALP: birl. Oğul/Alp OĞULBARS: birl. Oğul/Bars T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey OĞUL HAN: birl. Oğul/Han OĞULAK: birl. Oğul/Ak OĞULAY: birl. Oğul/Ay OĞULBAY: birl. Oğul/Bay OĞULBEK: birl. Oğul/Bek OĞULBÖRİ: birl. Oğul/Böri OĞULÇA: 1- Oğulcuk, biricik oğul, biricik evlat 2- En küçük oğul OĞULÇA KATIR HAN: birl. Oğulça/Katır/Han T...Karahanlı hanlarından OĞULÇAK: Oğulça OĞULER: birl. Oğul/Er OĞULGANMIŞ: Oğlu olmayan OĞULGAYMIŞ: Oğlu olmayan OĞULHAN BUĞRA: birl. Oğulhan/Buğra T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey OĞULKAN: birl. Oğul/Kan

207

OĞULTEKİN: birl. Oğul/Tekin T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey OĞUR: 1- Uğur, taLİH, bahtiyarlık 2- Vakit, zaman, devir OĞUŞ: 1- Bolluk, bereket 2- Hısım, akraba, nesil T...Otmanoğullarının 16. Göbek dedesi OĞUZ: 1- Ok-Uz 2- Ağuz, ağız 3- Öküz 4- Olağanüstülük 5- Çağrı, davet, toparlama birleştirme, yaratış T...Türklerin en önemli ve geniş bölgelere yayılmış olan boyu. Türkiye’nin büyük bölümü, Azerbaycan, Türkmenistan, Musul, Kerkük, Gagavuzya, İran Türkmenleri, hep bu boyun kollarındandır.) OĞUZALP: birl. Oğuz/Alp OĞUZ BİLGE: birl. Oğuz/Bilge T...Bilge Kağan dönemi bey ve bilginlerinden (Oğuz Bilge Tamgaçu) OĞUZ KAĞAN: Oğuz/Kağan T...Türklerin, tüm boylarının mitolojik atası. Belli tarihsel dökümanlar içersinde değerlendirmek mümkün olmamakla birlikte, tarihçilerin büyük çoğunluğu, bu kişinin, Hun Kağanı “ Mete Kağan” olabileceğini söylemektedirler. Tarihte ilk defa olarak bütün Türk boylarını bir araya getirerek, tek devlet çatısı altında topladığı, kuzey ve orta Asya’yı, Türk yurdu haline getirdiği, Oğuz töresi ya da “ Türk Töresi” adı altında, kültürel bir alt yapı hazırladığı, yine uzun yıllar hemen bütün Türk devletlerinin genel yasaları durumunda olan “Oğuz Kağan Yasaları” nı hazırlayıp yürürlüğe koyduğu söylenir. OĞUZBEY: birl. Oğuz/Bey OĞUZER: birl. Oğuz/Er OĞUZGÜN: birl. Oğuz/Gün OĞUZHAN: birl. Oğuz/Han (Oğuz Kağan) OĞUZTAN: birl. Oğuz/Tan OĞUZTAY: birl. Oğuz/Tay OK: 1- Doğum, doğuş, yaradılış 2- Akıl, us 3- Dokunma, el sürme 4- Söyleyiş, çağırış, haber verme 5- Silah, yay ile kullanılan ok 6- Örgüt, teşkilat T...Türkmenlerin, Ersarı oymağı dip dedelerinden OKAN: 1- Ogan 2- Anlayış, fehim OKANBARKAN: birl. Okan/Barkan T...Çengiz Kaan’ın dip dedelerinden Kubilay’ın oğlu OKANBAY: birl. Okan/Bay OKANER: birl. Okan/Er OKANKUL: Birl. Okan/Kul OKANSOY: birl. Okan/Soy OKATMIŞ: (Okutmuş) Haberci, ulak OKAY: birl. Ok/Ay T...Kırım hanlığı dönemi bey ve komutanlarından OKBAY: birl. Ok/Bay OKÇI: 1- Okuyucu, haberci 2- Ok atan, okçu 3- Örgütçü, komitacı OKÇU: (Okçı) OKER: birl. Ok/Er OKHAN: birl. Ok/Han OKIÇI: Davetçi, davetkar, çağırıcı OKİ: Çağrı, davetiye OKKAN: birl. Ok/Kan OKLAMIŞ: Ok atmış, savaşçı OKLU: 1- Akıllı, zeki 2- Örgütlü OKSU: birl. Ok/Su OKŞAK: Benzeyen, andıran, tanıdık, bildik OKŞAN: Benzeyen, okşayan

208

OKTA: Akıllı, zeki, dahi T...Niyuçi Tatarları hanlarından OKTAMGA: birl. Ok/Tamga T...Özbeklerin Konrat oymağı dip dedelerinden OKTAN: birl. Ok/Tan OKTAR: 1- Okçu, iyi ok atan 2- Bilgili, akıllı, yaratıcı 3- Davetçi, davetkar T...Batı Hunları devleti komutanlarından OKTAŞ: birl. Ok/Taş OKTAY: birl. Ok/Tay OKUKLU: Alim, bilgin OKUMAGAN: Arif, eğitimsiz ama kendini yetiştirmiş, olgunlaşmış T...Harzemşahlar devleti bey ve komutanlarından OKUNÇ: Toy ve düğün davetiyesi OKUŞ: 1- Bilgi, bilgelik 2- Bereket OKUŞLUĞ: 1- Alim, bilgin 2- Bolluk, bereket, bereketli OKUTGAN: Okutan, eğitmen OKUTAN: Eğitmen, öğretmen OKUV: Okuyuş, kıraat, çağırış OKYAY: birl. Ok/Yay OLAGAN: Olan, doğal, olumlu OLAM: Debdebe, gösteriş, tantana OLBAK: Oluş, oluşum OLCA: Ganimet, bolluk OLCAŞ: Tören, seremoni, tazim OLCAY: Tanrı sıfatlarından. Baht, talih, açık talih, ululuk OLCAYBEGÜM: birl. Olcay/Begüm OLCAY HAN: birl. Olcay/Han T...Oğuzname’de Nuh’un oğlu olan Yafes’in gerçek adı OLCAY HANIM: Olcay/Hanım T...Kara Kulagu Han’ın evdeşi OLCAY KUTLUĞ: Olcay/Kutluk OLCAY TÜRKAN: Olcay/Türkan ( Terken ) T... Timur Kürkan Han’ın evdeşi. OLCAY BİGE: birl. Olcay/Bike OLCAYKUT: birl. Olcay/Kut OLCAYTU: Açık talih, bahtı açık, bereketli OLCAYTU BUĞA: birl. Olcaytu/ Boğa T... İlhanlılar dönemi, bey ve komutanlarından OLCAYTU HAN: Olcaytu/Han T... İlhanlı hanlarından. Gazan Han’ın kardeşi. OLCAYVERDİ: birl. Olcay/Verdi. OLÇA: Ganimet, bereket OLÇAM: Ganimet, nimet, bolluk OLÇAR: 1- Saldırı komutu, saldırı 2- haber, havadis 3- Uygun, muvafık OLÇUM: 1- Olgunluk, olgun, yetişkin 2- Hüner, marifet OLGAÇ: Olgun, olmuş OLGUN: Yetişkin, olmuş, kamil OLGUN HAN: birl. Olgun/Han OLGUNAY: birl. Olgun/Ay OLGUNBAY: birl. Olgun/Bay OLUM: Oluş, doğuş, olmaya elverişli. OLUN: 1- Oluş, olgunluk, ağırbaşlılık 2- Genç, taze 3- Soyluluk OLUN BİGE: birl. Olun/Bike

209

OLUN İYE HATUN : (Olun ige hatun)birl. Olun/İye/Hatun T... Çengiz Kaan’ın anası OLUŞ: Oluşum, düzen OMAÇ: Amaç, gaye OMAK: 1- Soy, kan, soyluluk 2- Aile, akraba OMAY: (Umay) Seçkin, güzide OMRAK: Sevilen, maşuka OMUR: (Umur) 1- İlgi, heves 2- Güç, dayanıklılık, dayanıklı T... Aydınoğulları beyliğinden, Aydın Bey’in oğullarından OMURCA: Sağlam, dayanıklı T... Astgragan hanlığı, hanlarından. OMURTAG: Kartal yavrusu T... Bulgar hanlarından OMURTAY: birl. Omur/Tay T... Tuna Bulgarları, hanlarından. ONAK: 1- Onanmış, kabul görmüş 2- Sevgili, el üstünde tutulan ONAKA: 1- (Onak) 2- On/Aka T... Atialy han dönemi, bakan ve komutanlarından ONAL: 1- Doğuş, ortaya çıkış 2- Sağlam, dayanıklı ONANLI: Sağlam, meyin, mütehammil ONANMIŞ: Sağlam, bayındır, destekli ONAT: 1- Sağlam, dayanıklı 2- Yakışıklı 3- Terbiyeli, iyi davranışlı ONATBAY: birl. Onat/Bay ONATÇA: Makbul, hatırşinas ONAY: 1- Sağlam, dayanıklı, uygun 2- Makul, kabul,tasdik ONBEG: birl. On/Bey ONBOY: birl. On/Boy ONG. 1- Sağlamlılık, kalıcılık, dayanıklılık 2- İyilik, rahmet, bereket, bolluk 3- Sevinç, neşe, mutluluk ONG TUTUK: birl. Ong/Tutuk T... Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey. ONGAL: birl. Ong/Al ONGAN: 1- Uğurlu, mutlu, bahtiyar 2- Verimli, gelişkin 3- Bayrak, simge, totem ONGAN HATUN: birl. Ongan/Hatun T... Kazak hanlığı dönemi, ünlü kadınlarından. ONGANER: birl. Ongan/Er ONGER: birl. Ong/Er ONGHAN: birl. Ong/Han T... Sibir hanlığı,- hanlarından. ONGU: 1- Kar, kazanç 2- Set, sütre ONGUÇ: Karlı, kazançlı, verimli, uğurlu ONGUÇ ALP: birl. Onguç/Alp ONGUÇAY: birl. Onguç/Ay ONGUÇBAY: birl. Onguç/Bay ONGUÇER: birl. Onguç/Er ONGUDAY: Karlı, kazançlı ONGUN: 1-Bolluk ve bereket tanrısı. 2- Uğurluluk, verimlilik, kalıcılık 3- Av totemi, kutsanmış av hayvanı 4- Totem, sembol, bayrak, flama ONGUN ALP: birl. Ongun/Alp ONGUNER: birl. Ongun/Er ONGUNSAY: birl. Ongun/Say ONGUNSOY: birl Ongun/Soy ONGUR: 1- Kurtuluş, salah 2- On-Ogur ONGUT: Koruyucu, muhafız, kale muhafızı

210

ONOĞUL: birl. On/Oğul (..On oğul değerinde..) ONOK: birl. On /Ok T... Batı Türk illerinin temelini teşkil eden, on boyun genel adı. ONUÇUR: birl. On/Uçur T... İkşitler devleti hanlarından .Tokuç Han’ın oğlu ONUK: 1- Sağlıklı, dayanıklı 2- Uğurlu, aziz, saygıdeğer 3- Usul, yol, teamül 4- Yararlı, faydalı ONUKAY: birl. Onuk/Ay ONUKBAY: birl. Onuk/Bay ONUKBEGÜM: birl. Onuk/Begüm ONUKBÖRÜ: birl. Onuk/Böri ONUKER: birl. Onuk/Er ONUKTAY: birl. Onuk/Tay ONUŞ: 1- Bereket, bolluk, verim 2- Uğur, talih OPAK: (Apak) Temiz, bakımlı T... Kazak hanlarından OPAN: Mağara, delhiz OPÇIN: (Apçın,afşın) Zırh, demirağ T... Salçuklular dönemi, Azarbeycan atabeylerinden OPUR: Obur, iştahlı OPUZ: Katı,sert OR: 1- Yer, durak, bölge 2- Doğramak, biçmek 3- Mevki, mertebe 4- Düzen, kuruluş ORAK: Doğramak, kesmek, doğrayıcı, biçici T... Nogay oymaklarından ve bu oymağın dip dedelerinden ORAKBAY: birl. Orak/Bay ORAKBEK: birl. Orak/Bek ORAKHAN: birl. Orak/Han ORAL: 1- birl. Or/Al (..almaktan) 2- Aral ORALBAY: birl. Oral/bay ORALP: birl. Or/Alp ORALTAN: birl. Or/Altan ORALTAY: birl. Or/Altay ORAN: 1- Taht, şeref makamı 2- Yüksek mevki, yüksek derece ORAY: birl. Or/Ay 1- Aynı, eşit, eş değerde (Kırgızlarda) 2- Fırsat, hamle (Kazaklarda) 3- Beşik(Soglarda) ORAZ: (Uraz, uras, ıraz) Şeref, onur, talih T...Kırgız oymak beylerinden ORAHAN: birl. Oraz/Han T...Şeybanlılar devleti hanlarından ORBAY: birl. Or/Bay ORBUĞA: birl. Or/Boğa ORÇUN: 1- Kesici, keskin, doğrayıcı 2- Bölge, vilayet 3- Onurlu, ahlaklı, iyi huylu ORDA: Orta, merkez (Kağan veya Han otağının bulunduğu yer) ORDAY: birl. Ordu/Ay ORDU: (Orda) 1- Orta, çekirdek, merkez 2- Silahlı ve düzenli topluluk ORDUAKA: birl. Ordu/Aka ORDUAPA: birl. Ordu/Apa ORDUBAY: birl. Ordu/Bay ORDUBEG: birl. Ordu/Bey ORDUCA: 1- Ordu ile ilgilenen 2- Ortaca, ortanca T...Özbek Han’ın evdeşi ORDUHAN: birl. Ordu/Han ORDUKAYA: birl. Ordu/Kaya ORGA: Bayrak, flama

211

ORGARUN: 1- İstihkam 2- Bayraklı, bayrak sahibi ORGİR: Kesici, biçici ORGUN: Sırdaş, sır saklayan, ketum ORGUNER: birl. Orgun/Er ORGUN: birl. Or/Gün ORHAN: birl. Or/Han T...1- Oğuzname’de Oğuz Kağan’ın amcası ve kayın atası 2- Otmanoğullarının ikinci hanı ve Otman beğ’in oğlu 3- Timur Kürkan Han’ın komutanlarından 4- Yıldırım Bayezit’in en küçük oğlu ORHUN: Sır saklayan, sırdaş, gizli, gizemli ORHUNER: birl. Orhun/Er ORKAN: birl. Or/Kan ORKAYA: birl. Or/Kaya ORKUN: (Orhun) ORKUNER: birl. Orkun/Er ORKUNŞAT: birl. Orkun/Şad ORKUT: birl. Or/Kut ORMAG: Doğramak, biçmek ORMAN: Ağaçlık, bölge ORMUŞ: Doğrayan, biçen ORNAK: 1- Taht, tahtıravan 2- yer, yöre ORPAG: Menşe, kök, neseb ORTAÇ: 1- Ortadaki, ortanca 2- Ilımlı, dengeli, ortayolcu ORTAÇI: Ilımlı ORTAĞ: Ortak, ortalama, ortada buluşma ORTAYÜZ: birl. Orta/Yüz Kazakların, üç ana bölümünden biri ORTİGİN: birl. Or/Tigin T...Dokuz Oğuz destanında adı geçen bir bey ORTUG: Ortak, pay sahibi ORTUĞ: birl. Or/Tuğ ORUK: 1- Yol, eylem, gidişat 2- Çare, çözüm, imkan, uygunluk ORUM: Mera, otlak ORUMBAY: birl. Orum/Bay ORUMBEK: birl. Orum/Bek ORUMKULİ: birl. Orum/Kuli ORUN: 1- Makam, mevki, özel yer, şerefli yer, taht 2- Karargah, görev yeri ORUNÇ: Hediye, bahşiş ORUNÇAK: 1- Oya, işleme 2- Rehin, emanet ORUNDUK: Koltuk, iskemle ORUNGULUK: Bayrak, flama ORUNKUL: birl. Orun/Kul ORUNKULİ: birl. Orun/Kuli T...Kırgız beylerinden ORUNLUG: Taht, makam ORUNTAG: Yüksek mevki, makam ORUS: 1- Talih, uğur, baht, mutluluk 2- Amaç, hedef T...Özbeklerin, Konrat ve Kançagalı oymakları dip dedelerinden ORUS ARGUN: birl. Orus/Argun ORUS HAN: birl. Orus/Han T...1- Altınordu devleti hanlarından Toktamış Han’ın oğlu 2- Oğuzname’de Türk’ün oğullarından ORUZ: (Orus) ORUZ EMEN: birl. Oruz/Emen T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey ORUZKOCA: birl. Oruz/Koca

212

T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey OSKAY: 1- Hamarat, işgüzar 2- Neşeli, şen OT: 1- Ateş, ocak, ev 2- Nebat, bitki OT TİGİN: birl. Ot/Tigin OTACI: (Utacı) 1- Doktor 2- Eczacı, ot ve bitkilerden ilaç yapan kişi 3- kam, baksı OTAĞ: 1- Oda, içinde ateş yakılarak oturulabilen büyük ve geniş çadır 2- Yeni evlenenlere armağan edilen ev, çadır OTAĞA: birl. Ot/Ağa ..evin reisi, aile reisi, evde sözü geçen kişi OTAĞAY: birl. Otağ/Ay OTAK: Yeni evlenenlere armağan edilen ev, çadır, oda OTAMIŞ: Doktor, hekim T...1- Karahanlılar devleti bey ve komutanlarından 2- Abbasiler dönemi, vali ve komutanlarından OTAMIŞ GİRAY HAN: birl. Otamış/Giray/Han T...Son Kazan hanı. (Ünlü Siyun Bike’nin oğlu) OTANCAK: İlaç, merhem, deva OTAR: Geçici, fani OTAY: birl. Ot/Ay OTÇİGEN: birl. Ot/Çigen (“Ot/Tigin” adının , Moğol ağzındaki söylenişi.) T...Çengiz Kaan’a gençlik yıllarında,yardımcı olan dokuz beyden biri. OTÇU BOĞA: birl. Otçu/Boğa T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey. OTGUN: Kabadayı. OTHAN: birl. Ot/Han OTKAN: birl. Ot/Kan OTKUN: Kabadayı. OTLUĞ(K): Ateşli OTMAN: Ailenin en küçük oğlu .Ocağın ateşini yakıp ısıtacak ve devamlılığı sağlayacak olan, Çok eskilerden beri süregelen,Türk töresince çocuklar arasındaki paylaşımlarda ev , en küçük çocuğa kalır. Bu yüzden ilerde evin yada mülkün idaresi küçük oğlandadır. Yani, ocak,onunla yanmaya devam edecek,aile oba yada oymağın yaşamı onun sayesinde sürecektir. Bu çocuklara içeren”Otman,Ot Tigin,Othan”vb. adlar verilir. T..Otmanlı devletinin kurucusu ve ilk hanı. Ertuğrul Beğ’in en küçük oğlu. Daha Ertuğrul Bey ölmeden,Töreye göre,birçok mal mülk, büyük çocuklara, beylik, en küçük olan Otman’a geçmişti. Ayrıca, çok ilginç bir durum da şudur ki, Türkiyede’ki çoğu tarihçilere göre bu ad Osman, fakat Türkiye dışındaki, birçok ciddi tarihçiye göre ise Otmandır..(Bazılarına göre ise, Ataman ve Atman’dır.) OTMAR: Ateşli, ateş saçan T...Atilay Han’ın dedelerinden OVAT: Düzgün, muntazam OVLAZ: Gözüpek, atılgan OVMAÇ: El ile yoğrularak yapılan yiyecek OY: 1- Düşünmek, düşünce, fikir 2- Çukur OYA: 1- Oyularak yapılan elişi, işleme 2- Emanet, rehin 3- Sempatik, minyon OYABEGÜM: birl. Oya/Begüm OYABİGE: birl. Oya/Bike OYAÇİÇEK: birl. Oya/Çiçek OYAN: 1- İman, inanç 2- Düşünce, efkar OYAZ: Çukur, kuyu OYBAK: Çukurlu vadi OYBAT: Oyuk ve çukurlu yer OYGAK: 1-Oya, rehin 2- Uyanık, müteyakkız OYGUR: Dere yatağı, dere oyuğu OYINLI: Düşünceli, efkarlı

213

T...Özbeklerin, Konrat oymağı dip dedelerinden OYLUM: 1- Çukur, kuyu, boşluk 2- Kurucu, kuruntu, yormak OYMAK: Yığın, kitle. Türklerin sosyal birimleri içindeki sıralamada, Obadan büyü Boy’dan küçük olan akrabalar topluluğu OYMAKAY: birl. Oymak/Ay OYMAKBEG: birl. Oymak/Bey OYMUR: Dere, dere yatağı OYNAK: Maral, ceylan, vb. Hayvanların bir arada olup su içtikleri kuyu, su birikintisi OYNUK: (Oynak) OYRAM: Girdap, anafor OYRAT: Derin, oyuk, derinleşmiş OYTUN: Kutsanmış, mübarek OYTUNAY: birl. Oytun/Ay OYTUNBAY: birl. Oytun/Bay OYTUNBEK: birl. Oytun/Bek OYTUNER: birl. Oytun/Er OYUR: Vücut, endam OZ: İleri, ön, önde OZA: Kadim, eski, ezeli, hep var olan OZAĞI: Tecrübeli, bilgili, uzman OZAMIŞ: Uzamış, uzman, usta işinin ehli OZAMIŞ KAĞAN: birl. (Uzamış Kağan) Ozamış/Kağan T...Göktürk kağanlarının sonuncusu OZAN: (Uzan) Öncü, herkesin önünde olup hitap eden, şiir yazan ve okuyan, kopuz çalarak şiir okuyan ve yazan. Usta, işinin ehli OZAN HAN: birl. Ozan/Han OZANALP: birl. Ozan/Alp OZANAY: birl. Ozan/Ay OZANBAY: birl. Ozan/Bay OZANBEK: birl. Ozan/Bek OZANBİGE: birl. Ozan/Bike OZANBÖRİ: birl. Ozan/Böri OZANER: birl. Ozan/Er OZANSAY: birl. Ozan/Say OZANSOY: birl. Ozan/Soy OZANSU: birl. Ozan/Su OZANTİMUR: birl. Ozan/Timur OZAR: Uzman, usta, bilir kişi T...Oğuz Kağan’ın torunlarından, Bozok Han’ın oğullarından OZARIK: birl. Oz/Arık OZGAN: Kademeli, dereceli, öncelikli OZMAN: Uzman OZMUŞ: Uzmanlaşmış, yetik OZMUŞ TEKİN: birl. Ozmuş/Tekin T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey OZUL: Esas, kaide OZUT: İkamet, ikametgah OZUTGAN: İleride, ilerici

214

-Ö- ÖBEK: Küçük grup, tim, takım, parça ÖBGE: Ced, Ata, Soy ÖCAL: birl. Öc/Al intikamcı ÖCEK: 1- Esinti, hafif yel 2- Burç ÖCÜT: İntikam, öç ÖÇALAN: birl. Öç/Alan Kinci, intikamcı ÖDEM: 1- Borç, bakiye 2- Ödül, mükafat ÖDEMİŞ: 1- Eczacı, doktor 2- Ricacı, yakaran 3- Borçsuz, bakiyesiz 4- Ödül veren T...Türkmenlerin, Çavdur oymağı dip dedelerinden ÖDEN: 1- Ricacı, duacı 2- Ödül ÖDGÜLMÜŞ: 1- Öğülmüş, öğülen, başarılı, ödül almış 2- Ricacı, duacı T...Kutadgu Bilig’de, Yusuf Has Hacip’in, hitapta bulunduğu, Karahanlı, beylerinden ÖDGÜR: Uygun, yerinde, vaktinde ÖDRÜM: Seçkin, mümtaz ÖDÜGET: Ricacı, yakarıcı, duacı T...Yakutlar’da, “ Akarsular Tanrısı” ÖDÜK: Rica, yakarı, dua, niyaz, arzu ÖDÜL: 1- Usluluk, akıllılık 2- Yüceltme, ululama, mükafat ÖDÜN: 1- Ödeme, ödeyiş 2- Yakarış, niyaz ÖDÜŞ: Vakit, devir ÖG: (Ok) Ana, anne, yaratan, doğuran ÖDGÜL: Övülme, övünç kaynağı, övülme nedeni ÖGE: (Öke) Dahi, çok zeki, çok akıllı ÖGEÇ: İki yaşına gelmiş koç ÖGEDAY: (Öketay) ÖGEL: 1- Zeki, akıllı, aklı başında 2- Burç ÖGET: 1- Akıl, zeka, akıllılık, 2- Sevgi, muhabbet ÖGİR: Sevinç, neşe, eğlence ÖGLÜ: Dahi, çok akıllı ÖGREDİK: 1- Mürebbiye, eğitmen, yetiştirici, öğretmen 2- İdman, talim, antrenman ÖGRÜ: 1- Öğrenilecek olan öğreni 2- Arkadaş, refik ÖGÜŞLÜ: Övülen, methedilen, övülmeye layık ÖGDÜ: Övme, methiye ÖGDÜM: 1- Övülen, methedilen 2- Önce, öncelikli ÖĞER: Övücü, methedici ÖĞLEŞ: Akıl birliği, fikir birliği ÖĞREK: Toplantı yeri, cemiyet , dernek ÖĞREN: Öğrenmekten ÖĞRET: Gelenek, terbiye ÖĞREYÜK: Gelenek, görenek, terbiye ÖĞRÜK: Munis, cana yakın, el üstünde tutulan ÖĞRÜNÇ: 1- Deneyimli, bilgili, öğrenmiş, ders almış, yetişmiş 2- Hoşnutluk, memnuniyet ÖĞRÜNÇ TİGİN: birl. Öğrünç/Tigin T...Koço Uygurları prenslerinden ÖĞTÜ: Metih, övme, ululama ÖĞTÜR: Övme, methedici ÖĞÜÇÜ: Öğücü, methedici ÖĞÜLMÜŞ: Başarılı, destekli, öğülmeye layık

215

ÖĞÜN: 1- Öğünmek..den öğün! 2- İtina, dikkat 3- Sıra, defaat ÖĞÜNALP: birl. Öğün/Alp ÖĞÜNBAY: birl. Öğün/Bay ÖĞÜNÇ: Övünç, iftihar, övünme gerekçesi, iftihar vesilesi ÖĞÜNÇ TİGİN: birl. Öğünç/Tigin ÖĞÜNÇ ALP: birl. Öğünç/Alp ÖĞÜNÇBÖRİ: birl. Öğünç/Böri ÖĞÜNÇEK: Öğünmeye değer, öğünme nedeni ÖĞÜNMÜŞ: Övünmüş, övünmeyi haketmiş, gururlu ÖĞÜNÜR: Gururlu, mağrur ÖĞÜR: Öğer ÖĞÜT: 1- Anlayış, kavrayış 2- Nasihat, tavsiye, deneyim aktarımı ÖĞÜTAL: birl. Öğüt/Al ÖK: (ög) 1- Öz, doğuş, oluş, gelişme 2- Zeka, bilme, us, yetenek, ana, doğuran ÖKÇİ: Okeci, çağırıcı, davet edici, davetiye veren kişi ÖKÇİ KAZAN: birl. Ökçi/Kazan T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey ÖKÇÜR: Zeki, anlayışlı ÖKE: Dahi, yanılmaz, bilge, çok akıllı ÖKEALP: birl. Öke/Alp ÖKEBAY: birl. Öke/Bay ÖKEBUĞA: birl. Öke/Boğa ÖKER: Dahi, süper zeka ÖKERMAN: Dahi, bilge, yanılmaz ÖKETAY: birl. Öke/Tay ÖKETAY KAAN: birl. Öketay/Kaan T...Çengizliler devleti kağanı. Çengiz Kaan’ın oğlu ÖKETİMUR: birl. Öke/Timur ÖKLÜ: 1- Dahi, akıllı 2- Egemen, denetimci ÖKSÜM: Arzu, murat ÖKSÜZ: Desteksiz, arkasız, oluşumsuz, gelişmeye engel durumu olan, (Halk arasında, anası olmayan, ölen ya da ayrı olan çocuklar için de bu adın kullanılmasındaki neden, ananın, çocuğun yetişme ve gelişimindeki önemine atfendir.) ÖKTE: 1- Ökeli, akıllı, dahi, yanılmaz, deneyimli, bilgili 2- Azametli, gösterişli ÖKTE ALP: birl. Ökte/Alp ÖKTEBAY: birl. Ökte/Bay ÖKTEBUĞA: birl. Ökte/Boğa ÖKTEKARA: birl. Ökte/Kara ÖKTEKOCA: birl. Ökte/Koca ÖKTEM: 1- Akıllı, bilge 2- Asi, başına buyruk, pervasız 3- Meşhur, gösterişli 4- Bahar, ilk yaz ÖKTEN: 1- Akıllı, bilinçli 2- Kahraman, cesur, korkusuz, başına buyruk ÖKTÜ: (Öğdü) ÖKÜÇ: 1- Çok, çokluk, bolluk 2- Akıl, us, bilinç ÖKÜN: Kendine dönüş, öze dönüş ÖKÜNMÜŞ: Özüne bağlı, özüne dönen ÖKÜŞ: 1- Çok, çokluk, bolluk, bereket 2- Akıl, bilinç, bilinçli ÖKÜŞ KARA AÇKI: birl. Öküş/Kara/Açkı mec. Keskin zekalı T...Göktürkler dönemi beylerinden Kürşad’ın kırklarından ÖKÜZ: 1- Irmak, nehir, büyük akarsu 2- Uzman, bilge, ehil, dahi 3- Öküz (Şamanist gelenekte, tüm boyları içine alan, ortak soy totemi) Bu yüzde, Oğuz adının buradan gelebileceğini söyleyen bilim adamları var. Bilindiği gibi, Oğuz’un en büyük ve en belirgin özelliği, bütün Türk boylarını bir araya getirip tek devlet çatısı altında toplamasıdır. ÖLÇER: 1- Mühendis 2- ağırbaşlı, ölçülü 3- Savaş buyruğu, saldırı buyruğu

216

ÖLÇÜM: 1- Adap, usul, erkan, yol 2- Ağırbaşlılık ÖLMEZ: 1- Dirayetli, dayanıklı 2- Çok sevilen, unutulmaz, iz bırakmış ÖN: 1- Doğu, güneşin doğduğu yön 2- İlk, başlangıç, doğuş, meydana geliş 4- İlke, öncelik, prensip, temel ÖNAL: birl. Ön/Al Öncü, lider, önde olan ÖNALAN: birl. Ön/Alan, lider, öncü ÖNALDI: birl. Ön/Aldı, lider, öncü ÖNALP: birl. Ön/Alp ÖNAY: birl. Ön/Ay ÖNAYDIN: birl. Ön/Aydın ÖNCEK: Önce, önceki, selef ÖNCEL: 1- Selef, daha önceki 2- Önde olan, öncü, rehber 3- Öncelikli, imtiyazlı ÖNCELİK: İmtiyaz, torpil ÖNCÜ: 1- İlk, orijinal 2- Lider, yol açan, önde olan ÖNCÜBAY: birl. Öncü/Bay ÖNCÜBEK: birl. Öncü/Bek ÖNCÜER: birl. Öncü/Er ÖNCÜL: 1- Öncü, önde, rehber 2- Birinci, ilk ÖNÇEK: Öncek, önceki, selef ÖNDAŞ: Aynı öncelikte, aynı imtiyazı paylaşan ÖNDE: Öncü, önceki ÖNDEGÜN: birl. Önde/Gün 1- Önemli gün 2- Önceki gün ÖNDER: Önde olan öncü, lider ÖNDEŞ: Yol açan, rehber, mihmandar ÖNDÜÇ: Öncü, mihmandar ÖNDÜL: 1- En önde, en öndeki, öncü 2- Öncelik, imtiyaz ÖNDÜN: 1- Peşin, peşinat 2- Önde, önde gelen T...Kırgızların, Togay, Bugu ve Tokum oymakları dip dedelerinden ÖNE: İleri, ileride, ötede ÖNEK: Dayanak, direk, destek ÖNEL: 1- Usta, uzman, pir 2- Vade, mühlet ÖNEM: Öncelik, imtiyaz, değer, kıymet, hassasiyet ÖNEN: 1- Önde olan, öne geçen 2- Bağlılık, sadakat ÖNER: birl. Ön/Er Öncü, rehber, kılavuz T...Salçuklular (Melikşah) dönemi, komutanlarından ÖNEY: 1- Öne geçen, önde gelen 2- Yükseklik, balagat ÖNG: İlk, birinci, başta gelen ÖNGAY: birl. Öng/Ay ÖNGEL: 1- Ağırbaşlı, olgun 2- Öncü, öncülük eden ÖNGEN: 1- Zafer, utku 2- Uzun boylu, levent ÖNGER: Hiddetli, asabi ÖNGİ: (Öngü) 1- Değişik, farklı, sıradışı 2- Önce, öncelikli ÖNGÜÇ: 1- Öncü, kılavuz 2- Atak, atik, hareketli 3- Delil, kanıt, isbat ÖNGÜK: Yastıkların ucuna yapıla işleme ÖNGÜL: Yol gösteren, ön ayak olan ÖNGÜN: birl. Ön/Gün ÖNİL: birl. Ön/İl ÖNKUL: birl. Ön/Kul ÖNKUZU: birl. Ön/Kuzu mec. Kurban, kurbanlık ÖNSAY: birl. Ön/Say ÖNSOY: birl. Ön/Soy ÖNÜÇ: Önce, önceki, selef ÖNÜM: 1- Birinci, ilk 2- Hasılat, ganimet, kar

217

ÖNÜR: Başlangıç, siftah ÖNÜRT: Önce, öncelik ÖNÜT: Önce, öncelik ÖPGİNE: Öpücük, buse ÖPKE: İç geçirme, öfke, hırs ÖPÖZ: Can, ruh, nefs ÖRÇÜM: Üreyiş, gelişim, büyüme ÖRÇÜN: İpten örülmüş merdiven ÖREN: 1- Örme yapan, örücü 2- Eskiden kalma kalıntı, kalıntı kent ya da mezar ÖRGE: 1- Örnek, motif, örgü örneği 2- Şahika, yükseklik ÖRGEN: 1- Örülü ip, urgan 2- Keçi kılından yapılan ip ÖRGÜÇ: 1- Dokuma aleti, dokuma tezgahı 2- Mevki, mertebe 3- Tümsek, tepe ÖRİKLİ: Şeciyeli ÖRKEN: 1- Urgan, örülü ip 2- Fidan ÖRKİN: 1- Fidan 2- Taht, tahtırevan ÖRNEK: Numune, standart, ölçü ÖRPEN: 1- Örtülü, kapalı, gizli 2- Alev, alev ışığı T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından ÖRS: Üzerinde metal maden dövülen demir kütle mec. Dayanıklılık ÖRTE: Örtü, örtülü ÖRTGÜN: Samanı ayrılmış, harmanlanmış tahıl ÖRTÜN: Omuz üstüne alınan örgülü giyecek, pelerin ÖRÜÇ: Örgü malzemesi, dokuma tezgahı ÖRÜM: Çit, ağıl ÖRÜN: 1- Saç örgüsü, belik 2- Beyazlık, temizlik 3- Gökyüzünün bulutsuz hali 4- Ürün, hasılat ÖRÜNHAN: birl. Örün/Han T...Hiyve hanlığı hanlarından ÖRÜNAY: birl. Örün/Ay ÖRÜNBAY: birl. Örün/Bay ÖRÜNDÜ: Arı, temiz, saf, pakize ÖRÜNDÜL: 1- Seçkin, güzide 2- Saf, temiz, pak ÖRÜNER: birl. Örün/Er ÖRÜNG: (Örün) ÖS: Gerçek, hakiki ÖSRÜK: 1- Mert, özü sözü bir 2- Esrik, kendinden geçmiş, sermest ÖSTERİŞ: Fantezi, hayal, fantastik ÖTEMİŞ: (Ödemiş, otamış) T...Türkmenlerin, Teke oymağı dip dedelerinden ÖTER: 1- Ricacı, yakaran 2- İleri, ileri geçmiş 3- Çığırıcı, ötücü, okuyucu ÖTGEN: Geçmiş, aşmış, ötede olan ÖTGÜR: Delici, delip geçen ÖTİLİG: İtibarlı, saygıdeğer, muhterem ÖTKER: 1- Ricacı, duacı 2- Geçici, fani ÖTNÜ: Rica, yakarı, istirham ÖTÜG: (Ötük) Arz, niyaz, rica, dua, dilek ÖTÜGEN: (Ötüken) ÖTÜKEN: 1- Ricacı, duacı, niyazcı, Tanrıya yakaran 2- Geçmiş, mazi, onurlu ve öğünçlü mazi T...Türklerin, ilk başkentlerinden. Tanrının, Türklere armağan ettiğine inanılan, kutsanmış, ormanlık, dağlık bölge ÖTÜN: 1- Ödün, verme, bağış, mağfiret 2- Yakarı, yalvarış, niyaz ÖTÜNÇ: 1- Rica, dilek, maruzat, istirham 2- İltimas, tarafgirlik ÖTÜNÇ TİMUR: birl. Ötünç/Timur T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey

