inhoud - apps.ufs.ac.zaapps.ufs.ac.za/media/dl/userfiles/documents/publications/bult/... ·...
TRANSCRIPT
Inhoud
1
Bult
Redakteur / Editor:
Leatitia Pienaar
Tel: +27 51 401 9188
Faks / fax: +27 51 430 8397
UV-webblad / UFS Website:
www.uovs.ac.za
Produksie / Production
Uitleg/ Design
Chrysalis Advertising and
Publishing, Bloemfontein
Drukwerk / Printing
Beith Digital, Sandton
Bult, nuustydskrif van die Universiteit
van die Vrystaat, word uitgegee deur
die Afdeling: Strategiese
Kommunikasie aan die UV. Menings
wat in die publikasie gelug word,
weerspieël nie noodwendig die van die
Redakteur, die Afdeling of die UV nie.
Bult word onder oudstudente,
donateurs, sake- en regeringsleiers,
meningsvormers en Kovsie-vriende
versprei. Artikels mag met die nodige
erkenning elders gebruik word. Rig
navrae hieroor aan die Redakteur.
Bult, news magazine of the University
of the Free State, is published by the
Department: Strategic Communications
at the UFS. Opinions expressed in the
publication are not necessarily those of
the Editor, the Department or the UFS.
Bult is sent to alumni, donors,
business and government leaders,
opinion formers and Kovsie friends.
Articles can be published elsewhere,
with the necessary acknowledgement.
Contact the Editor in this regard.
Adresveranderinge /
Address changes
Stuur besonderhede aan /
Send details to:
Dawid Kriel
Posbus / P O Box 2319
Bloemfontein 9300
Tel: +27 51 401 3409
Faks / fax: +27 51 430 8370
Nuus/News6 Sportplan bring UV in die internasionale kryt8 Athene 2004 - die Kovsie-konneksie
10 Dines Gihwala pleads for review of the law11 Ouer bevolkings gaan nog vir grys hare sorg12 Gereformeerde teologie het ’n toekoms, glo nuwe dekaan13 UFS a leader in transformation, said Dr Sonn14 'The story of our shared past must be told, warts and all'15 Kennisbestuur al hoe belangriker, sê prof. Tolmie16 Academic soundness of MBA confirmed17 Khoisan en UV vat hande18 More will receive honorary doctorates in centenary year
Monitor
20 Two new women in UFS Council21 Nuwe fasiliteite ’n aanwins22 Old tradition re-introduced
Korporatief/Corporate
24 Vroue in landbou gaan van krag tot krag26 Afrox pushes Tswelopele forward27 Liaison Office goes Oriental27 Pepkor a centenary contributor
Alumni
28 Baie by gholfdag in Welkom29 Oud-Kovsies op De Aar hou reünie29 Gauteng Kovsie-gholfkampioenskappe34 Don't miss out on reunions33 Welkom Bokkebond by die Kovsie-alumni
Rubrieke/Columns
2 Briewe en Soekhoekie23 In memoriam32 Blou Willem
inhoudJulie 2004 Jaargang 52 nr 2
Sport steel kalklig
Voorbladfoto
Briewe
2
Bult
Ek kon geskiedenisgemaak het
Erna Maré (Gouws) (84) van Tabor 102,Privaatsak X05, Winkelspruit, KwaZulu-Natal, skryf:
Ek lees in Bult hoe min karre daar in
die vyftigerjare op die kampus was. Ek
het amper in 1939 in my tweede jaar ’n
karretjie gekry. Ek het niks van dié
moontlikheid geweet nie.
My pa het egter my brief waarin ek
’n paar pond vra om ’n tweedehandse
fiets te koop, eerste gekry en die fiets
toe dadelik aangestuur.
Ja, nou wonder ek net watter uit-
werking dit op my sou gehad het as ek
die eerste student kon gewees het om in
my studiejare ’n motor op kampus te
hê. Eerste studentemotor op kampus by
die UKOVS, en daarby nogal ’n dames-
student! Ek dink darem my vier
vriendinne sou my op die regte spoor
gehou het, of hoe Ria, Marietjie, Wiesie,
Saartjie?
Ou maats ontmoet weer
Susanne Harper [email protected] skryf
Op die foto (regs) wat in Pretoria
geneem is, verskyn oud-Kovsies Irene
Hitchcock (Treffie), Hestertjie de
Villiers (mev. Steyn) en Susan (Santjie)
de Villiers (mev. Van Zyl).
Irene en Hestertjie was saam in
President Steyn-huis as
eerstejaarstudente vroeg in die dertiger-
jare. Pres. Steyn was toe die enigste
dameskoshuis terwyl Abraham Fischer
die manskoshuis was. Irene het haar
B.Sc-graad en Hestertjie en Santjie elk ’n
B.A. verwerf. Al drie het ná U.O.D.
gaan skoolhou.
Irene het by die Hoërskool Meisie-
skool La Rochelle in die Paarl en by die
Hoërskool Meisieskool Eunice skool-
gehou. In 1948 word sy dosent aan die
Normaal Kollege in Pretoria, wat des-
tyds deel van die UP was.
Die studente van die Normaal het
hulle beywer om selfstandig te word en
Irene en die destydse rektor, dr. I.
Meyer, het hulle sterk ondersteun. So
het die Normaal die selfstandige
Pretoriase Onderwyskollege geword.
(In 2002 is die bordjies verhang toe die
onderwyskollege weer ’n vertakking
van die Departement Opvoedkunde van
die UP geword het).
Van 1950 tot 1980 was Irene hoof
van die Departement Natuurweten-
skappe. Sy was een van die skrywers
van die skoolhandboeke wat teen 1968
deur Juta en Kie gepubliseer is. Die
boekies is gereeld hersien om by ver-
anderinge van sillabusse aan te pas. Die
boekies vir st. 2 tot st. 5 is vir bykans
30 jaar in skole gebruik. Op 80-jarige
ouderdom het sy die laaste hersiening
van die skoolhandboeke gedoen.
Hestertjie was met Kotie Steyn, ook
’n oud-Kovsie wat haar in 1969 ontval
het, getroud. Sy was vir meer as veertig
jaar lank ’n Engels-onderwyseres. Sy
woon in ’n aftree-oord in Pretoria
Santjie was getroud met prof. Pieter
van Zyl van Unisa, een van die stigters-
lede van RAU. Sy is onlangs oorlede.
Teen die tyd dat wanneer u hierdie
Bult ontvang, is die eeufeesjaar al
verby die halfpadmerk, met die
akademiese hoogtepunt van die fees
wat in Oktober wag. Dan gaan die UV
die kollig probeer steel met ’n
internasionale konferensie van
formaat. Ons sal Bult-lesers ingelig
hou.
Die UV vereer ook vanjaar mense
met eeufeesmedaljes en
eredoktorsgrade vir die besondere
bydraes wat hulle op ’n verskeidenheid
van terreine gelewer het met. Lees
meer hieroor op bl. 18 en 19.
Intussen kan julle lekker gelees
aan mense se herinninge aan die
wonderlike tye wat hulle op die
kampus gehad het.
Stuur gerus julle bydraes.
Groete
Irene Hitchcock (Treffie), Hestertjie de
Villiers (mev. Steyn) en Susan (Santjie) de
Villiers (mev. Van Zyl).
Soekhoekie
3
Bult
Wilma soek MarizeWilma Coertzen (051 673 2121) is opsoek na Marize Viljoen. Marize wasvanaf 1994 tot 1999 op Kovsies, hetM.B. Ch.B studeer en in Pres.Steynkoshuis gebly. Haar laaste adreswas Posbus 5124, Vaal Reefs, maar dit issedert Januarie 2003 ’n onbekendeadres.
Lynette will graag van Charlene hoorLynette Knoesen is op soek na ’n ouvriendin van haar, CharleneStephenson, nou Barnard. Sy was in1996 ’n eerstejaar, het MBW geswot enhaar ouers was van Aliwal-Noord.Lynette en Charlene was saam in HuisWelwitschia. Kontak Lynette [email protected] of by083 745 4174.
Hans, John Kolbe wil kontak maakJohn Kolbe ([email protected]) soekna Hans Krönke, voorheen van Posbus2005, Okahandja, Namibië. Pos nahierdie adres kom sedert September2001 gemerk as “Adres onbekend”terug.
Piet Furstenburg, waar is jy?Piet Grabe van KwaZulu-Natal is opsoek na sy ou kamermaat, PietFurstenburg. Hulle was van 1970 tot1973 in Huis de Wet. Piet Grabe hetB.A. geswot en Piet FurstenburgB.Com. Kontak Piet Grabe by 083 2254227, of 036 637 5790.
se honderdtal het nog ’n paar anderlande ook “mylpale” behaal. Lesotho(53) is verby die 50 kerf met die VSA(46) nie ver agter nie.
Die Verenigde Koninkryk het sy150 aangeteken en die totaleinternasionale syfer (Namibië uitgesluit)is deur die 500 kerf (507). As dieNamibiërs nog 20 name by hul huidige480 voeg, het hulle hul eie individuele500.
Tyd om te verklaar. Soos altyd asjulle van enige plaaslike of internasio-nale oud-Kovsies weet wat graag dieBult wil ontvang, kontak my assebliefop een van die volgende maniere:
Kovsiegroete
Dawid
Soekhoekie
Posadres: Posbus 2319,
Bloemfontein, 9300.
E-pos:
Tel: +27 51 401 3409
Faks: + 27 51 430 8370
Webadres:
http://kiewiet.uovs.ac.za/
prb/alumni/adres/
alumnivorm.asp
Kovsies in Kanada wys hoe ditgedoen moet wordBeste oud-Kovsies
Ek het op ’n dag gehoor ’n mensmoet aanvaar jy het ’n drankprobleemas jy “Drink Canada Dry” as ’npersoonlike uitdaging beskou. Van dieoud-Kovsies in Kanada sedrinkgewoontes weet ek weinig, maardat hul harte nog vuurwarm klop virKovsieland en die Bult is gewis.
Op inisiatief van Wouter de Bruinen met verdere ondersteuning vanLudwig de Jager en Johann Wesselshet ons die aantal oud-Kovsies inKanada op ons databasis vanaf 44 na101 verhoog.
Dankie Wouter dat jy die (e-pos)bal aan die rol gesit het endankie aan elke oud-Kovsie in Kanadawat gereageer het op my knaende e-posse. So waar’s die res?
Wouter en kie het nou vir ons ’nmikpunt gestel deur hul databasis indrie maande se tyd met ’n indrukwek-kende 130% uit te brei. Wat van dieander internasionale oud-Kovsies?
Ek is oortuig daarvan ons oud-Kovsies in die VSA, die VerenigdeKoninkryk, Australië en Nieu-Seelandkan Kanada se syfer verbeter ofminstens goed skrikmaak.
Vir die oud-Kovsies in lande soosDenemarke, Griekeland, Japan,Malawi, Rusland en Turkye is dit nogmakliker – stuur net nog een oud-Kovsie se naam in en julle het klaar ’n100% uitbreiding op jul databasis.
Terwyl ons nou so lekker met diesyfers sit en speel, benewens Kanada
Lucy van Niekerk (98) (née Mason)from 412 Eldorado, 54 St. Peters Road,Southernwood, East London, writes:
You have asked whether any specialor humorous incidents occurred duringmy varsity years from 1924 to 1927. I’mafraid life flowed on quietly and smoothly
from serious study to relaxation insport or going out in the evening witha special friend to the bioscope or aplay presented at the Grand Theatre.Here students used to have seats in“the gods”, at the cheapest rate.
Intervarsity with Tukkies was the
highlight of the year. We used to practiseour special songs to support our first andsecond rugby teams with great gusto…Our war cry was very important:Grey ka la kaGrey ka la kaGrey,Grey, Grey!
Intervarity was a highlight
Herinneringe
4
Bult
Magneet kry toedaardie soen –dekades laterDit het alles gebeur soos dit hiergeskrywe staan. Dit was op die Kovsie-kampus, voor die Hoofgebou, onder diebome, op die Egiptiese en Libiese deelvan die eens bekende Donker Afrika.
Sien, die vriendelike rektor het dieou garde genooi vir ’n millenium-koppie-tee en -koekies. Die ou gardewaarvan hier gepraat word, is die wat indie eerste helfte van die vorige eeu diekampus bewandel het.
Met die tyd het ek, Magneet Marais,wat vier kinders op dieselfde kampusonderhou het, ’n bietjie vervreemdgeraak van die alma mater. Om diewaarheid te sê, ek het genoeg gehad vanproffies wat nooit skool gehou het nieen dus van metodiek niks geweet hetnie; van predikate en druipsyfers enherre.
