Indus River sa baybayin na ito umusbong ang kabihasnan sa India. Ang tubig ng ilog dito ay nagmumula sa malayelong kabundukan ng Himalayas sa katimugang Tibet. Ito ay may habang 1000 milya na bumabagtas sa Kashmir patungong kapatagan ng Pakistan.

Katulad sa Mesopotamia, ang pagkakaroon ng matabang lupa ay nagging mahalaga sa pagsisimula ng mga lipunan at estado sa sinaunang India. Sa pagitan ngHunyoatSetyembrebawat taon, ang pag-apaw ng ilog ay nagdudulot ng pataba sa lupa at nagbibigay-daan upang malinang ang lupain. Daang-daang pamayanan ang matatagpuan sa lambak-kapatagan ng Indus sa pagsapit ng 3000 B.C.E. ang karamihan sa mga ito ay maliliit na pamayanang may tanggulan at may maayos na mga kalsada. Sa sumunod na limang siglo, nagkaroon din ng mgakanal pang-irigasyonat mgaistrukturang pumipigil sa mga pagbaha.

Pari ang mga pangunahing namumuno sa lipunan at nagsisilbingtagapamagitansataoatkanilangmgadiyos.

Kapuna-punang wala ni isa mang pinuno mula sa sinaunang kabihasnang Indus ang kilala sa kasalukuyan. Ito ay dahil sa wala itong iniwang mga tala at larawan at tila hindi nangailangang ipagmalaki ang kanilang mga ginawa. Isa pang katakataka ay ang kawalan ng mga naiwang monument o istruktura mula sa sinaunang India na maaaring maihalintulad sazigurrat ng Mesopotamiaatpyramid ng Egypt. Sa kasalukuyan, ang India ay isa lamang sa mga bansa sa Timog Asya. Subalit kung susuriin, ang buong tangway ay tahanan at pinag-usbungan ng sinaunang kabihasnang namumukod-tangi sa iba.

Ang Kabihasnang Harappa (2700 B.C.E 1500 B.C.E.)

AngkabihasnanngHarappaay hangosamatandanglungsodngHarappananatuklasansaLambak Indusattinatayangumusbongnoong2700 B.C.E.

Harappa aymatatagpuansakasalukuyangPunjabnabahagi ngPakistan. Sakabilangdako,angMohenjo-Daro ay nasakatimugangbahagingdaluyanng IndusRiver.

Angbawatlungsodnaitoay may sukatnahalosisangmilyakwadrado attinatayangmay halos 40,000 katao. Maayosangmgalungsodnaitosapagkatplanado at malalapadangmgakalsada. Angmgagusali ay hugis-parisukat atmgakabahayan ay maymalawaknaespasyo. Ang ilangmgakabahayanditoay may ikalawang palapag.

Angpagkakaroonngmgapalikuranngmgakabahayan ayitinuturingnakauna-unahang paggamitngsistemangalkantarilya o sewer systemsakasaysayan.

AngunangHarappan ay nanirahansamaliliitnapamayanan. Angkanilanglugaraymatatagpuansamababangbahaginglupain, may mainitnaklima, atwalahalos mapagkukunanngsuplayngbakal. Sa loobngilang libongtaon,angmgamagsasakang Harappan ay nakakakuhangmgabakal, mamahaaling bato at tablasapamamagitanngpakikipagpalitanngkanilangmgaprodukto tuladngbulak,mgabutyl at tela.

Ang irigasyonnglupaaymahalagasapagsasakangmgaHarappan. Sila ay nag-aalagangmgahayop tuladngelepante, tupa at kambing.Maaaring silarinangmgakauna-unahang taong nagtanimngbulak at nakalikhangdamitmularito.

AnglipunangHarappan ay kinakitaanngmalinawnapagpapangkat-pangkatngmgatao. Ang ganitong dibisyonsalipunanay mananatilisaIndiahanggangsakontemporaryongpanahon.