218

ÖVET: Öğüş, övgü, methü sena ÖVGÜ: Övme, methetme ÖVGÜN: Övülen, övülmeye layık ÖVÜÇ: Övünç, iftihar ÖVÜL: Övülen, övülmeye layık ÖVÜLAY: birl. Övül/Ay ÖVÜNÇ: Övülmeye yol açan davranış, gurur ve onur kaynağı ÖVÜT: Öğüt, nasihat ÖYKE: Öfke, hiddet, hınç ÖYKÜ: 1- Taklit, benzeme, benzetme, 2- Hikaye ÖYKÜNÇ: Eğilim, benzeme, taklit etme eğilimi ÖYLEK: Zaman, devir ÖYÜK: Coşku, coşkunluk, tezahürat ÖZ: Kişinin “ben” derken, anlatmak istediği, tinsel varlık. 1- Ben, tin, can, ruh, gönül 2- Asıl, esas, temel, unsur 3- Şahsi, kişisel, kendi, kendine aitlik 4- Uz, uzluk, ustalık 5- Dere, ırmak ÖZAK: birl. Öz/Ak mec. Soylu ÖZAL: birl. Öz/Al ÖZALP: birl. Öz/Alp ÖZALTAN: birl. Öz/Altan ÖZALTAY: birl. Öz/Altay ÖZAPA: birl. Öz/Apa T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey ÖZATAY: birl. Öz/Atay ÖZAY: birl. Öz/Ay ÖZBALA: birl. Öz/Bala ÖZBARS: birl. Öz/Bars ÖZBAY: birl. Öz/Bay ÖZBEGÜM: birl. Öz/Begüm ÖZBEK: birl. Öz/Bek mec. Cesur, kendine güveni tam ÖZBEK HAN: birl. Özbek/Han (..Bazı kaynaklarda, “ Uzbek Han “ olarak da geçer) T...1- Timur Kürkan Han’ın torunlarından ve Özbek hanlığının kurucusu 2- Altınordu hanlarından. Toktay Han’ın torunu ÖZBEKER: birl. Öz/Beker ÖZBERK: birl. Öz/Berk ÖZBEY: birl. Öz/Bey T...Mısır- Türk kölemenleri devleti, bey ve komutanlarından ÖZBEY TİMUR: birl. Özbey/Timur T...Timur Kürkan Han dönemi, bey ve komutanlarından ÖZBİKE: birl. Öz/Bike ÖZBİL: birl. Öz/Bil ÖZBİLGE: birl. Öz/Bilge ÖZBİLGE BEGÜM: birl. Özbilge/Begüm T...Uygurlar (Bayan Çur Kağan) dönemi saray hanımlarından ÖZBİLİR: birl. Öz/Bilir ÖZBİR: birl. Öz/Bir mec. Soylu ÖZBOĞA: birl. Öz/Boğa ÖZBÖRİ: birl. Öz/Böri ÖZBUKA: birl. Öz/Boğa ÖZÇAĞ: birl. Öz/Çağ ÖZÇAĞAN: birl. Öz/Çağan ÖZÇAKA: birl. Öz/Çaka ÖZÇAKIR: birl. Öz/Çakır ÖZÇELİK: birl. Öz/Çelik

219

ÖZDAL: birl. Öz/Dal ÖZDEK: 1- Madde, temel, asıl, yapı, kuruluş, oluş, oluşum 2- Beden, vücut 3- Ağacın, köküne yakın olan kısım ÖZDEL: 1- Soylu 2- Armağan, hediye ÖZDEMİR: birl. Öz/Demir T...Otmanlılar (Kanuni Süleyman) dönemi, Yemen valisi ÖZDEN: 1- İçten, samimi 2- Ender rastlanan, olağanüstü 3- Akraba, hısım 4- Armağan, hediye ÖZDEYİŞ: birl. Öz/Deyiş ÖZDOĞAN: birl. Öz/Doğan ÖZDOĞDU: birl. Öz/Doğdu ÖZEK: 1- Temel, asıl, üs, merkez 2- Can, ruh, gönül ÖZEL: 1- Ayırt, fark, farklılık 2- Uzman, usta, kalifiye 3- Kişiye özgü, kişisel ÖZEN: 1- İçten, samimi 2- Dikkat, itina, emek, heves 3- Irmak, küçük akarsu T...Kırgız oymaklarından ÖZENÇ: 1- Gıpta, heves, iştiha 2- Direnç, gayret, dikbaşlılık ÖZER: birl. Öz/Er ÖZERK: birl. Öz/Erk Kendine egemen, kendine sözü geçen ÖZERKE: birl. Öz/Erke ÖZGE: Ben’in karşıtı. Başka, öteki, yabancı, ,gayrı ÖZGEL: Öze ait, özden gelen, samimiyet ÖZGERİŞ: 1- Hayal, kugu, fantezi 2- Devrim, başkaldırı ÖZGÜ: Öze ait, özle ilgili, ait, has, mahsus ÖZGÜN: Öze ait, özüne ait, orijinal, kendine has ÖZGÜR: Hür, bağımsız, kendinden başkasını dinlemez ÖZGÜVEN: birl. Öz/Güven Cesaret, kendine güvenme, kendinden emin olma, kendinden bilgi, beceri ve konumundan kuşku duymama ÖZHAN: birl. Öz/Han ÖZİ: Fert, Şahıs ÖZİÇ: Varlık, şahsiyet ÖZİL: birl. Öz/İl mec. Anayurt ÖZKAN: birl. Öz/Kan ÖZKARAY: birl. Öz/Karay ÖZKER: 1- Ulu ruhlu kişi 2- İylik sever, hayırsever ÖZKONUK: Can, ruh ÖZLEK: 1- Üretken, münbit 2- Felek, talih 3- Özel, şahsi, kişisel ÖZLEM: 1- Öz’ün ilgisi, ilgi duyarak yönelişi, hasret 2- Özel, hususi, kişisel ÖZLEN: 1- Özlenen, aranan 2- Dürüst, özü sözü bir 3- özel, hususi, kişisel ÖZLEŞ: Kendine dönüş, kendinden veriş ÖZLÜ: Orijinal, sağlam ÖZLÜK: Şahsi, özel, kişisel ÖZMEN: Dürüst, özü sözü bir ÖZRÜM: Seçkin, seçilmiş ÖZTAN: birl. Öz/Tan ÖZTAŞ: birl. Öz/Taş ÖZTAY: birl. Öz/Tay ÖZTEKİN: birl. Öz/Tekin ÖZTİMUR: birl. Öz/Timur ÖZTİN: birl. Öz/Tin ÖZTÜRK: birl. Öz/Türk ÖZÜBİR: birl. Özü/Bir ÖZÜÇ: Vücut, gövde, endam ÖZÜM: Kendine katma, kendine çekme, kendinden yapma ÖZÜREK: birl. Öz/Ürek

220

ÖZVEREN: birl. Öz/Veren mec....Fedakar, fedai ÖZVERİ: birl. Öz/Veri ...Fedakarlık

221

-P- PARS: Leopar T...Göktürkler devleti, bey ve komutanlarından PARS OKTAY: birl. Pars/Oktay T...Mısır- Türk kölemenleri devleti, vali ve komutanlarından PARSAK: 1- Acıma duygusu, merhamet 2- Porsuk PARSALP: birl. Pars/Alp PARSAY: birl. Pars/Ay PARSBAY: birl. Pars/Bay PARSBEG: birl. Pars/Beğ PARSER: birl. Pars/Er PARSTİMUR: birl. Pars/Timur PAŞA: Baş komutan, general. ( Bu sözcük, bazı dilbilimcilerimize göre, Baş-Şad, bazılarına göre de Baş- Ağa birleşimi ve zamanla ağız değişimiyle bu biçime gelmiştir. PEÇEN: Çayır, çimen, çayırlık, otlak PEÇENEK: 1- Otlak, çayırlık 2- Bacanak T...Önceleri, Balkaş gölü cıvarında yaşarlarken, sonradan göç ederek, Avrupa ve Balkanlar bölgesine yerleşmiş bir Türk Boyu PEK: 1- Ber, katı, sıkı, sert, kuvvetli, dayanıklı 2- Bey sözcüğünün, değişik ağız ayrılığı Bek, beg, beğ, bey vb. T...Uygur kağanlarının ünvanlarından PEKAY: birl. Pek/Ay PEKBOĞA: birl. Pek/Boğa PEKDOĞDU: birl. Pek/Doğdu T...Gazneli Mahmud Han’ın bey ve komutanlarından PEKER: birl. Pek/Er PEKHAN: birl. Pek/Han PEKİŞ: Sıklık, sertlik, pekişmişlik PEKKAN: birl. Pek/Kan PEKTEKİN: birl. Pek/Tekin T...Salçuklular dönemi, komutanlarından ve Musul atabeylerinden PELEN: İyi, ehven PELİN: Acı ve keskin kokulu bir yayla çiçeği PELİT: Meşe ağacının çiçeği PERİNÇEK: (Berincek) 1- Sadık, içten bağlı 2- Fedakar PINAR: Kaynak, kaynarca, göze PIŞGAN: Olgun, pişgin PİŞKİN: Olgun, kamil, pişmiş PORSUK: (Borsuk) Tilki büyüklüğünde, kürkünden yararlanılan bir hayvan T...Salçuklular dönemi, bey ve komutanlarından PUSAT: (Busat, basat) 1- Silah 2- Zırh, koruyucu PUSAT ALP: birl. Pusat/Alp PUSAT HAN: birl. Pusat/Han T...Karakıtaylar hanlarından PUSATAY: birl. Pusat/Ay PUSUG: Pusu PUSUN: Pusu, pusma, sinme PUSUNÇ: İltica, sığınma, sinme, pusma, sığınmış, mülteci PÜSKÜL: Sarkık, asılı duran süs, aksesuar

222

-S- SABA: (Sava) 1- (Sapa, sopa) Sopa, değnek, savma aleti, savaş aleti (..Arapçadaki “sabaa” değil!) 2- Söz, iddia, hitap SABACI: 1- Sopacı, sopayla döğüşen 2- Konuşmacı, hatip SABAK: (Savak) 1- Sopa, cop sopa kullanan, dövüşçü, sopa ile döğüşen 2- Kımız saklamak için beygir derisinden yapılan tulum SABAKKARA: birl. Sabak/Kara T...Huayka hanlığının son hanlarından SABAR: 1- Sapar, savar, döver, sopayla döven 2- Savar, savaşır, savaşçı 3- Hatip, konuşmacı T...Kırgızların, Togay ve Sarı oymakları, dip dedelerinden SABAY: birl. Sav/Ay T...1- Koço uygurları dönemi beylerinden 2- Kırgızların, Edigene oymağı dip dedelerinden SABI: 1- Sopa, cop 2- Savaş, döğüş 3- Söz, sohbet SABIBOĞA: birl. Sabı/Boğa T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey SABU: 1- Sopa, cop, değnek 2- Savaş, döğüşçü, döğüş ustası, savaşçı SABUTAY: (Subutay, Sabotay) birl. Sabu/Tay – Saba/Tay T...Türk ve dünya tarihinin en büyük generali. Bir savaş dehası. Çengiz Kaan’ın ünlü komutanı ve yakın arkadaşı. 35 ayrı ulustan, çeşitli ordularla, 65 savaş yapan ve hepsinden zaferle ayrılan bu olağanüstü kişi için Avrupalı tarihçiler bile hayranlıkla bahsedip,” Ne İskender, ne Sezar, ne de Napolyon, bu kişinin yanında ölçü olamaz ve hepsi sönük kalır” derler. SAÇA: Saçı, bahşiş, armağan SAÇABEK: (Saçıbek) birl. Saçı/Bek T...Çengiz Kaan dönemi beylerinden SAÇAN: 1- Cömert, dağıtan, harcayan 2- Yayıncı, yayın yapan SAÇI: 1- Armağan, bahşiş 2- Adak, inanç gereği dağıtılan nesne T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey SAÇILIK: Armağan, hediye, bahşiş SAÇIBEGÜM: birl. Saçı/Begüm SAÇUĞ: (Saçı, Saçuk) SAÇUK: 1- Eli açık, cömert 2- Armağan, bahşiş 3- Aleni, saklısız, gizlisiz SADAK: Okların, içinde muhafaza edildiği torba ok torbası SADAKBAY: birl. Sadak/Bay SADAKBEĞ: birl. Sadak/Beğ T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey SADU: İyi, çok iyi, ala SAGAY: 1- Düşünceli, Düşünen, sakınan 2- Özleyen, özlemiş, özlem T...1- Kazakların, Kiçiyüz ve Bayoğlu oymakları dip dedelerinden 2- Altay Türkleri oymaklarından SAGIM: 1- Emel, arzu, Murat 2- Düşünce, fikir, düşünceli, fikir sahibi 3- Sağlamlık, dayanıklılık SAĞIMBAY: birl. Sagım/Bay SAGIN: 1- Özlem, hasret 2- Düşünce, plan, tasarım 3- Davet 4- Kıvılcım SAGINÇI: Sagınan, düşünen, özleyen, sakınca duyan SAGU: Ağıt, mersiye SAGUN: (Sagın) SAGUNDU: Özlenen, düşünülen, kollanan SAGUNDUK: Özlenen, düşünülen, özlemeye değer SAGUNUR: Düşünce, tasarım SAĞ: 1- Sağlık, dirilik, canlılık, yeterlilik 2- Akıl, fetanet 3- Doğruluk, inanırlık 4- Halis, saf, net SAĞ BİLGE: birl. Sağ/Bilge Doktor, sağlık uzmanı SAĞAN: Doğan türü, yırtıcı avcı bir kuş

223

SAĞANAK: Sağnak, sert ve hızlı yağan yağmur SAĞANBAY: birl. Sağan/Bay SAĞANÇIĞ: Nefs, can, ruh SAĞBİLİ: birl. Sağ/Bili (Bilig) Sağduyu, hikmet SAĞDAÇ: Sağlıklı günlerin arkadaşı, can yoldaşı SAĞDAK: (Sadak) SAĞDIÇ: Sağdaç “ Damadın en yakın, en güvenilir arkadaşı” SAĞIK: 1- Düşünceli, planlı 2- Sağ, diri, uyanık 3- Ateş, kıvılcım, ateşli SAĞIM: 1- Yaşam, sağlık 2- Serap, algın SAĞIN: 1- Düşünce, tasarım 2- Özlem 3- Ateş, kıvılcım SAĞIN HAN: birl. Sağın/Han T...Kazak hanlarından SAĞINÇ: 1- Kurgu, hayal 2- Sakınca, mahsur, endişe 3- Özlem SAĞIŞ: Hesap, matematik, sayış SAĞLAM: Sağlıklı, güçlü, dayanıklı, dirençli SAĞLI: (Sağlık) Diri, canlı, sağlıklı SAĞLICA(K): Sağlıklı, diri, esenlikli SAĞMAN: Sağlıklı, güçlü SAĞNAK: (Sağanak) SAĞNAK ALP: birl. Sağnak/Alp SAĞNAK TEKİN: birl. Sağnak/Tekin T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey SAĞNAK TİGİN: birl. Sağnak/Tigin T...Almalık devleti prenslerinden. Sonradan han oldu SAĞNAK HAN: birl. Sağnak/Han T...Almalık devleti hanlarından SAĞRAK: İçki içilen kap, kupa, kadeh SAĞRI: 1- Sağrak 2- Sarı T...Türkmenlerin, Ersarı, Teke ve Ok oymakları dip dedelerinden SAĞŞAT: birl. Sağ/Şad T...Uygurlar döneminde, batı bölgesi ordularının komutanı SAĞUNÇAK: Ağıt, mersiye SAĞUNMUŞ: 1- Özlem içinde olan 2- Düşünen, düşünceli 3- Davet eden, davetkar SAKA: 1- Akıllı, arif 2- Düşünceli, kaygılı 3- Sakal 4- Saklı, saklayan, koruyan T...Alper Tunga ve Tomris Hatunun da bağlı bulunduğu, en eski Türk boylarından. Halen Sibirya da yaşıyorlar SAKAL: Sakal T...Altay Türkleri, Kişiler oymağı dip dedelerinden SAKAR: 1- Alnında beyaz lekesi bulunan at 2- Uğursuz, sakıncalı T...Kırgızların, Mündi oymağı dip dedelerinden SAKARALP: birl. Sakar/Alp SAKARBUĞA: birl. Sakar/Boğa SAKÇI: Koruyucu, muhafız SAKIK: Çoban yıldızı SAKIN: 1- Düşünme, tasarım, kaygılanma, kaygıyı ortadan kaldırma eylemi 2- Saklama, koruma, esirgeme 3- Uzaklaşma, ayrılma SAKINÇ: Düşünce, kaygı SAKIŞ: Kaygı, endişe SAKLI: 1- Korunmuş, mahfuz, esirgenen 2- Zinde, dinç, sağlıklı SAKLICA: 1- Gizli, örtülü, korunan 2- Hazine, mücevher SAKLIÇAK: 1- Gizli, gizlenmiş, örtülü 2- Yaşam, sağlık, esenlik SAKMAN: 1- Uyanık, diri, sağlam 2- Sokman, dize kadar çıkan çizme

224

T...Doğu Türkistan’da, bir dönem hanlık da yapmış olan bir bey SAKNI: (Sakar) T...Otmanoğullarının dip dedelerinden SAKURBAY: birl. Sakur/Bay SAL: 1- Saldırı, saldırmak 2- Salmak, bırakmak, azat etmek, serbestlik 3- göndermek, yaymak, ulaştırmak, uzatmak SALAÇAK: Salınan, bırakılan, salınmış SALACUK: Saldıran, saldırıcı, gönderici SALAMAN: Salınan, bırakılan, azat edilen, serbest, azade ( Bu sözcük de, Türkçe’den Farsça’ya geçerek, “ Selman” biçimini almıştır. SALAMIŞ: 1- Saldıran, düşmana karşı hamle ve manevra yapan 2- İyi kılıç sallayan, silahşor 3- Salmış, köle azad etmiş SALAMIŞ HAN: Salamış Han T...Mısır- Türk kölemenleri devleti hanlarından. Baybars Han’ın oğlu SALANÇU: Saldırgan, iyi kılıç kullanan SALAR: 1- Ordu sevk eden 2- İyi kılıç kullanan, silahşor T...1- Salçuklular dönemi, Azerbaycan atabeylerinden 2- Doğu Türkistan’da yaşayan bir oymak beyi SALÇI: 1- Salıcı, sevk edici 2- Salan, serbest bırakan 3- Karahanlılar döneminde, saray aşçılarının ünvanlarından T...Göktürkler dönemi, bey ve komutanlarından SALÇIKUT: birl. Salçı/Kut T...Altaylar, Kuntur oymağı dip dedelerinden SALÇUK: 1- Salınmış, azad edilmiş, saltuk, eski köle 2- Başına buyruk, bağımsız, otoriteye karşı çıkan 3- Saldıran 4- Silahşor, iyi silah kullanan 5- Küçük yel, esinti 6- Haber salan, mesaj yollayan T...Oğuz boyuna bağlı bir oymak ve bu oymağın beyi olan Salçuk bey, kendinden sonra gelen torunları, Çağrı ve Tuğrul beyler tarafından kurulan devletin de adı olarak kullanılmıştır. Salçuklu devleti adını bu beyden almış, Çağrı bey, bu inceliğiyle de ayrı bir hayranlık uyandırmıştır. Saldır: Saldırı, hücum SALDIRAN: Hücum eden, asker sevk eden SALDIRAY: birl. Saldır/Ay SALDIRGAN: Saldırıcı, hücumcu SALDIRI: Hücum, taarruz SALDIRMIŞ: Hücum etmiş, taarruz etmiş SALDUR: Saldırı SALDÜZ: birl. Sal/Düz SALGARA: Salınmış, azade, başına buyruk, otorite tanımaz SALGIN: 1- Serbest, bağımsız 2- Serap, hayal SALGUR: Atak, tetik, saldırmaya hazır T...Salçuklular dönemi, Tebriz atabeylerinden SALGUT: Mebus, vekil. Eskiden bir bölgeyi temsilen, Kağan’a (Başkente) gönderilen kişilere verilen unvan SALIK: 1- Vergi, vergi borcu, haraç 2- Haber, öğüt, tavsiye SALIKÇU: Haberci, öğütçü SALIM: 1- Serin esen yel, serinlik 2- Ferman, emirname 3- Üzüm demedi, salkım SALIN: 1- Serbest, serbestlik, salınma, boy gösterme 2- Jest, eda 3- salıncak SALINAY: birl. Salın/Ay SALINMIŞ: Serbest, azade, salaman SALKIM: Salınmış, sarkık SALMAN: (Salaman) SALTUK: 1- Serbest bırakılmış, azade, hürriyetine kavuşmuş eski köle 2- Başına buyruk, bağımsız T...Salçuklular dönemi bey ve komutanlarından Sonraları “Saltukoğulları” beyliğinin kurucusu SALTIN: Yalnız, yalnızlık içinde, tek kalmış SALTIK: (saltuk)

225

SALTUK ALP: birl. Saltuk/Alp T...Batı Hunları dönemi bey ve komutanlarından SALTUK BUĞRA: birl. Saltuk/Buğra T...Bazı tarih kayıtlarında, Karahanlı hanı, Satuk Buğra’nın bu ad ile zikredildiği de görülür. SALUK: (Salık) Serbest, azade, hürriyetine kavuşmuş T...1- Salçuklular dönemi, Erzurum atabeylerinden 2- Türkmenlerin, Bayramşahlı oymağı dip dedelerinden SALUK BİKE: birl. Saluk/Bige SALUKBAY: birl. Saluk/Bay SALUK HAN: birl. Saluk/Han SALUKTAN: birl. Saluk/Tan SALUKTAY: birl. Saluk/Tay SALUM: 1- Özgürlük, azat 2- Kılış, silah SALUN: 1- Jest, mimik, eda, cilve 2- Boy gösterme, ortaya çıkma SALUNDU: 1- Özgür, hür 2- Edalı, boy gösteren SALUNDU TİGİN: Salundu/Tigin T...Koço Uygurları prenslerinden SALUR: 1- Saldıran, saldırgan, asker salan 2- Silahşor, iyi silah kullanan 3- Saldırma, kılıç, silah 4- Serbest, azade T...Türkmen oymaklarından ve bu oymağın ilk beyi SALUR HAN: birl. Salur/han T...Karahanlı hanlarından SALUR KAZAN: birl. Salur/Kazan T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey. Bayındır Han’ın torunu, Ulaş beğ’in oğlu SAMSA: Baklava türü bir hamur tatlısı SAMSAMA: (Samsa) T...Otman beğ’in yakın silah arkadaşlarından SAMUKA: İnatçı, dirençli T...Çengiz Kaan’ın askeri danışman ve komutanlarından SAN: Sanmak, saymak, var kabul etmek (..Farsçadaki “şan” ile ilgisi yok) SANAGA: 1- Serap, hayal 2- Niyet, maksat SANAĞ: Hesap, matematik SANAK: Matematik SANALP: birl. San/Alp SANAY: birl. San/Ay SANBAY: birl. San/Bay SANBERK: birl. San/Berk SANÇAK: Ucu sivri mızrak SANÇAR: Saplayan, batıran, dürten, mızrak kullanarak sançan, sançıcı, iyi silah kullanan SANÇARALP: birl. Sançar/Alp SANÇAR BARLAS: birl. Sançar/Barlas T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey SANÇAR HAN: birl. Sançar/Han T...1- Salçuklu hanlarından bu hanedanda, bu ad ile, iki ayrı han vardır 2- Çağatay hanlarından SANÇARBAY: birl. Sançar/Bay SANÇARBEK: birl. Sançar/Bek SANÇAROK: birl. Sançar/Ok SANÇI: 1- Ucu sivri demir, silah 2- Sivri bir aletin, vücuda değince verdiği acı 3- Acı duymak 4- Hayalet SANÇIĞ: Ucu sivri demir, kargı SANÇIŞ: Hamle, kılıç veya kargıyla yapılan dürtüş SANDUGAÇ: Bülbül SANEK: Hayran, meftun

226

SANER: birl. San/Er SANG: San, düşünce var sayma SANGI: Hayal, serap SANIR: 1- Hayal 2- Burç SANKUR: Hayret, şaşkınlık SANLAV: Hürmet, saygı SANLI: 1- Sanıcı, düşünücü 2- Şüpheci SANSAK: Anlayış, intiba SAPA: 1- Sopa, değnek 2- Kılıç sapı, kabza 3- Aykırı, farklı, başka SAPAK: 1- Sopa 2-Aykırı, aykırılık SAPAR: 1- Sabar, döver, dövücü 2- Aykırı, farklı 3- Kabza SAPARBAY: birl. Sapar/Bay SAPURLUŞ: Devrim, ihtilal, ayaklanma, ayrılma SARAR: Saran, sarıcı, sarma eyleminde olan, ören, örücü T...Türkmenlerin, Çavdur oymağı, dip dedelerinden SARBAŞ: birl. Sar/Baş T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Girey oymağı dip dedelerinden SARGIN: 1- Sevimli, sempatik, çekici 2- Sargı, sarılı, örülü SARGUT: 1- Güneş ışığı 2- Bağış, ihsan SARI: 1- Sarı renk, sarışın 2- Sarılı, sarılmış, saran, sarılma T...Türkmenlerin, Çavdur ve Abıdal oymakları dip dedelerinden 2- Kırgızların, Bögü oymağı dip dedelerinden SARIBAĞIŞ: birl. Sarı/Bağış T...Kırgızların, Togay oymağı dip dedelerinden SARIBAŞ: birl. Sarı/Baş T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü Alimoğlu ve Karasakal oymakları dip dedelerinden SARIBÖRİ: birl. Sarı/Böri T...Kırgızların, Togay ve Böri oymakları dip dedelerinden SARICA: Sarılı, sarı gibi, sarıya çalan T...Kırgızların, Üçtamga oymağı dip dedelerinden SARIÇUR: birl. Sarı/Çur T...Altayların, Çor oymağı dip dedelerinden SARIG: Sarılı, sarılmış, örgülü T...1- Kırgızların, Togay ve Buğu oymakları dip dedelerinden 2- Altayların, Sogay oymakları, dip dedelerinden 3- Türkmenlerin, Çavdur oymağı, dip dedelerinden SARIL: Sarılmaktan...sarıl, mec. Sevgili, saygılı, cana yakın SARIM: 1- Suyu süzmeye yarayan, ince dokuma 2- Sarma, sarılma SARIP: Sarp, dik, sarılı, çıkılması güç, yalçın SARITÜRGİŞ: birl. Sarı/Türgiz T...1- Uygurlar döneminde, Uygur kağanlığına bağlı bir uç beyi 2- Oğuz kolundan bir Türk boyu SARKIZ: birl. Sar/Kız T...Tulay Han’ın evdeşi Mangu Han’ın anası SARMAN: (Sarıman) 1- Sarışın, sarıya çalan 2- Sıcak kanlı, cana yakın T...Çağatay Han’ın oğullarından SARMAŞIK: Sarılı, sarpasarmış, sarılan SARP: (Sarıp) SARPER: birl. Sarp/Er SARPTAŞ: birl. Sarp/Taş T...Kazak hanlığı, dönemi Kırgız asıllı bir bey SARPTİMUR: birl. Sarp/Timur SARTIK: 1- Sarılı, örgülü, örülmüş 2- Farklı, dikkat çekici SARTUK: (Sartık) SARTUKHAN: birl. Sartuk/Han

227

T... Altunordu hanlarından Batu Han’ın oğullarından SARU: 1- Sarı 2- Sıra dışı, farklı, dikkat çekici 3- Batı, batı yönü SARUHAN: birl. Saru/Han T...1- Salçuklular dönemi bey ve komutanlarından Manisa bölgesi fatihi. Daha sonraları kendi adıyla bir beylik kurdu 2- Harzem hanı Celaleddin’in komutanlarından SARU HATUN: birl. Saru/Hatun T...Karakoyunlu hanlarından, Uzun Hasan’ın anası SARU SALTUK: birl. Saru/Saltuk T...1- Karahanlılar dönemi bey ve komutanlarından 2- Gökoğuz Türklerinin, Anadolu’dan bu günkü topraklarına, ilk göç eden kısmının başbuğu olan bey SARUALP: birl. Saru/Alp SARUBATU: birl. Saru/Batı T...Otman beğ’in ağabeyi, Ertuğrul Beğ’in oğlu SARUBATUR: birl. Saru/Batur T...Timur Kürkan Han dönemi beylerinden SARUBAY: birl. Saru/Bay SARUBUĞA: birl. Saru/Boğa T...Kıpçak hanlarından SARUBUKA: birl. Saru/Boğa T...Timur Kürkan Han dönemi bey ve komutanlarından SARUCA: 1- Bir sungur türü avcı kuş 2- Sarıya çalan, sarışın T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey SARUCABAY: birl. Saruca/Bay SARUER: birl. Saru/Er SARUKAN: birl. Saru/Kan SARUKUNİ: birl. Saru/Kuni T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey SARUL: Sarılı, sarılmış SARULBAY: birl. Sarul/Bay SARULTAN: birl. Sarul/Tan SATI: 1- Satık, satuk, satılmışın dişisi 2- Pazar yeri (Eski Türk geleneklerine göre, çocukları sık ölen ya da olmayan ailelerin, çocuğu olduğunda, yaşaması ve uzun ömürlü olması için, onu Tanrı’nın sevdiği, toplumun sevip saydığı, bir ulu kişiye ya da onun ruhuna, çocuğu koruması, manevi bir destek vermesi bakımından emanet edilmesi eylemine satma-satılma adı verilir. Çocuk erkekse, “Satılmış”, kız ise “Satı” adı verilir. Bu gelenek, günümüzde de islami motifler içinde yine sürdürülmektedir.) SATIBEGÜM: birl. Satı/Begüm SATIBİGE: birl. Satı/Bige SATIÇ: 1- Satıcı, tüccar 2- Mertebe, rütbe SATIK: Satı, satuk SATIKAY: birl. Satık/Ay T...Kırgızların, Murat Ali oymağı dip dedelerinden SATIKBAY: birl. Satık/Bay SATIKER: birl. Satık/Er SATIKTAY: birl. Satık/Tay SATIKUL: birl. Satı/Kul SATILMIŞ: Satı,satık T...İlhanlılar dönemi bey ve komutanlarından SATIM: 1- Satıcığım 2- Ticaret SATIMKUL: birl. Satım/Kul T...Kırgız oymak beylerinden SATIŞGAN: Satıcı, tüccar SATUK: Satı, satık, satılmış

228

SATUK BUĞRA HAN: Satuk/Buğra/Han T...Karahanlı hanlarından. Türk tarihindeki, ilk Müslüman olan Türk hanı. (İS 950) Türklerin, İslamiyet’e geçiş ve İslamiyet’in, Türkler arasındaki yayılma süreci bu kişi ile başlar. Daha önce budizme ilgi duyan, sonra Müslüman olan bu kişi, Müslüman olduktan sonra ilk iş olarak, adının başına “Abdülkadir” ünvanı alıp, hemen ardından da, bütün Türk devletlerinde geleneksel olarak var olan, “ Oğuz Töresini ve Yasalarını” yürürlükten kaldırıp, yerine “Şeriat yasaları ve Arap fıkıhını” yürürlüğe koymuştur. SATUKHAN: birl. Satuk/Han SATUKBARLAS: birl. Satuk/Barlas T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey SATUN: Satın alma, satın alma gücü, paha SAV: (Sava) 1- Mesaj, haber, yeni haber 2- İddia- isnat 3- Ün, san 4- Savaş, vuruşma, döğüş 5- Öykü, atasözü, darbı mesel T...Timur Kürkan Han dönemi bey ve komutanlarından SAVA: (Sav) SAVACI: (Savcı) T...1- Ergenekon destanında adı geçen, Böriteçine’nin oğullarından 2- Otman Beğ dönemi bey ve komutanlarından SAVAKUL: birl. Sava/Kul SAVAN: 1- Savıcı, savaşçı, def edici 2- Elçi, arabulucu SAVANKUL: birl. Savan/Kul SAVAR: Savaşçı, savıcı, defedici SAVARU: 1- Bahşiş, armağan 2- Geçici, muvakkat SAVAŞ: Harp, döğüş, vuruşma, savma, defetme SAVAŞERİ: birl. Savaş/Eri SAVAŞGAN: Savaşçı, cengaver SAVBÖRİ: birl. Sav/Böri SAVCI: (Savçı, savacı) SAVCIAKA: birl. Savcı/Aka T...14. yüzyılda, Anadolu’ya yerleşen, Moğol beylerinden SAVCIALP: birl. Savcı/Alp T...Salçuklular dönemi, bey ve komutanlarından SAVCIBAY: birl. Savcı/Bay SAVCIBEK: birl. Savcı/Bey SAVÇI:(Savcı, savacı)1- Elçi, haberci, resul, sözcü 2- Savaşçı, cengaver 3- Ünlü, meşhur, ün salmış T...1- Otman beğ’in ağabeyi,Ertuğrul beğ’in oğlu 2- 1. Murat Hüdavendigar’ın küçük oğlu, Yıldırım Bayazıt’ın kardeşi SAVDUK: Uğurlama, veda SAVGAT: Armağan, bahşiş SAVGU: 1- Haraç, vergi 2- Şifa, derman SAVKULİ: birl. Sav/Kuli SAVKUT: birl. Sav/Kut SAVRIN: 1- Armağan, bahşiş 2- Ahd, azim SAVRUK: Savrulmuş, derbeder SAVTAGI: birl. Sav/Takı T...Çengiz Kaan dönemi Kazak beylerinden SAVTEKİN: (Sav Tigin) birl. Sav/Tekin T...Tuğrul Han döneminde, Gazneliler devletinden ayrılıp, Salçuklulara katılan bir bey SAVTİMUR: birl. Sav/Timur SAVTUR: Veda, uğurlama SAVUN: 1- Davet, çağrı 2- Savunma, savaş 3- Ağıt, mersiye, ölenlerin yiğitlik ya da hayırlı işlerini anlatmak için verilen yemek SAVUAL: birl. Savun/Al

229

SAVUNDUK: Davetiye SAVUNGAN: Savunucu, savaşan, direnen, müdafi SAVUNKUL: birl. Savun/Kul SAVUR: Eli açık, cömert, hovarda SAVURALP: birl. Savur/Alp SAVURBAY: birl. Savur/Bay SAVURKAÇ: 1- Savurgan, hovarda, eli açık 2- Fırtına, katı yel SAVUT: 1- Koruyucu, koruyan, müdafi 2- Zırh, çelik yelek, demirağ SAY: (sag, sağ, sak, sayı) 1- Saygı, sayma, geçerli kılma 2- Düşünme, ölçme, seçme, tasarım, hesap, ödeşme 3- Taşlık yer 4- Zırh, göğüslük SAYAK: Saygılı, hürmetli T...Kırgızların, Togay oymağı dip dedelerinden SAYAN: 1- Saygılı, saygıdeğer, saygıya layık 2- saygı gösteren, efendi, ağırbaşlı T...Altay Türkleri oymaklarından SAYBİL: birl. Say/Bil SAYDAM: Saf, net, berrak, sayılabilen, açık, temiz, bilinen SAYDUR: Saygı duruşu, ihtiram duruşu T...Kırgız oymak beylerinden SAYGI: 1- Hürmet, önem, değer, edep 2- Sayı, sayım, matematik SAYGIN: İtibarlı, hürmet gören, saygı gören, hatırı sayılır SAYGINALP: birl. Saygın/Alp SAYGINAY: birl. Saygın/Ay SAYGINBAY: birl. Saygın/Bay SAYGINER: birl. Saygın/Er SAYGINKUL: birl. Saygın/Kul SAYGINKULU: birl. Saygın/Kulu SAYHAN: birl. Say/Han T...Altay destanlarında adı geçen bir kız SAYHAN HATUN: birl. Sayhan/Hatun T...Timur Kürkan Han dönemi saray hanımlarından SAYIL: Seçilmiş, seçkin, sayılan, intihab edilen SAYILGAN: Sayılan, saygı gösterilen, mübeccel, muteber SAYIM: Saygı, saygı gösteriş T...Altay destanlarında adı geçen bir bey SAYIN: 1- Seçkin, değerli, muteber, güzide, muhterem 2- Saf, halis, arı 3- Güzel, ender rastlanan T..1- İlhanlılar (Bahadır Han) dönemi, bey ve komutanlarından 2-Altay destanlarında adı geçen bir bey SAYINALP: birl. Sayın/Alp SAYINHAN: birl. Sayın/Han T...Altınordu hanlarından (Batu Han’ın öteki adı) SAYIN KARA: birl. Sayın/Kara T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey SAYINAY: birl. Sayın/Ay SAYINBATU: birl. Sayın/Batu T...Kıpçak Hanlarından SAYIN BATUR: birl. Sayın/Batur T...Kazak hanlığı dönemi bey ve komutanlarından SAYINBÖRİ: birl. Sayın/Böri SAYINDI: Saygı duyulan, itibar gören, muhterem, saygın SAYINER: birl. Sayın/Er SAYINTİMUR: birl. Sayın/Timur SAYIR: İçinden su çıkan mağara SAYIŞ: Ödenek

