İçindekiler - trakyaka.org.tr · 4 1. bağ ve bağ Ürünleri sektörü bağcılık dünyanın...
TRANSCRIPT
1
2
İçindekiler
İçindekiler ................................................................................................................................... 2
Şekil Listesi ................................................................................................................................ 3
1. Bağ Ve Bağ Ürünleri Sektörü ............................................................................................ 4
2. Dünya’da Bağ ve Bağ Ürünleri Sektörü............................................................................. 4
2.1. Bağ Alanı ..................................................................................................................... 4
2.2. Üzüm Üretimi .............................................................................................................. 5
2.3. Üzüm Üretimi Verimi .................................................................................................. 6
2.4. Şarap Üretimi ............................................................................................................... 7
2.5. Şarap İhracatı ............................................................................................................... 7
2.6. Şarap İthalatı ................................................................................................................ 9
2.7. Şarap Dış Ticaret Dengesi ......................................................................................... 11
2.8. Şarap Tüketimi .......................................................................................................... 12
2.9. Kişi Başı Şarap Tüketimi ........................................................................................... 13
3. Türkiye’de Bağ ve Bağ Ürünleri Sektörü ........................................................................ 14
3.1. Bağ Alanı ................................................................................................................... 14
3.2. Üzüm Üretimi ............................................................................................................ 14
3.3. Üzüm Üretimi Verimi ................................................................................................ 15
3.4. Şarap Üretimi ............................................................................................................. 16
3.5. Şarap İhracatı ............................................................................................................. 16
3.6. Şarap İthalatı .............................................................................................................. 19
3.7. Şarap Dış Ticaret Dengesi ......................................................................................... 21
3.8. Şarap Tüketimi .......................................................................................................... 22
3
Şekil Listesi
Şekil 1: En fazla bağ alanına sahip ülkeler ................................................................................ 5
Şekil 2:En fazla Üzüm Üretimi Olan Ülkeler ............................................................................ 6
Şekil 3: Üzüm üretiminde en fazla verime sahip ülkeler ........................................................... 6
Şekil 4: En fazla Şarap Üretimine sahip ülkeler ........................................................................ 7
Şekil 5: Değer olarak En fazla Şarap ihracatı gerçekleştiren ülkeler ......................................... 8
Şekil 6: Miktar olarak En fazla Şarap ihracatı gerçekleştiren ülkeler ........................................ 8
Şekil 7: Değer olarak En fazla Şarap ihracatı gerçekleştiren ülkelerin ihraç birim fiyatları...... 9
Şekil 8: Değer olarak en fazla Şarap ithalatı gerçekleştiren ülkeler......................................... 10
Şekil 9: Miktar olarak en fazla şarap ithalatı gerçekleştiren ülkeler ........................................ 10
Şekil 10: Değer olarak En fazla Şarap ithalatı gerçekleştiren ülkelerin ithal birim fiyatları ... 11
Şekil 11: Şarap dış ticaretinde en yüksek dış ticaret dengesine sahip 15 Ülke ........................ 12
Şekil 12: Şarap dış ticaretinde en düşük dış ticaret dengesine sahip 15 Ülke .......................... 12
Şekil 13: En fazla Şarap Tüketimine Sahip 20 Ülke ................................................................ 13
Şekil 14: En fazla Kişi Başı Şarap tüketimine sahip Ülkeler ................................................... 14
Şekil 15: 1961-2013 yılları arasında Türkiye’nin Toplam Bağ Alanı...................................... 14
Şekil 16: 1961-2013 yılları arasında Türkiye’nin Üzüm Üretimi ............................................ 15
Şekil 17: 1961-2013 yılları arasında Türkiye’nin Üzüm Üretim Verimi ................................. 16
Şekil 18: 1961-2013 yılları arasında Türkiye’nin şarap Üretimi ............................................. 16
Şekil 19: 2001-2014 yılları arasında değer olarak Türkiye’nin Şarap İhracatı ........................ 17
Şekil 20: 2001-2015 yılları arasında miktar olarak Türkiye’nin ihracatı ................................. 17
Şekil 21: 2001-2015 yılları arasında Türkiye’nin şarap ihraç birim fiyatı ............................... 18
Şekil 22: 2001-2015 yılları arasında Türkiye’nin en fazla şarap ihracatı gerçekleştirdiği 15
ülke ........................................................................................................................................... 19
Şekil 23: 2001-2014 yılları arasında değer olarak Türkiye’nin şarap ithalatı .......................... 19
Şekil 24: 2001-2015 yılları arasında miktar olarak Türkiye’nin şarap ithalatı ........................ 20
Şekil 25: 2001-2015 yılları arasında Türkiye’nin şarap ithal birim fiyatı ................................ 20
Şekil 26: 2001-2015 yılları arasında Türkiye’ye en fazla şarap ithalatı gerçekleştiren 15 ülke
.................................................................................................................................................. 21
Şekil 27:2001-2014 yılları arasında şarap dış ticaretinde Türkiye’nin dış ticaret dengesi ...... 22
Şekil 28: 2011-2014 yılları arasında Türkiye’nin Şarap Tüketimi .......................................... 22
4
1. Bağ Ve Bağ Ürünleri Sektörü
Bağcılık dünyanın her iki yarım küresinde önemli tarım faaliyetleri arasında yer almaktadır.