AngmgaHarappan ay natatagngmgadaungansaArabian Seaatangmgamangangalakal ay naglakbaysamgabaybayinpatungongPersian Gulfupangdalhinangkanilangmgaprodukto tuladngtelang yarisabulak,mgabutil, turquoise at ivory.Ang ilangmgaselyong Harappan aynatagpuansaSumer.Angmgaselyong (seal)itoay maypictogrampara kilalaninangmgapaninda.

NaratingngmgaHarappanangtugatogngkanilangkabihasnannoong2000 B.C.E.,kasabayhalosngpagsisimulangNew KingdomsaEgypt.Subalit mataposangisangmilenyong pamamayanisaIndus,angkabihasnanat kulturangumusbongditoay nagsimulang humina at bumagsak. AngMohenjo-Daroay nilisanngmgataodahilsapanganibnadulotngmgasumalakaynatribu. AngHarappan,na350milyaanglayomulasaMohenjo-Daro pahilaga, ay nasiradahilsakagyatnapagsalakayngmgaAryannoong1500 B.C.E.

AngmgaAryan ay pinaniniwalaan nagmulasamgasteppengAsyasakanluranngHindu Kush at nakaratingsaTimog Asyasapamamagitanngmgamakikipotnadaanansakabundukan. Sila aymasmatatangkad atmasmapuputi kungihahambingsamganaunangtaosalambakngIndus. Hindi nagawang masupilngmgataga-HarappaangtapangngmgaAryan kung kayatangkaramihansakanila ay nagtungosakatimugangbahagingIndia. Samantala,angmganaiwan ay naging alipin. Sa kabilanito,angilansamgasalikngkanilangkabihasnanay nanatili at nagingbahagingpamumuhayngmgaAryan.

QuestionAnoangnaging dahilanngpag-bagsakngmatatandanglungsodngIndia?AnswerAng dahilanngpag-bagsakngmatatandanglungsodngIndia ayangpag salakayngilang tribu atangpag salakayngmgaAryannoong1500 B.C.E.

Ang Panahong Vedic (1500 B.C.E. 500 B.C.E.)

Ang mga Aryan ay nagtungo pakanluran sa Europa at patimog-silangan sa Persia at India. Sa mga rehiyong ito nila dinala ang wikang ngayon ay tinatawag naIndo-Europeanangmakabagongwikatulad ng Hindi at Bengali aynag-ugatdito.Samantala, dinala nila sa India angSanskrit ang wikang klasikal ngpanitikangIndian.Arya ang salitang ito ay isang terminonglinguistic. Sa kalaunan, ang katagang ito ay ginamit upang tukuyinangmga pangkat ng tao o lahi. ay nangangahulugang marangal o puro sa wikang Sanskrit.

Ang kaalaman ukol sa unang milenyong pamamalagi at pamamayani ng mga Aryan sa hilaga at hilagang-kanlurang India ay hango sa apat na sagradong aklat na tinatawag naVedas.

Vedas ay isang tinipong akda ng mga himnong pandigma, mgasagradongritwal, mga sawikain atsalaysay. Masasaksihan saVedaskung paano namuhay ang mga Aryan mula sa pagitan ng 1500 B.C.E.hanggang500 B.C.E.. Ang mga panahong ito ay tinatawag din bilangPanahong Vedic.

Dinala ng mga Aryan ang kanilang mga diyos (na kadalasay mga lalaki at mapandigma) at kulturang pinangingibawan ng mga lalaki. Ang kanilang kaparaanan ay unti-unting umangkop sa mga diyosa at kultura ng sinaunang India. Sa pagsapit ng1100 B.C.E., tuluyang nasakop ng mga Aryan ang hilagang bahagi ng India.

