١

جایگاه حسابداري تجارت الکترونیک در شرکتهاي فعال در تجارت الکترونیک درایران

)1( روح اهللا مصطفائی : چکیده مقاله

این پژوهش به بررسی نقاط ضعف سیستم حسابداري متداول در شـرکتهایی کـه از اینترنـت حهـت انجـام مبـادالت .مالی و بازرگانی خود استفاده می نمایند می پردازد

از انجائیکه این ضعف می تواند ناشی از ماهیت حسابداري ،ابزارها وامکانات و یا کـاربران کـه سـه جـزء اساسـی و کلی یک سیستم حسابدراي را تشکیل می دهند حاصل گردد هرکدام از عوامل ذکرشده بعنـوان یکـی از فرضـیه

.هاي تحقیق مطرح وسپس مورد بررسی قرار گرفته استج این بررسی براي بهبود موثر و کارامد در سیستم حسابدراي ابتدا باید بسـتر مناسـبی شـامل امکانـات و برمبناي نتای

ابزارهاي تخصصی اینترنتی ،قوانین ومقررات بازرگانی الکترونیکـی ونـرم افزارهـاي تخصصـی و متناسـب درزمینـه .تجارت الکترونیک فراهم نماییم

انداردهاي حسـابداري در زمینـه تجـارت بازرگـانی اینترنتـی بـا توجـه بـه درگام بعد بایـد بـه تـدوین و تکمیـل اسـت .رویکردهاي آن نزد کاربران بپردازیم

بررسی حاضر دررابطه با کاربران نشانگر کفایت اموزش و تخصص بـراي اسـتفاده از اینترنـت در بخـش بازرگـانی چـالش در حسـابداري تـاثیر قابـل ذکـر و شرکتها می باشد ولذا این جنبه از سیسـتم تجـارت الکترونیکـی درایجـاد

.مشخصی نداشته استالبتـه هنـوز آنچنــان شـگفتی هــاي کــه شـود انقــالب صـنعتی سـده بیســت و یکـم نامیــده مـی :الکترونیـک تتجـار

در . بـه سـرعت رو بـه پیشـرفت و گسـترش اسـت کـه با پیدایش اینترنت در سده بیسـتم . خودرانمودار نساخته استایـن . شـوند هاي کامپیوتري خرید و فروش می ها و خدمات به کمک شبکه اطالعات، فرآوردهتجارت الکترونیک،

هـاي افـزار ارائـه سـرویس تواند عمده یا خرده، کاالهاي فیزیکی یا غیرفیزیکی مانند کتاب یا نرم خرید و فروش میربوط به تحقیقات انجـام شـده موسیقی و فیلم ومتون م-پزشکی یا حقوقی ه هاي گوناگون به خریداران مانند مشاور

تجـارت . ها و یـا خریـد و فـروش اطالعـات باشـد ها مزایده و دیگرموارد بازرگانی مانند مناقصه وکتب تدوین شدهفرآیند داد و ستد در دنیاي . الکترونیکی همان تجارت سنتی است، فقط با این تفاوت که ابزار کار آن متفاوت است

هاي جداگانه تقسیم نمود، بررسی اجناس مختلف توسط خریدار، به بخشتوان می را) تجارت الکترونیکی(مجازي مذاکره با فروشندگان مختلف و انتخاب یکی از آنها، توافق با فروشنده و یابسـتن قـرارداد، پرداخـت پـول، تحویـل

.جنس و نهایتاً خدمات پس از فروش_____________________________________

rmostfayi@yahoo.com:دانشگاه مازندران.د حسابداري کارشناسی ارش.1

٢

:کلید واژه واصطالحات مهم

فروشگاه الکترونیک)4خرید اینترنتی )3پول الکترونیکی )EC (2(تجارت الکترونیک)1 Electronic Commerce Accounting System:ECAS سیستم حسابداري تجارت الکترونیک)5

: مقدمهالزم فنـاوري ارتباطـات بهـره گیـري از و پیشرفته تجهیزات مخابراتیبوسیله طالعات ارشد سریع پردازش ه باهمرا

.ن پیشرفت نماید آحسابداري ونیز فناوري بهره گیري از اتکه همراه با ان کیفیت اطالعاست و استفاده کننـدگان حسابداري به عنوان فنی براي گزارشگري اطالعات مالی یک سازمان جهت تصمیم گیرندگان

ایجاد گردیده است که با گسترش دامنه وگستره تجارت الکترونیک ومبادالت مربوطه و ورود تکنیکهاي نوین فـن به این رشته علمی حسابداري هرچه بیشتر بـه یـک تخصـص حرفـه اي کـه نیازمنـد طراحـی ) IT(آوري اطالعات

که البته می بایست روشهاي اجرائی مربوط به آنهـا ه استگردید وتدوین روشهاي کارا وجامع و به موقع می باشدچراکـه در صـورت تنـوع .از طریق علمی نظیر سایر تحقیقات و پژوهشهاي حسابداري نیـز بـه اثبـات رسـیده باشـند

قابلیـت مقایسـه و سـایر ویژگیهـاي کیفـی ،ثبـات رویـه :وپراکندگی برخوردبا تکنولوژیهاي جدیـد در حسـابداري شده توسط حسابداران خدشه دار می گردند که البته د ر تئـوري حسـابداري ایـن موضـوع در قالـب اطالعات تهیه

همچنین از آنجائیکه ورود تکنولوژیهاي جدید بویژه در زمینـه ارائـه اطالعـات .قرارمی گیردیکنواختی وثبات رویه شگران این رشته نیز می بایسـت ومبادالت اطالعات سبب صرفه جویی در وقت وهزینه می گردد ، محققان و پژوه

بدنبال رفع نقاط ضعف و حل وفصل نمودن موانع جهت بهره گیـري بهینـه و کارآمـد از ایـن تکنولـوژي برآینـد تـا .عالوه بر بهره مندي از این پیشرفتها چارچوب اصلی و یکپارچه دانش حسابداري نیز حفظ گردد

نجـام تمـامی مراحـل تجـارت از طریـق شـبکه هـاي رایانـه اي ا« : در تعریفی ساده تجارت الکترونیک عباتسـت از »حضور فیزیکی طرفین در معامله ومخابراتی بدون

اما به لحاظ کاربردي از دیدگاه یک مدیر مالی اگر راهی براي تجارت باشد کـه نیازمنـد نیـروي انسـانی انـدك ، ابعاد و فواصل جغرافیایی رااز میان بر مـی دارد هزینه مبادالت پائین وصرف زمان اندکی باشد که حتی محدودیت

نگرشی اجمالی بر روند توسعه کشورهاي در حـال توسـعه نیـز نشـان مـی .جایگزین روش کنونی خواهد شد"عمالخودرا به تحوالت شگرف کشورهاي توسعه یافته ،دهد که آنها نیز بابکارگیري و پیوستن به آخرین فناوریهاي روز

تحقیق و گسترش هرچه بیشتر تجارت الکترونیک می تواند یکی از راههاي مفید و مهم دراین نزدیک نموده اندکه .مسیربه شمار آید