230

SAYIT: Saygın, muteber SAYHAN: birl. Say/Han SAYKAN: birl. Say/Kan SAYKAL: birl. Say/Kal SAYKUL: birl. Say/Kul SAYKUT: birl. Say/Kut SAYLAK: Sayılan, takdir gören, usta, uzman SAYLIK: Şeref, haysiyet, onur SAYMAN: Sayıcı, hesapçı, hesap ve sayı uzmanı, muhasib SAYRI: Üzgün, mahzun, yorgun ilgisiz SAYTAŞ: birl. Say/Taş T...Kırgız oymak beylerinden SAYVAN: Gölgelik, kamelya SAZAĞAN: (Sazan) Soğuk yel SAZAK: 1- Sazlık, bataklık 2- İnce yağan kar 3- Ak bulut 4- Çok konuşan, geveze 5-Poyraz, soğuk esen yel 6-Sezgin, sezici, uyanık T...Kazakların Ortayüz bölüğü oymaklarından SAZAN: 1- Soğuk esen yel 2- Sazlık, bataklık 3- Sezen, sezici T...Kırgızların, Togay ve Girik oymakları dip dedelerinden SEBE: Sevgi, sevi T...Altay Türkleri, Çor oymağı dip dedelerinden SEBÜK: Sevik, sevilen, sevgi gören SEBÜK TEKİN: birl. Sebük/Tekin (Sevük/Tekin) SEÇEN: 1- Titiz, seçici, ayırıcı 2- Konuşkan, hoş sözlü T...1- Yakut destanlarında adı geçen bir bey. Ulu Koyun’un babası 2- Çengizli hanlarından, Camuga’nın ünvanı SEÇİL: 1- Seçkin, güzide, seçilmiş 2- Farklı, olağanüstü SEÇİLİR: Seçkin, güzide SEÇİLMİŞ: Seçkin, güzide SEÇKİN: 1- Farklı, göze batan, olağanüstü 2- İtibar gören, muhterem 3- Peygamber, nebi SEÇKİN ALP: birl. Seçkin/Alp SEÇKİN HAN: birl. Seçkin/Han SEÇKİNAY: birl. Seçkin/Ay SEÇKİNBAY: birl. Seçkin/Bay SEÇKİNBEĞ: birl. Seçkin/Beğ SEÇKİNER: birl. Seçkin/Er SEÇKİNKARA: birl. Seçkin/Kara SEÇKİNKAYA: birl. Seçkin/Kaya SEÇKİNSOY: birl. Seçkin/Soy SEÇKİNTAN: birl. Seçkin/Tan SEÇKİNTAY: birl. Seçkin/Tay SEGREK: Seyrek, ender rastlanan SEĞİRTGEN: 1-Koşucu, atlet 2- Afacan, ele avuca sığmaz, tez canlı SEĞREK: Seyrek, nadir, az rastlanır T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey. Eğrek’in ağabeyi, Usun Koca’nın oğlu SEKİZ APA: birl. Sekiz/Apa T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey SEKİZYİR: birl. Sekiz/Yir T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey SEKMEN: Seviye, mertebe SELÇİK: (Seligcik) 1- Temiz, pakize, namuslu, bakire 2- Küçük kılıç, bıçak 3- Açık,beliğ, fesahetli T...11.Kılıçarslan’ın kızlarından SELÇİK HATUN: Selçik /Hatun

231

T...Fatih Sultan Mehmed Han’ın kızlarından ve Karaca paşanın evdeşi SELÇUK: (Salçuk) (..Bu ad üzerine bazı spekülasyonlar var. Bunun aslı “Salçuk” olmasına rağmen, Arap kayıtlarında, Selcuk ve Selcik olarak geçer. İran kayıtlarında ise Selçug, Selçuk olarak geçer ve hepsi de Türkçe ve yabancı dil uyumsuzluğunun tipik örneği, yanı sıra, alfabe farklılıklarından kaynaklanmaktadır. SELEK: Eli açık, cömert SELEN: 1- Salınan, sallanan, kıvrılan 2- Temiz, pak, namuslu, zarif, bakire 3- Fısıltı, hafif ses 4- Haber, havadis 5- Yılan (Tuva ve Çuvaş Türklerinde) SELENGE: Kıvrılan, kıvrık T...Baykal gölüne dökülen, Türk dünyasının ünlü ırmağı SELENGÜN: birl. Selen/Gün SELİG(Silig): 1- Namuslu, temiz, dürüst, pakize 2- Kibar, narin, zarif SELİGÇİK: (Selçik) Temiz, namuslu, bakire SELİK: (Selig) SELİN: 1- Selen, salınan, haber, fısıltı 2- Sülün kuşu SEMİZ: 1- İri yarı, şişman 2- Besili, bakımlı T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Nayman oymağı, dip dedelerinden SENCER: (Sançar) Bu sözcüğün aslı “Sançar” dır. SENGER: 1- Canavar, ejderha 2- Kale, burç SENGİ: Sevgi, sevi SENGİSUN: birl. Sengi/Sun SENGÜN: Ordu komutanı, general T...Göktürkler ve Uygurlar döneminde, kullanılan askeri ünvanlardan SENGÜN HAN: birl. Sengün/Han T...Çengiz Kaan dönemi, Nayman hanlarından Var han’ın oğlu SEPİL: 1- Yaygın, yayılmış, bulaşmış 2- Kale, hisar SEPİN: 1- Çeyiz, kalın 2- Yaygın, yayık SEREDAY: Yüzük, takı, aksesuar SERİM: 1- Gösteriş, teşhir 2- Sabır, metanet SERİN: 1- Gölge, gölgelik 2- Genişlik, gerilmişlik 3- Soğuğa yakın, hafif soğuk 4- Sabırlı, dayanıklı SERİNAY: birl. Serin/Ay SERİNBAY: birl. Serin/Bay SERİNBEG: birl. Serin/Beğ SERİNGEN: 1- Serince, serinleşmiş 2- Sabırlı, dayanıklı SERİNGÜN: birl. Serin/Gün SEVAL: birl. Sev/Al SEVEN: Sevmek...den sevgi sahibi, şefkatli, tutkulu SEVENAY: birl. Seven/Ay SEVENGÜN: birl. Seven/Gün SEVER: (..Sevmekden) SEVERGE: 1- Dost, yakın, yaren 2- Aşk, sevgi, tutku SEVERGÜN: birl. Sever/Gün SEVGİ: Sevme eyleminin nüvesi SEVİ: Sevgi, sevgi eğilimi, sevgi yakınlığı SEVİGEN: Seven, sevgisini veren SEVİK: 1- Sevilen, sevgi gösterilen, sevgiye layık, sevgili 2- Dost, gönüldaş SEVİK KÜL ERKİN: Sevik/Kül/Erkin T...Bilge Kağan dönemi, bey ve komutanlarından SEVİL: Sevilen, el üstünde tutulan SEVİLAY: birl. Sevil/Ay SEVİLGEN: Sevilen, aşırı ilgi gören SEVİM: Sempati, alım, çekicilik- sevgiye yol açan SEVİM BİGE: birl. Sevim/Bige

232

T...(Bazı tarih kaynaklarında, ünlü, “Siyun Bige” bu ad ile de geçmektedir.) SEVİMLİ: Çekici, sempatik SEVİN: Sevinç, mutluluk T...Sasaniler’den, Miran Şah’ın evdeşi SEVİNAY: birl. Sevin/Ay SEVİNÇ: Neşe, coşku, sevinme duygusu, mutluluk SEVİNÇ HAN: Sevinç/Han T...Oğuzname’de, Baydu Han’ın oğullarından SEVİNÇBEK: birl. Sevinç/Bek SEVİNÇEK: Sevinilecek şey, sevinç kaynağı SEVİNDÜK: Mutluluk, bahtiyarlık (Uzun süren bir çocuksuzluk döneminden sonra, çocukları olan ailelerin sık kullandığı, geleneksel adlardan) T...Kırgızların, argın oymağı dip dedelerinden SEVİNDÜK ALP: birl. Sevindük/Alp T...Otman beğ dönemi beylerinden. Samsama beğ’in kardeşi SEVİNMİŞ: Sevinçli, mutlu, mutlu olmuş SEVİNTİ: 1- Mutluluk, mutlu olmaya değen 2- Ferahlık, gevşeme, rahatlık, huzur SEVTAP: birl. Sev/Tap SEVÜK: Sevilen, sevgili, canan SEVÜK ALP: birl. Sevük/Alp SEVÜKBAY: birl. Sevük/Bay SEVÜKBİGE: birl. Sevük/Bige SEVÜK TİGİN: birl. Sevük/Tigin T...Gazneliler devletinin kurucusu ve Gazneli Mahmud Han’ın babası SEYHAN: (Sayhan) T...Kuman hanlarından SEYİRTGEN: Afacan, çalışkan, ele avuca sığmaz SEYREK: Az rastlanır, sıra dışı SEZEK: 1- Hassas, duygulu, ferasetli 2- Sezgi, anlayış, kavrayış, his SEZEN: Anlayan, kavrayan, hisseden SEZENAY: birl. Sezen/Ay SEZENBAY: birl. Sezen/Bay SEZENER: birl. Sezen/Er SEZER: Hassas, duygulu, fark edici SEZGEK: (Sezek) SEZGİ: İdrak, seziş, hissediş, ilham SEZGİN: Hassas, sezici SEZGİNALP: birl. Sezgin/Alp SEZGİNAY: birl. Sezgin/Ay SEZGİNBAY: birl. Sezgin/Bay SEZGİNER: birl. Sezgin/Er SEZGİR: Hassas, narin, alıngan SEZGİŞ: Hassas, alıngan SEZİGEN: Sezen, sezgin SEZİK: Sezgin, içli SEZİKLÜ: Tedbirli, sezici SEZİM: Hissediş, anlayış SEZİMTAL: Hassas, duygulu SEZMİŞ: İdrak eden, anlayan SIBAK: Sopa, değnek T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü Bayoğlu oymağı, dip dedelerinden SIÇMAZ: (Saçmaz) Tutumlu, tedbirli T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları, dip dedelerinden

233

SIDAL: Muktedir, güçlü, egemen SIGUN: 1- Yabani geyik 2- Emek, zahmet, sıkıntı SIĞIN: Erkek geyik, Ala geyik SIĞINAK: Sıkı korunan, sığınılacak yer, yoğun ve katı olan yer SIĞINDIK: Bağlılık, sadakat SIĞLAM: 1- Sağlam, sıkı, yoğun 2- Sine, bağır SIK: Katı, yoğun SIKI: Katı, sıkılmış, yoğun SIKILGAN: Daralmış, daralan, sıkılaşan, utangaç SIKIN: 1- Keder, yas, üzüntü, sıkıntı 2- Alageyik SILIV: Temiz, pakize, bakire SILKIM: Cesur, gözükara SIN: 1- Deney, deneme 2- Endam, gösteriş SINAÇI: Hakem, sınayıcı SINAĞ: Sınav, imtihan, deneme SINAK: Deney, sınav, imtihan SINAUVU: Sınav, deney SINAYÇI: Hakem, sınayan SINÇI: Hakem, sınaçı SINDIRAÇ: Bülbül SIRAY: Çehre, yüz, beniz SIRGA: 1- Küpe, takı, aksesuar 2- Armağan, bahşiş 3- Halka, halkalı SIRGALU: Küpeli T...Kazakların Uluyüz bölüğüne bağlı oymak beylerinden SIRGATİGİN: birl. Sırga/Tigin SIRMA: Sırlı, boyalı, gümüş tel SIYKIM: Sevgili, canan T...Kazakların, Uluyüz bölüğü, oymak beylerinden SIYLI: 1- Sevimli, sempatik, muteber 2- Armağan SIYLIHAN: birl. Sıylı/Han SIYLIK: Armağan, bahşiş SIYURGAL: Armağan SIZGIÇ: Kalem, yazgaç SIZIM: Sızı, yakınma, hüzün SİBEL: 1- Buluttan ayrılıp henüz yere düşmemiş yağmur tanesi 2- Buğday, buğday tanesi SİLGİ: Arınma, temizlik, parlaklık SİLİG: 1- Temiz, namuslu, dürüst 2- El değmemiş, bakir, bakire 3- Tatlı dilli SİNÇE: Çehre, beniz SİNGİL: Küçük kız kardeş SİNGİN: Mahçup, sıkılgan SİNGİAY: birl. Singi/Ay SİNKEL: İmtiyazlı, ayrıcalıklı SİNKİL: İmtiyazlı SİR: 1- Şeciye, soy, kök 2- Birleşik, birleşmiş, müttehid SİR YABGU KAĞAN: birl. Sir/Yabgu/Kağan T...Batı Göktürkleri kağanlarından SİREK: Zeki, akıllı SİTACU: Nazlı, narin, alıngan, hassas SİYAVUŞ: Sevimli, sempatik, sevgiye layık SİYENDİ: Sevilen, sevilmiş, sevgiye layık SİYREK: Az rastlanır, seyrek bulunur SİYUN: Sevim, sevimlilik, sempati, beğeni SİYUN BİKE: birl. Siyun/Bike (Sevim Bike)

234

T...Türk tarihinin ünlü kadın simalarından. Kazan hanlarının sonuncusu olan Uzamış Han’ın anası. Başından geçen olayların ilginç oluşu, adına destan yazılmasına neden olmuştur. SİYURAN: Utkan, muzaffer SİYURGAL: 1- Ödül, armağan, ödül alma 2- Madalya, askeri nişan SİYURGATMIŞ: 1- Düşmanı bozguna uğratmış 2- Başarılı, ödül ve övgü almış T...1- Kutluk devleti hanlarından 2- Karakıtaylılar devleti hanlarından 3- Timur Kürkan Han’ın komutanlarından ve Kazan valilerinden SİYÜNÇ: Sevinç, mutluluk T...Şeyban hanlığı, hanlarından SİZGEK: Zeki, sezgin, müdrik SİZÜÇEN: Hassas, zeki, uyanık, akıllı SOBAY: 1- Bekar, yalnız, münferit 2- Silahını iyi kullanan, deneyimli asker, savaşçı SOGUM: (Sokum) SOĞAY: Sağlıklı, zinde, dinç T...Yenisey ırmağı kıyılarında yaşayan, Altay Türkleri bölüğünden bir Türk oymağı SOKMAN: 1- Mert, dürüst 2- Diz kapağına kadar gelen uzun bir tür çizme (Türkmen çizmesi) T...Artukoğulları beyliğinden. Artuk Beğ’in oğullarından SOKULAG: 1- Adak, kurban 2- Sokulgan, munis, cana yakın T...Kırgızların, Manguş oymağı, dip dedelerinden SOKULGAN: Cana yakın, munis SOKUM: Kurban, adak SOLAGAY: 1- Solak 2- Ters, hiddetli, öfkeli SOLAK: 1- Asker yöneten, asker sevk eden (Sulag) 2- Sol el ve ayağını kullanan T...Avar hanlarından. Bayan Han’ın, Bizans elçisi SOLAŞIGLI: Yararlı, çok yararlı, iş bitirici SOLGUN: Rengi kaçmış, yıpranmış, hüzünlü SOLGUNAY: birl. Solgun/Ay SOLGUR: (Salgur) Atak, saldırı SOLHAN: birl. Sol/Han SOLIN: Araştırmacı, meraklı SOLMAGAN: Canlı, ölümsüz, solmaz SOLMAZ: Canlı, diri, çekici SOLMAZAY: birl. Solmaz/Ay SOLŞAD: birl. Sol/Şad T...Uygurlar döneminde, orduların sol cenahını yöneten komutanlara verilen bir askeri unvan SOLTU: Soludu, soluklu T...Kırgızların, Togay oymağı, dip dedelerinden SOLUK: Nefes, can T...Hazar imparatorluğu dönemi bey ve komutanlarından SONAY: birl. Son/Ay SONER: birl. Son/Er SONGAR: Sungur, şahin T...İlhanlılar dönemi komutanlarından SONHAN: birl. Son/Han SONUÇ: 1- Son, bitim, kıyı 2- Uç, sınır, limit T...Otmanlı ve Salçuklular döneminde, sınır karakollarında görev yapan kişiler verilen bir ad SORGUÇ: Başa takılan çelenk SORGUN: Söğüt türü bir ağaç SOVAY: (Sobay) SOYAK: birl. Soy/Ak SOYALP: birl. Soy/Alp SOYAR: birl. Soy/Ar SOYARIK(Ğ): birl. Soy/Arık

235

SOYBARS: birl. Soy/Bars SOYBÖRÜ: birl. Soy/Böri SOYBUĞA: birl. Soy/Boğa SOYÇA: Soylu, soyluca SOYDAM: 1- Soylu, soyunu düşünen 2- Ailesine bağlı, yuvasına bağlı SOYDAN: 1- Soylu, soylu bir aileden gelen 2- Hanedan, hanedanlık SOYDAŞ: Aynı soydan gelen, aynı soyun kişileri SOYER: birl. Soy/Er SOYHAN: birl. Soy/Han SOYKAN: birl. Soy/Kan SOYKURT: birl. Soy/Kurt SOYKUT: birl. Soy/Kut SOYLAMIŞ: 1- Soyunu çoğaltıp, kutsayan, örgütleyen 2-söz, söyleyen, konuşmacı, hatip SOYLU: Asil, asalet sahibi SOYLUHAN: birl. Soylu/Han SOYON: (Sayın) T...Altay Türkleri, Kişiler oymağı, dip dedelerinden SOYSAL: birl. Soy/Sal 1- Ünlü, meşhur 2- Soylu, asil 3- Medeni, uygar SOYTAN: birl. Soy/Tan SOYUAK: birl. Soyu/Ak...Soylu SOYUALP: birl. Soyu/Alp SOYUBAY: birl. Soyu/Bay SOYUER: birl. Soyu/Er SOYUHAN: birl. Soyu/Han SOYURGAL: 1- Ödül, askeri ödül,madalya, nişan 2- Armağan, bağış, ihsan SOYURGAT: İhsan, bahşiş SÖKE: Diz üstü çöküş, çökme SÖKMEN: 1- Yiğit, gözükara, düşmana diz çöktüren, dize getiren, buyruğunu dinleten 2- Sokman, uzun çizme SÖKMENBAY: birl. Sökmen/Bay SÖKÜR: 1- Kızgın, hiddetli, kabarmış 2- Dize getiren, diz çöktüren,buyruğunu dinleten SÖKÜRMÜŞ: Dize getirmiş, baş eğdirmiş SÖN: Güçten kesilme, azalma SÖNMEZ: 1- Canlı, enerjik, ateşli, iddialı 2- Parlak, göz alıcı SÖNMEZAY: birl. Sönmez/Ay SÖNÜ-k- : Sönük, pasif, cansız, heyecansız SÖYKEM: Sempati, sevim, sevimlilik SÖYLEM: Anlatım, hitap, hitabet, demeç, izah SÖYLENCE: Efsane, mit, destan, lejant SÖYÜ: 1- Aşk, sevda 2- Sevinç SÖYÜÇEN: 1- Aşık, sevdalı 2- Sevinçli, mutlu SÖYÜNDÜK: Sevindik T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Argın oymağı, dip dedelerinden SÖZBAY: birl. Söz/Bay Söz zengini, hatip, söz cambazı SÖZBİR: birl. Söz/Bir mec. Doğruluk, dürüstlük, söz birliği, sadakat SÖZEÇEN: (Sözen) SÖZEN: Hatip, konuşmacı SÖZER: birl. Söz/Er, mert, sözünün eri SÖZERİ: birl. Söz/Eri, mert, sözünün eri SU: 1- Sıvı 2- Asker, er, erat SUAÇAR: birl. Su/Açar SUALP: birl. Su/Alp SUAT: birl. Su/At

236

SUAY: birl. Su/Ay SUBAK: Sopa, değnek, cop T...Kırgızların, Togay ve Buğu oymakları, dip dedelerinden SUBALA: birl. Su/Bala SUBAY: birl. Su/Bay 1- Bilgili ve deneyimli asker 2- Hafif süvari, atlı asker 3- Bekar evlenmemiş (Anadolu ve Azerbaycan’da) 4- Çocuksuz, çocuğu olmayan ( Kazak ve Kırgızlarda) SUBEG: birl. Su/Bey SUBEGÜM: birl. Su/Begüm SUBÖRİ: birl. Su/Böri SUBUTAY: (Sabutay) SUÇUR: birl. Su/Çur SUER: birl. Su/Er SUERİ: birl. Su/Eri SUGAY: Aya benzer, ay parçası SUĞUNÇAK: Sığınak, sığınılacak yer, sine, bağır SUKAN: birl. Su/Kan SUKTA: Sıkıcı, ezici, acı kuvvete sahip SUKTABUĞA: birl. Sukta/Boğa T...Uygur kağanlığı dönemi, bey ve komutanlarından SULAK: 1- Asker sevk eden, sefere çıkan 2- Sulu, verimli, münbit SULAMIŞ: (Sülemiş) SULU ÇUR: birl. Sulu/Çur T...Göktürkler devleti, bey ve komutanlarından SULU HAN: (Sulu Kağan) birl. Sulu/Han T...Bati Göktürklerine bağlı, Türgiş beylerinden. Arap işgallerine karşı, Türk topluluklarını örgütleyerek, bir çok direniş ve savaşlarda komutanlık etmiş ve Arapları yenerek, onların ilerlemeye ve yayılmalarını engellemiş bir ...bey olan bu ulu kişi. Bilge Kağan’ın da dünürüdür. SULUKAN: birl. Sulu/Kan SUN: 1- Çağrı, davet 2- İncelik, nezaket 3- Vermek, ihsanda bulunmak SUNA: 1- Emsalsiz güzellik 2- Yeşilbaş ördeği SUNAK: Adak, kurban SUNAR: 1- Davetkar 2- Cömert, abadan SUNAY: birl. Sun/Ay SUNAYAN: Çığırıcı, davetkar SUNÇA: Sunak, adak SUNÇAK: Adak, kurban SUNGU: Bağış, ihsan, ikram SUNGUN: 1- Yetenek, yetenekli 2- Sunulan, adak, hibe T...Çengiz Kaan’ın kayın eçesi ve Konrat oymağı beylerinden SUNGUNALP: birl. Sungun/Alp SUNGUNAPA: birl. Sungun/Apa T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey SUNGUR: 1- Kartal 2- Şahin T...Göktürkler dönemi beylerinden Kürşad’ın kırklarından SUNGUR ALP: birl. Sungur/Alp T...Otmanlıların, (Otman ve Orhan beğ) dönemi bey ve komutanlarından SUNGUR HAN: birl. Sungun/Han SUNGUR SANÇAR: birl. Sungun/Sançar T...Baybars Han’ın komutanlarından ve Halep valisi SUNGURAY: birl. Sungur/Ay SUNGURBAY: birl. Sungur/Bay T...Salçuklular dönemi, atabeylerinden SUNGURBEK: birl. Sungur/Bek

237

T...Mısır- Türk kölemenleri devleti, Şam valilerinden SUNGURCA: Sungur yavrusu, küçük sungur SUNGURTAN: birl. Sungur/Tan T...Otmanoğullarının dokuzuncu göbek dedelerinden SUNGURTEKİN: birl. Sungur/Tekin SUNGURTİGİN: birl. Sungur/Tigin T...Dokuz Oğuz destanında adı geçen bir bey SUNGURTİMUR: birl. Sungur/Timur SUNİÇİN: birl. Sun/İçin SUNKA: Sunak T...Oğuznamede adı geçen, Oğuz’un torunlarından SUNKAK: Sunak T...Kulagu Han’ın komutanlarından SUNKAR: Sungur T...Otmanoğullarının on ikinci göbek dedelerinden SUNKUR: Sungur T...Salçuklular (Sançar Han) dönemi komutanlarından SUNTAY: birl. Sun/Tay T...Kulagu Han’ın gençlik arkadaşı ve komutanlarından SUNU: İkram, davet, bağış, armağan SUSKUÇAK: Küçük, körpe T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey SUSÜ: Sağlık, şifa SUTAY: birl. Su/Tay T...Ertuğrul beğ’in amcalarından SUTAY BAGATUR: birl. Sutay/Bagatur T...Çengiz Kaan’ın komutanlarından SUTİGİN: birl. Su/Tigin T...Kürşad’ın ilk adı. Şad olmadan önceki ad ve ünvanı SUTU BOĞDA: Mübarek, Tanrısal, Tanrıdan gelen (Eski dönem Tanrı sıfatlarından) T...Çengiz Kaan’ın ünvanlarından SUVAN: Savaşçı, cengaver T...Kazakların, Uluyüz bölüğü, oymak beylerinden SUVAR: Bolluk, bereket T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey SUVAT: 1- Su kanalı 2- Suyun taksim edildiği yer SUYUN: (siyun, sevim) Sevimlilik, sempati, niyet SUYUNÇUK: 1- Sevinç, sevimlilik 2- Müjde SÜRER: birl. Su/Er SÜÇÜG: (Süçig) Tatlı, lezzetli, hoşa giden T...Türkmenlerin, Yaymut, Atabey ve Küçük Tatar oymakları, dip dedelerinden SÜDÜN: birl. Süt/Ün, Soylu, temiz T...Oğuzname’de adı geçen bir bey SÜLEDİ: Saldırgan, akın yapan, akıncı SÜLEK: Saldırgan, akıncı SÜLEMİŞ: 1- Akıncı, saldırgan, düşman üzerine asker yollayan 2- İyi silah kullanan, silahşor T...1- Mısır- Türk kölemenleri hanlarından. Baybars Han’ın oğlu 2- Salçuklular dönemi bey ve komutanlarından 3- Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından SÜLÜN: Uzun kuyruklu, renkli bir kuş SÜLÜNBİGE: birl. Sülün/Bike SÜNE: Ruh, can SÜNGÜ: (Süngük) 1- Kesici ve delici, uzun bıçak 2- Kemik, kemik parçası, kemikle yapılan mızrak 3- Eskiden, mezar başlarına dikilen sırık

238

SÜNGÜBAY: birl. Süngü/Bay SÜNGÜK: Süngü SÜNGÜŞ: Süngü darbesi, süngü hamlesi, süngüleme, savaş SÜNGÜTAY: birl. Süngü/Tay SÜRÇEK: Yemek, oyun ve eğlence için yapılan, gece toplantısı SÜRÇÜK: (Sürçek) SÜREN: 1- Asker sevk eden, savaşa asker yollayan 2- Haykırış, nara, savaş narası 3- Süs, makyaj SÜRER: 1- Asker sevk eden 2- Dölleyen, döl yapan SÜRGİT: 1- Payidar, kalıcı 2- Ulak, postacı SÜRÜK: (Sürek, sürdek, süren) T...Babür han dönemi bey ve komutanlarından SÜRÜN: Süs, makyaj, makyaj malzemesi SÜSÇEN: Kargı ve kılıç saplamada usta olan kişi SÜSMEN: 1- Süslü, süsü ve süslenmeyi seven 2- Tos atan, toslayan T...Karahanlılar dönemi komutanlarından SÜSÜN: Süslü, işveli, sempatik, çekici SÜSÜN BİGE: birl. Süsün/Bige T...Timur Kürkan Han’ın gelini, Şahruk’un evdeşi SÜVERCE: Canan, aşık olunan, maşuka SÜYEK: Kemik, soy, sop SÜYGEN: Sevgili, canan SÜYÜK: Kemik, soy, oymak SÜYÜM: 1- Sevim, sempatik 2- Görüş, kanaat SÜYÜN: Sevim, sempati SÜYÜNÇ: 1- Sevinç,mutluluk 2- Müjde SÜYÜNÇÜ: (Süyünç) müjde SÜYÜNÇÜK HAN: birl. Süyünçük/Han T...Babür Han dönemi, Taşkent hanlarından SÜYÜRGE: Toy, şölen, ziyafet SÜYÜŞ: Buse, öpücük SÜZEM: Diksiyon, söz söyleme ve konuşma ahengi SÜZGE: Tarak, çok ince dişli saç tarağı SÜZGÜ: 1- Tarak 2- Süzgeç SÜZGÜN: 1- Arınmış, süzülmüş 2- Mest, mahmur, kendinden geçmiş 3- Göz alıcı, alımlı, fettan SÜZGÜTAY: birl. Süzgü/Tay

239

-Ş- ŞAD: (Şat) 1- Ordu komutanı, general 2- Tigin, prens 3- Cesur T...Göktürkler döneminde, Kağan sülalesinden olanlar, ordu içinde gösterdikleri yararlılıklara göre, yüksek düzeyde bir komuta kademesine geçince bu ünvanı alırlardı. Sonraları, Uygurlar ve Karahanlılarda da, bu unvan kullanılmıştır. ŞADABEK: birl. Şad/Bek T...Kırgız oymak beylerinden ŞADAPIT: Şad’a bağlı birlik ve beyliklerin genel adı ŞAKAR: 1- Şakır, bülbül gibi öter 2- Çakar, cesur ŞAKIBEK: birl. Çakı/Bek ŞAKIR: 1- Öter 2- Çakır ŞAKRU: Çağrı, mesaj, davet ŞAMAN: Kam, baksı, büyücü, rahip ŞANÇI: Saplayıcı, iyi ok ve kargı kullanan, silahşor T...Çengiz Kaan’ın komutanlarından ŞANDA: Alçak ve rutubetli yer ŞANYU: (Tanyu) Sonsuzluk, genişlik ŞARA: (Çara) Ufuk, ufuk çizgisi ŞAŞ: 1- Şiş, sivri uçlu, et pişirme aracı 2- Taş 3- Dış kısım, dışarı dışarıda kalan, taşra ŞAŞLIK: Şiş, şiş kebabı ŞAYBAL: Şımarık, nazlı ŞAYLAN (çaylan): Nazik, kibar, neşeli, güleryüzlü ŞAYLIĞ: Şeref, onur ŞEYBAN: (Şeban, şıban, çıbın, zıbın) Sinek, haşarat T...Oğuznamede, Oğuz Kağan’ın vezirlerinden ŞIBAN: (Çıbın, şeyban) ŞIMGA: Acele, aceleci ŞORAMUN: (Çoramun, çuramun) Ruhlarla ilgilenen, kötü ruhları kovan T...Çengiz Kaan dönemi komutanlarından ŞORAY: birl. Çor/Ay ŞORBEGÜM: birl. Çor/Begüm ŞORLAK: Şorul, şorul akan su, çağlayan ŞORYARUK: birl. Çor/Yaruk ŞÖLEN: Yalnızca fakir ve kimsesizlere verilen toy, yemek ziyafeti, Bey yemeği ŞUBAN: (Şıban, şeyban) ŞUMGA: Aceleci, tez kanlı ŞURLAK: Çağlayan ŞURLAYU: Çağlayan ŞÜYÜN: Müjde

240

-T- TABAN: 1- Tapan, tapınan 2- Temas, dokunma, vurma 3- Dizi, sıra, kafile T...Altay Türkleri, Beltir oymağı, dip dedelerinden TABAN BATUR: birl. Taban/Batur T...Timur Kürkan Han’ın komutanlarından TABAR: 1- Tapan, tapınan 2- Vuran, döven, dövüşçü TABARU: (Tabar) T...Kazak hanlığı dönemi, bey ve komutanlarından TABAY: (Tapay) birl. Top/Ay T...Kazak hanlığı, beylerinden TABGAÇ: 1, Dövüşçü, kavgacı 2- Ulu, saygıdeğer, muhterem 3- Tapıcı,tapınıcı T...Çin kayıtlarında “Topa” olarak da geçer TABGAÇ KAĞAN: birl. Tabgaç/Kağan T...Göktürk kağanlarından TABGAÇU: (Tabgaç) TABGAÇYEKE: birl. Tabgaç/Yeke T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey TABIN: (Tapın) İbadet T...1- Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Yediuruğ oymağı, dip dedelerinden 2- Başkurt oymaklarından TABKI: Vicdan TABU: (Tapı, tapu) Kutsanmış, kutlu yapılmış, tapılacak duruma getirilmiş TABUK: 1- Tabu 2- İnayet, yardım, hizmet TABUN: Tapın, ibadet TABUNAY: birl. Tabun/Ay T...Başkurt oymaklarından TAÇA: Tasarı, kurgu, plan TAÇABEGÜM: birl. Taça/Begüm TAÇAM: Tasarı, plan, kurgu, senaryo T...Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın torunu TADIK: Tat, lezzet, damak TADIK ÇUR: birl. Tadık/Çur T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey TAG: (Tak, tağ, dağ) T...Karahanlılar dönemi, Oğuz beylerinden TAGA: 1- Silah 2- Kural, kaide 3- Saygıdeğer, hürmet edilen TAGAY: 1- Saygı duyulan kişi 2- Dayı, ana tarafından gelen akraba T...Kırgızların, Sazan oymağı, dip dedelerinden TAGI: 1- Dindar, inançlı 2- Takı, aksesuar T...Kırgızların, Girik oymağı dip dedelerinden TAGUK: Tavuk TAĞ: Dağ T...Altay Türkleri, Beltir oymağı, dip dedelerinden TAĞALP: birl. Dağ/Alp TAĞAN: Üç ayak, saçayağı TAĞANER: birl. Tağan/Er TAĞAŞAR: birl. Dağ/Aşar mec. Azimli, kararlı T...Çengiz Kaan’ın andası ve gençlik arkadaşlarından TAĞATAY: birl. Dağ/Atay T...Kırgız oymak beylerinden TAĞAY: birl. Dağ/Ay

241

T...Çengiz Kaan’ın Karabudun’ dan gelip yükselen bey ve komutanlarından TAĞBEK: birl. Dağ/Bek TAĞLUK: Dağlık, dağlık bölge TAĞLUK BARLAS: birl. Tağluk/Barlas T...Timur Kürkan Han dönemi, bey ve komutanlarından TAĞMA: 1- Dağ eteği 2- Elçi, devlet temsilcisi, devlet görevlisi T...İlhanlılar dönemi, bey ve komutanlarından TAĞMAÇ: (Tağma) T...Türk mitolojisinde, Böriteçine’nin torunlarından TAĞTEKİN: birl. Dağ/Tekin T...Şam Salçukluları, bey ve komutanlarından TAĞTİMUR: birl. Dağ/Timur TAĞUDAR: 1- Heybetli, dağ gibi 2- Dağıtıcı, yok edici, yıkıcı, şiddetli 3- Kısmet, nasip T...Kulagu Han’ın oğlu. Abaka Han’ın kardeşi TAKAK: Ucu, ateşli ok T...Salçukluların, dip dedelerinden TAKAY: 1- Dayı, ana tarafından akraba 2- Dolunay TAKGÜN: birl. Dağ/Gün T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey TAKIĞ: Takı, ziynet, aksesuar, mücevher TAKIR: Takı, ziynet TAKIŞ: Takı, süs, aksesuar TAKIŞKAYA: birl. Takış/Kaya T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey TAKİ: Dindar T...Kıpçak hanlığı dönemi, beylerinden TAKSUK: Harika, olağanüstü, anormal TALA: 1- İri cüsseli, heybetli 2- Seçkin, güzide TALABUĞA: birl. Tala/Boğa TALAKAN: Yağmacı, yağmalayan TALAN: Yağma, yağmalama, üşüşme, saldırı T...Avar hanlarından TALANBAY: birl. Talan/Bay TALANHAN: birl. Talan/Han T...Cücen hanlarından TALAS: 1- At yarışlarındaki, başlangıç ve bitiş çizgisi 2- Fırtına, kum fırtınası 3- Dalga 4- Tartışma, münakaşa T...1- Oğuz Kağan’ın torunlarından 2- Kırgızların, oymak beylerinden TALAY: (Taluy, Tulay, Toluy,Tolu) 1- Okyanus, derya, büyük deniz, büyük göl mec. Ululuk, büyüklük, sonsuzluk 2- Gelecek, ikbal 3- Seçkin,güzide T...Şamanist gelenekte Deniz ve göllere bakan Tanrı TALAZ: Dalga TALI: Güzide, seçkin TALIKU: Seçkin, güzide, beğenilen T...Çağatay hanlarından TALIMAN: Seçkin, güzide TALKILIÇ: (Dalkılıç) Zırhsız, korumasız TALKAN: Kızartılmış tahıl TALPIN: Faal, aktif, çalışkan, himmetli TALŞIK: İtimat, teminat, güvence TALU: (Tolu, Taluy, Talay, Tulay) T...Çengiz Kaan’ın en küçük oğlu. Çeşitli tarih kayıtlarında bu ad, dört biçimde de yazılır

