บทท 2

การบญชเกยวกบการขายผอนช าระ

การขายผอนช าระ (Installment Sales) หมายถง การขายสนคาทก าหนดใหจายช าระเปนงวด ๆ ตดตอกนในระยะเวลาหนง ----- การเชาซอ (Hire Purchase) หมายถง การท าสญญาระหวางผซอและผใหเชา โดยผใหเชายงคงมกรรมสทธในทรพยสนนน จนกวาจะครบอายสญญา

ลกษณะของการขายผอนช าระ มดงน -----1. ผขายและผซอมการตกลงซอขายกน โดยผขายมกจะเรยกใหผซอช าระเงนวางเรมแรก (Down Payment) และจายช าระสวนทคงคางเปนงวดภายในระยะเวลาทก าหนด โดยสวนใหญแลวจะมระยะเวลายาวกวาการขายเชอปกต -----2. เนองจากระยะเวลาการเกบหนยาวนาน ดงนนผขายจงมกคดดอกเบยจากผซอ -----3. ผขายจะสงมอบสนคาใหแกผซอทนททตกลงซอขาย แตกรรมสทธของสนคาจะโอนเปนของผซอ เมอผซอช าระเงนครบถวนแลว -----4. เมอผซอผดนดช าระนผขายมสทธในการยดสนคาคน

-------------

-------------

การบญชส าหรบการขายผอนช าระม 2 วธ ดงน -----1. การรบรก าไรขนตนเปนรายไดทงจ านวนในงวดทมการขาย -----2. การรบรก าไรขนตนเปนรายไดตามสดสวนของเงนทเรยกเกบได

-------1. ก า ร ร บ ร ก า ไ ร ข น ต น เ ป น ร า ย ไ ด ท ง จ า น ว น ใ น ง ว ดท ม ก า ร ข า ย ตามวธนกจการทมการขายผอนช าระจะรบรก าไรขนตนเปนรายไดทงจ านวนในปทมการขายเกดขน กจการจะรบรรายไดและคาใชจายเมอมการสงมอบสนคา โดยไมไดค านงวาจะไดรบช าระเงนจากลกหนหรอไม

ตวอยางท 1 บรษท คตตโฟน จ ากด ด าเนนธรกจจ าหนายโทรศพทมอถอ ในวนท 1 กมภาพนธ 25X1 บรษทไดจ าหนายโทรศพทมอถอ 1 เครอง ในราคาเครองละ 10,000 บาท ราคาทน 7,000 บาท โดยบรษทก าหนดใหลกคาวางเงนเรมแรก จ านวน 2,500 บาท สวนทเหลอผอนช าระ 12 เดอน ๆ ละ 625 บาท และเพอเปนการสงเสรมการขายบรษทจงมไดคดดอกเบยจากลกคา การบนทกบญช มดงน

----------------

----

---2. การ ร บ ร ก า ไ ร ข น ต น เ ป น ร าย ได ต ามส ดส วนของ เ ง นท เ ร ย ก เ ก บ ไ ด วธนกจการทมการขายผอนช าระจะรบรก าไรขนตนจากการขายผอนช าระเปนสดสวนของเงนทเรยกเกบไดจากลกหน เนนการรบรรายไดเมอมการรบช าระหนมากกวาเมอมการขายเกดขน กจการยงคงบนทกบญชขายและตนทนขายตามปกต แตจะรบรเฉพาะสวนทเกบเงนไดสวนทยงเกบเงนไมไดจะบนทกไวในบญช “ก าไรขนตนจากการขายผอนช าระรอตดบญช”

-----ตวอยางท 2 บรษท แมโจการเกษตร จ ากด จ าหนายอปกรณทางการเกษตร ซงมทงขายผอนช าระและการขายเชอปกต บรษทมขอมลเกยวกบการขายผอนช าระ ดงน

-----------------------

----------------

---------------- ----------------

-------------

กจการบางแหงยอมใหลกคาน าสนคาเกาทใชแลวมาแลกเปลยนเปนสนคาใหม เพอเปนการจงใจลกคาใหเกดการซอสนคาใหม ซงผขายมกจะคดราคาสนคารบแลกเปลยนใหสงกวามลคาทแทจรง ณ วนรบแลกเปลยน จ านวนเงนทคดเกนจากมลคาทแทจรงของสนคา ผขายจะบนทกไวในบญช “สวนเกนของสนคารบแลกเปลยน” ซงเปนบญชปรบลดบญชขายผอนช าระในงบก าไรขาดทน ดงนนการคดอตราก าไรขนตนจากการขายผอนช าระจะคดจากยอดขายสทธซงหกสวนเกนของสนคารบแลกเปลยนแลว

-----ตวอยางท 3 บรษท มนคง จ ากด ขายเครองจกรในราคาผอนช าระเครองละ 500,000 บาท ราคาทนเครองละ 336,000 บาท รานมนใจ ไดน าเครองจกรเกามาแลกซอเครองจกรใหม โดยถอเปนการช าระเงนวางเรมแรก และบรษทคดราคารบแลกเปลยนใหในราคาเครองละ 120,000 บาท บรษท มนคง จ ากด คาดวาหากเสยคาซอมแซมเครองจกรรบแลกเปลยนประมาณ 12,000 บาท แลวจะขายเครองจกรดงกลาวไดในราคา 140,000 บาท อตราก าไรขนตนทบรษทประมาณจากการขายเครองจกรรบแลกเปล ยน คอ 20% สวนหนท เหลอผอนช าระทกเดอนเปนเวลา 36 เดอน การค านวณหามลคาทแทจรงของสนคารบแลกเปลยน และสวนเกนของสนคารบแลกเปลยน มดงน

