ilokano mtb gr2 lm
DESCRIPTION
learners materialTRANSCRIPT
i
2
Kagamitan ng Mag-aaral
Kagawaran ng Edukasyon Republika ng Pilipinas
Ang kagamitan sa pagtuturong ito ay magkatuwang na inihanda
at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan,
kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang
nasa larangan ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at
mungkahi sa Kagawaran ng Edukasyon sa [email protected].
Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.
ii
Mother Tongue-Based Multi-lingual Education – Ikalawang Baitang
Kagamitan ng Mag-aaral sa Ilokano
Unang Edisyon, 2013
ISBN: 978-971-9601-06-7
Paunawa hingil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas
Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang sipi sa ano mang akda ng
Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o
tanggapang kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang
nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tangga pan ay ang
patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda/materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng
produkto o brand names, tatak o trademarks, atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay sa
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsikapang mahanap at mahingi ang
pahintulot ng mga may karapatang-ari upang magamit ang mga akdang ito. Hindi inaangkin
ng kinakatawan ng mga tagapaglathala (publisher) at may-akda ang karapatang-aring iyon.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon
Kalihim: Br. Armin A. Luistro, FSC
Pangalawang Kalihim: Yolanda S. Quijano, Ph.D.
Inilimbag sa Pilipinas ng
Department of Education- Instructional Materials Council Secretariat
(DepEd-IMCS)
Office Address: 2nd Floor Dorm G, Philsports Complex, Meralco Avenue,
Pasig City, Philippine 1600
Telefax: (02) 634-1054 or 634-1072
E-mail Address: [email protected]
Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral
Consultant: Rowena T. Nefangui
Mga Manunulat: : Marcelli G. Macob, Perlita P. Quinto
Aidena L. Nuesca, at Vilma Alcayaga
Tagarepaso: Lourdes M. Baldos.
Dibuhista Lorie Ann P. Pugad
Layout Artist: Maria Luisa D. Naval at Aileen Tumalip-Espinas
iii
DAGITI LINAONNA
UMUNA A TALLO A BULAN TI TAWEN
Aramiden 1 …………………………………………………………. 2
Aramiden 2 …………………………………………………………. 3
Aramiden 3 …………………………………………………………. 4
Aramiden 4 …………………………………………………………. 5
Aramiden 5 …………………………………………………………. 7
Aramiden 6 …………………………………………………………. 8
Aramiden 7 …………………………………………………………. 9
Aramiden 8 …………………………………………………………. 10
Aramiden 9 …………………………………………………………. 11
Aramiden 10 …………………………………………………………. 12
Aramiden 11 …………………………………………………………. 15
Aramiden 12 …………………………………………………………. 18
Aramiden 13 …………………………………………………………. 20
Aramiden 14 …………………………………………………………. 24
Aramiden 15 …………………………………………………………. 26
Aramiden 16 …………………………………………………………. 30
Aramiden 17 …………………………………………………………. 32
Aramiden 18 …………………………………………………………. 34
Aramiden 19 …………………………………………………………. 37
Aramiden 20 …………………………………………………………. 38
iv
Aramiden 21 …………………………………………………………. 39
Aramiden 22 …………………………………………………………. 40
Aramiden 23 …………………………………………………………. 41
Aramiden 24 …………………………………………………………. 42
Aramiden 25 …………………………………………………………. 43
Aramiden 26 …………………………………………………………. 45
Aramiden 27 …………………………………………………………. 46
Aramiden 28 …………………………………………………………. 47
Aramiden 29 …………………………………………………………. 48
Aramiden 30 …………………………………………………………. 50
Aramiden 31 …………………………………………………………. 52
Aramiden 32 …………………………………………………………. 53
Aramiden 33 …………………………………………………………. 55
Aramiden 34 …………………………………………………………. 56
Aramiden 35 …………………………………………………………. 57
Aramiden 36 …………………………………………………………. 58
Aramiden 37 …………………………………………………………. 60
Aramiden 38 …………………………………………………………. 61
MAIKADUA A TALLO A BULAN TI TAWEN
Aramiden
Aramiden
39 …………………………………………………………. 64
40 …………………………………………………………. 66
Aramiden 41 …………………………………………………………. 67
Aramiden 42 …………………………………………………………. 68
v
Aramiden 43 …………………………………………………………. 70
Aramiden 44 …………………………………………………………. 72
Aramiden 45 …………………………………………………………. 73
Aramiden 46 …………………………………………………………. 74
Aramiden 47 …………………………………………………………. 75
Aramiden 48 …………………………………………………………. 76
Aramiden 49 …………………………………………………………. 77
Aramiden 50 …………………………………………………………. 80
Aramiden 51 …………………………………………………………. 81
Aramiden 52 …………………………………………………………. 82
Aramiden 53 …………………………………………………………. 83
Aramiden 54 …………………………………………………………. 84
Aramiden 55 …………………………………………………………. 85
Aramiden 56 …………………………………………………………. 86
Aramiden 57 …………………………………………………………. 88
Aramiden 58 …………………………………………………………. 90
Aramiden 59 …………………………………………………………. 92
Aramiden 60 …………………………………………………………. 93
Aramiden 61 …………………………………………………………. 94
Aramiden 62 …………………………………………………………. 95
Aramiden 63 …………………………………………………………. 97
Aramiden 64 …………………………………………………………. 99
Aramiden 65 …………………………………………………………. 102
Aramiden 66 …………………………………………………………. 104
vi
Aramiden 67 …………………………………………………………. 105
Aramiden 68 …………………………………………………………. 107
Aramiden 69 …………………………………………………………. 108
Aramiden 70 …………………………………………………………. 109
Aramiden 71 …………………………………………………………. 111
Aramiden 72 …………………………………………………………. 112
Aramiden 73 …………………………………………………………. 114
Aramiden 74 …………………………………………………………. 115
Aramiden 74 …………………………………………………………. 117
Aramiden 76 …………………………………………………………. 118
Aramiden 77 …………………………………………………………. 119
MAIKATLO A TALLO A BULAN TI TAWEN
Aramiden 78 …………………………………………………………. 121
Aramiden 79 …………………………………………………………. 122
Aramiden 80 …………………………………………………………. 123
Aramiden 81 …………………………………………………………. 124
Aramiden 82 …………………………………………………………. 125
Aramiden 83 …………………………………………………………. 126
Aramiden 84 …………………………………………………………. 127
Aramiden 85 …………………………………………………………. 128
Aramiden 86 …………………………………………………………. 129
Aramiden 87 …………………………………………………………. 130
Aramiden 88 …………………………………………………………. 131
vii
Aramiden 89 …………………………………………………………. 132
Aramiden 90 …………………………………………………………. 134
MAIKAPAT A TALLO A BULAN TI TAWEN
Aramiden 91 …………………………………………………………. 137
Aramiden 92 …………………………………………………………. 138
Aramiden 93 …………………………………………………………. 139
Aramiden 94 …………………………………………………………. 140
Aramiden 95 …………………………………………………………. 141
Aramiden 96 …………………………………………………………. 143
Aramiden 97 …………………………………………………………. 145
Aramiden 98 …………………………………………………………. 147
Aramiden 99 …………………………………………………………. 148
Aramiden 100 …………………………………………………………. 149
Aramiden 101 …………………………………………………………. 151
Aramiden 102 …………………………………………………………. 153
Aramiden 103 …………………………………………………………. 154
Aramiden 104 …………………………………………………………. 155
Aramiden 105 …………………………………………………………. 156
Aramiden 106 …………………………………………………………. 157
Aramiden 107 …………………………………………………………. 158
Aramiden 108 …………………………………………………………. 159
Aramiden 109 …………………………………………………………. 160
Aramiden 110 …………………………………………………………. 161
viii
Aramiden 111 …………………………………………………………. 162
Aramiden 112 …………………………………………………………. 163
Aramiden 113 …………………………………………………………. 164
Aramiden 114 …………………………………………………………. 165
Aramiden 115 …………………………………………………………. 167
Aramiden 116 …………………………………………………………. 168
Aramiden 117 …………………………………………………………. 170
Aramiden 118 …………………………………………………………. 172
Aramiden 119 …………………………………………………………. 173
Aramiden 120 …………………………………………………………. 175
Aramiden 121 …………………………………………………………. 176
1
MTB-MLE (ILOKANO)
(ARAMATEN DAGITI AGAD-ADAL)
UMUNA A TALLO A BULAN TI TAWEN
2
Direksion: Kumpletuen ti sarita babaen ti
panangisurat ti umno a sungbat iti papel.
ARAMIDEN 1
Naimbag a bigatyo.
Komustakayo? Siak ni ___________.
____________ ti tawenko.
Ni ___________________ti tatangko.
Ni __________________ ti nanangko.
Maragsakannak unay a
makaam-ammo kadakayo.
3
Isurat iti metacard dagiti sarita nga Makita iti uneg ti
kahon nga agpada ti pannakaibalikas na.
lata
aso
apa
mata
baso
mapa
makan
ikan
il i
sili
ARAMIDEN 2
4
Kumpletuen ti “rhyme” usaren dagiti sumaganad a
balikas. Isurat ti sungbat iti papel.
bassit-nangisit agdigos-nadalus
tulang-lelang gayyem-isem
Adda asok a ______
Maris na ket _______
Kanayon nga ______
Tapno _____.
Mangmangan ti ______
Nga ited ni _____
Pudno a _______
Mangted amo na ti _______.
ARAMIDEN 3
5
Kitaen dagiti ladawan. Kumpletuen ti balikas
babaen ti panangisurat iti papel ti awan a letra.
n_n_ng
ta_a_g
m_n_n_
m_n_ng
ARAMIDEN 4
6
Isurat iti papel dagiti impormasion a maipapan
kenka iti daytoy a porma.
Nagan:_____________________________________
Panakaiyanak:______________________________
Nakaiyanakan:______________________________
Nagan ni Tatang:____________________________
Nagan ni Nanang:___________________________
ARAMIDEN 5
7
Kopiaen iti papel dagiti sumaganad. Marisan ti
nalabbaga dagiti pangnagan a balikas.
tatang tiendaan
nalukmeg
aso
lapis
Vigan
mangan
nanang
ARAMIDEN 6
8
Mangidrowing ti iti papel no ti balikas ket
pangnagan ti tao, no lugar, no banag
ken no ayup.
