imam gazali - ahiret aleminin sirlari_text

Upload: jkasdfjkdfjk

Post on 12-Feb-2018

261 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    1/154

    mam- Gazl

    s

    Ahire

    Aleminin

    Srlar

    I

    HSAR

    YAYINEV

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    2/154

    AHRET

    ALEMNN

    SIRLARI

    /

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    3/154

    AHRET

    ALEMNN

    SIRLARI

    MAM-I

    GAZL

    Mtercim

    mer Dnmez

    HSAR

    YAYINEV

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    4/154

    Hisar

    Neriyat

    : 91

    Gazl

    Serisi

    : 10

    Bask

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    5/154

    TAKDM

    Aziz

    Okuyucu,

    Byk

    mceddid

    mam

    Gazl

    Hazretlerinin

    hiret lemiyle ilgili ilhi srlan aklayc bir ki-

    tabm

    daha

    okuyucuya arz ediyoruz.

    Her nefis

    lm

    tadacaktr.

    Sonra bize dnd-

    rleceksiniz yeti

    kerimesinde

    belirtildii

    zere

    yaayan

    her insan lm tadacak

    ve

    Allah'n hu-

    zuruna

    karlarak hesap verecektir.

    man edip

    salih amel

    ileyenler

    ilerinde ebedi

    kalmak

    zere

    altlarnda rmaklar

    akan

    Cennet

    kklerine yerletirileceklerdir.

    ledikleri

    amelle-

    rin karl olarak, kiminin yz bembeyaz gven

    iinde olacak,

    kiminin

    yzde

    simsiyah

    endie

    iinde

    bulunacakdr.

    Kim zerre miktar iyilik

    yapmsa mkfatn,

    kim

    de zerre

    miktar

    ktlk

    yapmsa

    cezasn

    grecektir.

    Kul dnyada btn

    yaptklarndan sorumludur.

    nk

    her

    ne

    yaparsa,

    onu

    Allah'n

    kendisine

    ver-

    dii cz 'i irade

    ile

    yapmaktadr.

    5

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    6/154

    Allah

    Tel

    bir kimseye

    hi

    bir

    eyi

    zorla

    yap-

    trmaz.

    Kul

    bir eyi

    yapmak

    ister,

    Allah

    da

    onun

    istei

    dorultusunda

    o

    ii

    yaratr.

    te

    hiret

    alemiyle

    ilgili btn

    detaylarn

    ince-

    lendii

    bu

    kitap

    uhrev

    meseleleri

    en

    ince

    teferrua-

    tyla

    aklamaktadr.

    Byle

    mehul

    srlarn

    kefini

    okuyucularmzla

    paylamak

    bizlere

    sonsuz

    se-

    vin

    vermektedir.

    Byle

    bir

    eserin

    nerini

    bizlere

    nasib

    eden

    Al-

    lah'a

    sonsuz

    hamd

    eder

    bu

    tr

    nimetlerin

    devam-

    n

    niyaz

    ederiz.

    Tevfk

    Allahtandr.

    Mevlt

    KARACA

    6

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    7/154

    GR

    Srekli

    var

    olmay kendi nefsine

    mahsus klan

    ve

    kendisinden

    bakas

    iin

    fnilie

    hkmeden

    Allah

    (C.C.)'a

    hamd

    olsun.

    O,

    lm yaratm ve

    kfr ile islm arasn

    ayrmtr.

    Hkmlerin

    tafsilatn

    ilmi

    ile

    izah etmi, ahi-

    ret hkmn de belli bir sre ile

    kstlanm

    olan

    gnlerden

    sonraya

    brakmtr.

    Bylece

    mahlkatndan

    dilediini

    izzet-i

    ikram

    ehlinden

    eylemitir.

    Her eyi bilen ve

    mlkn

    mutlak

    sahibi

    olan

    Allah

    (C.C.)'n

    Resl Muhammed

    (S.A.V.)

    Efendimize

    ve

    onun

    Cennette

    bol

    nimetleri

    ulaa-

    cak

    olan l

    ve

    ashab zerine

    salt-u selm

    olsun.

    7

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    8/154

    LM

    ETLER

    Allah

    (C.C.)

    Yce kitabnda

    buyuruyor ki:

    u

    Her

    nefis lm

    tadacaktr.

    Sonra (yaptk-

    larnzn

    karln

    grmek

    zere) bize dnd-

    rleceksiniz.

    (Ankebut

    29/57)

    Bu

    hkmn

    yce

    kitabnda

    yerde

    ifade

    et-

    mitir.

    Byle

    yapmakla Hakk

    Tel Hazretleri,

    lemler

    iin

    lm

    murad

    eylemitir:

    a)

    Dnyev leme ait olan lm

    b)

    Melekt leme

    ait

    olan

    lm

    c)

    Cebert

    leme ait

    olan

    lm.

    Birinci gurupta

    olanlar,

    Hz. Adem

    ve

    onun

    zrriyeti ile

    ayrca btn

    hayvanlardr.

    kinci

    gurupta

    olanlar, btn

    melekler ve

    cin-

    lerdir.

    nc

    gurupta

    olanlar

    ise,

    melekler

    arasndan

    seilmi

    olardandr.

    Yce Allah (C.C.)

    yle

    buyurmaktadr:

    '\

    $

    $

    '

    &

    A

    *

    x x o

    * '

    0

    '

    '\

    01

    4l

    Ol ^Ul ^j^L-j

    &^JI ja

    l

    \

    8

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    9/154

    Allah

    hem

    meleklerden,

    hem

    de insanlar-

    dan

    peygamberler seer.

    Gerekten

    Allah

    hereyi

    en

    iyi

    iiten

    ve en

    iyi grendir.

    (Hac

    22/75)

    Bunlar

    Cenab-

    Hakk'a

    yakn

    olan

    melekler

    olup

    Ar' tayan

    melekler

    ile Rabbimizin

    Kur'an'da vasfettii

    yce

    meleklerdir.

    Allah

    (C.C.)

    onlar vm ve

    yle

    buyurmu-

    tur:

    x

    JOxOxx.*xO

    O x ^ 0x0^. x

    O

    x

    Jxx

    jj&H

    VtJ^-JAJ

    J>j%

    OJ-ULJI

    J

    JA AJ

    x

    x x x x

    x

    ^

    O

    jl

    |/

    Jl

    0

    x O

    Jl

    ^ O

    ^

    l^li

    c~JI

    (H^t

    ^

    ^JLfilj

    > s ' * o *

    jj

    ^ o o

    ^

    M

    / o

    ^

    Oiip

    lu

    ^

    ur u ^li

    rji

    ijj^a

    01

    Hatrla ki,

    Rabbin

    Ademoullarnn

    sulb-

    lerinden

    zrriyetlerini

    karp

    da

    onlar,

    Helis-

    lerine

    ahid

    tutarak:

    Ben

    sizin

    Rabbiniz

    deil

    miyim?

    diye

    buyurduu

    vakit onlar

    da:

    Evet

    Rabbimizsin

    ahid olduk. demilerdi.

    Bu ahid

    tutuumuzun sebebi, kyamet

    g-

    n:

    Bizim

    bundan haberimiz yoktu,

    dersiniz

    diyedir.

    (A'raf

    7/172)

    Melekleri

    ve

    Adem

    Aleyhisselm

    da

    onlar

    zerine ahid tuttu.

    Onlar, Cenab- Hakk'n

    Rububiyyetini ikrar

    ve

    tasdik ettiler.

    Sonra Yce Allah

    (C.C.)

    onlar

    kendi

    meknlarna

    geri gnderdi.

    Onlar, cisimleri

    olmadan

    diri

    bir

    vaziyette idi-

    ler.

    Allah

    (C.C),

    zrriyetlerini

    Hz. Adem

    Aleyhisselm'n

    sulbne

    iade

    ettikten sonra onlar

    vefat

    ettirdi ve ruhlarn

    kabzetti.

    Yce

    Rabbimiz,

    kendi

    katnda

    bulunan

    Ar'n

    hazinelerinden bir

    hazine

    de

    onlar iskn etti.

    12

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    13/154

    Hz.

    Adem

    Aleyhisselm'n

    neslinin

    devam

    iin

    onun

    sulbnden

    bir

    nokta

    ana

    rahmine

    dn-

    ce, Allah (C.C.)

    onun

    suretini

    rahimde

    tamamlar.

    Nefis orada

    ldr.

    Onun

    melekt

    cevheri

    ise,

    cesedi

    bozulmak-

    tan ve

    kokmaktan

    menedilip

    korunmutur.

    Hakk Tel

    Hazretleri

    kendi ruhundan

    ona

    f-

    ledii vakit

    arn

    hazinelerinde zamann

    rtp

    giz-

    ledii,

    kendisinden

    alnm

    olan

    sun tekrar

    ona

    ia-

    de

    eder.

    Doacak

    olan

    ocuk

    mecbren

    bu

    ilhi

    kanun

    izgisi

    dna

    kamaz.

    Nice

    ocuklar

    vardr

    ki,

    anne

    karnnda

    zaman

    geirirken

    anneleri onlarn

    hareketlerini

    hisseder-

    ler

    ve

    seslerini

    duyarlar, ya da

    duyamazlar.

    te bu,

    onun

    birinci

    lm

    ve

    ikinci

    hayatdr.

    LM

    SARHOLUU

    Allah (C.C.) ocuun

    dnya

    hayatndaki

    gn-

    leri dolup

    vefat ettirinceye

    kadar ona

    dnyada ika-

    met

    sresi

    verir.

    Ona

    rzkn

    takdir

    eyler.

    Dnyev

    lm yaklat

    vakit onun

    zerine

    drt melek iner.

    Bir

    melek

    onu

    sa

    ayandan eker.

    Bir

    melek

    onu sol

    ayandan

    eker.

    Bir

    melek

    onu

    sa

    elinden

    eker.

    Bir melek

    onu sol

    elinden eker.

    13

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    14/154

    Belki

    de meleklerin

    gelmesinden

    ve kendi

    amelinin

    hakikatim

    getirmesinden

    nce

    melekt

    aleminin

    srlarndan

    bir ksm

    lye malm

    olur

    Eer lisan

    przsz konuuyorsa

    onlarn var-

    lyla

    konuacak

    ve

    belkide

    grd

    ey

    sebebiy-

    le sz

    kendi nefsine

    iade edecektir.

    O

    vakit

    zanneder

    ki, bu i,

    eytann iindendir

    Sonra sakinleir.

    Ta ki lisan

    gerekleri

    anlar.

    Onlar,

    parmak

    ularna

    varncaya

    kadar

    yeni-

    den bir

    araya getirilirler.

    Nefis,

    toz

    topraktan

    arnr.

    Facir

    bir

    kimse ise, ruhu

    rutubetli eylerde bir-

    leerek

    biraz

    amurlar.

    eriat

    sahibi

    Reslllah

    (S.A.V.)

    Efendimizin

    anlattna

    gre l

    zanneder

    ki,

    karn

    diken

    ile

    dolmutur

    ve

    sanki bir inenin

    deliinden

    kacak

    gibidir

    Onun

    nezdinde

    sanki gkyz,

    yere

    yapacak

    hale

    gelmitir ve

    o da sanki

    ikisinin

    arasnda kal-

    mtr.

    Bu

    sebeple

    Hz. K'b (R.A.)'a

    lmden

    sorul-

    duu

    vakit

    u

    cevab vermitir:

    Sanki

    bir diken dal

    gibi insann

    iine

    batrl-

    mtr

    da insan,

    btn

    gc

    ile onu

    ekmektedir

    Ondan

    kopan

    kopar, kalan kalr.

    Reslllah

    (S.A.V.) efendimiz

    de

    yle

    buyur-

    mutur:

    14

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    15/154

    lm

    sarholuklarndan

    bir sarholuk

    vardr

    ki, klla

    yz

    darbeden

    daha

    iddetli-

    dir,

    (Bkz.

    Buhari-

    Meazi

    83,

    Rikak

    42)

    O anda

    cesedi

    srlsklam

    terler,

    Gzleri baygnlar,

    Kaburga

    kemikleri

    kabanr,

    Soluu

    artar

    ve

    rengi

    sararr.