Maar toe sy, Hannie Verwey, my uitdie bloute skakel en vra of ek dit nie togmaar hierdie keer sal oorweeg nie, wasmy hart so sag soos mos.
So breek die besonderse dag aan. Dietrotse ou Hoofgebou, “Hoog met sykop in suiwer lug”, streel nog steeds dieoog en vermurwe die hart. Iets het inmy binneste op ’n besondere maniergeroer. Toe moes ek al geweet het watkom!
Weldra kom hulle drupsgewys metsierlike krom kieries, met die bekende“old school tie” en wit baadjie van jaretoet, aangekruie. En skielik was sy daar,half eenkant, beskeie soos altyd. Ekdrink haar teenwoordigheid vir ’noomblik in, maar ek merk geen blik ofblyk van herkenning nie.
Ek staan ongemerk, beleefd,skamper, soetjies nader tot ek my handkan uitsteek: “Môre Hannie!” Kom diebruuske vraag: “Wie’s jy?”
“Ek is Magneet, Hannie… MagneetMarais wat so graag jou boeksak HuisSteyn toe gedra het.” Stom. Oë rekgroot. Sy staan selfs ’n tree agteruit. “Ekhet ook eenmaal jou stukkende fietsvanaf Hackerty Street, waar julle was virdie weeklikse maatskaplike diensbeurt,teruggestoot huis toe.”
Dan kom die herinnering: “Noukom dan hier, jou aaklige ding, dat ekjou ’n soen kan gee.” Tone krul enklokkies lui in Magneet se ore oor diesoen wat so lank uitgebly het!
Redakteur: Ons kan maar net raaiwie Magneet Marais is!
Huisvergaderings, o,huisvergaderingsHier is ’n paar aantekenings uit dienotules van Huis Verwoerd, wat prof.Teuns Verschoor in sy boek SmaailProf aangeteken het:
14 Mei 1979: ’n Spesiale oomblikvan stilte word gevra vir Daan Erwee.Hy het sy enigste borshaar die naweekverloor.
9 Augustus 1979: Fanie Reyndersmeld dat Daan Erwee se borshaar weerreg is om gepluk te word.
8 September 1989: Mnr. Du Preezvertel hoe sy kamermaat in die RooiRose gesoek het vir die “Tert van diemaand”.
‘Ek voel soos Ripvan Winkel’Lida du Plessis van Parkdal 67, Parke-aftreeoord, Shepstoneweg, Lyttleton0157 skryf:
Ek was verlede jaar die ouste oud-student op die galadinee en het ook diekampustoer meegemeek. Ek het waarliksoos ’n Rip van Winkel gevoel.
Ek het as ’n bedremmeldeeerstejaartjie op 18 Februarie 1941 byPres. Steyn-tehuis opgedaag. Dit was dieenigste koshuis vir dames. Verder wasdaar die Hoofgebou, die AbrahamFischer-tehuis vir mans en die Reitz-saalwat die eetsaal vir die mans en dieadministratiewe kantore gehuisves het.Prof. Kok, die huisvader van albeikoshuise, het ook daar gewoon. Op dieterrein was die opsigter se huisie.Verder net veld.
Verlede jaar bevind ek my in ’ndoolhof van geteerde strate, etlikeverdiepinghoë koshuise, ’n biblioteek,sportsentrum, studentesentrum, ens.
My studentejare was gedurende dieTweede Wêreldoorlog. Brandstof wasgerantsoneer. Stadstudente het soggens8-uur gekom en is 5-uur weer gehaal.Koshuisinwoners moes maar voetslaantot in Parfittlaan waar ons die naastebus stad toe kon kry, of moes gewilligwees om deur een van die manne op syfiets gelaai te word!
Saterdae was dit hare was. Dit wasnogal ’n gedoente. Eers moes ’n mensreënwater by ’n tenk in ’n grootemaljebeter tap en op die stoof warmmaak. As die son geskyn het, was daarnie vir ’n muis plek op die balkon nie:Soos dassies in die son word die haregedroog. O, wee, as die son die dag nieskyn nie! Elektriese haardroërs?
Motors op die terrein? Ek kan opmy een hand die motors tel wat op diekampus te sien was. Selfs die meestedosente het fiets gery. En nou?Teerstrate en parkeerplekke by diedosyne. Dit lyk vir my of daar ampernet soveel motors as studente is.
’n Luukse studentesentrum? Soietshet nie bestaan nie. By Grey Kollege sesnoepwinkel kon ’n mens darem ’nsoetdingetjie koop. Op ’n Saterdag hetvan die studente daar tog ’n bietjiegedans.
Kan julle glo dat dames nettoegelaat was om ontbyt sondersykouse by te woon, maar sykouse wasverpligtend vir ander maaltye, klas toeen as jy saans uitgegaan het!
Jool 1941: Agterstevoor bruilof wat eerste
prys gekry het.
van die Springbokke se biotegnikus,Derick Coetzee, ’n dosent in MenslikeBewegingskunde aan die UV, nie.
Intussen het mense ook al in dienuus gehoor dat die UV groot plannemet sokker het en sy vere regskud omin die 2010-sokkerwêreldbeker ook ’nbelangrike oefenterrein vir spanne tewees. Die inkoop in die Castle-sokkerliga het ook alle verwagtingeoortref en drie Kovsie-spanne neem aldaaraan deel. Die Vrystaatse Krieket-akademie het ook vanjaar na diekampus verskuif, en die UV was ook
6
Bult
Nuus
Sportplan bring UV in die internasionale kryt
“Die UV dink groot met sysportplan. Ons wil nie net’n provinsiale of nasionale
nie, maar internasionale rolspeler ophierdie terrein word,” sê prof. TeunsVerschoor, Viserektor: AkademieseBedryf, oor die UV se sportplan wathierdie jaar al meer en meer sigbaargestalte begin kry het.
Prof. Verschoor sê die UV sebelegging van R1 miljoen per jaar oordrie jaar in die sportplan begindividende oplewer. ’n Paar miljoenrand is ook deur die Suid-Afrikaanse
lotto vir sportontwikkeling beskikbaargestel. Die sportplan vir verlede jaarbekend gestel.
Die Springbokke het ’n paar wekein Bloemfontein saamgetrek om van diebaie goeie fasiliteite by die UV gebruikte maak om hulle vir hulle wedstrydeteen die Iere en die Wallisers voor teberei – en dit lyk of dit goeie resultateopgelewer het met Jakes White se spanwat vir die eerste keer ná ’n lang wen-droogte die telbord in Suid-Afrika seguns kon laat swaai. Natuurlik souWhite dit nie kon doen sonder die hulp
Die manne wat hier so lekker in die geriewe op die Kovsie-kampus oefen, is Gurthrö Steenkamp (loskopstut van die Cheetahs), CJ van
der Linde (Spingbok-vaskopstut) en Juan Smith (flank van die Cheetahs).
News
gasheer vir die nasionale Pluimbalkampioen-skappe.
Verskeie sportfederasies word geteiken omhulle sentrum van spesialisasie in sport-wetenskaplike dienste na die UV-kampus teverskuif. Hieronder is basketbal en boksmoontlikhede. Dit sluit in hoëverrigting-evaluasie, opleiding en ontwikkeling van hulafrigters en administrateurs. “Daar is geenrede waarom ’n internasionale boksgeveg niein die Callie Human-saal aangebied kan wordnie,” sê prof. Verschoor. Daar gaan ses hoë-prestasie-sentrums vir sport in Suid-Afrikawees en die verwagting is dat van die werk watdie ander sentrums nie kan hanteer nie naKovsies uitgekontrakteer sal word.
Die groot fokus van die UV se sportplan isdie totstandkoming van ’n sentrum vir oefen-en sportwetenskapdienste. Die fisiese strukturebestaan reeds, maar die bestuursvorm moetnog gefinalieer word en in hierdie opsig helpMorné du Plessis se Sport Science Instituutbaie. Du Plessis is self oortuig dat Kovsies inverskeie areas oor beter fasiliteite as dieinstituut beskik.
"Sport is important for the UFS. If wewant to produce well-rounded peoplefor South Africa, we cannot only focus
on the academe, but must pay attention tosport and culture," said Dr Ezekiel Moraka,Vice-rector: Student Affairs at the UFS.
"The idea is to establish sport as a businessat the UFS and continue to produce morepeople who can compete nationally andinternationally. Students must realise that thereis also a future in sport. Sport opens doors formany young people and some will establishcareers in sport," he said.
"The fitness of our young people isimportant. They are under a lot of stress.Furthermore, sport can also assist to improveracial integration on the campus. A lot is beingdone on residence level in this regard, but moreneeds to be done. Some of the biggest projectson the agenda are a proposed soccer stadiumand a proposed astro field for hockey. TheUFS has almost all the necessary facilities forrugby, swimming, tennis netball, squash,athletics, etc. Some of these need to be upgrad-ed and a process is under way to that effect.
7
Bult
'Sport opens doors for young people'
Deel van die UV se sportplanne is om ’nbestuurder aan te stel om die sportsentrum as ’nwinsgewende eenheid te bedryf.
In die sportsentrum sal die klem val op ’nprogram vir topbesigheidslui (executiveprogramme), ’n rehabilitasieprogram vir mensewat in sport en andersins beseer is en op hoë-prestasie-sport (high performance sport). Vandie apparaat word deur die Weermag verskaf,wat ook die Kovsie-fasiliteite vir syrehabilitasieprogramme gebruik.
Prof. Verschoor sê die sportsentrum salverskeie ander voordele vir die UV inbring,benewens die talle nasionale en internasionaletopsportlui wat hierheen gelok sal word. Dit saldie UV se potensiaal verhoog om navorsing tedoen, toerusting op datum te hou en teverbeter, en help om nasionale en internasionaletoernooie in byvoorbeeld basketbal en boks bydie UV aan te bied.
“Met die sportplan gaan die akademie en diesportpraktyk nader aan mekaar gebring word.In die toekoms kan Sportgeneeskunde by dieSkool vir Geneeskunde ook ’n moontlikheidword,” sê hy.
Dr Moraka said with the soccer stadiumthe UFS hopes to play a major role in the 2010Soccer World Cup, by providing trainingfacilities for visiting teams. A hockey field isalso urgently needed, as the UFS is loosinghockey-playing students to other higher-education institutions.
The UFS has probably the biggest sportsfacilities in the Free State and intends tobecome a major role-player in sports, not onlyin the Free State, but also internationally.
Dr Ezekiel Moraka.
Nuus
8
Bult
Daar is twee Kovsie-sportmanneen hulle gesinne vir wie deel-name aan sport nooit weer die-
selfde sal wees nie. Chris Dednam, ’npluimbalspeler, en Johan Cronjé, ’natleet, is ingesluit in die Suid-AfrikaanseOlimpiese Span wat in Athene aan dieOlimpiese Spele deelneem. ChrisDednam, ’n B.Rek-student, is dieoudste seun van prof. Martin en mev.Engela Dednam en die broer en dubbel-spelmaat van Roelof, ook ’n Kovsie en’n belowende Suid-Afrikaanse pluim-balspeler. Oud-Kovsies Martin enEngela, is albei aan die UV verbonde –Martin as mede-professor in die De-partement Handelsreg en Engela aslektrise in die Departement Rekenaar-wetenskap en Informatika. Hulle isbeide uitmuntende provinsiale pluim-balspelers en het mekaar juis destyds asjong Kovsies by die UV-pluimbalklubontmoet! Om alles te kroon wordChris deur sy vader afgerig!
Chris en Roelof het kleintyd al metpluimbal kennis gemaak toe hul ouershul saamgeneem het na oefeninge entoernooie en Chris was skaars vyf jaaroud toe hy pluime begin rondslaan enjunior lid van ’n klub geword het.Alhoewel beide seuns uiters veelsydigen sportief is en talle ander sportsoortebeproef het, het pluimbal uiteindelikgewen – volgens Engela waarskynlikvanweë Martin se entoesiasme en aan-moediging en sy opoffering om hulle teneem na die nasionale en internasionaletoernooie waaraan die seunsdeelgeneem het.