______1. doktor
_____2. kalding
_____3. aso
_____4. pagay-ayaman
_____5. bag
_____6. bandera
_____7. manang
_____8. baka
_____9. pulis
____10. plasa
ARAMIDEN 7
9
Koparen a nasayaat dagiti sumaganad a sarita iti
papel.
1. Nalaing nga agsala diay babai.
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
2. Saan nga agul-ulbod diay lalaki.
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
3. Ni Mr. Alcayaga ti prinsipalmi.
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
4. Maestra ni nanangko.
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
5. Kabarbaro diay bag.
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
ARAMIDEN 8
10
Isurat iti papel ti pangyababaan dagiti sumaganad
a balikas.
Dagiti Katulungan ti
Komunidad
Pangyababaan
Doktor
Inhiniero
Kapitan
Arkitekto
Attorni
Senador
Pastor
Presidente
Inspektor
Diputado
ARAMIDEN 9
11
Kitaen dagiti ladawan. Mangisurat ti sarita
maipapan kadagiti katulungan ti komunidad.
Aramaten ti umno a pangyababaan kadagitoy.
1. ________________________________________
________________________________________
2. ________________________________________
________________________________________
ARAMIDEN 10
12
3. ________________________________________
________________________________________
4. ________________________________________
________________________________________
13
5. ________________________________________
________________________________________
14
Isurat iti papel ti klase dagiti kawes iti ubing. Pil ien ti
sungbat iti uneg ti kahon.
_______________ 1.
________________ 2.
________________ 3.
pangturog pangpormal pangkasual
ARAMIDEN 11
15
________________ 4.
________________ 5.
________________ 6.
________________ 7.
16
________________ 8.
________________ 9.
________________ 10.
17
Marisan iti berde ti kahon iti abay ti kawes no ti
kawes ket pangturog, nalabaga no pangpormal ken
amarilio no pangkasual.
1. 4.
2. 5.
3. 6.
ARAMIDEN 12
18
7. 9.
8. 10.
19
Kumpletuen ti sarita babaen ti panangisurat ti umno
a demonstrative a pangsandi-a-nagan (dagitoy,
dagidiay) iti papel. Kitaen ti ladawan.
1. _____ ket sabsabong.
2. _____ ket lamlamisaan.
ARAMIDEN 13
20
3. ____________ ket liblibro.
4. ______ ket natnateng.
5. ________ ket prutprutas.
21
6. _________ ket luplupot.
7. _______ ket bambantay.
8. __________ ket laplapis.
22
9. _______ ket bulbulong.
10. _____ ket tumatayab.
23
Kumpletuen ti sarita babaen ti pnanagisurat ti umno
a panagtagikua a pangsandi-a-nagan nga adda iti
kahon. Isurat ti sungbat iti papel.
1. Nakitak ti nangisit nga _____________.
2. Adu ti sabsabong ti ________________.
3. ______________ ti gayyemko.
4. Nalaing a sumala ni ______________.
5. Ni ________ ket naayat ti aglawlaw.
gayyemmo
tatangko
hardinmo
balaymi
manangmo
asom
librona
bayyabasko dingwenda lapisko
ARAMIDEN 14
24
6. Ipabulodko ti _______ kenka tapno adda
aramatem nga agsurat.
7. Nalulukmeg dagiti __________ agsipud ta adu ti
ruot ti aglawlawda.
8. Nagdadakkel ti ______________ nga inted ni tatang.
9. Binulodko ti ____________ ta basaek ti istoria a
napauluan ti “Diay Baluarte.”
10. Mapantanto diay ___________ madamdama ta
mapanta agmerienda.
25
Babaen dagiti ladawan, kumpletuen ti sarita
babaen ti pananangisurat ti umno a panagtagikua
a pangsandi-a-nagan nga adda iti kahon. Isurat ti
sungbat iti papel.
1. Ti ________ ket Karen.
Kabsatko
librok
pagadalanmi
asom
bagna
balonko
aywanko
naganko
lupotko
nanangko
ARAMIDEN 15
26
2. Daytoy kadi ti __________?
3. Ayan ni Carla?
Daytoy ti __________.
4. Daytoy ti __________.
27
5. Daytoy ti ___________
a linuto ni nanangko.
6. Daytoy ti ladawan ti
_______ a pusa.
7. Daytoy ni Loreto, isu ti
_________ nga agad-
adal diay Narvacan,
Ilocos Sur.
28
8. Ni ______________ ti
nangluto ti balonko.
9. Daytoy ti _________ nga
inted ti maestrak.
10. Lablabaak dagiti
_______.
29
Basaen ti daniw. Isurat iti papel dagiti balikas nga
agkauni.
Diay Hardin
Ni: Perlita P. Quinto
Sabsabong ket makita
Nadumaduma iti marisda
Makaay-ayo kadagiti mata
Sabsabong a kastunay pintasda
Kulibangbang iti aglawlaw
Pudno a makapukaw
Ti bisin ken uwaw
A tarigagay ti amin a dumar-aw
Ania a pintasnan
Toy hardin ni Perlan
Pasiarem….umaykan
Ta makitam ti hardinnan.
ARAMIDEN 16
30
1. ________________________________________
2. ________________________________________
3. ________________________________________
4. ________________________________________
5. ________________________________________
6. ________________________________________
7. ________________________________________
8. ________________________________________
9. ________________________________________
10. _______________________________________
31
Aramaten iti sarita dagiti balikas nga agkakauni nga
adda iti daniw a napauluan ti “Diay Hardin.” Isurat ti
sungbat iti papel.
1. __________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
2. __________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
3. __________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
4. __________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
5. __________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
ARAMIDEN 17
32
6. __________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
7. __________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
8. __________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
9. __________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
10. _________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
33
Isurat ti umno a personal a pangsandi-a-nagan iti
papel babaen ti ladawan. Pil ien ti sungbat iti uneg ti
kahon.
1. _______ ket agsalsala.
2. _________ ket agay-ayam.
siak,
sika,
isuna,
datayo,
dakayo, isuda
ARAMIDEN 18
34
3. _________ ket agmulmula.
4. ________ ket
mangmangan.
5. Daytoy ni tatangko. ______
ti mangisursuro kaniak nga
agbasa.
6. ___________ dagiti gagayyem
ko nga agad-adal diay asideg ti
Bantay Tirad.
35
7. ___________ dagiti padak nga
agadal.
8. Dayta ti hardin ditoy pagadalan
mi.____ ket maysa kadagiti ubbing
nga nga adda hardinna.
9. Daytoy ti mulami a natnateng.
________ ti nagmula kadagitoy.
10. ________ da mamang ken
adingko.
36
Kumpletuen ti parupo babaen iti panangisurat ti
umno a personal a pangsandi-a-nagan iti papel.
_________ ni Marco Imperial.
Maysa a Maestro ti amak. Agisursuro
______ kadagiti ubbing nga adda iti
maikadua a grado. Maysa met nga
nars ti inak. Agtrabtrabaho ______ diay
Sanidad Hospital. ______ ket agay-awan
kadagiti masakit. Uray no adu ti
trabaho dagiti nagannakko, naragsak ti
pamiliak gapu ta agiinnayat_____.
ARAMIDEN 19
37
Lunes
nes
Pagparisen ti aldaw ken dagiti sarita a
mangiladawan kadagitoy. Isurat ti sungbat iti papel.
1. Daytoy ti umuna nga aldaw
a mapan agbasa ni Rey.
2. Kanayon a mapan
makimisa ti Pamil ia Dias iti
daytoy nga aldaw.
3. Sumaruno daytoy nga
aldaw iti Lunes.
4. Daytoy ti maikapito nga
aldaw iti makalawas.
5. Sarunuen daytoy nga
aldaw ti Biernes.
6. Daytoy ti maikapat
nga aldaw a mapan
agbasa ni Rina.
7. Daytoy ti aldaw kalpasan
ti Huebes ken sakbay
ti aldaw ti Sabado.
Domingo
Sabado
Biernes
Martes
Mierkoles
Huebes
ARAMIDEN 20
38
Pilien dagiti banag a kabaelam nga aramiden
tapno maprotektaran dagiti kabambantayan ken
mapagtalinaed ti kinadalus ti aglawlaw. Marisan iti
berde ti kahon dagiti napil im.
ARAMIDEN 21
39
Isurat iti papel dagiti napil im a kabaelam nga
aramiden tapno maprotektaran dagiti
kabambantayan ken mapagtalinaed ti kinadalus ti
aglawlaw.Suruten ti umno a pannakaisurat dagiti
sarita.
Kabaelak ti:
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________
_________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
____________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
____________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_____________________________________________
ARAMIDEN 22
40
Idrowing ken marisan ti kayo iti papel. Agaramid ken
isurat ti bukod a pakaammo maipapan iti
panagmula ti natnateng iti arubayan.
Pakaammo
ARAMIDEN 23
41
Kopiaen iti papel dagiti sumaganad a sarita. Ikkan ti tesk (/) ti batog ti umno a sungbat maipapan ti
kinadaras ti panangaramidmo kadagitoy.
Kanayon Sagpaminsan Saan
1. Agmula ti kaykayo
ti kabambantayan
2. Saluadan dagiti
paggapuan ti
Ubbog
3. Ibelleng dagiti
basura sadino man
4. Agdalus iti
aglawlaw
5. Protektaran ti
kabambantayan
ken ti aglawlaw
6.Agkali ti abut a
pagibellengan
7. Ibelleng dagiti
natay nga ayup iti
karayan.
8. Tukkulen dagiti
mula iti arubayan
9. Purusen dagiti
sabsabong
iti hardin
10.Suruten dagiti
pagalagadan
tapno
mapagtalinaed ti
kinadalus ti
aglawlaw
ARAMIDEN 24
42
Pagparisen ti ladawan iti Batog A ti tignay
nga ipakpakita iti Batog B. Isurat ti sungbat iti papel.
Batog A Batog B
1. agmulmula
2. agbasbasa
ARAMIDEN 25
43
3. agsagsagad
4. agkarkarayam
5. aglutluto
44
Isurat iti papel dagiti balikas a mangipakita ti tignay.
1. Aglutluto ni nanang iti taraon.
_________________________________________
2. Agdadait ni Apong Martina iti naabutan a
langgusti (sako).