242

TALUALP: birl. Talu/Alp TALUBEK: birl. Talu/Bek TALUPARS: birl. Talu/Pars TALUY: (Talay) TAMAÇ: (Tağmaç) TAMAN: Duman, sis T...Atilay Han’ın dedelerinden TAMAN TARKAN: birl. Taman/Tarkan T...Göktürkler dönemi, bey ve komutanlarından TAMAR: 1- Damla, damlayan 2- Demir, demir cevheri TAMARBALA: birl. Tamar/Bala TAMGAÇ: Memur, devlet memuru, damgacı, devlet görevlisi T...Harzemliler (Tekeş Han) dönemi bey ve komutanlarından TAMGAÇHAN: birl. Tamgaç/Han T...karahanlı hanlarından TAMGAÇU: (Tamgaç) T...Babür kağan dönemi beylerinden TAMIŞ: 1- Demiş, söylemiş, bilgili, deneyimli, sözüne değer verilen, sözüne güvenilen 2- Damla TAMIŞBAY: birl. Tamış/Bay TAMIŞBEK: birl. Tamış/Bek TAMIŞER: birl. Tamış/Er TAMİR: Temir, demir TAMİZ: Damla TAMTUK: Büyük ve kuvvetli ateş TAMU: (Tamuğ) Yerin dibi, yer altı, cehennem T...Şamanist gelenekte, kötü kişi ve ruhların, öldükten sonra gittikleri yer TAMUALP: birl. Tamu/Alp TAMUBEG: birl. Tamu/Beğ TAMUHAN: birl. Tamu/Han TAMUKAN: birl. Tamu/Kan TAN: (Tang) 1- Gün açımı, gün doğumu, şafak 2- İlginç, acayip, şaşkınlık yaratan 3- Tatlı, tat veren, huzur veren T...Hun hanlarından, Şapolya Han’ın yeğeni TANA: (Dana) dana, iki yaşındaki inek yavrusu T...1- Türkmenlerin, Yaymut, Küçük Tatar ve Atabey oymakları, dip dedelerinden 2- Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu oymağı, dip dedelerinden TANALMIŞ: birl. Tan/Almış TANALP: birl. Tan/Alp TANALTUN: birl. Tan/Altın TANATAR: birl. Tan/Atar TANATMIŞ: birl. Tan/Atmış T...Uygur yazıtlarında Adı geçen bir bey TANAY: birl. Tan/Ay TANAYDIN: birl. Tan/Aydın TANAYIT: birl. Tan/Ayıt T...Timur Kürkan hanın eniştesi TANBAY: birl. Tan/Bay TANBEGÜM: birl. Tan/Begüm TANBEK: birl. Tan/Bek TANBERDİ: birl. Tan/Verdi TANBERK: birl. Tan/Berk TANBİGE: birl. Tan/Bike TANBOĞA: birl. Tan/Boğa

243

TANBULAÇ:birl. Tan/Bulaç TANDAĞ: birl. Tan/Dağ TANDOĞAN: birl. Tan/Doğan TANDOĞDU: birl. Tan/Doğdu TANDOĞMUŞ: birl. Tan/Doğmuş TANDORA: birl. Tan/Doru TANDORU: birl. Tan/Doru TANDORUK: birl. Tan/Doruk TANDU: 1- Tan vakti, tan vaktinde doğmuş 2- Alev, alevli büyük ateş T...Altay Türkleri, Kişiler oymağı, dip dedelerinden TANDU HATUN: birl. Tandu/Hatun T...Celayirliler devleti hanlarından Şah Levent’in evdeşi TANDU MENGÜ HAN: birl. Tandu/Mengü/Han T...Altınordu hanlarından TANDUALP: birl. Tandu/Alp TANDUBAY: birl. Tandu/Bay TANDUBEK: birl. Tandu/Beğ TANDUGÜN: birl. Tandu/Gün TANDUHAN: birl. Tandu/Han TANER: birl. Tan/Er TANERBAY: birl. Taner/Bay TANERİ: birl. Tan/Eri TANG: 1- Mucize, olağanüstülük 2- Tan vakti 3- Giriş, antre TANGAK: Kaygı, endişe TANGATMIŞ: (Tanatmış) birl. Tan/Atmış T...Babür kağan dönemi bey ve komutanlarından TANGÖK: birl. Tan/Gök TANGSU: birl. Tang/Su TANGSUK: Mucize, şaşırtıcı olay, olağanüstülük TANGUT: (Tankut) Savaşlarda, mızrak ve tuğların yanına ya da ucuna takılan ipek kumaş, flama TANGUTAY: birl. Tangut/Ay TANGÜN: birl. Tan/Gün TANHAN: birl. Tan/Han T...Göktürkler (İşbara kağan) dönemi, bey ve komutanlarından TANHATUN: birl. Tan/Hatun TANIK: 1- Tanuk, şahit, gözlemci 2- Tanıdık, dost, yaren TANIKBEG: birl. Tanık/Beğ TANIKER: birl. Tanık/Er TANIL: Ünlü, meşhur, tanınan TANIP: Tanınmış, ünlü TANIR: Ünlü, tanınmış T...Başkurt oymaklarından TANIŞ: 1- Tanınan, bilinen, aşina, tanıdık 2- Danışılan, bilgi ve deneyimine başvurulan, danışman T...Akşitler devleti dönemi, Şam valisi TANIŞALP: birl. Tanış/Alp TANIŞBAY: birl. Tanış/Bay TANIŞBEK: birl. Tanış/Bek TANIŞER: birl. Tanış/Er TANIŞHAN: birl. Tanış/Han TANIŞIK: Yakından tanınan, tanıdık, bildik, dost, yaren TANIŞMAN: (Danışman) Tanış, danışılan, bilgili kişi ( Türkçe’den Farsça’ya geçen adlardan) TANIT: Tanınacak nitelikte, belirgin, tanınabilen TANİZ: birl. Tan/İz

244

TANJU: (Tanyu) Sonsuz genişlik, ululuk,olağanüstülük, mucize gibi T...Hun imparatorlarının ünvanlarından TANKAN: birl. Tan/Kan T...Şato Türkleri kağanlarından (Tarkan Kağan) TANKİŞİ: birl. Tan/Kişi T...Kıpçak hanlarından, Yen Timur Han’ın oğlu TANKOÇ: birl. Tan/Koç TANKUL: birl. Tan/Kul TANKULİ: birl. Tan/Kuli TANKURT: birl. Tan/Kurt TANKUT: birl. Tan/Kut TANKUTAY: birl. Tan/Kutay TANKÜÇ: birl. Tan/Güç TANLA: 1- Şaşılası, ürkütücü, olağanüstü, mucize 2- Suçlayan, yargılayıcı 3- Doğuş, tan vakti TANLAĞI: Mucize TANLAK: (Tanla) TANMAN: Tan vakti doğan TANPINAR: birl. Tan/Pınar TANRIDAĞ: birl. Tanrı/Dağ “ Tanrı Dağı” T...Çok eski dönemlerden beri, kutsanarak, Tanrı tarafından yalnızca Türklere tahsis edildiğine inanılan ve halen kutlu kabul edilen sıradağların genel adı TANRIKULU: birl. Tanrı/Kulu TANRIKUT: birl. Tanrı/Kut T...Tanrısal, Tanrıdan gelen, Tanrının Kutunu üzerinde bulunduran, hazret, haşmetmaap, Hun imparatoru Mete Han’ın ünvanı TANRIKUT METE: Tanrıkut/Mete TANRIVERDİ: birl. Tanrı/Verdi T...İznik Salçuklularından ve Kılıçarslan’ın komutanlarından TANRIVERMİŞ: birl. Tanrı/Vermiş T...Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın kırklarından TANSIĞ: (Tansık,Tansu) hayret verici, şaşırtıcı, olağanüstü TANSIKBAY: birl. Tansık/Bay TANSU: 1- Tansık, mucize 2- Yadigar, armağan 3- Birleşik, müttehid TANSUK: (Tansu) TANTAŞ: birl. Tan/Taş TANTIK: 1- Çok konuşan, konuşkan 2- Tanıdık, hısım, ahbap TANTOLU: birl. Tan/Dolu TANTÜN: birl. Tan/Tün TANUĞ: Tanı, teşhis, kanıt, tanınan, tanınmaya yol açan TANUK: (Tanık) TANUKALP: birl. Tanuk/Alp TANYAŞİLİ: birl. Tan/Yeşili T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir hanım TANYEL: birl. Tan/Yel TANYELİ: birl. Tan/Yeli TANYER: birl. Tan/Yer TANYİRİ: birl. Tan/Yeri TANYOLAÇ: birl. Tan/Yolaç TANYU: (Tanju) Ulu, ulaşılmaz, hükümran TANYUKUT: birl. Tanyu/Kut TANYÜZ: birl. Tan/Yüz TAP: Dilek, istek, umut, yardım ve bunları içine alan beklentilerle dolu inanç

245

TAPAĞ: 1- Tapma, tapınma, saygı 2- Görev, iş TAPAR: Tapan, seven, uman TAPARLU: 1- Mutlu, umutlu 2- Sofu, dindar TAPDUK: 1- Çocuğu uzun süre olmayanların, çocuğu olduğunda verdiği adlardan 2- Saygı ve sevgiye layık, saygıdeğer 3- İbadet, tapınma TAPDUKEMRE: birl. Tapduk/Emre T...Anadolu Salçukluları dönemi bektaşi babalarından TAPI: Tapınma, ibadet TAPIK: Önde, önde olan, önde gelen TAPIN: Tapınma, umma, beklenti TAPINGU: Tapınılacak nitelikte sevilen TAPIR: Buluş, yenilik, icat TAPKI: Vicdan TAPKIR: Ayak altında kalıp, katılaşan toprak TAPKUR: Tabur, dizi, topluluk, kafile TAPLAK: Rıza, kabul, teyit TAPUK: Tapu, Tabu 1- Tapınma, dilek, istek 2- Tabu, kör inanç 3- Hizmet, hizmetli TAPUKÇI: (Tapıcı) T...Saray muhafızı, muhafız askeri TAPUKSAK: Saygılı, hürmetli TAPUN: Kutsama, kutsal bir varlığa yönelme, beklenti, ibadet T...Başkurt oymak beylerinden TAPUNMUŞ: Sofu TAR: Dar, darlık, zahmet, sıkıntı TARA: Ağaç dallarını budamak için kullanılan bıçak TARAGAY: Turgay, tarla kuşu, çayır kuşu T...Timur Kürkan Han’ın babası TARAKA: 1- Tarak, eşme, ayırma aleti 2- Saygı gösteren TARAMAN: Tarayıcı,rençber, çiftçi TARAN: 1- Geniş arazi, ekinlik, ekin yeri 2- Sınır, hudut TARANÇI: 1- Sınır muhafızı 2- Ekinci, rençber T...Doğu Türkistan, Kazak-Uygur bölgesinde yaşayan oymaklardan TARANÇIBATUR: birl. Tarançı/Batur T...Çengiz Kaan dönemi bey ve komutanlarından TARANG: Mevki sahibi, imtiyazlı, saygıdeğer TARATAY: birl. Tara/Tay T...Çengiz Kaan dönemi, Kerayet beylerinden TARBAN: Gururlu, mağrur T...Mokan Kağan’ın oğlu TARDU: 1- Öncelikli, imtiyazlı 2- Durdu, duran yaşam T...Göktürkler dönemi, üst düzey yöneticilere verilen bir unvan TARDU ŞAD: birl. Tardu/Şad T...İstemi Kağan’ın oğullarından TARDUŞ: İmtiyazlı T...Göktürkler döneminde, devletin batı kısmında kalanların genel adı TARGAN: Savaşlarda, düşmanın geçeceği yollara, onların gidişini ağırlaştırmak ve güçleştirmek için bırakılan, kaya ve kütük parçaları TARGAY: Taragay, Turgay TARGUN: Mahçup, sıkılgan T...Altay Türkleri, Çor oymağı, dip dedelerinden TARGUTAY: birl. Tar/Kutay T...Çengiz Kaan dönemi, Tayçikut beylerinden

246

TARHAN: (Tarkan) İmtiyaz sahibi soylu kişi. Bu kişiler, vergi vermez, suçları dokuz kereye kadar bağışlanır, kağan ve hanların huzuruna izinsiz girebilirlerdi. TARHUN: Güzel kokulu bir yayla çiçeği TARIK: Darı, tahıl, ekin TARIK HAN: birl. Tarı/Han TARIM: 1- Emek, enerji, zahmet, sıkıntı 2- Ziraat, rençberlik 3- Irmakların küçük kolları TARIMER: birl. Tarım/Er TARINÇ: Sınır, hudut, uç TARING: 1- Derin, derinlik 2- Ziraat TARKAN: İmtiyazlı ve soylu kişi (Tarhan) TARKANÇ: 1- Öfke, gücenme, rahatsızlık, kızgınlık 2- Darılma, sıkılma TARKAT: Bakan, nazır, yönetici, bürokrat TARKINÇ: 1- Darılma, darlanma, küsme, küskünlük 2- İsyan, başkaldırma TARLIG: 1- Güçlük, darlanma, sıkılma 2- Bahşiş, hediye T...Altay Türkleri, Kara Apa oymağı, dip dedelerinden TARTA: Terazi TARTABAY: birl. Tarta/Bay T...Mısır- Türk kölemenleri dönemi, bey ve komutanlarından TARTAGAN: 1- Tartan, terazi 2- Dağınık, derbeder TARTIŞ: Armağan, bağış TARUG: 1- Darı, ekin 2- Hediye, bağış TASAR: Plan, tasarı, tasarım TASIM: Gösteriş, afi TAŞ: 1- Dış, dışta olan, görünürde olan 2- Kaya parçası mec. Sertlik, dayanıklılık T...1-Abbasiler dönemi Türk asıllı komutanlarından 2- Gazneli Mahmud dönemi bey ve komutanlarından TAŞALP: birl. Taş/Alp TAŞAN: Taşmış, dışa vurmuş, coşkun TAŞAR: Taşmış, coşkun, ateşli TAŞBARLAS: birl. Taş/Barlas TAŞBAŞ: birl. Taş/Baş TAŞBAY: birl. Taş/Bay TAŞBEK: birl. Taş/Bek T...Timur Kürkan dönemi bey ve komutanlarından TAŞDEMİR: birl. Taş/Demir TAŞER: birl. Taş/Er TAŞGAN: Taşan, coşan, ateşli T... Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey. TAŞGARU: Dışarı, dışarıdan, taşra TAŞGI SALUR: (Taşkı Salur) birl. Taşgı/Salur T... Harezm hanlığı dönemi beylerinden. TAŞGIN: Taşmış, dışa vurmuş, coşkulu, ateşli, asabi TAŞKI: Dışarıdan, taşralı TAŞKAN: 1- Taşgan, taşan 2- birl. Taş/Kan TAŞKIN: Coşkun, ateşli TAŞKINALP: birl. Taşkın/Alp TAŞKINAY: birl. Taşkın/Ay TAŞKINBAY: birl. Taşkın/Bay TAŞKINBEG: birl. Taşkın/Beğ TAŞKINER: birl. Taşkın/Er TAŞKUL: birl. Taş/Kul TAŞKLUK BEĞ: birl. Taşlık/Beğ TAŞOĞUZ: birl. Taş/Oğuz (Dış Oğuz)

247

TAŞRALU: Dışarıdan, yabancı TAŞRIK: Dışarıda, gurbet, gurbetçi, sefere giden. TAŞTAN: birl. Taş/Tan TAŞTANBEK: birl. Taştan/Pek T... Kırgız oymak beylerinden. TAŞTEKİN: birl. Taş/Tekin T... Abbasiler dönemi, Türk asıllı valilerden. TAŞTİGİN: birl. Taş/Tigin TAŞTURA: birl. Taş/Tura TAŞUG: Taşınabilir mal, menkul değer TAŞÜREK: birl. Taş/Yürek ( Cesur, gözükara) TAT: 1- Yemek, damak 2- Uzak, uzakta, uzaktan, yabancılaşmış 3- Kılıç pası, paslı kılıç TATAR: 1- Uzakta kalmış, yabancılaşmış 2- Çayırlık, mera 3- Kent dışında yaşayan T... Altay, Kumadı oymağı, dip dedelerinden. TATARHAN: birl. Tatar/Han T... 1- Alınca Han’ın oğullarından. Oğuz Kağan’ın torunlarından 2- Babür Han dönemi bey ve komutanlarından. TATAŞ: (Dadaş) 1- Yakın dost, yaren, arkadaş 2- Uzakta kalmış, aynı uzaklığı paylaşan TATAY: birl. Tat/Ay T... Kırgızların oymak beylerinden. TATBEK: birl. Tat/Bek TATERİ: birl. Tat/Eri TATIG: Tatlı, hoş TATIR: Çayırlık, otlak, mera TATLI: Tatlı veren, hoşa giden mec. Güleryüzlü, sevimli, cana yakın TATU: 1- Barış, sulh 2-Uzağı gören, uzak görüşlü 3- Bakıcı, eğitici 4- Tatlı, tat veren 5- Yaratılış, fıtrat TATU TONGA: birl. Tatu/Tonga T... Çengiz Kaan’ın oğullarının, atabeyi, eğitmeni. TATUKAĞAN: birl. Tatu/Kağan T... Göktürk kağanlarından. Apa Kağan’ın kardeşi TAV: 1- Hız, devinim, çeviklik, koşu, davranmak, harekete geçmek. (Farsça’daki “Tav, tavlamak” sözcükleri ile yalnızca ad benzerliği var...) 2- Dağ TAVAR: Hızlı hareket eden, hızlı davranan. TAVÇI: ((Tavaçı) T... Babür Han’ın bey ve komutanlarından. TAVGAÇ: 1- Hızlı koşan, hızlı davranan, atik 2- Çekici, cezbedici TAVIŞGAN: Tavşan TAVLI: 1- Hızlı, atik 2- Dağlı TAVLIBEK: birl. Tavlı/Bek TAVLIBUĞA: birl. Tavlı/ Boğa TAVLITİMUR: birl. Tavlı/Timur TAVTAN: birl. Tav/Tan TAY: 1- Dayak, dayanak, dayanılacak nesne 2- Soy, asalet, soyluluk ünvanı 3- Ululuk, büyüklük, çokluk 4- Mevki, yer, bölge 5- Ananın erkek kardeşi, dayı 6- Süt emen at yavrusu TAYAK: Baston, değnek, dayanılacak nesne. TAYALP: birl. Tay/Alp TAYANA: birl. Tay/Ana TAYANÇ: 1- Dayanç, dayanak 2- Hami, koruyucu, sırdaş, güvenilen kişi TAYANÇI: Danışman, memur. T...Uygurlar döneminde, küçük dereceli memur ünvanlarından TAYANG: Dayak, dayanak, destek, dayanak

248

TAYANGHAN: birl. Tayang/Han T...Çengiz Kaan dönemi, Nayman hanlarından TAYANGU: Danışman, aracı, sıradışı. Han ve kağanların danışmanlarına verilen bir unvan TAYAŞ: birl. Tay/Aş (Aşmaktan..) T...Altay Türkleri, Çor oymağı, dip dedelerinden TAYBARS: birl. Tay/Bars T...1- Baybars Han’ın komutanlarından 2- Sibir hanlığı, hanlarından TAYBERK: birl. Tay/Berk TAYBİLGE: birl. Tay/Bilge TAYBİLGE TUTUK: birl. Tay/Bilge/Tutuk T...Bayan Çur Kağan dönemi, Uygur komutanlarından ve Kaşgar valisi TAYBOĞA: birl. Tay/Boğa T...1- Çengiz Kaan dönemi, Sibirya valilerinden 2- Cuci Han’ın torunlarından TAYBUGA: birl. Tay/Boğa T...Salçuklular devleti, bey ve komutanlarından TAYCU: 1- Hami, destekçi, koruyucu 2- Soylu, seçkin 3- Tay sahibi,tay eğiticisi T...Kubilay Kaan’ın torunlarından TAYCUKUŞ: birl. Taycu/Kuş T...Özbek Han dönemi bey ve komutanlarından TAYÇAR: (Tayçur) birl. Tay/Çar-Çur T...Çengiz Kaan dönemi beylerinden (Camga beyin kardeşi) TAYÇİKUT: birl. Tacı/Kut T...Altay bölgesi,Türk oymaklarından TAYÇU: (Taycu) T...Timur Kürkan Han’ın oğullarından TAYÇU NOYAN: birl. Tayçu/Noyan T...Çengiz Kaan dönemi beylerinden TAYEÇE: birl. Tay/Eçe..Soylu, saygıdeğer hanım. (Teyze, sözcüğünün buradan geldiğini söyleyen dilciler var.) TAYER: birl. Tay/Er TAYERK: birl. Tay/Erk TAYERKE: birl. Tay/Erke TAYGA: 1- Kavak, çam, söğüt karışımı ormanlık bölge 2- yoğurtlu sebze çorbası T...Manas destanında adı geçen bir bey TAYGAN: 1- Karışık ağaçlı orman 2- Dayanak, destek TAYGANA: Kaygan, kayıcı TAYGUN: Yavru, çocuk, torun TAYGUR: Kayan, kızakla kayan TAYIK: Kibar ve nazik genç TAYHAN: birl. Tay/Han TAYKUT: birl. Tay/Kut TAYLAN: 1- Beyefendi, centilmen 2- Yakışıklı, heybetli 3- Düzgün ve etkileyici konuşan TAYSAN: birl. Tay/San TAYSAL: birl. Tay/Sal TAYSEÇEN: birl. Tay/Seçen T...Çengiz Kaan’ın kaynatası, Börte Hatun’un babası TAYSENGÜN: birl. Tay/Sengün T...Bilge Kağan’ın komutanlarından TAYSUN: birl. Tay/Sun T...Çengiz Kaan’ın gençlik arkadaşlarından TAYŞI: 1- Mürşit, yol gösteren 2- Hami, koruyucu TAYTİMUR: birl. Tay/Timur TAYTUĞ: birl. Tay/Timur

249

TAYTUĞLU: birl. Tay/Tuğlu T...Çengiz Kaan dönemi, ünlü hanımlarından TEBER: Balta, baltalı mızrak TECİMEN: İdareli, ekonomist TECİMER: Ekonomist, hesaplı TEDAN: Tutan, zapt eden, zabit TEDAN MANGU HAN: birl. Tedan/Mangu/Han T...Altınordu hanlarından TEDİK: (Tetik) 1- Usta, becerikli, bilgili 2- Öğüt, nasihat TEGEN: (Değen) Değerli, karşılığı olan T...Türkmenlerin, Göklen oymağı dip dedelerinden TEGİN: Tigin, prens, şehzade, bey oğlu. Göktürkler döneminde, vali ünvanı olarak da kullanılmıştır. T...karahanlılar devleti komutanlarından TEGİNEK: Değnek, baston TEGİR: 1- Değer, kıymet, paha 2- Hücum, taarruz 3- Ulaşım, ulaşma TEGİŞ: 1- Değişim, değişme 2- Döğüş, temas, çarpışma, hücum TEGRE: Daire, çevre, cıvar, etraf TEGREK: 1- Değer, kıymet 2- Tekerlek, değirmi, yuvarlak TEGREK HATUN: birl. Teğrek/Hatun T...Timur Kürkan Han’ın anası TEĞBAGATUR: birl. Teğme/Bagatur T...Batu Han, dönemi, Altınordu komutanlarından TEĞME: Değme, seçkin, farklı TEĞREK HATUN: (Tegrek Hatun) TEKER: 1- Değer, kıymet 2- Çevre, yöre, daire 3- Saldırgan, mütecaviz TEKEŞ: Döğüş, değiş, temas, savaş, savaşçı T...Alparslan Han’ın oğullarından TEKEŞBAY: birl. Tekeş/Bay T...Harzem hanlarından, İlbars Han’ın oğlu TEKİN: 1- İyi, güzel, biricik, emsalsiz, uğurlu, uygun 2- Rahat, güvenli,güvenilir, 3- Tigin, prens, bey oğlu 4- Tabi, bağlı, kul, köle 5- Boş, ıssız, toplumdan uzak kişi 6- Saldırgan T...1- Alparslan Han’ın oğullarından 2- Abbasiler dönemi, Mısır valilerinden TEKİN TAMGAÇ: birl. Tekin/Tamgaç T...Alparslan Han’ın dünürü, Melikşah’ın kayın atası TEKİNALP: birl. Tekin/Alp T...Gazneliler devletinin kurucusu olan, Sevük Tekin’in dedesi TEKİNAY: birl. Tekin/Ay T...Tolunoğulları hanlığının son hanı TEKİNBAY: birl. Tekin/Bay TEKİNER: birl. Tekin/Er TEKİNHATUN: birl. Tekin/Hatun T...Timur Kürkan Han’ın anası.(Farklı tarih kayıtlarında, Teğrek Hatun “ ve Tekin Hatun” olarak geçen bu adların doğrusunu seçmek pek de isabetli olmayacağından, her ikisi de bu derlemeye alınmıştır..) TEKİNİK: Güvenilir, iyi, münasip, uygun TEKİN TİMUR: birl. Tekin/Timur T...İlhanlılar devleti, bey ve komutanlarından TEKİR: 1- Değer, kıymet, paha 2- kara benli, kara çizgili 3- Hücum, saldırı, saldırganlık T...Salçuklular dönemi bey ve komutanlarından TEKİRALP. Birl. Tekir/Alp TEKİRBEK: birl. Tekir/Bek TEKİRHAN: birl. Tekir/Han TEKİRSOY: birl. Tekir/Soy TEKİRTAG: birl. Tekir/Dağ

250

TELA: 1- Delici, delen 2- Tolu, olgun, bilge 3- Armağan, adak, sungu TELABUĞAHAN: birl. Tela/Boğa/Han T...Altınordu hanlarından TELAHAN: birl. Tela/Han T...Batu Han’ın oğullarından Mengü Timur Han’ın kardeşi TELE: (Tela) TELEBUKA: birl. Tele/Boğa TELEK: Armağan, sungu TEMİR: Demir TEMİR YALUP: birl. Demir/Yalup ...demirci ustası, silah yapımcısı TEMİRAY: birl. Temir/Ay TEMİRBAY: birl. Temir/Bay TEMİRBEK: birl. Temir/Bek TEMİRBUĞA: birl. Temir/Boğa T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey TEMİRÇAL: birl. Temir/Çal ( kılıç darbesi, kılıç vuruşu) T...Kırgız oymak beylerinden TEMİREN: Ok başlığı, okun ucundaki sivri ve delici demir parçası TEMİRER: birl. Temir/Er TEMİRİLUN: birl. Temir/İlun T...Çengiz Kaan’ın kız kardeşi TEMİRHAN: birl. Temir/Han T...Eski dönem, “ Maden Tanrısı” TEMİRKAN: birl. Temir/Kan T...Öketay Kaan’ın evdeşi TEMİRKIRAN: birl. Temir/Kıran mec. Acı kuvvet, acı kuvvete sahip kişi T...Hint- Türk kölemenleri devleti, bey ve komutanlarından TEMİRKOCA: birl. Temir/Koca T...Kundur Türkleri, Kasay oymağı, dip dedelerinden TEMİRKUL: birl. Temir/Kul TEMİRTAN: birl. Temir/Tan TEMİŞ: Demiş, söylemiş, bilgin, deneyimli TEMİŞALP: birl. Temiş/Alp TEMİŞBEK: birl. Temiş/Bek TEMİŞHAN: birl. Temiş/Han TEMREN: (Temiren) TEMUÇİN: (Temurcin,Timurçin) TEMÜGE: (Temürge) demir, nüvesi T...Çengiz Kaan’ın en küçük kardeşi (Ot Tigin’in diğer adı) TEMÜRKAZUK: birl. Temir/Kazık Kutup yıldızı TENBE: At koşumu, koşum takımı TENEKUR: Boraks madeni TENGİZ: Deniz TENKİZBEK: birl. Tengiz/Bek TENGRİBİRDİ: birl. Tengri/Verdi T...Babür Han’ın bey ve komutanlarından TENGRİ KAĞAN: (gök Kağan) birl. T...Göktürk Kağanlarından Bilge Kağan’ın oğlu TENGRİKULU: birl. Tengri/Kulu T...Babür Han’ın bey ve komutanlarından TENİK: Azim, kararlılık TENŞİ: Eşit, adil, adaletli TEOMAN: Sis, duman, tuman

251

T...Hun imparatoru Mete Han’ın babası TEPE: 1- Uç, sınır, doruk, yükseklik, yüksek yer 2- Yığın, kütle 3- Bir nesnenin sivri ucu TEPETAŞ: birl. Tepe/Taş TERDİBEK: (Turdubek) birl. Terdi-Turdu/Bek T...Babür Han’ın komutanlarından TEREÇE: İnce, narin, zarif TEREK: Siper, koruyucu TEREKEME: Siper, siperlik, sütre T...Türkmenlerin, Yaymut ve Uğurçalı oymağı, dip dedelerinden TERİLGEN: Diri, canlı, hazır, tetik, tetikte TERİLGENBUDUN: birl. Terilgen/Budun T...Devletin çekirdeğini oluşturan boy merkez halk Devletin, temel, ulusal askeri gücü TERİM: 1- Bilim, sanat, bilim ve sanat erbabı 2- Emek, alın teri, zahmet 3- soyluluk, şeref, onur, nurlu 4- toplantı, dernek 5- Han soyundan gelen kızlara verilen bir soyluluk ünvanı TERİMAPA: birl. Terim/Apa TERİMAY: birl. Terim/Ay TERİMBAY: birl. Terim/Bay TERİMER: birl. Terim/Er TERİŞ: Derleme, toparlama, birleştirme, birleştirici, derleyip toparlayıcı TERİŞALP: birl. Teriş/Alp TERİŞBAY: birl. Teriş/Bay TERİŞBEK: birl. Teriş/Bek TERİŞKUL: birl. Teriş/Kul TERKEN: 1- Süs oku, süslü ok 2- Savaş arabası 3- Soylu, soyluluk ünvanı TERKEN HATUN: birl. Terken/hatun T...Kulagu Han’ın gelini, Mengü Timur Han’ın evdeşi TERKENBEGÜM. Birl. Terken/Begüm T...Alparslan Han’ın gelini. Melikşah’ın evdeşi TERNEK: Dernek, toplantı TESİYEMİ TANYU: (Ululuğun sınırı olmayan, en ulu ) T...Hun imparatorlarının ünvanlarından TETİK: 1- Uyanık, hazır 2- Becerikli, mahir TEYENG: Sincap TEYMUR: Demir TEZ: 1- Hızlı, ivedi, hızlılık 2- Kaçma, ürkme, ürküntü 3- Şiddet, şiddetli (..Farsçadaki “tiz” (Sivri, sivri uç) ile yalnızca ad benzerliği var.) TEZAY: birl. Tez/Ay TEZBARS: birl. Tez/Bars TEZBAY: birl. Tez/Bay TEZBEK: birl. Tez/Bek TEZBÖRİ: birl. Tez/Böri TEZBUĞA: birl. Tez/Boğa TEZEL: birl. Tez/El TEZER: birl. Tez/Er TEZHAN: birl. Tez/Han TEZİK: Ürkme, ürküntü TEZKAN: birl. Tez/Kan TEZME. Çabuk kızan, canı ağzında, kızıp çekip giden TEZOK: birl. Tez/Ok TEZTAY: birl. Tez/Tay TEZTİGİN: birl. Tez/Tigin TEZÜREK: birl. Tez/Yürek Heyecanlı, ateşli TIBIK: Sakin, asude

252

TILSIM: Büyü, efsun, sihir TIN: (Tin) Ruh, can, nefes TINGI: 1- Tin, can, yaşam 2- Kulağa gelen ses, ses dinleme (Tınlama) TINGLAK: Efendi, söz dinleyen TINGLAR: Dinler, hürmetkar TINGLATUR: Sözü dinlenen, sözü geçer TINGLAYU: Munis, söz dinleyen TINGLIĞ: Canlı, diri TINI: 1- Ruhsal, ruhla ilgili 2- İnanç, iman 3- Tıngırtı, kulağa gelen ses TINIBEK: birl. Tını/Bek TİGİN: Prens, şehzade, han oğlu, bey oğlu TİGİNBAY: birl. Tigin/Bay TİGİNER: birl. Tigin/Er TİGREK: Çevre, daire TİKE: Parça, bölüm, lokma, tıkım TİKEN: Dikili, dik, dikmiş T...Oğuznamede adı geçen Tuman Han’ın oğullarından TİKENER: birl. Tiken/Er TİKİM: Parça, lokma TİLBE: Dilek, dilenen şey, murat TİLBİ: Dilek TİLEK: Murad, istek, dilek T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları, dip dedelerinden TİLKİ: Tilki, kürkü için avlanan hayvan T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları, dip dedelerinden TİLMAÇ: Çevirmen, tercuman TİLMEN: (Dilmen) Konuşkan, hatip, çenebaz TİLTAY: Etken, amil, neden TİLUN: Dolun, tolun, dolu, tam, eksiksiz, kusursuz TİLUNBULAK: birl. Tilun/Bulak T...Çengiz Kaan dönemi beylerinden TİMAGUR: Merhametli, vicdanlı TİMUÇİN: (Temuçin, temurçin, timurçine) T...Çengiz Kaan’ın ilk adı. Ancak doğrusu, Timurçin’dir. Demir ucu, sivri demir anlamındadır. TİMUR: Demir T...(Türk tarihinde bu ad ile çok ünlü kişiler vardır. Ancak bir çoğunun bu ad ile birlikte bir ad ile birleşik olarak ya da ünvanlarıyla birlikte anılmasından dolayı, hepsi ayrıca değerlendirilmiştir.) TİMUR KAAN: birl. Timur/Kaan T...Kubilay Kaan’ın oğlu TİMUR KULA: birl. Timur/Kula T...Timur Kürkan han dönemi vali ve komutanlarından TİMUR KUTLUĞ: birl. Timur/Kutluğ T...Altınordu hanlarından Toktamış Han’ın oğlu TİMUR KUTLUK: birl. Timur/Kutluk T...Timur Kürkan Han’ın Kıpçak valisi ve komutanlarından TİMUR KÜRKAN: birl. Timur/Kürkan T...Türk dünyasının en ünlü simalarından. Yalnızca Türk tarihi değil, dünya tarihinin de başta gelen liderlerinden. Çengiz Kaan’dan sonra, dünyanın ikinci büyük fatihi. Yaşamı hep çetin mücadelelerle geçmiş, koca bir imparatorluğu adeta yoktan var etmiştir. Kürkan (Damat) lakabını, evliliğinin ilk yıllarında, kayın eçesi olan Buhara Emir’ in himayesinde oluşu nedeniyle almış, daha sonraları, İranlılar ona “ Timurleng”, Otmanlılar “ Aksak Timur” lakabını takmışlardır. Bu ulu kişi zamanında, Türk dünyası üçüncü ve son kez olarak, tek devlet çatısı altında toplanmış, “ Birleşik Türk devletleri” ideali, bu ulu kişinin döneminde son kez gerçek olmuştur.