Ang lipunan ng mga sinaunang Aryan ay mayroon lamang tatlong antas;ang mga maharlikang mandirigmamgapari;atmgapangkaraniwang mamamayan

Kapansin-pansing ang bawat kasapi ay maaaring makalipat patungo sa ibang antas ng lipunan. Ang isangmandirigmaay pinipili upang pamunuan at pangasiwaan ang pang-araw-araw na pamumuhay ng mga tao. Subalit ang kanilang pagsakop sa lambak ng Indus ay nagdulot ng malaking pagbabago sa kanilang pamumuhay. Ang kanilang lipunan ay naging mahigpit at masalimuot nang lumaon. Nagkaroon ng pagtatatag ng maliliit na imperyo samantalang ang pagiging pinuno ay nagsimulang mamana.

Sa pagtatapos ng Panahong Vedic, naging mas makapangyarihan din ang mga kaparian kung ihahambing sa mga mandirigma. Ito ay dahil sa naging mahalaga ang kaayusang itinuturo ng kanilang paniniwala ukol sa mga tao at mga diyos. Mahalaga ang mga ritwal at sakripisyo upang hindi mawasak ang kaayusan sa kalawakan.

Nang lumaon, nabuo ang tinatawag nasistemang castesa India. Ang katagang ito ay unang ginamit ng mga Portuguese na nakarating sa India noong ika-16 na siglo.

Caste ang terminong ito ay hango sa salitangcastana nangangahulugangangkan.

Antas ng tao sa lipunan1.Brahmin (brak-min) mga kaparian2.Kshatriya (ksha-tri-yaz) mga mandirigma3.Vaisya (vi-shyas) ang mga pangkaraniwang mamamayan na maaaring mga mangangalakal, artisano,magsasakaat iba pa;4.Sudra (shoo-draz) pinakamababang uri sa lipunan na maaaring ang mga nasakop na mga Indianat maging ang mgainanako inapongAryan na nakapag-asawa ng hindiAryan. Maliban pa rito, meron din isang antas na tinatawag naoutcasteo mgauntouchable isang malaking pangkat ng mga taona tinuturing nilang hindi kabilangsalipunan. - Silaangpinakamababasamga antasngtao.-Ilan sa mga Gawain ng mga taong kasapi rito ay angpaglilinis ng kalsada, pagsusunog ng mga patay at pagbitay sa mga kriminal.-Ang mga trabahong ito ay itinuturing nilang pinakamababa sa lipunan.

QuestionIpaliwanag ang sistemang castengIndia.AnswerAng sistemang caste ng India ay ang pag-aantas-antas ng mga tao sa lipunan.

Ang pangunahing Ilog ng Tsina ay angHuang HeatYangtze.Ang Huang He ay tinatawag dingyellow riverdahil sa kulay ng makapal na banlik na dala nito, ito ay matagal ng sakit ng ulo ng Tsina.Ito ay tinatawag ding pighati ng Tsina dahil sa malapad, malakas at madalas itong umapaw at magdala ng nakapipinsalang baha.Pagdaloy nitong pababa mula sa bundok na walang puno, dala nito ang makapal na banlik na siyang nagpapataas sa tubig at nagiging dahilan upang umiba ito ng daloy kung minsan.Ang pinakamalaking pinsalang nagawa ng Huang he ay naganapnoong 1887 na ikinamatay ng halos isang milyong tao.Upang makontrol ito, ikinulong ng mga awtoridad sa Tsina ang Huang He sa pagitan ng mga dikeng sadyang ginawang malapad upang hindi umapaw kahit malakas ang pagbaba ng tubig mula sa bundok.Gayunpaman, tuwing tag-ulan ay palaging nakaamba ang panganib sa mga tao at sa mga bukiring higit na mababa kaysa sa mga dike.AngIlog Yangtze(tinatawag naChang Jiang) naman ay higit na malaki kaysa sa Ilog Huang He.Makapal din ang banlik na dala ng agos nito.Mga 400 miyong tonelada ng banlik taun-taon ang ibinubuhos nito sa may dagat Tsina.Ang banlik na ito, kapag nagtipon, ay siyang nakapagpapalaki sa sukat ng lupa ngShanghai.Ang Yangtze ay maaaring daanan ng mga sasakyang dagat na mas maliit kaysa sa barko.Bukod sa mga Intsik na naninirahan sa kanilang mga sasakyang-dagat na palaging nakalutang sa Yangtze, ginagamit din ang ilog na ito sa pagluluwas ng mga kalakal, at may posibilidad na mapagkunan din ng kuryente.Ang bansag na pighati ng Tsina ay nagpapatunay na mas natatandaan ng mga tao ang hirap kaysa biyayang dala ng Huang He.Subalit batay sa ginawa ng mga ninuno ng Intsik, malamang na hindi nila kaagad ikinapit sa Huang He ang katawagang ito.Katunayan, sa mga tabi ng Huang He sila unang nagtayo ng mga pamayanan, ditto nabuo ang sibilisasyon ng Tsina.Dahil sa natatangi at sariling kakayahan ng sibilisasyon ng Intsik, malaki ang naging impluwensya rito noong simula ng mga naunang sibilisasyon ng mga Sumerian at Indian.Sa mahahabang kapatagan at disyerto ng Gitnang Asya, nagbiyahe ang malalaking karaban na may dalang mga kalakal na yari sa metal, mga butong maitatanim, pinaamong hayop, at mga bagong ideya na sa matatalinong isipan ay maaaring magbunga ng mas marami pang mga bago at maiinam na ideya.AngShangang sentro ng sibilisasyong Intsik.Ito ay natatag sa An-yang sa Hilagang Tsina.Ang An-yang ang nagsilbing kabisera ng dinastiyang Shang mua noong banding 1400 hanggang 1100 B.K., at siyang nagging tagpuan ng ibat-ibang uri ng mga tao at impluwensya.Ang magulo at mabilis na takbo ng ng buhay sa An-yang ay nakatulong sa mabilis na pag-unlad ng sibilisasyon.Mga kahanga-hangang katangian ng sibilisasyong Intsik:1. Bumuo sila ng sariling sistema ng pagsusulat na masalimuot at hindi basta-basta naisasa-ulo2. Gumawa sila ng magagandang kasangkapang yari sa tanso.3. Gumamit sila ng sistemang decimal4. Nag-imbento ng ng paraan ng panghuhula o pakikipag-usap sa espiritu5. Gumawa ng 2 uri ng kalendaryo- ang isa ay batay sa paglitaw ng araw sa kalangitan at ang isa ay batay sa buwan6. Gumawa sila ng sukatan ng taon batay sa pag-ikot ng mundoAng dinastiyang Shang ay naghari ng 500 taon sa Tsina bago ito napabagsak ngdinastiyangChounoong 1122 B.K.Ang paghahari ng Chou ay tumagal ng 886 na taon at natangi sa maraming paraan.1. Pag-unlad ng katusuhan ng mga nasa pamahalaan upang makapanatili sila sa kapangyarihan2. Pag-asenso sa ekonomiya3. mabilis na pagdami ng mga tao4. Paglaganap ng sibilisayon sa isang napakalawak na bansang hindi madaling lakbayin sapagkat nahahati ito ng 2 hanay ng mga bundok na tumatawid mula timog pahilaga at tatlong hanay pa ulit ng mga bundok na nagmula sa kanluran patawid ng silangan.

Nag bago ang pamumuhay ng tao sa PanahongNeolitiko. Nagsimula ang malawakang pagtatanimo agrikulturaat ang pag-aalaga nghayop. Dependesa kanilang kapaligiran.