Martin dien Pluimbal Suid-Afrikaas adjunkdirekteur van afrigting en isook op die as konstitusionele/regs-komitee daarvan. Hy is ook ’nprovinsiale afrigter en sy Vrystaatseonder 15-span het twee jaaragtereenvolgens die nasionale
Athene 2004 - die Kovsie-konneksie
Deur Anita Lombard
en dubbelspelkampioen, asook diehuidige SA studente enkel-, dubbelspelen gemengde dubbelspelkampioen. Hywas ook lid van die Nasionale SeniorProtea-pluimbalspan wat in 2001 inSeville, Spanje en in Maart 2003 inEindhoven, Nederland aan die wêreld-kampioenskappe deelgeneem het enwas in 2002 kaptein van die SA Stu-dentespan na Pole. Hy was ook lid vandie Nasionale Senior Protea-mans-
Danie en Sarina Cronje in hul jonger dae toe hulle vir groot opwinding op die atletiekbaan
gesorg het.
spankompetisie gewen en die onder 17-en onder 19-spanne elk drie jaaragtereenvolgens. Verskeie individuelenasionale en Afrika-kampioenskapstitelsin alle ouderdomsgroepe is die afgelopedekade deur sy spelers ingepalm. Roelofen Chris is huidige Afrikakampioene.
Chris se lys van prestasies op diepluimbalbaan is indrukwekkend. Hy isdie huidige senior Afrika-dubbelspel-kampioen, die huidige senior SA enkel-
Nuus
9
Bult
pluimbalspan wat in Mei 2004 in Indonesië aan die Wêreld-spankampioenskappe deelgeneem het.
Chris is nasionaal eerste gekeur in die enkelspel, dubbel-spel en gemengde dubbelspel. Hy is deur die InternasionalePluimbalfederasie vir die Beijing 2008-spele geoormerk.
Nadat Martin en Engela destyds hul wittebrood en meeronlangs hul pêrel-huweliksherdenking op die pluimbalbaanmoes deurbring, het hulle hulself bederf met ’n besoek aanAthene om hul seun in aksie te sien.
Johan Cronjé, ’n student in Sportbestuur en uithalerKovsie-langasem, is die oudste seun van twee oud-Kovsies enoud-Springbokatlete, Danie en Sarina Cronjé. Sarina is ook ’nUV-personeellid en etlike jare werksaam as vakkundigebeampte by die UV se Navorsingsinstituut virOnderwysbeplanning.
Danie het sy Springbokkleure as hindernisatleet verwerf enSarina was as langafstandatleet ook Springbokkapteine. Sarina
was ook vir vyf jaar agtereenvolgens Kovsies se Sportster vandie jaar. Johan is aanvanklik deur Sarina afgerig, maar wordnou deur die oud-Kovsie DB Prinsloo, ’n bekende afrigter indie provinsie en die land, afgerig. DB was Suid-Afrikaansekampioen in die 3 000m-hindernis in 1984. Hy is ook by dieUV werksaam as sportbestuurder.
DB beskryf Johan as ’n wêreldklasatleet en ’n rolmodel virander atlete. Dit is volgens hom ’n plesier om met ouers soosDanie en Sarina te werk. Johan kon vanjaar uiteindelik sylewensideaal verwesenlik deur aan die Olimpiese Spele deel teneem. Selfs die teleurstelling van drie ernstige beserings vanAugustus 2002 en Mei 2003 het hom nie in sak en as laat sitnie. Soos dit ’n ware kampioen betaam, het hy skouer aan diewiel gesit en met ’n deeglike oefenprogram sy klim na diekruin aangepak.
Johan het reeds verskeie Suid-Afrikaanse junior en seniorbaan- en landlooptitels gewen en is die 2004 SA senior 1500m-kampioen. Hy is ook die huidige SA studentekampioen in die800m en 1 500m. Johan is ’n gesoute internasionaledeelnemer en het goed gevaar by die Jeug-wêreldkampioen-skappe in Pole in 1999, die Jeug-Statebondspele in England in2000, die Junior Wêreldkampioenskappe in Chile in 2000, dieAfrika Junior Kampioenskappe in 2001 en die Studente-wêreldspele in Beijing, ook in 2001.
Johan se ouers en sy afrigter sal ook in Athene wees omdie nodige morele ondersteuning te bied.
Johan Cronje het al aan
verskeie internasionale
kampioenskappe
deelgeneem.
Martin en Engela
Dednam, albei
ook verbonde
aan die UV.
Chris Dednam, wat as 't ware op die pluimbalbaan groot
geword het.
News
10
Bult
Dines Gihwalapleads for review of the law
“In a number of important ways, the law makes fools ofus all… We, as consumers and taxpayers, are lulled intothinking the law protects us when it definitely does
not, Mr Dines Gihwala, lawyer from Cape Town and Vice-chairperson of the UFS Council, said in his inaugural lecture.He used various examples to explain where the law has failedthe ordinary person.
He said those tasked with the responsibility of rewritingthe South Africa’s Companies Act should be bold andimaginative. They should remove once and for all those partsof our common law which frustrate the ideals of the Con-stitution, and in particular those which are in conflict with theprinciples of the Broad Based Economic Empowerment Act of2003 (BBEE). The BBEE Act is designed to promote theachievement of the constitutional rights to equality, increasebroad based and effective participation of black people in theeconomy and promote a high growth rate, increased employ-ment and equitable income distribution.
“But despite the best intentions of this law, the sad truth isthat much ugly debris of the past remains with us and willcontinue to do so for many years unless other legislativeinitiatives are taken and implemented.
“There is some urgency about the need for legislativechange, for nothing could be more threatening to thestability of our democracy than the exclusion of theoverwhelming majority of our population from theeconomic mainstream. It must be clear that the BBEE Actalone cannot alleviate the effect of many years of inferioreducation. And for how long will business continue to feelthe impact of our past separate and highly unequaleducation? For as long as those, kept from the educationthat would allow them to compete equally in the workplace,perceive barriers to their effective involvement in themarket.
“And believe me, an inferior education is a serioushandicap. Boardroom battles are fought as equals. It is almostalways a case of the survival of the fittest, where the winnertakes all.
“We should be asking ourselves whether it is really possiblefor an individual, handicapped by the inequities of our past, tocompete in the real business world even though the BBEE Actis now part of our law. Does the law in fact assist such anindividual? Or is it another case of the law making fools ofthose who believe in it?”
Prof. Johan Henning, Dean of the Faculty of Law, Mr Dines Gihwala, Vice-chairperson of
the UFS Council, and Judge Faan Hancke, Chairperson of the Council.
Nuus
Te midde van ’n afname in bevol-kingsgroeikoerse wêreldwyd – wataan ’n verskeidenheid van redes,
waaronder MIV/vigs toegeskryf kanword, vind daar ook ’n geleidelikeveroudering van die wêreldbevolkingplaas, het prof. André Pelser van dieDepartement Sosiologie vroeër vanjaarin sy intreerede gesê.
Een van die belangrikste verande-ringe wat mense hierdie eeu aan diestruktuur van die wêreldbevolking gaansien – en een wat reeds in baie landeunieke uitdagings bied – is diekonstante veroudering van bevolkings,en spesifiek die toename in persentasieen getalle van mense ouer as 65 jaar, sêhy.
Daar is tans sowat 430 miljoenmense ouer as 65 in die wêreld. Indienhulle almal in een land sou bly, sou ditdie derde grootste volk ter wêreld wees.Prof. Pelser sê van 2000 tot 2010 sal diegemiddelde jaarlikse groeikoers van diegroep ouer as 65 jaar na raming sowat1,9% wees, teenoor 1,3% per jaar virdie totale wêreldbevolking. Dit is dievinnigste groeikoers vir enige ouder-domskategorie in die wêreldbevolking.
“Die veroudering van bevolkingsbied wêreldwyd ’n toenemendeuitdaging, ofskoon ontwikkelendelande die grootste uitdagings in hierdieverband in die gesig staar. Nagenoeg75% van hierdie ouer mense sal inontwikkelende lande leef, terwyl diegrootste persentasietoename in die ouerbevolking in die armste streke salvoorkom.
“Vanuit ’n beleids- enbeplanningsoogpunt bestaan daar egtergroter kommer oor die totale omvang(absolute getalle) van die verouderendebevolking as hierdie groep sepersentasie-aandeel van die totalebevolking.
11
Bult
11
Bult
Ouer bevolkings gaan nog
vir grys hare sorg
Prof. André Pelser (tweede van links), van die Departement Sosiologie, hier by prof.
Frederick Fourie, Rektor en Vise-kanselier van die UV, prof. Engela Pretorius,
Waarnemende Vise-dekaan van die Fakulteit Geesteswetenskappe, en prof. Gerhardt de
Klerk, Dekaan van die Fakulteit Geesteswetenskappe.
“Een van die belangriksteimplikasies van hierdieverouderingstendens is datstaatsbegrotings aangepas (sal) moetword om hierdie nuwe demografiesesituasie te hanteer. Groeiende ouerbevolkings plaas groot druk op diestaat, en talle ontwikkelende lande isreeds nie in staat om die gesondheids-,behuisings- en finansiële behoeftes vandie ouer komponent aan te spreek nie.Selfs die nywerheidslande sukkel ommeganismes te vind om veralgesondheidsorg en finansiële steun aan
hierdie bevolkingskomponent teverskaf,” sê hy.
Die grootste persentasietoename virdie vyftig jaar tot 2050 word in Latyns-Amerika (139%) verwag, gevolg deurAsië (120%) en dan in Afrika (114%).In Europa word ’n toename van 38%verwag. In Suid-Afrika word verwagdat die ouderdomsgroep 65 jaar enouer teen 2010 reeds amper 5% van diebevolking sal uitmaak. Teen 2025 saldit na verwagting tot 8% van diebevolking gegroei het en 25 jaar latertot 9,5%.
Nuus
12
Bult
Prof. Hermie van Zyl is sedert die beginMaart vanjaar aangestel as Dekaan vandie Fakulteit Teologie aan die UV. Hy
het sedert Januarie 2003 in die poswaargeneem ná die aftrede van prof. PieterPotgieter.
Prof. van Zyl sien sy taak as dekaantweeledig: eerstens om die fakulteit uit te boutot ’n volwaardige ekumeniese fakulteit wat’n kern-teologiese opleiding bied aan ’nverskeidenheid van kerke. Daarbewens wilhy ook die fakulteit se verbondenheid aan diegereformeerd-evangeliese tradisie, waaruit ditontstaan en gegroei het, bly koester enuitbou en so ’n diens bly lewer aan sytradisionele “kliënte”, die N.G. Kerk enN.G. Kerk in Afrika.
“Ek is vas oortuig dat die teologie, enspesifiek die gereformeerde teologie, ’nlewenskragtige toekoms het. Gereformeerdeteologie is daardie wetenskap wat homselfvoortdurend bly vernuwe en daarom altydnuut dink oor die wêreld sub specie Dei. Ditbeteken dat die wêreld nie maar net ’n binne-wêreldse bestaan het nie, maar by uitstek aandie lewende God gebind is, God wat met dieskepping na sy uiteindelike bestemming oppad is,” sê prof. Van Zyl.
Prof. Van Zyl is op 6 Junie 1947 inRustenburg gebore. Hy matrikuleer in 1965aan die Hoërskool Wonderboom in Pretoriaen studeer Teologie aan die Universiteit vanPretoria waar hy die grade B.A., B.D. enD.D. behaal. Sy spesialiteitsgebied is dieNuwe Testament, en sy proefskrif hetgehandel oor Matteus 18.
Sy huidige navorsing is veral gerig op diehermeneutiek (verstaan) van die NuweTestament, en op die sinoptiese Evangelies(Matteus, Markus en Lukas). Hy is betrokkeby die vertaling van die Bybel in Afrikaansvir dowes, ’n projek van die Bybelgenootskapvan SA (BSA). Hy was ook deel van die
Verwysingsbybel-projek van die BSA wat in1997 voltooi is, en medewerker in dieBybellennium-kommentaar wat by CUMverskyn het.
Hy was van 1975-1978 predikant in dieN.G.-gemeente Farrarmere, Benoni. In 1979betree hy die akademiese wêreld, eers asdosent in Nuwe Testament aan dieUniversiteit van Suid-Afrika se fakulteitteologie en sedert 1985 aan die UV seFakulteit Teologie. In 1990 word hy professoren Hoof van die Departement NuweTestament.
Gereformeerde teologie
het ’n toekoms, glonuwe dekaan
Prof. Hermie van Zyl.
we see this process to be an ongoing one thatwill never end,” Dr Franklin Sonn, Chancellorof the UFS, said at the first graduationceremony on the Vista campus after theincorporation of the Vista Bloemfonteincampus into the UFS.