253

TİMURALP: birl. Timur/Alp TİMURAY: birl. Timur/Ay TİMURBAY: birl. Timur/Bay TİMURBEG: (Timurberk) birl. Timur/Beğ T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından TİMURBUĞA: birl. Timur/Boğa T...Mısır-Türk kölemenleri hanlarından TİMURBUKA: birl. Timur/Boğa T...Kıpçak hanlarından Mengü Timur Han’ın oğlu TİMURÇİN: (Timuçin, timurçine) TİMURER: birl. Timur/Er TİMURHAN: birl. Timur/Han T...Bulgar devleti hanlarından TİMURKOCA: birl. Timur/Koca T...İlhanlılar devleti, bey ve komutanlarından TİMURTAN: birl. Timur/Tan TİMURTAŞ: birl. Timur/Taş T...1- İlhanlılar devleti, komutanlarından 2- Salçuklular devleti, Mardin atabeylerinden TİMURTAY: birl. Timur/Tay TİN: 1- Can, ruh, öz 2- Soluk, nefes, yel 3- Dinmiş, dingin, sakin, bitik 4- Gök, göksel, Tanrısal T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış Oymakları, dip dedelerinden TİNESİ: birl. Tin/Esi TİNESİOĞLU: birl. Tinesi/Oğlu (Göğün oğlu) T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından TİRGEÇ: Diri, canlı, dirilik veren T...Altay-tuva oymaklarından TİRİG: Diri, canlı, güçlü TİRİGLİĞ: Dirlik, yaşam, geçim TİRİL: 1- Can, ruh, yaşam 2- Dirilik, canlılık, derlenip toparlanma 3- Derlenme, derleniş TİRİM: Yaşam, geçim, hayat yolu TİRKİŞ: Kervan, kafile TODURGA: (Dodurga) TOGA: 1- Doğa, tabiat, hilkat, yaratılış, huy 2- Kalın, katı, yoğun, doymuş 3- Usul, yordam, teamül TOGAN: Toğan, Doğan TOGANHAN: birl. Togan/Han T...karahanlı hanlarından TOGANALP: birl. Togan/Alp TOGANER: birl. Togan/Er TOGAY: 1- Toga 2- Dolunay 3- Koruluk, küçük orman 4- Tok/Ay T...Babür Han dönemi beylerinden 2- Kırgız oymaklarından TOGAY TİMUR: birl. Togay/Timur T...Cuci Han dönemi Horasan valisi TOGAYBERDİ: birl. Togay/Verdi T...Kırgızların Togay oymağı, dip dedelerinden TOGAYHAN: birl. Togay/Han T...Altınordu hanlarından TOGU: 1- Doğu, doğuş 2- Vuruş, darbe TOGUZ: (Tokuz) T...Başkurt oymak beylerinden TOĞA: (Toga) TOĞAÇ: (tokaç) Topuz, çamaşır yıkarken kullanılan tahta topuz T...akşitler devletinin kurucusu olan, Akşit beyin babası TOĞAÇHAN: birl. Toğaç/Han

254

T...Uygur hanlarından TOĞAN: 1- doğan, doğan kuşu 2- Canlı, doğmuş olan, yaşayan T...1- Kubilay Kaan dönemi, vakanüvislerinden (Tarihçilerinden) 2- Sevük Tekin dönemi, Gazneliler komutanlarından TOĞAN ARGUN: birl. Toğan/Argun T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey TOĞAN HAN: birl. Toğan/Han T...Cücen hanlarından TOĞAN TİMUR: birl. Toğan/Timur T...Çengizoğullarının , Çin’de hükümet eden son kağanı TOĞANAY: birl. Toğan/Ay TOĞANBAY: birl. Toğan/Bay TOĞAN TEKİN: birl. Toğan/Tekin T...Altay destanlarında adı geçen bir bey TOĞAR: Doğar T...Özbeklerin, Konrat oymağı, dip dedelerinden TOĞAY: (Togay, tokay) T...Kıpçak hanlarından TOĞMA: 1- Dokuma, dokumadan yapılan giysi 2- Yerli, yerli halktan olan kişi TOĞMA ŞAD: birl. Toğma/Şad T...Bilge Kağan dönemi, bey ve komutanlarından TOĞMAÇ: (Tağmaç) TOĞMAK: (Tokmak) TOĞMUŞ: Doğmuş, ortaya çıkmış, canlı, yaşayan TOĞRUL: 1- Tuğrul 2- Doğrulmak, ayağa kalkmak TOĞRULŞHAN: Toğrul/Han T...Çengiz Kaan dönemi, Kerayet hanlarından Yesukey Bagatur’un andası TOĞRULÇA: Doğan kuşu, doğan yavrusu TOĞSIK: Doğuş, doğum, ortaya çıkış TOĞTAY: birl. Tok/Tay T...Mengü Timur Han’ın oğullarından TOĞUL: 1- Doğulu, doğudan 2- Doğum, doğuş, ortaya çıkış T...Altay Türkleri, Tuva oymağı, dip dedelerinden TOĞULBAY: birl. Toğul/Bay T...Kırgızların, Togay ve Buğu oymakları, dip dedelerinden TOĞULGA: Tolga, tulga, savaş başlığı, miğfer TOK: 1- İrilik, katılık, dayanıklılık, yoğunluk 2- Vuruş, darbe, döğüş, savaş 3- Yol, yöntem, yordam T...Kundur Türkleri oymak beylerinden TOKA: 1- Tok, sert, katı 2- Usul, yol, yordam, teamül 3- Döğüş, vuruş, vuruşma, 4- Huy, hilkat, yaratılış T...Manas destanında adı geçen bir bey TOKABAY: birl. Toka/Bay T...Kırgızların, Togay ve Buğu oymakları, dip dedelerinden TOKAÇ: (Togaç) Topuz, çamaşır topuzu T...1- Kırgızların, Togay ve Buğu oymakları, dip dedelerinden 2- Tolunlular devleti bey ve komutanlarından 3- İkşitler devletinin kurucularından TOKALIG: Tokluk, katılık, sertlik T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları, dip dedelerinden TOKARI: birl. Tok/Arı T...çengiz Kaan’ın komutanlarından TOKATİGİN: birl. Toka/Tigin T...Koço Uygurları prenslerinden TOKATİMUR: birl. Toka/Timur

255

T...Çağatay devleti hanlarından TOKAY: 1- dolunay 2- Dere kenarlarında yetişen bir çiçek, çalı T...Kırgızların, Togay ve Buğu oymakları, dip dedelerinden TOKAYBEGÜM: birl. Tokay/Begüm TOKDAĞ: birl. Tok/Dağ T...Mısır-Türk kölemenleri devleti, vali ve komutanlarından TOKDEMİR: birl. Tok/Demir TOKDOĞAN: birl. Tok/Doğan TOKER: birl. Tok/Er TOKHAN: birl. Tok/han T...Avar hanlarından TOKLU: 1- Yol, yordam, bilen, bilge 2- Bir yaşını geçmiş kuzu 3- İri, dolgun, besili T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları, dip dedelerinden TOKLUKTİMUR: birl. Tokluk/Timur T...Çağatay han’ın torunlarından TOKMAK: Vurma, ezme, döğme aracı Kalın, geniş, ağaçtan yapılmış çekiç T...Türkmenlerin, Çavdur oymağı, dip dedelerinden TOKMANGUT: birl. Tok/Mangut T...Özbeklerin, Mangut oymağı, dip dedelerinden TOKOL: Kuma, ikinci hanım TOKSABA: birl. Tok/Saba (Sopa) TOKSARMIŞ: birl. Tok/Sarmış T...Salçuk beğ dönemi oğuz beylerinden TOKSARU: birl. Tok/Sarı T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu ve Aday oymağı, dip dedelerinden TOKTA: 1- Durma, yaşama, direnç, dayanıklılık 2- Tedbir, tedbirlilik T...Cuci Han’ın torunlarından TOKTABAŞ: birl. Tokta/Baş TOKTABAY: birl. Tokta/Bay T...Naymanlar devleti, hanlarından TOKTABEG: birl. Tokta/Beğ TOKTABUĞA: birl. Tokta/Boğa T...babür Han’ın dayısının oğlu TOKTAGA: (Toktağ) birl. Tok/Dağ T...Mısır- Türk kölemenleri dönemi vali ve komutanlarından TOKTAK: Tedbir, tedbirli, temkinli TOKTAKAYA: birl. Tokta/Kaya T...Altınordu hanlarından TOKTAMIŞ: Durucu, kalıcı, dirençli, dayanıklı, uzun ömürlü, dirayetli T...Kırgızların, Nogay oymağı, dip dedelerinden 2- Türkmenlerin, Teke oymağı ilk beylerinden (Otamış beğ’in kardeşi) TOKTAMIŞ GİRAY HAN: Toktamış/Giray/Han T...1- Kırım hanlarından 2- Türkmenlerin, Teke oymağı, dip dedelerinden TOKTAMIŞ HAN: birl. Toktamış/Han T...Altınordu hanlarından (Bu devlette bu ad ile iki han vardır) TOKTAR: Dayanıklı, dirayetli, uzun ömürlü TOKTAŞ: birl. Tok/Taş ..Mola yeri, dinlenme bölgesi T...Kıpçak hanlarından TOKTA TİMUR: birl. Tokta/Timur T...Kubilay Kaan’ın torunlarından TOKTAV: birl. Tok/Dağ

256

TOKTAY: birl. Tok/Tay T...Çengiz Kaan dönemi Merkit beylerinden TOKTAY HAN: birl. Toktay/Han T...Kıpçak hanlarından TOKTAY HATUN: birl. Toktay/Hatun TOKTİMUR: birl. Tok/Timur T...Çengizoğullarının, Çin’de hükümet eden Kaanlarından TOKTUKA: (Toktuga) TOKTULGA: birl. Tok/Tulga TOKU: 1- Doğu 2- Döğüş, temas, savaş T...İdil Bulgarları devleti, hanlarından TOKUÇ: (Toğuç) TOKUÇİNE: birl. Toku/Çine T...Cücenler devleti, hanlarından TOKUM: 1- Doğum, doğuş 2- Yaşam, direnç, dayanıklılık T...Kırgızların, Togay ve Buğu oymakları, dip dedelerinden TOKUMAK: 1- Tokmak 2- birl. Tokum/Ak TOKUR: 1- Gözü pek, cesur 2- Dokur, dokumacı TOKUR HATUN: birl. Tokur/Hatun T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir hanım TOKURGAK: Dokuma aleti, dokuma tezgahı TOKUŞ: 1- Döğüş, savaş, vuruşma 2- Doğuş, direnç, yaşam, dirayet T...Göktürkler dönemi beylerinden Kürşad’ın kırklarından TOKUŞ KOCA: birl. Tokuş/Koca T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey TOKUZ: 1- Dokuz sayısı (..Türklerin uğurlu ve kutlu saydıkları sayılardan) 2- sıkça ve kalınca dokunmuş bir kumaş TOKUZ ARKA: birl. Dokuz/Arka TOKUZ HATUN: birl. Dokuz/Hatun T...Kulagu Han’ın evdeşi TOKUZALP: birl. Dokuz/Alp TOKUZBEGÜM: birl. Tokuz/Begüm TOKUZBEK: birl. Tokuz/Bek TOKUZER: birl. Tokuz/Er TOKUZMENGÜ: birl. Tokuz/Mengü TOKUZOĞUZ: birl. Tokuz/Oğuz TOKUZTİMUR: birl. Tokuz/Timur TOKUZUNÇ: Dokuzuncu TOLAN: Eşsiz, emsalsiz TOLANBUĞA: birl. Tolan/Boğa T...Timur Kürkan Han dönemi, bey ve komutanlarından TOLAY: Bir tavşan türü TOLDI: Doldu, dolu, doluluk, bütünlük, olgunluk, irilik, bilgelik, erginlik TOLDIALP: birl. Toldı/Alp TOLDIBAY: birl. Toldı/Bay TOLDIKORGAN: Anıt, lahit, abide TOLGA: Miğfer, çelik başlık TOLGAER: birl. Tolga/Er TOLGAHAN: birl. Tolga/Han TOLGAN: 1- Dolgun, iri, dolu 2- Acı, üzüntü, inleme TOLGAY: Çevre, cıvar TOLGUNAY: birl. Tolgun/Ay TOLIDARU: birl. Tolu/Darı

257

T...Keykatu Han Dönemi, İlhanlı bey ve komutanlarından TOLKAN: Dolgun T...Kırgızların, Togay ve Saltu oymağı dip dedelerinden TOLMIŞ: Dolmuş, dolu, olgun, bilge T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey TOLMIŞ ÖZBEĞ: birl. Tolmış/Özbağ T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından TOLU: 1- Dolu, olgun, kamil, yetkin, usta 2- İçki, içki kadehi, içki ile dolu kadeh 3- Seçkin, güzide TOLUALP: birl. Tolu/Alp TOLUBEGÜM: birl. Tolu/Begüm TOLUBEK: birl. Tolu/Bek T...Sovyetler Birliğinin, ilk dönemlerinde yaşayan Türkmen asıllı sosyolog TOLUER: birl. Tolu/Er TOLUHAN: birl. Tolu/Han T...Arap işgalleri sırasında, onlara karşı direniş örgütleyen ve çeşitli savaşlara giren bir bey TOLUK: 1- Dolu, olgun, yetkin, bilge 2- Tuluk, tulum T...Çengiz Kaan’ın torunlarından TOLUK TÜGE: birl. Toluk/Tüge (Tike) T...Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın kırklarından TOLUKAN: birl. Tolu/Kan T...Çengiz Kaan’ın gençlik yoldaşlarından TOLUM: 1- Silah, savaş aleti 2- Olgun, dolgun TOLUN: Dolu, tam, bütün, eksiksiz, kusursuz, olgunlaşmış TOLUNALP: birl. Tolun/Alp T...Tolunoğulları beyliğinin kurucusu TOLUNAY: birl. Tolun/Ay.. Ay’ın en güzel hali. TOLUNBAY: birl. Tolun/Bay TOLUNBİGE: birl. Tolun/Bike T... Sibir hanlarından, Güçüm hanı’ın kızı. TOLUNER: birl. Tolun/Er TOLUNHAN: birl. Tolun/Han T... Avar hanlarından. TOLUNTİGİN: birl. Tolun/Tigin T... Avarlar devleti bey ve komutanlarından. TOLUTİMUR: birl. Tolu/Timur TOMAN: Duman,sis T...Macar Kumanları, bey ve komutanlarından. TOMANBAY: birl. Duman/Bay T... Mısır – Türk kölemenleri, hanlarından. Baybars Han’ın yeğeni. TOMBAY: Manda, camış TOMRİS: (Tomris Hatun) 1-Demir ucu 2- Demir sesi. 3- Demirin özü, nüvesi.4- Bereket, bolluk, uğur. T... Türk tarihinin ünlü simalarından. Sakalar devletinin katun’u (kraliçesi) (İran – Turan savaşları sırasında, zalimliğiyle ünlü, Pers kralı Hüsrev’in, Türk topraklarını işgal etmesine karşın yapılan savaşta büyük kahramanlıklar göstererek, onu yenmiş, başını kesip kan dolu bir fıçıya atarak, “Hayatın boyunca kana doymadın, kan döküp kan içtin. Ben de sana yakışanı yapıp, seni bundan mahrum etmeyeceğim..” diyen ulu kişi.) TON: Don, giyim, giysi, elbise T... Altay Türkleri, Tuva ve Kömnüç oymağı, dip dedelerinden. TONA: Giyimli, varlıklı, yakışıklı TONAT: Donat, cömert, eli açık, aç doyuran – çıplak giydiren. TONATİGİN: birl. Tona/Tigin T...Bilge Kağan dönemi bey ve komutanlarından.

258

TONATMIŞ: Giydirmiş, hayır hasenette bulunmuş, cömert ve eli açık. TONATURA: birl. Tona/Tura TONGA: Kaplan, Asya kaplanı. T... Göktürk bey ve komutanlarından. Çin elçilerinden TONGA HAN: birl. Tonga/Han TONGABERDİ: birl. Tonga/Verdi TONGARA: BİRL. Ton/Kara T... Uygur oymaklarından. TONGATEKİN: birl. Tonga/Tekin TONGÖK: birl. Ton/Gök TONGRA ESİM: birl. Tongara/Esim T...Göktürkler dönemi dokuz oğuz asıllı beylerinden. TONGUZ: Domuz TONKA: 1- Tunga , kaplan 2- iri,büyük,gösterişli TONGUÇ: birl. Ton/Güç TONLU: Giyimli,şık,zengin,varlıklı TONLU TUNGA: birl. Tonlu/Tunga T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey. TONSUZ: Yoksul TONTAŞ: birl. Ton/Taş T...Salçuklular dönemi,Musul atabeylerinden TONYUKUK: (Tanyu/Kök,gök) Sonsuzluk ve genişlik,bilgelik ve deneyimlilik. TOP: Yığın, topluluk, bütünlük, erk TOPAÇ: 1- Top gibi, toparlak, dolgun 2-İbrik 3- Sepet, sele TOPAK: Topluca, toplanmış, yığın TOPKARA: birl. Top/Kara T...Özbeklerin, Konrat ve Konçagalı oymakları, dip dedelerinden. TOPO KAĞAN: birl. Topu/Kağan T...Göktürk kağanlarından. Mokan Kağan’ ın yeğeni. TOPRAK:.. Yer, yurt, arazi TOPURGAN: Ayak basıldığında toz çıkaran, yumuşak toprak TOPUZ: Toplanıp, kurutulmuş, katılaşmış, topluca ve katıca. Silah, dövme ve ezme aracı TOR: 1- Mevki, mertebe, şeref, şereflilik 2- Türeme, doğma, soy, gelişme, yayılma 3- Ağ, tuzak 4- Giysi 5- Evlat, çocuk, nesil 6- Zayıflık, incelik, hamlık T...Altay Türkleri, Teleut oymağı, dip dedelerinden. TORALP: birl. Tor/Alp TORAMAN: 1- Fahri, onursal, şerefli 2- Kaba, yetişmemiş, acemi 3- İri, dolgun, heybetli T...Akhunlar devleti, hanlarından. Toran: Turan, duran, yaşayan, dirençli TORBAY: birl. Tor/Bay TORÇUK: Kozalak TORÇUKAY: birl. Torçuk/Ay TORDU: Durdu, duran TORDUBAY: birl. Tordu/Bay TORKAYA: birl. Tor/Kaya TORKU: İpekli kumaş TORLAK: 1- Eğitilmemiş at 2- Çırak, acemi, ham TORMIŞ: Durmuş, yaşayan, yaşar, yaşam TORMU: Yaşam süresi, yaşam TOROĞUL: birl. Tor/Oğul TORTİMUR: birl. Tor/Timur TORU: 1- Duruş, yaşam 2- Bolluk, bereket, fazlalık 3- Doru, doru renk

259

TORUG: Doruk, Doru renk TORUK: 1- Doruk, zirve 2-İnce, zayıf, ham, olmamış TORUM: 1- Aygır, aygır yavrusu 2- Kul, köle, muti, bağlı 3- Deve yavrusu TORUMTAY: birl. Torum/Tay T...Mısır-Türk kölemenleri devleti, Suriye valisi ve komutanlarından. TORUN: 1- Evladın, evladı 2- Sevgili, biricik, çok sevilen 3- Acemi, ham, yetişmek üzere olan 4- Genç boğa T...Abbasiler (El Muktedi) dönemi, Bağdat beylerbeyi. TORUNBEK: birl. Torun/Bek T...Kulagu Han dönemi, Diyarbakır valilerinden. TORUNTAY: birl. Torun/Tay T...Mısır-Türk kölemenleri, Suriye valisi olan “Torumtay” bazı kaynaklarda, bu ad ile de geçmektedir. TOSUN: 1- Genç boğa, 2- Tos atan, tos vuran, azgın, azmış, saldırgan T...Abbasiler dönemi, Türk asıllı vali ve komutanlarından. TOSUNALP: birl. Tosun/Alp TOSUNBAY: birl. Tosun/Bay TOSUNBEG: birl. Tosun/Beğ T...İkşitler devleti, bey ve komutanlarından. TOSUNER: birl. Tosun/Er TOSUNTAY: birl. Tosun/Tay TOY: 1- Şölen, yemekli eğlence, düğün dernek 2- Em, ilaç, doyum, doyumluluk 3- Ordu, ordu birliği 4- Çamur bataklık 5- Doğan türü bir avcı kuş 6- Genç, gençlik, acemilik, çıraklık TOYAK: 1- Atlara giydirilen savaş zırhı 2- Tırnak, at tırnağı TOYALP: birl. Toy/Alp TOYAN: Toy sahibi, toy veren kişi TOYANAY: birl. Toyan/Ay TOYANER: birl. Toyan/Er TOYBAY: birl. Toy/Bay TOYBEGÜM: birl. Toy/Begüm TOYGA: 1- Toy sahibi, toy veren kişi, 2- Toylarda yapılan çorba, ayranlı çorba TOYGABUĞA: birl. Toyga/Boğa TOYGAN: 1- Kurultay üyesi 2- Bir kuş türü 3- Genç, taze TOYGAR: Tarla kuşu, çayır kuşu TOYGUN: 1- Genç, taze, deneyimsiz 2- Doymuş TOYGUR: Doymuş, gözütok, olmuş, olgun TOYLAK: 1- Toy yeri, toy yapılan yer 2- Karargah, ordunun toplandığı yer. TOYLUK: Toy yeri, Toy yapılan yer TOYMADUK: 1- Özlenen, özlemi duyulan 2- Hırslı, doyumsuz TOYMAGUR: İştahlı, obur TOYTİMUR: Ermiş, keramet sahibi, Şaman büyüğü, kam, rahip TOZUN: 1- Tosun 2- Düzen, uyumluluk TÖGİ: Cömert , eli açık TÖGÜN: Çekici, yakışıklı TÖKMEN: Çekici, yakışıklı TÖKÜ: Eli açık, cömert, müsrif T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Argın ve Mumın oymağı, dip dedelerinden TÖKÜŞ: Düğüş, savaş, vuruşma TÖLEÇ: Ücret, yevmiye TÖLEGEN: Olgun, kamil, yetişkin T.Kırgızların, “ Kız ipek” destanında adı geçen bir bey TÖLEK: 1-Ücret, yevmiye 2- Sükunet, sakinlik T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Argın ve Mumın oymağı, dip dedelerinden TÖLEKKAYA: birl. Tölek/Kaya

260

T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey TÖLİS: Bölük, bölünmüş T...Altay Türkleri, Teleut oymağı, dip dedelerinden TÖLİŞ: (Tölis) TÖLÜK: Tuluk, tulum T...Kazak hanlığı dönemi beylerinden TÖR: 1- Türemek, çoğalmak, yaratılış 2- Makam, mevki, onur yeri, şerefli yer 3- Usul, kural, teamül TÖRAPA: birl. Tör/Apa T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey TÖRE: 1- Düzen, gelenek, usul, teamül, geleneksel hukuk 2- Türeyiş,yaşayış, çoğalma, yaratılış TÖREALP: birl. Töre/Alp TÖREBAY: birl. Töre/Bay TÖREHAN: birl. Töre/Han TÖREKUL: birl. Töre/Kul T...Kırgız kökenli, ünlü Türk edebiyatçısı”Cengiz Aytmatov “ un babası TÖREKULU: birl. Töre/Kulu TÖRELİ: Töresi olan, töreye bağlı, geleneklerine bağlı TÖREMEN: Görgülü, töreye bağlı T...Kızıl Türkleri, destanında adı geçen bir bey TÖREN: 1- Töreye uygun yapılan, töre gereği yapılan, mersim 2- Soylu, necip, seçkin TÖRENAY: birl. Tören/Ay TÖRENBAY: birl. Tören/bay TÖRENBEG: birl. Tören/Beğ TÖRETEKİN: birl. Töre/Tekin TÖRKİN: Kök, menşe, dip, soy TÖRTKARA: birl. Dört/kara T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Alimoğlu oymağı, dip dedelerinden TÖRTOĞUL: birl. Dört/Oğul T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, nayman oymağı, dip dedelerinden TÖRÜ: 1- Yasa, devlet düzeni 2- Türeyiş, yaratılış TÖRÜCE: Töreye ve yasaya uygun TÖRÜİÇİ: Töreye uygun TÖRÜLÜG: Töreye bağlılık, Töre bilgisi, Töre uygulaması TÖRÜM: 1- Türeyiş, yaratılış 2- Töreye bağlılık TÖRÜMAY: birl. Törüm/Ay TÖRÜMÇÜ: Töreye bağlı, soyuna bağlı TÖRÜMER: birl. Törüm/Er TÖRÜN: 1- Soylu, soyluluk 2- Tören, merasim, ihtiram TÖRÜTGEN: Yaratıcı, yaratan, halik TÖŞTÜK: Düş, rüya TÖZ: Kök, dip, temel, cevher, öz TÖZLÜK: Öz, esas, asıl, kök, köklü, özlü TÖZÜN: Soylu, temeli sağlam, köklü TUNAY: Evlatlık kız çocuğu T...İlhanlı hanlarından Ahmet Han’ın evdeşi TUDAYBEGÜM: birl. Tuday/Begüm TUDAYBİKE: birl. Tuday/Bike TUDUK: (Tutuk) T...İlhanlılar devleti, komutanlarından TUDUN: (Tutun) 1- Tutunma, bağlılık, sadakat 2- Destek, güvence, tutunulacak nesne T...Hazar kağanlığı döneminde kullanılan “ vali “ ünvanlarından TUDUN ERKİN: birl. Tudun/Erkin T...Bilge Kağan dönemi, bey ve komutanlarından

261

TUDUNHAN: birl. Tudun/Han T...Avarlar devleti hanlarından TUDUN YAMTAR: birl. Tudun/Yamtar T...Bilge Kağan dönemi, bey ve komutanlarından TUGA: (Toga) T...Türkmenlerin, Teke, Ötemiş ve Taşayak oymakları, dip dedelerinden TUGABAY: birl. Tuga/bay T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu ve baybaktı oymakları, dip dedelerinden TUGAN: Doğan TUGANA: Özel ok (İçi oyulmuş, içinde evrak gizlenen ok) TUGANBAY: birl. Tugan/Bay TUGAN: 1- Küçük ırmak, çay, akarsu 2- Togay TUĞ: Sancağın tepesine takılan at kuyruğu, kıldan yapılan flama, Uğur ve Kut işareti olarak kullanılır olmasına karşın, bundan daha çok Da savaş isteği, başkaldırı ve isyan sembolü olarak kullanılmıştır. 2- Tıkaç,kapak, bend, set TUĞAÇAN: birl. Tuğ/Açan TUĞAÇAR: birl. Tuğ/Açar T...Çengiz Kaan’ın damadı ve komutanlarından TUĞAÇI: Tuğcu, tuğ taşıyan TUĞAL: birl. Tuğ/Al TUĞALP: birl. Tuğ/Alp TUĞANÇI: Doğancı, doğan terbiyecisi, doğan eğitmeni, doğan yetiştiricisi TUĞAT: birl. Tuğ/At T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey. TUĞAY: birl. Tuğ/Ay TUĞAYTİMUR: birl. Tuğay/Timur TUĞBAY: birl. Tuğ/Bay T...Çengiz Kaan’ ın komutanlarından. TUĞBEGÜM: birl. Tuğ/Begüm TUĞBİKE: birl. Tuğ/Bike TUĞCU: 1- Tuğ taşıyan kişi, alemdar 2- İsyancı, isyankar TUĞCUBAY: birl. Tuğcu/Bay TUĞÇE: Küçük tuğ, tuğcuk TUĞÇUBAY: birl. Tuğcu/Bay TUĞER: birl. Tuğ/Er TUĞGÜN: birl. Tuğ/Gün TUĞKAYA: birl. Tuğ/Kaya TUĞLU: Tuğ sahibi, kutlu, uğurlu T...Harzem hanlarından. (Tuğlu Hacı) TUĞLUK: Tuğlu, tuğu olan, tuğ taşıyan T...Tuğluklar devletinin kurucusu ve ilk hanı. TUĞLUKER: birl. Tuğluk/Er TUĞLUKŞAD: birl. Tuğluk/Şad TUĞLUKTİMUR: birl. Tuğluk/Timur T...Çağatay devleti, hanlarından. TUĞMA: 1- Doğmuş, ortaya çıkan, boy gösteren 2- Tuğ kaldıran, isyankar TUĞMAŞAD: birl. Tuğma/Şad TUĞMENGÜ: birl. Tuğ/Mengü TUĞRUL: 1- Doğan kuşu, bir doğan türü 2- doğru, doğrulmuş, dik- ayakta 3- Türk mitolojisinde, adı geçen, yarı insan, yarı kuş. T...Türk tarihinde bu ad ile, bir çok ünlü kişi vardır. Bunlar yalnız olarak olduğu gibi, çeşitli sıfat ve birleşik adlar ile de birbirinden ayrılabilmektedir. Bu kişilerin içinde en ünlüleri ise, Salçuklular devletinin kurucuları olan iki kardeşten biri olan Tuğrul Beğ’ dir. Çağrı beğ’ in kardeşi, Alparslan Han’

262

ın amcasıdır. TUĞRULALP: birl. Tuğrul/Alp TUĞRULBEK: birl. Tuğrul/Bek T... Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ ın kırklarından. TUĞRULÇA: Tuğrul gibi. T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey. TUĞRULTEKİNÇ: birl. Tuğrul/Tekin T...Salçuklular dönemi, Musul atabeylerinden. TUĞRULTİGİN: birl. Tuğrul/Tigin T...Salçuklular, (Sançar Han) dönemi bey ve komutanlarından, Ekinci Beğ’ in oğlu. TUĞSAVUL: birl. Tu/Savul T...Eski dönemlerde, ordu içinde tuğ taşıyan ve onu koruyup, önde tutmakla görevi olan kişilere verilen ad. TUĞŞAD: birl. Tuğ/Şad T...Buhara hanlığı, hanlarından. Budun han’ ın oğlu. TUĞTAN: birl. Tuğ/Tan TUĞTAY: birl. Tuğ/Tay TUĞTEKİN: birl. Tuğ/Tekin T...Selahaddin Eyyubi’nin kardeşi. Sonraları, kendi adıyla “Tuğtekinliler” devletini kuran kişi TUĞTEMUR: birl. Tuğ/Temur T...Eyyubiler devleti dönemi, Yemen valisi ve komutanlarından TUĞTİGİN: birl. Tuğ/Tigin T...Suriye Salçukluları, atabeylerinden TUĞTİMUR: (Tuğtemur) TUĞUÇ: Tuğcu TUKAY: birl. Tok/Ay TUKÇAK: Tuğcu TUKTAYHATUN: birl. Tuktay/hatun T...Abaka han’ın evdeşi TUKUZBAY: Dokuz/Bay TULA: 1- Tolu, dolu, olgun 2- Ayna TULABOĞA: birl. Tula/Buğa T...Kıpçak hanlarından TULABUĞA HAN: (Tela Buğa han) T...Altınordu hanlarından TULAN: Dolu, olgun, kamil TULANKAĞAN: birl. Tulan/Kağan T...Göktürk kağanlarından TULAY: 1- Talay, taluy, okyanus, deniz 2- Ayna 3- Dolu, dolgun, olgun TULAYBALA: birl. Tulay/Bala TULAYHAN: birl. Tulay/Han T...Çengiz Kaan’ın oğlu. Kulagu Han’ın babası TULGA: Tolga, miğfer TULGAR: 1- Azim, kararlılık, inanç, güvenç 2- Gösteriş, heybet, heybetlilik TULGAY: Tuga, Tolga, miğfer TULİ: 1- Dolu, olgun, kamil 2- Ayna TULİKAĞAN: birl. Tuli/Kağan T...Göktürk kağanlarından TULİN: 1- Tolun, dolun, tam, eksiksiz, kusursuz 2- Ayna 3- Çene, çene kemiği TULİNBAY: birl. Tulin/Bay TULİNBEK: birl. Tulin/Bek TULİNTAY: birl. Tulin/Tay TULKİ: Tilki

263

TULKİTİMUR: birl. Tulki/Timur T...Kırım hanlığı dönemi, bey ve komutanlarından TULTAG: Sakin, kendinden emin TULU: 1- Dolu, ergin, olgun 2- Ayna TULUHAN: birl. Tulu/Han T...Göktürk kağanlarından Çuluk Kağan’ın oğlu. Kürşad’ın ağabeyi TULUER: birl. Tulu/Er TULUK: 1- Dolu, olgun, bilge 2- yayık, çömlek TULUN: 1- Tolun, dolu 2- Çene kemiği TULUNER: birl. Tulun/Er TULUNTOY: birl. Tulun/Toy TULUY: (Talay, Tulay) TUMA: Yeğen, kuzen T...Kazakların, Ortayüz bölüğü, Girey oymağı, dip dedelerinden TUMAÇI: Erkek kuzen, (Amca, hala, dayı, teyze çocuğu) TUMAÇIM: Kız kuzen TUMAĞAN: 1- Nilüfer çiçeği 2- Duman, sis TUMAN: Duman, sis T...Dede Korkut destanlarında, Korkut Ata’ nın ad verdiği beylerden 2- kazakların, Ortayüz bölüğ Argın ve Mumin oymakları, dip dedelerinden TUMANHAN: birl. Tuman/Han T...Hun hanlarından. (Teoman Han) Mete Han’ın babası TUMANALP: birl. Tuman/Alp TUMANAY: birl. Tuman/Ay TUMANBAY: birl. Tuman/Bay TUMANBEK: birl. Tuman/Bek TUMANER: birl. Tuman/Er TUMANGELDİ: birl. Tuman/Geldi TUMAY: Sessiz, sakin, kendi halinde TUMAYBEGÜM: birl. Tumay/begüm TUMGAN: Tuman, sis T...Cuci Han’ın torunlarından TUMRUL: Dumrul, Demir ucu TUNA: (Tona) Varlıklı, zengin, gösterişli, ihtişamlı TUNABAĞA TARKAN: birl. Tuna/Bağa/Tarkan T...Uygurlar (Bögü Kağan) dönemi vezirlerinden TUNAHAN: birl. Tuna/Han TUNÇ: Bronz, Bakır, kalay karışımı TUNÇALP: birl. Tunç/Alp TUNÇARSLAN: birl. Tunç/Arslan TUNÇAY: birl. Tunç/Ay TUNÇBARS: birl. Tunç/Bars TUNÇBAY: birl. Tunç/Bay TUNÇBEK: birl. Tunç/Bek TUNÇBOĞA: birl. Tunç/Boğa TUNÇBÖRİ: birl. Tunç/Böri TUNÇDAĞ: birl. Tunç/Dağ TUNÇER: birl. Tunç/Er TUNÇSAY: birl. Tunç/Say TUNG: Nüfus sahibi, kudretli, muktedir TUNGA: 1- Kaplan, Asya kaplanı 2- Kudret, ihtişam, fevkaladelik T...Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın kırklarından TUNGA ALP ER: birl. Tunga/alp/Er

264

TUNGABAY: birl. Tunga/Bay TUNGAER: birl. Tunga/Er TUNGAŞAD: birl. Tunga/Şad T...İstemi kağan’ın yeğeni TUNGBAĞATARKAN: birl. Tung/Bağa/Tarkan T...Uygurlar (Bögü Kağan) dönemi komutanlarından TUNGATAR: birl. Tunga/Tor T...Babür han’ın bey ve komutanlarından TUNGATİGİN: birl. Tunga/Tigin T...Göktürkler dönemi bey ve komutanlarından TUNGA TUDUN: birl. Tunga/Tudun T...Bati göktürkleri bey ve komutanlarından TUNGA TURAN: birl. Tunga/Duran TUNGUÇ: Çocuk, evlat, evlatlık TUNGUT: Evlatlık TUNTAŞ: birl. Tün/Taş TUNUÇ: Tunç TUR: 1- Durmak, yaşam, canlılık 2- İrade, istek, yargı TURA: 1- Dura, durak, ev, mekan 2- Deriden örülen kamçı 3- Sibirya bölgesinin eski adı T...Alper Tunga’nın dedesi TURABARS: birl. Tura/Bars TURABAY: birl. Tura/Bay TURABİGE: birl. Tura/Bike T...İbni Batuta’nı seyahatnamesinde adı geçen bir Türk kızı TURABOĞA: birl. Tura/Boğa TURAGİNE: (Turagüne) birl. Tura/Güne, Güneş T...Öketay Kaan’ın evdeşi TURAGUT: (Turgut, Turkut) birl. Turagut/Kut TURAGUTBAYAN: birl. Turagut/Bayan T...çengiz kaan dönemi Celayıroğulları, beylerinden TURAGÜN: birl. Tura/Gün TURAGÜNE: (Turagine) TURAK: 1- Durulan yer, yaşanılan yer, mekan 2- Yaşam, ömür TURAKBAY: birl. Turak/Bay TURAKMENGÜ: birl. Turak/Mengü TURAKUT: birl. Tura/Kut TURAL: Durma, yaşama, ömür TURAM: Olgunluk, kemal T...Otmanlılar ( Yavuz Selim Han) dönemi, İran elçisi TURAMUN: 1- Evcil, evcimen 2- Onurlu, onuruna düşkün TURAN: Duran, yaşayan, ömür, ömürlü, yaşama direnci (Çocukları sık ölen ailelerin, uzun ömür ve kalıcılık dileklerini içeren adlardan. Ayrıca,Farsçadaki, “Tuuran” ile yalnızca ad benzerliği var ve söylenişlerde anlamlar da farklıdır. Farsçadaki Turan, İranlılarca “Türk Yurdu” anlamındadır.) TURANALP: birl. Turan/Alp TURANAY: birl. Turan/Ay TURANBARS: birl. Turan/Bars TURANBAY: birl. Turan/Bay TURANBUĞA: birl. Turan/Boğa TURANER: birl. Turan/Er TURANHAN: birl. Turan/Han TURANTİMUR: birl. Turan/Timur TURAPA: birl. Tur/Apa TURATAN(a): birl. Tura/Ton(a)