    RESULLLAH

    (S.A.V.)'N

    BR

    HAL

    Bir

    keresinde

    Hz.

    Aie

    (R.A.)

    validemiz,

    Reslllah

    (S.A.V.)

    efendimizi

    byle bir

    halde

    grmt.

    Efendimiz,

    onun

    odasnda

    srtst

    yatp

    uyur-

    ken Hz. Aie

    (R.A.)

    validemiz

    onu

    byle grd ve

    ok

    duyguland.

    Bir

    yandan gz

    yalarn

    siliyor

    ve

    bir

    yandan

    da

    iir

    sylyordu:

    Senin bir

    kaderine

    canm

    feda ederim

    Korkulan,

    elem

    verici

    eylerden.

    Bundan

    nce byle

    korkulu hal

    yoktu

    Hi byle

    rperten

    bir

    korkuya

    kaplmamtm.

    15

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    16/154

    Bana

    ne

    oluyor

    ki,

    yznde

    gryorum

    Boya

    misali

    damlalar akt

    zaman

    Bir lde

    yz

    rengi

    solduu

    zaman

    Senin

    yznn

    nrlan etrafa

    yaylr.

    MELEN

    DARBES

    Can

    hulkuma

    gelince

    kiinin

    dili

    tutulur. Hi-

    bir kimse

    artk

    konuamaz.

    Nefis,

    gse

    geldii vakit iki

    durum ortaya -

    kar:

    Biri udur ki,

    nefsin

    gste

    bulunmas

    sebe-

    biyle

    gs

    daralr.

    Grmez

    misin

    ki, insan

    gsnden

    bir darbe

    yedii vakit

    dehet iinde

    kalr.

    Bazen

    konuabi-

    lir,

    bazen de

    kanumaa

    g

    yetiremez.

    ldrc

    yara

    alan

    her

    yaral

    lr.

    Ancak

    g-

    snden

    yaral

    olan,

    lrken de

    sessiz lr.

    kincisi de

    udur ki,

    yksek ateten

    mtevellid

    sesin

    hareketindeki

    sr bazen

    yok

    olur gider

    ve

    onun nefsi, iki

    halden

    biri

    zere

    deiir

    durur.

    Bu

    haller, yksek

    ate

    ve soukluk

    halleridir.

    Atei

    yok

    olduu

    vakit,

    ite

    o an

    lnn hallerin-

    den

    ok

    farkl

    olur.

    Bazlarn

    bir melek,

    zehirli

    bir

    mzrak ile ya-

    ralar

    ve

    o

    kii

    cehennemden

    bir zehir ile

    sulanm

    olur.

    te

    o

    vakit

    nefis

    kendisini

    dar

    atar

    ve

    melek

    de

    onu

    yakalayp

    zebani

    'ye

    teslim eder.

    16

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    17/154

    Baz

    kimselerin

    canlar

    ok

    yava

    ve

    tatl

    bir

    ekilde

    alnr.

    Can yava

    yava

    boaza

    kadar

    gelir

    fakat

    ora-

    da

    ancak

    kalbe

    bal

    olarak

    ksa

    bir

    sre

    kalr.

    te

    o

    zaman

    bir

    melek,

    nefsi

    bir

    mzrak

    ile

    ya-

    ralar.

    nk nefis,

    bir mzrak

    ile

    yaralanncaya

    kadar

    kalpten

    ayrlmaz

    ve

    ondan

    irtibah

    kesmez.

    Bu

    mzran

    sun,

    lm

    denizine

    batan

    bir

    ine

    olmasdr.

    O, kalp

    zerine

    konulduu

    vakit

    onun

    srr,

    di-

    er

    cesedlerde

    faydal

    bir

    zehir

    gibi

    olur.

    nk

    hayatn

    sim,

    esasen

    kalbe

    yerletirilmitir.

    Birinci

    yaratl

    esnasnda

    orada

    srrn

    icra

    eyler.

    Bir

    ksm

    mtekellimler

    diyorlar

    ki:

    Hayat,

    nefsin

    gayr

    olan

    bir eydir.

    Yani

    bunun

    manas,

    nefsin

    cesedle

    karp

    birlemesidir.

    Nefis

    ykselmede

    istikrar

    bulunca

    ona

    fitneler

    arz

    olur.

    iblis

    btn

    yardmclarn

    o

    kiiye

    musallat

    eder

    ve

    onlar

    arac

    olarak

    kullamr.

    Kendi

    yerine

    onlar

    vekil

    tayin

    eder.

    O kii

    byle

    bir

    halde

    iken

    eytann

    yardmc-

    lar

    ona

    gelirler.

    Daha

    nce

    dnyada

    yaayp

    lenlerden

    onun

    en

    ok sevdii

    kiilerin

    suretine

    girerler.

    Ona

    dnyada

    bir

    baba

    gibi,

    Anne

    gibi,

    Karde

    gibi

    yahut

    ok

    samimi

    bir

    arkada

    gibi

    nasihat

    ederler.

    17

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    18/154

    Ona

    yle

    derler:

    Ey

    flan

    Sen

    leceksin.

    Biz

    senden

    nce

    ldk ve

    bu

    hususta

    iin

    ger-

    eini

    senden

    nce rendik

    imdi

    sen

    Yahudi

    olarak

    l.

    nk

    o,

    Allah

    (C.C.)

    katnda

    en

    makbul

    olan

    dindir.

    Eer

    o

    kii

    Yahudi

    olarak

    lmeyi

    kabul

    etme-

    yip

    bundan

    kanrsa

    bu

    sefer

    dierleri

    devreye

    gi-

    rer

    ve

    derler

    ki:

    Sen

    Hristiyan

    olarak

    51.

    nk

    Hz.

    sa'nn

    getirdii

    din,

    Yahudilik

    hkmlerini

    kaldrmtr.

    Daha

    sonra

    btn

    milletlerin

    inanlarn

    tek

    tek

    sayp

    ona

    telkinde

    bulunurlar.

    te

    o vakit

    Cenab-

    Allah,

    sapmasn

    diledii-

    ni saptrr.

    Yce

    Allah

    (C.C.)

    'n

    u

    kavl-i

    erifinin

    manas

    budur:

    Ey

    Rabbimiz

    Bizi

    doru

    yola

    ilettikten

    sonra

    kalplerimizi

    eriltme.

    Bize

    tarafndan

    Rahmet

    bala.

    Eminiz

    ki,

    ltf

    en

    bol

    alan

    sensin.

    (li

    mran

    3/8)

    18

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    19/154

    Yani,

    bundan

    nce sen

    bize

    iman

    hidayet ey-

    lemitin, lm

    annda

    da kalplerimizi kaydrma,

    demektir. Zira,

    Hakk Tel

    Hazretleri bir

    kulunu

    hidayete

    ulatrp orada sabit klarsa

    ona

    Rahmet-i

    lhi

    gelir.

    Deniliyor

    ki,

    Rahmet-i lhi'den maksad, Ceb-

    rail

    Aleyhisselm'dr.

    nk

    Cebrail

    Aleyhisselm

    o

    kulun yanma

    gelince,

    eytan

    onun

    yanndan

    kovulup

    uzaklatrlr.

    lm

    halinde olan kii tebessm

    eder.

    Bu

    ekilde tebessm eden

    kiiye

    Cenab-

    Al-

    lah'tan bir

    Rahmet olmak zere gelen

    mjdeci

    melek yle

    der:

    Ey fulan

    Beni tanyor

    musun?

    Ben Cebrail'im

    te

    unlar da senin dmann

    olan

    eytanlar-

    dr.

    Sen Hanif

    milleti

    ve

    Hz.

    Muhammed

    (S.A.V.) 'in

    eriat

    zerine l.

    nsan

    iin bundan daha

    sevinli

    ve

    iyi

    bir

    ey

    olamaz.

    lm

    melei bylece

    m'min

    kulun cann ra-

    hat bir

    ekilde ekip alr.

    Allah (C.C.)

    m'minlerin

    dualarna rnek te-

    kil etmesi

    bakmndan

    yle buyurmaktadr:

    /

    fi

    0 O-

    4

    Q*

    *

    $

    0*

    o * * o

    }

    *

    O

    s* O

    v

    19

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    20/154

    Bize

    tarafndan

    Rahmet

    bala.

    Eminiz

    ki, ltf

    en

    bol

    olan

    sensin.

    (Bkz.

    Ali

    mran

    3/8)

    nsanlardan

    bazlar

    vardr

    ki, namaz

    klarken

    melek

    tarafndan

    vurulur.

    Bazlar

    uyurken,

    Bazlar

    da

    bir

    oyuna

    taklp

    kalmken

    aniden

    vurulurlar

    ve

    ruhlar

    kabzedilir.

    Bu

    ilem

    sadece

    bir

    defa

    yaplr.

    Baz

    insanlara

    da

    can

    hulkuma

    gelince;

    ailesin-

    den,

    komularndan

    yahut

    ok

    sevdii

    dostlarn-

    dan

    daha

    nce

    vefat

    edenler

    kendisine

    gsterilir.

    O

    anda

    onun

    bir

    sesi

    olur.

    O sesi

    insan

    hari

    herkes

    duyar.

    Eer

    insan

    onu

    duyabilseydi

    der

    baylrd..

    Bir

    lden

    en

    son

    kaybolan

    ey, duyma

    zelli-

    idir.

    nk

    ruh,

    kalpten

    ayrlnca

    grme

    hassesi-

    yeti bozulur.

    Fakat

    duyma

    zellii,

    nefis

    kabzo-

    luncaya

    kadar

    yok

    olmaz.

    Bu

    sebeple

    Reslllah

    (S.A.V.)

    efendimiz

    y-

    le

    buyurmaktadr:

    *

    j^j

    ijwm

    oi

    j

    m

    a\

    v

    o

    asp Jt*. \M

    llerinize

    Kelime-i

    ehadeti

    (yani)

    Allah

    (C.C.)'dan

    baka ilh

    olmadn

    ve Muham-

    20

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    21/154

    med

    (S.A.V.)'in

    de Allah

    (C.C.)'n

    peygamberi

    olduunu

    telkin

    ediniz. (Bkz. Mslim-Cenaiz

    1/2

    -

    Ebu

    Davud-Cenaiz

    16

    -

    Tirmizi-Cenaiz

    7

    -

    Nesai-Cenaiz

    4

    -

    bnimace-Cenaiz

    3

    -

    Ahmed

    b.

    Hanbel

    3/2)

    Yine

    lm halinde

    bulunan

    bir kimsede byk

    bir korku

    ve

    kahredici bir

    znt

    grld

    vakit

    ona

    telkini fazlaJatrmaktan

    da

    nahyetmitir.

    Eer sen bir ly

    grrsen

    ki; salyas

    akyor,

    Dudaklar

    kaslp

    bzlyor,

    Yz

    kararyor,

    Gzleri

    bay

    gnlayor.

    te

    o zaman

    anla

    ki, o akidir.

    Ahirette

    gnahkr

    oluunun

    gerek mahiyeti

    kendisine

    gsterilmitir.

    Ve

    yine bir ly

    grrsen

    ki,

    glermi

    gibi

    az

    yayvanlayor,

    Yz

    glmsyor,

    Gzleri

    krplm gibi

    oluyor.

    te

    o zaman

    da anla

    ki, o mutludur.

    Cenab-

    Hakk'n

    ahirette

    kendisini

    mjdeledii

    eye

    ka-

    vumutur

    ve

    kendisine verilen

    yce

    nimetlerin

    hakikati

    ona gsterilmitir.

    Can

    alc melek,

    mutlu

    ve

    saadete

    ermi

    bir

    kimsenin

    ruhunu

    kazbettii vakit

    ok

    gzel yzl

    iki

    melek

    cennetten ona gzel

    elbiseler

    getirirler.

    ok gzel kokulan

    vardr.

    Melekler

    onu

    Cennet

    ipeklerinden

    bir

    ipee

    sa-

    rarlar.

    21

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    22/154

    O

    kii,

    dnyada

    kazanm

    olduu

    ilmini

    ve

    ak-

    ln

    kaybetmez.

