İkt 216 İktisadi düşünceler tarhi ders 5
TRANSCRIPT
İKT 216 İktisadi Düşünceler Tarihi
Ankara Üniversitesi SBF II. Sınıf İktisat
Ders 5Altuğ Yalçıntaş
http://ayalcintas.blogspot.com.tr/[email protected]
Fizyokrasi
Physio: doğa-cracy: yönetim, idare, kurallar bütünü
DemokrasiHalkların (demos) yönetimi
BürokrasiMemurların yönetimi
Doğanın yönetimi
Fizyokrasiİktisadi değerin arttırılması sadece tarımsal faaliyet sonucu mümkündür• Merkantilizmin eleştirisi• Fransa (büyük ölçüde)• Devlet, bürokrasi, Colbert rejimi, toplumsal eşitsizlikler
Dönemleştirme:• 1750’ler - 1776: Adam Smith ve Ulusların Zenginliği ya da • 1750’ler - 1789: Fransız Devrimi
FizyokrasiBir reform hareketidir
Colbert döneminin • Baskılayıcı• Tekelleşmeyi teşvik eden• Aristokrat sınıfların çıkarlarına hizmet eden• Üretimi değil ticareti teşvik eden politikalarına karşı
Fizyokrasi ve Fransız Devrimi (1789)Aristokrasinin, monarşinin ve kilisenin otoritesi karşısında demokrasi ve milliyetçilik
Bir yorum: Fransız Devrimi bir reform hareketi olan fizyokratlar sayesinde mümkün hale gelmiştir.
İktisadi sorunlardan biri: «Üretken sınıf» karşısında aristokrasinin el koyduğu «artık»ın paylaşımı
Bir iktisat okulu olarak fizyokrasi• İç tutarlılığa sahip ilk iktisat okulu ya da iktisat ideolojisi• Smith, Ricardo ve Marx üzerindeki etkileri
• İlk defa «les économistes»• «Scientist» ilk defa William Whewell. 1840. Philosophy of Inductive Sciences
• Bundan önce düşünürler birer «natural philosopher» idi• Dikkat! Adam Smith de «moral philosopher» idi
Doğal düzen («Ordre naturel», «natural order»)Doğa yasalar tarafından yönetilir.
Düşünürün amacı:• Doğanın yasalarını keşfetmek
Böylece• Eşitsizlikler ortadan kalkacak.• Zenginlik ve refah artacak.• Toplumsal uyum sağlanacak.
Doğal düzen («Ordre naturel», «natural order»)«laissez faire, laisez aller» ya da «laissez faire, laissez passe»
• Devlet doğal düzenin parçası değildir• Ucuza alıp pahalıya satma özgürlüğü• Sadece para değil, üretim
Doğal haklar: Yaşam hakkı, mülkiyet hakkı*, serbest mübadele hakkı.
Günümüz neo-liberal düşüncenin kökeni
Marquise d’Argenson (1694-1757)
• Fransız bakan ve bürokrat• En iyi devlet en az yöneten devlettir• Devletin işlevi: hukuki ve yasal altyapıyı oluşturmak, düzenleyici
müdahaleler
Net hasıla («Produit net» ya da «net product»)Değerin kaynağı olarak «artık» ya da «doğanın armağanı»
Artık: iktisadi faaliyet sonucunda insanların geçimi ve varlığını sürdürmesi için gerekenin üzerindeki fazla, pay
• Ticaret değer (artık) üretmez.• Ticaret üretilen değerin (artığın) el değiştirilmesidir.• Değer (artık) Tarım faaliyeti• Ulusun zenginliği üretken emek stoğu
• Gift economy
«Armağan»ın antropolojik anlamı
François Quesnay (1694-1774)
• Tableau économique (1758)• Tıp doktoru. Bu nedenle Dr.
Quesnay diye de bilinir.• TE ve William Harvey’in kan
dolaşımı• «Avrupa’nın Konfiçyusu»
François Quesnay ve tableau economique
Önemi:• İlk makro iktisadi model• Toplam talep, çarpan, sektörler arası bağımlılıklar, genel denge
ve Input-output tabloları• Mirabeau’ya göre ateş ve yazıdan sonraki en önemli icat
Varsayımlar:
«Milli ekonomi»Üretken sınıfToprak sahibi sınıf«Steril» sınıf
• Nüfus (üretken) = Nüfus (toprak s. + «steril»)• Her kişi ve sınıf eşit harcama yapar• Tarımsal faaliyet girdi değeri kadar artık üretir.
Turgot
Marquis de Condercet
Richard Cantillon
• İktisadi Planlama, Leontief ve input-output tabloları• SBF’deki ders (Gazi Özhan)• Matriksler, ters almalar• Mülksüzleştirme projeleri