_________________________________________
3. Agar-arado dagiti lallaki ti taltalon.
_________________________________________
4. Agdaldalus dagiti ubbing iti pagmulaanda ti
natnateng.
_________________________________________
5. Nuang ti ar-aramatenmi nga agarado idiay
taltalon.
_________________________________________
ARAMIDEN 26
45
Isurat ti pakaammo iti umno a pannakaisuratna iti
papel. Suruten dagiti umno a wagas ti panangisurat
iti daytoy.
Kadagiti amin a bumarangay
maawiskayo amin a tumabuno iti maangay a
taripnong inton domingo, oras ti alas dos iti malem
idiay barangay hall. Pagsasaritaantayo no
kasanotayo nga ipatungpal ti greening program ti
gobiernotayo.
Manamnama ti kaaddayo amin
PB. ernesto cruz
_________________________________ _________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
______________________________ __________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
___________________________
___________________________
ARAMIDEN 27
46
Kumpletuen ti istoria babaen iti panangisurat ti umno
a balikas iti papel. Ibasar ti sungbat iti ladawan.
ARAMIDEN 28
No saan a nagawis t i gobernador t i probinsiatayo kadagit i
tapno pagsasaritaan t i pannakipart isipartayo
it i kadagit i ken
No intay baybay-an t i aglawlatayo,
mangted daytoy t i didigra a kas it i
ken Mapukaw t i ,
ken masakbayan dagit i .
Agyamantayo kadagit i mangidadaulo kadatayo gapu
ta tarigagayda a protektaran dagit i kabambantayan ken
kabakiran babaen t i panagmula kadagit i
tapno maisalakan t i .
.
47
Pagparisen ti ladawan ti Batog A iti balikas ti Batog B.
Isurat ti sungbat iti papel.
Batog A Batog B
1. a. baboy
a.
2. b. apoy
ARAMIDEN 29
48
3.
c. balay
4. d. lugaw
5. e. kalapaw
49
Pagparisen ti ladawan a mangipakita iti tignay ti
Batog A iti balikas ti Batog B. Isurat ti sungbat iti
papel.
A B
1. a. agsursurat
2. b. aglablaba
ARAMIDEN 30
50
3. c.agtaktakder
4. d. agdigdigos
5. e. agsalsala
51
Kopyaren, biruken ken timpukelan dagiti diptonggo
a masarakan iti kahon. Naisuratda nga agpangato,
agpababa wenno pakuros.
B A W A Y B B K
A P A G K A A A
L O Y I A B L L
L Y W W H O A A
A S A L O Y Y P
S A Y A Y B A A
I W L U G A W W
W A L A A G I W
S A G A Y S A Y
apoy kalapaw
wayway sagaysay
baboy ballasiw
balay lugaw
ARAMIDEN 31
52
A. Basaen ti “chant”.
Ti Pamiliami
Dumngegkayo ita,
ta adda innak ibaga
Pakaistoriaan ti pamiliami
A naragsak ken natalna.
Daytoy ni Tatangko, nagaget a pudno
Inaldaw a mapan idiay taltalon
Tapno agmula ken agarado.
Daytoy met ni Nanangko,
ayat na’t napalalo
Agriing a masapa
Pammigatmi ti inna niluto.
Daytoy met ni Manongko
Isu ti kanayon a kadua ni Tatangko
A mapan idiay taltalon
tapno agtrabaho.
Ni Manangko nga Annie
isu’t agaw-awir iti buridekmi
Bassit ngem nasalun-at nga ubing
Mangit-ited l iwliwa iti pamil iami
ARAMIDEN 32
53
Daytoy ti pamil iami naragsak a pudno
No parikut ti sumangbay
masolbar nga alisto
Sangsangkamaysakami
nga agkararag iti Dios nga Amatayo.
B. Sungbatan dagiti saludsod maipapan iti ”chant.”
1. Siasino dagiti kamkameng ti pamil ia? Pil ien ti
umno a sungbat iti uneg iti kahon. Isurat ti
sungbat iti papel.
Pangamaen Tatang
Apong a Lakay Nanang
Manong Ading
Manang Apong a Baket
Panginaen
54
Pilien ti umno a sungbat nga adda iti uneg ti
pangserra dagiti ar-aramiden ti tunggal miembro ti
pamil ia nga adda iti chant. Isurat ti sungbat iti papel.
1. Tatang
( agaw-awir aglutluto agmulmula )
2. Nanang
( agmulmula aglutluto agar-arado )
3. Manong
(agdalus tumulong idiay taltalon aglaba )
4. Manang
( agluto agmula agaw-awir )
ARAMIDEN 33
55
Direksion: Ikkan ti no ti sarita ket ar-aramiden ti
pamil iayo ken no saan nga ar-aramiden.
Idrowing ti sungbat iti papel.
_____________1. Agtitinulongkami ti trabaho iti
uneg ti balay.
_____________2. Naragsakkami a mangaramid ti
trabahomi.
____________ 3. Agriririkami nga annak iti sango ti
panganan.
____________4. Kanayonkami a babauten ni
Nanangmi.
____________5. Bagbagaannakami da Nanang
ken Tatang no adda
pagbiddutanmi.
ARAMIDEN 34
56
Mangisurat iti papel ti sarita a maipapan kadagiti
ladawan.
ARAMIDEN 35
57
58
A: Biruken iti uneg ti hardin dagiti sarita a mangibaga
iti nalpasen a tignay. Isurat ti sungbat iti papel.
nagkali
agkankanta
nagdalus
agsagsagad nagburas
nagsibog
agay -ayam
nagsakdo
nagruot
ARAMIDEN 36
59
B: Pil ien ti umno a sungbat iti uneg ti pangserra. Isurat
ti sungbat iti papel.
1. (Agar-arado, Nagarado) ni Tatang idiay taltalon
idi kalman.
2. (Naglaba, Aglablaba) ni Leny iti badona idi
Sabado.
3. (Agay-ayam, Nagay-ayam) dagiti ubbing iti
siatong idi Lunes.
4. (Nagpasiar, agpaspasiar) da Ben ken Lito diay
Parke idi napalabas a tawen.
5. (Imminom, Umin-inom) ni ading iti gatas idi rabii.
60
Mangisurat iti papel iti maysa a parupo nga adda
lima a sarita maipapan iti inaramid ti pamil iayo.
_______________________________________________
________________________.___________________________
__________________________________________________._
___________________________________________________
_________________________.__________________________
___________________________________________________.
___________________________________________________
__________________________._________________________
___________________________________________________
_.__________________________________________________
___________________________.________________________
___________________________________________________.
ARAMIDEN 37
61
Biruken dagiti balikas nga adda agsaruno a uni a
letrana iti uneg ti basket. Isurat ti sungbat iti papel.
traktor transistor
klasrum trabaho
grupo
tumulong
agklase agsao
ARAMIDEN 38
62
Mangisurat ti lima a sarita iti papel. Aramaten dagiti
balikas nga adda agsaruno a uni a letra.
1. __________________________________________
2. __________________________________________
3. __________________________________________
4. __________________________________________
5. __________________________________________
63
MTBMLE (ILOKANO) (ARAMATEN DAGITI AGAD-ADAL)
MAIKADUA A TALLO A BULAN TI TAWEN
64
Isurat iti papel ti dua nga awan a uni a letra tapno
makumpleto ti balikas.
1. ___ ___ utas
2. ___ ___ usa
3. ___ ___ ato
ARAMIDEN 39
65
4. ___ ___ antsa
5.
___ ___ ipo
66
A: Isurat iti papel ti umno a pangiladawan dagiti
sumaganad a balikas no dua a tao wenno banag ti
pagdiligen.
1. napno _________
2. nadalus _________
3. napuskol _________
4. napintas _________
5. nadagsen _________
6. nalaing _________
7. nalukmeg _________
8. nakuttong _________
9. nasirib _________
10. napateg _________
B: Isurat iti papel ti umno a pangiladawan dagiti
sumaganad a balikas no tallo wenno ad-adu a tao
wenno banag ti pagdidiligen.
1. napudot ________
2. nalaka ________
3. natured ________
4. nagaget ________
5. naimot ________
6. napigsa ________
7. nalawag ________
8. adayo ________
9. alisto ________
10. nasingpet ________
ARAMIDEN 40
67
Kumpletuen ti blanko ti umno a pangiladawan segun
ti bilang ti pagdidil igen. Isurat ti sungbat iti papel.
No Maysa ti
Sarsaritaen
No Dua ti
Pagdildilig
en
No Tallo Wenno
Ad-adu ti
Pagdildiligen
1. napigsa
2. katitibkeran
3. dakdakkel
4. naraniag
5. kaadaywan
6. kadalusan
7. bassit
8. nasam-it
9. nabarbaro
10. nasimple
ARAMIDEN 41
68
Kitaen dagiti baro nga “electronic gadgets.”
Mangisurat iti papel ti tallo a sarita maipapan
kadagitoy a “gadgets”. Usaren ti tallo a panagdil ig ti
pangiladawan.
1. No Maysa ti Sarsaritaen
________________________________________
________________________________________
ARAMIDEN 42
69
2. No Dua ti Pagdiligen
________________________________________
________________________________________
3. No Tallo Wenno Ad-adu ti Pagdiligen
________________________________________
________________________________________
70
Basaen ti istoria ken sungbatan dagiti sumaganad a
saludsod. Isurat ti sungbat iti papel.
Ni lolongko ket agnanaed diay
probinsia. Adda nalawa a taltalonna. Adu
ti dingwen a tarakenna. No mapanak
agpasiar, tumulongak a mangtaripatu
kadakuada. Tallo kadagitoy ti
magusgustuak, maysa a kalding, nuang
ken kabalio. Ammoyo kadi no apay nga
magusgustuak ida?
Diay kalding ket dakkel ken
mangmangted iti naimas a gatas. Diay
met kabalio ket dakdakkel. Kayatko nga
kaay-ayam daytoy. Maguyod na diay
bassit nga karison ni adingko. Ti nuang ti
kadadakkelan kadagiti tallo. Maguyod na
diay paglugluganak a karison nga adda
kargana a mais, niog wenno unas.
ARAMIDEN 43
71
1.Siasino ti agis-istoria ti binasayo?
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
2. Ania dagiti dinguen a magusgustuanna?
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
3. Ania kadagitoy a dinguen ti
kadakkelan?
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
4. Ania kadagitoy a dinguen ti kabassitan?
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
5. Ania ti nakapasamakan ti istoria?
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
72
Kitaen dagiti ladawan. Mangisurat ti lima (5) a sarita
iti papel ti maipapan kadagitoy babaen ti
panangaramat ti umno a pangiladawan (No
Maymaysa ti Sarsaritaen, No Dua ti Pagdil igen ken
No Tallo wenno Ad-adu ti Pagdildiligen).
ARAMIDEN 44
73
Kitaen ti balikas a pangiladawan nga adda iti sarita
ken ti naaramat a panangdil ig kadagitoy iti blanko.
Isurat iti papel ti P no Maymaysa ti Sarsaritaen, C no
Dua ti Pagdil igen ken S no Tallo wenno Ad-adu ti
Pagdildil igen.
________1. Diay ostrich ti kadakkelan a tumatayab iti
intero a lubong.
________2. Ti kabassitan a tumaytayab ket diay
“humming bird”.
________3. Diay kullaaw ket addaan iti dakkel a
mata.
________4. Ti “flamingo” ket addaan ti atiddog a
tengnged ken saka.
________5. Ania iti napimpintas, maysa a “lovebird”
wenno maysa a “pigeon”?
________6. Nalalaing nga agsala ni Alelie ngem ni
Marie.
_______7. Ti kudil ti maysa nga ubing ket nalukneng.
_______8. Ni Marco ti kalukmegan a lalaki diay
klasemi.
_______9. Tay bag ni nanangko ket nadagsen.
_______10. Nakakitaak ti nabanglo a sabong diay
tiendaan.
ARAMIDEN 45
74
Isurat iti papel dagiti dua a balikas nga agpada ti uni
iti umunana.
1. gripo plato grupo tsinelas
2. plansta prito paryok plete
3. tsokolate tsinelas tasa parya
4. luppo ngipen ngiwat lapayag
5. trapo timbukel tisa trianggulo
6. plato prito prutas laso
7. ngilaw dila palda nganga
8. plaka platito posporo pana
9. pinya tako planggana plasa
10. krayon krema kali kasoy
ARAMIDEN 46
75
Isurat iti papel ti umno a grupo dagiti balikas nga
adda iti baba.
paria kaimito karne ti manok
saba tabungao tilapia sandia
karne ti baboy kamatis bayabas
Prutas Nateng Karne/Ikan
ARAMIDEN 47
76
Pagparisen ti balikas iti Batog A a kaaweng”) ti
balikas iti Batog B. Isurat ti sungbat iti papel.
Batog A Batog B
1. regalo ugsa
2. banga danum
3. tatang makan
4. papaya napudaw
5. gatas atep
6. rasa radio
7. dagum panga
8. dalan nanang
9. aldaw pinya
10. ulep unas
ARAMIDEN 48
77
Kitaen dagiti ladawan. Isurat iti papel ti umno a
pangiladawan tapno mabukel dagiti sarita.
1. Natayag
Ni Rey ket natayag.
Ni Lito ket ________ ngem ni Rey.
Ni Nilo ti _______ kaniada a tallo.
Rey Lito Nilo
2. Dakkel
Ti balay da Rose ket dakkel.
Ti balay da Rina ket ________ ngem ti
balay da Rose.
Ti balay da Roda ti ________ a balay
kadagiti tallo.
ARAMIDEN 49
78
Balayda Rose Balayda Rina Balayda Roda
3. Napuskol
Ti komiks ket napuskol.
Ti libro ket _________ ngem ti komiks.
Ti diksionario ti ________ kadakuada.
komiks libro diksionario
4. Bassit
Ti pusa ket bassit.
Ti koneho ket ______ ngem ti pusa.
Ti bao ti _______ kadakuada.
79
pusa koneho bao
5. Nangina
Nangina ti lapis.
______ ti bolpen.
______ ti pentelpen.
lapis bolpen pentel pen
80
Ugedan ti umno a pangiladawan kadagiti
tao ken arwaten. Isurat ti sungbat iti papel.
1. Ni Melissa ket (napintas, napimpintas,
kapipintasan) ngem ni Mona.
2. Ni Mila ti (kasapaan,nasapa, nasapsapa ) a
simmangpet ti pagadalan.
3. Ti l inuto ni Nanang ket (naimas, naim-imas,
kaiimasan ) ngem tay lutok.
4. Ti mansanas ket (nalabbaga, nalablabbaga,
kalalabbagaan) ngem iti makopa.
5. Ti balon ni Mila ket lima a piso, ni Lorna ket
sangapulo a piso ken ni Riza ket duapulo a
piso. Ni Riza ti (kaaduan, kaadduan, ad-adu) ti
balonna kadakuada a tallo.
surat iti papel ti umno a panangidilig kadagiti
balikas a pangiladawan.
No Maysa ti
Sarsaritaen
No Dua ti
Pagdiligen
No Tallo Wenno
Ad-adu ti
Pagdiligen
6. atiddog
7. nalamuyot
8. nagaget
9. nataray
10. nalamiis
ARAMIDEN 50
81
Urnusen dagiti syllable tapno makabukel ti balikas a
tignay. Isurat ti sungbat iti papel.
1. ka-mot-ag-ra-kar ____________________
2. ya-bu-buy-ag _____________________
3. gay-sag-sa-ag-say __________________
4. gos-ag-di-dig _____________________
5. sa-ba-bas-ag _____________________
6. lu-to-lut-ngi-ma _____________________
7. lag-to-lag-ag _____________________
8. sa-ag-sag-gad _____________________
9. da-dan-ag-niw _____________________
10.da-el-da-nag _____________________
ARAMIDEN 51
82
Basaen dagiti sarita nga addaan iti “multi-syllabic
words”. Isurat ti sungbat iti papel.
1. magna, nagna, magmagna
__________________________________________
2. gelgel, aggelgelgel, naggelgel
__________________________________________
3. agkopkopia, nagkopia, kopia
__________________________________________
4. agsarsarita, nagsarita, sarita
__________________________________________
5. agtaray, agtartaray, nagtaray
__________________________________________
6. mangan, mangmangan, nangan
__________________________________________
7. agbisbisikleta, nagbisikleta, bisikleta
__________________________________________
8. karayam, agkarkarayam, nagkarayam
__________________________________________
9. gusugos, aggus-gusugos, gusugusan
__________________________________________
10.aggatgatas, naggatas, aggatas
__________________________________________
ARAMIDEN 52
83
Pilien ti umno a tignay nga adda iti pangserra tapno
makumpleto ti sarita. Isurat ti sungbat iti papel.
1. Ni Ara ket (agsursurat, nagsurat) ti daniw itatta.
2. Da manong Mario ken manong Amor ket
(aggapgapas, naggapas) idi kalman.
3. Ni Nana Merla ket (aglutluto, nagluto) ti
pangaldaw di naminsan nga aldaw.
4. Dagiti ub-ubbing ket (agay-ayam, nagay-
ayam) idi kalman.
5. Da Nana Merta ken Nana Rosa ket (aglablaba,
naglaba) idiay karayan.
6. Dagiti mamaestra ket madamada nga
(mangisursuro, nangisuro).
7. Ni Perla ket ( agsibsibog, nagsibog) ti mula itay
bigat.
8. Ni Juan ket (mangmangan, nangan) ti bayabas
di kalman.
9. Dagiti lallaki ket (agbagbagkat, nagbagkat) ti
tugaw idi Lunes.
10. Ni Nora ket (agpunpunas, nagpunas) ti
tawa ken lamisaan.
ARAMIDEN 53
84
Kopiaen ken kumpletuen iti kahon ti umno a tignay.
Isurat ti sungbat iti papel.
Madama a
maar-aramid a tignay Nalpasen a tignay
1. agkankanta
2. nagsala
3. magmagna
4. nagugas
5. umin-inom
6. matmaturog
7. nagsipil io
8. agdig-digos
9. nagburas
10. nagsagid
ARAMIDEN 54
85
Basaen ti daniw. Sungbatan dagiti sumaganad a
saludsod. Isurat ti sungbat iti papel.
Ti Kalapaw
Adda maysa a kalapaw
Idiay nangato a bantay
Agdalan ka’t dan-aw
Ken kayo a kas rangtay.
Ditoy kalapaw adda kawitan
Ni Lolo Ambo a kapitan
A mangmangted ray-aw
Kaniana ti inaldaw.
Nagsayaat ti lamiis a kumablaaw
Kadagiti mairana a sumar-ong
Iti kalapaw no inda maturog
Aglallalo iti kapudot ti aglawlaw.
Saludsod:
1. Ania ti masarsarita iti daniw?
2. Sino ti agnanaed iti kalapaw?
3. Kasano ka a makadanun iti kalapaw?
4. Ania ti mangmangted ray-aw ken Lolo Ambo iti
inaldaw?
5. Ania dagiti sarita nga agpada ti uni iti daniw?
ARAMIDEN 55
86
Basaen ti istoria. Sungbatan dagiti sumaganad a
saludsod. Isurat ti sungbat iti papel.
Maysa nga aldaw ti Sabado, nagnagna a
napan nagpasiar da Kathleen, Ana ken Ivy a
napan nagpasiar diay parke. Naduma-duma ti
inubrada diay parke. Nagay-ayamda ti siso,
nagpagayasda ken nagin-indayonda. Idin ta
mabannogda ket naginanada nga
nagmerienda. Idi agmermeriendada adda
nakitada a maysa nga agsangsangit nga ubing.
Inasitganda daytoy ket kinasaritada.
Tinulunganda ti ubing a mangkita kadagiti
kakaduana iti parke. Naragsakan dagiti
kakadua ti ubing kada Kathleen, Ana ken Ivy.
Nagyamanda kadakuada. Nagawidda a
naragsak. Inistoriada ti pamil iada ti padasda iti
parke.
Saludsod:
1. Siasino dagiti napan ti parke?
2. Kasanoda a napan idiay parke?
3. Ania ti inubrada idiay?
4. No sika ti nakakita iti ubing, ania ti aramidem?
ARAMIDEN 56
87
5. Ania a kababalin ti inpakita dagiti ubbing iti
istoria?
6. Rumbeng kadi ti inaramidda Kathleen, Ana
ken Ivy? Apay?
7. Ania dagiti rumbeng nga aramiden no sika
met ti mapan diay parke?
8. Apay a naragsakda Kathleen, Ana ken Ivy a
nagawid?
9. Ania ti rumbeng a paulo ti istoria?
10. Ania ti naadalmo a nasayaat a
kababalin iti istoria?
88
A: Kopyaren iti papel ti sumaganad a paragraph.
Suruten ti umno a wagas ti panagsurat.
Umno kadi met laeng ti panangkopiam iti
paragraph?
B: Sungbatan dagiti sumaganad a saludsod. Isurat iti
papel ti wen no ti sarita ket umno ken saan no saan.
1. Nangrugi ti dakkel a letra ti umuna a balikas ti
kada sarita?
2. Umno ti espasio ti pannakakopia dagiti sarita?
3. Naipauneg ti umuna a balikas ti parupo?
4. Dakdakkel ti mardyin ti kannigid ngem ti
kannawan?
5. Napagtalinaedko a nadalus ti papel a
nagsuratak?
ARAMIDEN 57
Idi ubingak ket kakuyognak ni Lola Ines a
mapan sumakdo ti mainom idiay karayan.
Agsusuonkami a dua iti karamba. Adda bassit a
karamba nga impaaramidda para kaniak. Adda
diken a pangiparabawanmi ti karamba iti ulomi.
Iti igid ti karayan ket mangaramidkami ti abot. Iti
di unay agbayag ket agubbog ti abot. Urayenmi
nga aglitnaw ti danum iti abot saminto ikarga iti
karamba. Nakaragragsakkami a dua nga
agsarsarita nga agawid iti balaymi.
89
Direksion: Basaen ti istoria.
ARAMIDEN 58
Nakakaasi a Piek
Maysa nga aldaw, magmagna ni Piek diay sirok ti
mangga. Iti saan a mabayag, natinnagan ti bassit a manga
diay ulona. Nasaktan ti ulona daytoy. Iti saan nga adayo,
adda maysa a Pato ti nakakita kenkuana. “Apay, ania ti
napasamak?” sinaludsod ni Pato." Natinnagan ti bassit a
mangga daytoy ulok,” insungbat ni Piek.
Idi nangngeg ni Pato ti nasao ni Piek, timmaray daytoy a
napan kenni Nanangna. “Ay! nanang nadamagmo kadin
diay napasamak kenni Piek? “Natinnagan ti niyog diay
ulona!” “ Ayna anakko!” kinuna ni nanang Pato.
Kalpasanna, timmaray ni Nanang Pato diay ayan ni
Pabo. “Nadamag mo kadin diay napasamak kenni Piek?”
sinaludsod na. “Natinnagan ti sanga ti kayo diay ulona.”
“Ayna gayyem!” kinuna ni Pabo.
Ket napan met ni Pabo kenni Pag –ong. “Nadamag mo
kadin diay napasamak kenni Piek?” “Natinnagan ti hallow
block diay ulona,” kinuna ni Pabo. Ayna gayyem!” kinuna ni
Pag–ong.
Ket timmaray ni Pag–ong a napan kenni Kalding. “ Nadamag
no kadin diay napasamak kenni Piek?” “Natinnagan ti balay
diay ulona.” kinuna na kenni Kalding. “Ayna gayyem!
Insungbat ni Kalding.
Ket napan ni Kalding kenni Upa. “Nadamagmo
kadin diay napasamak kenni Piek?” “Natinnagan ti langit diay
ulona.” “Ayna gayyem!” bassit laeng a mangga ti natinnag iti
ulo ni Piek.”
90
Pilien iti uneg ti pangserra ti umno a sungbat kadagiti
sumaganad a sarita. Isurat ti sungbat iti papel.
1.Ni ( Pato, Piek, Pag–ong) ti natinnagan ti bassit
a mangga.
2.Ni (Pato, Kalding, Pag–ong) ti napan kenni Upa.
3. Sinobraan ni (Pato, Piek, Kalding) ti
nagipadamag ken ni Inangna.
4. Ni Piek ket natinnagan ti bassit a ( mangga,
bato, kayo) iti ulona.
5. Ti immuna a nakakita kenni Piek ket ni (Pato,
Kalding, Pabo ).
91
Isurat iti papel dagiti balikas a pangiladawan nga
adda iti kahon iti maiyannatup a grupo/klase nga
adda iti baba.
puraw a panio nalamuyot a pungan
nalabbaga a bado nangisit a sapatos
saba dakkel a bola
sandia natangken a kayo
salamagi nakirsang a bato
kasla bituen a pungan traianggulo nga apa
Kolor Sukog Klase Tekstura
ARAMIDEN 59
92
Kopiaen iti papel ti balikas a pangiladawan a
masarakan kadagiti sumaganad an sarita,
1. Ni nanangko ket nagluto ti naimas a sopas.
2. Nagbado ti baro a terno ni Jojo.
3. Nabanglo ken napintas dagiti sabsabong
dagiti mulmula ni Manang Vilma.
4. Nasingpet ken natulnog nga ubing ni Mico.
5. Nalabbaga ti maris ti naluom a kamatis.
Suraten ti umno a pangiladawan iti papel. Pilien ti
sungbat iti uneg ti kahon.
berde nasingpet tsokolate
nalinak bassit ken nalukmeg
1. Ti maris ti naganus a mangga ket
________________.
2. Maris ___________________ ti nagango a
kayo.
3. Ti danum ti baybay ket _______________
no agin – init.
4. Ni Lolo Ambo ket ____________ a lakay.
5. Tay tarakenko nga aso ket
______________.
ARAMIDEN 60
93
Urnusen dagiti syllable iti uneg ti parenthesis tapno
mabukel ti umno a pangiladawan a naaramat iti
tunggal sarita. Isurat ti sungbat iti blanko.
1. Ni Andrea ket ( pet na sing ) nga
ubing.
2. ( ing la Na ) nga agkanta ni Rey.
3. Makapaay-ayo a kitkitan ti
( na luk meg ) nga ubing.
4. ( na da lus ) ti aglawlaw ti
pagadalanmi.
5. Kaay-ayo dagiti babbaket ken
lallakay ti (na tul nog ) nga ubing.
6. ( is na la mi ) ti pul –oy ti angin no
madanunan ti paskua.
7. ( mek na uli ) ti aglawlaw no tengnga
ti rabii.
8. ( pin Na pi tas ) dagiti mula a petsay
ni Myrna iti likudan ti balayda.
9. ( to lis a ) nga agburda ni Manang
Lucia.
10. ( par Na par das ) a tumaray ni Cedric
ngem ni Benedick.
ARAMIDEN 61
94
Kitaen dagiti ladawan. Mangisurat ti sarita iti papel
babaen ti panangaramat ti umno a preposision nga adda iti uneg ti parenthesis (ti, iti).
1. 2.
________________ ________________
________________ ________________
3. 4.
________________ ________________
________________ ________________
ARAMIDEN 62
95
5.
_______________________
_______________________
96
Kopyaren ti umno a preposision iti uneg ti
parenthesis. Isurat ti sungbat iti papel.
1. Adda diay l ibro ( ti, iti) uneg ti bag.
2. Dagitay l ibro ket naiparabaw (ti, iti) lamisaan.
ARAMIDEN 63
97
3. Adda diay ullaw (ti, iti) ngato ti balay.
4. Tay pusa ket adda (ti, iti) sirok ti tugaw.
5. Dagiti prutas ket naikabil diay rabaw (ti, iti)
lamisaan.
98
Adalen dagiti ladawan ken saludsod. Sungbatan
dagitoy babaen ti panangaramat ti umno a
preposision. Isurat ti sungbat iti papel.
1. Ania ti nakapairabawan dagiti l ibro?
Sungbat: ___________________________
_____________________________________
2. Ania ti nakaikabilan ti ladawan?
Sungbat: ___________________________
_____________________________________
ARAMIDEN 64
99
3. Naggianan ti ubing ?
Sungbat: ___________________________
_____________________________________
4. Ania ti pakakitaan ti ullaw ?
Sungbat: ___________________________
_____________________________________
100
5. Ania ti nakaikabilan ti telebision ?
Sungbat: ___________________________
_____________________________________
101
Kitaen dagiti umuna a ladawan. Kopiaen ti letra ti
ladawan a mangipakita ti sumaruno a mapasamak.
Isurat ti sungbat iti papel.
1.
A. B.
2.
A. B.
ARAMIDEN 65
102
3.
A. B.
103
Isurat iti papel ti possible a mapasamak kadagiti
sumaganad sitwasion.
1. Maiparit a mabannog ni Marie ta adda sakitna
nga angkit. Gapu ta napanda nagdidigos diay
baybay, nagmalmalem isuna a nagay-ayam.
Idin ta dandanida agawiden, nakita ni
Nanangna daytoy a nagdadakkel ti angesna.
2. Inbaon ni Nanangna ni Perl ie nga agluto iti
inapoy. Nangisaang ngarud isuna sa napan
nagbuya ti telebision.
3. Nasapa a napan ni Malou iti eskwela. Rabii pay
laeng ket nakasaganan dagiti arwatenna.
4. Tartaripatuen a nasayaat ni Nanang dagiti
tarakenna a baboy. Husto ti ipakpakanna ken
nadalus ti kulunganda. Mapalabas ti uppat nga
bulan…
5. Magmagna ni Lolie nga agawid idi mangrugi
nga agarbis. Awan intugot na a payong.
ARAMIDEN 66
104
Urnusen ti letra nga adda iti baba dagiti ladawan
tapno mabukel ti istoria. Isurat ti umno a
panagsasaruno dagiti letra iti papel.
R E
Y N
ARAMIDEN 67
105
A
106
Direksion: Kopiaen iti papel dagiti tignay a naaramat
kadagiti sairta.
1. Mangmangan ni Elisa iti pammigat.
2. Natagari nga aga-ayam dagiti ubbing diay
likod ti balay.
3. Binigat nga agak-akup ti basura ti “Dump truck”.
4. Kanayon nga agpunpunas ti tugaw ni Joseph.
5. Nagaget nga agsagsagad iti minalem ni Remy.
Basaen a nasayaat dagiti grupo ti sarita. Pil ien ti
mangibagbaga ti tignay. Isurat ti sungbat iti papel.
1. napintas, agdigdigos, balay
2. pagadalan, simbaan, agsursurat
3. matmaturog, taraon, natayag
4. libro, agsalsala, aritos
5. kalsada, agtatakder, mulmula
ARAMIDEN 68
107
Isurat iti papel ti uneg, rabaw, sirok, wenno ruar iti
linia tapno makumpleto dagiti sarita.