Nang lumaon, may apat na batayang kapaligiran sa Asya na hinanap ng tao. Ito ang kapaligirang lambak-ilog, disyerto, at steppe o damuhan. Natuto ang mga tao sa kapuluan na magtanim ng halamang ugat at palay. Naging bihasa rin sila sa paglalayag at pangingisda. Samantala, ang mga pamayanansa lambak-ilog ay natutong magtanim ng trigo,barleyat palay. May nag-aalaga rin ng hayop sa lambak-ilog tulad ng tupa, kambing, at baka. Sa kabilang banda, pag-aalaga ng hayop tulad ng kabayo, tupa,camel, atoxang naging kabayuhan sa disyerto atsteppe. May kaunting pagtatanim din tulad ngdatessa mgaoasissa disyerto.Tatalakayin sa blog na ito ang nabuong agrikultural na pamumuhay sa mga lambak-ilog, sa Asya - ang Tigris-Euphrates sa Kanlurang Asya, Indus sa Timog Asya, at ang Huang Ho sa Silangang Asya. Ilalarawan sa blog na ito ang mga kabihasnang Sumer, Indus at Shang. Ipapakita rin ang pamahalaan at lipunan na nabuo sa tatlong kabihasnan at kikilalanin ang mga natamo ng mga ito.Sibilisasyon mula sa salitang ugat nacivitas masalimuot na pamumuhay sa lungsodKabihasnan nagsimula sa salitang ugat na "bihasa" pamumuhay na nakagawian at pinipino ng isang pangkat ng tao.

* Mga Batayang Salik sa Pagbubuo ng Kabihasnan:

1. Pagkakaroon ng organisado at sentralisadong pamahalaan2. Masalimuot na rehiyon3. Espesyalisasyon sa gawaing pang-ekonomiya at uring panlipunan4. Mataas na antas ng kaalaman sa teknolohiya5. Sining at agrikultura6. Sistema ng pagsusulat* Noong unang panahon, ang mga namumuno sa mga lungsod ay matataas na Pari.Politeismo:- paniniwala sa maraming diyos* Mayroon dalawang uri ng pinuno noon:

1.Pinunong pulitikal-militar (hari)2.Pinunong Panrelihiyon (pari)Kabihasnang Sumer(3500-3000 B.C.E.)

Fertile Crescent

- isang arko ng matabang lupa sa Kanlurang Asya mula sa Persian Gulf hanggang sa dalampasigan ng Mediterranean Sea.- Ang mga lambak-ilog ng Tigris at Euphrates ay kilala sa pangalangMesopotamiana nangangahulugang " lupain sa pagitan ng dalawang ilog".-Ang Mesopotamia ay naging tagpuan ng iba't ibang grupo ng tao na naghahanap ng matabang lupa.

* Mga Pamayanang Neolitiko bago ang Sumer*-ilang pamayanang neolitiko na lumitaw sa rehiyon sa labas ng mesopotamia ay ang Jericho sa Israel, Catal Huyuk at Hacilar nasa Anatolia at ilang pamayanan sa kabundukan ng Zagros nasa hangganan ng Mesopotamia-Persia.

Jericho (7000 B.C.E.) - Nest Bank na Kontrolado ng Israel -Produkto: Sulfur at Asin n nalilinang mula sa Dead Sea. Catal Huyuk (6000 B.C.E.) - Katimugang bahagi ng Anatolia -Pangunahing produkto ay obsidian, isang volcanic glass

Hacilar (5700 B.C.E.) - Talampas ng Anatolia- Pottery o mga palayok ang produkto

* Sistemang Pampulitikal at Pang-ekonomiya*

Sumer- itinuturing na pinakamatanda at pinakaunang kabihasnan sa buong daigdig.

*Mga Pinakamahalagang Lungsod ng Sumer* Ur

Uruk

Eridu

Lagash

Nippur kish

Ziggurat

- pinakamalaking gusali sa Sumer- Matatagpuan sa tuktok ang dambana para sa diyos o diyosa ng lungsod*Mga Papel na Ginagampanan ng Paring-Hari

