inleiding wegontwerp les 6
TRANSCRIPT
Hogeschool Windesheim
wegontwerp en -indelingLes 6: verkeersdeelnemers: het zijn net mensen
Ir Adriaan Walraad MBA
Inhoud
• Korte terugblik vorige les
• Keek op de week
• Incompanytraining PZH
• Shared Space
• Gebruik van een ontwerp Handboek verkeersveiligheid
• Oneigenlijk gebruik van een ontwerp
• Doorkijk naar het Tentamen
• Gelegenheid voor vragen
Manieren om naar een ontwerp te kijken
• Esthetisch
• Functioneel
• Soortschoonheid
• Modieus/eigentijds versus tijdloos
• Kostengedreven (goedkoop!)
Een nieuw ontwerp of bestaand ontwerp kopiëren?
Zicht op gebruiksfase of na realisatie over de schutting?
Ontwerper
(met visie op ontwerp)Gebruiker
(schat gebruik van ontwerp in)
Ontwerp
(met impliciet moraal)
• Ontwerp is gedelegeerde handeling
• Hoeveelheid groentijd
• Elke fietser x 5 meter
• Paaltjes altijd op de stoep...
Impliciete moraal
De verkeersdeelnemer bestaat niet (1996)
• Rolstoelgebruikers 70.000
• Blinden 15.000
• Doven 20.000 totaal 105.000
• Kinderen tot 14 2.800.000
• Slechtlopenden 400.000
• Evenwichtsstoornis 400.000
• Uithoudingsvermogen 400.000
• Slechtziend 300.000
• Slechthorend 300.000
• Mentaal beperkt 400.000
• Tijdelijk gehandicapten 500.000
• Ouders met kinderwagens 500.000 totaal 6.000.000
Zeven basale ontwerpprincipes
• Ontwerp moet duidelijk zijn voor de gebruiker; eenhelder ontwerp laat zich interpreteren
• Gebruikers moeten hun kennis die ze hebben, ook kunnen gebruiken
• Ontwerp moet de structuur ten grondslag aan taken vereenvoudigen en op tijd richten op essentiële zaken
• Ontwerp moet alles zichtbaar en voelbaar maken
• Aanwezige randvoorwaarden en beperkingen (kunstmatig of natuurlijk) cultiveren
• Mensen maken fouten. Design for error
• Als dat alles niet werkt, dan standaardiseren en trainen
Design for error
Waarnemen van de toestand van de omgeving
Interpretatie van de waarneming
Evaluatie van de interpretatie
Beoogde doel van de handeling
Intentie om te handelen met oog op doel
Van intentie naar handeling
Uitvoeren van handeling
Voor de verkeersdeelnemer
• Goed conceptueel model Ontwerper kent en minimaliseert oorzaken van fouten
• Toestand van het systeem en welk gedrag mogelijk is Een goed ontwerp legt zichzelf uit
• Continue en volledige feedback op handelingen Gebruikers moeten hun fouten kunnen waarnemen, merken wat er
fout gaat en dat ook kunnen corrigeren
• Goed zicht op handelingen en gevolgen ervan Handelingen kunnen omgekeerd en ongedaan worden
• Houding ten aanzien van fouten: als een gebruiker een fout maakt, is daar meestal een reden voor.
De moraal
Als iemand een fout maakt, dan is daar een goede reden voor
Ontken fouten niet
Straf fouten niet af
Maak het maken van fouten mogelijk!
Niveau van bewustzijn
• Handelingen op routine (automatische piloot) Fietsen
• Handelingen op regelniveau (routines) Kruising benaderen
• Handeling op kennisniveau (bewust nadenken) De weg zoeken in een onbekende stad
Gecombineerd gedragsmodel
Houding, kennis, geloof,
emotie
Subjectieve norm (wat anderen
ervan vinden)
Ingeschatte controle over eigen gedrag
intentie
Waar-nemen
Ver-werken
beslissen handelen
Snelheid, koers
omgeving
Oneigenlijk gebruik
• Onbedoelde fouten (routineniveau, automatisch gedrag) Uitglijders
vergeetachtigheid
• Bedoelde fouten (regel-/kennisniveau, bewust gedrag) Vergissingen
Bewuste overtredingen
Oneigenlijk gebruik van een ontwerp
Het verschil tussen oplossingen en lapmiddelen
Een mooi ontwerp lost een structuurprobleem niet op
Een mooi bordje in de berm lost een ontwerpfout op
Dus:Gevaar weg
Persoon weg
Afschermen gevaar en persoon
Pas dan: trainen
Goed ontwerp
Maakt zichtbaar wat de toestand van het systeem is en welke alternatieven voor handelen er zijn
Heeft een goed achterliggend conceptueel model, met consistente representatie van handeling en de gevolgen van de handeling
Geeft zicht op werking: de handeling en het gevolg ervan
Continue en volledige feedback op handelen
Tentamen en gelegenheid voor vragen
• Doorkijk naar het Tentamen
• Gelegenheid voor vragen