265

TURATAY: birl. Tura/Tay TURATİMUR: birl. Tura/Timur TURATUTUK: birl. Tura/Tutuk T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey TURBAY: birl. Tur/Bay TURBEGÜM: birl. Tur/Begüm TURBİGE: birl. Tur/Bige TURÇAK: Filiz, fidan TURÇİK: 1- Durucu, kalıcı, uzun ömürlü 2- Fidan T...Salçuklular dönemi bey ve komutanlarından TURÇİKAY: birl. Turçik/Ay TURDU: Durdu, sağ, salim, yaşar, yaşayan, kalıcı, ömürlü TURDUBEK: birl. Turdu/Bek T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından TURGAK: Bekçi, muhafız, koruyucu TURGAN: Duran, ömürlü T...Kuman hanlarından TURGAY: 1- Tarla kuşu, serçe 2- Türk/Ay T...Kulagu Han’ın oğullarından TURGAYTURAN: birl. Turgay/Turan T...Kırgızların, Togay, Buğu ve Kıdık oymağı, dip dedelerinden TURGUT: (Turagut) 1- Ömürlü, durucu, uzun yaşamlı 2- Belde, mekan mesken, yaşanılan yer T...Otmanlılar dönemi, ünlü denizcilerinden TURGUTALP: birl. Turgut/Alp T...Otmanlıların, ilk dönem bey ve komutanlarından TURHAN: birl. Tur/Han TURHAN HATUN: birl. Turhan/Hatun T...Alparslan Han’ın gelini, Melikşah’^ın evdeşi (Bazı tarih kayıtlarında, bu ad ile, bazılarında ise “Tur Hatun” olarak geçmektedir.) TURHATUN: birl. Tur/hatun TURKAK: Nöbetçi, bekçi TURKAY: 1- Turgay 2- Türk/Ay T...Kulagu Han’ın oğullarından. (Bazı kayıtlarda, Turgay, bazılarında ise Turkay olarak geçer.) TURKU: Ateşli, harir, heyecanlı TURKUAZ:Rengi mavi ile (Türk mavisi) özdeş olmuş bir süs taşı TURMUŞ: Ömür, yaşam, uzun ömürlülük (çocukları sık ölen ailelerin kullandıkları adlardan) TURNA: Leylek türü, iri ve geniş kanatlı bir kuş TURSUN: Dursun, Durdu, duran, durmuş vb. yaşam, ömür, uzun ömür T...Babür Han dönemi beylerinden (Tursun Muhammed) TURŞAK : Filiz, sürgün TURU: 1- Duru, saf, arık 2- Duran, yaşayan, ömürlü 3- Durgun,sakin TURUBAY: birl. Turu/Bay TURUBEK: birl. Turu/Bek TURUBUĞA: birl. Turu/Boğa TURUGELDİ: birl. Turu/Geldi TURUHAN: birl. Turu/Han TURUM: 1- Yaşam, ömür 2- Sükunet, durgunluk T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Almoğlu ve Karasakal oymakları, dip dedelerinden TURUMTAY: 1- Turum/Tay 2- Doğan türü, avcı bir kuş T...Göktürkler dönemi, beylerinden. Kürşad’ın kırklarından TURUŞKAN: Dayanıklı, metanetli, dirençli, uzun ömürlü TURUT: 1- Yer, yurt, durulan, yaşanılan yer 2- Ömür, yaşam TUSİT: Göğün ötesi

266

T...Şamanist gelenekte, ulu ruhların gittiği yer. Göğün katlarından TUSKAN: Akraba, yakın, hısım TUŞGÜL: İşaret, iz, nişan TUT: 1- Yakalayış, kavrayış, saklayış 2- Vuruşma, vuruş, yenme, ezme, koparma 3- Ordu, ordugah 4- Kılıç ve benzeri silahların üzerindeki kir, pas TUTA: Bahşiş, armağan TUTAÇ: Komşu, yakın, dost TUTAÇI: Komşu, yakın TUTAK: 1- Silah kabzası 2- Saldırı, hücum, taarruz 3- Evlatlık TUTAKBALA: birl. Tutak/Bala T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey TUTAKBAY: birl. Tutak/Bay TUTAL: birl. Tut/Al TUTAM: Demet, buket, deste TUTAN: Elinde bulunduran, yönetimi altında bulunduran T...Göktürkler dönemi beylerinden TUTANKAĞAN: (Tutun Kağan) birl. Tutan/Kağan T...7. Yüz Avar kağanlarından TUTAR: Tutucu, hükmedici TUTARHAN: birl. Tutar/Han T...İlhanlı hanlarından. Kulagu Han’ın oğlu TUTAŞ: 1- Küçük hanım, evin en küçük kızı 2- Bekar, bakire kız 3- Komşu TUTAY: birl. Tut/Ay TUTGAK: 1- İnilti, inleyiş, hüzün 2- Geceleri keşfe çıkan savaş birliği TUTGAN: Tutucu, fanatik TUTGUÇ: kahvaltı, kuşluk vakti yenen yemek TUTGUN: Tutsak, esir, hapis,tutulu, tutulmuş, bağlanmış TUTKU: Kapama, ele geçirme, bağlama, bağlanma TUTGUK: Esir, hapis, tutsak TUTNAK: Destek, arka TUTNUK: Tutunulacak nesne, dayak, arka,destek TUTSU: 1- Vasiyet, öğüt, nasihat 2- Bağımlılık TUTSUK: Öğüt, nasihat, vasiyet TUTU: Esir, tutsak, rehine 2- Çekici, cazip, güzel 3- Tutuş, savaş, döğüş 4- Ağırbaşlı,mahçup,utangaç 5- Yiğit, batur, döğüşçü 6- Bakan, nazır, vali TUTUALP: birl. Tutu/Alp TUTUBAY: birl. Tutu/Bay TUTUG: Vali, askeri vali T...Göktürkler döneminde kullanılan askeri ünvanlardan TUTUHAN: birl. Tutu/Han T...Timur Kürkan han’ın dedelerinden TUTUK: 1- Döğüş, savaş, savaşçı 2- Devlet görevlisi, devlete bağlı 3- Evlatlık 4- Büyü, sihir 5-Tutsak, esir, tutulmuş, rehin T...1- Oğuznamede, Türk’ün oğullarından 2- İlhanlılar dönemi, bey ve komutanlarından TUTUKAY: birl. Tutuk/Ay TUTUKER: birl. Tutuk/Er TUTUN: Tutunulacak nesne, destek, arka, güvence TUTUNHAN: birl. Tutun/Han TUTUNÇ: 1- Evlat, oğul, uşak 2- Tutunulacak nesne, güvence TUTUNGU: Öğüt, nasihat, vasiyet TUTURGAN: Öğüt, nasihat, vasiyet TUTURGU: Öğüt, nasihat, akılda tutulan TUTUŞ: 1- Dövüş, savaş 2- Zapt etmek, egemenlik kurmak 3- bağlılık, sadakat 4- Orduyu ve devleti

267

düzene sokmak T...Alparslan Han’ın oğullarından TUTUŞUK: Demet, çiçek demeti,buket TUTUTONGA: birl. Tutu/Tonga T...Çengiz Kaan’ın Uygur kökenli danışmanı, oğullarının eğitmen ve atabeyi bu ulu kişi, imparatorluğun resmi dilinin “Türkçe” oluşunda ve Türk kültürünün egemen kılınmasında, önemli etken olmuştur. TUYAK: 1- Dayak, destek, değnek 2- Duyan, işiten, işitici, dikkatli, uyanık T...Özbeklerin oymak beylerinden TUYAN: Duyan, işiten TUYANER: birl. Tuyan/Er TUYGU: Duygu, his duyumu TUYGUN: Doğan türü bir avcı kuş TUYGUNAY: birl. Tuygun/Ay TUYUK: Dayak, destek, arka TUYUN: Saygın, muteber TUZGU: Yemek, yoldan geçenlere verilen yemek TUZAK: Sevgili,sevgili için söylenen söz TUZAĞI: Sevgili, aşık, maşuka TUZGUN: Armağan, sunu, bahşiş TÜBE: 1- Tepe, yüksek yer 2- Siper, sütre T...Timur Kürkan han dönemi beylerinden TÜBEK: Tübe, tepe TÜGÜN: 1- Düğün, bağlılık 2- bahşiş, hediye TÜGÜZ: Düz, tam, eksiksiz, mükemmel T...İlhanlı hanlarından TÜKEL: 1- Tüy, saç, kıl 2- Dik, dikili T...Türk mitolojisinde, ağaçtan doğduğuna inanılan kişi TÜKÜN: 1- Düğün, dernek, toplantı 2- Bahşiş, armağan TÜLAY: (Tulay, Talay) TÜLEK: 1- Zeki, kurnaz, fettan 2- Tüylü, kıllı TÜLEKTİMUR: birl. Tülek/Timur T...Celayıroğulları beyliği, komutanlarından TÜLGÜ: Alaca, renkli bir karga türü TÜLİN: 1- Ayna 2- Ayın çevresindeki ışık halesi TÜLÜ: 1- Rica, yakarış 2- Düş, rüya TÜLÜBAY: birl. Tülü/Bay T...Kırgızların, Togay ve Buğu oymakları, dip dedelerinden TÜLÜŞ: Ücret, değer, emeğin karşılığı alınan karşılık TÜMEN: 1- Duman, duman, sis 2- On bin sayısının askeri terminolojideki kullanılışı TÜMENBAY: birl. Tümen/Bay TÜN: Gece TÜNBAY: birl. Tün/Bay ( Kazak ve Kırgızlarda, yatak, şilte) TÜNEK: Gece kalınan yer TÜNG: 1- Gece, gece karanlığı 2- Olağanüstülük, fevkaladelik TÜNGTUDUN: birl. Tüng/Tudun T...Göktürkler dönemi vali ve komutanlarından TUNG YABGU KAĞAN: birl. Tüng/Yabgu/Kağan T...Batı Göktürkler kağanlarından TÜNKATAR: birl. Tün/Katar T...Kırgızların, Togay, Soyak, karata ve Kıtay oymakları, dip dedelerinden TÜNKÜR: Peri, melek TÜNTAŞ: birl. Tün/Taş

268

T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey TÜNTAY: birl. Tün/Tay T...Kırgızların, Togay ve Sayak oymakları, dip dedelerinden TÜR: Soy, kök, orjin, çeşit, kan, damar, doğuş, yaratılış, oluş TÜRE: 1- Töre 2- Tigin, prens, şehzade TÜREBAY: birl. Türe,/Bay TÜREBİGE: birl. Türe/Bike TÜREGÜN: birl. Türe/Gün TÜREKAN: birl. Türe/Kan TÜREKARATAY: birl. Türe/Karatay T...İlhanlılar devleti, bey ve komutanlarından TÜREL: Türeli, töreye bağlı, töresel, hukuk, hukuki, hukuka uygun TÜRELİ: Türe sahibi, töreye bağlı, hukuka bağlı T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları, dip dedelerinden TÜREMEN: Töreye bağlı, töreye göre yaşayan TÜREMENGÜ: birl. Türe/Mengü TÜRENER: Töreye bağlı, töre sahibi TÜREÖZBEY: birl. Türe/Özbey T...Mısır-Türk kölemenleri devleti, bey ve komutanlarından TÜRETAY: birl. Türe/Tay TÜRETAYÇU: birl. Türe/Tayçu T...İlhanlı devleti hanlarından. Mangu Timur han’ın oğlu TÜRETGEN: Yaratıcı, mucit, üretgen TÜRETİMUR: birl. Türe/Timur T...Mısır-Türk kölemenleri devleti, vali ve komutanlarından TÜRGİŞ: Uygurların bir kolu olan Türk boyu TÜRİL: birl. Tür/İl TÜRİLÇİK: birl. Tür/İlçik (ilçi, elçi) TÜRK: Bu kutlu ad, birçok anlamları içinde barındırır. Türeyiş, doğuş, güç, erk, soy, döl, çoğalma, düzen vb. ( Birçok dilbilimci, değişik anlatımlar yapıyormuş gibi görünseler de aslında tek bir şey vardır ortada. O da Töreli, Töreye bağlı, Töreye göre olmuş, Töre ile özdeş, iyilik, güzellik, doğruluk ve düzenlilik içinde yaşayan, bunun için gerektiğinde, mayasından gelen güç ve erkini kullanan kişi ya da kişiler topluluğu, anlamlarını net bir biçimde içinde barındırıyor olması..) T...Babür Han döneminde bu adla anılan üç ayrı bey vardır. 1- (Molla kadem) Türk 2- (Molla Devlet) Türk 3- (Hacı) Türk (Ali) TÜRKALP: birl. Türk/Alp TÜRK BİLGE KAĞAN: (Orhun anıtlarında, Bilge kağan kendini böyle tanıtır.) TÜRKAN: (Terken) TÜRKANAKA: birl. Türkan/Aka T...İran Salçuklularından, Mehmed Han’ın evdeşi TÜRKAN HATUN: birl. Türkan/Hatun T...Harzem hanı Muhammed’in anası TÜRKAY: birl. Türk/Ay TÜRKBÖRİ: birl. Türk/Böri TÜRKEKUL: birl. Türke/Kul TÜRKEL: birl. Türk/El TÜRKER: birl. Türk/Er TÜRKEŞ: Türgiş (Türke yakın, Türke benzer) T...Bilge Kağan dönemi beylerinden TÜRKİL: birl. Türk/İl TÜRKİLİ: birl. Türk/İli TÜRKKAN: birl. Türk/Kan TÜRKMEN: Türk gibi, Türk adamı, Türk türünden kişi...Bu ad, özellikle Oğuz boyundan olan Türkleri

269

anlatmak için, Arap ve İran tarihçileri tarafından kullanılan ve Farsça bir ek ile söylenen “Türkmenend” sözcüğünden kaynaklanıyorsa da, Türkçe’de “Men, Man” ekleri de varolduğundan, pek fazla bir anlam değişikliği olmuyor. Ancak, bu eklerle değerlendirildiğinde ise anlam biraz değişebiliyor ve Uz-man,koca-man, dil-men, vb. sözcükleri gibi mübalağa ve büyüklük ekleriyle,” Büyük Türk, Ulu Türk” gibi bir anlama bürünüyor. Bazı Avrupalı bilim adamları da, Türk Kuman adlarının, karışımından oluşan ve öztürk anlamını içerdiğini söyler. T...Babür Han dönemi beylerinden (Türkmen El Fetih) TÜRKSAY: birl. Türk/Say TÜRKSEN. Birl. Türk/Sen TÜRKSOY: birl. Türk/Soy TÜRKŞAD: birl. Türk/Şad T...İstemi kağan’ın oğullarından TÜRKTİGİN: birl. Türk/Tigin T...Abbasi halifesinin, İdil Bulgarlarına yolladığı, İbn’i yönetimindeki heyetle bulunan Türk beyi TÜRKÜ: Türk dilinde söylenen, melodi T...Otmanlılar döneminde, kırsal alanlarda yaşayan ve Türkçeden başka bir dil konuşmayan topluluklar için kullanılmış bir sözcük TÜRÜ: Dürülmüş, derli, toplu, düzenli TÜRÜNG: Aktif, faal, çalışkan TÜŞ: Düş, rüya TÜŞTEMİZ: birl. Tüş/Temiz T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey TÜTSÜ: Güzel kokulu ot yakarak ortaya çıkarılan koku TÜTSÜK: 1- Tütsü, tüten koku 2- Öfkeli, kinci, öç alıcı TÜTÜK: 1- Güzel ve etkileyici koku, duman, tütme kokusu 2- Düdük, savaşlarda ve savaş talimlerin-de komut vermek için kullanılan düdük TÜZ: Düz, düzen, kök, esas, kural, bütünlük, doğruluk, uyum, uyumluluk TÜZAPA: birl. Tüz/Apa TÜZE: 1- Düz, doğru, düzen, kural, uyum, ahenk 2- İdare, yönetim 3- Ulus, topluluk, halk 4- Uyum, uyumluluk, barış, uzlaşı 5- Kusursuzluk TÜZBAY: birl. Tüz/bay TÜZBAYKÜÇ: birl. Tüz/Bay/Güç T...Bütün, hepsi, hepsini içine alan TÜZEN: Düzen, uyum, kurallar bütünü TÜZENKULU: birl. Tüzen/Kulu TÜZLİ: Uyumlu, uygun, düzenli, idareci TÜZLÜG: uyum, ahenk, geçim TÜZÜK: (Düzük) 1- Düzen, düzülü, sıralı, düzenleme, düzenlenmiş, düzenli, 2- Özel durumlara göre biçimlenmiş kurallar bütünü TÜZÜKERİ: birl. Tüzük/Eri TÜZÜL: 1- Düzülü, sıralı, muntazam, disiplinli, hiyerarşik 2- Anlaşmış,anlaşmalı TÜZÜM: Düzgünlük, sıra, dizgi TÜZÜN: 1- Düzen, kural, teamül, gidişat 2- Öz, kök, soy, soylu, seçkin, egemen 3- Uysal, yumuşak huylu ve davranışlı T...Abbasiler, (El Muktedi) dönemi, Türk asıllı vali ve komutan TÜZÜNALP: birl. Tüzün/Alp TÜZÜNBAY: birl. Tüzün/Bay TÜZÜNBEGÜM: birl. Tüzün/Begüm TÜZÜNBEK: birl. Tüzün/Bek T...Hamdanoğulları beyliği, bey ve komutanlarından TÜZÜNBİKE: birl. Tüzün/Bike TÜZÜNBULAK: birl. Tüzün/Bulak T...Uygur kağanlığı dönemi beylerinden

270

TÜZÜNER: birl. Tüzün/Er TÜZÜNKUL: birl. Tüzün/Kul TÜZÜNSELİG: birl. Tüzün/Selig TÜZÜNTAY: birl. Tüzün/Tay

271

-U- UBUT: Ar, edep, tevazu, alçak gönüllülük UC: Uç, sınır UCAS: İddia, bahis UCUD: Yeryüzü, dünya UCUN: Uçta, sınırda, kenarda, uçbeyi T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey UÇ: 1- Son, bitim, sınır, kıyı 2- Aşırılık, ekstrem 3- Herhangi bir nesnenin sivri kısmı 4- Ordu kanadı, kol, cenah UÇA: 1- Koruma, himaye, arka 2- Uç, sınır, limit 3- Kendini aşmış, yüksek, ulu UÇAHAN: birl. Uça/Han T...Sibir hanlarından UÇAR: 1- Haber, havadis 2- Kanıt, delil 3- Göğe yakın, Tanrıya yakın, dindar 4- Uçarı, vurdumduymaz UÇARBEG: birl. Uçar/Bek UÇARHAN: birl. Uçar/han UÇARKAM: birl. Uçar/Kam T...Göktürkler dönemi, bilginlerinden UÇAY: birl. Uç/Ay UÇBAY: birl. Uç/Bay UÇBEY: birl. Uç/Bey T...Sınır karakollarında görev yapan askeri birlik komutanı UÇER: birl. Uç/Er UÇGUN: 1- Kam, baksı, kendinden geçmiş, tıransa girmiş 2- Kıvılcım, şerere UÇKAN: Uçan, uçucu UÇKARA: birl. Uç/Kara ..Sırtı renkli, kanatları kara bir kuş türü UÇKIR: birl. Uç/Kır UÇKUN: Uçuk, kendinden geçmiş, ateşli, heyecanlı UÇMAGAY: birl. Uçmağ/Ay UÇMAĞ: (Uçmak) Cennet UÇSIZ: Sınırsız, geniş, büyük, alabildiğine.. UÇUBEK: birl. Uçu/Bek UÇUK: Uçmuş, kendinden geçen, mest olan kam, baksı UÇUMAK: Uçmak, cennet UÇUR: 1- Devir, dönem 2- Mürşid, şeyh UÇURAN: Mürşid, şeyh, kam UÇURUM: Son, uzak, uzak nokta, uçulan, uzaklaşılan, yüksek ve derin dağ yamacı, yar UÇUZ: birl. Uç/Uz 1- Alçak gönüllü 2- Basit, kolay UD: (Ut) 1- Arka, geri, ardından gitme, takip 2- karşılaşma, çatışma, yenme, utku 3- Uyuma, uyku T...Türkmenlerin, Salur ve Yalvaç oymakları, dip dedelerinden UDAR: 1- Takipçi, peşini bırakmayan, kovalayan 2- Yener, galip gelir UDARSENGÜN: birl. Udar/Sengün T...Bilge Kağan’ın bey ve komutanlarından UDU: Uyku UDUK: Uyanık, diri UDUM: Ard arka, arkası sıra UDUN: 1- Hüner, beceri 2- Sönmüş, sönük T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey UDUZ: 1- Mürşit, yol gösteren, ardından gidilen 2- Yollayan, sevk eden UGAN: Kaadir, yaratan ve hükmeden, Ali, yüksek, kudretli

272

T...Çok eski dönemlerden beri, Tanrı ve Tanrı sıfatı olarak kullanılan bu sözcük, Türklerin ilk Müslüman oldukları dönemlerde de, bir süre Tanrı adı olarak kullanılmıştır. UGANAY: birl. Ugan/Ay UGANBERDİ: birl. Ugan/Verdi T...Babür Han dönemi amiral ve beylerinden UGANBİGE: birl. Ugan/Bike UGANER: birl. Ugan/Er UGIN: Fikir, düşünce UGIŞ: Zeka, üretkenlik UGUZ: Kutlu, mübarek UĞRAK: 1- başvurulan kişi, bilge ve deneyimli kişi 2- Savaşa giderken, Askerlerin, aile ya da eşyalarını topluca bıraktıkları yer 3- Uğranılan yer UĞRAKALP: birl. Uğrak/Alp UĞRAKBAY: birl. Uğrak/Bay UĞRAŞ: 1- Düşünce, tasarı, iş, çaba, meslek 2- Mücadele, savaşım, savaş, Karşılaşma, karşı karşıya gelme UĞRAŞI: Meslek, iş, çaba, savaşım, geçim UĞRUK: Savaşa giderken, askerlerin eşyalarını bıraktıkları yer T...Türkmenlerin, Çavdur oymağı, dip dedelerinden UĞRUN: Yan bakış, gizlice bakış UĞUR: 1- Baht, talih, iyilik, güzellik, kut, bolluk, bereket 2- Süre, zaman UĞURAL: Uğurlu, kutlu, bahtı açık T...Mısır-Türk kölemenleri devleri saray nazırlarından UĞURAPA: birl. Uğur/Apa UĞURAY: birl. Uğur/Ay UĞURBAY. Birl. Uğur/Bay UĞURBİL: birl. Uğur/Bil UĞURÇAL: birl. Uğur/Çal (Sürmek, değdirmek) T...Türkmenlerin, Yaymut oymağı, dip dedelerinden UĞURKAN: birl. Uğur/Kan UĞURKUL: birl. Uğur/Kul UĞURLU: Kutlu, bereketli, talihli UĞURSAY: birl. Uğur/Say UĞURTAN: birl. Uğur/Tan UĞURTAŞ: birl. Uğur/Taş UĞURTAY: birl. Uğur/Tay UĞUŞ: Akraba, hısım, kan bağıyla birbirine bağlı kişilerden her biri UKANER: birl. Ugan/Er UKUŞ: Zeka, akıl, yetenek UL: 1- Temel, esas, kök, oluş, oluşum, doğuş 2- İşaret, nişan, iz ULA: Temel, esas, esaslı ULAÇ: 1- Ulaştıran, bağlayan, bağlayıcı 2- İsabet 3- Tim, takım, müfreze ULAÇLI: Ulaştıran, ulak T...Türkmenlerin, Karakalpak oymağı, dip dedelerinden ULAĞ: 1- Soy, nesil 2- Maiyet, bütünlük 3- ulak, haberci 4- Bağ, zincir ULAK: 1- Ulaştırıcı, ulaştıran, haberci, bağlantı sahibi ULAKBAY: birl. Ulak/Bay ULAKBAK: birl. Ulak/Bek T...Kulagu Han’ın öteki adı ULAKBUĞA: birl. Ulak/Boğa ULAKÇI: Haberci, ulaştırıcı, bağlayıcı, bağlantı ULAKÇIHAN: birl. Ulakçı/han T...Altınordu hanlarından. Batu Han’ın torunu

273

ULAKKOCA: birl. Ulak/Koca ULAM: 1- Eklenmiş, katılmış, tim, müfreze 2- Dizi, dizili, bağlı, dizgi 3- yetenek, yetenekli 4- Ululama, selamlama, temenna ULAMBAY: birl. Ulam/Bay ULAMBEK: birl. Ulam/Bek ULAN: 1- Bağlayan, bağlayıcı, birleştirici, etkileyici 2- Ulu, ululanmış, saygıdeğer, söz dinleten 3- Taze, tazelik, gençlik, genç, cıvan ULANBATUR: birl. Ulan/Batur Ünlü ve ulu kahraman ULANBAY: birl. Ulan/Bay ULANDI: Ululandı, kutsandı, kutlu ULANMIŞ: Ulu, kutsal, mübarek, saygıdeğer ULAR: 1- Bağlayan, birleştiren, birleştirici 2- Erkek keklik ULAŞ: 1- Ululuk, ululaşma, yücelik 2- Oluş, temel, kök, soy, soyluluk 3- yetişme, kavuşma Ulaşılacak olan, bağlanılacak olan, ülkü, ideal 4- uluyuş, kurt gibi uluma 5- Savaş uranı, savaş narası 6- Kent, kent arazisi 7- İsabet T...Türk mitolojisinde, Dip Yabgu han’ın ve oğlunun vezirliğini yapmış bilge kişi ULAŞALP: birl. Ulaş/Alp T...Salçuklular dönemi, bey ve komutanlarından ULAŞBAY: birl. Ulaş/Bay ULAŞBEĞ: birl. Ulaş/Beğ T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir Oğuz beyi. Salur Kazan’ın babası ULAŞHAN: birl. Ulaş/han ULAŞKAN: birl. Ulaş/kan ULAŞBÖRİ. Birl. Ulaş/Böri ULAŞBUĞA: birl. Ulaş/Boğa ULAŞLU: 1- Amaçlı, idealist, ne istediğini bilen 2- Ulaşıcı, bağlayıcı, birleştirici 3- Kentli, zengin, varlıklı ULAŞTAN: birl. Ulaş/Tan ULAT: Bağlayıcı, birleştirici ULAY: birl. Ul/Ay ULCA: 1- Ezeli, eskiden beri var olan 2- Pay, ganimet, savaş ganimeti ULCAŞ: 1- Tazim, ululama, büyükleme 2- Bölüşüm, paylaşım, ganimet ULCAŞBAY: birl. Ulcaş/Bay ULCAŞBEK: birl. Ulcaş/Bek ULDIZ: Yıldız T...Batı Hunları hanlarından ULIÇ: Yavru, yaren, sevilen ve korunan ULIÇIM: Yavru, yavrucak ULIG: Uluma, yakınma, sızlanma ULIŞ: Uluyuş, kurt gibi ulayış ULU: (Ulug, Uluğ) Yüce, yüksek, mübarek ULUAY: birl. Ulu/Ay ULUCA: 1- Ululuğa yakın, saygıdeğer, hürmetli 2- Üst düzey yönetici, erk sahibi ULUÇ: 1- Temel, esas, oluş, ulaş 2- Bağ, bağlantı, ilişki 3- Uluyuş, uluma T...Salçuklular dönemi, bey ve komutanlarından ULUÇAY: birl. Ulu/Çay ULUGAY: birl. Uluğ/Ay ULUĞ: Ulu, yüce, mübarek ULUĞ CUCİ: birl. Uluğ/Cuci T...Çengiz Kaan’ın kamı, falcısı ve danışmanı. ( Bazı tarihçiler bu kişinin, “Çengiz Yasaları”nın hazırlanmasına ön ayak olduğunu, Çengiz’e, “Türk Birliği” fikrini verip bunu aşılayan kişi olduğunu yazarlar...) ULUĞALP: birl. Ulu/Alp

274

ULUĞAYGUÇİ: birl. Ulu/Ayguçi T...Göktürkler ve özellikle Uygurlar döneminde başbakan ( sadrazam, baş vezir) ünvanı olarak kullanılmıştır. ULUĞBATU: birl. Ulu/Batu ULUBAY: birl. Ulu/Bay ULUĞBEGÜM: birl. Ulu/Begüm ULUĞBEY: birl. Ulu/Bey T...Timuroğulları devleti hanlarından. Timur Kürkan Han’ın torunlarından ve dünyaca ünlü gökbilimci, astrolog ( kendi adına yaptırdığı, gözlem evi (Rasathane) bugün dahi kullanılmaktadır.) ULUĞBİGE: birl. Ulu/Bike ULUĞBİLGE: birl. Ulu/Bilge ULUĞBİTİG: birl. Ulu/Bitig ULUĞER: birl. Ulu/Er ULUĞERK: birl. Ulu/Erk ULUĞERKİN: birl. Ulu/Erkin T...Uygurların, Yir Bayırku oymağı, dip dedelerinden ULUĞHAN: birl. Ulu/han ULUĞKAN: birl. Ulu/Kan ULUĞKUTLUBİLGEKAĞAN: T...Uygur kağanlarından ULUĞKÜN: birl. Ulu/Gün ULUĞNOYAN: birl. Ulu/Noyan T...Çengiz Kaan döneminde “Başkomutanlık” sıfatı olarak kullanılan bir unvan ULUĞŞAD: birl. Ulu/Şad T...İstemi Kağan’ın oğullarından ULUĞTAN: birl. Ulu/Tan ULUĞTARKAN: birl. Ulu/Tarkan T...Göktürkler, (kara Kağan) dönemi, vezir ve danışmanlarından ULUĞTAY: birl. Ulu/Tay ULUĞTİMUR: birl. Ulu/Timur ULUĞTUĞ: birl. Ulu/Tuğ ULUĞTÜRK: birl. Ulu/Türk T...Oğuznamede Oğuz Kağan’ın vezirlerinden ULUĞTÜRKAN: birl. Ulu/Terken ULUĞYÜZ: birl. Ulu/Yüz T...Kazakların, üç ana boyundan biri ULUKOYUN: birl. Ulu/Koyun T...Yakut destanlarında adı geçen “Ateş Tanrısı” ULUKUL: birl. Ulu/Kul ULUKULİ: birl. Ulu/Kuli ULULA: Yücelt, yükselt, mübarek kıl ULUM: Debdebe, şaşa, gösteriş ULUN: (Ulan, İlun) Ulu, ululanmış ULUNYEGE: birl. Ulun/Yeke Sözü dinlenen, saygı duyulan, bilgi ve deneyimine başvurulan hanım T...Çengiz Kaan’ın anası ULUOBA: birl. Ulu/Oba ULURAK: Ulu, kebir, en büyük ULUS: 1- Ul (Temel, kök, esas) dan...Ul/Uz 2- Ülüş, bölüm, kesim, topluluk...dan boy, halk, millet, budun (Uygurlarda) 3- Sürü, geniş, büyük sürü (Moğollarda) 4- Aynı merkeze, ya da devlete bağlı, yurttaş topluluğu (Türkiye’de) 5- Türkçe’yi, sonradan öğrenerek, Türklerin arasına karışmış, zamanla Türkleşmiş, halk, ya da kişi (Göktürklerde) T...Ünlü bilgin, Ali Şir Nevai’nin babası ULUSU: birl. Ulu/Su

275

ULUŞ: Pay, bölüm ULUTAN: birl. Ulu/Tan ULUTARHAN: birl. Ulu/tarhan T...Abbasiler dönemi, Mısır valisi ULUTAŞ. Birl. Ulu/Taş T...Öteki adı da, Kür Han olan bu kişi, Karakıtaylar devletinin kurucusu ve ilk hanı olup, “Türkçülük” düşüncesinin, o dönem koşullarına göre değerlendirildiğinde, ilk fikir babası sayılır. ULUTAY: birl. Ulu/Tay ULUTOY: birl. Ulu/Toy ULUTOYUN: birl. Ulu/Toyun T...Yakut destanlarında, kişiler arasındaki ilişkileri düzenleyen Tanrı ULUYÜZ: birl. Ulu/Yüz T...Üç ana kazak boyundan biri UMAK: Irk, soy, kemik UMAN: Umutlu, bekleyen UMANÇ: 1- Umutluluk 2- İntizar UMAR: Umutlu UMARBAY: birl. Umar/bay UMARHAN: birl. Umar/Han T...Tuna Bulgarları hanlarından UMARKAN: birl. Umar/Kan UMAY: Koruyucu, şefkatli, iyiliksever T...Eski dönem, Tanrıçalarından ( Halen, Altay ve tüm Kuzey Türkleri arasında çocukları sevip, koruduğuna inanılır) UMDI: Arzu, beklenti UMDU: Ümit, ümitli UMUCA: Umutlu bekleyiş UMUÇ: Rica, yakarış, beklenti UMUG: 1- Ümit, destek, dayanak 2- Sığınma, iltica UMUNÇ: Rica, beklenti UMUR: Umar, ümitli T...Aydınoğulları dönemi beylerinden (Umur Bey) UMUŞ: Beklenti UMUT: Umuş, ümit, beklenti UNAT: Doğru, yerinde, uygun, olgun, yeterli UNGAN: (Ungan) 1- Bağlı, bağımlı 2- Bahtiyar, doğru yolda olan UR: 1- Uğur, baht, mutluluk 2- Vur, vurmak, darbe URAGUT: Dişi, üretken, tohum, tohumluk URAK: Orak, doğrayıcı, biçici T...Altınordu hanlarından, Al Çığır’ın oğlu URAL: 1- Vur 2- Or-Al URAN: 1- Savaş narası, nara 2- Vuran, vurma eyleminde bulunan, döven 3- parola T...Başkurtları, oymak beylerinden URANALP: birl. Uran/Alp URANBAY: birl. Uran/Bay URANBEK: birl. Uran/Bek URANHAN: birl. Uran/han URANKAN: birl. Uran/Kan URANKILIÇ: birl. Uran/Kılış URANKUL. Birl. Uran/Kul URANKULU: birl. Uran/Kuli URAS: 1-Kut, baht, mutluluk 2- Ateş bakışlı

276

URAZ: Uras, kut, baht T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları, dip dedelerinden URAZKUL: birl. Uraz/Kul URAZLI: Mutlu, bahtiyar URBALA: birl. Ur/Bala URBERK: birl. Ur/Beğ URGU: (Urku) T...Kırgızların, İçgilik oymağı, dip dedelerinden URKAN: birl. Ur/Kan URKU: Uğur, baht, talih URKUTİGİN: birl. Urku/Tigin T...Göktürkler dönemi prenslerinden. Kürşad’ın yeğeni, Tulu Han’ın oğlu URPAK: (Urpağ) 1- Evlat, uşak 2- Kibar, nazik URTEKİN: birl. Ur/tekin T...Altay destanlarında adı geçen bir bey URTİMUR: birl. Ur/Timur T...Cuci Han’ın torunlarından URUĞ: (Uruk) URUK: 1- Boy, ok, ulus 2- Vuruk, vurgun URUKALP: birl. Uruk/Alp URUKAY: birl. Uruk/ay URUKBAY: birl. Uruk/Bay URUKBİGE: birl. Uruk/Bike URUKER: birl. Uruk/Er URUL: 1- Tür, cins 2- Örs URULU: Cins, soylu URUM: 1- Şeref, onur, haysiyet 2- Meleke, beceri, yatkınlık URUMDAY: Panzehir ve tedavi için kullanılan bir taş URUN: 1- Orun, şeref, itibar 2- Miktar, adet URUNÇA: 1- Şerefli, onurlu 2- Emanet, rehin URUNGU: 1- Şeref, onur, haysiyet, onurlu davranış 2- Eğitim ve talim kılıcı URUNGUŞAD: birl. Urungu/Şad T...Göktürk prenslerinden. Kürşad’ın oğlu URUNKOCA: birl. Urun/Koca T...Tuman Han’ın torunlarından URUS: 1- Orus, uras, uraz) 2- Uruş, kırış, savaş T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, Bayoğlu ve Aday oymakları, dip dedelerinden URUSİNAL: birl. Urus/İnal T...Kırgız, oymak beylerinden URUSHAN: birl. Urus/han T...1- Oğuznamede Yafes’in oğullarından. Türk’ün kardeşlerinden 2- Kıpçak hanlarından. Cuci Han’ın torunu URUSKUŞ: birl. Urus/Kuş T...Türkmenlerin, Yaymut ve Bayramşahlı oymakları, dip dedelerinden URUŞ: Vuruş, döğüş, kırış, savaş URUŞALP: birl. Uruş/Alp URUŞBAY: birl. Uruş/Bay URUŞBEK: birl. Uruş/Bek URUŞHAN: birl. Uruş/Han URUŞKAN: Savaşçı, cengaver URUT: 1- Aşama, merhale 2- Amaç, maksat, hedef URUZ: 1- Uraz, uras 2-Vuruş, döğüş T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey. Kazan Beğ’in oğlu, Basat’ ın babası

