1

Çeviri tarihi: 05.04.2013

IMDS 001 TAVSİYESİ

(IMDS RECOMMENDATION 001)

ÇEVİREN

Mehmet Ertan ŞENER (AIOS IMDS Sorumlusu)

2

ÖNSÖZ

Bu çeviri IMDS 001 Tavsiyesinin, 08.02.2012 tarihli, V11 sürümüne aittir. Bu çeviri; AIOS tarafından hazırlanmış olup, Türk menşêli tedarikçi firmaların, IMDS Sistemi ile ilgili Türkçe doküman bulma konusunda karşılaştıkları sıkıntıları aşmalarına yardımcı olabilmek amacı ile hazırlanmıştır. Çeviriden kaynaklı hatalar olabilir, bu sebeple çeviri, metnin orjinali karşılaştırılarak kullanılmalıdır. Çevirideki hatalardan kaynaklanabilecek problemlerden AIOS sorumlu değildir.

FOREWORD

This translation is prepared according to V11 of IMDS Recommendation 001 dated 08.02.2012.

This translation has been prepared by AIOS to help Turkish suppliers to defeat the handicaps of

finding Turkish translation of the documents related with IMDS System.

This document may contain some mistakes due to the incorrect translation. Because of this reason,

this document should be compared with the original when it is used.

AIOS doesn’t liable for any problems occurs from translation mistakes.

3

IMDS Genel Kural ve Ilkeleri

IMDS 001 Ağustos 2012

IMDS Malzeme Veri Sayfası (MDS) için Genel Kural ve Ilkeler

İçerik 1 Amaç 2

2 Referanslar 2

3 Genel IMDS Raporlaması ve Değişiklik Yönetimi 3

3.1 Genel Raporlama 3

3.2 Değişiklik Yönetimi 3

4 Veri sayfaları (MDS’ler / Modül’ler) 5

4.1 Yapı 5

4.2 “Komponent”ler 6

4.3 “Yarı-komponent”ler 7

4.4 “Malzeme”ler 8

4.5 “Ham madde”ler 15

5 Özel Durumlar 19

5.1 Plasik Masterbatch’lerdeki (Çok) Gizli Maddeler 19

5.2 Flat BOM (FBOM) Raporlama Yöntemi 20

6 Tavsiye (Recommendation) 001 Sürüm ve Düzeltmeleri 21

6.1 Sürüm 21

6.2 Düzeltmeler 21

4

1 Amaç Bu doküman; IMDS veri sayfaları (MDS’ler) oluşturmak için kullanılan temel gereklikler ile “Komponent”, “Yarı-Komponent” ve “Malzeme”leri tanımlar. Bu gerekliliklere uygun hareket edilerek, uygulanabilir yasal yükümlülükleri karşılamak için ihtiyaç duyulan yüksek kaliteli ve tutarlı verinin oluşturulması desteklenmiş olacaktır. Bu gereklilikler, IMDS’i onaylayan ve tedarik zinciri boyunca geçerli olan uyumlu hale getirilmiş (harmonize) kuralları tanımlayan tüm otomobil imalatçıları tarafından kabul edilmiştir. Bu kural ve ilkelere uygun hareket edilerek, malzeme veri transferinin etkin bir şekilde yapılması desteklenecektir. Ne var ki, uyumlu hale getirilmemiş (harmonize edilmemiş) bir takım ilave müşteri özel talepleri olabilir. Müşteri özel IMDS talepleri, ilgili müşteri şartnameleri içerisinde yayınlanır. Bir MDS’nin reddi ile ilgili sorular müşteriye yönlendirilir, bu soruları IMDS yardım masası (helpdesk) cevaplamaz.

Bu dokümanın her bir bölümü, geçerli kurallar ve ilkeler dahilinde, bir MDS’nin elemanlarının genel tanımlarını verir.

Kurallar, zorunlu gerekliliklerdir. (IMDS veya IMDS kullanan firmaların her ikisi için de) Ilkeler, tedarik zinciri boyunca genellikle en iyi uygulama olarak kabul edilir. Bu dokümanda belirtilen kuralların dışına çıkılması durumunda, sistem bir IMDS hatası (Error) veya uyarısı (Warning) verir. MDS oluşturmaktan sorumlu personel aşağıdakilere dikkat etmelidir: a) Bünyesinde hatalar (Error) barındıran bir MDS, IMDS sistemi içinde; yollanamaz (sent) /

önerilemez (proposed) / yayınlanamaz (published) / iç yayını yapılamaz (internally released)

b) Bünyesinde uyarılar (Warning) barındıran bir MDS, IMDS sistemi içinde; yollanabilir (sent) / önerilebilir (proposed) / yayınlanabilir (published) / kendi içinde yayınlanabilir (internally released) ancak müşteri tarafından red edilebilir. Uyarılar, kurallar ve ilkelerdeki sapmalara dikkat çekmek için tasarlanmıştır. Bir inceleme sonucu, uyarının geçersiz olduğu belirlenebilir, bu durumda müşteri, kurallar ve ilkeler ışığında MDS’yi kabul etmek zorundadır.

c) IMDS kontrol prosedürü tarafından kontrol edilmeyen bazı kurallar nedeni ile herhangi bir uyarı veya hata mesajı oluşmamasına rağmen, MDS alıcısı, bu dokümanda verilmiş olan herhangi bir kuralda aykırılık tespit ederse, MDS’yi red edebilir. Müşterinin, MDS’nin reddine sebep olan kurallara uyması talep edilebilir.

2 Referanslar Bu dokümanda bahsedilen ilave referanslardır aşağıdadır:

• GADSL (Global Automotive Declerable Substance List; http://www.gadsl.org) • Renault BGO Listesi (Renault beyan edilebilir Ham maddeler listesi) • Tüm IMDS tavsiyeleri • ISO 1043 (Plastikler – Semboller ve Kısaltmalar) • ISO 1629 (Lastikler ve kafesler – Terminoloji) • ISO 9000 (Kalite yönetim sistemi – Temelleri ve kullanılan terimler) • ISO 18064 (Termoplastik elastomerler – Terminoloji ve Kısaltmalar) • VDA Vol. 2 (Otomotiv endüstrisinde kalite yönetimi – Tedariğin kalite güvencesi) • VDA 231-106 (Motorlu araç yapısındaki malzeme sınıflandırması – yapı ve terminoloji) • Diğer malzemeler ile ilgili uluslararası standartlar • Diğer OEM Ham madde standartları • IMDS Sıkça Sorulan Sorular (SSS) (http://www.mdsystem.com → Public Pages → FAQ)

5

3 Genel IMDS Raporlaması ve Değişiklik Yönetimi

3.1 Genel Raporlama IMDS kullanan firmalar üzerinden veri akışı, otomotiv tedarik zinciri üzerinden “Malzeme” ve “Komponent” akışını yansıtmak zorundadır. Akış, “Malzeme”lerin ilk defa tedarik zincirine tanıtılması ile başlar. “Malzeme” verisi tedarik zinciri üzerinden iletilir (tiern, tiern-1,... otomobil imalatçısı). Malzeme formülasyonuna ait veri raporlamasının doğruluğunu garanti altına alabilmek için veriyi oluşturan, gerekliliklerin tedarik zinciri akış yönünde iletildiğinden emin olmalıdır. Genellikle, tedarik zinciri boyunca kullanılan tüm “Komponent”ler ve “Malzeme”ler ifşa edilmelidir. Müşternin talep etmesi halinde, IMDS raporlamasından faydalanılan tedarikçi, kendi alt seviye tedarikçilerinden topladığı tüm malzemeler ile ilgili her bir kanıtı ispatlamalıdır.

Kural / İlke Açıklama

Kural 3.1.A Malzeme verisi, tedarik zinciri boyunca, akış yönünde iletilmelidir. (tiern → tiern-1 → ... otomobil imalatçısı)

3.2 Değişiklik Yönetimi Bu bölüm MDS’lerin Revize edilmesi, güncellenmesi ve/veya tekrar sunulması ile ilgili şartları tanımlar. Aşağıdaki kurallar, yürürlükteki kalite güvence ilkelerinin geçerliliklerini etkilemez. (Ör: VDA Vol.2, QS 9000 / PPAP gibi)

3.2.1 MDS Değişiklikleriyle İlgi Temel Kurallar Tanımlanan parça veya malzeme sisteme ilk defa tanıtıldığında, yeni bir MDS oluşturulması gerekir. Aşağıdaki tablodaki kurallar ve ilkeler ile tanımlanan çeşitli durumlar, mevcut bir veri sayfasında değişikliğe neden olur. Değişikliğe neden olan duruma bağlı olarak, yeni bir MDS (Yeni MDS ID’si) oluşturmak veya var olan bir MDS’yi güncellemek gerekir (Yeni Sürüm). Aşağıdaki kurallar, “Yayınlanmış” (Published) MDS’ler için olduğu kadar, belirli bir müşteriye yollanan MDS’ler için de geçerlidir. (Şekil 1’e bakınız)

Kural / İlke Açıklama

Kural 3.2.1.A Yeni bir parça veya malzeme bir müşteriye ilk defa tanıtıldığı zaman, eğer parça veya “Malzeme” tedarikçi tarafı için de yeni ise, yeni bir MDS (New MDS ID) oluşturulmalıdır. Eğer parça veya malzeme tedarikçi tarafı için yeni değil ise tedarikçi, mevcut MDS’sinin en güncel sürümüne, müşterisini yeni bir alıcı olarak ilave eder.

Kural 3.2.1.B Yeni malzeme(ler)in ilavesi veya bir parçanın içeriğinde mevcut bulunan raporlanmış malzeme(ler)in çıkarılması için MDS’de “Değişiklik” (Revision) yapılması ve “Tekrar Sunum” (Resubmission) yapılması gerekir.

Kural 3.2.1.C Bir parçanın, üretim resminde veya müşteri gerekliliklerinde listelenmiş olan izin verilen sapma değerini aşan kütle değişimi için, ilgili MDS’de “Değişiklik” (Revision) yapılması ve “Tekrar Sunum” (Resubmission) yapılması gerekir. Belirli bir zaman dilimi içinde yapılan küçük değişiklikler, kayda değer bir hâl alana kadar biriktirilebilirler. Bu durumda MDS’nin “Tekrar Sunum”unun (Resubmission) yapılması gerekir. Müşteri, değişimin kayda değer olup olmadığını “Kalite Yönetim İlkeleri”ne göre belirleyebilir.

6

Kural 3.2.1.D GADSL’de (Renault tedarikçileri için: BGO Listesi) bir değişiklik yapıldığı zaman, ağaç yapısında en az bir Joker/Wildcard bulunan MDS’ler, Joker/Wildcard ile gizlenmiş ham maddenin artık “Beyan Edilebilir” (Declerable) veya “Yasaklanmış” (Prohibited) olarak değiştirilip, değiştirilmediğini belirlemek için mutlaka gözden geçirilmelidirler. Buna ek olarak, “Gizli” (Confidential) olarak işaretlenmiş tüm ham maddelerin içeriğindeki herhangi bir gizli maddenin, “Beyan Edilebilir” (Declerable) veya “Yasaklanmış” (Prohibited) olarak değiştirilip, değiştirilmediğini belirleyebilmesi için bu denetimden geçirilmelidir. Bu durumda, yasada belirtilen tarihte, “Beyan Edilebilir” (Declerable) veya “Yasaklanmış” (Prohibited) ham maddelerin hepsi ifşâ edilmiş olarak değiştirilerek “Tekrar Sunum” (Resubmission) yapılması gerekir. Eğer bir tarih belirtilmemiş ise veya belirtilen tarih 6 aydan daha uzun ise, “Tekrar Sunum” (Resubmission) işlemi, GADSL’nin yayın tarihinden itibaren 6 ay içerisinde gerçekleştirilmelidir. (OEM’ler daha uzun bir tarih belirleyebilirler.)

Kural 3.2.1.E Eğer yeni bir değişiklik gerekli ise, düzenlenecek “İçerik” (Ingredients) sekmesinde, IMDS Kuralları ve “Tavsiyeleri”nin (Recommendations) en güncel hallerine bağlı kalınmalıdır. Eğer IMDS herhangi bir “Hata” (Error) mesajı oluşturmamış ise; bir ağaç yapısının, müşteriye daha önceden “Önerilmiş” (Proposed) ve müşteri tarafından “Kabul Edilmiş” (Accepted) bölümlerinin güncellenmesine gerek yoktur.

3.2.2 Yeni IMDS ID’si mi? - Yeni “Sürüm” (Version) mu?

Yeni bir IMDS ID’si ile bir MDS oluşturulması (Tamamen yeni bir MDS veya mevcut bir MDS’in “Kopyası” (Copy)) ve “Tekrar Sunum” (Resubmission) yapılması gerektiğinde veya mevcut bir MDS’nin yeni bir “Sürüm”ü (aynı IMDS ID’nin daha üst bir “Sürüm”ü) gerekli olduğunda takip edilmesi gereken kuralları açıklar. Aşağıdaki kurallar, “Yayınlanmış” (Published) MDS’ler için olduğu kadar, belirli bir müşteriye yollanan MDS’ler için geçerlidir.

Kural / İlke Açıklama

Kural 3.2.2.A Müşteriniz tarafından aksi bildirilmedikçe, yeni bir müşteri parça numarası, yeni bir MDS oluşturulmasını gerektirir (yeni IMDS ID’si)

Kural 3.2.2.B Aynı müşteri parça numarasının içeriği güncellendiğinde, yeni bir MDS “Sürüm”ü gerekir. (Aynı IMDS ID, daha yüksek “Sürüm” numarası)

GADSL'deki ilgili değişiklik

Yeni parça numarası veya yeni malzeme

Eklenen veya çıkarılan

"Malzeme"ler

İlgili parça kütlesindeki

değişiklik

Yasa ile ilgili özel talepler

Evet / Hayır

Mevcut IMDS sunumunu

kullan

Yeni MDS sunumu

IMDS Kuralları& Tavsiyelerinde

ki değişiklik

“Ham madde” listesindeki değişiklikler

Ayrıca dikkate alınması gerekir:

Evet Hayır Aynı IMDS ID'si,

daha üst “Sürüm"

Yeni IMDS ID'si

Şekil 1 - Değişiklik Yönetimi Akışı

7

4 Veri Sayfaları (MDS’ler / Modül’ler)

4.1 Yapı

Bir MDS, bir ebeveyn/çocuk ilişkisine sahip hiyerarşik bir ağaç yapısı ile inşa edilir. (Şekil 2) Yapıdaki her bir dallanma noktası, düğüm olarak adlandırılır. Daha yukarıdaki düğüm “Ebeveyn” (Parent) olarak adlandırılırken, buna doğrudan bağlanan düğüm ise “Çocuk” (Child) olarak adlandırılır. Farklı düğüm tipleri için kurallar ve ilkeler bu dokümanın ileriki bölümlerinde tanımlanmıştır.

Bir MDS’nin oluşturulması ile ilgili ilave bilgi için, IMDS’nin web sitesi olan (http://www.mdsystem.com) adresini kullanınız. Public PagesFAQHow to TipsWhere can I find a walk through of creating an entry in IMDS?

Kural / Ilke Açıklama

Kural 4.1.A Aynı “Ebeveyn” (Parent) düğümüne bağlı “Çocuk” (Child) düğümleri aynı tipte olmak zorundadırlar. (Ör.: Bir komponent düğümüne bağlı düğümlerin hepsi, komponent veya hepsi yarı-komponent olmalıdır ancak komponent ve malzeme çocuk düğümlerinin bir karışımı olamaz.)

Aşağıdaki şekil, iki tane çocuk düğüme sahip olan en üst ebeveyn düğümünü lacivert renkle ve 2 çocuk düğüme sahip 2. Çocuk düğümünü – ki bu da bir ebeveyn düğümdür – altın rengi ile tasvir edilmiştir.