: واهمیت آنتعریف مسأله گسترش بهره گیري از تجارت الکترویـک بـدلیل فوایـد گسـترده وآشـکار آن جهـت سیسـتمهاي مـالی و تجـاري

بیـان پـس از و.از دیدگاه حسابداري مدیریت بررسی گردیـده اسـت دراین تحقیق ابتدا موضوع .ایجادگردیده است

٣

دالیل منطقی که ضرورت بکارگیري این نوع تجـارت راضـروري دانسـته اسـت بـه بررسـی نقـاط ضـعف سیسـتم .طی تحقیق پرداخته می شود از دیدگاه حسابداري تجارت الکترونیک

می یابیم که بدلیل سرعت بـاالي گسـترش آنهـا در ي دررشته هاي علمی متفاوت درژنولوکدرزمینه هاي متفاوت ت .صورت توقف یا ایستایی درهر یک از زمینه هاي علمی هزینه فرصت باالیی رامتحمل می شویم

ازآنجائیکه تجارت الکترویک راهی براي ورود به دنیاي رقابتهاي مالی است هرچه بیشتر باید بدان توجه همچنین ع موجود در زمینه حسابداري بتوانیم به بهبود بهره گیري و تشویق شرکتها در نماییم تا بابرطرف ساختن موان

بدیهی است دردنیاي رقابت کنونی اگر بتوانیم بطور کامل از این فرایند بهره مند شویم .بکارگیري آن موفق شویمها و خدمات داخلی با و بابرطرف ساختن نقایص خود درمورد کاال ده از زمینه هاي اولیه و بنیادین تجارت اگاه ش

. خواهیم شدتوجه به پیشرفته ترین تکنیکها بطور واقعی در عرصه رقابت جهانی واردآنچه در ادامه باید بدان توجه نمائیم آنکه علی رغم وجود موضوعات متعدد در زمینه حسابداري مالی و حسابداري

د، تالش گردیده است تا تحقیقی انتخاب شود که مدیریت که داراي منابع گسترده تر وبادسترسی آسانتري می باشن .نیاز و ضرورتی براي دانش حسابداري تلقی و در تکمیل پیکره این علم حتی المقدور مفید به فایده واقع گردد

همچنین تحقیق در پیش رو بدلیل نوبودن داراي جنبه هاي نوآوري ویژه اي نیز می باشد که البتـه مـی توانـد راه را همچنین در برنامه سوم توسعه اقتصادي وزارت بازرگانی .جام اینگونه تحقیقات براي دیگر محققان باز نماید براي ان

و شوراي عالی انفورماتیک ایران وابسته به سازمان مدیریت و برنامه ریزي موظف بـه ایجـاد بسـتري مناسـب جهـت معـه از ضـرورت بسـط وگسـترش ایـن ایجاد تجارت الکترونیک گردیده اند کـه نشـانگراگاهی سـطح عمـومی جا

.تجارت در بستر اقتصادي نیز می باشدوضع ائین نامه گسترش بهره بردار ي از خدمات پول الکترونیک و تصویب نامـه در خصـوص برنامـه جـامع توسـعه

نی موسسه مطالعات و پژوهشـهاي بازرگـا .تجارت الکترونیکی نیز بیانگر اهمیت و نیازمندي به این موضوع می باشند . نیز بطور جدي در پی هموارسازي مسیر جهت بهره گیري شرکتها از این موضوع می باشد

بنابراین فرضیه اصلی تحقیق درزمینه چالش هاي درپیش روي سیستم حسابداري تجـارت الکترونیـک مـی باشـدکه .مهم ترین انها روشها ،اصول ،مفروضات واستانداردهاي حسابداري می باشند

:ت انجام تحقیق سابقه وضرور تصمیم گیرندگان وبرنامه ریـزان اسـتراتژیک اقتصـادي سـه جنبـه مهـم :در دنیاي رقابت و پیچیده تکنولوژي امروز

که از موضوعات مهم در مدیریت استراتژیک حسابداري . (وکیفیت می باشند:هزینه :رابایددر نظر بگیرند که زمان هرانتخاب نـا مناسـب باتوجـه بـه سـرعت بـاالي گسـترش اطالعـات و 0.معروف می باشدTQCمی باشد وبه مثلث

تکنولوژي نه تنها بهبودي در سیستم اقتصادي حاصل نمـی نمایـد بلکـه مـی توانـد آنـرا در جهـت مخـالف حرکـت دهدزیرا بـا گسـترش ارتباطـات هـر واحـد اقتصـادي نمـی توانـد خـودرا از رقبـاي خـویش ودنیـاي رقابـت منفـک

یافته هاي پژوهشگران دنیاي تجارت نیز ورود تکنولوژ ي تجارت الکترونیـک را تصـدیق وتأییـد تجربیات و ..سازد

٤

بنابر این تعلل در کسب هرچه جامع وکاملتر این فرایند می تواند منجـر بـه آسـیبهاي عمـده اي در بلنـد .نموده است .مدت گردد

وهم آنکـه زمـان .نجام بهبودخواهد یافتکه دربکارگیري از آن هم کیفیت تجارت از لحاظ سودآوري وهم نحوه ا .و هزینه کمتري جهت انجام مبادالت نیاز خواهیم داشت

اکنون با پی بردن به این تکنولوژي قدرتمند و بهینه فراهم ساختن بستري مناسـب بـراي بهـره گیـري از آن نخسـتین .شدانجام اینگونه بررسیها مقدمات آن می با "گام براي طی مسیر است که قاعدتا

دوعامل را می توان به عنوان معیـار بـین المللـی انـدازه گیـري .تعیین میزان کاربرد تجارت الکترونیک مشکل است ده هـاي یکی تعداد میزبـان هـا ودیگـري تعـداد خـدمات دهنـ .میزان استفاده از تجارت الکترونیکی در نظر گرفت

:ک هستند کترونیشاخصهاي زیر نشاندهنده گسترش سریع تجارت ال. مطمئن هستندافـزایش نشـان مـی % 97وجودداشت که نسبت بـه سـال قبـل آن ECسرویس دهنده 66810حدود 2000در مارس

هسـتند ) O.E.C.D(میزبانان اینترنت در کشورهاي عضـو سـازمان همکـاري وتوسـعه اقتصـادي % 90بیش ز .دهد . بانان اینترنتی رادارندوکشورهاي انگلیسی زبان تعداد بیشتري ازخدمات دهندگان مطمئن و میز

برخی از صاحبنظران کوشیده اند اثر تجارت الکترونیکی در سطح اقتصـاد کـالن را مشـخص کنند؛مطالعـه انجـام همچنـین . درسطح محصول ملی می باشـد % 2.7شده توسط دولت استرالیا تخمین زده است که این اثر بطورخالص

برابـر میـزان اسـتفاده توسـط فـارغ 3اینترنت در میان فارغ التحصـیالن دانشـگاهی حـدود در آمریکا نرخ استفاده از . التحصیالن دبیرستان است ،باآنکه تمامی دانش آموزان عالقه مند به آن می باشند