He said: “Transformation to us does notmean the abandonment of the deep-rootedvalues and principles that ensure us universalacceptance as a first-class institution for higherlearning in our part of the world.
“Transformation also does not mean thedilution of quality which enjoys internationalrespect. Transformation does however meanfundamentally adjusting to the requirements ofan African university located in a country thatis rebuilding itself along democratic lines. Thegovernment of this democratising nation isentitled to expect of us to understand what itmeans to be a university in universal terms, butequally what it means to be a South Africanuniversity at this particular time.”
Dr Sonn said universities are and shouldnever be separated from the nation and thesociety in which they are located. They shouldreflect their societies. They should be the bestmodels or examples of what the nation orcountry is.
“Visitors to our country must be able toobserve our campuses in order to come to agood understanding of what exactly SouthAfrica is. Our graduations accordingly must inessence be true and the best reflection of thenature and character of South Africans.”
13
Bult
News
“The University of the Free State, ofwhich I also am a part, prides itself onbeing a transforming university. In
fact I often make the claim that when it comesto transformation the UFS is a leader and that
UFS a leader in
transformation,
said Dr Sonn
Dr Franklin Sonn
Chancellor of the University
of the Free State.
News
In April 2004 the majority of SouthAfricans celebrated ten years of truedemocracy in South Africa. On the
one hand the country is prospering,and yet, on the other hand, the newlyelected government will have to addressa number of serious problems, Prof.André Wessels, said in his inaugurallecture earlier this year.
“Underlying some of the pro-blems – and at the same time probablyalso hampering the efforts of some ofthe role-players in finding practicalsolutions – is sometimes a lack ofperspective, including a lack of histori-cal knowledge, insight and perspective.
“Certain measures must be taken toensure the future of all South Africans’shared past. How many South Africanswere really sure of their origins;whether the various communities inSouth Africa were really keeping trackof their past; whether we as a countryare not perhaps to some extentsuffering from historical amnesia,” hesaid. “It would be very ironic if largeparts of South Africa’s history is lost,because we are living in and experienc-ing one of the most fascinating transi-tional periods in our history. To beable to create a correct picture of thepast and to understand how a societyhas developed, it is of the utmostimportance that certain elements of thepast must be preserved. Without it, ourpast will have no future.
“History provides perspective andcontextualises events. It enables us toaccept responsibility and to forgive,without the need to necessarily forget.The past must be ordered andunderstood. Parents and teachers havean important role to play in this regard.So does government departments aswell as the private sector, who through
the provision of funds and/or facilities,can enable historians to do the researchthat is needed to ensure the future ofour past. And, of course, we need morebooks and more libraries, and we needto foster a culture of learning andreading,” Prof. Wessels said.
“History is a discussion or debatewithout end. It is about people, aboutwhat people have done and about whythey have done it. It is about contactand interaction between people. It is adialogue between the present and thepast, between the people of today andthose of the past; a mental exercisethrough which individuals, and acountry as a whole, as well as all thecultural groups and communities to befound in a particular country, accountfor their past. The knowledge andinsight gained through historical studiescan contribute towards placingcontemporary problems in a betterperspective, and indeed to findingsolutions for these problems.
“One of our characteristics ashuman beings is that we have a sense of
the past, and that we can make sense ofthe past. In many disciplines, studentsare trained to find solutions forproblems, but history scholars are well-equipped to analyse what, in the firstplace, the problems are.
“Historians can also assist people intheir efforts to come to terms withtheir past. In a country like SouthAfrica with, inter alia, a tragic historyof conflict between many peoplestretching over centuries, and with theconsequences (including much trauma)of the apartheid era still with us,history can help people to overcometheir pain, misery, fear (and evenhatred). But then the story of ourshared past must be told, warts and all,stripped of political correctness – andof vengeance.
“Oral history and projects tocapture on tape, video and print thestories of all South Africans are veryimportant. Historians must not isolatethemselves in inaccessable ivory towers,merely writing for other historians, butmust produce work that will be of ahigh academic standard, and capturethe imagination of the general public,”he said.
“At the beginning of the 21st
century, i.e. post-Cold War, post-apartheid, and post-11 September 2001,South African historians and everybodyin the country interested in history,face wonderful challenges that, if dealtwith properly, can contribute towardsnot only ensuring the future of ourshared past, but can also contributetowards reconciliation, unforcednation-building, and positivetransformation and, who knows,perhaps also put some ‘magic’ backinto life. All interested parties musttake up these challenges.”
14
Bult
Prof. Andre Wessels.
'The story of our shared past
must be told, warts and all'
Nuus
Maatskappye oor ’n wye spektrum kiesom kennisbestuur toe te pas in ’npoging om meer kompeterend te wees
en om volhoubaarheid te verseker.Kennisbestuur is ook relevant tot diehoëronderwyssektor, het prof. Janse Tolmie,van die Departement Rekenaarwetenskap enInligting aan die UV, in sy intreerede gesê.
Hy en sy broer, Francois, van dieDepartement Nuwe Testament, hetgeskiedenis gemaak deur die eerste twee broerste wees wat hul intreeredes op dieselfde dag bydie UV gelewer het. Francois se intreerede hetgehandel oor die impak van metodologie opdie verstaan van die Nuwe Testament. Jansehet sy intreerede gelewer oor die rol vaninligtingstegnologie in kennisbestuur.
Janse het gesê globalisering,internasionalisasie en ’n toename in kompetisiehet die belangrikheid van kennis verhoog omin die mark te kan meeding. Maatskappye hetbesef dat kennis noodsaaklik is virmededingendheid en volhoubaarheid. Van diebelangrikste maatskappye in die wêreld hetkennisbestuur-inisiatiewe onderneem. Hieronder tel General Electric, Hewlett-Packard,Ernst & Young, Nokia, Honda en Siemens.
Hy sê daar is geen goue standaard omkennisbestuur in ’n maatskappy toe te pas nie.Die benadering moet handpas wees vir elkemaatskappy terwyl die missie, hulpbronne,besigheidsprosesse en strategieë in ag geneemword. Inligtingstegnologie speel ’n groot rol inkennisbestuur-inisiatiewe en kan waarde voegtot ’n organisasie. So kan webtuiste-aanmeldings, wat ’n ryk bron van kliënte-inligting is, instansies help om sy dienste enbemarkingspogings te verfyn.Datamyningtegnieke is kragtige tegnieke omnuwe inligting en tendense in ’n groothoeveelheid data te ontdek.
Janse sê hoër onderwys het drieverpligtinge wat datamyningintensief is,naamlik wetenskaplike navorsing, onderrig eninstitusionele navorsing.
Wanneer data geskep word, moet ditbeskikbaar gemaak word aan die regte mense
in die regte formaat. ’n Groot probleem watwerknemers van groot maatskappye ondervind,is inligtingoorlading. ’n Oplossing daarvoor isom ’n korporatiewe portale daar te stel. Portaleis belangrik om te kan organiseer, verpak enkennis te deel.
Die portale is webtuistes of intranette watdie definisie van werknemers se rolle, bv.dekaan, dosent, lid van ’n sekere komitee of lidvan ’n sekere departement, toelaat. Wanneer ’nwerknemer in die sisteem aanmeld, sal hy slegsinligting en funksionaliteit ontvang wat vantoepassing is op sy rol. Boonop sal dit vir hommoontlik wees om sy portaal aan te pas deurmeer dienste en inligting by te voeg wat hyvoel relevant is.
’n Sisteem wat van groot waarde kan weesvir ’n universiteit is ’n organisasiewyenavorsinginligtingsisteem wat allenavorsingsverwante inligting sal dra. Dit kan ’nkragtige kennisbestuurinstrument wees watnavorsingsadministrasie kan verbeter,navorsingsresultate en beste gebruike deur diehele universiteit kan deel, help in die soeke namoontlike navorsingsvennote in anderdissiplines, help met die identifisering vanalgemene navorsingsbelange vir fokusdoelwitte,help met die soeke na moontlike kommersiëlegeleenthede, gemeenskaplike praktyk en dievoortbring van bestuursinligting soos nodig.
15
Bult
Kennisbestuur al hoe
belangriker, sê prof. Tolmie
Proff. Janse en
Francois Tolmie.
News
The evaluation of all MBAprogrammes in the country,conducted by the Council on
Higher Education (CHE), hasconfirmed the academic soundness ofthe MBA programmes offered at theUFS, Prof. Frederick Fourie, Rectorand Vice-chancellor of the UFS, said ina statement.
The three MBA programmes of theUFS (MBA General, MBA Health CareManagement and MBAEntrepreneurship) meet most of theminimum requirements of theevaluation process. “In particular, thekey element of teaching and learning,which relates to the curriculum andcontent of the three MBA programmes,is beyond question. In other words, thecore of what is being taught in ourMBA programmes is sound,” he said.
According to the CHE evaluation,the three MBA programmes of the UFSclearly and significantly contribute tostudents’ knowledge and skills, arerelevant for the workplace, areappropriately resourced and have anappropriate internal and externalprogramme environment. What theCHE did find, was a few technical andadministrative issues that need to beaddressed, Prof. Fourie said.
“This is why the three MBAprogrammes of the UFS receivedconditional accreditation – which initself is a major achievement for theUFS’s School of Management, whichwas only four years old at the time ofthe evaluation.”
Conditions that have to be metbefore full accreditation is granted bythe CHE, are mostly administrative.The conditions are the establishment ofa formal forum of stakeholders; theestablishment of a work-allocationmodel; contractual agreements withpart-time staff; the establishment of a
formal curriculum committee;establishment of a system of externalmoderators; to introduce a compulsoryresearch component and to establishsupport programmes for learnershaving problems with numeracy.
Prof. Fourie said the majority ofthese conditions have been met alreadyand few remaining steps will take effectsoon. It is for this reason that the UFSis confident that its three MBA pro-grammes will soon receive fullaccreditation.
“The UFS is proud of its MBAprogramme’s reputation in the marketand the positive feedback we receivefrom graduandi and employers.
“For instance, earlier this year, ourSchool of Management – young as it is– was rated by employers as the best‘smaller’ business school in SouthAfrica. This was based on a surveyconducted by the ProfessionalManagement Review and reported in theSunday Times Business Times of 25January 2004.”
16
Bult
Academic soundness of MBA confirmed
The UFS is committed to maintaining high standards of quality, not only through
compliance with the requirements of the CHE, but also through implementing its own
quality assurance measures. “We benchmark the quality of our MBA programmes also
through the partnerships we have formed with institutions such as the DePaul University in
Chicago and Kansas State University, both in the US, as well as the Robert Schuman
University in France,” Prof. Frederick Fourie (middle) said. Here Prof. Tienie Crouse (left),
Dean of the Faculty of Economics and Management Sciences, and Prof. Helena van Zyl,
Director of the Business School, sign the contract with DePaul.
Nuus
17
Bult
“Die Khoisan besit nie ’nvierkante meter grond inSuid-Afrika nie. Hoe het dit
gebeur? ’n Regverdige bedeling kan niein Suid-Afrika kom voordat hierdieprobleem nie aangespreek is nie,” sêmnr. Cecil le Fleur, voorsitter van dieNasionale Khoisan OorlegplegendeKonferensie van Suid-Afrika (NKOK).
Die Departement Antropologie aandie UV huisves van vanjaar diesekretariaat vir die NKOK en hetvroeër vanjaar ’n werksessie aangebiedwaarop navorsers bekend gestel is aandie NKOK se navorsingsbehoeftes.Prof. Robert Gordon, ’n Suid-Afrikaans geborene van Amerika watwêreldwyd as kenner van die Khoisanbeskou word, het die werkswinkelgefasiliteer.
Mnr. Le Fleur sê daar is in ’n grootmate onkunde oor die Khoisan, waarhy vandaan kom en sy toewyding aanSuid-Afrika. “Vir ons gaan dit ook oor’n erkenning van ons identiteit en onsherkoms en grondkwessies wordnoodwendig deel daarvan. Hoe het ditgekom dat ons al ons grond verloorhet? Daar sal dringend daarna gekykmoet word,” sê hy.
Prof. Gordon sê die Khoisan heteen van die “onsigbare nasies” van diewêreld geword. Nasies het nie net indie Derde Wêreld “verdwyn” nie. Dithet ook in Lapland, Spanje, Italië en inAmerika gebeur.