    Melekler

    onu

    ycelere

    karrlar.

    Bir

    ksm

    onu

    tanrlar,

    bazlar

    ise

    tanmazlar.

    Sonra

    ykselmee

    devam

    ederler.

    Dalm

    ekirgeler

    gibi

    gemi

    zaman millet-

    lerine

    urarlar.

    Nihayet

    dnya

    amama

    ularlar.

    Cebrail

    Aleyhisselm

    kapy

    alar.

    Kendisine:

    Sen

    kimsin?

    Diye sorulur.

    O

    da

    cevap

    verir:

    Ben

    Cebrail'im,

    bu

    yanmdaki

    de falancadr.

    .

    Ona

    derler

    ki:

    Falanca

    adam

    ne iyi

    insandr.

    Onun

    inanc

    da

    phelerden

    uzak

    ve ok

    gzel

    idi.

    Sonra

    ikinci

    kat

    semaya

    ularlar.

    ibrl

    Aleyhisselm

    yine

    kapy

    alar.

    Yine

    ona:

    Sen

    kimsin?

    Denilir. O

    da daha

    nce

    syle-

    diklerini

    tekrar

    eder.

    Denilir

    ki:

    Falanca

    ile

    beraber

    ho

    geldiniz,

    sefa

    geldi-

    niz.

    O,

    namazlarna

    ve

    btn

    farzlarna

    riayet

    ederdi.

    S'onra

    nc

    kat

    semaya

    ularlar.

    Cibrl

    Aleyhisselm

    yine

    kapy

    alar.

    Yine

    ona:

    Sen

    kimsin?

    Denilir.

    O

    da daha nce

    syle-

    diklerini

    tekrar

    eder.

    22

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    23/154

    Denilir

    ki:

    Bu

    zat,

    malnn hakk hususunda

    Allah

    (C.C.)'m eriatna ok riayet

    ederdi. Dnya maln-

    dan

    bir

    eye sk sk

    yapmazd.

    Sonra

    drdnc

    kat

    semaya

    ularlar.

    Cibril Aleyhisselm

    yine kapy alar.

    Yine ona:

    Sen

    kimsin?

    Denilir.

    O da daha

    nce

    syle-

    diklerini

    tekrar

    eder.

    Denilir

    ki:

    Falanca

    ile

    beraber

    ho

    geldiniz.

    O,

    orucunu

    tutar

    ve

    en gzel bir ekilde tutard.

    Onu

    irkin

    szlerden ve haram lokmalardan

    muhafaza eder-

    di.

    Sonra beinci

    kat

    semaya

    ularlar.

    Cibril Aleyhisselm yine

    kapy alar.

    Yine

    ona:

    Sen

    kimsin?

    Denilir. O da

    daha

    nce

    syle-

    diklerini

    tekrar

    eder.

    Denilir ki:

    Onunla

    beraber

    ho

    geldiniz,

    safa geldiniz.

    O,

    Cenab-

    Hakk'n

    farz

    ettii

    Hacc

    riyasz

    ve h-

    retten

    uzak

    bir

    ekilde eda eylemiti.

    Sonra altnc

    kat

    semaya ularlar.

    Cibril Aleyhisselm

    yine kapy

    alar.

    Yine ona:

    Sen kimsin?

    Denilir.

    O

    da

    daha

    nce syle-

    diklerini

    tekrar

    eder.

    Denilir

    ki:

    23

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    24/154

    Falanca

    ile

    beraber

    ho

    geldiniz,

    safa

    geldi-

    niz.

    O, seher

    vakitlerinde

    ok

    istifar

    ederdi.

    Gizli

    sadaka

    verirdi.

    Yetimlere

    kefil

    olur ve

    daima

    on-

    lar

    gzetirdi.

    Sonra

    kendisi

    iin

    kaplar

    almaa

    devam

    eder.

    Nihayet

    yce

    duvarlarla

    evrili

    bir

    yere

    ula-

    rlar.

    Cibrl

    Aleyhisselm

    yine

    kapy

    alar.

    Yine

    ona:

    Sen kimsin?

    Denilir.

    O da

    daha

    nce

    syle-

    diklerini

    tekrar eder.

    Denilir

    ki:

    Salih

    ve

    iyi bir

    kul ile

    beraber

    ho

    geldiniz,

    safa

    geldiniz.

    O

    kul,

    ok

    istifar

    ederdi.

    yilii

    emreder

    ve

    ktlkten

    menederdi.

    Yoksullara

    ik-

    ramda

    bulunurdu.

    Sonra

    meleklerle

    dolu

    bir

    yere ularlar.

    Onla-

    rn

    hepsi

    de

    kendisini

    Cennetle

    mjdelerler

    ve

    onunla

    musafaha

    ederler.

    Nihayet

    Sidret'l

    Mnteh

    denilen

    yere

    ular-

    lar.

    Cibrl

    Aleyhisselm

    yine

    kapy

    alar.

    Ona:

    Sen

    kimsin?

    Denilir.

    O da

    daha

    nce

    syle-

    dii

    gibi cevap

    verir.

    Denilir

    ki:

    Falanca

    ile

    beraber

    ho

    geldiniz, safa

    geldi-

    niz.

    Oriun

    yapt

    ameller,

    Cenab-

    Hakk'n

    rzas

    iin

    yaplan

    salih

    amellerdi.

    24

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    25/154

    Sonra

    kendisine

    kaplar alr.

    Onlar bir ate denizinden

    geerler.

    Sonra

    bir

    nr denizinden,

    Sonra

    bir zulmet

    denizinden,

    Sonra

    bir

    su

    denizinden,

    Sonra

    bir

    dolu

    denizinden

    geerler.

    Bu

    deniz-

    lerin her

    birinin boyu

    bin

    yllk mesafedir.

    Daha sonra Ar- Rahman'n zerini kuatan

    bir

    kuyu

    kazlr. Onun duvarlar seksen bin tane-

    dir. Her bir

    duvarn

    bin erefesi

    vardr.

    Her

    bir e-

    refenin

    bir

    ay'

    vardr

    ki,

    Hakk

    Tel'y

    tehlil,

    te-

    bih

    ve takdis ederler.

    ayet

    o

    aylardan bir tanesi

    dnya

    semamda

    be-

    lirmi olsa Allah

    (C.C.)'dan bakasna

    taplrd.

    O,

    nrunu yakt zaman Hadrat'l Kuds ma-

    kamndan ve

    o

    duvarlarn arkasndan bir

    mnd

    yle

    seslenir:

    O

    getirdiiniz kimdir?

    Denilir

    ki:

    Falan olu filandr.

    Bu srada

    Yce

    Allah

    (C.C.)

    buyurur

    ki:

    Onu bana

    yaklatrn.

    Sonra

    ona

    buyurur:

    Ey

    Kulum Sen ne gzel bir kul idin.

    Hakk Tel Hazretleri

    o

    kulunu

    nce

    huzurun-

    da durdurup bir ksm knama ve

    thmetlerle onu

    mahcup eder.

    O

    kadar ki,

    o

    kul kendisinin helk

    olduunu

    zanneder.

    Sonra

    Allah

    (C.C.)

    onu

    balar.

    25

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    26/154

    BAZI

    RYALAR

    Kad

    Yahya

    b.

    Eksem Hazretlerinden rivayet

    edildiine gre

    kendisi bir rya grmt.

    Ryasnda

    denildi

    ki:

    Sen Allah

    (C.C.)

    iin

    ne

    amel

    iledin?

    Yahya b.

    Eksem

    diyor ki:

    Hakk Tel

    Hazretleri

    beni

    huzurunda

    dur-

    durdu. Sonra:

    htiyar Sen

    yle

    yaptm,

    sen

    by-

    le

    yaptn.

    dedi.

    Ben

    de:

    Yarabbi Ben senden

    direkt olarak

    bir

    Kudsi

    Hadis

    nakletmedim.

    dedim.

    Buyurdu ki: Peki

    nasl

    ve

    ne

    ile Hadis syle-

    yip

    naklettin?

    Dedim ki:

    Bana

    Zhr

    syledi.

    O

    da

    Ma'mer'den,

    O

    da Urve'den,

    OdaAie(R.A.)'dan,

    O

    da

    Peygamber (S.A.V.)'den,

    O

    da

    Cebrail'den,

    O

    da

    zt-

    Sbhaniyenizden

    nakletti

    ki

    yle

    buyurdunuz:

    .

    ' ' s

    *

    ,

    Ben

    mrm

    islmda

    tketmi

    bir ihtiyara

    26

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    27/154

    azab

    etmekten

    hay

    ederim.

    (Benzer

    bir

    Ha-

    dis-i erif iin

    Bkz.

    Ramzu'l

    Ehadis-Sayfa/90)

    Bunun

    zerine

    Allah

    (C.C.)

    buyurdu ki:

    Sen

    doru

    syledin.

    Zhr

    de

    doru

    syledi.

    /

    Ma'mer

    de

    doru

    syledi.

    Urve de

    doru

    syledi.

    Aie de

    doru

    syledi.

    Muhammed de

    doru

    syledi.

    Cibrl de

    doru

    syledi.

    Ve

    ben

    de

    seni

    mafiret

    eyledim.

    Yine

    bir

    rivayete

    gre

    bn-i

    Nebte

    Hazretleri

    bir

    rya

    grmt.

    Ona

    denildi

    ki:

    Allah (C.C.)

    sana ne

    muamele etti?

    yle

    cevap verdi:

    Beni

    huzurunda

    durdurdu

    ve dedi ki:

    sen

    s-

    zn

    z

    olarak

    syleyen

    bir

    kimsesin. Ne

    fasih

    konutu

    Desinler

    diye byle

    yaparsn.

    Ben

    de

    dedim

    ki:

    Seni

    tebih

    ve tenzih

    ederim.

    Ben

    seni dnya-

    da

    vasf

    ediyorum.

    Buyurdu

    ki:

    Dnyada

    vasfettiin

    gibi

    syle.

    Dedim

    ki:

    Onlar

    yaratan

    ldrd.

    Onlar

    konuturan

    susturdu.

    Onlar

    yok

    eden, yine

    onlar

    var

    edecektir.

    Onlar

    paralyp

    ayran,

    yine

    onlar

    bir

    araya

    27

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    28/154

    toplayacaktr.

    Bunun

    zerine buyurdu

    ki:

    Doru

    syledin.

    Haydi

    git,

    seni

    mafiret

    eyledim.

    Yine

    bir

    rivayete

    gre

    Mansur

    b.

    Ammar

    Haz-

    retleri bir

    rya

    grmt.

    Ona denildi

    ki:

    Allah

    (C.C.) sana

    ne muamele etti?

    yle

    cevap

    verdi:

    Beni

    huzurunda

    durdurdu

    ve

    dedi ki:

    Bana ne

    ile

    geldin

    ey

    Mansur?

    Ben de: otuz

    alt

    delil ile

    geldim,

    dedim.

    Buyurdu ki: Onlardan

    bir

    tane

    bile

    kabul

    et-

    medim.

    Sonra

    tekrar

    sordu:

    Bana ne ile

    geldin?

    Cevap

    verdim:

    yz altm

    hatme ile geldim.

    Onlar

    senin

    yce

    hatrn

    iin

    okudum.

    Buyurdu ki: Onlardan

    bir

    tane

    bile

    kabul

    et-

    medim.

    Sonra tekrar

    sordu:

    Bana ne

    ile

    geldin Ey

    Mansur?

    Dedim

    ki: Senin Rahmetine

    snarak geldim.

    Sbhanehu ve Tel Hazretleri

    buyurdu

    ki:

    -

    te

    imdi

    bana

    geldin. Haydi

    git. Seni

    mafiret ey-

    ledim.

    Bu

    gibi

    hikye

    ve

    nakillerin

    ou

    bu tip ileri

    bildirmektedir.

    Ben

    ancak

    ibret

    alp

    uyacak

    kimsenin

    uymas

    iin

    bunlar

    sana anlattm.

    Allah

    (C.C.)

    yardmc-

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    29/154

    mzdr.