Bunun en önemli nedeni üzümün çok yönlü değerlendirme şansına sahip olmasıdır. Ülkemiz
ve dünyadaki örneklerine bakıldığında değerlendirme alternatifi oldukça çok olan nadir
meyvelerden birisidir. Üzümün başlıca değerlendirme şekilleri ve elde edilen bazı gıdalar ve
içecekler şöyle sıralanabilir; Sofralık üzüm, kuru üzüm, şarap, sirke, rakı, kanyak, likör, şarap
bazlı kokteyller, düşük alkollü kabarcıklı içkiler, üzüm suyu, üzüm suyu konsantresi, pekmez,
köfter, pestil, sucuk, konserve, reçel, jöle, marmelat, hoşaf, komposto, hardaliye, koruk ekşisi,
çekirdek yağı, çekirdek ekstratı, tanen, tartarik asit, kırmızı renk maddes, (antosiyanin-gıda
renklendiricisi olarak), salamura asma yaprağı (Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu
Müdürlüğü, 2013:1).
2. Dünya’da Bağ ve Bağ Ürünleri Sektörü
2.1.Bağ Alanı
Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) 2013 verilerine göre dünyada 7,16 Milyon Ha bağ alanı
bulunmaktadır. 2013 yılı verilerine göre dünyada sırasıyla İspanya, Fransa, Çin, İtalya ve
Türkiye en fazla bağ alanına sahip ülkelerdir. 2013 yılında Dünya’da en fazla bağ alanına
sahip 15 ülkesine göz attığımızda 1961-2013 yılları arasına İspanya, Fransa, İtalya, Türkiye,
Arjantin, Portekiz, Romanya, Moldovya gibi Arjantin haricinde hepsi Avrupa’da bulunan
ülkelerin bağ alanında azalma trendine sahip oldukları görülmektedir. Aynı dönemde Çin,
Amerika Birleşik Devletleri, Şili, İran, Avustralya, Güney Afrika ve Hindistan gibi Avrupa
kıtası dışında bulunan ülkelerin ise artış trendine sahip oldukları görülmektedir.
5
Kaynak:FAOSTAT, 2016
Şekil 1: En fazla bağ alanına sahip ülkeler
2.2.Üzüm Üretimi
Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) 2013 verilerine göre dünyada 77,2 Milyon ton üzüm
üretimi bulunmaktadır. 2013 verilerine göre dünyada sırasıyla Çin, İtalya, Amerika Birleşik
Devletleri, İspanya, Fransa ve Türkiye en fazla üzüm üretimine sahip ülkelerdir. 2013 yılında
Dünya’da en fazla üzüm üretimine sahip 15 ülkesine göz attığımızda 1961-2013 yılları
arasında İtalya, Fransa gibi ülkelerin üzüm üretimlerinde azalma eğilimi olduğu
görülmektedir. Aynı dönemde Çin, Amerika Birleşik Devletleri, Şili, Hindistan, İran, Güney
Afrika, Avustralya, Brezilya, Mısır ve Özbekistan gibi ülkelerin ise üzüm üretiminde artış
eğilimi olduğu görülürken İspanya, Türkiye ve Arjantin gibi ülkelerde ise üzüm üretiminin
dalgalı bir seyir izleği gözlenmektedir.
0
200000
400000
600000
800000
1000000
1200000
1400000
1600000
1800000
2000000
Ha
1961-2013 yılları arası en fazla Bağ Alanına sahip ülkeler
6
Kaynak:FAOSTAT, 2016
Şekil 2:En fazla Üzüm Üretimi Olan Ülkeler
2.3.Üzüm Üretimi Verimi
2013 verilerine göre dünyada sırasıyla Çin-Tayvan ili, Vietnam, Irak ve Mısır üzüm
üretiminde en fazla verime sahip ülkelerdir. 1961-2013 arasında üzüm üretim verimlerine
bakıldığında tüm ülkelerde üzüm veriminin arttığı görülmektedir.