“Rasseklassifikasiewette voorheenin Suid-Afrika het daartoe gelei dat rasin werklikheid weggeskryf is. Hierinhet die amptenary ’n groot rol gespeel.Mense is aangeteken as kleurling,ongeag hulle herkoms. Baie mense kennie meer hul Khoisan-agtergrond nieen is skaam daarvoor.”
Forum vir Inheemse Volke het aaninheemse mense oor die wêreld ’nplatform voorsien vanwaar hulle hulsaak kon stel en bevorder. Prof.Erasmus sê die geskiedenis van dieVrystaat is besonder nou verweefd metdie van die Griekwa en Korana, watbelangrike segmente van die Vrystaatsebevolking verteenwoordig.
Hy sê samewerking tussen dieKhoisan en die UV bied diemoontlikheid om ’n breë nasionaleontwikkelingsplan vir die Khoisan daarte stel waarvoor nasionaal eninternasionaal geld gevind kan word. So’n projek, wat deur die UV beplan enbestuur word, sal voorsiening maak virmultidissiplinêre navorsing wat oornasionale grense strek.
Prof. Piet Erasmus, Hoof van dieDepartement Antropologie, sêKhoisan-groepe word algemeen beskouas die eerste inheemse volke van Suid-Afrika. Ekonomiese en politiekefaktore – kolonialisasie en apartheid –het daartoe bygedra dat hierdiegemeenskappe misken is en uiteindelik“verdwyn” het. Eers in die nuwedemokratiese bedeling is erkenningverleen aan hierdie mense se historiese,kulturele en politieke verbintenis tot,en rol in, Suid-Afrika.
In ’n wêreld wat gedomineer worddeur nasiestate en globale kapitalistieseekonomieë, bevind inheemse volkehulle toenemend in ’n oorlewingstryd.Die Verenigde Nasies se Werkgroep virInheemse Volke en die Permanente
Khoisan en UVvat hande
UV wil die Khoisan help. Hier is van links mnr. Cecil le Fleur, voorsitter van die Nasionale
Khoisan Oorlegplegende Konferensie van Suid-Afrika, prof. Robert Gordon, ’n kenner van
die Khoisan, en prof. Piet Erasmus, hoof van die Departement Antropologie aan die UV.
As part of the UFS’ centenarycelebrations more people will beawarded honorary doctorates
than in the past. Eighteen suchhonorary doctorates have beenapproved by the UFS Council. Prof.Frederick Fourie, Rector and Vice-chancellor of the UFS, said the peoplecome from a wide spectrum ofspeciality fields and serve as proof ofthe UFS’s policy to give recognition tothose who stand out and make adifference.
A number of well-known languageexperts, literary figures and experts inhigher education are on the list, as wellas people in community service, devel-opment studies and music who will behonoured for the first time. “This re-flects quality and also diversity, a spec-trum of convictions as well as the re-cognition of persons who played amajor role in changing society in thelast decades,” said Prof. Fourie.
Some of the honorary doctorates(Dr Con Fauconnier, Dr P.A. Verhoefand Prof. W.D. Jonker) were awardedduring the autumn graduation cere-mony in April 2004. Prof. Y.K. Seedat,Dr Mary Seeley and Dr Calvin GSeerveld will be honoured during thegraduation ceremony in September2004 and the rest during the UFS’sconference week in October 2004. The awards can be grouped in the
following categories:Language and literature:• Karel Schoeman (D Litt (hc)) – one
of the most well-known Afrikaansauthors and former student of theUFS.
• Antjie Krog (D Litt (hc)) – one ofthe most well-known South Africanpoets and former student of theUFS.
• Jaap Steyn (D Litt (et Phil) (hc)) –distinguished himself as biographerwhose thorough research is
apparent in the published biograph-ies of illustrious writers such as N.P.van Wyk Louw and M.E.R.
• Jakes Gerwel (D Phil (hc)) –Chancellor of the University ofRhodes and Director of Naspers,Old Mutual, Gold Fields andBrimstone.
Development Studies:• Dr Frederick van Zyl Slabbert (D
Phil (hc)) – for his academic achieve-ments, his endeavours for peacefultransition and his demonstration ofthe social investment role of thecorporate sector.
Community Service:• Prof. Robert G. Bringle (D Phil
(hc)) – from the Indiana University-Purdue University Indianapolis(IUPUI) in the USA. He ishonoured for his exceptionalcontribution to several of the UFS’scommunity service projects as wellas his role in the advancement of amulti- and inter-disciplinaryapproach to academic developmentand the integration of servicelearning within the faculties of theUFS. He has also made a valuablecontribution to the conceptualframework of the UFS’s uniquecommunity service policy and morerecently to the advancement of aresearch culture regardingcommunity service.
Higher education:• Dr Khotso Mokhele (D Phil (hc)),
President of the National ResearchFoundation (NRF) is honored forhis contribution to the SouthAfrican higher-education sector.
• Prof. Saleem Badat (D Phil (hc)),the Chief Executive Officer of theCouncil on Higher Education(CHE) has devoted himself to trans-forming and building South Africanhigher education, and has constantlychallenged the higher-education
18
Bult
News
sector to retain the moral basis ofhigher education and tackle its chal-lenges with intellectual honesty,ingenuity, creativity and courage.
Geology and the business sector:• Dr Con Fauconnier (D Sc (hc)), the
Chief Executive Officer of KumbaResources Limited. Dr Fauconnierhas assisted the UFS’s Department ofGeology in the development of apost-graduate course in MineralResource Management.
Theology:• Dr P.A. Verhoef (D Th (hc)) – an
inspiring member of variousecclesiastical commissions and writeror co-writer of directional reportsabout controversial issues ofecclesiastical, sosio-political andmoral interest. Dr Verhoef has alsoplayed a major role in theexplanation and translation of theBible in Afrikaans.
• Prof. W.D. Jonker (D Th (hc)) – hisacademic influence played a majorrole in the establishment of areformed and general Christiantheology which is lectured at theUFS’s Faculty of Theology andenjoys world-wide recognition.Prof. Jonker also made a hugecontribution in the changing of theDutch Deformed Church’sperception of apartheid.
History of art:• Dr Calvin Seerveld (D Phil (hc)) –
for his academic leadership at theInstitute for Christian Studies inToronto and the wide internationalrecognition he has received through-out his career in various subject areas.
Law:• Prof. H.A. (Boelie) Wessels (D
Legum (hc)) – for his contribution tothe fields of Roman Law, LegalHistory at the UFS. He is currentlya part-time lecturer at the UFS’sFaculty of Law.
More will receive honorary doctorates in centenary year
19
Bult
News
Medicine:• Prof. C.J.C. Nel (D Phil (hc)
Posthumus) (Former Dean of theFaculty of Health Sciences) – for theway in which he strived for theadvancement of excellent medicaleducation in the country. Prof. Nelalso did pioneering work in the fieldof transformation. Under hisguidance the School of Medicine atthe UFS became one of the firstmedical schools to adopt a parallel-medium education system.
• Prof. Y.K. Seedat (MD (hc)) –forhis extraordinary contribution tomedicine in South Africa. Hisresearch in the field of hypertensionamong black people receivedinternational recognition andsignificantly contributed to theunderstanding of the pathophysio-logy of this condition. In the mid-eighties he was instrumental insupporting the bid from the Facultyof Medicine at the University of theFree State to host the first Collegesof Medicine of South Africaexamination in Bloemfontein.
Environmental management:• Dr Mary Seely (D Sc (hc)) –
Executive Director of the DesertResearch Foundation of Namibia.She is honoured for the impact shehas made on the development of
All current and previous staff membersof the UFS, Council Members andstudents are invited to nominatecandidates for Centenary Awards to beawarded at the centenary medal-awardceremony in October.
Nominations are awaited forachievers in teaching, research andcommunity service, sport, culture,amongst donors, alumni, managementand support services. Awards will onlybe made to living persons. The mainpurpose of the Centenary Awards is togive recognition to people who havemade an exceptional and above-averagecontribution to the establishment,development or transformation of theUFS. The university also aims to:• honour achievers and benefactors
who were overlooked in the past,and
• create a link between the universityand society.
Send nominations as soon as possible toProf. Sakkie Steyn, the Registrar:General, University of the Free State,P.O. Box 339, Bloemfontein 9300.
Proposals must contain the following
detail of the nominee:
• Full name of nominee
• Address
• Telephone number and/or e-mail
address
• Date of birth
• Association with UFS
• Category
• One-page CV
• Reasoned argument for making the
award (one page)
• Name, address and telephone
number of proposer
• Name, address and telephone
number of first seconder
• Name, address and telephone
number of second seconder
• Signatures of proposer and
seconder.
• Valid reasons must be provided,
explaining why the person made an
exceptional contribution in a
category, and why the contribution
is above average.
Nominate people now
for Centenary Awards
environmental management in thedrier parts of the southern Africansubcontinent. She has affected theprofessional lives of large numbersof ecologists, environmentalscientists and environmentalmanagers.
Music:• Prof. Leo Quayle (D Mus (hc)) –
for the significant contributions hehas made to the development ofmusic – not only in Bloemfontein,but also on national level andabroad. His initiative, enthusiasmand dedication contributed to theeventual founding of the Free State
Musicon, as well as the firstsymphony orchestra and the firststring quartet in Bloemfontein.Prof. Quayle is a former head of theDepartment of Music at the UFS.
• Prof. Jack de Wet (D Mus (hc)) –well-known for his exceptionalcontribution to violin tuition inSouth Africa. As lecturer ofinternational stature, he still mouldsviolinists who are capable tocompete at national and inter-national level. Today the symphonyorchestras in Bloemfontein and PortElizabeth also stand on thefoundations laid by him.
Prof. C.J.C. Nel
Monitor
The Council of the Univer-sity of the Free State (UFS)appointed two new council
members and the size of thecouncil was also trimmed in linewith the Higher Education Act.
The two new faces are DrSusan Vosloo, internationallyacclaimed cardiologist, and MrsBusiswa Tshabalala – the firstperson to represent the Qwaqwacommunity since theincorporation of the Qwaqwacampus last year.
Mrs Tshabalala obtained herB.A. Hons in History from theUniversity of the North’sQwaqwa campus in 1992 and aB.Ed degree in leadershipmanagement from the UFS in1998. She was the first femaledeputy principal at theHarrismith Secondary School(1989-1992) and principal of theForty Second Hill Teachers’
Centre. She is now the directorof the Thabo Mofutsanyanaeducation district of the FreeState Department of Education.
Dr Vosloo, Old Kovsie of theYear 1989, obtained the M.B.Ch.B degree in 1980 at the UFS, aM.Med Cardiothoracic Surgeryand in 1998 the FCS (SA)qualification in cardiothoracicsurgery at the College ofMedicine of South Africa(CMSA).
Her career extends over awide spectrum and she specialisesin pediatric and adultcardiothoracic surgery.
In 1993 she took part in thefirst heart transplant inJohannesburg at the MilparkHospital and in 1997 she did thefirst heart-lung transplant at CityPark Hospital in Cape Town.
She has a cardiothoracicsurgery at the Christiaan Barnard
Memorial Hospital in CapeTown and is also involved withthe Red Cross Memorial Hospitalin Cape Town.
Mrs Tshabalala and DrVosloo are appointed until June2008.
The following councilmembers have been re-electeduntil June 2008: Prof. DinesGihwala, Vice-chairperson of theUniversity of the Free State’sCouncil, Dr Nathan Bagaretteand Dr Frans Kotzé.
Dr Kobus Laubscher waselected by the donors asrepresentative for a further termuntil June 2008.
Ms Winifred Hoexter waselected by the Alumni as arepresentative.
She has been a foundationdonor of the UFS since 1997 andcommittee member of the KovsieAlumni Trust since 2000.
20
Bult
Two
new
women
in UFS
Council
Dr Susan Vosloo. Mrs Busiswa Tshabalala.
Monitor
21
Bult
Herfsskool
by
Teologie
aangebied
Die UV se Sentrums vir Volhou-bare Landbou en Omgewings-bestuur het hul nuwe fasiliteite
hierdie jaar bekend gestel. Die is in dieLandbou-gebou geleë. Lesinglokale isgroter en studente kan nou beter geak-kommodeer word. Albei sentrumslewer belangrike nasionale en inter-nasionale dienste in terme van water-omgewingsbestuursnavorsing en -raad,en landbou- en landelike ontwikkeling.Hier is van links prof. Herman vanSchalkwyk, Dekaan: Fakulteit Natuur-en Landbouwetenskappe, dr. IzakGroenewald, Direkteur: Sentrum virVolhoubare Landbou, prof. MaitlandSeaman, Direkteur: Sentrum virOmgewingsbestuur, en prof. Gerrit vanWyk, Direkteur: Entrepeneuriese enAkademiese Projekte.