    Bir

    ksm insanlar

    vardr

    ki, onlar

    Krs'ye

    ka-

    dar

    geldikleri

    vakit:

    Onu

    geri

    evirin/'

    Diye

    bir

    nida

    duyarlar.

    Bazlar

    da

    Cbb

    denilen

    kuyudan

    geri

    eviri-

    lirler.

    Ancak onlar

    yine

    de sonuta

    Hakk

    Tel

    Hazretlerine

    ularlar.

    Melekler

    onu tanrlar.

    Cenab-

    Halde'n huzuruna

    varma

    yolunda

    onu

    durdurmazlar.

    FACR

    VE

    GNAHKARLARIN

    RUHLARI

    Fcir ve

    gnahkrlara

    gelince;

    Onlarn

    ruhlar

    zorla

    ekilip

    alnr.

    lm

    melei

    ona

    yneldii vakit

    Ebu

    Cehil

    Karpuzu

    denilen

    ac

    yaban

    otunu

    yemi

    gibi olur.

    Melek

    der ki:

    Ey pis nefis

    Haydi

    pis

    cesedden

    k.

    O

    srada

    onun yle

    bir

    barts

    olur

    ki,

    eein

    anrmasndan

    daha iddetlidir.

    Azrail

    Aleyhisselm

    onu zebnilere

    teslim

    eder.

    Onlar

    irkin

    yzl,

    Siyah elbiseli,

    Son

    derece

    pis kokuludurlar.

    Ellerinde

    kldan

    kee

    vardr.

    Onu

    ona

    sararlar.

    Hibir

    insann

    gc ondan

    kurtulmaa

    kf

    ge-

    29

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    30/154

    lemez.

    Kafirlerin

    cesedleri

    arlar.

    nk

    onlarn

    ahiretteki

    cisimleri,

    sular

    ile

    orantl

    olarak

    b-

    yk

    olacaktr.

    Buhar'nin

    Sahih'inde

    bildirdiine

    gre,

    ce-

    hennemde

    kfirin

    az dii,

    Uhud

    Da

    gibi

    olacak-

    tr.

    Deniliyor

    ki;

    Gk kaplar onlara

    almaz

    ve

    kfirler

    cennete

    giremezler.

    Reslllah

    (S.A.V.)

    Efendimiz

    de

    u

    mbarek

    szleri

    ile bu hususa iaret

    buyurmutur:

    T

    ki

    deve,

    inenin

    deliine

    girinceye

    ka-

    dar...

    (Ahmed

    b.

    Hanbel

    5/29)

    Allah

    (c.c)

    yle buyurmaktadr:

    i

    -

    Kim

    Allah'a ortak

    koarsa

    sanki

    o, gkten

    dp

    paralanm

    da kendisini

    kular

    kapm,

    yahut

    rzgr

    onu

    uzak

    bir

    yere

    srklemi

    (bir

    nesne) gibidir.

    (Hac

    22/31)

    30

    '

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    31/154

    MRKLERN

    VE

    MNAFIKLARIN

    RUHLARI

    Mriklere

    gelince; onlar

    hibir

    ey

    grp m-

    ahede

    edemezler.

    nk onlar,

    Allah (C.C.)'a

    kotuklar

    irk

    se-

    bebiyle

    tepetaklak cehennemi

    boylamlardr.

    Mnafklara

    gelince; onlar da

    kendilerine

    k-

    zlm

    ve

    kovulmu bir vaziyette

    ukurlarna

    geri

    dndrlrler.

    KUSURLU

    MZMNLERN

    RUHLARI

    M'minlerden

    kusurlu

    olanlara

    gelince;

    onlar

    eit eittir.

    Onlardan

    bazlarnn

    namazlar

    kendilerine

    ge-

    ri

    evrilir. nk kul,

    kuun

    gagalamas

    gibi

    na-

    maznda abuk

    olunca

    ondan

    hrszlk

    yapmakta-

    dr.

    nsanlarn

    elbiseye

    brndkleri

    gibi

    o

    kulun

    da noksan olan

    namazlar

    drlr

    ve

    kulun

    surat-

    na

    arplr,

    sonra

    da

    ykseklere

    kaldrlr.

    Namaz

    bir

    yandan da o kula

    yle

    der:

    Sen beni

    zayi

    ettiin

    gibi

    Allah (C.C.)

    da seni

    zayi etsin.

    Bazlarnn

    zektlar

    kendilerine geri

    evrilir.

    nk o

    kul:

    Falanca

    adaj zekt

    veriyor desin-

    ler

    diye

    zekt

    verirdi.

    Bylece

    zektn

    kusurlu

    31

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    32/154

    hale getirmi

    oluyordu.

    Bazlarnn

    orular

    kendilerine

    geri evrilir.

    nk o kul,

    a

    kalarak

    kendisini

    yemekten

    alko-

    yard. Fakat

    yalan

    ve

    irkin

    szlerden

    kendisini

    alkoymazd.

    Bylece

    hsrana

    uram

    olur.

    Bazlarnn

    haclar

    kendilerine

    geri

    evrilir.

    nk

    o

    kul:

    Falanca

    adam

    haccetti

    desinler di-

    ye

    hacca

    giderdi.

    Ya

    da

    manen kirli

    iler

    yaparak elde

    ettii

    mal

    ile

    hacca

    giderdi.

    Bazlarnn

    da anne

    ve

    babasma

    yapt

    iyilik-

    ler

    dahil

    btn

    iyilikleri kendisine

    geri evrilir.

    El-Melik'l

    Vehhab

    olan

    Allah

    (C.C) Hazret-

    lerinin

    rzasna

    tahsis

    edilen salih

    amellerle dier

    muamelelerdeki

    srlan

    ancak

    marifetullah'a

    ula-

    m

    olan gerek alimler

    bilirler.

    te

    btn

    yukardaki

    manada

    saydmz

    ha-

    berler

    bize

    gvenilir

    kaynaklardan

    gelmitir.

    Mesel

    amellerin geri evrilmesi

    ile

    ilgili

    ola-

    rak

    Muaz

    b. Cebel

    (R.A.)'dan rivayet

    edilen

    ha-

    ber,

    bu

    eit

    gvenilir

    kaynaklara

    rnek

    tekil et-

    mektedir.

    Ben

    zet bilgiler vermee

    altm.

    Eer

    ksaltmay

    dnmeseydim

    Sahih

    kay-

    naklardan

    derlenmi

    bir

    ok

    dosyalar doldurur-

    dum.

    eriat

    ehli

    olanlar,

    kendi

    ocuklarn

    tanyp

    bildikleri

    gibi

    yazdklarmn

    doruluk

    derecesini

    de bilirler.

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    33/154

    LNN

    HAL

    VE

    MAHEDELER

    Nefis,

    cesedin

    ne

    halde

    olduunu

    grmek

    iste-

    dii

    vakit,

    isterse

    daha

    nce

    ykanm

    olsun

    cesed

    ykanrken

    kendisini

    onun

    yannda

    bulur.

    Bann

    yanna

    oturur ve

    ykanma

    ii

    bitinceye

    kadar

    orada

    kalr.

    Allah

    (C.C.) slih

    kullarndan

    kimi

    dilerse

    onun

    gznden

    perdeyi kaldrr.

    O da

    dnyadaki

    sureti

    zere

    onlar seyreder.

    Anlatldna

    gre bir

    zt,

    len

    olunu

    ykad.

    O srada

    bir

    de

    bakt

    ki,

    olunun

    ruhu

    kendi

    sure-

    tine

    brnm

    vaziyette

    bann

    yannda

    oturuyor.

    O

    zt,

    bu

    durumu

    grnce

    hayal

    zannyle

    kor-

    kuya

    kapld.

    Onu grd

    taraf

    terkedip

    br

    tarafa

    geti.

    Fakat

    o hl

    kendisine

    doru

    bakyordu.

    T ki,

    l,

    kefenine

    konuluncaya

    kadar

    bu

    byle

    devam

    etti.

    Yine

    slihlerden

    bir ztn

    rivyetine

    gre,

    ken-

    disi

    bir lye

    hitap

    etmi

    ve:

    Falan

    nerede?

    Ruh

    nerede?

    diye

    sormutu.

    O

    srada

    kefen,

    gs

    tarafndan

    iki

    yada

    defa

    kabarp

    dalgaland.

    Rebi'

    b.

    Heysem'den

    rivayete

    gre

    bir

    l,

    kendisini

    ykayann

    elinde

    kprdayp

    hareket

    et-

    miti.

    Onu

    ykayan

    alim

    ve

    slih

    kii

    anlad

    ki,

    l

    33

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    34/154

    konumaktadr.

    Dikkatle

    onu dinledi.

    len kii,

    Hz.

    Ebu

    Bekir

    (R.A.)

    zamanndan

    bahsederek onun faziletlerini

    anlatm

    ve

    yine Hz.

    mer

    (R.A.)'n

    faziletlerini

    anlatmt.

    te

    o

    nefis,

    melekt bir

    eyi mahede eden

    nefisdir.

    Cenab'

    Allah dilediinin

    duyu

    organla-

    rndan

    sr

    perdesini

    kaldrr.

    l kefenlendii

    vakit

    Ruh,

    gse

    sarlm va-

    ziyette olur.

    Onun

    bir sesi

    ve

    grlts

    vardr.

    yle

    der:

    abuk

    beni Rabbimin

    Rahmetlerinden

    her-

    hangi

    birine

    tevdi

    ediniz. Keke

    benim

    bildikleri-

    mi siz

    de bilseydiniz.

    Beni

    ona gtrnz.

    Eer ak ve Cehennemlik

    bir

    kul

    olduu

    ken-

    disine

    bildirilmise

    o

    vakit

    de

    yle

    der:

    Beni

    herhangi bir

    azaba

    doru

    yava

    gtrn.

    Keke benim bildiklerimi

    siz de

    bilseydiniz. Beni

    ona

    gtrnz.

    te bu

    sebepten dolay

    yanndan bir

    cenaze

    getii vakit

    Reslllah (S.A.V.) Efendimiz

    ayaa

    kalkard.

    Buhar'nin

    Sahh'inde

    bildirildiine

    gre, bir-

    gn

    Peygamber

    (S.A.V.) Efendimizin

    yanndan

    bir

    cenaze geti.

    Reslllah

    (S.A.V.) Efendimiz ona ta'zim iin

    ayaa

    kalkt.

    Kendisine

    dediler ki:

    34

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    35/154

    Ey

    Allah'n

    Resl

    Bu

    bir

    Yahudidir

    Bunun

    zerine

    Efendimiz

    buyurdu

    ki:

    O

    da

    nefis

    tayan

    biri

    deil

    midir?

    Allah

    (C.C.)'n

    Resl

    ite

    byle

    davranyor-

    du.

    nk

    kendisine

    Melekt

    leminin

    srlan

    al-

    mt.

    LNN

    KABRDE

    LK

    KARILATII

    EYLER

    Bir

    l

    kabre

    konulup

    zerine

    toprak

    atlmaa

    baland

    vakit

    kabir

    ona

    yle seslenir:

    Sen

    benim

    srtmda

    gezip

    ferahlanrdn.

    Bu-

    gn

    ise

    benim

    iimde

    mahzun

    olursun.

    Sen

    benim

    srtmda

    eit

    eit

    yiyecekler

    yer-

    din.

    imdi

    ise benim

    iimde

    seni

    bcekler

    yiye-

    cek.

    Kabrin

    zeri

    tamamen

    toprakla

    doluncaya

    ka-

    dar

    bu gibi

    knayc

    szlere

    devam

    eder.

    Abdullah

    b.

    Mes'ud

    (R.A.)

    Reslllah

    (S.A.V)

    Efendimize

    sordu:

    Ya

    Reslallah

    Bir

    l, kabrine

    konulduu

    vakit

    ilk

    nce

    kar-

    lat

    ey nedir?

    Efendimiz

    buyurdu

    ki:

    Ey

    Mes'ud'un

    olu

    Bu

    soruyu

    imdiye

    kadar

    bana

    senden

    ba-

    ka

    soran

    olmamt.

    lk

    defa

    lye

    muhatap

    olup

    ona

    seslenecek

    35

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    36/154

    olan

    bir

    melektir

    ki

    ad

    Rmn'dr.

