inistiitiyuutii leenjii ogeessota qaamolee · pdf file1 inistiitiyuutii leenjii ogeessota...

Download INISTIITIYUUTII LEENJII OGEESSOTA QAAMOLEE · PDF file1 INISTIITIYUUTII LEENJII OGEESSOTA QAAMOLEE HAQAA FI QORANNOO SEERAA OROMIYAA Adeemsa Waliin Qorannoo Yakkaa Gaggeessuu Keessatti

If you can't read please download the document

Upload: vuduong

Post on 12-Mar-2018

1.585 views

Category:

Documents


710 download

TRANSCRIPT

  • 1

    iNiSTiiTiYUUTii LEENJii OGEESSOTA QAAMOLEE HAQAA Fi

    QORANNOO SEERAA OROMiYAA

    Adeemsa Waliin Qorannoo Yakkaa Gaggeessuu Keessatti Gahee Abbaa Alangaa fi Qorataa Poolisii

    Moojulii Leenjii Hojiirraatiif Qophaae

    Qopheessitootni:

    1. Sulxaan Abdoo

    2. Habtaamuu Bultii

    Gulaaltootni:

    1. Alamaayyoo Massalaa

    2. Tolasaa Damee

    3. Kabbabawu Biraanuu

    Guraandhala 2006 Adaamaa, Ilqso

  • 2

    Baafata SEENSA WALIIGALAA ............................................................................................................... 1

    BOQONNAA TOKKO ................................................................................................................... 7

    Qorannoo Yakkaa ......................................................................................................................... 7

    Seensa ............................................................................................................................................. 7

    1.1. Yaadoota Buuuraa Qorannoo Yakkaa ................................................................................ 8

    1.1.1. Hiikkoo fi Maalummaa Qorannoo Yakka ........................................................................ 8

    1.1.2. Kaayyoo Qorannoo Yakkaa ........................................................................................... 10

    1.1.3. Qajeeltowwan Qorannoo Yakkaa................................................................................... 12

    1.1.4. Akaakuwwan qorannoo yakkaa ..................................................................................... 13

    Gaaffilee Marii 1411

    1.2. Haalawwan Qorannoon Yakkaa Itti Eegalamu .................................................................. 15

    1.2.1. Eeruu dhiyaate buuureffatee qorannoo yakkaa eegalamu ............................................ 15

    1.2.2. Iyyata miidhamaa dhuunfaarratti hundaaee qorannoo yakkaa eegalamu ..................... 15

    1.2.3. Yakka utuu raawwatamaa jiru qabamerratti qorannoo yakkaa eegalamu ...................... 16

    Gaaffilee Marii .............................................................................................................................. 16

    1.3. Hojiiwwan gaggeessa qorannoo keessatti hojjetamanii fi haala raawwii isaanii .............. 16

    1.3.1. Ragaa walitti qabuu ............................................................................................................. 17

    I. Hordoffii gaggeessuu ............................................................................................................... 17

    II. Bakka yakki raawwatamee deemuun ragaa walitti qabuu ..................................................... 17

    III. Jecha shakkamaa fuudhuu fi galmeessuu ................................................................................ 18

    IV. Af-gaaffii gaggeessuu ........................................................................................................ 19

    V. Sakattauu fi harkaa fuudhuu (search and seizure) ............................................................ 19

    1.3.2. Ragaa Qindeessuu fi madaaluu ...................................................................................... 20

    1.3.3. Mirga wabiirratti yaada/murtii kennuu .......................................................................... 21

    Gaaffilee Marii .............................................................................................................................. 22

    BOQONNAA LAMA .................................................................................................................. 23

    Qindoominaan Qorannoo Yakkaa Gaggeessuu A/alangaa fi Qorattoota Poolisii: Muuxannoo Biyyoota Garagaraa .............................................................................................. 23

    Seensa ........................................................................................................................................... 23

