İçindekiler

Giriş

İnsan Bilgisayar Etkileşimi (IBE) nedir?

Kullanılabilirlik nedir?

Kullanılabilirlik Testi nedir?

İnsan Bilgisayar Etkileşimi Araştırma ve UygulamaLabaratuvarı

İnsan Bilgisayar Etkileşimi Araştırma ve UygulamaLaboratuvarı'nda Yürütülen Çalışmalar

İBE laboratuvarı kimler tarafından ve nasıl kullanılır?

İletişim

Kroki

İçindekiler

İnsan Bilgisayar Etkileşimi nedir?

Tasarımcı odaklı arayüzler yerine kullanıcı odaklıarayüzlerin geliştirilmesini hedef alan İnsan BilgisayarEtkileşimi, insan davranışı, psikoloji, bilişsel bilimler,bilgisayar teknolojileri ve yazılım mühendisliğinin yanı sıraergonomi, grafik ve endüstriyel tasarım, sosyoloji,antropoloji ve eğitim bilimleri gibi alanlarla ilişkili,disiplinler arası bir çalışma alanıdır.

İnsan Bilgisayar Etkileşimi Çalışmaları, insanlarınteknoloji kullanımını etkileyen özelliklerini, bu etkileşimliyeteneklerin nasıl kazanıldığı, teknolojinin insanlarınteknolojiyi kullanımına etki eden yönlerini incelemekleberaber insanların ihtiyaçlarının teknik olanaklarla nasıleşleştirileceği ve teknolojinin organizasyonlara etkisikonularını da incelemektedir (Booth,1989; Çağıltay,2005).

İnsan Bilgisayar Etkileşimi nedir?

Kullanılabilirlik testi nedir?

Kullanılabilirlik Çalışmasında UygulananAdımlar

Kullanılabilirlik Testi, kullanılabilirliğinin değerlendirilmesiistenen arayüz için belirlenen hedef kitlede belirlenengörevlerin yaptırılması ve bu süreçte kullanıcıdanverimlilik, etkililik ve memnuniyet değerlerinin alınmasıdır.

Hedef kitle yani kullanıcılar belirlendikten sonra, testiyapılacak arayüzde en çok kullanılan ve/veya azkullanılmasına rağmen erişilmesi önemli olan bilgilereulaşma görevlerini gerçekleştirmeleri istenerek arayüzünkullanılması sağlanır.

Kullanılabilirlik Testi öncesinde; kullanılabilirlik çalışmasıyapılacak belirlendikten sonra,

çalışma sırasında kullanılacak belirlenir(örn. anketler).

belirlenir.hedef kullanıcıların yapacaklarıbelirlenir.

Bu dört ana bileşen belirlendikten sonra test aşamasınageçilir. Eğer kullanılacak araçlar içinde kullanıcınınarayüzü kullanmadan önceki tutumunu veya bilgisiniölçmek için bir anket belirlenmiş ise, teste başlamadanhemen önce kullanıcıya doldurması için verilir. Bununardından kullanıcıya teker teker görevler verilir. Her göreviçin görevi başarıp başaramadığı, yaptığı hata sayısı, sürebilgileri tutulur.

Test aşamasında kullanıcıdan sesli düşünmesi istenir,böylece arayüzle ilgili nerelerde sorun yaşadığı ve arayüzhakkında ne düşündüğü öğrenilir. Test aşamasındakullanıcının hareketleri ve söyledikleri testi uygulayan kişitarafından kaydedilir. Test bitiminde kullanıcının arayüzhakkındaki memnuniyetini öğrenmek için memnuniyetanketi verilir.

BİDB İnsan Bilgisayar Etkileşimi Araştırma ve UygulamaLaboratuvarı’nda aşağıda belirtilen adımlar kapsamındaKullanılabilirlik testleri gerçekleştirilmektedir.

arayüz

araçlar

hedef kullanıcı grubugörevler

·

··

Kullanılabilirlik testi nedir?

Kullanılabilirlik Çalışmasında UygulananAdımlar

Kontrol Odası

Kontrol odasında, araştırmacıların deney sırasındakullanımı için bir bilgisayar bulunmaktadır. Bilgisayarınekran görüntüsü, kameraların bağlı bulunduğu başka birbilgisayar tarafından kaydedilmektedir.

Ayrıca göz izleme cihazından alınan ikinci bir klavye, fare,ekran çıkışıyla test odasında bulunan bilgisayarın kontrolodasında bulunan araştırmacı tarafından da kontroledilebilmesi sağlanmaktadır.

Bir diğer ekran ise test odasında görüntü alan iki adetkameranın, göz izleme cihazı ekranın ve araştırmacınınkullandığı bilgisayar ekranının görüntülenmesi içinkullanılmaktadır. Bu dört ekranın beraber kaydedilmesidört görüntünün de senkronize bir şekilde kaydedilmesibakımından önem taşımaktadır.