1. Kadawyan nga aggian ti pusa iti _____ ti
lamisaan no mangmangantayo.
2. Inkabil ni Celia ti libro diay _______ ti bag.
3. Adda dagitay prutas diay _________ ti basket.
4.Ti surat ket adda diay _______ ti lamisaan.
5. Naturog ti buwaya diay _______ ti kayo.
6. Aga-ayam dagiti ubbing diay __________ ti gym.
7. Simrek dagiti makimisa iti ________ ti simbaan.
8. Indisso ni Morena tay suratna iti __________ ti
lamisaan.
9. Nagipan ni Noel ti pantalon na iti __________ ti
kabinet.
10. Napan tinil iw ni Oli tay tumatayab idiay ________ ti
kayo.
ARAMIDEN 69
108
Kitaen ti ladawan. Isurat iti papel ti letra ti umno a
sungbat dagiti saludsod.
1. Ania ti makita iti uneg ti kuna?
a. maladaga
b. munmunieka
c. tumatayab
2. Ania ti makita iti sirok ti kuna?
a. munmunieka
b. ubing
c. tumatayab
ARAMIDEN 70
109
3. Adda kulibangbang diay _________ ti kayo.
a. sirok
b. ngato
c. sikig
4. Adda agtutugaw a lalaki iti _________ kayo.
a. ngato
b. sikig
c. sirok
5. Ania ti makita iti ngato ti ulep?
a. eroplano
b. banka
c. tao
110
Isurat iti papel ti umno nga agdama a tignay dagiti balikas nga adda iti uneg ti parenthesis tapno
mabukel dagiti sarita.
(ensayo) 1. Ni Reynald ket ___________ para iti
pasalip iti kinnantaan.
(taray) 2. Alisto nga ____________ dagiti atleta.
(punas) 3. _____________ iti datar ni Lorna.
(birok) 4. _____________ ni Nana Maria iti diket
ta agaramid iti suman.
(duron) 5. _____________ dagiti lallaki daydiay
kotse ta madida mapaandar.
(suro) 6. Ni Anton ket ____________ ti sala
kadagiti ubbing.
(uray) 7. ____________ ni Amante ken
Tatangna iti ruar ti eskwela.
(sagad) 8. Ni Mila ket _____________ diay
arubayanda.
(pakan) 9. _____________ ni Noel kadagiti
tarakenna nga manok.
(kiwar) 10. _____________ da Sheryl ken Marites
iti dudol.
ARAMIDEN 71
111
Mangisurat iti papel ti maysa a sarita no ania ti
agdama nga ar-aramiden ti/dagiti tao/tattao iti
ladawan.
1.
2.
ARAMIDEN 72
112
3.
4.
5.
113
Isurat iti papel ti agdama a tignay kadagiti
sumaganad a garaw.
1. sangpet _______________
2. taray _______________
3. aywan _______________
4. isem _______________
5. dasar _______________
6. dengngeg _______________
7. tayab _______________
8. kanta _______________
9. inum _______________
10.uli _______________
ARAMIDEN 73
114
Basaen dagiti sarita. Pilien ti letra ti posible a
mapasamak. Isurat ti sungbat iti papel.
1. Mabisin la unay diay aso ni Leila isu nga taul a
taul. Nilukatan ni Leila diay balay ti asona. Ania
ti aramiden ni Leila?
a. Bautenna diay asona.
b. Pakanenna diay asona.
c. Dalusanna diay asona.
2. Nabato ni Ronald diay tawa ti kaarrubada iti
bola ta madama nga agay-ayam iti basketbol.
Nagsardeng ngarud a nagay-ayam ni Ronald.
Ania ti aramiden ni Ronald?
a. Ibaunna diay gayyemna a mapan
makisarita ti kaarrubana.
b. Dumawat ti pammakawan ken
ikarina a sukatanna tay nabuong a
tawa.
c. Makiapa ti kaarrubana.
3. Naulep ti tangatang. Ania ngata ti sumaruno a
mapasamak?
a. makatudtuduen
b. rumuar ti init
c. agibilag ti nilabaan nga arwaten.
ARAMIDEN 74
115
4. Nakita ni Carol ti baket a lumasat iti kalsada.
Adda isuna diay bangir a kalsada a
makisarsarita kadagiti gagayyemna. Ania ti
aramiden ni Carol?
a. Ibagana iti baket a madi lattan ti
lumasat diay kalsada.
b. Panawanna pay dagiti
gagayyemna tapno mapanna
tulungan diay baket.
c. Ibaonna dagiti gagayyemna ta
pagsardengenda dagiti lugan.
5. Adda maysa nga ubing nga adda
sapsapulenna iti uneg ti bag na. Inburaisna
amin a karga ti bag na. Insublina manen sa na
inruar manen. Manerbios unay diay ubing. Ania
ti mapaspasamak iti ubing?
a. Adda napukaw diay ubing.
b. Saanna a naipasa ti ubing ti
eksamna.
c. Naiyaw-awan ti ubing.
116
Kumpletuen dagiti sarita iti kabaelanna wenno
saanna a kabaelan . Isurat iti papel ti umno a
sungbat.
1. Ti maladaga ket ________ ti agbagkat iti
nadagsen nga karton.
2. Ti lalaki ket ________ ti umuli ti kayo.
3. Ti tuleng ket _______ ti agdengngeg.
4. Ti tumatayab ket __________ ti aglangoy.
5. Ti pusa ket _________ ti agtaul.
6. Ni James ket ______ ti agpatayab ti ullaw.
7. Ti ikan ket ________ ti tumayab.
8. Ni Loida ket _______ ti agsala
9. Ti pag-ong ket _______ ti agkaradap.
10. Ni Nelia ket ______ ti agdaniw.
ARAMIDEN 75
117
Sungbatan ti wen wenno saan dagiti sumaganad a
saludsod. Isurat iti papel ti umno a sungbat.
1. Kabaelan kadi ti aso ti tumayab?
2. Kabaelan kadi ti maladaga ti agsangit?
3. Kabaelan kadi ti munmunieka ti mangpatukar
ti gitara?
4. Kabaelan kadi ti sumasala ti agpusipos?
5. Kabaelan kadi ti agila ti aglangoy?
6. Kabaelan kadi ti parot ti agsao?
7. Kabaelan kadi ti maestra ti mangagas iti
masakit?
8. Kabaelan kadi ti ubing ti umuli ti puon ti
salamagi?
9. Kabaelan kadi ti karpintero ti agaramid ti
balay?
10. Kabaelan kadi ti pato ti aglangoy?
ARAMIDEN 76
118
Isurat iti papel dagiti aramid a kabaelam nga
aramiden ken saanmo a kabaelan nga aramiden.
Kabaelan nga Aramiden Saan a Kabaelan nga Aramiden
___________________________ _____________________________
___________________________ _____________________________
___________________________ _____________________________
___________________________ _____________________________
___________________________ _____________________________
___________________________ _____________________________
___________________________ _____________________________
___________________________ _____________________________
___________________________ _____________________________
___________________________ _____________________________
___________________________ _____________________________
___________________________ _____________________________
ARAMIDEN 77
119
MTBMLE (ILOKANO) (ARAMATEN DAGITI AGAD-ADAL)
MAIKATLO A TALLO A BULAN TI TAWEN
120
Kopiaen iti papel ti prepositional phrase a naaramat
iti tunggal sarita.
1. Sinibugan ni Masi dagiti mulmulana diay
igid ti kalsada.
2. Adu ti billit diay ngato ti kayo.
3. Indulin ni Rey ti gawgaw diay uneg ti
tukador.
4. Inkabil ni Ana ti l ibro diay sirok iti tugaw.
5. Nakakitaak ti dakkel a bao diay uneg ti
abot.
ARAMIDEN 78
121
Isurat ti umno a prepositional phrase iti papel tapno
makumpleto ti istoria. Pil ien ti sungbat iti uneg ti
kahon.
diay pasagad diay tambak
diay alug diay tengnga ti alug
nakalugan ti pasagad
Napan ni Tata Kulas ___________ a
________________. Nakita dagiti tattao ni Tata
Kulas nga aggapgapas ___________________. Idi
malpasna ti ar-aramidenna, napan
______________________ tapno aginana bassit.
Kalpasanna, nagawiden daytoy. Nasabatna ni
Tata Sepas a nakalugan _________________ a
nakaikargaan ti irik a nagapasna.
ARAMIDEN 79
122
Kopyaren iti papel ti balikas nga adda klusterna a aweng iti sumaganad a sarita .
1. Mapmapankami diay plasa ti tunggal
Sabado.
2. Nagmaris ti puraw diay blusa ni Carmen.
3. Agplanplantsaak ti unipormek ti tunggal
Domingo.
4. Iparitda ti agusar ti plastik diay Subadi.
5. Naikkan ti grasa diay pantalon ni Ben.
ARAMIDEN 80
123
Kumpletuen ti sarita babaen ti panangusar ti umno a
balikas. Sungbatan daytoy iti uneg ti sangapulo a
minuto. Isurat iti papel ti umno a sungbat.
Take ten!
No sika ni Tata Tino, kasanom a
solbaren ti problema.
No siak ni Tata Tino ……………………….
ARAMIDEN 81
124
Mangisurat iti papel ti tallo a balikas a mangrugi ti
kluster a aweng nga adda iti baba.
pl bl gr
ARAMIDEN 82
125
Mangisurat iti papel ti kabukbukudan nga istoria
maipapan kadagiti sumaganad a ladawan. Ikkan ti
paulo ti istoria.
ARAMIDEN 83
126
Isurat dagiti sumaganad a balikas iti papel.
1. nakakaskasdaaw
________________________________________
________________________________________
________________________________________
2. bantay
________________________________________
________________________________________
________________________________________
3. aggargaraw
________________________________________
________________________________________
________________________________________
4. inaldaw
________________________________________
________________________________________
________________________________________
5. barinsaway
________________________________________
________________________________________
________________________________________
ARAMIDEN 84
127
Mangaramid ti maysa nga istoria babaen ti
panangkumpleto ti “Story Map” iti baba. Isurat ti
istoria iti papel.