Şekil 2 – MDS örneği

8

4.2 “Komponent”ler

4.2.1 Genel Bilgiler Bir “Komponent” tek bir parçayı, bütün bir montajı veya bir montaj içerisindeki, bütün bir parçayı ifade eder. Daha aşağı seviyedeki bütün bir parça genellikle “Alt-komponent” olarak adlandırılır. “Alt-komponent”, “Komponent”le aynı sembol ile gösterilir.

Kural / İlke Açıklama

Kural 4.2.1.A Bir “Komponent” düğümü, en az bir “Alt-komponent”, bir “Yarı-komponent” veya bir “Malzeme” çocuk düğümüne sahip olmalıdır.

Kural 4.2.1.B “Komponent” adı IMDS tarafından oluşturulan rastgele bir isim olamaz. (örnek: Component_12345678)

Kural 4.2.1.C En üst “Komponent” düğümünün adı tanımlayıcı ve uygulanabilir müşteri tanımları doğrultusunda olmak zorundadır. Eğer “Komponent” en üst düğümse ve müşteriye gönderilecekse, “Alıcı Bilgisi” (Recipient Information) müşterinin göreceği adı kontrol eder.

İlke 4.2.1.a (“Description” alanındaki) “Komponent” adının İngilizce olarak raporlanması daha iyi olur. İngilizce MDS’ler herhangi bir OEM tarafından red edilmeyecektir.

İlke 4.2.1.b “Komponent” adı tutarlı bir ad olmalıdır ki; (eğer var ise) malzemeye uygun “Uygulama Kodu” (Apllication Code), “Komponent” ile ilişkilendirilebilsin. (Örnek: Komponent Adı: Bush, Uygulama Kodu: Alloying element in bearing shells and bushes)

İlke 4.2.1.c Uygulanabiliyor ise en üst komponent düğümünün adı, ürün ağacındaki (BOM) ad ile benzer olmalıdır.

4.2.2 Ağırlık ve Tolerans “Measured Weight per Item” alanına girilen değer, “Komponent”in resmî (gerçek) ağırlığıdır.

“Tolerance” alanına girilen değer, resmî ağırlıktan izin verilen ölçüde sapma miktarıdır.

“Calculated Weight per Item” Çocuk düğümlerin “Measured Weight per Item” değerlerinin toplamını verir ve IMDS sistemi tarafından otomatik olarak girilir.

Kural / İlke Açıklama

Kural 4.2.2.A Herhangi bir “Komponent” için, “Komponent”in gerçek ağırlığı (ölçülen ağırlık; eğer uygulanamıyorsa, resimde verilen ağırlık) mutlaka girilmelidir.

Kural 4.2.2.B Bir “Komponent” düğümünün ağırlığını düşürmek ve daha sonra komponent adedi ile çarparak, komponentin ağırlığını değiştirmek yasaktır.

Kural 4.2.2.C Bir “Komponent” veya “Alt-Komponent”in ölçülmüş ağırlığının “Tolerance” alanına girilen değer; uygun ürün parça resminde, uygulanabiliyor ise “Kalite Yönetim İlke”lerinde (Ör: ISO 9000, VDA Vol.2) veya ilgili OEM standardında listelenmiş izin verilen sapma değerlerini kesinlikle aşmamalıdır.

Kural 4.2.2.D “Measured Weight per Item” ile “Calculated Weight per Item” arasındaki sapma değeri, girilen tolerans değerini kesinlikle aşmamalıdır.

9

4.3 “Yarı-komponent”ler

4.3.1 Genel Bilgiler Bir “Yarı-Komponent”, yarı mamûl bir üründür (Ör: Sac rulosu, boru vb). Bu ürünlerin tamamlanabilmesi için en az bir süreç adımı gereklidir (Ör.: kesme, zımbalama vb). Bir “Yarı-Komponent” kesin ağırlığa sahip değildir. İleri bir işlem adımı olmaksızın, ağırlık tanımlanamaz. “Yarı-Komponent”lerin ağırlığını hesaplayabilmek için “Kullanım Ağırlığı Tipi” (Usage Weight Type) bilgisi kullanılır. (Ör.: kg/m2, kg/m vb). Bir “Yarı-komponent” çeşitli “Malzeme”ler veya “Yarı-komponent”leri ihtiva edebilir. (Şekil 3’e bakınız)

Kural / İlke Açıklama

Kural 4.3.1.A Bir “Yarı-Komponent” ebeveyn düğümü; en azından bir “Malzeme” veya bir “Yarı-komponent” çocuk düğümüne sahip olmalıdır.

Kural 4.3.1.B IMDS 7.0 sürümünden itibaren oluşturulan tüm “Yarı-komponent”lerde, “Yarı-Komponent”in kullanım ağırlığı tipi (kg/m, kg/m2 veya kg/m3) mutlaka girilmelidir.

Kural 4.3.1.C Bitmiş bir “Komponent”in bünyesinde bulunan bir “Yarı-Komponent” mutlaka raporlanmalıdır. Sökülecek bağlar, sargılar, astarlar vb. kesinlikle raporlanmamalıdır.

Kural 4.3.1.D “Yarı-Komponent” adı IMDS tarafından oluşturulan rastgele bir isim olamaz. (örnek: Semi-Component_12345678)

Kural 4.3.1.E En üst “Yarı-Komponent” düğümünün adı tanımlayıcı ve uygulanabilir müşteri tanımları doğrultusunda olmak zorundadır.

İlke 4.3.1.a “Yarı-Komponent” adının İngilizce olarak raporlanması daha iyi olur. İngilizce MDS’ler herhangi bir OEM tarafından red edilmeyecektir.

Aşağıdaki şekil, kabûl edilebilir bir “Yarı-komponent” yapısını örneklemektedir.

Şekil 3 – Örnek bir “Yarı-komponent” yapısı

10

4.3.2 Oran (Yüzde) Aralıkları IMDS, bir “Yarı-Komponent”in veya “Yarı-Komponent” ebeveyn düğümüne ilave edilmiş bir malzeme çocuk düğümünün miktarını (yüzdesini) kullanıcının kendi başına tanımlamasına müsade eder. Bu miktar sabit bir oran olabileceği gibi X’den Y’ye % bazında bir aralık değeri veya “Geri Kalan” (Rest) seçeneği ile de ifade edilebilir.

Kural / İlke Açıklama

Kural 4.3.2.A Miktar tipi olan “Range” yalnızca, bir “Yarı-Komponent” tanımındaki bir “Malzeme” veya “Yarı-Komponent” miktarının gerçek çeşitliliğini yansıtmak için kullanılır. “Range”, tüm bileşimin açıklanmasını önlemek amacı ile kullanılmamalıdır.

Kural 4.3.2.B Eğer miktar tipi olarak “Range” seçilmiş ise, “Yarı-Komponent”ler ve “Yarı-Komponent”e ilave edilen malzemeler için, aşağıdaki azami miktar aralıkları uygulanır:

Miktar: X%’den, Y%’ye kadar Azami M = Y% - X%

0 < X ≤ 100 M ≤ 20

Örnek: %30’dan, %70’e kadar olan bir aralığa müsade edilmez. Çünkü bu durumda M değeri 40 (70-30=40) olur ancak izin verilen azami M değeri %20’dir. “IMDS Yönetim Kurulu” (IMDS Steering Committee) tarafından yayınlanmış (Tedarikçi: IMDS Committee, ID 423; IMDS Committee / ILI Metals, ID 18986 veya Stahl und Eisen Liste, ID 313) MDS’lerdeki “Yarı-Komponent” ve “Malzeme”ler için bu kural uygulanmaz ve bunları içeren veri sayfaları bu kuraldan dolayı kesinlikle red edilemezler.