Kaynak:FAOSTAT, 2016
Şekil 3: Üzüm üretiminde en fazla verime sahip ülkeler
0
2000000
4000000
6000000
8000000
10000000
12000000
14000000
Ton
1961-2013 yılları arası en fazla Üzüm Üretimine sahip ülkeler
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Ton
/Ha
1961-2013 yılları arası en fazla Üzüm Üretim Verimine sahip ülkeler
7
2.4. Şarap Üretimi
Uluslararası Gıda Örgütü’nün (FAO) 2013 verilerine göre dünyada 27,42 Milyon ton şarap
üretilmektedir. 2013 yılı verilerine göre dünyada sırasıyla Fransa, İtalya, Amerika Birleşik
Devletleri, İspanya, Şili en fazla şarap üretimine sahip ülkelerdir. 2013 yılında Dünya’da en
fazla bağ alanına sahip 15 ülkesine göz attığımızda 1961-2013 yılları arasında Fransa, İtalya,
Arjantin, Yunanistan ve Macaristan gibi ülkelerin şarap üretiminin azalma eğiliminde olduğu
görülmektedir. Aynı dönemde Amerika Birleşik Devletleri (ABD), İspanya, Şili, Çin,
Anakara, Avusturya, Güney Afrika, Almanya, Rusya Federasyonu ve Brezilya gibi ülkelerin
şarap üretimlerinin artış eğiliminde olduğu görülmektedir. Şarap üretimi verisine bakıldığında
şarap üretimini arttıran ülkelerin bağ alanını artıran ülkeler olduğu görülmektedir. Buna göre
bu ülkelerin şarap üretimini amaçlayarak bağ alanlarını ve dolayısı ile üzüm üretimini
arttırdıkları görülmektedir.
Kaynak:FAOSTAT, 2016
Şekil 4: En fazla Şarap Üretimine sahip ülkeler
2.5.Şarap İhracatı
Uluslararası Ticaret Merkezinin (ITC) 2014 verilerine göre dünyada 34, 67 milyar USD’lık
şarap ihracatı gerçekleştirilmektedir. 2014 verilerine göre değer olarak dünyada sırasıyla
Fransa, İtalya, İspanya, Şili, Avustralya, ABD, Almanya en fazla şarap ihracatına sahip
ülkelerdir. 2001-2014 yılları arasında ilk 15 ülke içerisinde olan neredeyse tüm ülkelerin şarap
ihracatlarının artış eğiliminde olduğu görülmektedir. Bu dönemde yalnızca 2008 finansal
krizinden sonra 2009 yılında çoğu ülkenin şarap ihracatında azalma yaşandığı görülmektedir.
0
1000000
2000000
3000000
4000000
5000000
6000000
7000000
8000000
9000000
10000000
Ton
1961-2013 yılları arası en fazla Şarap Üretimine sahip ülkeler
8
Kaynak:Trademap, 2016
Şekil 5: Değer olarak En fazla Şarap ihracatı gerçekleştiren ülkeler
Uluslararası Ticaret Merkezinin (ITC) 2014 verilerine göre dünyada 10,79 milyon ton şarap
ihracatı gerçekleştirilmektedir. 2014 verilerine göre miktar olarak dünyada sırasıyla İspanya,
İtalya, Fransa, Avustralya, Şili, Güney Afrika ve ABD en fazla şarap ihracatına sahip
ülkelerdir. 2001-2014 yılları arasında İspanya’nın 2000’li yılların ortasından sonra miktar
bazında ihracatını 2 katına çıkardığı görülmektedir.
Kaynak:Trademap, 2016
Şekil 6: Miktar olarak En fazla Şarap ihracatı gerçekleştiren ülkeler
Uluslararası Ticaret Merkezinin (ITC) 2014 verilerine göre değer bazlı olarak en fazla ihracat
gerçekleştiren 15 ülke içerisinde sırasıyla Singapur, Hong Kong, Hollanda, Fransa, Birleşik
Krallık, Yeni Zelanda ve ABD’nin en yüksek ihraç birim fiyatına sahip ülkeler olduğu
görülmektedir. En yüksek ihraç birim fiyatına sahip olan Singapur’un 2014 yılında ortalama
olarak şarabın tonunu 25.070 USD’ye ihracat gerçekleştirdiği gözlenmektedir. Buna göre her
ne kadar İspanya ve İtalya miktar bakımından en fazla ihracatı gerçekleştiren ülkeler olsalar
0
2000000
4000000
6000000
8000000
10000000
12000000
10
00
USD
2001-2014 yılları arasında değer olarak en fazla şarap ihracatı gerçekleştiren ülkeler
0
500000
1000000
1500000
2000000
2500000
3000000
Ton
2001-2014 yılları arasında miktar olarak en fazla şarap ihracatı gerçekleştiren ülkeler
9
da ihraç birim fiyatları Fransa’nın gerisinde kalması dolayısı ile değer bakımından en yüksek
ihracat gerçekleştiren ülke Fransa olmaktadır. Benzer şekilde miktar bakımından Singapur,
Hong Kong ve Hollanda en fazla ihracat gerçekleştiren 15 ülke içerisine giremeseler de ihraç
birim fiyatlarının diğer ülkelere göre yüksek olması sebebiyle değer yönünden en yüksek
ihracat gerçekleştiren ilk 15 ülke içerisine girmişlerdir.