277

US: Öz, töz, yeti, anlayış gücü, akıl, zeka, uzluk USAL: birl. Us/Al USALDI: birl. Us/Aldı USALMIŞ: birl. Us/Almış USAN: Uslu, akıllı, usta, uzman USANAR: birl. Us/Anar USANBAY: birl. Usan/Bay USARI: birl. Us/Arı USARIK: birl. Us/Arık USBAY: birl. Us/Bay USBEK: birl. Us/Bek USBOL: birl. Us/Bol ..Dahi, üstün zekalı USER: birl. Us/Er USERBAY: birl. Us/Erbay USLU: Akıllı, uzman, üstad USLUAY: birl. Uslu/Ay USLUGÜN: birl. Uslu/Gün USLUĞ: (Uslu) USLUHAN: birl. Uslu/Han USLUM: Becerikli, mahir USLUY: Deneyimli, tecrübeli USUK: Uslu, akıllı, zeki USUN: 1- Uzun, uzman, derin, engin, deneyimli 2- Gerçek, sahih USUNUZLUĞ: birl. Usun/Uzluk T...karahanlılar dönemi, vezirlerinden USUNBAY: birl. Usun/Bay USUNBEKİ: birl. Usun/Beki T...Çengiz Kaan dönemi (Kökçü’den sonraki) başşamanı USUNBİGE: birl. Usun/Bike USUNER: birl. Usun/Er USUNKOCA: birl. Usun/Koca UŞAK: Çocuk, genç, taze, ufaklık, (..Uş kökünden, dağılma, parçalanma, ufalanma, Farsçadaki Uşşak ile yalnızca ad benzerliği var. Anlamlar farklı. Farsçadaki, Hizmetçi, müstahden..) UŞUN: (Usun) UŞUNKOCA: (Usun Koca) T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey UTA: 1- Tedavi, onarım, tamir, iyileştirme 2- Zafer, galibiyet UTABAY: birl. Uta/Bay UTACI: Doktor, eczacı, iyileştirici UTAMAN: 1- Utkan, galip, muzaffer 2- Eczacı, doktor 3- Edeoli, mahçup, sıkılgan UTAN: 1- Galip, muzaffer 2- Utanma, ar, mahçubiyet UTANGAN: Utangaç, mahçup, kendi kendini sıkan UTAR: 1- Yener, utkan, galip 2- İyileştirici 3- Kovalayan, takip eden T...Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın kırklarından UTAŞ. 1- Yardım, imdat 2- Galibiyet, zafer, utku 3- Takip, kovalamaca T...karahanlılar dönemi, bey ve komutanlarından UTGUÇU: Galip, muzaffer UTKU: Zafer, galibiyet, yenme, üstün gelme, güçlüklerden sonra ulaşılan mutlu son UTLU: 1- Galip, muzaffer 2- Sıkılgan, mahçup UTUGLU: Galip, muzaffer UTUŞ: Yenme, galibiyet, zafer UTUZ: birl. Ut/uz UVUT: Utanma duygusu, edep, ar

278

UYAN: 1- Dikkat, itina, dikkatlilik, tedbir 2- İman, inanç UYANIK: Dikkatli, tedbirli UYAR: Uyumlu, uygun UYAV: Uyanık, fatin, ferasetli UYDAÇI: Mürşid, yol gösteren, öğretmen UYGAN: 1- Uyumlu, geçimli, uysal 2- Bağlı, tabi, muti UYGANBAY: birl. Uygan/Bay UYGANBEK: birl. Uygan/Bek UYGAR: (Uygur) çağdaş, uyumlu, uygun, uyarlı, medeni UYGU: Ahenk, uyum UYGUL: Uyumlu UYGUN: 1- Yakışıklı, güzel, elverişli 2- Geçimli, dirlikçi, imtizaçlı UYGUR: (uygar) T...Türk boyları içinde, bu günkü anlamda bir kentleşmeye ilk başlayan Türk boyu. Kağıdı, akapunkturu, matbaayı, tekstil sanayiini ve daha birçok buluşu gerçekleştiren Türk boyu UYGURALP: birl. Uygur/Alp UYGURBAY: birl. Uygur/Bay UYGUT: Uyumlu, ahenkli, uygar UYGUTALP: birl. Uygut/Alp T...Otmanlıların ilk dönem bey ve komutanlarından UYLAŞ: 1- Uyum, geçim, dirlik, düzen 2- Fikir, düşünce, tefekkür UYLAŞI: Uyum, geçim, barış UYSAL: uyumlu, efendi,yumuşak başlı, halim, selim UYTUN: Kutlu, mübarek UYTUNALP: birl. Uytun/Alp UYTUNAY. Birl. Uytun/Ay UYTUNBAY: birl. Uytun/bay UYTUNBÖRİ: birl. Uytun/Böri UYUM: Uygunluk, denklik, ahenk, armoni UZ: Us, öz, erk, yetme, beceri, başarı, açılma, uzama, genişleme, açılım, yayılım UZA: 1- uzay, genişlik, uzunlık, yaygınlık 2- Eski, eskiye dayalı, kadim, mazi 3- Geçiş, geçit UZAK. 1- Uzman, usta, sanatkar 2- Güçlü, egemen, başarılı UZAKBAY: birl. Uzak/Bay UZAM: Uzlanmış, ustalaşmış, usta UZAMIŞKAĞAN: birl. Uzamış/Kağan T...Göktürk Kağanlarından UZAN: Uzman, usta, akıllı, bilgili, sanatçı, pir UZAY: Feza, gök boşluğu, uzamış, genişlemiş, geniş UZBEGÜM: birl. Uz/Begüm UZBEK: birl. Uz/Bek UZBEY: birl. Uz/bey UZBİGE: birl. Uz/Bike UZDU: Ezeli, çok eski, kadim UZEL: birl. Uz/El Usta, maharetli, becerikli, sanat erbabı UZELLİ: Usta, maharetli, elinden iş gelen UZER: birl. Uz/Er UZERK: birl. Uz/Erk UZHAN: birl. Uz/Han T...Oğuznamede, Moğol Han’ın dört oğlundan biri UZİL: birl. Uz/İl UZKAN: birl. Uz/Kan UZHATUN: birl. Uz/Hatun

279

UZKUL: birl. Uz/Kul UZKULİ: birl. Uz/Kuli UZLUK: İhtisas, uzmanlık T...Kumanlar dönemi beylerinden UZMA: Kalifiye, uzman, pir UZMAN: Usta, pir, otorite UZTİMUR: birl. Uz/Timur T...Batu Han’ın torunlarından UZUG: Uyanık, dikkatli, müteyakkız UZUN: (Usun) 1- Uzman, pir, becerikli, iş bitirici 2- yaygın, geniş 3- kalıcı, daimi T...Karakoyunlular devleti hanlarından. Uzun Hasan UZUNAY: birl. Uzun/Ay T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey UZUNBAY: birl. Uzun/Bay UZUNER: birl. Uzun/Er UZUNERK: birl. Uzun/Erk UZUNGÜN: birl. Uzun/Gün UZUNTAY. Birl. Uzun/Tay UZUNTÖR: birl. Uzun/Tör

280

-Ü- ÜÇ: Üç sayısı. (Türklerin, dokuz, kırk gibi, uğurlu saydığı sayılardan) ÜÇAY: birl. Üç/Ay ÜÇBAY: birl. Üç/Bay ÜÇİL: birl. Üç/İl T...Sarı Türgişler devleti hanlarından ÜÇKÜN: birl. Üç/Gün ÜÇOĞUL: birl. Üç/Oğul ..Üçüncü oğul T...Göktürkler dönemi, beylerinden. Kürşad’ın kırklarından ÜÇOĞUZ: birl. Üç/Oğuz ÜÇOK: birl. Üç/Ok T...Oğuz boylarından ÜÇTAMGA: birl. Üç/Tamga T...Kırgızların, Togay ve Girik oymakları, dip dedelerinden ÜÇTUĞ: birl. Üç/Tuğ ÜÇURUK: birl. Üç/Uruk T...Özbek oymak beylerinden. Özbek oymaklarından ÜGE: (Üyge) Ünlü, meşhur ÜGİT: Öğüt, nasihat, propaganda, ajitasyon ÜĞDÜL: Bahşiş, ihsan ÜKELGE: Armağan, bahşiş ÜLEGÜ: Bölüm, kısım, pay ÜLEŞÜR: Bölüşüm, paylaşım, paylaşımcı ÜLGEN: 1- Ulu, kebir 2- İri, büyük, heybetli, geniş T...Eski dönem Tanrılarından ( Türk mitolojisinde İyilik Tanrısı) ÜLGİ: Örnek, numune ÜLGÜDÜR: Örnek, numune ÜLGÜT: Örnek, numune ÜLKE: Bölüm, parça, toprak, diyar, memleket, vatan, yurt ÜLKEM: Ülke, memleket sevgisi ÜLKEN: (Ülgen) ÜLKER: 1- yıldızlar topluluğu, yıldız kümesi 2- Yedi kardeşler de denen bir yıldız grubu 3- Kadife, peşgir,gibi dokumaların üzerindeki, ince tüy, hav ÜLKER ÇERİĞ: Savaş hilesi, savaş taktiği ÜLKÜ: 1- İdeal, hedef, olacağına inanılan..”Olan, değil, olması gereken..” 2- Prensip, adet, düstur 10- Üleşme, bölüşme, pay, pay ortaklığı ÜLKÜCÜ: Ülkü sahibi, olması gerekeni düşünen ÜLKÜDAŞ: Aynı ülküyü benimseyen ve aynı ülküyü paylaşan kimse ÜLKÜER: birl. Ülkü/Er ÜLKÜM: Ülkü sevgisi ÜLKÜSAY. Birl. Ülkü/Say ÜLÜGLÜ: Talihli, kısmetli,bahtı açık ÜLÜK: (ülüg) Kısmet, nasip, pay ÜLÜKBULMUŞ: birl. Ülük/Bulmuş t...Uygur kağanlarının ünvanlarından ÜLÜŞ: 1- Bölüş, bölüm, bölünen, pay 2- Konuk payı, komşu payı, ailenin ihtiyaçları dışında, konuk-komşu için ayrılan ve saklanan pay ÜMİT: Umut ( Türkçeden Farsçaya geçen bir sözcük) ÜN: 1- Ses, seda 2- Şöhret, nam ÜNAL: 1- Ün/Al 2- İnal (Han soyundan gelen, soylu ve imtiyazlı bey)

281

ÜNALDI: birl. Ün/Aldı Ünlü, meşhur ÜNALP: birl. Ün/Alp ÜNALTİGİN. Birl. Ünal/Tigin ÜNAY: birl. Ün/Ay ÜNBAY: birl. Ün/Bay ÜNDEV: Namlı, meşhur ÜNER: birl. Ün/Er T...Salçuklular (Berk Yaruk han) dönemi bey ve komutanlarından ÜNERBAY: birl. Üner/Bay ÜNERSAL: birl. Üner/Sal ÜNGELDİ: birl. Ün/Geldi ÜNKUL: birl. Ün/Kul ÜNKULİ: birl. Ün/Kuli ÜNLÜ: 1- Meşhur, namlı, tanınmış 2- Gür sesli, sesini duyuran ÜNLÜER: birl. Ünlü/Er ÜNLÜSOY: birl. Ünlü/Soy ÜNSAL: birl. Ün/Sal (Salmak..dan) ÜNSALDI: birl. Ün/Saldı ÜNSALMIŞ: birl. Ün/Salmış ÜNSAY: birl. Ün/Say ÜNSEV: birl. Ün/Sev ÜNSOY: birl. Ün/Soy ÜNÜBOL: birl. Ünü/Bol ÜNVERDİ: birl. Ün/Verdi ÜREGEN: Bereketli, münbit ÜREGİR: Bolluk, bereket, üretkenlik T...Oğuz boylarından ÜREK: Yürek, kalp ÜREKALP: birl. Ürek/Alp ÜREKAY: birl. Ürek/Ay ÜREKBAY: birl. Ürek/Bay ÜREKBEK: birl. Ürek/bek ÜREKLÜ: Cesur, yiğit ÜRENTUYUN: birl. Üren/Tuyun T...Eski dönem, Yakut Tanrı adlarından ÜRGAN: Kıvılcım, şerare ÜRGÜÇ: Körük, demirci körüğü ÜRK: Dehşeh, korku, çekince ÜRKMEZ: Cesur, korkusuz ÜRKMEZHAN: birl. Ürkmez/Han ÜRKMEZKAN: birl. Ürkmez/Kan ÜRKÜT: Ürkütücü, dehşet verici ÜRÜK: Süregen, daimi ÜRÜN: Döl, verim, ekin, üremiş, üretilmiş olan ÜRÜNDÜK: Verimli, seçkin, güzide ÜRÜNDÜL: Seçkin, güzide ÜRÜNG: 1- Maneviyat, manevi güç, 2- Temiz, pak, pakize ÜRÜNGAY: birl. Ürüng/Ay T...Uygur kağanlığı dönemi, bey ve komutanlarından ÜSTBUĞA: birl. Üst/Boğa (Üstebuğa) T...Çağatay hanlarından ÜSTE: Galip, faik ÜSTEK: Üstün, galip, faik

282

ÜSTER: birl. Üst/Er ÜSTÜN: Üstte olan, galip, faik, muzaffer ÜSTÜNALP: birl. Üstün/Alp ÜSTÜNAY: birl. Üstün/Ay ÜSTÜNBAY: birl. Üstün/bay ÜSTÜNBEK: birl. Üstün/Bek ÜSTÜNER: birl. Üstün/Er ÜSTÜNGÜ: Üstün gelme, üste çıkma, mertebe atlama, derece ÜSTÜNKOCA: birl. Üstün/Koca T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey ÜSTÜNSAY: birl. Üstün/say ÜSTÜNSOY: birl. Üstün/Soy ÜTEBAY: birl. Üte/Bay (Ötebay) T...Kırgızların, Argın oymağı, dip dedelerinden ÜTGÜR: Hızlı, seri, çabuk ÜYEN: 1- İlkeli, özüne bağlı 2- İyilik sever, temiz yürekli ÜYGE: İyi, yararlı, zararsız ÜYGEBİGE: birl. Üygen/Bike ÜYGEN: İyilik dolu, temiz kalpli ÜYGENARIK: birl. Üygen/Arık T...Altay, Tuva, Sogay destanlarında adı geçen bir Tanrıça ÜYGENBEGÜM: birl. Üygen/Begüm ÜZBE: Üzgün, kızgın, dargın, darlanmış, mahzun, sıkıntılı ÜZLÜNÇÜĞ: Olağanüstü, fevkalade ÜZÜT: Can, ruh, öz, tin

283

-V- VAR: (Bar) Oluş, ortaya çıkış, doğuş VARAK: Menzil, varılacak yer VARAN: 1- Varlıklı, zengin 2- Sonuca ulaşan, eren VARGI: 1- Varılan yer, sonuç 2- mal, mülk VARHAN: birl. Var/han T...1- Doğu Hun devleti hanlarından 2- Çengiz kaan dönemi, Kerayet hanlarından VARIM: 1- Servet, mal, mülk 2- Evlilik çağına gelmiş kız VARIMLU: Evlilik çağına girmiş kız VARIŞ: Menzil, varılacak yer VARIŞLI: Menzil VARLIG: (Varlık) 1- Mevcudiyet, var olma hali 2- Varlık, servet, zenginlik, bütünlük 3- Evren, kainat VAROĞUL: birl. Var/Oğul VAROL: birl. Var/Ol Uzun ömür dileği VERDİ: Cömert, eli açık, bağışlayıcı, ihsanda bulunan VERDİ HAN: birl. Verdi/Han T...Altınordu devleti, hanlarından VERGİ: (Bergi, birgü) 1- Huy, tabiat, yaratılış, aitlik, özellik 2- Haraç, nusum, verilen, ödenen nesne VERİM: Veriş, verme, bolluk, bereket VURAL: birl. Vur/Al (Almak..dan) VURGUN: 1- Vurulmuş, aşık 2- Baskın, ırgalama, yağmalama VURGUNALP: birl. Vurgun/Alp VURGUNAY: birl. Vurgun/Ay VURGUNER: birl. Vurgun/Er VURSAY: birl. Vur/Say VURTUT: birl. Vur/Tut (Tutmak..dan) VURUŞ: Savaş, döğüş, kırış

284

-Y- YABA: (Yapa, yapu) 1- Yapı, oluşum 2- Alet, edevat T...Özbeklerin, Üç Uruğ oymağı, dip dedelerinden YABAGU: Yabgu, genel vali YABALAK: (Yablak) Dayanıklı, metin, mütehammil YABAN: 1- Yabancı, yabani, vahşi 2- Yapan, yapıcı YABASU: birl. Yaba/Su YABAY: Yapay, yapan, yapıcı, yapılmış YABGU: 1- Üst düzey yönetici, genel vali 2- Merkeze bağlı, özerk, bölge yöneticisi T...Göktürkler döneminde kullanılan ünvanlardan YABGUKAĞAN: birl. Yabgu/Kağan T...Batı Göktürkleri, kağanlarından YABIR: 1- Yapıcı, pozitif kişilikli, aktif, çalışkan 2- Güreşçi, döğüşçü T...Altay Türkleri, Tuva oymağı, dip dedelerinden YABIRAY: birl. Yabır/Ay YABIT: Yapı, yapıt, eser, mamulat YABLAK HAN: birl. (Yabalak Han) Yablak/Han T...Sibir Hanlarından YAD: Yabancı, el, değişik, farklı YADA: 1- Yabancı, yabancılık 2- Büyü, sihir, büyü yapmada kullanılan bir taş YADABÖRİ: birl. Yada/Böri YADAÇI: Yaya, piyade YADAĞ: (yadağ) T...Altay Türkleri, Kişiler oymağı, dip dedelerinden YADAKUL: birl. Yada/Kul YADASAY: birl. Yada/Say YADEL: birl. Yad/Er Gurbet, yabancı memleket YADOBA: birl. Yad/Oba YADU: Yadçı, yad edici YAGLA: Talan, yağma YAĞADUR: Yağış, yağmur, bolluk, bereket YAĞAN: (Yagan, yakan) 1- Ucu ateşli ok 2- Yağmur 3- Gökten inen nur 4- Yakın, yar, canan YAĞANALP: birl. Yağan/Alp YAĞANAY: birl. Yağan/Ay YAĞANBAY: birl. Yağan/Bay YAĞANBEK: birl. Yağan/Bek YAĞANBORA: birl. Yağan/Bora YAĞANBUKA: birl. Yağan/Boğa YAĞANER: birl. Yağan/Er YAĞANHAN: birl. Yağan/Han YAĞANKUL: birl. Yağan/Kul YAĞANKULU: birl. Yağan/Kulu YAĞANTAY: birl. Yağan/Tay YAĞANTEKİN: birl. Yağan/Tekin YAĞANTİGİN: birl. Yağan/Tigin YAĞANTİMUR: birl. Yağan/Timur YAĞDI: Yağmur, yağan YAĞDIALP: birl. Yağdı/Alp YAĞDIBAY: birl. Yağdı/Bay YAĞDIBEK: birl. Yağdı/Bek

285

YAĞDIKAR: birl. Yağdı/Kar (kar yağarken doğan) YAĞDIKAR HAN: birl. Yağdıkar/Han T...Kıpçak hanlarından YAĞDIKAR TUGAY: birl. Yağdıkar/Togay T...Babür han dönemi bey ve komutanlarından YAĞDIBASAN: birl. Yağdı/Basan Düşmana baskın yapan, düşmanı yok eden T...Danişmendoğulları beyliği, komutanlarından. Gümüş Tekin’in oğlu YAĞIBASMIŞ: birl. Yağı/Basmış (Yağıbasan) T...Salçuklular devleti, bey ve komutanlarından YAĞIBASTI: birl. Yağı/Bastı (Yağıbasan) YAĞISAVAN: birl. Yağı/Savan Düşmanı püskürten, düşmanı kovan, kovalayan T...Suriye Salçukluları dönemi, bey ve komutanlarından YAĞISIYAN: birl. Yağı/Sıyan (defeden,kovan) T...Salçuklular dönemi, bey ve komutanlarından YAĞIŞ: (Yakız- Yavuz) Kara, yanarak kararmış, karaya çalan mec. Cesur, gözüpek, şiddetli, yaman, yiğit YAĞIZALP: birl. Yağız/Alp YAĞIZAY: birl. Yağız/Ay YAĞIZBAY: birl. Yağız/Bay YAĞIZER: birl. Yağız/Er YAĞIZHAN: birl. Yağız/Han YAĞLAKAR: (Yaylakar) birl. Yayla/Kar T...1- Uygur kağanlarının sülale adı 2- Göktürkler dönemi beylerinden, Kürşad’ın kırklarından YAĞMA: Ganimet, ganimet paylaşımı, bolluk T...Oğuz Kağan dönemi, beylerinden YAĞMIŞ: Yağmakdan T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey YAĞMUR: Yağmur yağışı T...1- Göktürkler dönemi, beylerinden Kürşad’ın kırklarından 2- Musul Salçukluları beylerinden, 3- Salçuklular (Alparslan Han) dönemi, bey ve komutanlarından YAĞMUR HAN: birl. Yağmur/Han YAĞMURAY: birl. Yağmur/Ay YAĞMURBAY: birl. Yağmur/bay YAĞMURBEG: birl. Yağmur/Beg YAĞMURCA: 1- Sessiz ve kısa süren yağmur 2- Bir geyik türü T...Cuci Han’ın oğullarından. Batu Han’ın kardeşi YAĞMURÇAK: (Yağmurca) YAĞRIK: Yakarış, dilek, niyaz YAĞRIKÇI: 1- Yakarıcı, duacı 2- Faydalı, yararlı, işe yarayan T...Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey YAĞUK: (Yavuk) Sevilen, yakınlık duyulan, gönül yakınlığı YAKA: 1- Sınır, sınır bölgesi 2- Kıyı, sahil YAKACIK: Dağ eteği YAKAK: Ucu ateşli ok T...Salçuklulara ad veren, Salçuk beğ’in babası YAKAN: 1- Yakıcı, yok edici 2- yağan YAKANER: birl. Yakan/Er YAKARCA: Yakan, sıcaklığı artıran YAKARI: Dua, temenni, yakarış, dilek YAKI: 1- İlaç, em 2- Yakıcı, yakan YAKIT: Yakılan, enerji, ısı kaynağı YAKITİMUR: birl. Yakı/Timur

286

T...Oğuz Kağan’ın torunlarından YAKŞI: Yakışıklı, güzel, çekici, yakıcı, uygun, yakışan, doğru, iyi T...Salçuklular devleti bey ve komutanlarından. Demirtaş beğ’in oğlu YAKŞIALP: birl. Yakşı/Alp YAKŞIBAY: birl. Yakşı/bay YAKŞIBEK: birl. Yakşı/Bek YAKŞIER: birl. Yakşı/Er YAKŞILIK: İyilik, güzellik, uygunluk T...Kırgızların, Togay, Buğu ve Kıdık oymakları, dip dedelerinden YAKŞITAY: birl. Yakşı/Tay YAKŞITOGA: birl. Yakşı/Toga YAKŞİHAN: birl. Yakşi/Han T...İsfandiyaroğulları beyliği, beylerinden YAKTU: Işık, meşale, aydınlık YAKURA: Yakın, yakınlık duygusu YAKUŞUK: Yakışıklı, güzel, uygun, uyumlu YAKUT: Yakıt, enerji, yakılan T...Halen Sibirya’da yaşamakta olan, en eski Türk boylarından YAKUTALP: birl. Yakut/Alp YAKUZ: (Yağız) YALABIR: Parlak, parıldayan YALABUK: Parlak, parlayan, ışık saçan YALAP: Parlak, ışıltı, ışık saçan T...Eski dönem, Tanrı ad ve sıfatlarından YALAV: Alev, yalaz YALAVAÇ: (Yalvaç) T...Türkmenlerin, Salur oymağı, dip dedelerinden YALAZ: 1- Yalın, çıplak, aleni 2- Yalın, parlak, ışıklı, alev YALAZA: (Yalaz) YALAZALP: birl. Yalaz/Alp YALAZAY: birl. Yalaz/Ay YALAZBEK: birl. Yalaz/Bek YALAZBÖRÜ: birl. Yalaz/Böri YALAZBUĞA: birl. Yalaz/Boğa YALAZER: birl. Yalaz/Er YALAZHAN: birl. Yalaz/Han YALAZTİMUR: birl. Yalaz/Timur YALÇIN: Dik, sarp, yukarıda, ulaşılmaz YALÇINAY: birl. Yalçın/Ay YALÇINBAY: birl. Yalçın/Bay YALÇINER: birl. Yalçın/Er YALÇINKAYA: birl. Yalçın/Kaya YALÇINSAY: birl. Yalçın/Say YALÇINTAN: birl. Yalçın/Tan YALÇINTAŞ: birl. Yalçın/Taş YALÇINTAY: birl. Yalçın/Tay YALDIR: 1- Parlak, parlayan 2- Yıldır, yıldıran,caydırıcı, ürkütücü YALDIRALP: birl. Yaldır/Alp YALDIRAN: 1- Yıldırıcı, caydırıcı, ürkütücü 2- Parlak, parlaklık veren YALDIRAY: birl. Yaldır/Ay YALDIRIM: Yıldırım YALDIZ: Yıldız, ışık saçan parlaklık, parlayan, ışıyan T...Gazneliler devleti, beylerinden

287

YALDRUK: (Yaldırık) Parlak, parlatılmış YALGIN: Serap, yanıltıcı, görüntü YALGINAY: birl. Yalgın/Ay YALIM: 1- Ateş, kıvılcım 2- Kılıcın keskin tarafı, ince ağzı 3- Yüksek kayalık YALIMAY: birl. Yalım/Ay YALIMBAY: birl. Yalım/Bay YALIMBEK: birl. Yalım/Bek YALIMER: birl. Yalım/Er YALIMHAN: birl. Yalım/Han YALIN: 1- Alev, parlaklık 2- Çıplak, net, açıkta olan, açık 3- Kınsız, kılıfsız kılıç 4- Tek başına, yalnız, korumasız YALINALP: birl. Yalın/Alp YALINAY: birl. Yalın/Ay YALINBARS: birl. Yalın/Bars YALINBAŞ: birl. Yalın/Baş YALINBAY: birl. Yalın/Bay YALINBEK: birl. Yalın/Bek YALINBÖRİ: birl. Yalın/Böri YALINCA: Yalnız, tek başına YALINCA HAN: birl. Yalınca/Han T...Oğuznamede, Tatar Han’ın oğullarından YALINÇAK: Fakir, çıplak, garip, korumasız, sahipsiz YALINER: birl. Yalın/Er YALINKARA: birl. Yalın/Kara YALINTAŞ: birl. Yalın/Taş YALINUZ: birl. Yalın/Uz YALMA: Yağmurluk, pelerin YALMAN: 1- Kılıcın keskin ağzı, kılıcın uç kısmı 2- Eğimli, dik tepe YALTUK: Yalınlık, yalın olma hali YALUNCUK: (Yalınçık, yalınçak) T...Dede Korkut dönemi, Dış Oğuz beylerinden YALUNMUŞ: Yalın, çıplak, saf, arınmış YALUY: Büyü, tılsım, sihir YALVAÇ: Elçi, resul, nebi, peygamber T...1- Otmanoğullarının dip dedelerinden 2- Çengiz Kaan dönemi, Türkistan valilerinden YAM: 1- Ulak atı 2- At gibi, ata benzeyen 3- Çöl, kıymık YAMAÇ: 1- Bayır, dik yokuş, dağ ya da tepenin herhangi bir yanı 2- karşı, karşısı, öteki taraf YAMAN: 1- Müthiş, dehşetli, etki ve beceri bakımından olağanüstü 2- kötü, fena, üzücü T...Otmanoğullarının dip dedelerinden YAMANHAN: birl. Yaman/Han YAMANAY: birl. Yaman/Ay YAMANBAY: birl. Yaman/Bay T...Kırgızların, Togay, Buğu ve Kıdık oymakları, dip dedelerinden YAMANBEK: birl. Yaman/Bek YAMANBÖRÜ: birl. Yaman/Böri YAMANBUĞA: birl. Yaman/Boğa YAMANER: birl. Yaman/Er YAMANSAY: birl. Yaman/Say YAMANTİMUR: birl. Yaman/Timur YAMÇI: 1- Ulak, postacı 2- Ulak atı, postacı atı 3- Yağmurluk 4- Kalın, kolsuz yelek, kuzu derisiyle kaplı giysi YAMI: 1- Ulak atı 2- Çöp, kıymık 3- İtibar, nüfuz

288

YAMTAR: 1- Yaman, güçlü, kuvvetli 2- Yağmurluk 3- Obur, iştahlı T...Göktürkler dönemi, beylerinden. Kürşad’ın kırklarından YAMUN: Denetleyici, murakıp, müfettiş YANAÇI: (Yanaç) Canip, candan YANAĞ: (Yanak) Yanak, kısım, yan YANAR: 1- Işıltı, ışık 2- Ateşli, sıcak kanlı, heyecanlı YANARAY: birl. Yanar/Ay YANARBAY: birl. Yanar/Bay YANARBEK: birl. Yanar/Bek YANARBUĞA: birl. Yanar/Boğa YANARDAĞ: birl. Yanar/Dağ Volkan T...Kırgız oymaklarından YANARHAN: birl. Yanar/Han YANARKAN: birl. Yanar/Kan YANARKUL: birl. Yanar/Kul YANARTAN: birl. Yanar/Tan YANARTAŞ: birl. Yanar/Taş YANARTAY: birl. Yanar/Tay YANAŞIK: 1- Ev kızı 2- Evlatlık alınmış, kız çocuğu YANBAŞ: Sadık, bağlı, yakın, yanında,yanı başında, vefakar YANÇ: (Yanıç) Hilal, yarım ay biçiminde YANÇI: At zırhı YANÇUK: (Yancık) At zırhı, at örtüsü YANÇUR: birl. Yan/Çur T...Kıpçak hanlarından. Çuci Buğa Han’ın oğlu YANDAŞ: Yanında duran, destekleyen, taraftar YANDIK: Heybetli, gösterişli, azametli YANDU: İnançlı, inanmış, imanlı YANGAK: 1- Yanak 2- yanık, sevdalı T...Türkmenlerin, Göklen oymağı, dip dedelerinden YANGAL: Isı, hararet, ateş, ateşlilik YANGIBEK: (Yengibek) birl. Yangı/Yengi/Beğ T...Babür Han dönemi bey ve komutanlarından YANGIR: Hazin söz, dokunaklı söz, hazin konuşma YANI: Cilve, işve, can yakıcılık YANIK: Sevdalı, aşık, istekli YANIKER: birl. Yanık/Er YANIŞIK: (Yanaşık) YANIT: 1- Ödül, mükafat 2- Karışık YANK: (Yang) Metod, tarz, usul YANKU: (Yankı) Aksi seda, eko YANKUÇİ: Mübaşir, mahkeme memuru YANTIR: Şehla, şehla gözlü YANTUK: Gösterişli, azametli YANTUT: Bedel, tazminat YANUÇ: İnce, zayıf, narin YANUK: 1- Esmer tenli, kara 2- Tutgun, aşık, sevdalı YANUKAY: birl. Yanuk/Ay YANUKBAY: birl. Yanuk/Bay YANULMAS: Yanılmaz, deneyimli ve bilgili otorite YANUT: 1- Yanıt, karşılık 2- Ödül, mükafat YAPA: 1- Yaba, yapma, çaba, enerji 2- Bütün, hep, bütünlük 3- Vefa YAPAGI: Yapağı

289

YAPAN: 1- Yapıcı 2- Yaban, vahşi YAPAR: Yapıcı, üretken, olumlu YAPARLI: Olumlu, yapıcı YAPI: Mamul, yapılmış YAPINÇ: (Yapınçak) Yapılmış, mamul, üretilmiş YAPRAK: (Yapurgak) Ağaç ve çiçek yaprağı YAPRAKÇIĞ: birl. Yaprak/Çığ YAPSIK: Memnuniyet, neşe, meftunluk YAPŞIN: Yapıcı, olumlu, becerikli YAPURGAK: (Yaprak) YAR: (Yarı) 1- Uçurum, dik bayır 2- Tanzim, tertip, organizasyon YARAGU: Yarar, fayda, faydalı, yararlı YARAĞ: (Yara, yarag) 1- yarar, fayda, faydalı, yararlı 2- Silah, zırh, kalkan YARAŞUK: Uyumlu, ahenkli, barışsever YARAŞUR: Uygun, münasip, layık YARATGAN: Yaratan, yaratıcı YARATU: Yaratma, tertipleme, düzenleme YARATUN: Yaratıcı, tertipli, düzenli, örgütlü YARATUR: Yaptırır, yaptırımcı, buyurucu, örgütleyici YARAY: Usta, ehil, beceri sahibi YARAYLI: uygun, münasip, yararlı YARBAY: birl. Yar/Bay YARÇI: Ortak, şerik, hissedar YARDAK: Yardımcı, asistan, muavin, refik YARGAN: 1- yararlı, faydalı, güvenilir, yakın 2- Koruyucu, muhafazakar 3- Mahkeme, yüksek mahkeme YARGAN TARKAN: Yargan/Tarkan T...Bilge Kağan dönemi beylerinden YARGI: Hukuk, hüküm, mahkeme, adalet YARGIALP: birl. Yargı/Alp YARGIBAY: birl. Yargı/Bay YARGIBEK: birl. Yargı/Bek YARGICI: (yarguçu, yagıçı, yargıç) Yargıç hakim, yargı mercii T...Otmanlıların, ilk dönem bey ve komutanlarından YARGIÇ: Yargıcı, hakim YARGIÇU: Yargıç YARGIER: birl. Yargı/Er YARGIHAN: birl. Yargı/Han YARGIN: (yarkın) 1- Gün ışığı 2- Şimşek, çakın 3- Canan, arkadaş, dost 4- Güleryüzlü, mütebessim YARGITAN: birl. Yargı/Tan YARGITAY: birl. Yargı/Tay YARGUÇİ: yargıcı, yargıç, hakim YARIM: 1- Yapıcı, yaparlı 2- yarış, müsabaka 3- Bölüm, bölünmüş T...Türkmenlerin, Çavdur oymağı, dip dedelerinden YARIP: Yarı, yarım, bölük, bölünmüş YARIŞ: 1- Bölüş, bölüm 2- Müsabaka, karşılıklı, ileriye atılma YARIZ: Yarıcı, seri, çabuk, hızlı YARKIN: (Yargın) YARKINBAY: birl. Yarkın/Bay YARKINBEK: birl. Yarkın/Bek YARKINER: birl. Yarkın/Er YARLIG: 1- Bağışlama, acıma 2- Ferman, buyruk YARLIGAÇ: İnayet, yardım, bağış, merhamet

290

YARLIGAMAS: Acımasız, acımaz, bağışlamaz YARLIGAMIŞ: Bağışlayıcı, merhametli, rahman YARLIGAN: Rahman, bağışlayıcı YARLIGAR: Bağışlayıcı YARLIGASUN: Bağışlayıcı, rahman YARLIK: 1- Esirgeme, bağışlama 2- Buyruk, ferman YARLUĞ: İrade, istem, buyruk YARLUK: Muhtaç, yoksul YARLUKA: Bağış, lütuf, koruma YARMAKAN: (Yarmayan) Armağan, hediye YARP: (yarıp) Durgun, sabit YARPAN: (Yarban, yarıban) Sabit, sakin, kendi halinde T...Kırgızların, Togay, Sarı ve Bağış oymakları, dip dedelerinden YARŞI: Hissedar, ortak YARTIM: 1- Kısım, bölük, fırka 2- yardım, inayet, destek YARUK: 1- Işık, ziya, nur 2- Zırh, koruyucu T...Salçuklular dönemi, Halep valilerinden YARUKBAY: birl. Yaruk/Bay T...Türkmenlerin, Teke ve Toktamış oymakları, dip dedelerinden YARUKTAŞ: birl. Yaruk/Taş T...Salçuklular devleti, komutanlarından. Merv valilerinden YARUKTEKİN: birl. Yaruk/Tekin T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey YASA: (Yasağ, yasak) Yasa, kanun, nizam, kural, kaide, yasak YASABAY: birl. Yasa/Bay YASABEK: birl. Yasa/Bek T...Otmanoğullarının, dip dedelerinden YASABUĞA: birl. Yasa/Boğa T...Kıpçak hanlarından YASAÇU: (Yasacı) 1- Parlamenter, Yasa yapan, yasa koyucu 2- Yasaya bağlı, yasal YASAĞ: yasak, yasa YASAĞUL: (Yasavul) YASAHAN: birl. Yasa/han YASAKUL: birl. Yasa/Kul YASAKBEK: (Yasabek) YASAL: 1- Disiplin, sıra, saf, ordunun yürüyüş düzeni 2- Yasalara uygun, nizami YASAN: 1- Tertip, düzen, tasarı, plan 2- İşaret, alamet, bünyan, karar YASAR: (Yasur) yasaya uyan, yasayı uygulayan T...Çengiz Kaan’ın Tatar kökenli evdeşi YASATAN: 1- Yasalara saygılı 2- Yasa/Tan YASATUR: birl. Yasa/Tur Yasaya bağlı, yasayı uygulayan T...İlhanlılar devleti, Anadolu beylerbeyi YASAVUL: Yasayı korumak ve uygulamakla görevli memur. Zabıta, polis T...İlhanlılar (Olcaytu Han) dönemi bey ve komutanlarından YASAVUR: (Yasavul) YASGUÇ: Nikap, gizlilik YASUGAN: (yasakan) birl. Yasa/Kan T...Çengiz Kaan’ın Tatar kökenli evdeşi. (Bazı kaynaklarda “yasdır” olarak geçer) YASUGAY: (yesugey, yasakay) YASUN: (Yisun, İsun) Doğa, tabiat YASUT: (yasıt) Onur, şeref, haysiyet YASVUL: (Yasavul) 1- Polis, bekçi 2- Mübaşir YAŞ: Yaşam, ömür, dirilik, aydınlık, tazelik, ışımak, gelişim, yeşil, yeşillik, gençlik

