ika-19 na siglo
TRANSCRIPT
Ang Mundo at Pilipinas Noong Ika-19 na Siglo
Mga kaganapang politikal sa Espanya at buong daigdig:
- panghihina ng kapangyarihan ng Espanya (tagumpay ng mga bansa sa Latin Amerika sa tulad ng Venezuela, Chile, Argentina, Bolivia, Colombia, Mexico kanilang pagaaklas laban sa Espanya mula 1808-1829; tanging Cuba at Puerto Rico lamang ang nanatili hanggang sa pagsiklab ng digmaang Espanya kontra Amerika noong 1898
- gulong politikal sa Madrid mismo; pagpapalit ng pamunuan sa pagitan ng mga konserbatibo at liberal
- paglaganap ng kapangyarihan ng Britanya, Alemanya at Estados Unidos
- Britanya (Tsina, India, Hongkong), Pransya (Vietnam, Laos, Cambodia), Dutch (Indonesia), Hapon (Tsina)
Ang Mundo at Pilipinas Noong Ika-19 na Siglo
Mga kaganapan sa agham, sining, panitikan at pilosopiya:
• paglaganap ng syensya at iba’t ibang inbensyon; pagusad ng industrilisasyon sa Europa (tren, barko, pagawaan, telepono, telegrapo, pagbubukas ng maraming lungsod)
• paglathala ng Communist Manifesto ni Karl Marx (1843) at The Origin of Species ni Charles Darwin (1859)
• pagbubukas ng Suez Canal (1869)
• pagsilang ng Impressionismo (1874)
• paglaganap ng realismo sa mga nobela gaya ng mababasa sa mga nobela ni Fyodor Dosteovsky ng Russia, Charles Dickens ng Britanya, Emile Zola, Victor Hugo at Honore Balzac ng Pransya
• paglaganap ng iba’t ibang pilosopiya ng anarkismo (Mikhail Bakunin), empirisismo (Auguste Comte), utilitarianismo (John Stuart Mill), nihilismo (Friedrich Nietzsche)
Ang Mundo at Pilipinas Noong Ika-19 na Siglo
Mga kaganapan sa Pilipinas:
• unti-unting pagdami ng mga creoles mula Espanya• tunggalian sa pagitan ng mga pari / katutubong pari
kontra mga relihiyoso• paghahari ng mga prayle (politika, ekonomiya, kultura)• pag-usbong ng pagkakakilanlan bilang Filipino• paglaganap ng modernong kaisipan• mataas na kalidad ng edukasyon sa mataas na antas• tunggalian ng sibil na gobyerno at mga relihiyoso
(praylokrasya)
Ika-19 Siglo na Mapa ng Mundo
Silangang Asya
Liberty Leading The People (1830)Eugene Delacroix
SunriseClaude Monet, 1872
Binondo, Ika-19 na siglo
Charles Darwin, 1809 - 1882
Juan Luna St.
Binondo Church
Paglalagom
• Ang ika-19 na siglo ay inilalarawan ng pangdaigdigang pagbabago sa larangan ng sining, pulitika, lipunan, ekonomiya, pilosopiya maging ng relihiyon. Masasabi nating ito ay panahon ng unang globalisasyon.
• Ang mga pagbabagong ito ay makikita rin sa mga kaganapan sa Pilipinas noong panahong iyon.
• Si Rizal ay bunga hindi lamang ng mga nasabing pagbabago kundi pati na rin ng kanyang pagtugon dito.