Kaynak:Trademap, 2016
Şekil 7: Değer olarak En fazla Şarap ihracatı gerçekleştiren ülkelerin ihraç birim
fiyatları
2.6.Şarap İthalatı
Uluslararası Ticaret Merkezinin (ITC) 2014 verilerine göre dünyada 35,47 milyar USD’lık
şarap ithalatı gerçekleştirilmektedir. 2014 verilerine göre değer olarak dünyada sırasıyla
ABD, Birleşik Krallık, Almanya, Kanada, Japonya, Çin en fazla şarap ithalatı yapan
ülkelerdir. 2001-2014 yılları arasında ihracata benzer şekilde ilk 15 ülke içerisinde olan
neredeyse tüm ülkelerin şarap ithalatlarının artış eğiliminde olduğu görülmektedir. Bu
dönemde yalnızca 2008 finansal krizinden sonra çoğu ülkenin şarap ithalatında azalma
yaşandığı görülmektedir.
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
USD
/To
n
2001-2014 yılları arasında değer olarak en fazla şarap ihracatı gerçekleştiren ülkelerin ihraç birim fiyatları
10
Kaynak:Trademap, 2016
Şekil 8: Değer olarak en fazla Şarap ithalatı gerçekleştiren ülkeler
Uluslararası Ticaret Merkezinin (ITC) 2014 verilerine göre dünyada 10,58 milyon ton’luk
şarap ithalatı gerçekleştirilmektedir. 2014 verilerine göre miktar olarak dünyada sırasıyla
Almanya, Birleşik Krallık, ABD, Fransa, Rusya Federasyonu en fazla şarap ithalatı yapan
ülkelerdir. 2001 yılında 474 bin ton ithalat gerçekleştiren ABD 2014 yılında bu rakamın 2,5
katına çıkarak 1.074 bin ton ithalat gerçekleştirmiştir.
Kaynak:Trademap, 2016
Şekil 9: Miktar olarak en fazla şarap ithalatı gerçekleştiren ülkeler
Uluslararası Ticaret Merkezinin (ITC) 2014 verilerine göre değer bazlı olarak en fazla ithalat
gerçekleştiren 15 ülke içerisinde sırasıyla Hong Kong, Singapur, İsviçre, Japonya, İsveç,
Kanada ve ABD’nin en yüksek ithal birim fiyatına sahip ülkeler olduğu görülmektedir. En
yüksek ithal birim fiyatına sahip olan Hong Kong’un 2014 yılında ortalama olarak şarabın
tonunu 20.745 USD’ye ithalat gerçekleştirdiği gözlenmektedir. Buna göre her ne kadar
Almanya ve Birleşik Krallık miktar bazlı olarak en fazla ithalatı gerçekleştiren ülkeler olsalar
0
1000000
2000000
3000000
4000000
5000000
6000000
7000000
10
00
USD
2001-2014 yılları arasında değer olarak en fazla şarap ithalatı gerçekleştiren ülkeler
0
500000
1000000
1500000
2000000
Ton
2001-2014 yılları arasında miktar olarak en fazla şarap ithalatı gerçekleştiren ülkeler
11
da ithal birim fiyatları ABD’nin gerisinde kalması dolayısı ile değer bakımından en yüksek
ithalat gerçekleştiren ülke ABD olmaktadır. Benzer şekilde miktar bakımından Hong Kong,
Singapur ve İsveç en fazla ithalat gerçekleştiren 15 ülke içerisinde yer almamalarına rağmen
ithal birim fiyatları miktar yönünden en yüksek 15 ülke içerisinde yer alan İtalya, Portekiz ve
Çek Cumhuriyetini geçerek değer bakımından en yüksek ithalat gerçekleştiren ilk 15 ülke
içerisine girmişlerdir.