291

YAŞAGU: Ömür, yaşam, canlılık YAŞALP: birl. Yaş/Alp YAŞAM: Hayat, ömür, dirlik YAŞAR: Ömür, yaşam, hayatta kalış.(çocukları sık ölen, ya da fazla yaşamayan ailelerin, yeni çocuklarına verdikleri, Turan, Turmuş, Tokta vb. adlardan) YAŞAR ALP: birl. Yaşar/alp YAŞARAY: birl. Yaşar/Ay YAŞARBAY: birl. Yaşar/Bay YAŞARBEK: birl. Yaşar/Bek YAŞARŞAD: birl. Yaşar/Şad T...Göktürk prenslerinden. Kürşad’ın ağabeyi YAŞASAY: birl. Yaşa/Say YAŞASUN: birl. Yaşa/Sun YAŞAY: birl. Yaş/Ay YAŞER: birl. Yaş/Er YAŞERK: birl. Yaş/Erk YAŞERKE: birl. Yaş/Erke YAŞIL: 1- Yeşil renk mec.Tazelik, gençlik, zindelik 2- Yeşillik, çimenlik YAŞIN: 1- Gizlilik, gizem 2- Şimşek, çakın YAŞIT: 1- Genç, körpe, taze 2- Eş, denk, eşit YAŞLAK: Giz, sır, esrar, gizli kalması gereken YAŞMUT: birl. Yaş/Mut T...Diyarbakır ve Azerbaycan valilikleri de yapmış olan, İlhanlı,prenslerinden. Kulagu Han’ın oğullarından YAŞRU: Giz, gizlilik, gizem YAŞUK: 1- Işık, ışın, şua 2- Aşkın, aşık, aşmış YAŞURGAN: Ketum, sıkı ağızlı, sır vermez YATAĞAN: (yatağan, yatakan) 1- Kama türünde, iki tarafı da kesen bir bıçak 2- Tembel, miskin Borcunu ödemeyen, üstüne yatan (Uygurlarda) YATI: Yatık, meleke, beceri, el yatkınlığı T...Altay Türkleri, Kunanda oymağı, dip dedelerinden YATKIN: Yatık, yatan, uygun, uygunluk YATMAN: Muti, efendi, uyumlu, itaatkar YATUK: 1- Yatkın, becerili, meleke sahibi 2- Tembel, ağırkanlı 3- Türklerin İslamiyet’e geçtikten sonraki dönemlerde, göçebe ve şamanist oğuzların, kentlerde yaşayan, Oğuz ve öteki Türk boyları için kullandıkları sıfatlardan YATUK HAN: birl. Yatuk/Han T...Kazan hanlarından YAVÇIN: (Yatçın) Konuk, yatıya gelen konuk YAVGA: Soy, sop, nesil YAVNIK: Sevinç, neşe YAVRİ: Zayıf, güçten düşmüş YAVRU: Zayıf, bakıma muhtaç, ilgi ve bakım bekleyen YAVUK: Yakın, yakında duran, yakınlık duyulan, sevgili YAVUZ: (Yağız) Kara. Mec. Sert, şiddetli, dehşetli, gözükara, yaman T...Otmanlı padişahı 11.Selim’in ünvanlarından YAVUZHAN: birl. Yavuz/han YAY: 1- Yaz mevsimi 2- Silah, ok atmaya yarayan, gergin ip, gerginlik YAYAK: yaya, piyade YAYBEGÜM: birl. Yay/Begüm YAYBİKE: birl. Yay/Bige YAYBUKA: birl. Yay/Boğa YAYGARU: Bahar, ilkbahar, yaza doğru giden zaman

292

YAYGIN: Yayık, yayılmış YAYGIR: (Yaykır) Uzay, sema, yıldızlar alemi YAYIK: 1- Yaygın, geniş, genişlemiş 2- Tufan, deprem 3- Altay destanlarında adı geçen, Tanrı Bayülken’in oğullarından YAYIN: Serap, feyezan YAYKIRU: Sema, feza, uzay YAYKUT: birl. Yay/Kut YAYLA: Yaz yeri, yazlık. Bahar, yaz aylarını geçirmek için çıkılan, yüksek dağlık bölge YAYLAERİ: birl. Yayla/Eri Yaylada yada yaylaya çıkarken doğan çocuklar için kullanılan adlardan YAYLAK: Yayla, yazlık, sayfiye T...Nogay hanlığı hanlarından, Nogay Han’ın evdeşi (Yaylak Hatun) YAYLIM: Yayılım, yayılma yeri, otlak, mera YAYMUT: birl. Yay/Mut Yaz sevinci T...Türkmen oymak beylerinden ve oymaklarından YAYSAY: birl. Yay/Say YAYSEV: birl. Yay/Sev YAYSUN: birl. Yay/Sun YAYUÇI: Yayıcı, dağıtıcı, haber yollayan, propaganist YAYUK: 1- Yayvan, yayık, uçsuz bucaksız, geniş 2- Deprem, yer sarsıntısı YAZAL: Takı, süs, ziynet, mücevher YAZARBAY: birl. Yazar/Bay YAZDIÇ: Anıt, kitabe YAZGAN: Yazan, yazıcı, yazgıyı tayin eden T...Eski dönem Tanrı ad ve sıfatlarından YAZGANALP: birl. Yazgan/Alp YAZGANAY: birl. Yazgan/Ay YAZGANBAY: birl. Yazgan/Bay YAZGANBEK: birl. Yazgan/Bek YAZGANER: birl. Yazgan/Er YAZGANKULU: birl. Yazgan/Kulu YAZGI: 1- Yazı, kader, mukadderat, alın yazısı 2- Tanrısal, ilahi YAZGU: (Yazgı) YAZGULU: Talihli, bahtı açık YAZIÇU: Yazıcı, katip YAZIM: Yazgı, mukadderat YAZIN: 1- Yaz vakti, bahar vakti 2- Kader, alın yazısı YAZINÇ: Kader, alın yazısı, yazgı YAZIR: 1- Çok ülkeler gezmiş, görmüş 2- Çok ülke fethetmiş, fatih 3- yazar, yazıcı, katip T...Dede Korkut dönemi, Oğuz beylerinden YAZUCUALP: birl. Yazucu/Alp YAZUK: Günah, ayıp, suç YAZUKER: birl. Yazuk/Er YALIKSUZ: Günahsız YEDEN: 1- Yedeği olan, yedeğine alan, tedbirli 2- Yetkin, yeterli, usta YEDİTAG: birl. Yedi/Dağ YEDİ URUK: (Yedi Uruğ) T...Kazakların, Kiçiyüz bölüğü, oymaklarından YEĞ: (Yek, yeke) 1- Yüksek, ala, etfal, iyi, daha iyi 2- Soylu, asil, seçkin, güzide, mümtaz YEĞEN: 1- Yeğ, üstün tutulan, yeğin, yeğlenmiş 2- Kardeş çocuğu (Babası ya da anası ölmüş, ya da uzakta olup da yakın akrabaları tarafından yetiştirilen çocuklar için kullanılan adlardan) 3- Güveyi, damat YEĞEN ALP: birl. Yeğen/Alp

293

YEĞEN SİLİG: birl. Yeğen/Selig T...Uygur kağanlığı dönemi, bey ve komutanlarından YEĞENAY: birl. Yeğen/Ay YEĞENBEK: birl. Yeğen/Bek YEĞENBOĞA: birl. Yeğen/Boğa YEĞENBÖRİ: birl. Yeğen/Böri YEĞENÇİK: (Yeğencik) T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey YEĞENER: birl. Yeğen/Er YEĞİN: 1- Üstün, faik 2- Bereketli 3- Çok güçlü, hızlı, şiddetli YEĞİNHAN: birl. Yeğin/Han YEĞİNALP: birl. Yeğin/Alp YEĞİNBAY: birl. Yeğin/Bay YEĞİNBEK: birl. Yeğin/Bek YEĞİNEK: 1- Yığınak, küme 2- Üstün, faik, daha iyice T...1- Salçuklular dönemi, bey ve komutanlarından 2- Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey YEĞİNER: birl. Yeğin/Er YEĞİNHAN: birl. Yeğin/Han T...Çin’de hükümet etmiş, Türk hanlarından YEĞİNTİMUR: birl. Yeğin/Timur YEĞNİ: 1- hafif 2- Alçak gönüllü, mütevazı YEĞNİK: (Yeğni) YEĞREK: (Yekrek) Etfal, evla, iyi, üstün YEĞİTAN: (Yektan) birl. Yeğ/Tan YEKE: (Yeğ) T...Göktürk beylerinden. Kürşad’ın kırklarından YEKE YOSUN: birl. Yeke/Yosun T...Uygur kağanlığı dönemi, bey ve komutanlarından YEKEBAY: birl. Yeke/Bay YEKEBUĞA: birl. Yeke/Boğa T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey YEREKOCA: birl. Yeke/Koca T...Babür han dönemi, ünlü deniz komutanı YEREKUL: birl. Yeke/Kul YEKEKÜLÜG: birl. Yeke/Külüg T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey YEKREK: Evla, iyi, üstün, daha iyi YEKSAY: birl. Yek/Say YEKSEK: Tedbirli, ihtiyatkar YEKÜL: (Yeğül) Yeğni, faik, üstün, muzaffer YEL: Rüzgar, esi YELARSLAN: birl. Yel/Arslan YELAY: birl. Yel/Ay YELBARS: birl. Yel/Bars YELBATU: birl. Yel/Batu YELBATUR: birl. Yel/Batur YELBAY: birl. Yel/Bay T...Mısır-Türk kölemenleri devleti, bey ve komutanlarından YELBEK: birl. Yel/Bek YELBÖRİ: birl. Yel/Böri YELBUĞA: birl. Yel/Boğa T...Mısır-Türk kölemenleri devleti, Suriye valisi ve komutanlarından YELÇİ: Yel gibi, hızlı

294

T...Timur Kürkan han dönemi, bey ve komutanlarından YELEÇ: Havadar, yel alan YELEGEN: Hızlı, süratli, yel gibi YELEĞİN: Yel alan yer, rüzgarlı yer YELEK: 1- yel gibi, hızlı 2- Okun arkasına takılan tüy, denge tüyü 3- Kolsuz ve yakasız üst giyeceği YELEKİN: (Yeleğin) Rüzgarlı, yel esen yer, yel alan yer YELEN: 1- Arzu, istek, dilek 2- Fırtına YELER: birl. Yel/Er YELES: Yel esintisi, havadar, rüzgarlı YELESDİ: birl. Yel/Esti YELESEN: birl. Yel/Esen YELESER: birl. Yel/Eser Esintili, havadar, yel esen.. YELESEY: birl. Yel/Esey Yel esintisi T...Kırgız oymak beylerinden YELESİ: birl. Yel/Esi YELESİN: birl. Yel/Esin YELİM: Hareket, eylem, devinim YELİN: 1- Yel uğrağı, yel alan yer 2- Yel değişi, yel teması YELİNCE: birl. Yel/İnce (Meltem) YELİNCE HAN: birl. Yelince/han T...Oğuznamede, Boğa Han’ın oğlu. Tatar Han’ın torunu YELİS: Havalı, havadar, rüzgarlı YELİZ: birl. Yel/İz Havadar, rüzgarlı, havalı YELKARA: birl. Yel/Kara YELKİM: Havadar, havası güzel yer YELKİN: 1- Konuk 2- Hızlı, yol gibi YELKÖK: (Yelgök) birl. Yel/Kök, gök T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey YELKUTLUĞ: (Yelkutlu, Yelkutluk) birl. Yel/Kutluğ YELME: Öncü, yol gösteren, mihmandar YELSALU: birl. Yel/Salı salmak...dan T...Yalınçak Han’ın oğullarından YELSAY: birl. Yel/Say YELSEV: birl. Yel/Sev YELTAN: birl. Yel/Tan YELTAY: birl. Yel/Tay YELTEKİN: birl. Yel/Tekin T...Abbasiler, (Mu’tasım) dönemi, Fergana valiliği yapmış bir Türk beyi YELTUTAR: birl. Yel/Tutar YELUZ: birl. Yel/Uz YEN: 1- Yenmek, alt etmek 2- Deri 3- Yeni, yenilik, orijinal YENAL: birl. Yen/Al YENCİLEK: Hafif, yeğin, narin, ince YENDÜN: Tercih, seçim, referans YENER: Yenmek...den YENGİ: 1- Yeni, orijinal 2- Zafer, utku YENGİALP:birl. Yengi/Alp YENGİAY: birl. Yengi/Ay YENGİBAY:birl. Yengi/Bay YENGİBEK: (Yangıbek) birl. Yengi/Bek YENGİÇAÇAM: birl. Yengi/Çaçam YENGİÇİCİ: (Yengi Çiçim) birl. Yengi/Çiçi-çiçim

295

T... Babür Han’ın kız yeğeni. YENGİER: birl. Yengi/Er YENİN: Galip, muzaffer, utkan YENİSEY: birl. Yeni/Say YENİŞ: Galebe, galibiyet, utku YENOL: birl. Yen/Ol YENTİMUR: birl. Yen/Timur T... Yisun Timur Han, dönemi, saray nazırlarından. YENTÜR: Kalender YENÜL: Mutevazı, alçak gönüllü YEPREM: Aktif, faal, becerikli, çalışkan YER BAYIRKU: birl. Yir/Bay/Urku YERBEK:birl. Yer/Bek YERÇİ: Başkan, yol gösteren, mürşid. YERÇİLİG: İzci, takipçi YERGİN: Mahzun, hüzünlü, bitkin, yere bakan, boynu bükük YERİNÜR: Durağan, üşengeç, müşkülpesent YERKARA: birl. Yer/Kara (Kara toprak) T...Altay destanlarında adı geçen bir bey YERÜNMES: Hamarat, çalışkan, vurdumduymaz YESUGA: (Yesuge, yasagay) Yasa, yasak, yasaya bağlı, yasadan yana T...Tuman Han’ın oğullarından YESUGENBAGATUR: birl. Yesuken/Bagatur T...Karayetler devleti beylerinden YESUGEY: (Yasagay) birl. Yasağ/Ay T...Çengiz Kaan’ın torunlarından. Kubilay Kaan’ın kardeşi YESUGEY BAGATUR: birl. Yasugay/Bagatur T...Çengiz Kaan’ın babası YESUKAN BEGÜM: birl. Yasugan/Begüm YESUKEN: (Yasuga, yasag, yasa) Yasa, yasak, yasalı, yasaya bağlı T...Bahatur Han’ın oğullarından YESUNTİMUR: (Yisun Timur, İsen Timur) T...Çengizoğullarının son dönem hanlarından YEŞİL: (Yaşil) 1- Tazelik, taze, körpe 2- Çimen, çimenlik YEŞİM: Eski dönemlerde, Türklerce kutsanmış, değerli taş YET: (yeti, yete) Kudret, kuvvet, güç, yeterlilik, yetenek, beceri, maharet YETEK: Gaye, emel YETEN: Yeterli, yetkin, usta YETER: Yeterli, yetkin, uzman, usta YETGİN: (Yetkin) Çok çocuklu ailelerin, doğan çocuklarının sonuncu olması dileği ile verilen adlardan YETİ: 1- yetenek, kabiliyet 2- Yetkin, kamil, olgun, becerikli, mükemmel 2- Etki, etkileyici 3- Yitik, kayıp, harcanmış, zayi olmuş YETKİN HAN: birl. Yetkin/Han YETİKARA: 1- Yedi/Kara 2- Yeti/Kara T...Yenisey yazıtlarında adı geçen bir bey YETİKAY: birl. Yetik/ay YETİKBARS: birl. Yetik/Bars YETİKBUĞA: birl. Yetik/Boğa YETİKKOCA: birl. Yetik/Koca YETİKOZAN: birl. Yetik/Ozan YETİKTİMUR: birl. Yetik/Timur YETİKULİ: birl. Yeti/Kuli

296

YETİKUZ: birl. Yetik/Uz YETİŞGİN: (yetişkin) Yetişmiş, olgun, kamil, mükemmel, yetenekli YETİZ: Hazır, amade, yeterli, olgunluğa ermiş YETKİ: Sorumluluk, maharet, iş bitirme gücü YETKİN: 1- yetişkin, ehil, uzman, yeterli 2- Etkileyici, çekici, mükemmel YETKİNALP: birl. Yetkin/alp YETKİNAY: birl. Yetkin/Ay YETKİNBAY: birl. Yetkin/bay YETKİNER: birl. Yetkin/Er YETKİNHAN: birl. Yetkin/Han YETMEN: Olgun, gelişkin, uzman, yeterli, yetenekli YEYGÜ: Armağan, bahşiş, ihsan YEYİ: (Yeğ, yeke) YEYİN: Galip, kavi, üstte olan YEYNİ: Ehven, iyi YEYREK: Makbul, kabul gören, beğeni toplayan YEYTEM: Eski, kadim YIBAR: 1- Koku, parfüm 2- Kokulu mum YIĞ: Yığılı, toplu, birikim YIĞAÇ: 1- Ağaç 2- Erkeklik organı 3-Yığıcı, toplayıcı T...Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın kırklarından YIĞAÇHAN: birl. Yığaç/Han T...İlhanlılar dönemi, beylerinden YIĞAN: (Yıkan) 1- Yığıcı 2- Yıkıcı YIĞANTEKİN: birl. Yığan/Tekin T...Karahanlılar dönemi bey ve komutanlarından YIĞIN: Birikim, kitle, yığılı olma hali, yığılmış, istifli YIĞINAK: Toplum, kitle YIĞINCA: Genel, teamül, sosyal kural, toplumun benimseyip uyguladığı kurallar YIĞLINÇ: (Yığlınçı) İffetli, edepli, namuslu YIĞNAK: Yığın, yığınak, toplum, cemaat YIĞRIK: Mahçup, utangaç YIKIN: (yığın) Afet, yıkım , zarar YIKINÇ: Yıkmış, yıkıcı T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey YIKMIŞ: Yıkıcı, devirici, güçlü YILBARS: birl. Yıl/Bars YILDIKU: Yıldız, yıldız kümesi T...Atilay Han’ın son evdeşi. (Bu adı ona Atilay Han vermiş) YILDIR: Yıldırıcı, ürkütücü, heybetli, dehşetli, şiddetli, gözükara, korkusuz YILDIRALP: birl. Yıldır/Alp YILDIRAN: Ürkütücü, korkutucu, heybetli, gösterişli YILDIRAY: birl. Yıldır/Ay YILDIRBAŞ: birl. Yıldır/Baş YILDIRBAY: birl. Yıldır/bay YILDIRBEK: birl. Yıldır/Bek YILDIRGAN: Yıldıran, ürküten, korkutan, şaşalı, gösterişli YILDIRHAN: birl. Yıldır/han YILDIRIM: (Yaldırım) 1- Berk, yüksek voltajlı elektrik 2- Göz kamaştırıcı, ışık, aşırı parlaklık T...Otmanlı hanlarından 1. Bayezit’in ünvanı YILDIRKAN: birl. Yıldır/kan YILDIZ: Yaldız, parlak ışık, parlayan, ışıyan T...Türk mitolojisinde, Böritiçine’nin oğullarından

297

YILDIZAY: birl. Yıldız/ay YILDIZER: birl. Yıldız/Er YILDIZHAN: birl. Yıldız/han T...1- Oğuz Kağan’ın oğullarından 2- eski dönem Tanrıçalarından YILDURU: Berrak, net, temiz, billur YILGI: Yılma, dehşet, ürküntü YILGIN: Yılmış, ürkek, bezgin YILIĞ: Yılgın, yılmış, yılık YILKI: 1- At, at yavrusu 2- At sürüsü YILMA: 1- Yılmaz, azimli, dayanıklı, cesur, korkusuz 2- Dik yokuş, dağ yamacı YILMABEK: birl. Yılma/Bek YILMABÖRİ: birl. Yılma/Böri YILMABUĞA: birl. Yılma/Boğa YILMASIN: Yılmaz, korkusuz YILMAZ: Gözüpek, korkusuz, batur, dayanıklı, azimli YILMAZBAY: birl. Yılmaz/bay YILMAZER: birl. Yılmaz/er YILTAŞ: birl. Yıl/Taş T...Altay Türkleri, Kişiler oymağı, dip dedelerinden YILTAN: birl. Yıl/Tan YILTAY: birl. Yıl/Tay YIRAGU: Yırcı, çalgıcı, enstrüman çalan, müzisyen YIRAK: Irak, uzak, mesafeli YIRI: Sol, sol taraf, tek taraf, tek taraflı YIRIM: 1- Solak 2- Yarım 3- yurt, toprak T...Göktürkler dönemi, beylerinden.Kürşad’ın kırklarından YIŞ: (Yaş, yaşıl) Orman, yeşillik içindeki bölge YIŞIK: 1- Tulga, demir örgülü tulga 2- ışık YİBEK: Ateşli, hararetli, heyecanlı YİGE: Dayanıklı, kavi, metin YİĞENÇUR: birl. Yiğen, yeğen/Çur T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey YİĞENEK: 1- Toplum, kitle, cemaat 2- Yeğen, yeğencik T...Salçuklular dönemi, beylerinden YİĞİN: Daha iyi, sıkı, dayanıklı, üstün, tercih edilir YİĞİT: 1- Yeğ, yiğ, iyi, daha iyi, sıkı, sağlam, güçlü, batur, cesur 2- Delikanlı, cıvan, genç 3- Koca, eş YİLUN: (Yulun) İri, heybetli, gösterişli, cesim YİLUNTEKİN: birl. Yilun/Tekin T...Dokuz Oğuz destanında adı geçen bir bey. Buğu Han’ın torunu YİNAL: İnal YİNÇKE: İnce, zarif, narin YİNÇKELÜ: Nazik, anlayışlı, kibar YİNÇÜ: 1- İnce, zarif 2- İnci YİNDEK: Daimi, ebedi, sürekli, kalıcı YİR: Yer, toprak, arazi, arz, yeryüzü, dünya YİRÇİ: Kılavuz, izci, rehber, yer bilen, yer bildiren YİRDEŞ: Yurttaş, hemşehri, aynı toprağı paylaşan YİRDİNÇÜ: (Yirtinçü) Evren, kainat YİRGA: Mesut, mutlu, mutluluk dolu YİRTİNÇÜ: Evren, kainat YİSUN: (yasun, yosun) Doğa, tabiat, yeşillik T...Çengiz Kaan dönemi bilginlerinden YİSUNAY: birl. Yisun/Ay

298

YİSUNBOĞA: birl. Yisun/Boğa T...Çağatay hanlarından YİSUNBUDAK: birl. Yisun/Budak T...Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey YİSUNER: birl. Yisun/Er YİSUNTİMUR: birl. Yisun/Timur T...Çağatay hanlarından. Çağatay han’ın torunu YİTER: Varis, mirasyedi YİTİK: 1- Yetik, olgun 2- Keskin 3- Kayıp YİTİRMİŞ: Yitik, kayıp, kaybetmiş, yoksul YİTÜT: Meziyet, maharet, beceri YİZEK: Askeri kılavuz, öncü YOĞANAK: Yığınak, kütle YOĞÇI: Yoğ’çu, yun yapan, yokluk çeken, yas tutan, yasçı YOĞUN: Kalın, gür, iri, sık, sıkı, cüsseli, fazla, fazlalaşmış, katılaşmış YOĞUNALP: birl. Yoğun/Alp YOĞUNAY: birl. Yoğun/Ay YOĞUNBAY: birl. Yoğun/Bay YOKUŞ: Yukarı, yukarı doğru çıkan, dik yol, bayır T...Tiyeli Türkleri, oymak beylerinden YOL: Üzerinden gidilen...mec. 1- Kut, mut, baht, yazgı, kader 2- Örf, adet, töre, gelenek teamül, ilke, tarz, gidişat YOLA: 1- Örf, adet, usul, erkan 2- Meşale, kandil T...Bulgar hanlığı dönemi, bey ve komutanlarından YOLAÇ: Yol gösterici, mihmandar, rehber, önder, öncü YOLAÇAN: birl. Yol/Açan Önder, öncü YOLAÇBEK: birl. Yolaç/Bek YOLAÇBÖRİ: birl. Yolaç/Böri YOLAÇHAN: birl. Yolaç/Han YOLAK: birl. Yol/ak 1- Dürüst, namuslu, temiz 2- Çığır, yenilik, gidişat 3-Kısa yol, kestirme yol YOLALDI: birl. Yol/Aldı 1- İlerleme kaydeden, gelişen, uzman, profesyonel 2- Terbiyeli, yola gelmiş, geleneklerine bağlı YOLAY: birl. Yol/Ay T... 1- Kazak hanlığı dönemi, beylerinden (Çariçe Katerina’ya isyanıyla ünlenmiş bir Türk beyi) 2- Manas destanında adı geçen bir bey YOLBAK: (Yolbaka, yolbakan) Konuksever, misafirperver YOLBİLİR: birl. Yol/Bilir Görgülü, bilgili, usul erkan sahibi YOLBUĞA: birl. Yol/Boğa T...Baybars Han’ın komutanlarından YOLÇU: 1- Önder, başkan, şef, lider 2- Peygamber, nebi 3- Gelenekçi, muhafazakar 4- Yolcu, yola çıkmış, yolunda giden YOLDAM: 1- Uysal, yola gelen, yolunda giden 2- Usul, metod, tarz YOLDAN: YOLDAŞ: Aynı yolun yolcusu, aynı yolu paylaşan, aynı yola gönül vermiş, aynı yola baş koymuş, aynı, töre ya da prensipler üzerinde, fikir ve gönül birliği eden, çok yakınlaşmış dost, dava arkadaşı YOLDAŞBEGÜM: birl. Yoldaş/begüm YOLER: birl. Yol/Er YOLERİ: birl. Yol/Eri 1- Töreye bağlı, edep erkan sahibi, bilgili, deneyimli 2- Tarikat ehli, tarikata ya da bir şeyhe bağlı kişi YOLKUL: birl. Yol/Kul YOLKULA: birl. Yol/Kula T...Kıpçak hanlarından. Toktamış han’ın babası ( Bazı kaynaklarda, “yolkulu” olarak geçiyor.) YOLKULU: birl. Yol/Kulu mec. Töreye ve kurallara bağlı, irşad olmuş

299

YOLLUK: (Yolluğ) 1- Kutlu, mübarek 2- Olgun, ergin 3- Halas bulmuş, huzura kavuşmuş, mesut, bahtiyar YOLOĞLU: birl. Yol/Oğlu 1- Fedai, sedengeçti 2- Adak, adanmış, kurban 3- Bağlı, kendini töreye ya da şeyhe bağlamış YOLSAY: birl. Yol/Say YOLSEV: birl. Yol/Sev YOLTAY: birl. Yol/Tay T...Manas destanında adı geçen bir bey YOLUKARSLAN: birl. Yoluk/Arslan T...Kırman salçukluları, beylerinden. Melik Arslan’ın oğlu YOLUM: Usul, kaide, prensip YONAT: Tam, eksiksiz, kusursuz YONCA: Sulu yerlerde yetişen bir bitki türü YONGA: (Yonca) YORÇI: (Yorçu) YORÇU: 1- Askeri kılavuz, öncü, yol gösteren 2- Yorumcu, yorumlayan, eleştirmen YORDAM: 1- Alışkanlık, eğilim, usul, meleke, beceri 2- Jest, eda, işve, naz YORGA: (Yurga) Rahvan giden at YORNUK: İstirahat, istirahatgah, dinlenme yeri YOSUNBUKA: birl. Yisun/Buğa T...Koço Uygurları, prenslerinden YOVAŞ: (Yavaş) Çelebi, efendi, ağırbaşlı, halim YÖĞRÜK: Yörük, göçebe YÖNDEM: (Yöntem) Usul, tarz, teamül, töreye uygun biçimde olan T...Harzemler devleti beylerinden YÖNET: 1- Biçim, tarz, yöntem 2- uygun, uyumlu, uysal, geçimli YÖNTEM: (Yöndem) YÖNTEN: Uslup, tarz, biçim YÖRGENÇ: Dağ dönemeci, dağ yolu YÖRTEM: Usul, biçim, tarz YÖRÜK: (Yöğrük, yürük) Yürüyen, yürüyücü, göçen, göçücü, göçebe YÖYEN: Mevsim, sezon YUDUM: (Yutmak...dan) YUĞAK: Bir su kuşu YUĞKA: İnce YUĞRUŞ: (Yukruş, Yukruç) Eskiden, halktan biri olmasına rağmen, gösterdiği performans ve yararlılıklardan sonra, bey mertebesinde değerlendirilerek, devletin üst düzey kademelerinde görev alan kişi. YULA: 1- Su kaynağı, yerden fışkıran su, göze 2- Işıldak, ışık veren, meşale, kandil YULAK: (Yula) YULU: Adalet YULYU: (Yulu, yuluk, Yulug) 1- Yardımcı, yardımsever, fedakar, adil 2- haraç, cizye, vergi 3- traş, traşlı, bakımlı 4- Yağma, yağmacı YULUĞ TİGİN: birl. Yuluğ/Tigin T...Bilge Kağan ve Kül Tigin’in yeğeni YULUĞBİRİM: birl. Yuluğ/Birim T...Uygurlar döneminde alınan mahsul vergisi YULUK: 1- Traşlı, matruş, bakımlı 2- Yağmacı YULUK ARSLAN: birl. Yuluk/Arslan T... Artukoğulları beylerinden. İlgazi Beğ’in oğlu. YULUM: 1- Fedakar, yardımsever 2- Yolcu, yoluna bağlı, töresine bağlı YULUMHAN:birl. Yulum/ Han T... Buhara hanlığı, hanlarından.

300

YULUMBAY: birl. Yulum/Bay YULUN: Yolcu, yola giden YUM: Mutluluk, neşe, ferahlık, rahatlık YUMAK: Yumlu, yumulu YUMLU: Mutlu, kutlu, mübarek, huzurlu YUMRU: 1- Yumulu, yumuk, yumruk 2- İri, heybetli, gösterişli T...Göktürkler dönemi beylerinden. Kürşad’ın kırklarından. YUMUK: Gül, goncagül YUMUŞ: (Yumuç) 1- Söz, öğüt, nasihat 2- Emir, ferman, buyruk 3- Müjde, müjdeli haber 4- Yumuk, yumulmuş, yumruk YUMUŞAY: birl. Yumuş/Ay YUMUŞBAY: birl. Yumuş/Bay YUMUŞER: birl. Yumuş/Er YUMUŞGA: Bir dağ yemişi YUMUŞHAN: birl. Yumuş/Han YUMUTGAN: Yapıcı, birleştirici, pozitif kişilik YUNAK: Üzerinde çamaşır döğülen ve yıkanan, büyük taş parçası YUNMUŞ: Yıkanmış, temiz, titiz, arık YUNT: 1- Çadır, oba, ev, yurt, vatan 2- Terbiyesi tamamlanmamış, yarı yabani at 3- Uygarlık, medeniyet YUNTAL: birl. Yunt/Al YUNTBAY:birl. Yunt/Bay YUNTBİL: birl. Yunt/Bil YUNTER: birl. Yunt/Er YUNTSAY: birl. Yunt/Say YURÇI: 1- Becerikli, mahir 2- Yirçi, yer gösteren, rehber YURDAER: birl. Yurda/Er YURDAKAN: birl. Yurda/Kan YURDAKUL: birl. Yurda/Kul YURDUM: Vatanım YURGA: Rahvan giden at. YURT: 1- Vatan, kutsanmış toprak 2- Kaynak, asıl, kök 3- Uygarlık, medeniyet 4- Çadır, oba, ev YURTAL: birl. Yurt/Al (.. almak..dan) YURTALP: birl. Yurt/Alp YURTAN: birl. Yurt/An YURTAY: birl. Yurt/Ay YURTBAY: birl. Yurt/Bay YURTBEK: birl. Yurt/Bek YURTBİLDİ: birl. Yurt/Bildi YURTER: birl. Yurt/Er YURTERİ: birl. Yurt/Eri YURTHAN: birl. Yurt/Han YURTKAN: birl. Yurt/Kan YURTLAK: Yurt, vatan, sonradan yurt edinilmiş yer, yurtlaştırılmış yer. YURTNOYAN: birl. Yurt/Noyan T... Nogay hanlığı dönemi, beylerinden. YURTSAY: birl. Yurt/Say YURTSEV: birl. Yurt/Sev YUTLUK: Kayıp, zarar YUTUM: Yudum, damla, tike, parça YUVANÇ: Teselli YUVANIŞ: (Yuvanç, yavanıç) YÜCE: Yüksek, ulu, alicenap, haşmetli

301

YÜCEL: Yücelik, ululuk, haşmet. YÜĞNEK: Alçak gönüllü, mütevazı. T... Dede Korkut destanlarında adı geçen bir bey. YÜĞNÜK: Salih, temiz YÜĞRÜK: Yürük. YÜĞÜNT: Reverans, selam YÜKNÜ: Secde, secdede olan YÜKSEL: Yükseklik, ululuk, büyüklük YÜKSELAY: birl. Yüksel/Ay YÜKSELEN: Ulu, kişi. YÜKSELGÜN: birl. Yüksel/Gün YÜKSELİŞ: Büyüklük, ululuk, ikbal YÜKÜN: Baş eğme, saygı duruşu, tazim. ( Kuran’ın ilk çevirisinde, İ.S. 10. Yz. Bu sözcük, “Namaz” karşılığı olarak da kullanılmıştır.) YÜKÜNÇ: Eğilme, reverans YÜKÜNGEN: Eğilen, reverans yapan, saygılı YÜKÜNTÜR: Baş eğdirir, diz çöktürür. YÜKÜNÜK: Eğilme, reverans YÜKÜNÜR: İbadet eden YÜLEK: Okun arkasındaki, denge tüyü. YÜLEK HAN: birl. Yülek/Han YÜLEKBAY: birl. Yülek/Bay YÜLEKBEGÜM: birl. Yülek/Begüm YÜLEKBİGE: birl. Yülek/Bike YÜNKÜL: Hafif, narin YÜRE: Daire, helezon, çember YÜREĞİR: Yürekli, cesur YÜREKLİ: Cesur, korkusuz. YÜRİK: Yaşam, hayat,, ömür, geçim. YÜRÜKALP: birl. Yürük/Alp YÜRÜKBİGE: birl. Yürük/Bike YÜLÜK: (Yülek) YÜLÜK ARSLAN: birl. Yülük/Arslan T... Uygur yazıtlarında adı geçen bir bey. YÜRÜKBİLGE: birl. Yürük/Bilge YÜRÜKER: birl. Yürük/Er YÜRÜKTİMUR: birl. Yürük/Timur T... Koço Uygurları, prenslerinden. YÜRÜM: Yaşam, hayat, ömür YÜZAK: birl. Yüz/Ak Masum, günahsız. YÜZAKI: birl. Yüz/Akı Masumiyet, tgemizlik, namus, namusluluk, başarı, beceri YÜZAY: birl. Yüz/Ay YÜZBAY: birl. Yüz/Bay YÜZBEG: (Yüzbek-Yüzbey) birl. Yüz/Beg, bek, bey T... Babür Han dönemi bey ve komutanlarından. YÜZBEGÜM: birl. Yüz/Begüm YÜZBİKE: birl. Yüz/Bike YÜZHANIM: birl. Yüz/Hanım YÜZKARA: birl. Yüz/Kara YÜZLÜG: (Yüzlüg, yüzlük) Soylu, dürüst, namuslu. YÜZÜAY: birl. Yüzü/Ay

ﻯﺮﻠﻨﻛﺆ ﻛ -ﻡﻼﻧ ﺁ · İlk gençlik yıllarımda, h. nihal atsız bey` in “...

Documents