راه اندازي تجارت الکترونیک به جهت کاهش هزینـه مبـادالت سـرعت بخشـیدن بـه انجـام معاملـه تقویـت موضـع ور درجهان بهره گیري از فرصتهاي زودگذر در عرصه صادرات وحتی خریـد کـاال از خـارج از کشـور رقابتی کش

. داراي منافع متعدد درزمینه کاهش هزینه وتورم وافزایش صادرات وتولید واشتغال می باشد :ادبیات تحقیق

در کشـورمان تـاکنون هـیچ همانگونه که در مقدمه بخش اول اشاره گردید درمورد حسابداري تجارت الکترونیکتحقیق مشخص ومرتبط انجام نگردیده است ،ولی دراین زمینه تحقیقات گسترده و جامعی دردیگر کشورها وبویژه

.کشورهاي پیشرفته انجام گردیده است که از انها به عنوان رشته ارتباطی وپیشینه این تحقیق استفاده گردیده است له به نتایج بررسی هاي انجام شـده درمـورد شـرکتهاي نفتـی کانـادائی مـی تـوان از جمله نکات قابل ذکر دراین مقا

اشاره نمود که با استفاده از تجارت الکترونیک مصرف سالیانه کاغذ خودرا تا یک ششم توانسته انـد کـاهش دهنـد صـاحبنظران در ارائـه ومـورد توجـه بسـیاري از 2003ایـن تحقیـق در سـال .وضرورت استفاده از انرا تائید نموده اند

.حسابداري قرار گرفته است تحقیقـات متعـددي بـادرنظر گـرفتن ابعـاد گونـاگون تجـارت AICPAهمچنین جامعه حسابداران رسمی آمریکا

.الکترونیک انجام داده است که هریک مفاهیم وابعاد تازه وبااهمیتی دراین موضوع رامد نظر قرار داده اند

٥

کـه بـین »گزارشگري حسابداران مستقل در مورد حسابداري تجارت الکترونیک «دریکی از این تحقیقات با عنوان منتشر گردیده است ؛پرسشنامه اي جهت شرکتهاي مورد بررسی با لحاظ 2002انجام ودرسال 2000تا1998سالهاي

نمودن ابعاد متفاوت حسابداري در تجـارت الکترونیـک از جملـه مستندسـازي ،ایمنـی، گزارشـگري وسیسـتم نـرم طراحی گردیده است و طی آن بـه بررسـی جـامع شـرکتهاي مـذکور ...افزاري وارتباطی متناسب و نحوه مبادالت و

این تحقیق بـه دنبـال دسـتیابی بـه رویـه وروشـی جـامع ومـورد قبـول در برخـورد بـا جنبـه هـاي .پرداخته شده است .گوناگون حسابداري در تجارت الکترونیک می باشد

.یقاتی درزمینه تجارت الکترونیک والبته نه از دیدگاه حسابدراي انجام گردیده استهمچنین درکشورمان تحقتوسـط دکتـر سـیدمحمد اعرابـی ودکتـر 1381دومین تحقیق مربوط به رشته مدیریت بازرگـانی اسـت کـه در سـال

انجام گردیده »موانع محیطی و ارائه الگوي مناسب جهت استفاده از تجارت الکترونیک در ایران «سعیدي با موضوععوامـل ) ایمیـل مربـوط بـه ان شـرکت (وطی آن با استفاده ازروش ارسال پرسشنامه هـا بـه آدرس الکترونیکـی انهـا

.شرکت در کشورهاي متفـاوت مـورد بررسـی قرارگرفتـه اسـت 120تاثیرگذار بر استفاده از تجارت الکترونیک در . ) 1381اعرابی (

انجام شده در سالهاي اخیر مـورد اشـاره قرارگرفتـه اسـت دربخش حوزه هاي دانش، فصل سوم برخی از تحقیقات که برمحورتجارت الکترونیک انجام گردیده اند؛لیکن از دیدگاه علوم ورشته هایی نظیر مهندسی صـنایع ،مـدیریت

.بازرگانی وبازاریابی ،مهندسی کامپیوترودیگر علوم به ان نگریسته و مورد ارزیابی قرار گرفته استقیق اخیر براي رشد وگسترش هرچه موفق تر ووسیع ترتجـارت الکترونیـک مـی بایسـت درمـورد براساس نتایج تح

عوامل اقتصادي به تصویب قوانین تسهیل کننده تجارت بپـردازیم وقـوانین ومقـررات دسـت وپـاگیر را کـه موجـب با نتایج حاصـل از خنثی شدن ایجاد تسهیالت براي گسترش تجارت الکترونیک می گردند از میان برداریم که البته

.تحقیق حاضر نیز همخوانی دارددر دانشگاه آلبانی برگزارگردیده است مقاالت متعددي در رابطه با تجارت 2003همچنین در سمیناري که در سال

الکترونیک مطرح گردیده که خود دلیل اشکاري برروي آوردن محققان واندیشمندان حسابداري به این جنبه از دارد وتحوالت قابل مالحظه اي را در حسابداري ومباحث زیربنائی آن نشان می دهد که می دانش حسابداري

) Gangolly 1999 .(قیقات آتی خود مد نظر قرار دهیمبایست آنها را درتح

: فرضیه هاي پژوهش

باتوجه به ماهیت تجارت الکترونیک ونقش حسابدراي در این سیستم فرضیات زیرجهت دسـتیابی بـه نقـاط ضـعف :ترونیک در ایران مطرح گردیده اندبداري متداول در شرکتهاي فعال در تجارت الکسیستم حسا

) مفروضات ، روشها و استانداردها ومحدودیتهاي موجود حسابداري ( سیستم حسابداري متداول ) الف .فاقد کارایی الزم در زمینه شرکتهاي فعال در تجارت الکترونیک می باشد

٦

با اصالح نحوه بکارگیري از خدمات تجارت الکترونیکی و اینترنتی سیستم متداول حسابداري پاسـخگوي ) ب . نیازمندیهاي بخش مالی نخواهد بود

عدم درك و شناخت کارکرد تجارت الکترونیک توسط کاربران و بـویژه فعـاالن بخـش مـالی شـرکتهاي ) ج .زم روش حسابداري متداول گردیده است فوق الذکر عامل اصلی ایجاد عدم کارایی ال

:روش تحقیق کـه طـی .جهت جمع آوري داده هاي اولیه از روش پرسشنامه اي استفاده گردیده است: روش جمع آوري داده ها

آن بر مبناي فرضیات مـذکور پرسشـهایی در قالـب دو بخـش پرسشـهاي عمـومی و پرسشـهاي اصـلی تحقیـق تهیـه .گردیده است

هاي عمومی به برآورد شرکت مورد نظر از لحـاظ توانـایی مـالی ،میـزان مبـادالت وسـایر معیارهـاي مـالی در پرسشدر پرسشـهاي اصـلی نیـز کـه .پرداخته می شودتادرادامه ازلحاظ اهمیت وارزش بررسی مـورد ارزیـابی واقـع گـردد

که بطور دقیق بوسـیله .ه اندهمراه با پرسشهاي کنترلی می باشد جهت بررسی صحت پذیرش پاسخها طراحی گردید .شیوه ها وطرق متفاوت به پاسخهاي مورد نظر بطور مستقیم وغیرمستقیم دست یافته می شود