Nuwe fasiliteite ’n aanwins
Die UV se Fakulteit Teologie het ’nherfsskool met die tema Christelikehulpverlening aan mense in nood inMei en Junie 2004 aangebied. Dieaanbieder, dr. Jan-Albert van denBerg (dosent in Pastorale Terapie),het kursusgangers gehelp om naverbande te soek tussen die menslike
verhaal en die betekenis van die Skrifse Verhaal. Kursusgangers is toegerusom deur luistervaardighede en metkennis van die narratiewe benaderingte help om alternatiewelewensbetekenis vir mense in noodte vind. Ongeveer 80 mense vanBloemfontein en omgewing het die
herfsskool bygewoon. Op die foto isvan links, voor: me. Daliena Swartz,dr. Jan-Albert van den Berg(aanbieder), mnr. Douw Kriel, prof.Hermie van Zyl (Dekaan: FakulteitTeologie), en agter: me. Sarina vanAswegen, me. Elna Marais, mnr.Coen Smit en me. Binty Britz.
Mortar boards will be re-introduced as official attirefor graduation ceremonies.
The first opportunity to wear it willbe the ceremony in October wherehonorary doctorates and CentenaryMedals will be bestowed on peopleto be honoured in the UFS’scentenary year.
Students up to master’s degreelevel can wear mortar boards and allstaff and doctorates a soft flat hat.
The different faculties will bedistinguished by the colour of thetassel.
Prof. Lodewyk Kock from theDepartment of Biotechnology was thejoint runner-up in the category researchand innovation over the past two yearsat the National Science andTechnology Forum’s (NSTF) annualaward ceremony. He received theaward for his contribution to yeastbiotechnology and his identificationand studying of the over-use of cookingoils in the fast-food industry. With thisaward Prof. Kock has establishedhimself and the UFS as role models inthe science, engineering and technologycommunity. The NSTF’s awardsceremony is honoured and supportedby the Office of the President, theMinistry of Arts, Culture, Science andTechnology, other cabinet ministersand Parliament.
22
Bult
Monitor
Old tradition re-introduced
Oil expert honoured Recognition
Consultationprocess started at QwaqwaThe UFS started a public-consultationprocess to involve stakeholders in thedevelopment of a strategic plan for thelong-term viability for its Qwaqwacampus in the Eastern Free State.
Prof. Magda Fourie, Vice-rector:Academic Planning of the UFS, said:“The Qwaqwa campus is an importantsite that can deliver knowledge, trainingand skills in an area of the Free State thatis very poor. We need to come up withideas on how best to use such a facility tomeet the higher-education, training andskills needs of the community.”
Separate sessions involving staff,students and the business, labour, govern-ment, education and community tookplace in May this year. The core planningteam to drive this process consists ofProf. Fourie, Mr Willem Malherbe(Registrar: Strategic Planning andplanning convener), Prof. Peter Mbati(Head: Qwaqwa campus) and Prof. PieterKeulder (Acting Academic Head of theQwaqwa campus).
Prof. Letticia Moja, Dean of the Faculty of
Health Sciences, was a winner in one of
the categories of the Shoprite Checkers/
SABC2 Woman of the Year Award.
Heengegaan
23
Bult
Mnr. Phillippus Rudolph (Doep) duPlessis (77) het op Heilbron grootgeword en het daar gematrikuleer. Hywas van 1948 tot 1951 ’n student aandie UV, waar hy in die besture vanonder meer die Toneelvereniging,Joolkomitee en Danskomitee gedienhet. Hy het onderwys aan die PaulErasmus Hoërskool gegee en wasdaarna hoof van die Junior HoërskoolMemel. Vanaf 1965 tot met sy aftredein 1986 was hy hoof van die Pres.Brand Primêre Skool. Hy was ook van1969 tot 1986 voorsitter van dieVrystaatse laerskole-rugbyvereniging.Hy word oorleef deur sy vrou, Judie,drie seuns – Louis, Piet en Flip, dogter,Alet, en vyf kleinkinders.
Mnr. Jacques Nel is vroeër vanjaaroorlede. Hy laat sy eggenoot, mev.Nelmarie Nel van Jeffreysbaai, agter.
Mnr. Johannes Jacobus Venter(90) is in Oktober 2003 aan ’nhartaanval oorlede. Hy het opPetrusburg skoolgegaan waar hygematrikuleer het en het ’n B.A.-graadin 1935 aan die Universiteit van dieVrystaat verwerf. Sy weduwee, mev.S.J. Venter van Die Kronendal 3A,Pretoriusstraat 650, Arcadia 0083, sê hyhet so baie dae vertel van die moeiliketye van die Depressie en droogte en hoedankbaar hy was om te slaag en sygraad te behaal. Hy het onder meer ’nM.A.-graad (Ekon.) aan diePotchefstroomse Universiteit vir CHObehaal, was direkteur van dieAfrikaanse Handelsinstituut, waarna hytoegetree het tot die sakewêreld –
1959 is die LL.B-graad aan homtoegeken. In 1960 word hy toegelaat asprokureur en in 1961 word hy dieeerste notaris om toegelaat te word indie destydse Republiek van Suid-Afrika.
Hy was sedert 1965 verbonde aandie prokureursfirma Hough, Lategan enSteytler in Polokwane en was ’n kennerop die gebied van grondeise. Piet hetdie regering verteenwoordig in dieRabie-kommissie oor grensdisputetussen die vorige selfregerende state vanGazankulu en Lebowa.
Hy word oorleef deur sy vrou,Louise, sy dogter, Frieda Janse vanRensburg, en twee kleinseuns.
Lees ook Blou Willem op bl.32
Ms Patience Lindiwe (Lindi)Tshabalala (36), a marketer at UFSMarketing for the past eight years,passed away on 27 June 2004. She wasburied from Bethlehem’s MethodistChurch on Sunday 3 July 2004. She issurvived by a son, Mbali (10).
Noordeck Diamantslypery inJohannesburg, en SuiderkruisDiamante, ’n juwelierswinkel, inPretoria tot 1973, waarna hy uitgetreehet.
Mnr. Piet Steytler (66), lid van dieUV-Raad, oud-Kovsie en voorheenvoorsitter van die Bond van Oud-Kovsies is in Mei 2004 by sy huis inPolokwane aan ’n hartaanval oorlede.
Prof. Frederick Fourie,Visekanselier en Rektor van die UV, sêPiet was een van die stigterslede van dieBond van Oud-Kovsies en was vir ’nhele aantal jare voorsitter van die Bond.Hy sal onthou word vir sy lojaliteitteenoor die UV en veral die Bond vanOud-Kovsies. Hy was ook sedert 1963betrokke by die Polokwane Oud-Kovsietak – die tweede oudste in dieland, het gedien op die direksie van dieUV-Stigting en was ’n trustee van dieKovsie-Alumni Trust.
Mnr. Steytler het in 1957 op 19 ’nB.A.-graad aan die UV behaal en in
Hulle gaan ’n leemte laat
Korporatief
24
Bult
Die “Vroue in Landbou – Eierproduksieop Kleinskaal”-projek, onder leiding vanprof. Johan Greyling (Departement Vee-,
Wild- en Weidingkunde) is besig om van kragtot krag te gaan. Dié eierboerderyprojek fokusop die generering van inkomste en verhogingvan voedselsekuriteit in verskeie huishoudingsin Thaba ’Nchu. Vir die sowat 50 vroue, wathierby baat vind, is die projek nie net ’n wel-kome bron van inkomste nie, maar ook ’nbroodnodige proteïenbron vir hullehuishoudings.
Dikwels oorleef huishoudings in die platte-landse gebiede op ’n hoë koolhidraatdieet vanmieliepap en ander graanprodukte, omdat dit as’n goedkoop voedselbron beskou word. Vee-boerdery op kleinskaal is dikwels nie volhou-baar nie, omdat die diere dikwels in besoedeldeen oorbeweide kommuniale na weiding moetsoek. Dit beteken dat die diere nie baie pro-duseer nie en dus nie aan die voedingsbehoeftesvan die gemeenskap kan voldoen nie.
In die lig van hierdie omstandighede, is lê-henboerdery op kleinskaal ’n moontlike
Vroue in landbou gaan van krag tot krag
Deur Ilse Olivier
vervolg op p25
Een van die boere
van die Mokoena
Trust by die hokke
waarin die hoenders
gehou word.
Korporatief
25
Bult
oplossing. Relatiewe lae kapitale investeringen min spasie is nodig, maar die potensiaal vandie projek om die lewenskwaliteit van dieprojekeienaars te verbeter, is groot. Dieproduksiesiklus is vinnig en hoë kwaliteit,proteïenryke produkte word geproduseer.
Elkeen van die vroue het 24 lê-henneontvang, sowel as hokke en hoendervoer viromtrent drie maande. Sowat 20 eiers word perdag in elke huishouding geproduseer, wat vireie huishoudelike gebruik benut word, maarook aan die gemeenskap verkoop word.
Volgens prof. Greyling is daar ten minsteR3 000 in elke huishouding belê, en dieuniversiteit verskaf deurlopende ondersteuningom seker te maak dat die projek op koers bly.
Benewens hierdie ooglopende voordele,soos voedselsekuriteit en inkomstegenerering,dra hierdie projek ook by tot dieselfverwesenliking van hierdie landelike vroue.Die projek leer hulle belangrike besigheids-beginsels en entrepreneursvaardighede, ensommige van die vroue is reeds besig om hullelê-eenhede verder uit te brei. In baie gevalle,het hulle selfvertroue toegeneem, omdat hulle
daadwerklik hulle omstandighede verander het.Sosiale opheffing van die gemeenskap vind ookplaas.
’n Tweede, en minder ooglopendevoordeeltrekker uit die projek, is dieuniversiteit self. Hierdie is ook ’n belangrikenavorsingsprojek vir akademiese personeel enstudente oor die mees effektiewe manier vantegnologie- en kennisoordrag ten einde mensete help om voedselsekuriteit te verkry.
Danksy die sukses van die projek in Thaba’Nchu word daar nou gekyk na ander areas,soos Philippolis en Edenburg, waarheen dieprojek uitgebrei kan word. Een ding is egterseker, die projek het nes geskop in Thaba’Nchu en sal nog lank nadat die universiteit niemeer betrokke is nie, mense se lewensverander.
Die projek het ook onlangs R50 000 vanSantam in sy jaarlikse projekkompetisielosgeslaan. Dié projek, wat tot ’n groot matedeur prof. Greyling se regterhand, me. ChristieLehloenya, gedryf word, is saam met tweeander projekte as die drie nasionale wenners indie kompetisie aangewys.
vanaf p24
Deelnemers aan die projek ontvang hulle kontrakte van die universiteit.
26
Bult
The Tswelopele Loan and BursaryFund for disadvantaged studentsreceived a welcome boost thanks
to a generous donation by AfricanOxygen Limited (Afrox) of R28 750.
Mr Jonathan Narayadoo, GeneralManager of Afrox, visited the campusof the University of the Free State withMr Trevor Boshoff, Branch Manager inBloemfontein, to hand over the chequeto Dr Ezekiel Moraka, Vice-rector:Student Affairs.
“As a large corporation withoperations throughout Africa, we
Korporatief
Afrox pushes Tswelopele
forwardbelieve that the future prosperity ofAfrica, as well as the company, hingeson the positive transformation andupliftment of society as a whole. Weare obligated to assisting wisely andconstructively in the communities inwhich we operate.
“Over the years, our approach hasevolved from passive philantrophy to acomprehensive corporate social-investment programme wheremeaningful interaction with stake-holders is an important facet of ourphilosophy,” said Mr Narayadoo.
Afrox donated money. From the left are: Mr Jonathan Narayadoo (Afrox), Ms Ilse Olivier
(UFS Marketing), Mr Trevor Boshoff (Afrox) and Dr Ezekiel Moraka (Vice-rector:
Student Affairs).
Three benefitfrom PPSsponsorshipProfessional Provident SocietyInsurance Company Limited (PPS)recently awarded three bursaries tostudents studying at the University ofthe Free State. The three bursaries areworth a combined total of R23 000.With this donation, PPS not onlyshowed its commitment to highereducation, but also promoted studentmembership for those training in theprofessions eligible for membership ofPPS Limited.
Mr Hannes Ferreira, ProvincialManager of PPS, visited the campus tomeet the students and hand over thecheque.