Dagiti Mangngalap
Nakapasamakan ti
isotria
Dagiti kapapatgan
a pasamak
ti istoria
Dagiti
nagpaset ti
istoria
ARAMIDEN 85
128
Ipares ti sitwasion iti ladawan a mangibaga ti
sumaruno a mapasamak. Isurat ti letra ti umno a
sungbat iti papel.
A B C D E
1. Ni Lito ket naggapo ti napanglaw a pamil ia
ngem isuna ket nasirib ken nagaget nga
ubing. Kanayon isuna nga agbasa ti
leksionna. Ania ngata ti mapasamak
kaniana?
2. Nagay-ayam ti ading ni Carl ito iti posporo.
Ania ti sumaruno a mapasamak?
3. Immuli ni Allan iti kayo ta alaenna ti naisalat
nga ullawna. Kabayatan ti iyuulina, natukkol
ti nagbaddekanna a sanga.
4. Inwara dagiti tattao ti basurada. Ania ti
mapasamak no tiempo ti tudtudo?
5. Magusgustuan ni Laila ti mangan ti kendi ken
tsokolate. Ania ngata ti mapasamak
kenkuana?
ARAMIDEN 86
129
Basaen dagiti sumaganad a sarita. Kopiaen iti papel
dagiti balikas a mangipakpakita iti panagkaykaysa
ken panagtitinnulong dagiti mangisursuro, opisiales ti
barangay, nagannak ken ubbing iti pagadalan.
1. Agtitinnulongtayo nga agdalus iti solar iti
pagadalan.
2. Sinimpa dagiti nagannak a karpintero
dagiti nadadael a lamisaan ken tugaw dagiti
ubbing.
3. Saan nga immasideg dagiti nagannak diay
pagadalan.
4. Kadkadwaen dagiti barangay tanod dagiti
agbasbasa no agballasiwda iti kalsada.
ARAMIDEN 87
130
Basaen dagiti sumaganad a sarita. Pagsasarunuen
dagitoy iti panakapasamakna iti istoria. Isurat iti
blanko ti 1-5 iti papel.
_____ Nagpakada dagiti ubbing nga
agawiddan diay pagtaengada.
_____ Nagyaman ti prinsipal kadagiti bisita.
_____ Binil in ti maestro dagiti ubbing nga
agannadda iti dalanda.
_____ Kalpasan iti makalawas, simmangpet
dagiti bisita a mapan mangted iti donasion a
para iti pagadalan.
_____ Nagsagana dagiti nagannak, PTA, ub-
ubbing ken opisiales iti barangay para iti
isasangbay dagiti sangail i.
ARAMIDEN 88
131
Kitaen dagiti ladawan. Urnusen dagitoy babaen ti
panagsasaruno dagiti pasamak. Isurat ti sungbat iti
papel.
a.
b.
ARAMIDEN 89
132
c.
d.
133
Kitaen dagiti ladawan ken isurat iti papel ti
makagapu ken epekto dagiti pasamak.
1.
2.
ARAMIDEN 90
134
3.
4.
5.
135
MTBMLE (ILOKANO) (ARAMATEN DAGITI AGAD-ADAL)
MAIKAPAT A TALLO A BULAN TI TAWEN
136
Kopiaen ti sequence map iti papel. Ikabil dagiti
detalye nga adda iti uneg dagiti nagtimbukel.
Nagan ti
produkto Ladawan ti
produkto
Kasano ti Pannakaaramidna
Kasano ti
panakausarna
ARAMIDEN 91
137
Pumili ti maysa a produkto ti kumunidadyo. Idrowing
ken mangisurat ti rhyme maipapan iti ladawan iti
papel.
Rhyme
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_____________________________________
ARAMIDEN 92
138
Basaen dagiti sarita. Isurat iti papel dagiti possible a
sumaruno a mapasamak.
1. Immuli ni Lito diay sanga ti bayabas.
2. Nakawara dagiti papel diay kuarto iti maikadua
a Grado.
3. Agtitinnulong a nagdalus dagiti agkakaarruba
diay Barangay Subadi.
4. Saanna a kayat ni Terry ti agsida ti nateng ken
mangan iti prutas.
5. Inaldaw nga agad-adal ti leksionna ni Evelyn.
ARAMIDEN 93
139
Kitaen dagiti ladawan. Idrowing iti papel dagiti
mapasamak no awan dagitoy iti komunidadtayo.
ARAMIDEN 94
140
Isurat iti papel dagiti pagsayaatan a maipaay dagiti
sumaganad nga arawaten.
1. Washing machine
2. Refrigerator
ARAMIDEN 95
141
3. Rice cooker
4. Electric fan
5. Computer
142
Kitaen ti ladawan. Isurat iti papel ti sarita nga adda iti
ladawan. Pil ien ti sungbat iti baba.
Iddepen ti silaw no saan nga us-usaren.
Sumrek iti husto nga oras.
Agulimek a sumrek iti kuarto a pagadalan
Maiparit ti agpuros iti sabong
__________________
__________________
ARAMIDEN 96
143
__________________
__________________
144
Basaen ti istoria. Isurat iti papel ti letra ti umno a
sungbat a mangibaga no ania ti sumaruno a
mapasamak.
1. Nakaturog dagiti amin a tattao.
Lumawlawagen ti aglawlaw. Dagiti bituen ket
umaw-awanda. Mangngeg dagiti taraok iti
kawitan.
a. Agsapan
b. Agtudo
c. Lumneken ti init
d. Mangrugin ti pasalip
2. Ti tangatang ket nasipnget. Ti
napuskol nga ulep ket
nalengdanna ti init. Sumaruno ti
gurrood ken kimat.
a. Nalawag ti tangatang
b. Mangrugi nga agtudo
c. Sumingising ti init
d. Lumnek ti init
ARAMIDEN 97
145
3. Maysa nga aldaw, inawis ni Mr.
Peralta dagitiubbingna diay
zoo. Nagtugaw dagiti ubbingna
diay sango iti l ion. Nangted ni
Mr. Peralta kadagiti ubbingna ti
papel ken krayola.
a. Idrowingda ti nakitada a l ion.
b.Agsuratda iti istoria maipapan
iti lion.
c.Agawid dagiti ubbing a
masapa.
d. Iyawid dagiti ubbing ti l ion.
4.Agdardaras a nagballasiw ni Lourdes. Saanna
a.nakita ti napardas a dyip. Nagriaw dagiti
tattao.
a. Nadungpar ni Lourdes.
b. Naglugan ni Lourdes.
c. Nalabsan ni Lourdes.
d. Nagsala ni Lourdes.
5. Manarimaan nga
agplanplantsa ni Bebeng.
Immasideg ti aywanna a ni
Ada. Kellaat a nagsangit ti
ubing.
a. Nasinit ni Ada.
b. Naipit ni Ada
c. Mabisin ni Ada.
d. Nakatakki ni Ada.
146
Pagsasarunuen dagiti pasamak ti umno a
panagsasagannadda. Isurat iti papel ti bilang 1-5.
____ Nagtudo iti napigsa.
____Agbirbirok iti taraon ni pusa tapno adda
nakasagana a kanenda iti panawen ti
panagtutudo.
____ Awanen ti mabalin a kanen ni billit.
____ Agay-ayam laeng ti aramid ni billit idi panawen
iti kalgaw.
____ Inawis ni billit ni dudon nga agay-ayam.
ARAMIDEN 98
147
Mangaramid ti pakaammo maipapan ti proyekto a
“Arubayak, Dalusak.” Isurat ti sungbat iti papel.
Pakaammo
Ania: _____________________________________________
Kaano: ___________________________________________
Sadino: ___________________________________________
Siasino: ___________________________________________
ARAMIDEN 99
148
Kitaen dagiti ladawan. Mangisurat iti papel ti tallo (3)
a sarita a rumbeng nga aramiden base kadagiti
ladawan.
1.
a. _____________________________________
b. _____________________________________
c. _____________________________________
ARAMIDEN 100
149
2. a.____________________________________
b. ____________________________________
c. ____________________________________
150
Isurat iti papel ti innem nga aramiden no makariing
ka iti agsapa.
______________________
______________________
______________________
______________________
______________________
______________________
______________________
______________________
______________________
ARAMIDEN 101
Dagiti aramiden no makariing
151
_____________________
______________________
______________________
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
152
Isurat iti papel ti umno a sao nga adda agsaruno a
syllable nga letra. Pilien ti umno a sungbat iti kahon.
1. Nagbalon ni Gani iti ________________________
nga ikan.
2. Ininnawan ni Anita dagiti narugit a
________________.
3. _______________________ ni tatangko idiay Saudi
Arabia.
4. Ni Joy ti kalalaingan iti _______________________
tayo.
5. _________ ni Nanangko dagiti badomi a
pangpasiar.
plato naprito plinantsa
agtrabtrabaho klase
ARAMIDEN 102
153
Isurat iti papel dagiti maaw-awan a sao nga adda
agsaruno nga awing nga letrana babaen kadagiti
ladawan.
1. Puraw a ___________
ti kawes ni Emma.
2. Agay-ay-ayam dagiti ubbing
diay
_____________________
3. Pinunno ni Jose ti danum iti
___________ .
4. Tinarimaan ni Mang Tonyo diay
_________________ nga nadadael.
5. Mangmangan ni Lito iti naluom a
_________________ .
ARAMIDEN 103
154
Naamuanyo iti istoria nga “Arubayak, Dalusak,” no
kasano a pinagdadaseg dagiti tattao ti Barangay
dagiti rugit/basurada ken no kasano a
napagbalinda a kadadalusan ti barangayda.
No sika ti kapitan ti barangay, kasano a
maguyugoymo dagiti tattao tapno maaramidda ti
barangayyo a kadadalusan iti intero nga il i?
Mangisurat iti papel ti ababa nga anunsio no kasano
a maguyugoymo dagiti tattao nga makipartisipar.
ANUNSIO
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
____________.
ARAMIDEN 104
155
Sungbatan ti saludsod. Isurat ti sungbat iti papel.
No sika ti agramid ti ginittaan, ania dagiti
rekado nga ilaokmo? Apay?
No siak ti agluto ti ginittaan, laukak ti
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
tapno_____________________________________________
_____________.
ARAMIDEN 105
156
Direksion: Kitaen ti mapa. Mangted ti tallo a wagas
tapno madanunmo iti pagtaengam. Isurat ti sungbat
iti papel.
Kired St.
Napintas St.