4.4 Malzemeler (Materials)

4.4.1 Genel Bilgiler Bir “Malzeme”, normal şartlar altında sadece “Hammadde”leri içerir. “Hammadde”ler ile ilgili daha fazla bilgi için, 4.5. Hammaddeler’e bakınız. Bazı şartlarda bir “Malzeme”, başka malzemelerden de meydana gelebilir. (Örnek: Dolgulu termoplastikler: Temel Polimer, Masterbatch boyası ve Masterbatch tutuşma geciktirici “Malzeme”lerinden meydana gelir. Bu haliyle, yeni bir renge sahip, tutuşma geciktiricili, dolgulu termoplastik bir bileşik elde edilmiş olur.)

11

Kural / İlke Açıklama

Kural 4.4.1.A Bir “Malzeme” ebeveyn düğümü, en az bir “Hammadde” veya en az iki “Malzeme” çocuk düğümünden oluşabilir.

Kural 4.4.1.B Bir “Malzeme” nihaî (Final) durumunda tanımlanmak zorundadır. Yalnız son malzemenin içerdiği “Hammadde”ler raporlanmalıdır. (Ör: Kürlenmiş yapışkanlar veya boya kaplamaların girişleri, buharlaşan solventler olmaksızın yapılmalıdır.)

Kural 4.4.1.C Nihâi (Final) Malzeme/Parça içeriğinde bulunmayan ancak bir Malzeme/Parçanın üretiminde kullanılan işlem kimyasalları raporlanmamalıdır.

Kural 4.4.1.D Her bir homojen “Malzeme”, ayrı birer “Malzeme” olarak tanımlanmalıdırlar. “Homojen”in tanımı hakkında bilgi için, IMDS001 Annex I, Bölüm 1.1.’e bakınız. Eğer bir “Malzeme” ebeveyn düğümü, çocuk “Malzeme” düğümlerine sahip ise, ebeveyn “Malzeme” düğümü homojen olmak zorundadır. Katman oluşturan iki veya daha fazla “Malzeme” homojen (yekpare) olarak değerlendirilemez. Örnek: Çelik üzerine çinko kaplama veya boya katmanları, en üst “Malzeme” homojen (yekpare) olmadığı için, “Alt-Malzeme”lere sahip bir “Malzeme” olarak raporlanamaz.

Kural 4.4.1.E Malzeme verisi, malzeme imalatçısı firmalar tarafından oluşturulmak zorundadır. Malzeme imalatı yapmayan firmalar, malzeme verilerini tedarikçilerinden elde etmek zorundadırlar veya (Eğer, IMDS tarafından desteklenen genel bir standartta tanımlanmış “Malzeme”leri kullanıyorlar ise;) IMDS Yönetim Kurulu’nun (IMDS Steering Committee) yayınladığı ilgili “Malzeme” MDS’sini kullanmak zorundadırlar.

İlke 4.4.1.a Polymer bir “Malzeme”ye (Sınıf 5.x) en az iki farklı “Hammadde” ilave edilmiş olmalıdır.

İlke 4.4.1.b Bir malzeme tedarikçi MSDS’si (güvenlik veri sayfası), genellikle MDS’leri oluştrumak için yeterli veriyi sunmaz. MDS’ler “Malzeme”in nihâi (final) durumunda bulunan, katkı maddeleri dahil, işlem kimyasalları hariç, tüm “Hammaddeleri” tanımlayıcı olmak zorundadır. (Örnek: Nihâi (Final) ürün)

4.4.1.1 IMDS Yönetim Kurulu Tarafından Yayınlanmış “Malzeme” MDS’leri IMDS Yönetim kurulu bir çok MDS yayını yapmıştır. Uygunabildiğinde, yeni MDS’ler oluşturmak yerine bunların kullanılması zorunludur. IMDS Yönetim kurulu öncelikle metal malzemeler (Sınıf 1-4) için MDS’ler tanımlamıştır. IMDS Yönetim kurulu MDS’leri üç farklı IMDS şirketi altında yayınlamaktadır: IMDS Committee (423), IMDS Committee/ILI Metals (18986) ve Stahl und Eisen Liste (313). IMDS Yönetim kurulu, uygulanabilir olduğunda, kullanılabilecek başka malzemeler de yayınlamıştır. (Örnek: pasivasyon malzemeleri, metal kaplamaları vb.) IMDS Yönetim kurulu tarafından yayınlanmış malzeme MDS’leri, IMDS kontrol prosedürlerinden muaf tutulurlar. Eğer IMDS Yönetim kurulu tarafından yayınlanmamış bir “Malzeme”, ISO, EN, JIS, ASTM vb. gibi genel bir standartta kimyasal bileşimi ile birlikte tanımlanmışsa, eklenen bu “Malzeme”yi kullanmak için IMDS yardım masalarından birine danışılması tavsiye edilir. Genel malzeme bileşimi standartları sadece metal sınıfları için mevcuttur. Bütün malzeme standartlarının, IMDS Yönetim kurulu tarafından yayınlanması mümkün değildir. (Örnek: Sadece malzeme özelliklerini tanımlayan ancak bileşimini tanımlamayan belirli SAE normları, Kore ve Çin standartları)

12

Kural / İlke Açıklama

Kural 4.4.1.1.A Eğer IMDS Yönetim kurulu tarafından yayınlanmış malzeme MDS’leri kullanılıyorsa, bunlar mutlaka bir ağaç yapısına atfedilmeli veya eklenmelidir. Bu malzeme MDS’lerinin birebir kopyalarının yapılmasına izin verilmez.

Kural 4.4.1.1.B Eğer kullanılan malzemeler ile IMDS Yönetim Kurulu’nun ilgili malzeme MDS’lerinde verilen malzeme tanımları eşleşmiyorsa, bu malzeme MDS’leri kesinlikle kullanılmamalıdır.

İlke 4.4.1.1.a IMDS tarafından desteklenen genel bir standarda göre imal edilmiş “Malzeme”ler için, IMDS Yönetim Kurulu tarafından yayınlanmış malzeme MDS’lerinin kullanılması tercih edilmelidir.

4.4.2 Malzeme MDS’lerinde Verilen Bilgiler Bir malzeme MDS’ini oluştrururken çeşitli alanlar doldurulur. Bu alanların hepsi bir takım bilgiler ihtiva eder. Bu bilgilerin bazıları isteğe bağlıyken, diğerlerinin doldurulması zorunludur. Bu bölüm tüm alanları ve bu alanlarda uygulanan kuralları tanımlar.

Şekil 4 – Bir Malzeme MDS’inin Yapısı

ID/Version IMDS ID/Version Her yeni bir malzeme MDS’si oluşturulduğunda IMDS tarafından otomatik olarak oluşturulur. Bu ID ile birlikte, malzeme MDS’si açık bir şekilde tanımlanabilir. MDS Supplier Bu alan IMDS tarafından otomatik olarak doldurulur ve malzeme MDS’ini oluşturan firma ile ilgili bilgiyi içerir.

13

Name Aşağıdaki tablo, “Malzeme Adı” (Name) ile ilgili bazı Kural ve İlkeleri tanımlar

Kural / İlke Açıklama

Kural 4.4.2.A Malzeme adını, EN alanına İngilizce olarak girmek zorunludur. Farklı dillerde malzeme adı girişleri isteğe bağlıdır.

Kural 4.4.2.B “Malzeme Adı”, kesinlikle ticari bir ad olmamalıdır. Ticari adlar, “Trade Name” alanına girilebilir. (Aşağıya bakınız)

Kural 4.4.2.C Eğer bir “Malzeme”, genel bir standartta tanımlanmış ise veya belirli bir tipin malzemeleri için kullanılan terminoloji genel bir standart ile tanımlanmış ise (Ör.: Plastikler için ISO 1043 – 1 ve 2, Elastomerler için ISO 1629 veya Termoplastik elastomerler için ISO 18064), o halde “Malzeme Adı” genel bir standarda göre girilmelidir, örnek:

Çelikler için – EN 10027, JIS normları, örnek: STM-C 540

Alüminyum alaşımlar için – EN 573, JIS normları, örnek: Al-Si12

Bakır alaşımları için – ISO normları, örnek: CuAl5

Plastikler için – ISO 1043-1 ve Iso 1043-2, örnek: PE-LD

Elastomerler için – ISO 1629, örnek: ACM

Termoplastik elastomerler için – ISO 18064, örnek: TPA-ES Kural 4.4.2.D Eğer herhangi bir genel standarta tanımlanmış bir isim mevcut değilse, o halde isim

açıklayıcı olmak zorundadır. Örnekler:

Alüminyum alaşımı

Yapışkan katman

Temel kaplama (Basecoat), Vernik (Clear Coat)

Cam

Propellant, Hava yastığı

Yağlayıcı madde

İlke 4.4.2.a (Standart olmayan) Tanımlayıcı bir “Malzeme Adı” için, “Malzeme Adı” kategoryi belirlemelidir. (örnek: Metal, polimer, mineral, propellant, organik, yağlayıcı)

Internal Mat. No. Tedarikçiler “Internal Mat. No.”yu ürünlerini tanımlamak için sıklıkla kullanırlar. Bahsedilen bu numara, “Internal Mat. No.” Alanına girilir. Bu giriş, standart “Malzeme” numarası ile karıştırılmamalıdır. (Std. Mat. No. Bölümüne bakınız)

Kural / İlke Açıklama

İlke 4.4.2.b Bu giriş isteğe bağlıdır.

Trade Name Bu alana malzemenin ticari adı girilir.

Kural / İlke Açıklama

İlke 4.4.2.c Bu giriş isteğe bağlıdır.

14

Std. Mat. No. Bu, malzemeler için genel standartlarda tanımlanan “Standart Malzeme Numarası”dır. “Standart Mat. No.”, yukarıda tanımlanan “Internal mat. No.” İle karıştırılmamalıdır. Bu alan sadece malzeme sınıfı 1-4 için geçerlidir.

Kural / İlke Açıklama

Kural 4.4.2.E Parçaların içinde bulunan, ağırlığı 5g’dan fazla olan ve malzeme numarası, genel bir standartta tanımlanmış malzemeler için bu giriş zorunludur.

Symbol Bu, ilgili ISO standartlarında tanımlanan termoplastikler, termoplastik elastomerleri ve elastomerler için standart bir semboldür. Bu alan sadece 5x ve 6x malzeme sınıflandırması için uygulanabilirdir.

Kural / İlke Açıklama

Kural 4.4.2.F Parçaların içinde bulunan, ağırlığı 5gr’dan fazla olan termoplastikler (filled/unfilled, ISO 1043, IMDS 001a’ya bakınız), termoplastik elastomerler (ISO 18064, IMDS 001a’ya bakınız) ve elastomerler (ISO 1629, IMDS 001a’ya bakınız) için bu giriş zorunludur. Bu “Malzeme”ler, tipik olarak 5.1.a/b – 5.3. malzeme sınıflarında bulunurlar.

Classification VDA 231-106’ya göre malzeme sınıflandırmasıdır. Doğru VDA sınıflandırmasının nasıl atanacağına dair ilave bilgiye, IMDS 001a’dan ulaşılabilir. (IMDS 001’in Ek I’i)

Kural / İlke Açıklama

Kural 4.4.2.G Bu giriş zorunludur. Parça içerisindeki malzeme ağırlığından bağımsız olarak, tüm malzemeler için doğru bir sınıflandırma atanmalıdır.

Normlar / Standartlar Malzeme bileşenlerinin tanımlandığı genel standartlar (örnek: EN, DIN, JIS, ASTM, ISO vb.)

Kural / İlke Açıklama

Kural 4.4.2.H IMDS tarafından desteklenen genel normlarda tanımlanan malzemeler için bu giriş zorunludur. 6’dan 9’a kadar olan sınıflandırmalar genel normlara sahip olmayabilir.

Kural 4.4.2.I Parça içerisindeki ağırlığı 5gr’dan az olan malzemeler için bu giriş isteğe bağlıdır.

In-house Norms Bu alan, serbest metin girilebilecek bir alan değildir. Bu normlar bir otomobil imalatçısının malzeme şartnamesine özgüdür. Sadece MDS oluşturan firma ve normun sahibi araç imalatçısının kullanıcıları, kullanacakları zaman normları görebilirler.

Kural / İlke Açıklama

İlke 4.4.2.d Bu giriş isteğe bağlıdır.

15

Supplier Bu, malzeme tedarikçisinin girildiği, serbest metin alanıdır.

Kural / İlke Açıklama

İlke 4.4.2.e Bu giriş isteğe bağlıdır.

Remark

Kural / İlke Açıklama

Kural 4.4.2.J Bu alan sadece malzeme ile ilişkili yorumlar için kullanılmalıdır.

Kural 4.4.2.K Bu alanda kontrat gerekliliklerine atıf edilen beyanatlara izin verilmez. (örnek: yasal feragatname, muafiyet maddeleri)

İlke 4.4.2.f Bu giriş isteğe bağlıdır.

Development Sample Report Buradaki bir “Kontrol” (Check) kutucuğu işaretlenerek, MDS’nin “Hazırlık” (Preliminary) veya “Prototip” (Prototype) olduğu belirtilir. (4.4.4 Preliminary veya Prototip MDS bölümüne bakınız).

Kural / İlke Açıklama

Kural 4.4.2.L MDS’lerin en son hallerinde (örnek: üretimi tamamlanmış parçaları ifade eden MDS’lerde), bu kutucuk kesinlikle işaretlenmemelidir.

4.4.3 Oran (Yüzde) Aralıkları Bir “Malzeme” ebeveyn düğümünün, çocuk düğümlere sahip olduğu hallerde, IMDS’ye göre; herbir “Alt-Malzeme”in katkı sağladığı ebeveyn düğümünün oranını (yüzdesini) kullanıcının belirlemesi gerekir. Bu miktar sabit bir oran olabileceği gibi X’den Y’ye % bazında bir aralık değeri veya “Geri Kalan” (Rest) seçeneği ile de ifade edilebilir.

Kural / İlke Açıklama

Kural 4.4.3.A Miktar tipi olan “Range” yalnızca, bir “Malzeme”nin diğer bir “Malzeme” içindeki gerçek çeşitliliğini yansıtmak için kullanılmalıdır. “Range”, tüm bileşimin açıklanmasını önlemek amacı ile kullanılmamalıdır.

Kural 4.4.3.B Eğer miktar tipi olarak “Range” seçilmiş ise, “Malzeme”ye ilave edilen “Malzeme”ler için, aşağıdaki azami miktar aralıkları uygulanır:

Oran: X%’den, Y%’ye kadar Azami M = Y% - X%

0 < X ≤ 100 M ≤ 20

Örnek: %30’dan, %70’e kadar olan bir aralığa müsade edilmez çünkü bu durumda M değeri 40 (70-30=40) olur ve izin verilen azami M değeri %20’dir. “IMDS Yönetim Kurulu” tarafından yayınlanmış (Tedarikçi: IMDS Committee, ID 423; IMDS Committee / ILI Metals, ID 18986 veya Stahl und Eisen Liste, ID 313) MDS’lerdeki “Malzeme”ler için bu kural uygulanmaz.

16

4.4.4 “Hazırlık” (Preliminary) veya “Prototip” (Prototype) MDS (Ayrıntılar için IMDS 023’e bakınız) “Hazırlık” (Preliminary) veya “Prototip” (Prototype) malzeme MDS’leri, malzemenin kesin içeriğinin bilinmediği hallerde, bir parçanın gelişim süresi boyunca kullanılması için tasarlanmıştır.

Herbir malzeme sınıflandırması için, IMDS Yönetim Kurulu, içeriği %100 “Wildcard”lardan oluşan, “Preliminary” MDS’lerde kullanılabilecek ve “Prot-Mat MDS” olarak adlandırılan MDS’ler yayınlamıştır.

Kural / İlke Açıklama

Kural 4.4.4.A Eğer bir malzeme (Development Sample Report kutucuğunda gösterilen) “Hazırlık” (Preliminary) olarak işaretlenmişse, ne olursa olsun ilave edildiği ebeveyn düğümü de “Hazırlık” (Preliminary) olarak işaretlenmek zorundadır.

Kural 4.4.4.B “Hazırlık” (Preliminary) malzeme MDS’lerinin kullanımına (IMDS Yönetim Kurulu tarafından yayınlanan ProMat’lar dahil), yalnızca “Malzeme” içinde GADSL listesinde (Renault’un tedarikçileri için: BGO listesi) yer alan “Hammadde”ler olmadığı durumda izin verilir.

Kural 4.4.4.C “Hazırlık” (Preliminary) malzeme MDS’lerinin, nihâi (Final) MDS’lerde (Üretim parçalarının sunumunda) kullanımı yasaktır. Nihâi (Final) bir MDS’de (PPAP/Initial Sapmle Report süresince) malzeme kompozisyonu mutlaka bilinmelidir ve bu dokümana göre beyan edilmelidir.

İlke 4.4.4.a İki kere çalışma yapılmasını önlemek için, “Hazırlık” (Preliminary) MDS’si, nihâi (Final) veri ile yalnızca bir defa güncellenerek, müşteriye bir “Nihâi (Final) MDS” olarak sunulur.

4.4.5 Uygulama Kodları Bazı Hammaddelerin, doğrudan komponent ebeveyn düğümüne ilave edildiği hallerde, bir “Uygulama kodu” seçilmesi zorunludur. “Uygulama Kodu” gerektiren “Hammadde”ler genellikle belirli uygulamalar ile sınırlandırılmış otomotiv ürünleridir. Bir uygulama kodu gereksinimi olduğu zaman, “Application” adında ilave bir sekme belirir. Eğer bir “Malzeme”nin içinde birden fazla “Uygulama Kodu” gerektiren “Hammadde” var ise, tüm “Hammadde”ler aynı sekmede görülür. Her bir “Hammadde” için uygulanabilecek “Uygulama kod”ları daha sonra bu sekme üzerinde görüntülenir. Herbir “Hammadde” için “Uygulama Kodu” bu sekme üzerinden seçilebilir. IMDS sisteminin herhangi bir uygulama ile ilgili bir öneride bulunduğu ana kadar, her bir “Hammadde” için doğru uygulamayı tanımlama sorumluluğu kullanıcıya aittir. “Uygulama Kodları” serbest metin girişi yapılabilecek alanlar değildir. Uygulama kodları için kabul edilebilir seçenekler IMDS tarafından sunulmaktadır. IMDS, hangi uygulama kodunun kullanılabilir olduğunu belirleyebilmek için “Hammadde”yi, malzeme sınıflandırlamasını ve malzeme içindeki “Hammadde”nin yüzdesini kullanır. Uygun uygulama kodunun seçimi, uygun “Radio Button”unun kontrolü üzerinden yapılır. Her bir “Malzeme”deki, her bir “Hammadde” için sadece bir “Uygulama Kodu” seçilebilir. Uygulama kodları, yasal gerekliliklere göre güncellenir. “3.2. Değişiklik Yönetimi” gereğince, yeni MDS’ler, tarihi geçmiş (güncel olmayan) uygulama kodları içermemelidir.

17

Kural / İlke Açıklama

Kural 4.4.5.A Eğer bir “Malzeme” MDS’sindeki bir “Hammadde”, “Uygulama ilişkili” ise, “Malzeme” MDS’si, bir “Komponent” MDS’sine atıf edildiği zaman, mutlaka doğru “Uygulama Kodu” atanmalıdır.

Kural 4.4.5.B “Uygulama Kodu”, “Malzeme”nin, “Komponent” içindeki gerçek kullanımını yansıtmalıdır.

İlke 4.4.5.a Eğer bir “Hammadde” ilk defa “Uygulama” ile ilişkilendiriliyor ise ilgili MDS’ler düzeltilerek, tekrar sunum yapılmalıdır.

4.5 “Hammadde”ler (Basic Substances)

4.5.1 Genel Bilgiler “Hammadde”, “Malzeme”nin bir parçasıdır. Bu bir kimyasal element (örnek: demir, bakır) veya bir bileşik de (örnek: akrilik reçine, çinko oksit) olabilir. ”Hammadde”ler genellikle özel bir CAS (Chemical Abstract) numarası veya fonksiyonları ile tanımlanırlar. Genellikle, üç farklı alanda sınıflandırılırlar:

CAS Numarası olan “Hammadde”ler – CAS numarası atanmış, açık olarak tanımlanmış maddelerdir. Örnek: Demir (CAS# 7439-89-6)

Psuedo-Substance (Yalancı hammadde) – Yalancı hammadde, “Hammadde” veya “Hammadde” grubu ile ilgili doğru bir açıklama verir ancak bunlara herhangi bir CAS numarası atanmamıştır. Örnek: “Acrylic resin”. Bu “Hammadde”lerin IMDS’deki gerçek maddeler gibi kabul edilmesi ve “Wildcard” olarak değerlendirilmemesi önemlidir.

“Joker”ler ve “Wildcard”lar – Bu “Hammadde”ler, belirli bir “Hammadde”yi tanımlamaz. IMDS’de çok kısıtlı miktarda “Wildcard” mevcuttur ve bunların hepsi CAS# alanında “system” ibaresine sahiptir. Örnekler; “Miscellaneous” veya “Not yet defined”.

IMDS’deki “Hammadde” listesi (BSL – Basic Substance List) merkezî olarak yönetilmektedir. Kullanıcıların, kendi “Hammadde”lerini BSL’ye eklemeleri mümkün değildir. Eğer bir “Hammadde”eksikse, bunun ilavesi için IMDS’nin “Basic Substance Request” fonksiyonu kullanarak talep yapılmalıdır. “Declerable” “Hammadde”lerin isimleri GADSL’ye göre mavi renk ile belirtilir. GADSL’ye göre kullanımı yasaklı olan “Prohibited” “Hammadde”lerin isimleri kırmızı renk ile belirtilir. Avrupa kimyasal regülasyonu REACH’a göre “SVHC (Substances of very high concern)” “Hammadde”lerin isimlerinin altı çizili olarak belirtilir. “SVHC”, “Prohibited” ve “Declerable” olan “Hammadde”ler, bir ”Uygulama Kodu” gerektirir.

Kural / Ilke Açıklama

Kural 4.5.1.A “Hammadde”ler, mutlaka “Malzeme” içinde var olan forma girilmelidir. Bunun nedeni; “Hammadde”nin elemanter dökümüne izin verilmemesidir. (örnek: formülasyonları ile sunulan polimerler C, H, N, O)

Kural 4.5.1.B “Malzeme” içerisindeki tüm “Hammadde”ler mutlaka açık bir şekilde ifşâ edilmeli veya Joker/wildcard kullanarak (4.5.2. Gizli “Hammadde”ler ve 4.5.3. Jokers/Wildcards bölümlerine bakınız) açıklanmalıdır.

Kural 4.5.1.C Bir “Malzeme” içerisindeki tüm “Hammadde”lerin yüzdesel toplamı %100 olmalıdır. Eğer aralıklar kullanılacak olunursa, sistemin hesapladığı ağırlık ortalamaları ile diğer sabit yüzdelerin toplamı mutlaka %100 olmalıdır.

Kural 4.5.1.D Yasal gereklilikler ile uygunluğun değerlendirilebilmesi için “Declerable” ve “Prohibited” maddeler ve bunların içeriği/uygulaması mutlaka ifşâ edilmelidir.

Ilke 4.5.1.a Eğer uygulanabilirse, bir “Hammadde” her zaman CAS numarası ile bağlantılı olmalıdır.