    Kabirler

    arasnda

    dolar

    ve

    lye

    yle

    sesle-

    nir:

    Ey

    Allah'n

    kulu,

    amelini

    yaz.

    l

    der ki:

    Benim

    yanmda kalem

    kt yok-

    tur.

    Bunun

    zerine

    Rmn

    der

    ki:

    Yazklar olsun

    senin

    kefenin,

    kdndr.

    Mrekkebin,

    hayat ba-

    kiyesi olan

    kanndr.

    Kalemin,

    senin

    parman-

    Bunlan

    syler

    sylemez

    hemen

    kefeninden

    bir

    para

    koparr.

    Sonra kul

    yazmaa

    balar.

    Her

    ne kadar

    dnyada

    yazmay

    bilmeyen bir

    kul

    olsa

    da

    Allah

    (C.C.)

    tarafndan

    retilir.

    Bir

    gn

    gibi bir

    zaman

    iinde

    btn

    iyiliklerini

    ve

    ktlklerini

    yazar.

    Sonra

    melek,

    o

    yazlanlar

    drp

    lnn

    boy-

    nuna asar.

    O

    bu

    ilemi

    bitirdikten

    sonra

    kabrin

    azab me-

    lekleri

    gelirler.

    Onlar,

    sivri

    dileriyle topra

    yarp

    kan

    simsiyah iki

    melektir.

    Upuzun

    salar

    vardr,

    yere

    doru

    sarkarlar.

    Her

    ikisininde

    gk

    grltsn

    andran

    sesleri

    vardr.

    Gzleri,

    akan

    akmak

    gibidir.

    Nefesleri

    frtna

    gibidir.

    Her

    birinin

    elinde

    demirden bir

    sopa

    vardr.

    yle

    ardr

    ki,

    btn

    insanlar

    ve

    cinler

    bir

    araya

    gelseler

    onu

    yerinden

    kaldramazlar.

    dr.

    36

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    37/154

    Onunla en byk daa

    vurulsa,

    da

    ufalr

    yerle

    bir olur.

    Nefis,

    bu durumu

    grnce

    korkup

    kaar

    ve

    lnn

    burun

    deliine

    girer.

    Bunun

    zerine

    l,

    gs

    ksmndan

    doru

    canlanr

    ve

    lm

    halindeki eklini

    alr. Fakat

    ha-

    reket

    etmee

    g

    yetiremez.

    Ancak duyar

    ve

    g-

    rr.

    Daha

    sonra azab

    melekleri korkutarak

    ve ezi-

    yet

    ederek

    onu

    azarlarlar

    ve

    kendisine u

    sorulan

    sorarlar:

    Rabbin

    kimdir?

    Dinin nedir?

    3

    Peygamberin kimdir?

    Kblen neresidir?

    Hakk

    Tel

    Hazretleri

    kimi

    muvaffak klarsa,

    o

    kimse

    dirayetle

    onlara

    soru

    yneltir

    ve:

    sizi

    ba-

    na

    kim gnderdi?

    Der.

    Daha sonra onlarn

    sorularna cevap verir:

    Rabbim Allah'tr.

    Peygamberim Muhammed

    Aleyhisselm'dr.

    Dinim slm'dr.

    Kblem

    kbedir.

    Bu szleri ancak

    sekin

    kullar rahata

    syler-

    ler.

    Bunun zerine

    meleklerden

    biri

    dierine

    der

    ki:

    Doru

    syledi.

    Bu

    kadar yeterlidir.

    37

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    38/154

    Sonra melekler

    onu

    bir

    kubbe

    gibi kabrine

    ko-

    yarlar

    ve

    ona sa

    tarafndan

    Cennet'

    e

    bir pencere

    aarlar.

    Sonra

    kendisi

    iin

    oray Cennet ipei

    ve Cen-

    net

    kokusu

    ile

    derler.

    O

    alan

    pencereden

    Cennet

    kokulan gelir,

    ha-

    fif

    ve

    tatl

    bir

    rzgr eser.

    Daha

    sonra

    en

    ok

    sevdii

    bir ahsn

    suretinde

    ameli ona gelir,

    kendisi

    ile konuup

    arkadalk

    eder.

    Kabrini

    bir

    nr

    doldurur

    ve

    kendisi

    byk

    bir

    nee iinde

    kalr.

    Kyamete

    kadar bu byle

    devam

    eder.

    Yukarda anlatlan

    durumdan

    daha

    dk

    dere-

    cede

    olanlar, ilim ve

    ameli az olan m'minlerdir.

    Onlarn,

    ilimden ve melekt leminin

    srlarn-

    dan

    nasibleri

    yoktur.

    Byle bir kimsenin

    ameli de Rmn'dan sonra

    en gzel

    surette,

    gzel

    kokulu

    ve gzel

    elbiseli

    olarak kendisine

    gelir.

    Ona

    der ki:

    Beni tanyor

    musun?

    O

    kimse

    de

    karlk

    verir:

    Tanmyorum.

    Fakat sen

    kimsin

    ki,

    Allah

    (C.C.)

    senin

    sebebinle

    bana

    eitli

    ltuf ve ihsan-

    larda

    bulundu?

    -

    O

    da cevap

    verir:

    Ben

    senin

    slih

    amelinim.

    Sen

    mahzun

    olma.

    38

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    39/154

    Az

    sonra sana

    Mnker ve

    Nekir

    melekleri

    ge-

    lecekler.

    Sana soru

    soracaklar.

    Sakn

    dehete

    kaplma, korkma

    Sonra

    verecei

    cevaplan

    da

    ona

    telkin eder.

    Bu

    srada,

    zikri daha

    nce getii

    ekilde

    Mnker ve Nekir

    melekleri gelirler ve

    sorularn

    sorarlar.

    O da rahatlkla cevap verir:

    Rabbim

    Allah'tr.

    Peygamberim

    Muhammed

    Aleyhisselm'dr.

    Rehberim Kur'an'dr.

    Kblem K'be'dir.

    brahim

    Aleyhisselm

    benim

    atamdr ve

    onun

    milleti

    de

    benim milletimdir.

    Melekler:

    Doru

    syledin.

    derler

    ve

    nce

    birinci dere-

    cede

    olanlara

    yaptklar

    gibi

    yaparlar.

    Ancak,

    nce

    ona

    sol

    tarafndan

    cehennem'e

    bir

    pencere aarlar.

    O da

    Cethennem'e

    bakar.

    Oradaki

    ylanlar,

    Akrepleri,

    Buka

    ve

    kelepeleri,

    Zincirleri,

    Scakl ve

    irinden

    zakkum

    'a kadar

    orada var

    olan her

    eyi

    grr

    ok korkar.

    Bunun

    zerine

    melekler

    derler

    ki:

    Korkma

    39

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    40/154

    Sana bir

    ktlk

    yoktur.

    Bu senin

    cehennem-

    deki yerin idi. Fakat

    Allah

    (C.C.)

    onu

    cennetteki

    yerine

    tebdil

    eyledi.

    Sonra

    onun

    gzlerini

    cehennem

    penceresinden

    evirip

    kapatrlar.

    zerinden

    aylar,

    Yllar

    ve

    asrlar

    geer.

    Fakat

    o, zerinden

    ne

    kadar zaman

    getiini

    bilemez.

    insanlardan

    bazlar

    sorular

    cevaplamada

    ace-

    milik

    ekerler.

    Eer

    bir

    kimsenin

    inanc

    deiik

    ise:

    Rabbim

    Allah'tr.

    demekten

    ekinir

    ve

    Allah

    (C.C.)'dan

    baka

    lafzlar saymaa

    balar.

    Bunun

    zerine ona

    bir darbe

    vururlar.

    Bu

    darbeden

    kan

    kvlcmla

    kabri tutuup

    ya-

    nar.

    Baz

    gnler

    sndrlr.

    Sonra dnyada

    kalda

    ve

    yapt

    amelin

    duru-

    muna

    gre

    tekrar

    tututurulur.

    nsanlarn

    bir

    ksmna

    da: Dinim

    slm'dr

    demek

    zor

    gelecektir.

    Bu

    gibi

    olanlar,

    pheye

    derler ve

    doru

    ce-

    vap

    veremezler.

    Onlar,

    lm

    halinde

    iken

    de fitneye

    denler-

    dir.

    Meleklere doru

    cevap

    veremeyince

    ona

    da bir

    darbe

    vururlar.

    Yine

    daha nce

    anlatld

    gibi

    o

    darbeden

    -

    kan kvlcmla

    onun da kabri

    tutuup

    yanar.

    40

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    41/154

    nsanlardan

    bazlarna

    da: Rehberim

    Kur'

    an-

    dr. demek zor

    gelecektir.

    nk o,

    Kur'an'

    okurdu

    fakat ondan

    ders

    al-

    mazd.

    Kur

    'an'm

    emirlerine

    ve

    yasaklarna uy-

    mazd.

    Salnda

    insanlar onun

    evresinde

    dolarlar

    ve ondan bilgi almaa

    alrlard.

    O

    ise, bakala-

    rna

    nasihat

    eder

    fakat

    kendisine

    bir hayr

    dokun-

    mazd.

    Bu

    sebeple ona da daha

    nce yaplanlar gibi

    yaplr.

    Bir

    darbe

    vurulur

    ve o

    darbeden

    kvlcmla

    onun

    da kabri

    tutuup yanar.

    Bir

    ksm

    insanlara

    da:

    Peygamberim Mu-

    hammed

    Aleyhisselm. demek

    zor

    gelecektir.

    nk o,

    hayatta iken

    peygamberin snnetini

    unutmu

    ve

    onu hi hatrna

    getirmemiti.

    Baz

    insanlara

    da:

    Kblem

    K'be'dir.

    demek

    zor

    gelecektir.

    nk o, namaznda

    ok

    defa kble

    tarafm

    aratrmaz

    ve

    kbleye ynelmezdi.

    Ya

    da

    abdestinde bir

    noksanlk

    olurdu.

    Yahut namaznda saa sola dnerdi.

    Ve yahut da rklannda

    ve secdelerinde

    bo-

    zukluk

    olurdu.

    Namazn

    faziletleri

    hakknda

    rivayet

    edilenler

    nasihat

    olarak sana

    kfidir.

    Allah

    (C.C.),

    zerinde namaz borcu olann

    du-

    asn kabul etmez.

    zerinde

    haram

    elbise

    bulunann

    namazmda

    kabul

    etmez.

    41

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    42/154

    nsanlardan

    bazlarna

    da:

    Benim

    atam

    bra-

    him

    Aleyhisselmdr.

    demek

    zor

    gelecektir.

    nk

    o, bir

    gn bir

    sz

    duymu

    ve

    pheye

    dmt

    de:

    Acaba

    o,

    Yahudi

    miydi?

    Yoksa

    Hi-

    ristiyan

    m

    idi?

    diye

    vehme

    kaplmt.

    Bu

    sebeple

    ona

    da

    dierlerine

    yaplanlar

    gibi

    muamele

    edilecektir.

    Btn

    bu

    eit

    olaylarn

    hepsini

    biz

    hy-i

    Ulmiddin

    adl

    eserimizde

    genie

    izah

    eyledik.

    Yukarda

    anlatlanlar,

    kusurlu

    m'minler

    ile

    alakal

    olan

    blmlerdi.

    Fcir

    olanlara

    gelince;

    Mnker

    ve

    Nekir

    me-

    lekleri

    onlara

    da:

    Rabbin

    kimdir?

    diye

    soracak-

    lar, onlar

    da:

    Bilmiyorum

    diyecevap

    verecekler-

    dir.

    Bunun

    zerine

    melekler:

    Bilmez olaydn

    diyecekler

    ve

    demir

    sopa

    ile

    vuracaklardr.

    Bu

    darbe

    ile

    o, yedi

    kat

    yerin

    dibine

    girecektir.

    Sonra

    onu

    ekip

    kabrine

    karacaklar,

    sonra

    tekrar

    vuracaklar

    ve

    bu

    hal

    yedi

    defa

    tekrar

    ede-

    cektir.