Kaynak:Trademap, 2016
Şekil 10: Değer olarak En fazla Şarap ithalatı gerçekleştiren ülkelerin ithal birim
fiyatları
2.7.Şarap Dış Ticaret Dengesi
Uluslararası Ticaret Merkezinin (ITC) 2014 verisine göre şarap dış ticaretinde sırasıyla
Fransa, İtalya, İspanya, Şili, Avustralya, Yeni Zelanda en yüksek dış ticaret dengesine sahip
ülkelerdir. 2001-2014 yılları arasında en yüksek şarap dış ticaret dengesine sahip 9 ülkeye göz
atıldığında neredeyse tüm ülkelerin 2008 finansal krizi sonrası hariç tüm yıllarda dış ticaret
dengelerini pozitif olarak arttırdıkları görülmektedir. Yine aynı veriye göre şarap dış
ticaretinde Birleşik Krallık, ABD, Almanya, Kanada, Japonya, Çin ve Belçika en düşük dış
ticaret dengesine sahip ülkelerdir. En yüksek dış ticaret dengesine sahip ülkelerin tersine en
düşük dış ticaret dengesine sahip ülkelerin dış ticaret dengelerinin 2008 finansal krizi sonrası
hariç negatif yönde artış eğiliminde olduğu görülmektedir.
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
USD
/To
n
2001-2014 yılları arasında değer olarak en fazla şarap ithalatı gerçekleştiren ülkelerin ithal birim fiyatları
12
Kaynak:Trademap, 2016
Şekil 11: Şarap dış ticaretinde en yüksek dış ticaret dengesine sahip 9 Ülke
Kaynak:Trademap, 2016
Şekil 12: Şarap dış ticaretinde en düşük dış ticaret dengesine sahip 15 Ülke
2.8.Şarap Tüketimi
Şarap Enstitüsü(Wine Institute) verisine göre 2014 yılında dünyada 24,7 milyar litre şarap
tüketilmiştir. 2014 verilerine göre ABD, Fransa, İtalya, Almanya, Çin ve Birleşik Krallık en
fazla şarap tüketimi gerçekleştiren ülkelerdir. 2011-2014 şarap tüketimine bakıldığında
ülkelerin şarap tüketimlerinin yatay seyrederek yıllar itibari tüketimde istikrarlı bir gidişattan
söz edilebilir. Aynı kaynağın verisine göre Türkiye 2011 yılında 13,7 milyon litre şarap
tüketmiş iken 2014 yılında bu miktar 14 milyon litreye çıkmıştır.
0
2000000
4000000
6000000
8000000
10000000
12000000
10
00
USD
2001-2014 yılları arasında şarap dış ticaretinde en yüksek dış ticaret dengesine sahip ülkeler
-7000000
-6000000
-5000000
-4000000
-3000000
-2000000
-1000000
0
1000000
Bre
zily
a
No
rve
ç
Dan
imar
ka
İsve
ç
Ho
ngk
on
g,Ç
in İsvi
çre
Ho
llan
da
Ru
sya
Be
lçik
a
Çin
Jap
on
ya
Kan
ada
Alm
anya
AB
D
Bir
leşi
kK
rallı
k
10
00
USD
2001-2014 yılları arasında şarap dış ticaretinde en düşük dış ticaret dengesine sahip ülkeler
13
Kaynak:Wine Institute, 2016
Şekil 13: En fazla Şarap Tüketimine Sahip 20 Ülke
2.9.Kişi Başı Şarap Tüketimi
Uluslararası Şarap Organizasyonu (OIV) verisine göre 2012 yılında en fazla kişi başı şarap
tüketimine sahip ülke olan Lüksemburg’un 61 kg kişi başına tüketimi bulunmaktadır.
Lüksemburg’u sırasıyla Portekiz, Fransa, İtalya, Hırvatistan izlemektedir. 1995-2000 yılları
arasında dünyada büyük şarap üreticileri olarak bilinen Fransa, İtalya, İspanya, Portekiz gibi
ülkelerde 2000 yılından sonra kişi başı şarap tüketimlerinin azaldığı görülmektedir. Son
yıllarda ABD, Avustralya, İsveç ve Yeni Zelanda gibi ülkelerde kişi başı şarap tüketiminin
arttığı görülmektedir. Aynı kaynağa göre Türkiye’de kişi başı şarap tüketimi 1 kg/kişi
seviyesinde bulunmaktadır.
0
500000
1000000
1500000
2000000
2500000
3000000
3500000
10
00
Lit
re2011-2014 yılları arasında en fazla şarap tüketimine sahip ülkeler
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Kg/
Kiş
i
1995-2012 en fazla Kişi Başı Şarap Tüketimine Sahip Ülkeler
14
Kaynak:OIV, 2016
Şekil 14: En fazla Kişi Başı Şarap tüketimine sahip Ülkeler
3. Türkiye’de Bağ ve Bağ Ürünleri Sektörü
3.1.Bağ Alanı
Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) verilerine göre 2013 yılında Türkiye’nin 468.792 Ha bağ
alanı bulunmaktadır. Bu bağ alanıyla Türkiye dünyanın en fazla bağ alanına sahip 5. Ülkesi
konumundadır. 1961-2013 yılları arasındaki trende bakıldığında Türkiye’nin 1972 yılında
850.000 ha ile en yüksek bağ alanına ulaştığı ve sonrasında ise bağ alanlarında bir azalma
eğilimi olduğu görülmektedir.