- tagapamahalang ispiritwal at isang pulitikal na lider- ang mga pinunong militar ang papalit sa Paring-hari bilang pinuno ng templong-estado*Sistemang Panrelihiyon*- ang mga Ziggurat o templo ay tahanan ng mga diyos ng mga Sumerian- natuto ang mga Artisano na ihubog ang luwad na galing sa ilog upang maging iadrilyo- ayon sa mga matandang paniniwalang Sumerian, ang mga kabundukan ay siyang sentro ng kapangyarihang supernatural sa mundo- ang bawat baitang ng Ziggurat ay pinag-uugnay ng mga hagdan- Pagsapit sa tuktok, matatagpuan ang isang dambana na alay sa diyos na kanilang sinasamba

*Mga Diyos ng Sumerian*

An - diyosa ng kalangitan Enlil - diyos ng hangin Enki - diyos ng katubigan Ninhursag - dakilang diyosa ng sangkalupaan*Sistemang Panlipunan*- Nasa tuktok ng lipunan ang mga pinunong pulitikal at ispiritwal- kasama sa naghaharing uri ang matataas na opisyal at kanilang pamilya. kasunod ang mga mangangalakal,artisano,scribe,at mababang opisyal.*Kontribusyon ng Sumer sa Kabihasnang Pandaigdig*-isa sa mga pinakamahalagang ambag ang sistema ng pagsula ayCuneiform. dahil nito, naitala na nila ang batas,epiko,dasal,at kontrata ng negosyo.

-ang mga scribe o tagasulat ay umuukit sa isang basangClay tablet. Nagtataglay ng kumpletong petsa at lungsod kung saan ito nagmula.-ang pinakaunang epiko sa daigdig ay Sumerian-ang epiko ni Gilgamesh.

Sa larangan ng kanilang kaalaman ay pgpapalayok na gamit ang gulong(wheel-spun pottery),metahurhiya ng bronse at tin at paggamit ng perang pilak. Sa larangan ng matematika, naimbento nila ang Decimal System. Ang hugis na bilog ay hinati nila sa 360 degrees. natuklasan nila sa paggamit ng isang kalendaryong Lunar.

-ang pinakaunang nakasulat na batas ay nanggaling sa templong-lungsod ng Ur.

Kabihasnang Indus-ang lambak-ilog ng Indus at Ganges aymakikita sa timog asya.*Ang Pamayanang Neolitiko Bago ang Indus*-isa sa pamayanang ito ay ang Mergarh. Na nasa bandang kanlurang ng ilog indus.

*Sistemang Pampulitika at Pang-ekonomiya*-sa limang lungsod na nahukay, dalawa ang pinakaimportante: ang Harappa at Mohenjo-Daro

-Pagsasaka ang pangunahing gawain sa Harappa at Mohenjo-Daro.-ang bulak ay hinahabi upang maging tela.-Angappa at Mohenjo-Daro ay mga planado at oraganisadong lungsod. May dalawang bahagi ito- citadel o mataas na moog at mababang bayan.-ang mga bahay ay gawa sa mga ladriyo na pinatuyo sa pugon.-maraming artifact na laruan ang nahukay sa mga lungsod ng Harappa at Mohenjo-Daro.*Sistemang PanrelihiyonIsa sa mga hayop na sinasamba sa indus ay ang Toro.-ang pinakatanging diyos ay isang babae na pinagmumulan ng lahat ng bagay na tumutubo.*Sistemang Panlipunan*ang mga nakatira sa mataas na moog ay ang mga naghaharing uri.-ang mga magsasaka ang gumagawa sa dike at kanal para sa irigasyon ng mga pananim.*Sistema ng Pagsusulat*-unang gumamit ng sistema ng pagsulat ng Indus.-ang mga ebidensya na pagsulat ay mga selyo na may Pictogram upang kilalanin ang mga paninda. Natuklasan ito sa Mesopotamia.