    Baz

    insanlarn

    amelleri,

    kyamete

    kadar

    hav-

    layacak

    olan

    bir

    kpek

    ekline

    getirilecektir.

    Baz

    insanlarn

    amelleri

    de domuz

    yavrusu

    ekline

    dndrlecektir.

    42

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    43/154

    KABR

    AZABININ

    ETLER

    Kabir

    azablar ok

    eitli

    olacaktr.

    Kii dn-

    yada

    en ok

    neden

    korkuyorsa

    kabrinde

    onunla

    azab

    olunacaktr.

    Pimanln fayda

    vermeyecei gn

    gelip

    at-

    madan nce

    Cenab-

    Halde'n

    bizi

    balamasn

    ve

    selmete

    karmasn

    dileriz.

    Rivayet

    olunur

    ki,

    slihlerden bir

    zt

    ldkten

    sonra

    ryada

    grld.

    Ona

    denildi ki:

    Halin

    nasl?

    u

    cevab

    verdi:

    Birgn

    abdestsiz

    namaz

    klmtm.

    O

    sebeple

    Cenab-

    Allah,

    benim

    bama

    bir ay

    musallat

    etti.

    Kabrimde

    beni

    korkutuyor.

    v

    Ona:

    Allah

    (C.C.)

    sana

    ne yapt?

    diye

    soruldu.

    O

    da

    u

    cevab

    verdi:

    Bir

    gn

    necasetten

    tam

    bir temizlik

    yapma-

    mtm.

    Bu

    sebeple

    Allah

    (C.C.)

    bana

    ateten

    bir

    elbise

    giydirdi.

    Kyamete

    kadar onun

    iinde kala-

    cam.

    Yine baka

    bir zat

    ryada

    grld.

    Ona:

    Allah (C.C.)

    sana ne yapt?

    diye

    soruldu.

    O

    da

    u

    cevab

    verdi:

    Yine baka

    bir

    zat

    ryada

    43

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    44/154

    Beni

    ykayan

    l ykayc

    bir ara

    beni kskv-

    rak yakalad.

    Teneir

    tahtasndaki

    ivilerde

    bana

    batp trmalad.

    Ben

    bundan byk ac

    duydum.

    Sabah olunca

    l

    ykayan

    kimseye ryadaki

    durum

    haber

    verildi.

    O

    da ly bir an serte yakalayp tuttuunu

    itiraf

    etti ve:

    Bu, benim

    iradem dnda oldu. dedi.

    Yine

    bir baka

    zat

    ryada grlmt.

    Ona:

    Halin

    nasl?

    Sen

    lmedin

    mi?

    diye

    soruldu.

    O da u

    cevab verdi:

    Evet, ben ldm.

    u

    anda

    iyi

    bir

    durumdaym. Ancak

    zerime

    toprak

    atld

    srada bir ta,

    kaburga

    kemiklerimi

    krd ve

    bana

    zarar

    verdi.

    Bu

    cevap

    zerine kabir

    ald.

    Gerekten

    de

    kaburga

    kemikleri krlm bul-

    dular.

    Yine

    bir

    baka

    zt,

    olunun ryasna girmiti.

    Ona

    yle

    dedi:

    Ey

    kt ocuk

    Babann kabrini dzelt,

    yamur

    bana

    eziyet

    verdi.

    Sabah

    olunca

    ocuk, babasnn

    kabrine

    bir

    adam

    gndererek

    durumu

    incelettirdi.

    Giden

    adam

    orada

    bir

    su ark buldu.

    Sel

    sular

    oradan

    gelerek

    kabri

    su

    ile

    doldur-

    mutu.

    44

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    45/154

    Yine

    bir

    A'rabi'den

    rivayete

    gre,

    o

    kimse,

    len

    olunu

    ryasnda

    grmt.

    Kendisine

    sordu:

    Allah (C.C.)

    sana ne

    ile

    muamele

    etti?

    ocuk

    dedi

    ki:

    Bana

    zarar

    verici

    bir

    ey

    yapmad.

    Ancak

    ben,

    falanca

    adamn

    petemal

    ile

    kefenlenip

    def-

    nolunmutum. O

    adam

    ise

    fsktr.

    Bu

    sebepten

    dolay

    azab

    eitleri

    ile

    beni kor-

    kuttu.

    Bu

    gibi

    haberlerde

    bize

    ulaan

    olaylarn

    ou

    genelde

    unu

    ifade

    ediyor

    ki,

    kabir ehli,

    bulunduk-

    lar yerde

    elem

    ve zdrap

    ekerler.

    Buna

    delil

    olmak

    zere

    Reslullah

    (S.A.V.)

    Efendimizden

    u

    Hadis-i

    erif

    rivayet

    edilmitir:

    J

    ^

    r

    3

    *

    ^

    ^

    J

    ^

    V>-

    Diri

    olan

    bir

    kimsenin

    evinde

    elem

    grd-

    gibi l de

    kabrinde

    elem

    grr,

    (Benzer

    ifade

    ile

    Bkz.

    Buhar-Cenaiz

    34-Mslim-Cenaiz

    17-Tirmizi-Cenaiz

    24,25-Nesai-Cenaiz

    14)

    Reslullah

    (S.A.V.)

    Efendimiz

    lnn

    kemik-

    lerini

    krmay

    yasaklamtr.

    Peygamberimiz

    birgn

    kabir

    kenarnda

    oturan

    bir

    adama

    rastlamt.

    Derhal o

    adam

    bundan me-

    netti

    ve

    yle

    buyurdu:

    llere

    kabirlerinde

    eziyet

    etmeyiniz.

    45

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    46/154

    Birgn

    Reslullah

    (S.A.V.)

    Efendimiz,

    annesi

    Amine

    'nin

    kabrini

    ziyaret

    etti

    ve

    alad.

    Onunla

    beraber

    olan

    sahabeler

    de

    aladlar.

    Efendimiz

    buyurdu

    ki:

    o

    ^

    o

    *

    jj

    JIJI

    O

    J|

    '

    '

    *

    *

    O

    s *

    * Q

    o^J

    /

    jj

    L*3U

    j^JI

    Ijjjj

    J

    OU

    U^J

    ^

    l

    Ben

    anneme

    istifar

    etmem

    iin

    Rab-

    bim'den

    izin

    talep

    ettim.

    Fakat

    o,

    bana

    izin

    vermedi.

    Sonra

    kabrini

    ziyaret

    iin

    izin

    talep

    ettim.

    Bu

    sefer

    talebimi

    kabul

    etti

    ve

    bana izin

    verdi.

    Dikkat

    edin

    Kabirleri

    ziyaret

    edin.

    nk

    onlar,

    lm

    hatrlatrlar.

    (Kabir

    ziyareti

    ile

    ilgili

    Bkz.

    Ibn-i

    Mce-Cenaiz

    47-Eb

    Davud-

    Cenaiz

    77-Tirmizi-Cenaiz

    6-Nesai-Cenaiz 101-

    Ahmed

    b. Hanbel

    2/441,

    3/23,48,

    5/355)

    Reslullah

    (S.A.V.)

    Efendimiz

    ziyaret

    iin

    ka-

    birlere

    geldii

    vakit

    yle

    derdi:

    -

    1

    46

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    47/154

    Mslmanlardan ve

    m'minlerden

    diyar

    ehline

    selm

    olsun.

    naallah

    bizler de

    size

    katlacaz.

    Siz,

    bizim

    iin

    ncsnz,

    biz de

    sizin

    iin

    tbileriz.

    Yarabbi,

    bizi ve

    onlar

    mafiret

    eyle.

    Atfnla

    muamele

    eyle,bizi ve

    onlar

    bala.

    (Bkz.

    Mslim-Tahare

    39-Ebu

    Davud-Cenaiz

    79

    -Nesai-Tahare

    109-bn-i

    Mce-Cenaiz

    36-

    Ahmed b.

    Hanbel

    2/300)

    Slih

    El-Mzeni

    diyor

    ki:

    Ulemadan

    bir

    zta:

    Hangi

    sebepten

    dolay

    kabirlerde

    namaz

    klmak

    yasak

    edilmitir?

    Diye

    sordum.

    O

    zt da:

    Bu

    konuda

    Hadis

    varid

    olmutur.

    diyerek

    u

    Hadis-i

    erifi

    gsterdi:

    Kabirler

    arasnda

    namaz

    klmaynz.

    n-

    k

    o,

    nihayeti

    olmayan

    bir

    hsranlktr.

    (l-

    nn

    kabri zerinde

    namaz

    klmak

    ile

    ilgili

    Bkz.

    Ebu

    Davud-Cenaiz

    71)

    Alimlerden

    bir zt

    diyor

    ki:

    Birgn

    Kabristanda

    namaz

    klyordum.

    Bir-

    den

    gzme,

    kabrinin

    zerinde

    oturan

    bir

    adam

    belirdi.

    Tpk

    babama

    benziyordu.

    47

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    48/154

    Korkarak

    hemen secdeye kapandm.

    Yine

    o

    ztn

    ifadesine gre,

    ban

    secdeden

    kaldrnca babasna benzeyen

    o kiinin azarlama-

    larna hedef

    oldu.

    yle

    diyordu:

    Btn

    geniliine ramen dnya sana

    dar gel-

    sin.

    Sen

    bir mddetten

    beri

    buraya geliyorsun ve

    namaznla

    bize

    eziyet veriyorsun.

    Sahih bir

    Hadis'de

    anlatldna

    gre

    Reslullah

    (S.A.V.)

    Efendimiz,

    babasnn

    kabri

    banda

    alayan

    bir

    ocua

    rastlamt.

    Ona olan merhametinden

    dolay kendisi

    de

    onunla

    beraber

    alad.

    Sonra

    buyurdu

    ki:

    O x '

    }

    %

    $

    * '

    0

    $

    Muhakkak

    ki l, ailesinin kendisi iin

    a-

    lamas sebebiyle elem

    duyar.

    (Mslim-Cenaiz

    17-Tirmizi-Cenaiz

    25-Nesai-Cenaiz

    15)

    Yani

    byle

    yapmak

    onu ok

    zer

    ve mahzun

    eder demektir.

    Ryada

    grlen nice lm kiiler vardr

    ki,

    onlara:

    Naslsn

    ya flan? diye sorulduu vakit

    yle

    der:

    Halim ktdr.

    Benim

    halimin

    kt

    oluu

    falan

    ve

    filan

    y-

    zndendir.

    Onlar

    benim

    zerime

    alamay ve ba-

    48

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    49/154

    Ancak zndklar

    bunu inkr ederler.

    Reslullah

    (S.A.V.)

    Efendimiz

    bir Hadis-i

    e-

    rifte

    yle

    buyurmaktadr:

    * * * * * *

    s

    *

    s &

    *

    -ulp

    ^jj

    VI

    -uU

    JLwi LjjI

    Sizden

    hi

    kimse yoktur

    ki, dnyada tan-

    d

    m'min

    kardeinin

    kabrine

    urayp

    ona

    selm versin

    de karln

    almam olsun.

    Bilkis

    onu tanr

    ve selmna

    karlk verir.

    (Benzer

    bir Hadis-i

    erif iin Bkz.

    Rmzu'I

    Ehdis

    sayfa/382)

    Rivayet

    edilir ki,

    fukahadan

    bir

    zt

    vasiyet

    et-

    meden

    vefat

    etmiti.

    Defnedildikten

    sonra

    gece

    ev halk

    zerinde

    doland

    durdu.

    Onlara

    yle

    dedi:

    Falancaya

    ziraatten bir

    miktar

    mahsul veriniz.

    Filancaya da

    uzun

    zamandan

    beri

    bende

    emanet

    bulunan

    kitabn

    veriniz.

    Sabah

    olunca

    herbiri

    grdklerini birbirlerine

    anlatrlar.

    Sonra

    ziraat mahsuln

    verdiler.

    Fakat

    kitab

    aradlar bulamadlar.

    Buna

    hayret

    etmilerdi.

    Aradan uzun

    bir

    mddet

    getikten

    sonra evin

    bir

    kesinde

    buldular.