Kaynak:FAOSTAT, 2016
Şekil 15: 1961-2013 yılları arasında Türkiye’nin Toplam Bağ Alanı
3.2.Üzüm Üretimi
Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) verilerine göre 2013 yılında Türkiye’nin 4 milyon ton
üzüm üretimi gerçekleşmiştir. Bu üretim miktarı ile Türkiye üzüm üretiminde Dünya’da 6.
sırada bulunmaktadır. 1961-2013 yılları arasında Türkiye’de bağ alanı azalmış iken üzüm
üretiminin yıllar itibari ile dalgalı bir seyir izlediği görülmektedir.
0
100000
200000
300000
400000
500000
600000
700000
800000
900000
19
61
19
63
19
65
19
67
19
69
19
71
19
73
19
75
19
77
19
79
19
81
19
83
19
85
19
87
19
89
19
91
19
93
19
95
19
97
19
99
20
01
20
03
20
05
20
07
20
09
20
11
20
13
Ha
1961-2013 yılları arasında Türkiye'nin Toplam Bağ Alanı
15
Kaynak:FAOSTAT, 2016
Şekil 16: 1961-2013 yılları arasında Türkiye’nin Üzüm Üretimi
3.3.Üzüm Üretimi Verimi
2013 verilerine göre Türkiye’nin üzüm üretim verimi 8,55 ton/Ha seviyesindedir. 1961
yılında 4,12 ton/Ha seviyesinde olan üzüm üretim verimi yıllar itibari ile artarak 2012 yılında
1961-2013 yılları arasındaki en yüksek seviye olan 9,25 ton/Ha seviyesine yükselmiştir.
Üzüm üretim veriminde Türkiye 2013 verilerine göre 45. Sıradadır. Türkiye’de yıllar itibari
ile her ne kadar bağ alanları azalsa da aynı dönemde üzüm üretim veriminin artış göstermesi
nedeniyle üzüm üretiminde bir azalma gerçekleşmeyip hatta son yıllarda artış meydana
gelmiştir. Bununla beraber Türkiye dünyadaki bağ alanı sıralamasında 5. sırada iken, aynı
sıralamada 6. sırada yer alan ABD’nin daha yüksek verime sahip olması sebebiyle üzüm
üretiminde ABD 3. Sıraya yükselirken ülkemiz 6. sıraya gerilemiştir.
0
500000
1000000
1500000
2000000
2500000
3000000
3500000
4000000
4500000
5000000
19
61
19
63
19
65
19
67
19
69
19
71
19
73
19
75
19
77
19
79
19
81
19
83
19
85
19
87
19
89
19
91
19
93
19
95
19
97
19
99
20
01
20
03
20
05
20
07
20
09
20
11
20
13
Ton
1961-2013 yılları arasında Türkiye'nin Üzüm Üretimi
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
19
61
19
63
19
65
19
67
19
69
19
71
19
73
19
75
19
77
19
79
19
81
19
83
19
85
19
87
19
89
19
91
19
93
19
95
19
97
19
99
20
01
20
03
20
05
20
07
20
09
20
11
20
13
Ton
/Ha
1961-2013 yılları arasında Türkiye'nin Üzüm Üretim Verimi
16
Kaynak:FAOSTAT, 2016
Şekil 17: 1961-2013 yılları arasında Türkiye’nin Üzüm Üretim Verimi
3.4.Şarap Üretimi
Gıda ve Tarım Örgütü’nün 2013 verilerine göre Türkiye’nin 30.000 ton şarap üretimi
bulunmaktadır. Bu şarap üretim miktarı ile Türkiye Dünya’da 37. Sırada yer almaktadır.
1961-2013 yılları arasındaki şarap üretimine bakıldığında Türkiye’nin en yüksek şarap üretim
miktarını 48.388 ton ile 1969 yılında, en düşük şarap üretim miktarını ise 9.871 ton ile 1976
yılında gerçekleştirdiği görülmektedir. Türkiye’nin şarap üretiminin 1970’li yıllarda azalma
eğilimine, 1990’lı yıllarda artış eğilimine, 2000’li yıllarda yeniden azalış eğilimi ve 2010’lu
yıllarda yeniden bir artış eğilimine sahip olduğu görülmektedir. Bununla beraber şarap üretim
miktarının 1960’lı yıllardaki miktarlara yaklaşmadığı görülmektedir. 2000’li yıllardaki
azalışın en önemli sebebinin, alkollü içkiler üzerindeki vergi artışları olduğu görülmektedir.