18

4.5.2 Gizli “Hammadde”ler GADSL’ye göre “Declerable” veya “Prohibited” olarak tanımlanmayan, SVHC olmayan, Renault listesinde yer almayan veya bir uygulama kodu gerektirmeyen maddeler, “Gizli” (Confidential) olarak işaretlenebilirler. Bu maddeler, “Hammadde”nin “Ingredients” sayfasındaki “Detail” sekmesinde “confidential” işaret kutucuğuna sahiptir. Eğer bir “Hammadde” confidential olarak işaretlenmişse, bunlar sadece MDS’yi oluşturan firma ve “Trusted Users” olarak atanmış diğer IMDS firmaları tarafından görülebilir. Diğer bir firmadaki kullanıcıya “Trusted User” durumunu atayacak olan kişi, MDS’yi üreten firmanın “Client manager”idir. MDS’yi üreten firma verinin sahibi olmaya devam etmektedir. Tüm tedarik zinciri boyunca, bu bilgi, sadece “trusted users” tarafından görülebilecektir. “Gizli” maddelerin kendi iç sistemine (in-house system) indirilmesi (download) - OEM olunması durumunda dahi – mümkün değildir. Diğer IMDS firmalarındaki kullanıcıların, ağacın bir kopyasını yapması ve mevcut veriyi geri alması mümkün değildir.

Kural / Ilke Açıklama

Kural 4.5.2.A GADSL’e (Renault tedarikçileri için: BGO Listesi) göre “Prohibited” veya “Declerable” olarak işaretlenmemiş veya SVHC olmayan ve uygulama kodu gerektirmeyen “Hammadde”ler “Gizli” (Confidential) olarak işaretlenebilir.

Kural 4.5.2.B Eğer bir GADSL (Renault tedarikçileri için: BGO Listesi) güncellemesi, bir malzeme MDS’sindeki “Confidential” olarak işaretlenmiş maddelerin durumunu değiştiriyorsa, buna bağlı olarak mutlaka ilgili malzeme MDS’inin durumu confidential olmayacak şekilde güncellenmelidir. Bu malzeme MDS’sini içeren diğer MDS’ler de tedarik zinciri boyunca mutlaka güncellenmelidir. (Bölüm 3.2’ye bakınız)

Kural 4.5.2.C Çok gizli maddeler için kullanılan Wildcards (Bölüm 4.5.3’e bakınız) da dahil, Confidential maddelerin toplamı, bir “Malzeme”nin ağırlığının %10’unu aşmamalıdır. “Alt-Malzeme”lerdeki “Masterbatche”ler (Plasik malzemeleri renklendirmek için kullanılan Hammaddeler) için muafiyetlere izin verilir; “5.1. (Yüksek) Plastik Masterbathc’lerindeki Gizli Hammaddeler” bölümüne ve IMDS 001a’ya bakınız. Eğer “Hammadde” aralıkları kullanılıyorsa, bu toplamın hesabı için aralıkların ilgili ”azami” değerleri uygulanır.

Ilke 4.5.2.a IMDS’nin, ”Confidential” maddeler içeren bir MDS’nin gerekli güncellemelerini basitleştirmek ve otomatikleştirmek için gerekli aletleri sunmasından dolayı, gizli madde bilgilerinin korunması için “Wildcard”lar (4.5.3) yerine “Confidential” maddeler kullanılması şiddetle önerilir.

4.5.3 Jokers/Wildcars (Çok Gizli Maddeler) GADSL’ye (Renault tedarikçileri için: BGO Listesi) göre “Declerable” veya “Prohibited” olarak tanımlanmayan, SVHC olmayan veya bir uygulama kodu gerektirmeyen “Hammadde”ler bazen, tedarikçi için Çok Gizli “Highly Confidential” olabilirler. Bu maddeler ağaçta joker/wildcard’lar ile yer değiştirebilir. Bunun anlamı; fiili “Hammadde”nin bu şekilde girilmediği (Confidential Madde olması durumunda bile), fakat bir Wildcard ile tamamen değiştirildiğidir. Böylece, wildcard tarafından gizlenen Hammadde, gerek “Trusted User”lar ve gerekse de MDS’yi üreten firmadaki değer kullanıcılar tarafından görüntülenemez. IMDS’de, çok gizli maddeler için jokers/wildcard’lara, “system” şeklinde yalancı CAS numarası atanır. Çok gizli madde(ler)in tiplerinin karakterize edilebilmesi için, dokuz farklı wildcard mevcuttur (Şekil 5’e bakınız).

19

Şekil 5 – IMDS’deki çok gizli maddeler için uygulanabilir wildcard’lar

Bu dokuz (9) joker/wildcard’lar aşağıdaki gibidir:

Flame reterdant, not to declare: “non-declarable” tutuşma geciktiricileri için kullanılır.

Further Additives, not to declare: “non-declarable” katkılar (örnek: polimerler) için kullanılır.

Impact modifier, not to declare: Malzemenin darbe direncini etkileyen “non-declarable” maddeler için kullanılır.

Inorganic Ingredient, not to declare: Bir malzeme içerisinde saf halde bulunan “non-declarable” inorganik maddeler için kullanılır. (örnek: kaya tozu, kül içeriği)

Misc., not to declare: saf olmayan veya atık “non-declarable” maddeler

Not yet specified, not to declare: Bu “wildcard”lar, bir “Malzeme” içindeki “declarable” olmayacağı tahmin edilen henüz tanımlanmamış veya bilinmeyen maddeler için geliştirme aşaması boyunca ön hazırlık malzeme MDS’lerinde kullanılırlar.

Organic Ingredients, not to declare: Bir malzeme içerisinde saf halde bulunan organik maddeler için kullanılır. (Tahta fiberleri)

Pigment portion, not to declare: “Non-declarable” pigmentleri için kullanılır.

Plasticizer, not to declare: Bir malzemenin şekil değiştirme davranışını etkileyen “non-declarable” plastik malzemeler için kullanılır.

Kural / Ilke Açıklama

Kural 4.5.3.A Eğer bir maddeyi gizlemek için “wildcard” kullanılıyorsa, verinin sahibi olası bir yasal soruşturma için ilgili veriyi (en az 30 yıl için) arşivlemek zorundadır.

Kural 4.5.3.B Wildcard’lar GADSL’ye (Renault tedarikçileri için: BGO Listesi) göre “declerable” veya “prohibited” olan maddeler ile, SVHC veya uygulama kodu gerektiren maddeleri gizlemek için kesinlikle kullanılamaz.

Kural 4.5.3.C Özel aklama şartlarında (sağlık kaygısı, çevresel koruma) mevcut “Hammadde” hakkındaki veri, müşteri talebi üzerine ulaşılabilir hale getirilmiş olmalıdır.

Kural 4.5.3.D GADSL (Renault tedarikçileri için: BGO Listesi) güncellendiği zaman, kendi ağaç yapılarında wildcard kullanan her “Malzeme”yi oluşturan tedarikçi, içinde wildcard kullanılan “Hammadde”lerin artık “declarable” veya “prohibited” olup olmadığını belirlemek için dokümantasyonunu denetlemelidir. Eğer öyleyse, ilgili malzeme MDS’si artık wildcard olarak gizlenmeyecek şekilde mutlaka güncellenmelidir. Bu “Malzeme” MDS’sini içeren MDS’ler de, tedarik zinciri boyunca mutlaka güncellenmelidirler (“3.2. Değişiklik Yönetimi”ne bakınız). Bunun anlamı, bir IMDS Yönetim Kurulu malzemesinin artık kullanımının mümkün olmayabileceğidir.

Kural 4.5.3.E Çok gizli maddeler için kullanılan Joker/wildcar’lar dahil “Confidential” maddelerin toplamı, bir “Malzeme”nin %10’unu aşmamalıdır. Eğer “Hammadde” aralığı kullanılıyorsa, bu toplamın hesaplanmasında aralığın ilgili azami değerleri kullanılır.

Kural 4.5.3.F Ön hazırlık (Preliminary) malzeme MDS’lerinde, Wildcard sayısı sınırlandırılmamıştır.

Kural 4.5.3.G Wildcard’lar “Confidential” olarak işaretlenemez.

20

Kural 4.5.3.H “not yet specified” olan Wildcardlar sadece “Preliminary” malzeme MDS’lerinde kullanılabilirler. Final (PPAP/Initial Sample Report) MDS’leri için oluşturulan “Malzeme”lerde kullanılamaz.

Ilke 4.5.3.a GADSL’deki bir değişiklik sonrası tüm joker/wildcard’ların periyodik olarak gözden geçirilmesi için gerekli çaba ve arşivleme gereksinimi nedeniyle, “Hammadde”lerin; çok gizli madde bilgisi için Joker/wildcard kullanımı yerine, “confidential” olarak işaretlenmesi şiddetle tavsiye edilir.