ARAMIDEN 106
157
Isurat iti papel ti innem nga addang ti panaginnaw ti
nanganan.
1. ____________________________________________.
2. ____________________________________________.
3. ____________________________________________.
4. ____________________________________________.
5. ____________________________________________.
6. ____________________________________________.
ARAMIDEN 107
158
A. Sungbatan ti saludsod. Isurat ti sungbat iti papel.
No sika ti agluto ti naidumduma a taraon, ania ti
lutuem?
B: Idrowing iti ti naidumduma a lutom. Agsurat iti
tallo a sarita a mangiladawan ti ramanna. Ikkam ti
naganna ti lutom.
1.____________________________________
2.____________________________________
3.____________________________________
______________________________
ARAMIDEN 108
159
Isurat iti papel ti balikas nga adda iti nabasayo nga
istoria. Pagsasarunuen dagitoy base ti umno a
panagsasaruno dagiti letra.
Ti Diksionario ti Maysa a Lawas
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
ARAMIDEN 109
160
Isurat iti papel ti husto a balikas babaen ti
panangurnos kadagiti letra.
1. _______________ layba
2. _______________ dawir
3. ________________kraanay
4. _______________ adamel
5. _______________ sadoba
6. _______________ tannaok
7. _______________ nuarba
8. _______________ dala
9. _______________ longtu
10. _____________ tatolen
ARAMIDEN 110
161
Agsurat ti maysa nga “ excuse letter” iti papel.
Aramaten dagiti umno a wagas ti panagsurat.
___________________________
___________________________
___________________________
____________________
_______________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
______
_________________________
_________________________
ARAMIDEN 111
162
Isurat iti papel dagiti balikas a mangiladawan
kadagiti sumaganad:
____________________________ Nanang
____________________________ Brian Viloria
_____________________________ Jose Rizal
_____________________________ Lea Salonga
_____________________________ Benigno Aquino
ARAMIDEN 112
163
Urnusen ti istoria babaen ti panagsasaruno dagiti
pasamak. Isurat ti bilang 1-4 iti papel.
1.____________ Nagdigos ni Loida.
____________ Nasapa a nagriing ni Loida.
____________ Nangan ti pammigat.
____________ Napan ti eskwela.
2. ____________Nagbatir iti itlog ni nanang.
____________ Ninayunanna ti arina diay nabatir
nga itlog.
____________ Inikkanna ti gatas ken butter.
____________ Nilutona diay hotcake diay pariok.
3. ___________Sinabunanna dagiti bado a labaan.
___________ Inurnongna dagiti mureng a lalabaan.
__________ Binalnasanna ti namintaalo ti
nilabaanna.
__________ Insalapayna dagiti nilabaanna.
ARAMIDEN 113
164
Sungbatan dagiti saludsod. Isurat ti sungbat iti papel.
A. 1. Nagado ti bunga ti kamatis ni Lito.
2. Nalipatanna nga inaladan.
3. Nakastrek dagiti manokda.
Ania ti sumaruno a mapasamak?
B. Ania ti maudi a mapasamak
iti daytoy a sitwasion.
Pilien ti letra ti umno a sungbat.
Agawiden ni Gerry diay balayda
Simmipnget ti tangatang.
Nagtaray ni Gerry.
a. Agtudo ti napigsa.
b. Mabuteng ni Gerry ti al-
alia.
c. Kinamat ti aso ni Gerry
ARAMIDEN 114
165
C.Kitaen ti ladawan. Sungbatan ti saludsod a
maipapan iti daytoy. Isurat ti sungbat iti papel.
Apay a naragsak ni Dino?
a. agkasangay ni Dino
b. Nangabak ni Dino ti
pasalep.
c. Nagturpos ni Dino.
d. Nakaawat ti premyo ni
Dino.
D. Ania ti makita ti ladawan?
Apay nga agsangsangit ni Bunsoy?
a.Natinnag ni Bunsoy iti
katre.
b. Mabain ni Bunsoy.
c. Kinagat ti Kuton ni Bunsoy.
E. Ania iti ipakpakita ti ladawan.
Ania ti mapasamak?
a.adda ti sumangpet a
bagyo
b. agtudtudo ti napigsa
c. aginit
166
Kopiaen iti papel dagiti sarita. Ugedan ti maysa ti
gapuna ken dua iti bungana dagiti pasamak.
1. Diay ubbing ket agsangsangit ta mabisin.
2. Agadal ti leksion tapno nangato ti maala ti
eksam.
3. Nasinit ti dila ni Jose ta imminum ti napudot a
kape.
4. Intarayda diay hospital ni Apong ta maulaw.
5. Sibugan a kanayon ti mula tapno saan a matay.
ARAMIDEN 115
167
Ikabil dagiti naawan a letra iti balikas tapno
makumpleto daytoy. Ibasar ti sao iti ladawan.
1.
r___ n ___ t ___ y
2. p ___ p ___ k a ___
___ u y ___
3.
ARAMIDEN 116
168
4. i ___ l ___ ___
5. ___ a ___ ___
169
Basaen ti istoria, “ The Legend of the Left Footprint of
Angalo in Kinmadil ian Falls.” Kalpasanna, sungbatan
dagiti sumaganad a saludsod. Isurat ti sungbat iti
papel.
1. Siasino dagiti agayan-ayat a higante?
2. Ania ti napasamak iti babai a higante?
Idi un-unana a panawen, it i adayo nga lugar, adda maysa a higante nga agnagan it i Angalo.
Ni Angalo ket nasingpet, nagaget ken managayat t i ayup.
Adda it i kaayan-ayatna nga higante a balasang nga agnagan t i Aran.
Ni Aran ket napintas ken managayat kadagit i ubbing.
Isursurona dagitoy kadagit i nasayaat nga aramid ken kababalin. Iti maysa nga aldaw nga tultulungan ni Angalo dagit i
tattao, ni Aran ket tiniliw ken inpanaw dagit i tallo a managdakdakes a higante. Idi naammuan ni Angalo t i
napasamak ken ni Aran, binirokna t i balasang. Intugotna t i aso
na ket nagdaliasatda tapnu birukenda dayt oy. Bayat ti panagin-inana ni Angalo t i panagbirbirokna,
nagkimat t i napigsa. Tiniliwna t i kimat gapu ta patien dagit i tattao a mapatayna ti maladaga it i uneg ti tian ti ina.
Pinugsatpugsatna sana inpurwak. Bigla a rimuar ken nagayos t i
danum t i daga a nagdissuan dagit i kimat. Sakbay nga intuloy ni Angalo t i panagbirbirukna ken ni
Aran, nagparintumeng ket nagkararag ti napasnek. Nagayos t i
ling-et t i rupana. Inpunasna dagit i imana kadagit i ling-etna sana inwarsi. Naabut-abutan dagit i batbato a nagdissuan dagit i ling-
etna. Timmakder ni Angalo ket immaddang. Bigla a kinagat it i
anggagama t i sakana isu nga inyaddangna a dagus t i maysa a
sakana. Ti kannigid a dapan na ket nagmarka it i rabaw t i bato. Saan nga nagsardeng ni Angalo a nangbirbirok t i babai nga ay-
ayatenna. Saan nga nagsardeng ni Angalo a nangbirbirok t i babae nga inay-ayat na.
ARAMIDEN 117
170
Kopiaen ti krosword puzzle iti papel. Biruken ken
timbukelan dagiti sarita nga adda iti baba.
W O T Y N A P A S N E K B M
S G H T P G H I S W J I M C
X C H I G A N T E I P M H KI
J L G L M T O P D G Y A N V
I O V I R Y O P D P W T N L
L B I N I R U K H T Y Y M B
O U T I N M R U M B E N G I
N A G P A R I N T U M E N G
_____higante
_____binirok
_____kimat
_____nagparintumeng
_____napasnek
_____pinil it
ARAMIDEN 118
171
A. Basaen dagiti sarita maipanggep ti istoria a
binasayo. Isurat no daytoy ket immuna, tengga
wenno naudi a napasamak.
_______1. Nabannog ni Angalo a nangsapsapul ken
Aran manipud iti adayo a lugar. Pinagtutuon na
dagiti batbato sakbay a naginana.
_______2. Pinuersaanda nga intaray dagiti tallo a
managdakdakes a higante ni Aran.
_______3. Tinil iw ni Angalo ti kimat sana
pinugsatpugsat daytoy.
_______4. Kinagat iti al inggagama ti kattiged a saka
ni Angalo. Dagus nga inyaddang na daytoy.
_______5. Intuloy ni Angalo ti nangsapul ti babai nga
ay-ayatenna.
ARAMIDEN 119
172
B: Basaen ti dialogo ti agpatpatang nga ubbing.
Isurat iti papel ti umno a nadayaw a pagsasao
tapno makumpleto ti sarita. Pilien ti sungbat iti kahon
ti baba.
Rosa: __________________________ mo gayyem.
Maria: Kasta met kenka. ______________________.
Rosa: _________________ gayyem ta saanak
nakaumay idi kasangaymo.
Ana: Nagragsak met ti kasangay ni Maria
gayyem.
Maria: _____________________ ti idadar-ayyo.
Ana: ______________________ na gayyem.
- Naimbag a bigat
- Awan aniaman na
- Agyamanak
- Despensarem - Komusta
173
A: Kopiaen iti papel dagiti balikas. Ugedan dagiti
dua a balikas nga agpada ti kaipapananna.
1. bassit, ababa, natayag
2. nauyong,nasingpet, naranggas
3. naliday, naragsak, narambak
4. nalawag, nasilnag, nalidem
5. nalawa, nakepet, nailet
B: Kopiaen iti papel dagiti balikas. Pagparisen dagiti
sao nga agduma ti kaipapananna.
A B
1. dakkel a. nabuntog
2. nadalus b. nakapsot
3. nabanglo c. bassit
4. nadaras d. nabangsit
5. napigsa e. narugit
C. Kitaen dagiti jumbled words. Isurat ti umno a sarita
manipud iti istoria a nabasayo
1. ehnigat
2. sedamaknagdak
3. nihrda
4. lagamada
5. gararak
ARAMIDEN 120
174
Mangaramid ti maysa a “Surat ti Panagyaman” iti
papel. Suruten ti format a naisagana iti baba.
ARAMIDEN 121
________________________
________________________
________________________
_________________________,
____________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
____________.
___________________,
_____________________