Kaynak:FAOSTAT, 2016
Şekil 18: 1961-2013 yılları arasında Türkiye’nin şarap Üretimi
3.5.Şarap İhracatı
Uluslararası Ticaret Merkezinin (ITC) 2014 verilerine göre Türkiye 11,16 milyon USD şarap
ihracatı gerçekleştirmiştir. 2014 verilerine göre Türkiye şarap ihracatında değer olarak
dünyada 49. sıradadır. 2001-2014 yılları arasında değer olarak Türkiye’nin şarap ihracatı
2008-2010 yılları arasında artış eğilimi göstermiştir. 2008-2010 yılları arasında 2008 finansal
krizi nedeniyle düşme gerçekleştiği görülmektedir.
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
19
61
19
63
19
65
19
67
19
69
19
71
19
73
19
75
19
77
19
79
19
81
19
83
19
85
19
87
19
89
19
91
19
93
19
95
19
97
19
99
20
01
20
03
20
05
20
07
20
09
20
11
20
13
Ton
1961-2013 yılları arasında Türkiye'nin şarap üretimi
17
Kaynak:Trademap, 2016
Şekil 19: 2001-2014 yılları arasında değer olarak Türkiye’nin Şarap İhracatı
ITC verilerine göre Türkiye 2015 yılında 4.472 ton şarap ihracatı gerçekleştirmiştir. 2014 yılı
verilerine göre Türkiye miktar olarak şarap ihracatında 45. Sıradadır. 2001-2015 yılları
arasında miktar olarak en fazla ihracatı 9.513 ton ile 2007 yılında gerçekleştirmiştir. Miktar
bakımından şarap ihracatının 2007 öncesinin gerisinde kaldığı görülmektedir.
Kaynak:Trademap, 2016
Şekil 20: 2001-2015 yılları arasında miktar olarak Türkiye’nin ihracatı
ITC’nin 2015 verilerine göre Türkiye’nin ortalama olarak 2.358 USD/Ton şarap ihraç birim
fiyatına sahip olduğu görülmektedir. 2001-2015 yılları arasında Türkiye’nin 2014 yılında
2.630 USD/Ton ile en yüksek şarap ihraç birim fiyatına ulaştığı görülmektedir. Özellikle 2007
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
14000
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
10
00
USD
2001-2014 yılları arasında değer olarak Türkiye'nin Şarap İhracatı
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
9000
10000
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Ton
2001-2015 yılları arasında miktar olarak Türkiye'nin ihracatı
18
yılından 2014 yılına kadar şarap ihraç birim fiyatının artış trendine sahip olduğu
gözlenmektedir. Her ne kadar 2001-2014 yılları arasında şarap ihraç miktarı azalma gösterse
de şarap ihraç birim fiyatının artış göstermesi, şarap ihraç değerinin artış eğilimine neden
olmuştur.
Kaynak:Trademap, 2016
Şekil 21: 2001-2015 yılları arasında Türkiye’nin şarap ihraç birim fiyatı
ITC’nin 2015 yılı verilerine göre Türkiye’nin en fazla ihracat gerçekleştirdiği ülkeler sırasıyla
Serbest Bölge, Kıbrıs, Belçika, Birleşik Krallık, Almanya, ABD, Çin, Kanada, Brezilya,
Japonya, Polonya, Fransa, Hong Kong, Danimarka ve Rusya’dır. Türkiye 2015 yılında şarap
ihracatının %93’ünü yukarıda belirtilen ilk 7 ülkeye gerçekleştirmekle beraber daha önceki
yıllarda Fransa ve Japonya’ya da yüklü miktarda ihracat gerçekleştirdiği görülmektedir.
Kaynak:Trademap, 2016
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
USD
/To
n
2001-2015 yılları arasında Türkiye'nin şarap ihraç birim fiyatı
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
Çin ABD Almanya BirleşikKrallık
Belçika Kıbrıs Serbest Bölge
10
00
USD
2001-2015 yılları arasında Türkiye'nin en fazla şarap ihracatı gerçekleştirdiği 15 ülke
19
Şekil 22: 2001-2015 yılları arasında Türkiye’nin en fazla şarap ihracatı gerçekleştirdiği
15 ülke
3.6.Şarap İthalatı
ITC’nin 2014 verilerine göre Türkiye 15,53 milyon USD’lık şarap ithalatı gerçekleştirmiştir.
2014 verilerine göre Türkiye dünyada en fazla şarap ithalatı gerçekleştiren 84. Ülkedir.