Ilke 4.5.3.b “Impact modifier” Wildcard’ının aşamalı olarak durdurulması ve eğer mümkünse yeni MDS’lerde kullanılmaması hedeflenmektedir. Birçok duromer ve plastikler yalancı madde içinde “Impact Modifier” içerir. (örnek: PA66-I, IMDS001a’ya bakınız)

Ilke 4.5.3.c “Plasticizer” ve “Flame Retardant” wildcard’larının aşamalı olarak durdurulması ve eğer mümkünse yeni MDS’lerde kullanılmaması hedeflenmektedir. “Plasticizers” hakkındaki güncel bilgilere IMDS 001a’dan ulaşılabilir.

Ilke 4.5.3.d Eğer oranlar, bir “Malzeme” içindeki beyan edilmemiş madde miktarı %10’dan fazla olduğunda uyarı veren diğer maddeler için kullanılıyorsa, Wildcard’lar için “Rest” oran tipini kullanmayınız. (Şekil 6’ya bakınız)

Aşağıda, ilk bakışta kabul edilebilir gibi görünen uyarı vermiş bir jokerde oran tipi olarak “rest” kullanıldığı durum tasvir edilmiştir.

Şekil 6 – Uyarı veren Wildcard’lar için oran tipi “Rest”in kullanımı

21

4.5.4. Oran (Yüzde) Aralıkları IMDS; bir malzeme içinde kullanılan “Hammadde”nin oranının kullanıcı tarafından tanımlanmasını gerektirir. Bu oran, sabit bir değer, X’den Y’ye kadar bir aralık veya “Rest” (IMDS tarafından hesaplanan) ifadesi olabilir.

Kural / Ilke Açıklama

Kural 4.5.4.A “Range” oranı, bir malzeme içindeki bir “Hammadde”nin yalnızca gerçek çeşitliliğini yansıtmak için kullanılmalıdır. “Range”ler, kesinlikle, malzemenin tüm içeriğinin beyan edilmesini önlemek amacı ile kullanılmamalıdır.

Kural 4.5.4.B Eğer oran tipi olarak “Range” seçildiyse, aşağıdaki azami oran aralıkları uygulanır:

Oran: %X’den %Y’ye Azami M = %Y - %X

0 ≤ X ≤ 7,5 M ≤ 3

7,5 < X ≤ 20 M ≤ 5

20 < X ≤ 100 M ≤ 10

Eğer “Range”ler kullanılırsa (örnek: %2 - %8), küçük numara diziyi tanımlar ve tablodaki M değeri kullanılır. Sonuç olarak, %2 - %8 aralığına izin verilmez çünkü düşük değer olan %2 için, azami Y değeri 5 (yani Y = 2+3 = 5) olur.

Bu kuralın muafiyetleri:

Genel bir normda daha geniş bir aralık ile tanımlanmış bir malzemenin parçası olan bir “Hammadde” (ancak böyle bir durumda, uygulanabiliyorsa, IMDS Yönetim Kurulu tarafından yayınlanmış ilgili malzeme MDS’leri tercih edilmelidir.)

Bir iç şartnamede (in-house specification) daha geniş bir aralık ile tanımlanmış bir malzemenin parçası olan bir “Hammadde” (4.4.2. In-house Normlar). Bu şirket içi şartnameler, kesinlikle teslimat şartlarının bir parçası olmalıdır.

Yönetim Kurulu tarafından yayınlanmış olan MDS’lerdeki “Hammadde”ler (Tedarikç,: IMDS-Committee, ID 423; IMDS-Committee/ILI Metals, ID 18986 veya Stahl und Eisen Liste, ID 313).

Tabloda verilenlerden daha yüksek bir doğal aralığa sahip “Hammaddeler” içeren “Malzeme”ler.

5 Özel Durumlar

5.1. Plastik Masterbatch’lerdeki (Çok) Gizli Maddeler Plastik Masterbatch’ler, genellikle temel bir polimer ve (renklendirilmiş) bir pigment içerir (şekil 7’ye bakınız).

Kural / Ilke Açıklama

Kural 5.1.A Eğer bir plastik malzeme “Alt-Malzeme”ler içeriyorsa, “Hammadde” aralıkları ve (çok) gizli maddelerin toplamı ile ilgili herhangi bir kısıtlama “Alt-Malzeme”lere uygulanmaz ancak bunlar en üst malzeme seviyesinde hesaplanır. (Şekil 7’ye bakınız)

22

Şekil 7 – Plastik Ana Partisi için Örnek

5.2 Flat BOM (FBOM) Raporlama Yöntemi

Malzeme raporlama yapısını basitleştirmek için, belirli uygulamalarda, belirli “Komponent”lerin özet “Komponent” grupları içinde toplanmasına izin verilir. Her bir “Komponent” grubu içindeki “Hammadde”ler dâhil, tüm özet malzemeler mutlaka kendi oran veya aralık limitleri içinde tanımlanmalıdır.

Kural / Ilke Açıklama

Kural 5.2.A FBOM raporlamasına yalnızca karmaşık kablo tesisatları ve baskılı devre panoları için izin verilir.

Kural 5.2.B Düz yapılı MDS’lerde, en üst “Komponent” seviyesi altında, mutlaka en az bir seviye olmalıdır.

Kural 5.2.C GADSL’ye (Renault tedarikçileri için: BGO Listesi) göre “prohibited” veya “declarable” maddeler içeren “Komponent”ler veya bir uygulama kodu gerektiren “Komponent”ler mutlaka ayrıca raporlanmalıdır. (Komponent gruplarında toplanmamalıdırlar)

Kural 5.2.D Özel müşteri talebi üzerine, tedarikçinin kullandığı FBOM beyan tekniği, tüm verilerin “Alt-tedarikçi” (Sub-tier) seviyelerden toplanmış olduğuna dair her bir kanıtı ispatlamalıdır.

23

6 Tavsiye (Recommendation) 001 Sürüm ve Düzeltmeleri

6.1 Sürüm

Bu tavsiye ilk olarak 13 Aralık 2002 tarihinde onaylanmış ve sürülmüştür.

6.2 Düzeltmeler

Değ. Tarih Tanım / Sebep Menşei

1 08.2003 Better definitions of the material and basic substances levels IMDS SC

2 24.09.2003 Editorial changes IMDS SC

3 30.10.2003 More specific definitions in points: 1, 3.5.2 and 3.5.4 IMDS SC

4 12.2005 3.2.2.3 definition FBOM 3.2.3 specification of weight ranges 3.3.2 extended description of semi-components and ex-ample 3.3.3 portion ranges of semi-components 3.4.2 extended definition and description of materials 3.4.3 portion ranges of materials 3.5.2 extended description of basic substances 3.5.4.10 example for the use of wildcard additional editorial changes

IMDS SC

5 03.2007 Adapted to check procedure of release 4.0: 3.3.3 Ranges for semi-components 3.4.2 Fields updated (Release 4.0), Std. Mat.-No / Inter-nal Mat.-No. defined 3.5.2 Ranges for substances adjusted to the different classifications 4.2 Example added additional editorial changes

IMDS SC

6 03.2008 Use of standard materials specified 3.4.5 Link to Recommendation IMDS 023 (ProtMats) added.

IMDS SC

7 10.2008 Adapted to check procedures of release 6.1 (ranges for small parts): 3.4.2 Norms/standards and std. material number optional for small parts 3.5.2 Ranges adjusted for small parts

IMDS SC

8 11.2009 Changed into IMDS Rule 001 General rework, inclusion of Change Management, expanded detail, set Rules and Guidelines

IMDS SCİ AIAG, CLEPA ve JAPIA

9 01.2010 Change of Rule 3.2.1.A (wording changed for better under-standing) Change of Figure 7, p. 23 (renamed example for rule 5.1.A)

IMDS SC

10 04.2012 Editorial changes

IMDS SC