    49

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    50/154

    Yine

    bir zt

    yle

    anlatyor:

    Babam,

    evde

    bize yaz

    retmesi

    iin bir

    -

    retmen tutmutu.

    Ksa bir sre sonra

    hocamz ld.

    Alt

    gn

    sonra

    kabrine

    gittik.

    Allah

    (C.C.)'n

    emrini

    konumaa

    baladk.

    O

    srada yanmzdan bir

    satc

    geti. Bir

    tabak

    incir satn aldk

    ve

    yedik.

    plerini

    de

    kabrin

    s-

    tne attk.

    Gece

    olunca babamz

    hocay ryasnda

    gr-

    m

    ve:

    Halin

    nasl?

    diye

    sormu.

    O

    da:

    yiyim

    ama

    senin ocuklarn benim kabrimi

    plk

    yapt-

    lar ve aleyhimde

    kt szler konutular.

    demi.

    Sabah

    olunca

    babamz

    grd

    ryay

    ve

    ho-

    cann uyarlarn

    anlatt

    ve bize

    ok kzd.

    Bunun

    zerine

    biz de

    yaptklarmza

    ok pi-

    man

    olduk.

    Babamzdan

    af

    dileyip

    Allah

    (C.C.)'a

    dua ettik:

    Ey

    mnezzeh olan

    Rabbimiz Hocamz

    bize

    dnyada

    ders

    verdii

    gibi

    ahiiette.de bize

    edep dersi vermee devam

    ediyor.

    dedik.

    f

    M 'MNLERN DRT HAL

    Kabir

    ehli

    m'minler drt

    hl

    zere

    bulunur-

    lar:

    1-

    Onlardan

    bazlar

    gz

    akp

    kabre

    dnceye

    ve cesed

    ryp topraa dnnceye

    kadar

    ayak

    topuu

    zerinde

    dururlar.

    Cesed

    tamamen

    topraa dntkten

    sonra

    50

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    51/154

    dnya semai hari, melekt

    aleminde srekli

    ola-

    rak dolarlar.

    2-

    Bazlar da

    vardr ki, Allah

    (C.C.)

    kendileri-

    ne

    hafif uyku gibi bir hal

    verir. Onlar birinci defa

    Sr'a

    flenip

    de

    uyanncaya

    kadar

    Allah

    (C.C.)'n

    kendilerine

    ne yaptn

    bilmezler.

    Birinci Sr'la

    beraber

    uyanp

    tekrar

    lrler.

    3-

    Bazlan

    da

    vardr

    ki,

    onlar kabirlerinde an-

    cak iki

    veya

    ay

    kalrlar. Sonra Allah (C.C.) ta-

    rafndan

    bir

    ku gibi

    terkib edilirler

    ve

    cennete

    uarlar.

    Sahih bir Hadis-i erifte eriat

    sahibi Peygam-

    ber

    (S.A.V.) Efendimiz yle

    buyurmaktadr:

    M'minin

    soluu, bir

    ku

    ile

    beraber

    cen-

    net

    aacnda

    aslr. (Nesai-Cenaiz

    117)

    Yine Resulullah

    (S.

    A.

    V.).

    Efendimize ehidle-

    rin ruhlarndan sorulunca yle

    buyurmutur:

    ehiderin

    ruhlar yeil

    kularn kursakla-

    rnda

    onlarla beraber

    cennet aacnda

    aslr.

    I

    51

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    52/154

    (Benzer

    ifadelerle

    Bkz. Msli-mare

    121-Ebu

    Davud-Cihad

    25-Tirmizi-Tefsirussure

    3-bn-i

    Mce-Cenaiz

    4-Deylemi-Cihad

    18-Ahmed

    b.

    Hanbel

    1/266, 6/286)

    4- Bazlan

    da

    vardr

    ki,

    gzleri

    hayata

    kapan-

    d

    andan

    itibaren

    ycelere kaldrlr ve

    sr'a f-

    leninceye

    kadar

    orada

    tutulur.

    Bu

    drdnc

    gurup

    Peygamberlere,

    Velilere,

    Seilmi

    kullara

    mahsustur.

    Onlardan

    bir

    ksm

    kyamete

    kadar

    yeryznde

    dolap

    dururlar.

    ok

    kere

    de

    geceleri

    grnrler.

    Hz.

    Ebu

    Bekir

    Sddk (R.A.)

    ve Hz.

    mer

    El-

    Frk

    (R.A.)'

    m

    onlardan olduklarn

    zannediyo-

    rum.

    Reslullah

    (S.A.V.)

    Efendimize

    gelince,

    onun

    iin

    her

    lemde de

    serbest

    dolama

    ruhsat

    ve-

    rilmitir.

    Buna iaret

    olmak

    zere Efendimiz yle bu-

    yurmutur:

    0 O

    *

    0*0

    * * * 0 O

    ^

    / ^/O /

    0

    Benim, Allah

    (C.C.)'a

    en

    kymetli

    olmam,

    beni

    lemden

    daha

    ok

    dnyada

    bir

    ak

    ma-

    sndandr.

    (Ademoullar

    iinde

    Reslullah

    52

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    53/154

    (S.A.V.)

    Efendimizin

    Allah

    (C.C.)'a

    en

    kerm

    oluu

    ile

    ilgili

    Bkz.

    Tirmizi-Menakb

    1-Darim-

    Mukaddime

    8)

    On

    tane

    de

    otuz eder.

    Hz.

    Hseyin

    (R.A.)'da

    Hicr

    otuzuncu

    yln

    banda

    katlolunmutu

    da btn

    yeryz

    halkna

    gazab

    edilmi ve

    kendisi

    gkyzne

    ykseltilmi-

    ti.

    Salihlerden

    bir zt

    ryasnda

    bunu

    grd

    de

    Peygamber

    (S.A.

    V.)

    Efendimize:

    Anam

    babam

    sana

    feda olsun

    ya

    Reslallah

    mmetin

    fitnesi

    hakkndaki

    grn

    nedir?

    dedi.

    Efendimiz

    buyurdu

    ki:

    Allah

    (C.C.)

    onlarn

    fitnesini

    artrsn.

    Onlar

    Hseyin'i

    ldrdler

    ve benim

    onda-

    ki

    hukukumu

    muhafaza

    etmediler.

    Bazlar

    yedinci

    kat

    semay

    semilerdir.

    Mesel

    Hz.

    brahim

    Aleyhisselm

    gibi.

    Hz.

    sa da

    beinci

    kat

    semay

    semitir.

    Esasen

    btn

    gklerde

    Nebi'ler

    ve

    Resl'ler

    vardr.

    Oradan

    dar

    kamazlar

    ve

    oray

    terk

    ede-

    mezler.

    Onlarn,

    bulunduklar

    yeri seme

    haklan

    yok-

    tur.

    Ancak

    Hz. brahim,

    Hz.

    Musa,

    Hz.

    sa

    v

    Ve Hz.

    Muhammed

    (S.A.V.)

    Efendimiz

    ser-

    53

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    54/154

    besttirler. Onlar, lemlerden

    dilediklerinde

    kolay-

    ca

    dolarlar.

    Cenab- Hakk'n

    veli

    kullarna

    gelince,

    onlar-

    dan bazlar dnya

    hayatndaki gibi

    yaarlar.

    Mesel

    Ebu

    Yezid'den

    rivayet

    olunduuna

    gre

    o

    kendisi, Ar'n

    altnda

    kurulan

    sofradan

    yemekte-

    dir.

    te

    kabir

    ehli

    eitli hallerle

    hallenirler.

    Kimisi azab olunur,

    Kimisi merhamet

    olunur,

    Kimisi

    aalanr,

    Kimileri

    de ikram olunurlar.

    Dnya hayat son bulup

    lm ile kendilerinden

    intikam

    alnanlara geni

    yerler

    daraltlr.

    Bazen de

    gznden perde

    kaldrlr.

    O,

    onlar

    grr ve duru-

    munu anlar.

    Ben,

    gznden

    sr

    perdesi

    kaldrlm

    keif

    eh-

    li

    bir zt grmtm.

    O

    zt,

    lm

    olan oluna bakt da

    sanki bayl-

    m gibi olan lnn

    ayldn

    grd.

    Bu

    gibi

    melekt eyler,

    ancak Cenab- Hak'n

    ltf-u

    keremine ulam olanlara ve

    onlarn

    yolun-

    da gidenlere

    malm

    olur.

    iine daldmz

    sr

    deryasndan

    bize

    de

    bolea

    nasib etmesini Allah

    (C.C.)'dan

    dileriz.

    T ki, bu

    sayede

    ek

    ve

    pheler

    tamamen yok olup

    gitsin.

    54

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    55/154

    NSANLARIN

    DURUMLARI

    insanlarn iman ve

    amel derecelerine

    gre du-

    rumlar ortaya kar.

    Bazlar

    sadece cuma

    ve bay-

    ramlar

    bilirler.

    Bir

    kii

    lp

    dnyadan ayrlnca

    vazifeli

    me-

    lekler

    onun evresinde

    toplanrlar ve

    onu tanrlar.

    Baz

    insanlar

    hanmlarndan

    dolay

    sorguya

    ekilirler.

    Bazlar babalarndan

    dolay,

    kimileri

    de

    o-

    cuklarndan

    dolay

    sorguya

    ekilirler.

    Herbiri

    onlara kar

    vazifelerini

    yapp yapma-

    dklarndan

    sorulur.

    Belki

    de

    en

    yaknlarmzdan

    biri

    ld vakit

    onlarn

    hibiri onlar

    felkete

    drecek

    eyden

    korumaa

    almazlar ve

    bylece

    o da Yahudi ve-

    ya

    Hiristiyan

    olarak

    lp

    onlarn

    askerlerinden

    olur

    Rivayet

    olunur

    ki,

    bir

    zt

    ryada

    grlmt.

    Ona:

    Allah

    (C.C.)

    sana

    ne ile

    muamele

    etti? Diye

    soruldu.

    O

    da

    u

    cevab verdi:

    Ben,

    falan ve

    filan...

    bylece

    be kiinin

    adn

    sayd ve

    byk

    nimetler

    iinde

    olduklarm

    syledi.

    O

    zt ve

    arkadalar Haricler

    tarafndan

    ehid

    edilmilerdi.

    Daha

    sonra en yakn bir

    komusunu

    sordular:

    55

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    56/154

    Allah

    (C.C.) ona

    ne

    muamele

    etti?

    Bu soru zerine

    yle dedi:

    Biz

    onu hi

    grmedik.

    O

    kt

    kii kendisini

    denize

    att

    ve

    boularak

    ld.

    Zannedersem

    o,

    intihar

    edip canna

    kyanlarla

    beraberdir.

    Buhar'nin

    Sahih'inde

    rivayet

    olunduuna

    g-

    re

    Reslullah

    (S.A.V.) Efendimiz

    yle

    buyur-

    mutur:

    * *

    '

    f

    *+

    *

    M*

    Ov

    *

    +

    o jjxx

    Kim

    kendisini

    bir

    demirle

    ldrrse

    (inti-

    har ederse)

    Kyamet gn

    o demir

    paras

    elin-

    de

    olduu

    halde gelir

    ve

    cehennemin

    ortasnda

    onunla

    vurulur.

    Ebed

    olarak

    da orada kalr.

    Kim

    de bir

    dadan

    aa

    kendisini

    atp

    inti-

    har

    ederse,

    o

    kimse

    de

    cehennem

    ateine at-

    lr.

    (Buhar-Cenaiz

    83,

    Edeb

    44-Mslim-man

    175-Tirmizi-man

    16-Nesai-man

    7-Ahmed

    b.

    Hanbel

    2/254,

    4/22)

    Rivayet

    olunur

    ki,

    Hz.

    Msa

    Aleyhisselm,

    Hz. Adem Aleyhisselm

    'a

    rastlad

    ve

    ona yle

    56

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    57/154

    dedi:

    Ey

    Adem

    Cenab-

    Hakk,

    kendi

    kudret

    eliyle

    seni

    seip

    halife

    kld,

    Kendi

    ruhundan

    sana

    fledii,

    Seni

    kble

    ittihaz

    ettirip

    melekleri

    sana

    secde

    ettirdii

    ve

    seni

    cennetine

    koydurduu

    halde

    sen

    niin

    ona

    isyan

    ettin?