در این طرح ابتدا پرسشنامه هایی تهیه شده و با توجه به ادرسهاي پست الکترونیکی آنهاجهت دریافت پاسخ ارسال ز طریق آدرسهاي پست الکترونیکـی دریافـت گردیـده انـد کـه گردیده است و به همین شیوه نیزپاسخهاي مربوطه ا

درصورت عـدم امکـان دریافـت از طریـق (درسایر موارد.روشی مناسبی جهت گسترش دامنه تحقیق تلقی می گردد .به روش متداول پرسشنامه پست وپاسخها دریافت گردیده است) ادرس الکترونیکی

رگرسیونی معادالت تعیین تشکیل وبررسی یک رابطه رگرسیونی براي تعیین وضعیت موجود وعوامـل تاثیرگـذار دریـک پدیـده و یـا جهـت

اگـر درمتغیـر را درنظـر بگیـریم کـه دران .پیش بینی وضعیت دراینده باتوجه بـه کمیتهـاي حاصـله انجـام مـی شـود xمتغیري که درانتخاب مقادیر خود ازاد است (متغیري مستقل(وyمتغیري وابسته ) متغیري کـه مقـادیر خودراباتوجـه

aشـیب خـط و bاسـت کـه دران y=a+bxباشد؛معادله خط مسـتقیم انهـا بصـورت )بدست می اوردxبه مقادیر اگـر شـیب دومتغیـر مـذکور صـفر باشـد نشـان مـی دهـد کـه دومتغیـر .اسـت yمحل تالقی با محور (عرض از مبدا

x,yنظیر تحقیق حاضر تعداد زیـادي از نقـاط وجـود دارنـد انهـا را لیکن زمانیکه.رابطه خطی نداشته ومستقل هستنداین نمودار چنانچه در ادامـه خـواهیم گفـت بـه سـه نـوع اطالعـات مـارا مـی .بصورت نمودار پراکنش نشان میدهیم

:رساند ایاالگویی که نشان دهنده نوعی ارتباط بین مشاهدات باشد موجود است؟)1 خطی است یاغیر خطی درصورت وجود ارتباط ایا ارتباط)2 درصورتیکه رابطه خطی باشد تنوع رابطه چگونه است؟)3

٧

حال ما دراین بررسی به دنبال ان هستیم تا به نمودار و خطی دست یابیم تا بتواند تمامی نقاط را پوشـش دهـد کـه از .براي دستیابی به این نمودار استفاده شده است)رگرسیونی(روش حدافل مربعات

در بخشهاي قبل توضیح داده شد دراین تحقیق بر ان هستیم تا با تشـریح وضـعیت موجوددرشـرکتهایی همانگونه کهکه از تجارت الکترونیک استفاده می نمایند موانع و ضـعفهاي موجـود درسیسـتم حسـابداري انهـا را شناسـایی و بـه

.یممیزان وابستگی و رابطه اي که میان عوامل ایجاد کننده ضعف بوده اند پی ببرانچه را قبل از تشریح روش اجراشده براي کمی نمودن پارامترها باید ذکرنمود انست که دراین تحقیـق بـا توجـه بـه انتخاب طیف مناسبی از اعداد که می توانند به دقت کیفیتهاي مورد نظر را مورد سنجش و ارزیابی قرار دهنـد نتـایج

و از قضاوتهاي موردي و توصیفی .ي مورد نظر را تشریح نمایدحاصله بطور روشن و قابل فهم توانسته است متغیرها .نسبت به نتایج بررسی حتی المقدور پرهیز شده است

روش نمونه گیري روش نمونـه )روش نمونه گیري منظم ب )الف :درتکنیکهاي آماري دوروش براي نمونه گیري وجوددارد

) تصادفی(گیري نامنظمدرفرایند انجام هرتحقیق اساس نمونه گیـري برمبنـاي کـاهش هزینـه ها،بـه روز بـودن ،صـحت اطالعـات

) درکنترل کیفیت کاالهاي تجاري(حاصله ،صرفه جوئی درزمان وممانعت ازاتالف اعضاي جامعه آماري ،انجام ایـن انجام میشود؛لذا درمواردیکه رسیدن به موارد فوق ضمن انجـام نمونـه گیـري امکانپـذیر نیسـت

. فرایند ضروري یا سودمند نمی باشدهمچنین صرفنظر ازاینکه چه روش آماراستنباطی درتحقیق بکارمی رودتأثیر ان بـه روش بکارگرفتـه بـراي

درصورتیکه نمونه ،نماینده واقعی جامعه نباشد،به عبارتی اگر نمونه داراي اریـب .نمونه گیري بستگی دارد .درموردپارامترهاي جامعه امکان نخواهد داشت باشد،پیش بینی صحیح ودقیق

اریب درنمونه گیـري را مـی تـوان بابکـاربردن روشـهاي نمونـه گیـري صـحیح ومناسـب ودرنظـر گـرفتن به دیگـر سـخن اسـتنباط از چنـین نمونـه هـایی داراي پایـایی خواهـد .مشخصات عناصر جامعه کاهش داد

. )1380آذر و مومنی .(بودن بررسی بدلیل محدودیت تعداد اعضـاي جامعـه آمـاري موردنیـاز حال باتوجه به آنکه نمونه گیري در ای

ــب ــه اری ــده ودرتعمــیم آن هیچگون ــاد گردی ــاري ایج ــه آم ــاي جامع ــام اعض ــله ازتم نیســت نتــایج حاص .وجودنخواهد داشت

.درادامه همچنین جدول مربوط به نحوه دستیابی به نمونه هاي مورد بررسی امده است

٨

اري کل اعضاي جامعه آم:1-3جدول

1 تعداد شرکتهاي عضو شوراي انفورماتیک 480

20

میبایست داراي سایت اینترنتی جهت اطالع 84تعداد شرکتهایی که بنابرمصوبه شوراي بورس تاشهریور 2 رسانی براي سهامدارن باشند

3 اعضاي انجمن صنفی اتوماسیون صنعتی 76

150

الکترونیکی همراه با امکان دریافت وپرداخت شرکتهاي داراي سایت اینترنتی با تجهیزات تجارت 4 الکترونیکی

تعداد کل شرکتهاي مورد بررسی اولیه در جامعه آماري 726

مربوط به نحوه دستیابی به نمونه هاي اصلی ونهایی: 2-3جدول 1 تعداد شرکتهاي درنظر گرفته شده جهت ارسال پرسشنامه 120

2 تعداد شرکتهایی که پرسشنامه دریافت نموده اند 110 3 تعداد کل پاسخهاي دریافتی به روش الکترونیکی و متداول 80

4 تعداد نمونه هاي مناسب وحاوي اطالعات صحیح جهت انجام بررسی 70

روش تحلیل وآزمون فرضیات جهت بررسی ارزشیابی ابزارهاي سنجش واثبات فرضیه ها با توجه به آنکه ازروش رگرسیون جهت نمـایش رابطـه