PPS Insurance is a long-terminsurance company providing sicknessand disability benefits, life assuranceand disability cover as well as a retire-ment annuity and a medical scheme,Profmed. These benefits are availableto fourth-year graduate professionals.
The students who received bursaries are,
from the left, front: Mr Thapelo Motumi
(honours student in Industrial Psycholo-
gy), Ms Lindy Mathews (masters student
in Genetics) and Mr C Jooste (Applied
Mathematics); back: Mr Themba Shaw
(Marketing Consultant, PPS), Mr Hannes
Ferreira and Mr Barry Pretorius (Senior
Marketing Consultant, PPS).
Corporate
27
Bult
The Corporate Liaison Office(CLO) in Johannesburg took aselected group of women donors
on an Oriental journey in Sandton tothank them for their longstandingsupport of the UFS. Mrs Jacky duPlessis (Founder: DKA Consulting andformer Corporate Affairs Director:Nestlé) discussed the importance ofcorporate social investment andsupplied interesting facts on globaltrends, especially with regards to AsianTigers. Representatives from Sasol, the
FirstRand Foundation, Murray &Roberts, the African Bank Foundation,Altron, the Carl van der Merwe Trustand Nestlé attended the function. Seenhere are, from the left, front: MsVeronica Williams (MarketingManager: Dimension Data), Ms GillBates (Project Administration Manager:Nedcor Foundation), back: Ms CathyCastagno (Development Director:CLO, Johannesburg) and Ms VivianMoila (Manager: Education Portfolio,Transnet Foundation).
Pepkor has made a welcomecontribution of R50 000 to theScience-for-the-Future project
within the Research Institute for Educa-tion Planning at the UFS. Thisgenerous donation was made to supportthe University of the Free State in itscentenary year.
Pepkor, a South African based in-vestment holding company, managingretail interests in Africa and Australia,wished to contribute to a project with avery strong educational base. TheScience-for-the-Future project, enthu-siastically driven by Ms Lorraine Botha,aims at educating and supportingeducators to help upgrade the skills andqualifications for the future SouthAfrican workforce. The project comes
Liaison Office goes
Oriental
Pepkor a centenary contributor
Rev. Kiepie Jaftha (middle), Chief Director: Community Service (UFS) and Ms Ilse Olivier,
Development Manager (UFS), received the cheque from Mr André Labuschaigne,
Managing Director of Pep, one of the three subsidiaries of Pepkor, the other two being
Ackermans and Best & Less in Australia.
to life in many different programmes,including Outcomes-Based Education,Physical Science, Mathematics, Biology-for-Life, Computer Literacy and FamilyMaths and Family Science.
The project uses innovative met-hods to show educators how they canenhance the classroom experience forlearners. In this way, the project aims toredress the education system in SouthAfrica, so that the cycle of poverty andunemployment can be broken in acreative and innovative manner.
Paris Daniel is tydens die nasionale oud-Kovsie-gholfdag in Welkom as die oud-Kovsie-gholfkampioen vir 2004aangewys. Daniel het 72 behaal. Hy wasook die individuele stableford-wennermet 40 punte. Meer as ’n 100 oud-Kovsies
het in Februarie aan die nasionale Kovsie-Alumni gholfdag op die VrystaatseGoudveld deelgeneem.
Na die gholfdag was daar ’n reünievir alle oud-Kovsies in die Welkom-omgewing, waar soos gewoonlik heerlik
saamgekuier en tot ounag toe gedans is.Pieter Aucamp is op die reünie as dievoorsitter van die alumnitak in Welkomverkies.
Hier kuier ’n paar oud-Kovsies saamtydens die Welkom-reünie.
28
Bult
Alumni
Nelis Maeder (UV-Bemarking), Paris Daniel (oud-Kovsie-gholf-
kampioen) en De Wet Ras (UV-Bemarking) by die gholfdag in
Welkom.
Drie oud-Kovsies bymekaar: Van links is: Joyce Daniel, Veronica
du Plessis en Marcia Kruger.
Baie by gholfdag in Welkom
Alumni
29
Bult
Oud-Kovsies op De Aar het op 17 April reünie gehou by die Hydra Gastehuis. Die nuwe
takbestuur wat verkies is, is (van links) Santjie Venter, Raymond Swenson, Liezl McGee
en Nikki van Aswegen (voorsitter).
Casper Kruger (links) ontvang hier die trofee as kampioen van die Gauteng Kovsie-
gholfkampioenskappe by Blou Willem Theron. Die kampioenskappe is einde verlede jaar
op Bronkhorstspuit gespeel.
Irawa seredakteursgesoek
Irawa hou 16 Oktober 2004 ’noudredakteursreünie ter viering vansy sestigste bestaansjaar. “Onssukkel ons egter dood om al dieoudredakteurs op te spoor en tydloop uit,” sê Sanri van Wyk,huidige redakteur. Kontak haar by 072 333 1011, of by [email protected]
Oud-Kovsies op De Aar hou reünie
Gauteng Kovsie-gholfkampioenskappe
Olienhout-manne, skudjulle reg virOktober
Olienhout hou reünie vanaf 15 tot17 Oktober 2004 by Bloem Spa inBloemfontein.
Riaan Brink sê Olienhout-manne moet hulle die Vrydagaandregskud vir ’n manne-aand, gevolgdeur ’n gholfdag die Saterdag en ’nformele funksie die Saterdagaand.Kontak Riaan [email protected], of belhom by 082 558 8455.
Andersins kan Hennie Bothaby 082 770 7703 gekontak word.
Alumni
30
Bult
It was a Saturday afternoon in August 2001 at the Sidibaneconference centre in Pretoria, where a group of formerFree State University students gathered to watch a
Australian vs. Springbok test. Differently from previousoccasions, this time around there were black faces alsoamongst the crowd. A young lawyer (adv. Vincent Madlela)from Johannesburg led a group of black students to the hallwhere the game was watched. It was from that day that wesaw active participation by black alumni in the KovsieAlumni Bond.
The then Rector of the Free State University, Prof. StefCoetzee, addressed a number of black professionals at theUFS on the imperatives of their active participation in theKovsie Alumni Bond. Mr Gratitude Nkungwana, analumnus from the UFS, was appointed to mobilise black
Don't miss out on reunions
By Gratitude Nkungwana
alumni into the Kovsie Alumni Bond, bring the structureinto the broader alumni association, to help organise thealumni database and to hold regional and annual reunions.
A number of reunions and branches were opened sincethen and it has been a marvelous experience and any personwho is an alumnus and who is not participating in alumniactivities is urged to do so because there are goodopportunities to network, liaise with your alma mater and toplough back to the institution where you received yourformal education. Please feel free to contact me, GratitudeNkungwana at 051 401 3751 or visit us at www.uovs.ac.za.
Please also make contact with our contact persons forregional and city reunions: Bloemfontein: Mr Gratitude Nkungwana,[email protected], 051 401 3751Beaufort West: Mr Windy Plaatjies, 084 726 4599Cape Town: Mr Trinity Maholela, [email protected],021 462 1023Pretoria: Mr Siyenzile Thukwani, 082 582 5132Johannesburg: Adv. Vincent Madlela,[email protected], 072 576 7931Ladysmith: Ms Chantel Mazibuko, [email protected],036 631 9155 or 072 387 3655Umtata: Ms Sindiswa Mkonko, Magistrate court, Newcastle: Mr Sfiso DlaminiWelkom: Mr N.J. Maposa, 057 355 5184East London: Mr Kibo Maseti,[email protected], 082 812 7006Queenstown: Me Namhla Ndlamhlaba.
Pieter du Toit, and Prof. Tienie Crous,Dean of the Faculty of Economics andManagement Sciences, published anarticle in the April 2004 edition ofManagement Today. The article wastitled: “The role of values in addingvalue to business”.
Berrie de Jager is the recipient ofthe Standard Bank Kwesi-Khulu
More MBA alumni in the newsThe annual MBA Alumni Society work-
shop, dinner and annual general meetingwill take place on 11 September 2004.Prof. Mukul Gupta from the Manage-ment Development Institute in India willpresent the workshop, and act as guestspeaker at the dinner. The topic for theworkshop is Business lessons learnt fromIndia. Please contact Sarien Crous [email protected] or 051 401 9195.
(Mega Star) award for exceptionalservice.
Anton Nicoliason has been promotedto Area Business Manager of StandardBank in the Upington area. Two BMLstudents in their final year have beenelected as MEC’s of the Free State: OumaTsopo (Education) and Seiso Mohai(Roads, Transport and Public Works).
Learn from India atMBA workshop
Mr Gratitude Nkungwana.
Alumni
31
Bult
Die Kroonstad-reünie is op 30 April 2004 by
die Lechwe Lodge gehou. Die nuwe
takbestuur is Chris de Lange, Christo
Wessels, Johan Wessels (voorsitter) en
Liezl du Plessis.
So houKroonstadreünie
In 1998 het die BloemfonteinseOnderwyskollege sy 100-jarigebestaan gevier. Toe reeds was
onderhandelinge aan die gang om dieBOK by die universiteit teinkorporeer.
Met die inskakeling op 1 Januarie2001 by die UV is die programme,geboue en bates van die BOK aan dieUV oorgedra.
Vanaf daardie datum het die UVvolle verantwoordelikheid aanvaar omdie studente te onderrig en so teverseker dat hulle die BOK-programme voltooi. In die toekoms isdit die taak van die UV om alleonderwysstudente op te lei.
Die tyd het uitgeloop en dit wasmet ’n traan in die oog dat diepyplynstudente gedurende die herfs-gradeplegtigheid vanjaar (21 April)hulle diplomas verwerf het. Benewensdie laaste prysuitdeling, hetoudpersoneel en -studente ook diekollege se klok amptelik aan die UVoorhandig. Dit pryk nou voor die
hoofgebou van die Skool virOpvoedkunde.
Die meeste oudstudente van dieBOK is onbewus van die feit dat dieuniversiteit volle alumni-status aanhulle verleen. Dit bring mee dat alleoudstudente van die BOK inspraak hetin die doen en late van dieAlumnibond van die UV. Kovsie-Alumni wil baie graag hierdie bandeverstewig en nooi elkeen uit omhartlik mee te doen aan alleaktiwiteite. Opwindende nuweprojekte lê voor. Kom ons gebruik diegeleentheid om ou vriendskapsbande tehernu en ou kollegas en vriende teherontdek.
Met die inkorporering is die BOK-gedenktrust gestig om die belange vanoudstudente en -dosente uit te bou ente beskerm. Dit behels onder meer datdaar jaarliks beurse toegeken word aanmatrikulante wat aan die UV studeerin die Algemene Onderrig- enOpleidingsfase. Vir navrae kontak dieSekretaris van die Trust [email protected].
Oud-studente word aangemoedigom die uitstaande versamelingskilderye wat deur die jare deur dieBOK byeengebring is, in die JohannesStegmann-kunsgalery in die UV-Sasol-biblioteek, te besigtig.
BOK se klok.
Welkom Bokkebond bydie Kovsie-alumni
Deur Emsie Muller
Hartseer
32
Bult
Deur die jare was daar een Kovsievesting waar die dingeregtig gebeur het. ’n Kovsietak waar die manne en vrouegewoel het en wat gereeld aangewys is as Oud-Kovsietak
van die jaar. Ek praat van Pietersburg (oftewel Polokwane) waarons nou weer aan die einde van Mei met treintrollies deur dieWaterpoort sou gaan ry (van daai’s wat jy nog so met die armsmoet pomp).
Maar die oggend toe ons sou gaan trollies ry, kry ek metsonop ’n SMS wat net sê “Piet gisternag oorlede”.
Net dit, maar met daardie drie woorde van Louise, is diehart en siel van die hele land se oud-Kovsies uitgeruk, wantPiet Steytler, die moderne Leeu van die Noorde, is vir altydweg. Piet is skielik in sy eie bed tuis dood, maar ek sou altydkon dink dat hy veel eerder in ’n geveg met ’n leeu sou sterf(en dat die leeu in die proses ernstig sou seerkry).
Vir die wat vir Piet geken het, hoef ek nie te vertel van sybydrae tot die regsprofessie, van sy bydrae as seker die
Piet, ons gaan jou mis!
grootste kenner op die gebied van grondeise in die land(hoeveel gaan Haenertzburg se boere hom nie mis nie!), vansy dae as nasionale voorsitter van die Bond van Oud-Kovsies,sy tyd as raadslid van die UV, van sy gevegte vir die behoudvan waardes wat vir ons as oudstudente belangrik is, van sybydrae op die grens as burgermagoffisier of van ’n enigsteseun wat hy in dieselfde oorlog verloor het nie.