Türkiye’nin şarap ithalatı 2004 yılına kadar ihmal edilebilecek düzeyde iken 6 Haziran 2003
yılında yayımlanan Alkol ve Alkollü İçkilerin İç ve Dış Ticaretine İlişkin Usul ve Esaslar
Hakkında Yönetmelik ile yurtdışından şarabın da içinde bulunduğu bazı alkollü içkilerin
ithalatının kolaylaştırılması sonucunda Türkiye’nin şarap ithalatı yıllar itibari ile artış
göstermiştir. Bunun sonucunda 2014 yılında değer yönünden şarap ithalatının şarap ihracatını
aştığı görülmektedir.
Kaynak:Trademap, 2016
Şekil 23: 2001-2014 yılları arasında değer olarak Türkiye’nin şarap ithalatı
2015 verilerine göre Türkiye 2.201 ton şarap ithal etmektedir. 2014 yılında 2.737 ton şarap
ithalatı gerçekleştiren Türkiye dünyada en fazla şarap ithal eden 103. ülkedir. Değer
yönünden şarap ithalatına benzer şekilde miktar yönünden şarap ihracatı da 2004 yılından
sonra bir artış eğilimini devam ettirmiştir.
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
14000
16000
18000
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
10
00
USD
2001-2014 yılları arasında değer olarak Türkiye'nin şarap ithalatı
20
Kaynak:Trademap, 2016
Şekil 24: 2001-2015 yılları arasında miktar olarak Türkiye’nin şarap ithalatı
ITC’nin 2015 verilerine göre Türkiye ortalama 5.173 USD/Ton şarap ithal birim fiyatına
sahiptir. 2001-2014 yılları arasında Türkiye’nin ithal birim fiyatının sürekli artış eğiliminde
olduğu ve bu eğilim ile 2014 yılında 5.673 USD/Ton ile en yüksek şarap ithal birim fiyatına
ulaştığı görülmektedir. Buna göre ithal birim fiyatının ihraç birim fiyatının 2 katından fazla
olduğu görülmektedir ve bu nedenle ithalat miktarı ihracat miktarının gerisinde kalsa da
ithalat değerinin ihracat değerinin üzerine çıktığı gözlenmektedir.
Kaynak:Trademap, 2016
Şekil 25: 2001-2015 yılları arasında Türkiye’nin şarap ithal birim fiyatı
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Ton
2001-2015 yılları arasında miktar olarak Türkiye'nin şarap ithalatı
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
20
15
USD
/To
n
2001-2015 yılları arasında Türkiye'nin şarap ithal birim fiyatı
21
ITC’nin 2015 yılı verilerine göre Türkiye’ye en fazla şarap ithalatı gerçekleştiren 15 ülke
sırasıyla Fransa, İtalya, Şili, İspanya, ABD, Almanya, Portekiz, Arjantin, Gürcistan, Moldova,
Yeni Zelanda, Güney Afrika, Avustralya, Macaristan ve Yunanistan’dır. 2015 yılında Türkiye
şarap ithalatının %90’ını Fransa, İtalya ve Şili’den gerçekleştirmiştir.
Kaynak:Trademap, 2016
Şekil 26: 2001-2015 yılları arasında Türkiye’ye en fazla şarap ithalatı gerçekleştiren 15
ülke
3.7.Şarap Dış Ticaret Dengesi
2001-2014 yılları arasında Türkiye’nin dış ticaret dengesinin yıllar itibari ile azaldığı ve 2014
yılında 4,4 milyon USD açık verdiği görülmektedir. Türkiye’nin özellikle miktar başına şarap
ithalat fiyatının ihracat fiyatından yüksek olması ithalat miktarı düşük olsa da Türkiye’nin
açık vermesine sebep olmuştur.
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
9000
Almanya ABD İspanya Şili İtalya Fransa
10
00
USD
2001-2015 yılları arasında Türkiye'ye en fazla şarap ithalatı gerçekleştiren 15 ülke
22
Kaynak:Trademap, 2016
Şekil 27:2001-2014 yılları arasında şarap dış ticaretinde Türkiye’nin dış ticaret dengesi
3.8.Şarap Tüketimi
Şarap Enstitüsü(Wine Institute) verisine göre Türkiye 2011 yılında 13,7 milyon litre şarap
tüketmiş iken 2014 yılında bu miktar 14 milyon litreye çıkmıştır. Uluslararası Şarap
Organizasyonu (OIV) verisine göre Türkiye’de kişi başı şarap tüketimi 1 kg/kişi
seviyesindedir.
Kaynak:Wine Institute, 2016
Şekil 28: 2011-2014 yılları arasında Türkiye’nin Şarap Tüketimi
-6000
-4000
-2000
0
2000
4000
6000
8000
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
10
00
USD
2001-2014 yılları arasında şarap dış ticaretinde Türkiye'nin dış ticaret dengesi
13500
13600
13700
13800
13900
14000
14100
14200
2011 2012 2013 2014
10
00
Lt
2011-2014 Yılları Arasında Türkiye'nin Şarap Tüketimi