میان متغیرها استفاده شده است واینکه داده هاي بدست آمـده طـی مراحـل تبـدیل بـه کمیتهـاي قابـل انـدازه گیـري ده استعددي درآمده اند از معیارهاي استنباط داده هاي آماري بهره گیري ش

پس ازآنکه بوسیله خط رگرسیون میزان ارتباط وهمبسـتگی میـان متغیرهـا راتعیـین نمـودیم الزم اسـت کـه میـزان .اعتمادبه چنین رابطه اي را مشخص نمائیم

خطاي معیار برآورد که دراین زمینه نقش انحـراف از معیـار راایفـا مـی نمایدپراکنـدگی بـین داده اي اطـراف خـط بنایراین بامقایسه مقدارآن میتوانیم به دقت خط رگرسیون و قابلیت اعتماد به ایـن رابطـه پـی .میدهدرگرسون رانشان

.ببریمرادرنظر می گیریم کـه بااسـتفاده از آن میتـوانیم آزمـون فـرض رابرگـزار Bهمچنین دررابطه باشیب این خط مقدار

رض آماري باتوجه به کمیتهاي مربوطه تعیـین کنـیم کرده وفاصله اطمینان رامعرفی نماییم وباتعیین مقداربحرانی درفکه مقدار خطاي برآورد درمنطقه اثبـات یـارد فرضـیه قـرار مـی گیردوبنـابراین دریـابیم کـه شـیب خـط رگرسـیون

همچنـین درمـورد مقـدار ثابـت در فرمـول .ویـا مخـالف صـفر مـی باشـد )عدم وجودرابطه خطی میان دومتغیـر (صفرمی نماییم ومارا درقضاوت نسبت به عـرض از مبـدأ خـط رگرسـیون بصـورت علمـی رگرسیون آزمون الفا را اجرا

.کمک می نماید

٩

روابطی که براي دستیابی به این موضوع استفاده می گرددو تحلیل ان در فصل پنجم اورده می شود به شرح زیر می .باشند

22

21

xnx

xn

ss ea

.توضیحات کافی و نحوه استفاده از مقادیر فوق به تفصیل در فصل پنجم شرح وتحلیل گردیده استباتوجه به معادالت رگرسیونی حاصله خطی بنام خط برازش نکویی می توان ترسیم نمود که درواقع

.است که کمترین فاصله را ازنقاط نمودارپراکنش دارد خطیتکنیک حداقل توانهاي دوم است که به »بهترین خط برازنده«یکی ازروشهاي مورد استفاده جهت تعیین

.نمایش مقدار تفاوت وانحراف خط فرضی با مقادیر واقعی مشاهدات می پردازدباتوجه به معادله .به این رابطه راتحلیل وبررسی نمائیمپس ازتعیین معادله خط رگرسیون باید میزان اعتماد

:زیر دومبناي مهم را می توانیم مالك قضاوت نسبت به رگرسون واستنباط آماري ازآن قراردهیم Y=a+bx مالکهاي برآورد

=Se:طاي معیاربرآوردآلفاخ aدرموردمقدار)الف

=Sb:خطاي معیاربرآوردبتا bدرموردمقدار)ب

چنانچه درمتن تحقیق توضیح داده شده است درمی یابیم که ضعف سیستم توسط چندین عامل مورد هاي رگرسیون چندگانه وغیر خطی نیزمیتوانیم درضمن انجام توجه قرارگرفته است ،بنابراین از تکنک

.تحلیل نتایج حاصله استفاده نمائیم گاهی دو یاچند متغیر تأثیر عمده اي بر روي متغیر وابسته اي دارند،لذابراي باال بردن دقت برآورد خود

طی دویاچند متغیر راروي دراین زمینه درصدد آن هستیم که روشی ارائه نمائیم که بتوان تأثیر همزمان وخمعادله این رگرسیون که ازچندین متغیر مستقل تبعیت می نماید .ارزیابی نمائیم)ضعف سیستم(متغیر وابسته

:به شرح زیر می باشد Y=a+b1X1+b2X2+b3X3+….

x1,x2فرمولهاي مورداستفاده جهت تعیین ضرایب در

1( yxbxbna 2211

2( yxxxbxbxa 12122

11 1

22 xnx

ss eb

2

2

nxybyay

se

١٠

yxxbxxbxa 22

222112 . 3(

.همچنین ازنرم افزاراکسل در سطح بسیار کامل جهت تعیین کمیتهاي مورد نظر استفاده شده است پس از انجام محاسبات وتعیین مقادیر آمار در رگرسیون چند متغیره نظیر روش رگرسیون خطی خطاي

دد و برمبناي انها متوجه می شویم که آیا معیار برآورد جهت هریک از متغیرهاي مورد نظر محاسبه می گرآن متغیر تأثیر معنی داري بر متغیر وابسته داشته است یاخیر که موضوع از طریق تعیین سطح اطمینان،نقطه

.بحرانی،آماره ازمون ومقایسه بافضاي رد واثبات فرضیه آزمون در مورد آنها انجام می شود تجارت الکترونیک درایران و مباحث مطـرح شـده در ایـن زمینـه برمبنـاي همچنین در مطالعات انجام شده درمورد

بعالوه باتوجه به .نواقص و کمبودهایی که درانها مورد اشاره قرار گرفته است برخی سواالت طراحی گردیده است فصـل هفـتم کتـاب اقـاي بوخـور (مقاله هاي اینترنتی و مباحـث مـورد اشـاره در سیسـتمهاي اطالعـاتی حسـابداري

.گزینه ها و مجموعه پرسشنامه متناسب با سیستمهاي حسابداري در ایران تهیه گردیده است) تجارت الکترونیک: :نتایج تحقیق

:معادله رگرسیونی حاصل از فرضیه اول )الفشرح داده شد فرضیه نخست بعنوان فرضیه اهم لحاظ گردیده است که اکثر سواالت "دراین تحقیق چنانچه قبال

::نتایج حاصله .رد ان طراحی گردیده است درمو Y=3.175478+.150581X :معادله رگرسیونی r:( .145351(ضریب همبستگی r^2:( .021127:ضریب تعیین(ضریب تشخیص

مقادیرحاصل از این متغیر رابطه ضعیفی باضعف درسیستم حسابداري تجارت پیش بینی فرضیه نخستبرخالف درصد ازتغییرات این متغیر وابسته ناشی ازروشهاواصول واستانداردها 10گرکمتر از الکترونیک داردوبه بیانی دی

.درسیستم متداول دارد و مابقی بستگی به عوامل دیگردارد :معادله رگرسیونی حاصل از فرضیه دوم )ب

::نتایج حاصله r:( .709625(ضریب همبستگی Y=1.289478+.6114X :معادله رگرسیونی 503568. ):ضریب تعیین(ضریب تشخیص

به بیانی دیگر براي انکه بتوانیم به .منتسب نمودx2را می توان به yدرصد تغییرات 50رابطه فوق نشان می دهد که استفاده کامل ازسیستم حسابداري تجارت الکترونیک دست یابیم نخست بستر الزم براي این موضوع باید فراهم