    2.1. Qaamolee Qorannoo Yakkaa Keessatti Hirmaatan: Poolisii fi Abbaa Alangaa ................ 25

    2.1.1. Gahee poolisiin gaggeessa qorannoo yakkaa keessatti qabu ......................................... 25

  • 3

    2.1.2. Gahee a/alangaa gaggeessa qorannoo yakkaa keessatti qabu ........................................ 26

    I. Dhimmoota dursa qorannoo irratti gaggeeffamu adda baasuu.23

    II. Qajeelfama/gorsa qorattoota yakkaaf kennuu .......................................................................... 27

    III. Qorannoo yakkaa gaggeessuu keessatti hirmaachuu .............................................................. 28

    IV. Qorannoo yakkaa poolisii harkaa fudhee gaggeessuu ............................................................ 29

    2.2. Waliin Qorannoo Yakkaa Gaggeessuu A/alangaa fi Poolisii ............................................ 29

    2.2.1. Waliin qorannoo yakkaa gaggeessuu a/alangaa fi poolisii: Sirna seeraa komanii keessatti....................................................................................................................................................... 30

    I. Muuxannoo biyya Ingilizii fi Weelis ..................................................................................... 30

    I. Muuxannoo Biyya Ameerikaa ............................................................................................... 34

    1.2.2.Waliin qorannoo yakkaa gaggeessuu a/alangaa fi poolisii: Sirna seeraa siivilii keessatti.36

    I. Muuxannoo Biyya Faransaayi ............................................................................................... 37

    II. Muuxannoo Biyya Jarman ................................................................................................. 40

    2.3. Hojii qorannoo yakkaa fi himannaa dhiyeessuu: galma isaaniitiin madaaluu ....................... 40

    Gaaffilee Marii .............................................................................................................................. 42

    2.4. Buaawwanii fi gufuuwwan Qorannoo yakkaa waliin gaggeessuu A/alangaa fi Poolisii: muuxannoowwan biyyyoota alaa .................................................................................................. 43

    2.4.1. Buaawwan argaman ...................................................................................................... 44

    2.4.2. Gufuuwwan mulatan ..................................................................................................... 45

    2.3.3. Yaadota furmaataa dhiyaatan ......................................................................................... 48

    Gaafilee Marii ............................................................................................................................... 49

    BOQONNAA SADI .................................................................................................................... 50

    Adeemsa Waliin Qorachuu Abbaa Alangaa fi Qorataa Poolisii Biyya Keenyaa fi Naannoo Oromiyaa ..................................................................................................................................... 50

    Seensa ........................................................................................................................................... 50

    3.1. Adeemsa Hojii Qorannoo Yakkaa Biyya Keenyaa: Bifa Waliigalaatin ............................ 53

    3.1.1. Gahee Qorataa Poolisii ................................................................................................... 53

    3.1.2. Gahee Abbaa Alangaa .................................................................................................... 55

    3.1.3. Walitti Dhufeenya Abbaa Alangaa fi Qorataa Poolisii .................................................. 58

    Gaaffilee Marii .............................................................................................................................. 59

    3.2.1. Adeemsa Hojii Qorannoo Yakkaa Fooyyessuf Tarkaanfilee Fudhataman .................... 60

    3.2.2. Buaalee Argamanii fi Rakkoolee Ammas Jiran: Bifa Waliigalaatin ............................ 64

    Gaaffilee Marii .............................................................................................................................. 65

    3.2.3. Qorannoo Yakkaa Hoogganuu ....................................................................................... 65

  • 4

    Gaaffilee Marii .............................................................................................................................. 70

    3.2.4. Eeruu yookaan Iyyannoo Keessummeessuu .................................................................. 70

    Gaaffilee Marii .............................................................................................................................. 75

    3.2.5. Ragaa Walitti Qabuu, Olkaauu fi Madaaluu ................................................................. 76

    Gaaffilee Marii .............................................................................................................................. 80

    3.2.6. Shakkamaa Qabuu, Sakattauu fi Hidhuu ...................................................................... 80

    3.2.7.Qorannoo Addaan Kutuu Yookaan Qorannoon Dabalataa Akka Geggeeffamu Gochuu .... 83

    3.2.8. Mirga Wabii Irratti Murtii Yookaan Yaada Kennuu ...................................................... 85

    Gaafiilee Marii .............................................................................................................................. 88

    3.2.9. C