    Hz.

    Adem,

    ona u

    cevab verdi:

    Ey

    Musa

    Sen

    de

    Cenab-

    Allah'n

    konumasna

    mazhar

    olmu

    bir

    kimsesin.

    Sana

    Tevrat

    indirdi.

    Sen o

    Tevratta

    grmedin

    mi ki:

    Adem

    Rabbi-

    ne

    si

    oldu. yazmaktadr.

    Hz.

    Musa:

    Evet

    dedi.

    Hz.

    Adem:

    Bana

    taktir

    olunan su,

    vukuunda ka

    sene

    nce

    Levh-i

    Mahfuz'da

    yazlmtr?

    Diye

    sordu.

    Hz.

    Musa

    cevap

    verdi:

    Sen

    o

    fiili

    ilemeden

    elli

    bin

    yl

    nce

    yazl-

    mtr.

    Bunun

    zerine

    Hz.

    Adem

    dedi

    ki:

    Ey

    Musa

    Ben o

    fiili

    ilemeden

    elli

    bin

    yl

    nce

    takdir

    olunan

    bir

    sutan

    dolay

    beni

    knyor

    musun?

    Buhar'nin

    rivayetine

    gre

    Reslullah

    (S.A.V.)

    Efendimiz

    sra

    ve

    Mi'rac

    gecesi

    Peygamberlere

    57

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    58/154

    imam

    olmu

    ve

    onlara

    iki

    rekat

    namaz

    kldrm-

    tr.

    Efendimiz

    o

    gece

    pek

    ok

    Peygamberle

    selmlamt.

    Hz.

    Hrn

    Aleyhisselm'a

    selm

    vermi,

    ona

    ve

    mmetine

    rahmet

    dilemitir.

    Yine

    Hz.

    dris

    Aleyhisslm'a

    selm

    vermi,

    ona

    ve

    mmetine

    de

    rahmet

    dilemitir.

    Oysa ki,

    onlarn

    hepsi

    bu

    dnyadan

    gm-

    lerdi.

    Onlar

    ancak

    bir

    eit

    melek

    hayat

    yaamakta-

    drlar.

    Bu

    hayattan

    sonra

    ikinci

    bir

    hayat

    vardr.

    Birinci

    hayat

    ise,

    onlar,

    nefisleri

    zerine

    eha-

    det

    ettirdii

    gndr.

    Hakk

    Tel

    buyurdu

    ki:

    Ben

    sizin

    Rabbiniz

    deil

    miyim?

    Onlar

    da:

    Evet

    sen

    bizim

    Rabbimizsin.

    hid

    olduk

    dedi-

    ler.

    (Bkz.

    A'raf

    7/172)

    O hayat,

    dnyev

    hayattan

    saylmaz.

    nk

    o,

    eitli

    nimetlerle

    donatlarak

    emre

    mde

    kln-

    mtr.

    Reslullah

    (S.A.V.)

    Efendimiz

    buyuruyor

    ki:

    58

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    59/154

    nsanlar

    uykudadrlar.

    Ancak

    ldkleri

    zaman

    uyanrlar

    (nsanlarn

    gaflet

    uykusun*

    da

    olmalarna

    ramen

    Reslullah

    (S.A.V.)

    Efendimizin

    kalbinin

    uyank

    oluuna

    dair

    Bkz.

    Tirmizi-Edeb 76)

    te

    dnya

    hayatna

    gzlerini

    yumduktan

    sonra

    llerin

    halleri

    byledir.

    Bazlar

    bir

    yerde

    mekn tutup

    kalrlar.

    Bazlar

    kendilerine

    verilen

    ruhsatla

    dolarlar.

    B

    azlan

    dvlr,

    Bazlan

    azab

    olunur.

    Btn

    bunlarn

    doruluuna

    Cenab-

    Hakk'n

    u

    ayet-i

    kerimesi

    delalet

    etmektedir:

    //O

    j

    / //

    O/

    /

    }

    O

    s

    *

    (Azab

    eitlerinden

    biri de)

    atedir

    ki,

    on-

    lar

    sabah

    akam o

    atee

    sokulurlar.

    Kyametin

    kopaca

    gn

    de:

    Firavun

    ailesi-

    ni

    azabn

    en

    etinine

    sokun

    (denilecek)

    (M'min 40/46)

    59

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    60/154

    KIYAMETN

    HALLER

    Sr'a

    flenmeden

    nce

    Yce Allah

    (C.C.) k-

    yametin

    kopmasm

    murad

    edince

    dalar

    uuacak

    ve

    bulutlar gibi

    yryecektir.

    Denizler

    birbirine karacak,

    Gne

    drlp

    sndrlecek,

    Yldzlar kararp decek,

    Gkyz

    glya

    kokusu

    haline

    gelecek

    ve

    rzgrn hareketi

    gibi

    deveran edip

    dolaacak.

    Yeryz

    iddetli

    depremlere

    sahne

    olacak,

    ba-

    zen drlp

    toplanacak,

    sklacak

    ve

    bazen

    de

    geveyecektir.

    Nihayet

    Allah (C.C.) btn

    kinatn

    soyutlan-

    masn emredecek,

    Yedi

    kat yerde,

    Yedi

    kat gkte,

    Ve

    Krs'de

    hibir

    canl

    varlk

    kalmayacaktr.

    Sonra Yce Allah

    (C.C.) makamda

    tecelli

    ede-

    cek,

    Yedi

    kat

    gkleri

    sandan,

    Yedi

    kat yerleri

    de solundan

    yakalayacak

    ve

    yle

    hitab edecektir:

    Sen

    ey dnya Ey

    dnyack

    Nerde senin

    erbabm?

    Nerde

    ashabn?

    Muhabbetinle

    onlar

    fitneye

    drdn.

    Onlar

    ahiretlerine

    hazrlanmaktan

    megul

    ettin.

    Sonra diledii

    gibi

    kendi nefsini ver.

    60

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    61/154

    Srekli

    bk

    kalmakla,

    Devaml izzet

    sahibi

    olmakla,

    Ezici bir

    kudrete mlik

    olmakla

    iftihar eder.

    Daha sonra

    yle

    seslenir:

    Bugn

    hkmranlk kimindir?

    (M'min

    40/16)

    Hi kimse

    bu

    soruya

    cevap

    veremez.

    Bunun

    zerine

    Allah (C.C.)

    yine

    kendisi

    cevap

    verir:

    Kahhr

    olan tek

    Allah'ndr.

    (Bkz.

    M'min 40/16)

    Bundan

    sonra

    gkleri

    bir

    parmak

    zerine,

    Yerleri de bir

    parmak zerine

    alr.

    Onlar

    sallar ve yle

    nida

    eder:

    Ben,

    hesaba

    eken mutlak kudret

    sahibiyim.

    Bana

    irk

    koan,

    Benim

    rzkm yiyen

    ve benden

    bakasna

    ta-

    pan putperestler

    nerede?

    Benim

    rzkmla

    bana kar

    masiyete

    g

    bulan-

    lar nerede?

    Byklk

    taslayanlar

    nerede?

    61

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    62/154

    Yine

    daha nce yapt gibi

    nida eder:

    Bugn

    hkmranlk kimindir?

    Sonra Yce Allah

    (C.C.) diledii

    bir mddet

    kadar

    yle kalr.

    Sonra

    yine

    kendisi

    cevaplar.

    Allah (C.C.) cennetlerindeki

    hurilerin ve

    o-

    cuklarn kulaklarna

    misal

    verir.

    Sonra Hakk

    Tel Hazretleri

    cehennemden

    bir

    gedik aar ve o

    gedikten

    cehennem alevi

    dar

    -

    kar.

    Bylece

    cehennemde

    yand

    gibi

    ondrt

    de-

    nizde

    birden yanverir.

    Onlardan

    bir damla bile kalmaz ve

    yerlerini

    si-

    yah

    bir

    ekil

    olarak brakr.

    Gkler

    ise,

    sanki sv

    ya

    bulanklnda

    ve

    erimi

    bakr

    madeni

    gibi olur.

    Alev,

    gkyz

    snrna

    yaklanca

    Allah

    (C.C.)

    onu

    ykselmekten

    meneder.

    Ate

    sner,

    Alev ykselmez.

    Sonra sbhanehu

    ve

    Tel

    Hazretleri,

    Ar'n

    hazinelerinden

    bir depo

    aar.

    Orada hayat denizi vardr.

    Allah

    (C.C.)

    oradan

    yeryzne yamur

    yad-

    rr.

    O yamurun taneleri

    sanki

    erkeklerin

    menisi

    gibidir.

    Onu,

    susuzluktan

    len

    yeryzne

    atar

    da

    o

    der-

    hal canlanr

    ve sallanr.

    62

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    63/154

    Her taraf sular kaplayncaya kadar

    yamur

    yamaya devam eder.

    Nihayet sular krk zira' miktar ykselir.

    Bu srada

    btn

    mahlkat, kuyruk

    sokumun-

    dan

    yaratlr.

    Hadis-i erifte zikredildiine gre,

    insann ya-

    ratlmas

    kuyruk

    sokumu

    kemiinden

    balamtr.

    Ahirette

    yine

    ondan

    balanarak

    yeniden halkolu-

    nacaktr.

    >

    0/ o

    ;

    ^

    /ii /i

    /

    xji

    j

    o /

    / j /

    O, kuyruk sokumu kemiidir.

    Btn mahikat ondan terkib olunur (yara-

    tlr) (Buhar-Tefsirussure

    78-Mslim-Fiten

    141,143-bn-i

    Mce-Zhd

    32-Ahmed

    b.

    Hanbel

    2/315)

    Baka

    bir

    rivayette

    kii

    tamamen

    rr, ancak

    kuyruk sokumu kemii

    hari.

    nk

    ilk

    defa on-

    dan baland, ikinci

    yaratl

    da

    ondan

    balayacak-

    tr.

    yy y Oy*

    y O O y

    Oy

    j* %

    Oyy

    y y

    yy s

    *

    &

    IJter

    ey insandan rr, gider.

    Ancak

    kuy-

    ruk

    sokumu

    kemii

    hari.

    (

    Buhar-Tefsirus-

    sure

    39-Ebu

    Davud-Snne 22-Nesai-Cenaiz

    63

  • 7/23/2019 Imam Gazali - Ahiret Aleminin Sirlari_text

    64/154

    117-Ahmed

    b. Hanbel

    3/28)

    O,

    nohut

    byklnde

    bir kemiktir.

    Onun

    ilii

    yoktur.

    Btn

    cesedler,

    kabirlerinde

    ondan

    biterler.

    Tpk

    hububatn

    bittii

    gibi.

    Reslullah

    (S.A.V.)

    Efendimiz

    yine

    yle

    bu-

    yurmaktadr:

    v

    j*j

    c^-

    ur

    j~~i

    fi.u

    \

    j

    Sonra Allah

    (C.C.)

    su indirir.

    Bunun

    zerine

    onlar

    da

    hububatn

    bittii

    gibi

    hemen

    bitiverirler.

    (Buhar-Tefsirussure

    78-Mslim-Fiten

    141)

    Nihayet herkes

    birbirine

    karr.

    nsanlarn

    okluundan

    dolay

    bir

    de

    bakarsn

    ki, unun

    ba, bunun

    omuzu yanndadr.

    Bunun

    eli, unun

    gvdesi

    yanndadr.

    Allah

    (C.C.yn u kavl-i

    erifinden

    murad

    olu-

    nan

    mana budur:

    ^UT Ujup-

    j

    p+i*

    J>

    ji\

    U UJp j

    Muhakkak

    ki

    biz, toprak,

    onlarn

    bedenle-

    rinden

    neleri yeyip

    eksilttiini

    bilmiizdir.

    Bi-

    zim

    katmzda

    (her

    eyi)

    tesbit

    eden

    bir

    kitap

    (Levh-i Mahfz)

    vardr.

    (Kaf

    50/4)

    64