.شود

١١

الکترونیکی ،نرم افزارهاي ویژه که متناسب با سیستم الکترونیکی مقادیر رادسـته بنـدي و بـراي ثبـت وتلخـیص پول اجزاي مورد نیاز براي راه اندازي کارا،سریع وکم هزینه تجارت الکترونیک فراهم نماییم تـا اماده می نمایند و بهینه

.نتایج مطلوب دست یابیمدرمراحل ثبت وگزارشگري فعالیتهاي الکترونیکی مالی به :معادله رگرسیونی حاصل از فرضیه سوم)ج

::نتایج حاصله Y=3.392096+.075476X :معادله رگرسیونی r:( .199334(ضریب همبستگی 039734. ):ضریب تعیین(ضریب تشخیص

نمایدکه ضعف این معاله رابطه ضعیفی رامیان دومتغیرمذکور به نمایش می گذاردواین مفهوم رابه ذهن متبادرمیدرکاربران استفاده کننده از تجارت الکترونیک دربخش مالی وبازرگانی شرکتهاي مذکورتاثیر قابل مالحظه اي بر

زیرا ازسویی ارتقاءسطح اگاهی وتخصص نزد کاربران به راحتی از طریق استفاده .نداردECASضعف موجود درر در شرکتهایی که درسیستم انها ضعف مورد مشاهده امکانپذیر می باشدو ازسوي دیگ ECازدوره هاي اموزشی

.قرارگرفته است رابطه چندانی باکاربران استفاده کننده از ان نداشته است رگرسیونی متغیره چند معادله تشکیل)د

گاهی دویاچند متغیرتاثیر عمده اي روي متغیروابسته اي دارندکه براي باالبردن دقت براوردخود روشی همچنین باتوجه .اییم که بتوان تاثیرهمزمان وخطی دویا چند متغیررا روي متغیر وابسته درنظر گیردرابایدطراحی نم

به اینکه موضوع موردبررسی درتحقیق حاضر میتواند از متغیرهاي مستقل متعددي متاثرگردد میتوان بهترین روش یم به مقایسه همزمان میزان تاثیرهریک پس ازتهیه چنین معادله اي میتوان.راروش رگرسیون چند متغیره درنظر گرفت

.ازعوامل بپردازیم وبرمبناي ان تصمیم گیري نماییمدرمورد این تحقیق باتوجه به انکه متغیر مربوط به فرضیه سوم اثرات کمتري دارد ازمحاسبه مجدد ان درمعادله اخیر

ابی قرار گرفته اند که درانها از خودداري گردیده است و دوعامل نخست به عنوان عوامل تاثیرگذار مورد ارزی .روابط زیر جهت رسیدن به معادله دومتغیره زیر بهره گرفته شده است

2111:معادله رگرسیونی دومتغیره xbxbay با توجه به این روابط و داده هاي اولیه تحقیق رابطه رگرسیونی زیر حاصل میگردد

Y=.06938892745+.4377318749x1+.6306517628x2 این رابطه نشان میدهد درصورتیکه عامل دوم راثابت فرض نماییم با افزایش هرمیزان درضعف مبانی وروشهاي

درصد درسیستم حسابداري تجارت الکترونیک ضعف ایجاد میشود و همچنین با فرض ثابت بودن 43حسابداري

١٢

اري یک شرکت با هرمیزان افزایش ضعف درامکانات وابزارهاي سیستم حسابداري ضعف درروشها ومبانی حسابد .درصد ضعف در سیستم حسابداري ان شرکت ایجاد می نماید63تجارت الکترونیک درحدود

همچنین معادله تشکیل شده در این زمینه نیز بیانگر شدت و تاثیر باالتر عامل دوم به عنوان ابزارها و تجهیزات مورد .از سیستم حسابداري درتجارت الکترونیک نسبت به عامل نخست می باشدنی :استنباط اولیه ازمعادالت رگرسیونی

انچه در بخش قبل تحت عنوان معادالت رگرسیونی مورد اشاره قرارگرفت بیان مستقلی از کمیتهاي مورد بررسی :نماییمکه بطورخالصه می توانیم در موارد زیر به انها اشاره .می باشد

میزان تاثیر ضعف د راصول ،سیستم اطالعاتی حسابداري ،روشها و مبانی متداول حسابداري بر ضعف در سیستم )1حسابداري تجارت الکترونیک کمتر از عامل دوم می باشد درصد بسیار پایینی از تغییرات و ضعف موجود رامی

.ح پائینی قرارداردوهمبستگی و تاثیر بین انها درسط.توانیم به ان نسبت دهیماز تغییرات و ضعف در سیستم مذکور را به بستر ،تجهیزات و امکانات ویژه مورد نیاز در %50نزدیک به )2

حسابداري تجارت الکترونیکی می توان نسبت داد وبه بیان دیگر با فرض نمودن ثبات در سایر شرایط با برطرف .عف سیستم مذکور را از میان برداریمنمودن این موضوع می توانیم اغلب دالیل و نقاط ض

همچنین باتوجه به این موضوع روند استفاده از رابطه مذکور از طریق ازمون فرض اماري درفصل بعد مورد تحلیل .و قابلیت اطمینان و اتکا به ان مشخص گردیده است

ندارد وعالوه بر ECASبر ضعف در کاربران استفاده کننده از تجارت الکترونیک تاثیر قابل ذکر و مشهودي )3پایین بودن سطح ضعف در نزد کاربران بدلیل اشنایی کافی با سیستم تجارت الکترونیک رابطه ووابستگی بااهمیتی

.میان آن و ضعف موجود درسیستم حسابداري دیده نمیشود وتجزیه وتحلیل نتایج بدست امده فرضیات درقالب حاصله هاي داده از نهایی نتایج )اثبات ورد فرضیات تحقیق(

ننایج حاصل از بررسی مذکورباتوجه به توضیحات ارائه شده در فصل قبل نشان می دهد که داري همبستگی باالیی نیستند و شیب خط رگرسیون بسیار کمتر ازمیزان مورد X1,yبدلیل انکه رابطه میان "اوال

ومحدودیتهاي استانداردها و روشها ، مفروضات( متداول حسابداري سیستم (:بنابراین فرضیه اول انتظار است . رد می شود) باشد می الکترونیک تجارت در فعال شرکتهاي زمینه در الزم کارایی فاقد) حسابداري موجود

دردامنه تحقیق انجام شده اصول ومفروضات وروشهاي متداول حسابداري پاسخگوي نیازمندیهاي بخش .باشدحسابداري و مالی می

حسابداري متداول سیستم اینترنتی و الکترونیکی تجارت خدمات از بکارگیري نحوه اصالح با««:فرضیه دوم"ثانیا .و نقض ادعا اثبات می گردد نیز رد می شود.»»بود خواهدن مالی بخش نیازمندیهاي پاسخگوي

١٣

و بررسی نحوه بکارگیري از خدمات فرضیه دوم نیز که به دنبال فرضیه نخست ارائه گردیده است به منظور بیان تجارت الکترونیکی که شامل کلیه امکانات و تجهیزات و بستراجرا وبکارگیري این تکنولوژي می باشد مطرح