*Paglaho ng Kabihasnan*-ang mga Aryan na tumawid sa mga lagusan sa kabundukan ng Hindu Kush bago makarating sa lambak-iog ng Indus.Kabihasnang Shang

-makikita sa China ang lambak-ilog ng Huang Ho.-Ang Huang Ho ay nagdadala ng loess o dilaw na lupa. Dahil sa madilaw na kulay ng tubig,tinawag itong Huang Ho o Yellow River.-sa pagitan ng mga buwan Huyo at Oktubre dumaating naman ang hanging monsoon na may ulan.-Ngunit minsan, ang mataas na pagbaha ng Huang Ho ay maaari ding sumira sa maraming ari-arian at pumatay sa maraming tao.*Mga Pamayanang Neolitiko Bago ang Shang*

-noong 1920, hinati ng mga iskolar sa dalawang panahon- ang kalinangang Yangshao at ang Lungshan.-Yangshao(3000 B.C.E - 1500 B.C.E)- natatakpan ng luwad and pader at may bubungang pawid o kugon.-nagsimula na ring gumawa ng tapayan nainit sa loob ng pugon. Ang tapayan ay kulay pula at itim, at may disenyong geometrical.-Lungshan o Longshan(2500 B.C.E - 2000 B.C.E)- ang pangalawang neolitiko sa Huang Ho bago ang kabihasnang Shang

-mas malawak ang saklaw na teritoryo ng pamayanang Lungshan kaysa Yangshao.-ilang pamayanan ay nagtatanim ng millet habang iba naman ay palay ang itinatanim.-mas umunlad ang teknolohiya ng paggawa ng tapayan dahil sa pagkaimbento ng potter's wheel.-ang Lungshan ang naging transisyon tungo sa kabihasnang Shang.-may nauna raw na dinastiya sa Shang. Ito ang Xia o Hsia na itinatag ni Yu at nagtagal ng apat at kalahating siglo. Kung totoo ngang dinastiya ang Xia ay hindi mapatunayan dahil sa kawalan ng ebidensyang arkeolohikal.*Sistemang Pampulitika*-may pitong lungsod ng Shang ang nahukay na ng mga arkeologo. Ang pinakasikat sa pito ay ang Anyang.-may maayos na paglalatag ang mga kabahayan at istraktura ng Shang.-nakita ang malalaking libingan ng mga hari at mataas na opisyal ng Shang.-ang pinakaimportanteng nahukay sa mga sementeryo ng Shang ay ang iba't ibang buto na ginamit sa mga ritwal. Ang mga butong ito ay tinawag na Oracle Bones o butong orakulo.-ang mga pinuno ng Shang ay mga paring-hari na namumuno gumagamit ng mga sandatang bronse at sasakyang chariot.-isa sa mga kilalang hari ay si Wu Ding. ang kanyang asawa na si Fu Hao ay magaling din na pinunong militar.*Sistemang Panrelihiyon*-si Shang Di ang diyos na lumikha at hari ng langit.-ang mga nahukay na butong pang-orakulo ay ginamit ng Shang para sa pakikipag-usap sa kanilang mga ninuno.

*Sistemang Panlipunan*-ang Chariot ay sasakyang hinihila ng kabayo na ginagamit sa labanan. may 2 o 4 na gulong.*Sistema ng Pagsulat*

-ang mga simbolo na ginamit sa mga butong pang-orakulo ay ang karakter ng pagsusulat na tsino.-ang mga karakter na ito ay sumisimbolo a bagay,ideya, o tunog na maaaring isulat na patayo.-ang pagsusulat ay naging importanteng bahagi ng kulturang tsino at iniangat pa na sa isang sining na pagsulat na tinatawag na Calligraphy. Ito ay nagsilbing tagapag-isa sa mga tsino.-ang mga artisano ay anging bihasa sa paghugis ng mga moldeng wax.-gumagawa rin ito ng mga seda para sa mga aristokrata at magagandang porselana mula sa kaolin

Sadyang makasaysayan ang Asya na pinanggalingan ng iba't-ibang mga modernong kabihasnan sa buong mundo. Ating ipreserba ang mga bagay na nagbibigay alaala sa mahahalagang pangyayari sa ating kontinente.