Die Pietersburg-klub staan vandag in die dorp as ’nmonument van Piet se bydrae tot die sosiale lewe in die dorpen saam met Louise het hulle eiehandig die Kovsies van dienoorde bymekaargehou. (Twee maande gelede het die dorp seKovsies, saam met Tzaneen s’n binne twee dae amper ’nkwartmiljoen rand vir die Alumni Trust geskenk.)
Vir die wat nie vir Piet geken het nie, wil ek vertel vandie ander Boykie van Bethulie wat in die vroeë vyftigs daar inReitzkamerwonings ingetrek het, ’n man met ’n vlymskerpintellek, met ’n onvergelyklike en onvervangbare humorsin,’nman vol streke en poetse, die Piet wat saam met my op dieaand van die Fees van die Bees ’n os doodgery het op pad na’n Kovsiereünie en toe net so vinnig weer teruggery het na diefunksie, wat jaar na jaar vir ’n hele naweek saam met onsgelag het tydens ons jaarlikse hoofbestuursvergaderings, watvir drie dae saam met my in die Bloemfontein Hotel vasgereënhet met die groot vloede toe ons met Dias se karveel daarmoes uit – die Piet wie se ogies sulke skrefies getrek het as hyso “gie-gie-gie” lag, wat twee dae voor sy dood nog grappegemaak het oor die ouens wat die Polokwane-stadion probeerbou met die planne wat onderstebo is (“gie-gie-gie”), wat toeek nou die aand laat al stokflou was, nog lang stories in diehalf-afgebrande Magoebaskloof Hotel sit en vertel het oor dietwee broers van Aliwal wat die sirkusleeu Johannesburg toemoes vat, wat met sy geelsuglyf vir my vertel het ek ismiskien Blou Willem maar hy is nou Geel Piet en so kan ekaangaan oor ou Piet tot die son opkom of die ouens eendagdie stadion se planne reg gelees kry.
Feit is, niks gaan weer presies dieselfde wees sonder PietSteytler nie. Nie in Pieterspolokwane of enige ander plekwaar Kovsies kuier nie. Kovsies was vir Piet ’n lewenslangepassie en dit gaan ten minste tien sterk manne op goeie perdevat om sy plek vol te staan as daar in die Noorde gekuier ofteen die leeus geveg word!
Blou Willem
94. Mnr Nico Barnard,Programbestuurder, Greenside
95. Adv Johan Daffue, Balie,Bloemfontein
96. Mnr Leon Malan, Prokureur,Waterkloof
97. Mnr John Fourie,Insolvensiepraktisyn,Johannesburg
98. Mnr Johan Otto Jnr., Bankier,Sandton
99. Mnr Charl van Rooyen,Joernalis, Pretoria
100. Mnr Robert Wiggett,Bestuurder, Cramerview
101. Mnr Derick Swanepoel,
Verkoopsbestuurder, BanburyCross
102. Me Leoné Labuschagne,Fisioterapeut, Alberton
103. Mnr Johan Wessels, Prokureur,Kroonstad
104. Mnr Dale Nussey,Werknemersvoordelekonsultant,Emmarentia
105. Mnr Pieter Brink, Bourekenaar,Burgersfort
106. Dr Hercules Malan, Onkoloog,Bendorpark
107. Mnr Willie van Jaarsveld,Sakeman, Polokwane
108. Dr Vivian Meintjes, Algemene
Praktisyn, Polokwane109. Mnr Klippies Kritzinger,
Verkoopsbestuurder, Polokwane110. Dr Johan van Rooyen,
Geneesheer, Polokwane111. Dr Liesl Ströh, Algemene
Praktisyn, Clubview112. Mnr Dirk van Niekerk,
Verkoopsbestuurder, Parklands113. Mnr Danie Joubert, Sakeman,
Wingatepark114. Dr Francois Maree, Algemene
Praktisyn, Roosevelt Park115. Dr Renier Moolman, Senior
Finansiële Analis, Kengray
244. Mnr Fanie Steenkamp, Finansiëleadviseur, Erasmusrand
247. Mnr Hannes Bruwer,Netwerkbeplanner, Centurion
248. Me Sonja Bührmann,Bemarkingsbestuurder, Woodhill
269. Mnr Faan Fourie,Streeksbestuurder, Bloemfontein
273. Mnr Ernie van Wyk,Inligtingstegnologiebestuurder,Highveld Park
278. Mnr Johann vd Heever,Finansiële adviseur, Pinegowrie
281. Mnr Dolf J van Rensburg,Takbestuurder, Bethlehem
283. Mnr Hercules vd Walt,Bestuurder, Montana
301. Me Tania Botha, Suiwelkundige,Elarduspark
320. Mnr Hennie Wiggett, Argitek,Lynnwoodrif
332. Mnr Kobus vd Berg,
Boukontrakteur, Moreletapark338. Me Alet Wittmann,
Bestuurder,Windhoek361. Mnr Gerhard Shaw,
Fisioterapeut, Noordheuwel378. Mnr Kerneels Esterhuyse,
Mikrobioloog, Pretoria382. Mnr Sas Rautenbach, Prokureur,
Florida Hills383. Mnr Melt Rautenbach, Assistant-
rekenmeester, Erasmuskloof408. Mnr Luter Roll, Besigheidsanalis,
Kommersieel, Weltevredenpark418. Mnr Johan Lubbe,
Rekenmeester, Centurion507. Mnr Lourens Kamfer, Assessor,
Weltevredenpark513. Dr Laetitia Pienaar, Algemene
Praktisyn, Centurion533. Mnr Johan Human,
Besigheidsanalis,Weltevredenpark
536. Dr Ethelda Ellis, AlgemenePraktisyn, Centurion
574. Mnr Martiens Booysen, TegnieseAdviseur, Noordbrug
642. Mnr Ben Lubbe,Kategoriebestuurder, Zwartkop
679. Mnr Riaan Brink,Bemarkingsbestuurder,Bedfordview
680. Mnr Johann van Rooyen,Regsverteenwoordiger, Randburg
681. Mnr Tienie Ferreira,Kliënteverhoudingsbestuurder,Gardenview
682. Mnr Johnny van Eeden,Sakeman, Polokwane
683. Mnr Jan Pan Swanepoel,Kontrakteur, Polokwane
684. Me Elize Slaughter (Pretorius),Pensioenaris, Polokwane
685. Dr Frans Blignaut, Onkoloog,Polokwane
686. Mnr Jaco Niemann, Argitek,Tzaneen
687. Mnr Gerrit Nauta, Bourekenaar,Tzaneen
688. Mnr Jan Fourie, Bourekenaar,Tzaneen
689. Dr Johan Pretorius, AlgemenePraktisyn, Polokwane
690. Mnr Nikolaas Gubitz, Boer,Letsitele
691. Mnr Willie Odendaal, FinansiëleAdviseur, Val De Grace
692. Dr Jan Taljaard, AlgemenePraktisyn, Rooseveldpark
693. Mnr Frikkie Smit, UitvoerendeBestuurder, Kempton Park
694. Mnr Kobus Schoeman,Verteenwoordiger, Krugersdorp
695. Dr Johann Nel, Wetenskaplike,Birchleigh
696. Me Dalene Botha, Lektrise,Sinoville
Stigtersdonateurs wat met hulleondersteuning die Kovsie-AlumniTrust tot groot hoogtes help dra het,het spontaan hulle verdereondersteuning aan die Trust gegeenadat hulle finansiële verpligtingeafgehandel is. Hier volg ’n lys van
bestaande Stigtersdonateurs, wat weer’n verbintenis van R5 000 tot die Trustgemaak het, se name om dan tekwalifiseer as Ere-stigtersdonateurs.Die voorsitter van die Kovsie-AlumniTrust, prof Nico du Plessis, nooi allereeds bestaande Stigtersdonateurs uit
om ook op dié wyse die trust verder teondersteun om òf ’n ere-stigters-donateur òf ’n goue donateur te word:65. Mnr Carel Arndt, Prokureur,
Dundee66. Mnr Paul Jordaan, Prokureur,
Plettenbergbaai
67. Me Christa Slabbert,Onderwyseres, Postmasburg
68. Mnr Schalk vd Merwe, Argitek,Polokwane
69. Mnr Willem Pretorius, Vak-kundige Beampte, Bloemfontein
12. Mnr Theo vd Vyver, SeniorLektor, Florida
78. Mnr Francois Wentzel,Sakeman, Knysna
105. Mnr Nico Beyers, Prokureur,Sunninghill
133. Mnr Jaco van Zyl, Bestuurder,Modimolle
223. Dr Mariet van Niekerk,Neuroloog, Wapadrand
224. Mnr Corné van Straaten,Rekenmeester, Strubensvalley
232. Mnr Conrad Bester, Bestuurder,Saxon Wold
283. Mnr Hercules vd Walt,Bestuurder, Montana
338. Me Alet Wittmann, FinansiëleBestuurder, Windhoek
361. Mnr Gerhard Shaw,Fisioterapeut, Noordheuwel
377. Mnr Hansie Prinsloo,Ontwikkelaar, Hatfield
411. Me Alma Kennedy,Regsadviseur, Highveld
418. Mnr André Muller,Besigheidsanalis, Erasmuskloof
667. Mnr Naudé de Klerk,Prokureur, Allensnek
718. Mnr Graeme Fraser, FinansiëleAdviseur, Fontainebleau
721. Mnr Francois Enslin,Versekeringsmakelaar,Strubensvallei
722. Mnr Corné Dave, Boer,Bronkhorstspruit
723. Regter Faan Hancke, Regter,Hooggeregshof, Bloemfontein
724. Dr Dunéstea Prinsloo, Mediesedokter, Northcliff
725. Mnr Louwrens vd Merwe,Bourekenaar, Braamfontein
726. Mnr Stephen Claasen, Sakeman,Pierre van Ryneveldt
727. Mnr Jeremy Hendrikse,Onderwyser, Kimberley
728. Mnr Derek Gerber, Bankier,Waterkloofrif
729. Mnr Louis Grobbelaar,Geoktrooieerde Rekenmeester,Honeydew
730. Mnr Dirk Potgieter,Verkoopsbestuurder, Rivonia
731. Mnr Manie Lambrechts,Argitek, Bendor
732. Mnr Morné Jacobs,Hospitaalbestuurder, Tzaneen
733. Mnr Benno de Klerk,Prokureur, Polokwane
734. Dr Ria van Jaarsveld (de Lange),Mediese dokter, Ladanna
735. Mnr Corné Bezuidenhout, Boer,Polokwane
736. Mnr Fielies Nieuwoudt,Besturende Direkteur, Tzaneen
737. Mnr Francois Vorster, Boer,Letsitele
738. Mnr Kobus Marais,Makelaarbestuurder, Polokwane
739. Mnr Sous Greyvenstein,Argitek, Polokwane
740. Mnr Hein Durow,Inligtingstegnologiekonsultant,The Reeds
741. Mnr Daan vd Walt, Bestuurder,Centurion
742. Mnr Stephan Muller,Uitvoerbestuurder, Ferndale
743. Mnr Neil Freislich,Vulstasiebedryf, Garsfontein
744. Mnr Koos Vivier, Sakeman,Arcadia
745. Mnr Chris Venter, Sakeman,Knysna
746. Dr Marichen Kapp,
Narkotiseur, Arcadia747. Mnr Walter Hepple, Prokureur,
Garsfontein-Oos748. Mnr Marthin de Kock,
Streekopleidingsbestuurder,Pretoria
749. Dr Manie Wessels, Psigiater,Kempton Park
750. Mnr Leon Jansen Van Vuuren,Graanmakelaar, Brits
751. Mnr Stoney Steenkamp,Graanmakelaar,Hartbeespoortdam
752. Dr Ivar Joubert, Chirurg,Ryanfield
753. Mnr Dirk Jansen Van Vuuren,Bekastingkonsultant, MoreletaPark
754. Mnr Fanie de Lange,Omgewingskonsultant,Glenstantia
755. Mnr Francois Bothma,Besigheidsbestuurder, Woodhill
Goue donateurs
Ere-stigtersdonateurs
Prestige donateurs
Platinum donateurs Diamant donateurs
25. Mnr Dawie Venter, Bankklerk,Bendorpark
27. Dr Johann Viljoen, Neuroloog,Polokwane
Trust groei stewig