Dört ekranın bir arada görüntülenmesini sağlayanmonitöre, kameralara ve ses sistemine bağlı bulunan birkayıt edici bilgisayar bulunmaktadır. Bu bilgisayar

Kontrol OdasıK

on

tro

lOd

ası

Test

Odası

Yazılımlar:

ClearView: Clearview yazılımı göz izleme cihazınınüreticileri tarafından geliştirilmiş, monitör üzerindebulunan alıcı ve yansıtıcı kızılötesi kameralardan aldığıbilgileri görsel ve sayısal veriler haline dönüştüren,kaydeden ve sonradan bu verilerin analiz edilmesi içinçeşitli araçlar sunan bir yazılımdır.

Noldus Observer: Gözlemleri bilgisayar diline çevirdiktensonra oluşturduğu bu veriyi işleyerek istatistik çıkaran vebu istatistiklere bağlı olarak grafikler oluşturan birprogramdır.

Observer, gözlenen verinin toparlanması, yönetimi,analizi ve sunumu için kullanılan bir yazılımdır. Davranışgelişimi, iletişim, eğitim, dil edinimi, kavrama, psikolojikdeğerlendirme konularında bilgi toplamada yardımcıolmakla beraber, ürün kullanılabilirliği ve insan-makineetkileşimi değerlendirmede de kullanılan bir programdır.

Morae: Yazılımların, web sitelerinin kullanılabilirlikanalizlerini yapmak amacıyla geliştirilen kullanıcı vesistemin bilgilerini kaydeden ve senkronize eden biryazılımdır.

Kurulumundan bu yana geçen zamanda İnsan BilgisayarEtkileşimi Araştırma ve Uygulama Laboratuvarı ODTÜBilgi İşlem Daire Başkanlığı'nın verdiği servislerinkullanılabilirlik çalışmaları, ODTÜ ve diğer üniversitelerin

Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri EğitimiBölümü,Enformatik EnstitüsüBilgisayar MühendisliğiPsikolojiBilgisayar Bilimleri

bölümlerinin tez çalışmaları ve yüksek lisans çalışmalarıiçin kullanılmıştır.

İnsan Bilgisayar Etkileşimi Araştırma veUygulama Laboratuvarı ’nda YürütülenÇalışmalar

·

····

Yazılımlar:

İnsan Bilgisayar Etkileşimi Araştırma veUygulama Laboratuvarı ’nda YürütülenÇalışmalar

İBE Laboratuvarı kimler tarafından ve nasılkullanılır?

İBE Laboratuvarı’nın kullanım öncelikleri aşağıdasıralanmıştır:

1.Eğitim,Araştırma ve Uygulama (ODTÜ içi)

2.Eğitim,Araştırma ve Uygulama (ODTÜ dışı)*

3.Kamu ve Özel Sektör Kullanımı*

İBE Laboratuvarının kul lanım olanaklarındanyararlanmak isteyenler no'lu telefonu arayarak,

(Eng l i sh ) ya dahttp://ibe.bidb.odtu.edu.tr (Türkçe) adresindeki İBELaboratuvarı Kullanım Talebi Formunu doldurarak veyabu formdaki bilgileri (ad, soyad, bölüm, kullanmakistediğiniz araçlar) içeren bir e-postayıadresine göndererek talepte bulunabilirler.

Laboratuvar programı ile ilgili bilgi web sayfasındankontrol edilebilmektedir. Başvuru talebinin iletilmesindensonra, laboratuvar sorumlusu, programı düzenler vesonucu başvuru sahibine e-posta ile geri bildirir.

210 33 56ht tp : / /hc i . cc .metu .edu . t r

ibe@metu.edu.tr

* İnsan Bilgisayar Etkileşimi Araştırma ve Uygulama Laboratuvarı, VakıfÜniversiteleri, Kamu kurumları, Özel Sektör için ücret karşılığındahizmet vermektedir. Bu konu ile ilgili olarak Laboratuvar sorumlusu ile210 33 57 no’lu telefondan iletişime geçilebilmektedir.

İBE Laboratuvarı kimler tarafından ve nasılkullanılır?

İletişim Bilgileri

Rezervasyon için: 210 33 56/57Laboratuvar ile ilgili soru ve sorunlar için : 210 33 57

ibe@metu.edu.tr

http://ibe.bidb.odtu.edu.tr (Türkçe)http://hci.cc.metu.edu.tr (in English)

Orta Doğu Teknik ÜniversitesiBilgi İşlem Daire BaşkanlığıKöprü, 1. Kat, Oda No:109-110

Telefon:

Eposta:

Web adresi:

Adres:

İletişim Bilgileri

Telefon:

Eposta:

Web adresi:

Adres: