IKALAWANG DIGMAANG

PANDAIGDIG

Noong ika-28 ng hunyo 1999, pormal na nagwakas ang unang digmaang pandaigdig, sa pamamagitan ng kasunduan sa VERSAILLES. Subalit ang kasunduang ito na inasahang makapagpapanatili ng kapayapaan ay naging mitsa pa ng isang panibagong digmaan.

IKALAWANG DIGMAANG PANDAIGDIG

Hindi naging epektibo ang kasunduan sa Versailles upang mapanatili ang kapayapaan matapos ang unang digmaang pandaigdig. Ito ang pinagmulan ng tensyon na hahantong sa ikalawang digmaang pandaigdig.

PANANDALIANG KAPAYAPAAN

Maraming hindi nalugod sa kinahantungan ng kasunduan sa Versailles. Nariyan ang Germany na nagkaroon ng matinding galit sa natanggap nitong parusa; ang Japan at Italy na bigong makakuha ng mas malawak na teritoryo na layunin nito sa pagbagsak sa digmaan; at ang mga bansa sa Asya at Africa na umasang makakamit nila ang kalayaan matapos ang digmaan subalit sa halip ay ipinasailalim sa mandate system.

Naging malaking kawalan naman para sa League of Nations ang pagtanggi ng makapangyarihan noong US na sumapi rito. Para sa US, ang hindi pagsapi sa liga ay paraan upang makaiwas ito sa mga kaguluhan sa Europe.

TENSYON DULOT NG KASUNDUAN

Subalit noong 1929, kasabay sa hiyawan ng mga stock broker sa Wall Street, ay ang pagbagsak ng ekonomiya ng maring bansa sa Europe. Ang kaganapang ito ang tinaguriang Great Depression.

Bunsod ng Great Depression marami ang nawalan ng hanapbuhay at tirahan.Nagsara ang mga bangko at nalugi ang mga negosyo. Maraming tao ang nagutom at marami ring ang kumitil ng sariling buhay.

GREAT DEPRESSION

Ang Pasismo ay ang ideolohiya kung saan itinuring na higit na mahalaga ang kapakanan ng pamahalaan kaysa sa mamamayan . Dito pinaniwalaan dapat maging tapat ang mga mamamayan sa pamahalaan at sa bansa. Ito ang tinukoy na paraan upang makaahon ang bansa mula sa kahirapan.

Totalitaryanismo ang umiral sa pamahalaan sa mga bansang naniwala sa pasismo. Ang Totalitaryanismo ay isang sistema kung saan nag karoon ng ganap na kapangyarihan ang pamahalaan sa lahat ng aspekto ng pamumuhay ng mga mamamayan. Tatlong diktador ang nakilala sa panahong ito. Ito ay sina Adolf Hitler ng Germany, Benito Mussolini ng Italy, at Joseph Stalin ng USSR.

PASISMO AT MILITARISMO

SI HITLER AT ANG HOLOCAUST

Sa Germany pinamunuan ni Hitler isang beterano ng unang digmaang pandaigdig ang Nazi Party. Nilayon niyang muling iangat ang karangalan ng Germany sa pamamagitan ng pagpapalawak ng teritoryo nito.

Sa ilalim ng pamumuno ni Hitler, naganap ang isa sa pinakamalagim na pangyayari noong ikalawang digmaang pandaigdig at sa kasaysayan ng daigdig— ang Holocaust.

Ang Holocaust ay isang pangkalahatang tawag sa paglalarawan ng kaparaanang pagpaslang sa mahigit-kumulang anim na milyong Europeong Hudyo noong kapanahunan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, bilang bahagi ng paluntunan na binalak at tinupad ng pamumunong Nazi sa Alemanya, na pinamumunuan noon ni Adolf Hitler.

Umabot hanggang Asya ang epekto ng Great Depression. Sa Japan, maraming mamamayan ang nawalan ng hanap buhay at naghirap. Upang lutasin ang pagkalugmok ng ekonomiya ng Japan, iminungkahi ng mga pinunong Militar nito ang pananakop ng mga teritoryo sa Asya. Nilayon nilang magtatag ng imperyo sa Asya sa ilalim ng pamumuno sa kanilang emperador na si Hirohito. Sa ganitong paraan nila ipinamalas ang nasyonalismo.

MILITARISMO SA JAPAN

EMPERADOR HIROHITO

Taong 1931 nang sinakop ng hukbong sandatahan ng Japan ang Manchuria. Ipinagwalang-bahala nito ang protesta ang League of Nations at sa halip at tumiwalag mula sa liga. Ito ang unang banta sa bagong-kamit na kalayaan at ang una ring pagkakataon na hinamon ng isang bansa ang kapangyarihan ng League of Nations.

Samantala, ipinatupad naman ng Great Britain at France ang patakaran ng appeasement, o pagpapanatili ng kapayapaan, sa harap ng mga paglabag ng Germany sa kasunduan sa Versailles.

Alinsunod din sa patakarang appeasement ang pangganap ng Kumperensiya sa Munich sa pagitan ng Geramany, Great Britain, France, at Italy noong ika-29 ng setyembre 1938, napagkasunduang mananatili sa Germany ang Studetenland sa kodisyong ititigil na nito ang pannakop ng mga bagong teritoryo

Samantala upang patatagin ang puwersa laban sa Germany, nakipagsundo ang France at Great Britain kay Joseph Stalin ng USSR. Lingid sa kaalaman ng dalwa, lihim na lumagda ang USSR at Germany ng non-agression pact noong ika-23 ng agosto 1939. hindi ikinatuwa ni Stalin ang hindi pagsali rito sa kumperensiya sa Munich. Pinangakuan din ng Germany ang USSR ng tertitoryo.

MITSA NG DIGMAAN

Hindi tumupad ang Germany sa kasunduan sa Munich. Noong ika-isa ng setyembre 1939, sinalakay ng Germany ang Poland gamit ang estratehiyang Blitzkrieg, o ‘Lightning war.’ Mabilis at biglaang sinalakay ng Germany ang Poland. Sa pagkakataong ito, hindi na pinalagpas ng Great Britain at France ang Germany. Noong ikatlo ng setyembre, nagdeklara sila ng digamaan sa Germany. Ito ang naghudyat sa pagsisimula ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig.

PAGSIKLAB NG DIGMAAN

Sa Asya-Pacific, ipinagpatuloy ng Japan ang pagpapalawak nito ng imperyo sa ilalim ng propagandang The Greater East Asia Co-Prosperity Sphere. Diumano ay layunin ng Japan ang sama-samang pag-unlad ng mga bansa sa Asya sa Ilalim ng pamumuno nito. Iginiit din nito na ang “Asya ay para sa mga Asyano.” Noong 1937 ay pormal na umanib ang Japan sa Axis powers. Dahil sa banta ng US sa ambisyon ng Japan sa Asia-pacific sinalakay ng hukbong hapones ang baseng Amerikano sa Hawaii. Ikapito ng Disyembre 1941 nang salakayin ng digmaan ang US sa Japan noong ikatlo ng Disyembre.

DIGMAAN SA ASYA PACIFIC

Sa pakikilahok ng US sa digmaan, higit na lumakas ang Allied Forces. Unti-unti ring pumanig sa kanila ang tagumpay. Noong ika-22 ng Disyembre 1941, nagpulong sina Winston Churchill ng Great Britain, Franklin D. Roosevelt ng US, at Joseph Stalin ng USSR upang bumuo ng estratehiya laban sa Germany.

Ikawalo ng Mayo ng opisyal na nilagdaan ang pagsuko sa Berlin. Dito nagwakas ang Ikalawang Digmaang Pangdaigdig sa Europe.

Matapos ang pagpapasabog sa Hiroshima at Nagasaki noong ikalawa ng Setyembre 1945 ay pormal na sumuko ang Japan. Naganap ang seremonya sa barkong Missouri sa pangunguna ni Heneral Douglas MacArthur. Dito nagwakas ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa Asya-Pacific at sa daigdig

PAGWAWAKAS NG KARAHASAN

WINSTON CHURCHILL

FRANKLIN D. ROOSEVELT

JOSEPH STALIN

DOUGLAS MACARTHUR

Bago ang opisyal na pagwawakas ng digmaan ay ginanap ang dalawang kumperensiyang nilayong talakayin ang kapalaran ng Europe matapos ang digman: ang Kumperensiya sa Yalta noong Pebrero 1945 at ang Kumperensiya sa Potsdam noong Hulyo 1945.

Ang unang kumperensiya ay dinaluhan nina Stalin, Churchill, at Roosevelt. At ang ikalawa naman nina Stalin, Churchill, at ng humalili sa yumaong si Roosevelt na si Harry Truman. Sa ilalim ng dalawang kumperensiya, napagpasyahan ang:

1. Demilitarisasyon ng Germany;

2. Paghahati ng Germany—sa kanlurang Germany sa ilalim ng US at silangang Germany sa ilalim ng USSR;

3. Pagbabayad sa Germany ng bayad pinasala; at

4. Pagbibigay ng mga nasakop na teritoryo ng Japan—kabilang ang Sakhalin Island, Kurile Islands, at Port Arthur—sa USSR.

Marami namang pagbabago ang naganap sa daigdig dulot ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig.

EPEKTO NG DIGMAAN

May 40 milyong Europeo ang nasawi sa digmaang. Maraming lungsod ang nawasak tulad ng London, Warsaw, Berlin, Hiroshima, Nagasaki, at Maynila.

PINSALA SA BUHAY AT ARI-ARIAN

Nilitis sa Nuremberg Trials ang mga paglabag sa karapatang pantao noong Holocaust sa Germany. Labindalawa sa 22 nasakdal na opisyal ng Nazi ang pinatawan ng parusang kamatayan.

Sa Japan, pinarusahan ng kamatayan ang pitong opisyal na Hapones na sangkot sa digmaan, kabilang si Punong Ministro Hideki Tojo.

PAGKAMIT NG KATARUNGAN

Sandaling napasailalalim ang Japan sa US. Sa panahong ito, binago ng US ang konstitusyon ng Japan at itinatag ang isang constitutional monarchy. Pinaamin ang emperador ng Japan na noon ay itinuring ng banal, na hindi siya diyos. Ang emperador ang tumayong monarkong konstitusyonal, isang simbolo ng Japan.

Samantala, itinatag ng USSR ang komunistang pamahalaan sa Poland, Czechoslovakia, Hungary, Yugoslavia, Romania, at Bulgaria.

PAGBABAGO SA PAMAHALAAN

Bunga rin ng Kumperensiya sa Yalta, itinatag noong ika-24 ng Oktubre 1945 ang United Nations. Ito ay isang samahang pandaigig na layuning protektahan ang mga kasapi nito mula sa agresyo at pantilihin ang kapayapaan. Binuo ito ng 50 kasapi sa pagkakatatag nito.

PAGTATATAG NG UNITED NATIONS

WAKAS “You’ll never know the

answer, if you won’t ask the question.”

Group IIMarcus BalanditanEba ValenciaAstley TorresMae Rombaoa