ومطابق با بررسی متغیر دوم نظیر فرضیه نخست رد می شود که درحقیقت به اثبات عامل مهم و .گردیده استدرواقع رد این فرضیه مارا به مهمترین عامل .در تحقیق منجرگردیده استتاثیرگذاردوم ومشخص نمودن این رابطه

.رسانده است ECASایجاد کننده ضعف در سیستم بویژه و کاربران توسط الکترونیک تجارت کارکرد شناخت و درك عدم( فرضیه سوم درمورد "ثالثا

متداول حسابداري روش در الزم کارایی عدم ایجاد اصلی عامل الذکر فوق شرکتهاي مالی بخش فعاالن .رد می شود.)می باشد

می توان با سطح اطمینان باالیی اذعان نمود زیرا دربررسی حاضر رابطه رگرسیونی میان متغیر سوم وضعف موجود بسیار ناچیز می باشد ودرصد بسیار پایینی از تغییرات وضعف موجود درسیستم مزبور رامی تواند به ECASدر

.نمایدخود منتسب پیشنهادات مربوط به تحقیق درچارچوب فرضیه هاي مورد بررسی

خارج از کنترل مدیران و تصمیم "اگرچه باتوجه به ماهیت وموضوع تحقیق که پارامترهاوعومل تاثیرگذارکامالگیرندگان موسسات و شرکتها بر کلیت موضوع می باشد لیکن می بایست براي بهبود موضوع اخیر که درقالب دانش حسابداري مورد بحث قرارگرفته است به انجام تحقیقات میدانی دست بزنیم تا برنحوه عمل صحیح و کارامد

.دراین زمینه هرچه بیشتر دست یابیم :همچنین درمورد کاستیهاي استانداردهاي حسابداري ایران می توانیم به این مطلب اشاره نماییم

استانداردهاي حسابداري ایران متکی نبودن انها به تحقیقات پیش نیاز باید دانست که بزرگترین خال وکاستی دربوده است و به خاطر فراهم نبودن سازوکارهاي الزم ،هیأت تدوین استانداردها براي شروع واینکه به هرحال کار از

کی از ایرادهایی که ی.جایی اغاز شده باشد ناگزیر به برگرداندن استانداردهاي بین المللی شد و انرا الگو قرار دادبرخی به استانداردها وارد می نمایند ناهمخوانی کامل انهابانیازهاي ملی واجتماعی وفرهنگی ماست ،که این نقیصه

)1383خوش طینت (»».با انجام تحقیقات میدانی می توانست و می تواند مرتفع شود ي انجام اقدامات ضروريمارابرا، ECASبنابراین طیف معینی ازنیازها دربرابر ساختار سیستم حسابداري

.مده استآکه دربخش پیشنهادات به تفصیل .واولویتهادر این زمینه آگاه می نماید :موضوعات پیشنهادي براي پژوهشگران بعدي

ارائه پیشنهادات مفید درهر تحقیق درواقع راهی است که براي تداوم در رسیدن به نتایج کاملتر درزمینه موضوع ده می شود وچه بسا باادامه ان تحقیقات است که هدف و مقصود اصلی یک پژوهش محقق مورد بررسی نشان دا

.بویژه درمورد موضوعات تازه ونیازمندیهاي مربوط به تکنولوژ یهاي جدید.می گردد

١٤

همچنین در تحقیقات با موضوعات جدید دیدگاههاي تازه ونویی دربرابر محققان جهت پرداختن به دیگرابعاد به دیگرسخن باتوجه به مواجهه با جنبه هاي عملی دراینگونه تحقیقات دیدگاه روشن .ه می شودپژوهش گشود

وتازه اي درابعاد مورد بررسی بدست می اید که نیازها وضرورتهاي مسئله را درمحیط تحقیق شناسایی می نمایدو .دررابطه با بهبود موضوع جنبه هاي جدیدي را نشان میدهد

کترونیک نیز طیف گسترده اي از موضوعات ومباحث براي رسیدن به یک الگوي کارامد دررابطه با تجارت ال :حاصل گردیده است ECASوموثر درزمینه

بررسی نیازمندیهاي بخش حسابداري و مالی به قوانین و مقررات ناظر بررویدادهاي مالی )1

ازنظرچالشهاي موجود درزمینه و بخشهاي ECاین موضوع را می توان با بررسی شرکتهاي فعال درزمینه حسابداري انها و نیازمندیهاي قانونی جهت تعیین رویه معین درزمینه انجام مراحل حسابداري و اجراي

.استانداردهاي حسابداري انجام دهیمبررسی ضرورت تدوین ،اصالح و یا تفسیر استانداردهاي حسابداري جهت بهره گیري )2

ي تجارت الکترونیککارادرسیستم حسابداربه دلیل انکه استانداردهاي موثروقابل اجرا نیازمند شناخت ابعاد موضوع درعمل می باشد ،ضرورت دارد باتوجه به محیط و شرایط حاکم در تجارت الکترونیک به بررسی ابعاد گوناگون موضوع در شرکتهاي فعال دراین زمینه

یق الزمه تدوین چنین استانداردهایی است از انها در مسیر بهبود بپردازیم و با توجه به انکه استفاده از تحق .استانداردها استفاده نماییم

بررسی ضرورتها ونیازهاي سیستم حسابداري تجارت الکترونیک به نرم افزارها )3 .یک سیستم کارا در تجارت الکترونیک ،تجهیزات،وامکانات ویژه کامپیوتري جهت دستیابی به

بایست بابررسی محیط حسابداري شرکتهاي مذکور از نقایص و کمبودهاي احتمالی انها درمورد دراین زمینه میسیستم اطالعاتی حسابداري الکترونیکی اگاه شویم و برمبناي نیاز ها ومتناسب با نحوه عملکرد انها به ارائه

انحوه عملکرد این تکنولوژي از یکسو پیشنهاداتی درمورد این برنامه ها دست یابیم و با توجه به انکه اشنایی کامل بو داشتن تخصص درمباحث حسابداري از سوي دیگر الزمه دستیابی به تجهیزات کارا می باشد براي ارئه سیستم

.هرچه جامع تر در هردومورد اخیر می بایست مباحث مربوطه بررسی و ارزیابی گردندان در مباحث سیستم اطالعاتی مطرح بوده و چالشهاي زیرا موضوع استفاده از تجهیزات الکترونیکی و چالشهاي

مورد اشاره در این تحقیق توسط بنیادهاي حسابداري بین المللی نیز براي دستیابی به راه حلهاي مفید وموثر .درسالهاي اخیر دنبال می شود

١٥

:منابع مورد استفاده درتحقیق :منابع فارسی ) الف

،آماروکاربرد ان درمدیریت ،جلد دوم،چاپ پنجم،،تهران ) 1380پاییز(آذر،عادل ؛مومنی ،منصور،)1 84کترونیک،نشریه کامپیوتر،شماره ،انوع واقسام تجارت ال)1381(صارمی راد،خورج،)4 .،انتشارات سمت

.22و21،صفحه .،آمارو کاربرد ان درمدیریت،چاپ دوم ،نشر هستان)1379(ابراهیمی ،ایرج؛صالحی صدقیانی ،جمشید،)2،سال 76،مدل تجاري در تجارت الکترونیک،نشریه روش ،شماره )1381(اعرابی ،سید محمد،)3

.47تا42صفحه .دوازدهم تجارت الکترونیکی جایگزینی مناسب براي کسب وکار سنتی ،نشریه )1382(انصاري جوینی ،مهدي،) 4(

آفتاب یزد )21، تجارت الکترونیکی ،نشریه دنیاي کامپیوتر وارتباطات،شماره ) 1382(باغشاهی سهیال ) 5( .اینترنت،دفتر نشر فرهنگ اسالمی تجارت در )1379(پرند،علی،).6،تجارت الکترونیک می تواند کشوررا نجات دهد،نشریه خبر )1381دیماه (پوراذین،احمد،)7،)30/10/1381.( ، ،تجارت الکترونیک دربستر حقوق بین )1380دیماه (اري،محمدزمان،دریاب:تیبلوت وربست ،ترجمه )8

.الملل ،نشیریه ایران www.itanti.infoبه ادرس سایت .مقدمه اي برپرداخت اینترنتی)1380(حاجبی سعید،).9

حسابرس ،استانداردهاي حسابداري ایران،نگاهی به آینده ،نشریه )1383بهار(خوش طینت ،محسن،)10 .51و50،صفحه

.55تجارت الکترونیکی،نشریه کامپیوتر جوان،شماره )1381(خورشاد ،جعفر،).11 51،تجارت الکترونیک،نشریه وب ،شماره )1379(دستغیب ،محمدباقر،).12 .14تجارت الکترونیکی،مجله تعاون،شماره )1382(سرمدي ،سهیل فراهانی محمدرضا،).13

،تجارت الکترنیک وبیمه ،نشریه تازه هاي جهان بیمه شماره )1382مرداد ماه (شهیدي ،سید مهدي،)14 .300 ،صفحه62

١٦

،تجارت الکترونیک قربانی ساختار بازرگانی )1382خردادماه (شهیدي ،سید محمد مهدي،)15 کشور،نشریه ابرار اقتصادي

،تجارت الکترونیک وپیش نیازهاي ان درایران ،نشریه هدف )1383خرداد (عزیززاده ،یوسف،)16 واقتصاد،

، ،تجارت الکترونیک و تنگناهاي موجود درایران ،نشریه خراسان،)1380خردادماه (غفاریان ،بهرام،)17،تجارت الکترونیک ایران صدها کیلومتر عقب تر از خط شروع،نشریه ) 1381(فاتحی محمد، ) 18

)2سیلکون،شماره )43زرگراه رایانه ،شماره تجارت الکترونیک وامنیت ،نشریه ب)( 1381(سعید فتحی ،)19(

شوراي عالی (،تجارت الکترونیک از ایده تا واقعیت،نشریه عصر ارتباط )1380(قاجارقیانلو،).20 .4،شماره )انفورماتیک

، ،تجارت الکترونیک درایران امکانپذیر است حتی باسیسم پولی )1380تیرماه (قاسم زاده ،فریدون ،)21 .سال قبل،ماهنامه اموزشی ،پژوهشی،اطالع رسانی وب600

،تجارت الکترونیک وبحران اعتماد؛دست دادن تجاري،نشریه )1381اسفند (ملک محمدي ،نیما،)22 .فرهنگ آشتی

.تجارت الکترونیکی از رویا تاواقعیت، فصلنامه بانک صادرات–) 1380بهار (،رحیم مویدي) 23( .99نشریه تدبیر ،شماره .تجارت الکترونیک در ایران)1378(نوائی فرهاد،).24 .،تجارت الکترونیک درایران ایا ممکن است؟،نشریه صبح اقتصاد) 1383خردادماه (نوعی پور بهروز،)25،تجارت الکترونیک ،موانع و راهکارها،نشریه دنیاي کامپیوتر ) 1380تیرماه (نهاوندیان محمد،)26

وارتباطات . یکی،گسترش تجارت الکترون)1382تیرماه (نهاوندیان ،محمد،حقیقت خواه،امیرحسین،)27

.درایران،چالشها وراههاي بهبود وبهره وري،چاپ اول،تهران ،موسسه مطالعات وپژوهشهاي بازرگانی ،،تجارت الکترونیک بدون قانون بی معنی است ،دفتر توسعه )1383(هاشمی ،محمودرضا،شهریور)28

.،تجارت الکترونیک دروزارت بازرگانی،نشریه پول

١٧

:منابع التین)ب

1). Ansari, Kouhler, (2006), Accounting Strategy Management.Kalifornia University.accounting collage. 2) Bokhor.Accounting Information System, 1998, Chapter 7(Electronic Commerce) 3) Chen Y & R leith, 1999, an analysis of relative power Characteristics of analytical procedure, journal of practice theory.(fall pp 35,69)

4)David Hardestive (2004) Electronic Commerce Taxation ,Smart ports. 5) Gangolly .Jag dish, (spring 1999), Acc 680 research in Accounting Electronic Commerce, university

of Newyork, 6) Industry Canadian, (Feb2003) Electronic Commerce in Accounting Industry-Started Yesterday, www.Strategies .gc.ca 7)Jecpo program manager,(2001,31,may),Department of Defenses Electronic Document Access (DDEDA) ,Version :2.3,Joint Electronic Commerce program office. 8) Kogan Alexander (2000), Electronic Commerce A draft Sylaus,Faculity of management,Rutgerrs University,Newyork. 9) KC.Loudon & CG Traver, (2004), Electronic Commerce for Accounting & finance, Seminar of IT, www.Rutgers.edu 10) Office of US Government Treasury Tax Issues in Electronic Commerce, Smart port. 11) Scan lan Mark,(2004 November) sensitivity of Electronic Commerce Florida 12) The US Program Official Web, Portal, Defenses of Finance & Accounting Services, www.dfas.mil

١٨

Subject: review the defects of common accounting system on companies which work on Electronic Commerce .

Mostafaei Roohollah(1)

Abstract of thesis:

This research is review of deficiencies of usual accounting System in Companies which use

Internet for financial and commercial trading activities. Because this deficiencies can to arise from nature of accounting, instruments, Equipments or users of accounting Systems Which are three of constitutional portion of accounting System.

For every of these executives one hypothesis set forth to discussion, and then has been analyze in this research. On the base of result of this research for efficient improvement on accounting System at first we should have sufficient environment include equipments, internet professional instruments, law & rules for Electronic commerce, professional and suitable electronic commerce software and integrated united systems which can improve security on internal and external Internet commerce.

On the next process we should to draw up and complete accounting Standards on ECAS by attention to its views with users of Electronic Commerce. Thirst hypothesis about users shows adequacy and suitable instruction and skilful for user’s internet of trading parts of companies. Then this Aspect of ECAS haven’t has clear and Outstanding effecting to insert problems of ECAS. The Important Note is that after improvement the EC environment adequacy, suitable and practical expands of ECAS, we can better declare unknown, hidden & unclear aspects of ECAS.

rmostfayi@yahoo.com )١( Mazandaran university .MS on Accounting.