-----------

-----------------------

------------

--------------

--------------

เมอลกหนขายผอนช าระไมช าระหนตดตอกนตามทกฎหมายก าหนด หรอกระท าผดสญญา ผขายสามารถบอกเลกสญญา และมสทธยดเงนทลกหนช าระมาแลว รวมทงสามารถยดสนคาคนไดอกดวย หลกการบนทกบญชเกยวกบการยดสนคาคน มดงน -----1. บนทกสนคาทยดคนไวในบญช “สนคา(สนทรพย)รอการขาย” หรอ “สนคายดคน” บนทกดวยมลคายตธรรม (Fair Value) -----2. โอนปดบญชทเกยวของกบลกคารายนนทงหมด -----3. ผลตางทเกนขนระหวางการบนทกสนคายดคนตามมลคายตธรรม และราคาตามบญชสทธ จะถกบนทกไวในบญช “ก าไร (ขาดทน) จากการยดสนคาคน” -----4. กรณทกจการไมสามารถประมาณมลคายตธรรมไดอยางเหมาะสมใหบนทกมลคาของสนคายดคน ดวยมลคาตามบญชสทธของลกคารายนน

---------------

---------------

-----เนองจากระยะเวลาการช าระหนของการขายผอนช าระมระยะเวลาทยาวนานกวาการขายเชอปกต ผขายจงมมกคดดอกเบยจากลกคา ดงนนลกคาจงตองจายช าระทงเงนตนและดอกเบย -----วธการค านวณดอกเบยจากการขายผอนช าระ มดงน -------1. การค านวณดอกเบยโดยวธตารางเงนรายป (Annuity) -------2. การค านวณดอกเบยโดยวธผลรวมจ านวนตวเลข (Sum of the Digits)

-----1. การค านวณดอกเบยโดยวธตารางเงนรายป (Annuity) วธนจะใชตารางเงนรายปในการค านวณจ านวนเงนทตองผอนช าระในแตละงวด การค านวณวธนเหมาะส าหรบการผอนช าระทระยะเวลายาวนาน ประมาณ 10-15 ป โดยมหลกเกณฑ ดงน ----------(1) ค านวณหาเงนคางวดในแตละงวด

---------------------

----------(2) ค านวณดอกเบยจายในแตละงวด ดอกเบยจาย = อตราดอกเบย X เงนตนคงคาง ณ ตนงวดของแตละงวด ----------(3) ค านวณเงนตนทช าระในแตละงวด เงนตนทช าระส าหรบงวด = เงนคางวด – ดอกเบยจายส าหรบงวด ----------(4) ค านวณเงนตนคงเหลอในวนสนงวด เงนตนคงเหลอ = เงนตนคงคาง ณ ตนงวด – เงนตนทช าระส าหรบงวด

-----2. การค านวณดอกเบยโดยวธผลรวมจ านวนตวเลข (Sum of the Digits) วธนจะค านวณดอกเบยทงสนจากเงนตนคงคางตามระยะเวลาทงหมดทผอนช าระ โดยใชวธผลรวมจ านวนตวเลข จ านวนเงนทผอนในแตละงวดจะเทากนทกงวด วธนเหมาะส าหรบการขายผอนช าระทมระยะเวลาสนประมาร 4-5 ป โดยมหลกเกณฑดงน ----------(1) ค านวณดอกเบยทงสนทตองจายช าระตลอดระยะเวลาการผอนช าระ ดอกเบยทงสน = อตราดอกเบย X เงนตนคงคางทงสน X ระยะเวลาทผอนช าระ ----------(2) ค านวณเงนคางวดทจะไดรบทงสนตลอดระยะเวลาการผอนช าระ เงนคางวดทไดรบทงสน = เงนตนคงคาง + ดอกเบยทงสน ----------(3) ค านวณเงนคางวดในแตละงวด

-------------------------

----------(4) ค านวณดอกเบยในแตละงวด

-------------------

----------(5) ค านวณเงนตนทช าระในแตละงวด เงนตนทช าระส าหรบงวด = เงนคางวด – ดอกเบยจายส าหรบงวด ----------(6) ค านวณเงนตนคงเหลอในวนสนงวด เงนตนคงเหลอ = เงนตนคงคาง ณ ตนงวด – เงนตนทช าระส าหรบงวด

-----ตวอยางท 5 บรษท สยามมอเตอร จ ากด จ าหนายรถยนตในราคาเงนสด คนละ 700,000 บาท ราคาทนคนละ 490,000 บาท บรษทก าหนดใหลกคาวางเงนเรมแรก 100,000 บาท สวนทเหลอช าระ 5 ป อตราดอกเบย 10% ตอป โดยจายช าระทกสนป (PVIFA 10%,5 = 3.7908) การค านวณเงนคางวด ตามวธการค านวณดอกเบยโดยวธตารางเงนรายป (Annuity) และการค านวณดอกเบยโดยวธผลรวมจ านวนตวเลข (Sum of the Digits) มดงน

------------------

------------------

------------

------------

สรป

การขายผอนช าระและการเชาซอมลกษณะทส าคญ คอ ผขายก าหนดใหผซอจายช าระเงนเรมแรก

จ านวนหนง ส าหรบเงนคงคางตองจายเปนงวด ๆ ละเทา ๆ กน โดยปกตแลวการขายผอนช าระจะม

ระยะเวลาทยาวนานกวาการขายเชอปกต ดงนนผขายจงมการคดดอกเบยจากการขายผอนช าระดวย

วธการบนทกบญชเกยวกบการขายผอนช าระ กจการสามารถเลอกปฏบตได 2 วธ คอ การรบรก าไรขนตน

เปนรายไดทงจ านวนในงวดทมการขาย และ การรบรก าไรขนตนเปนรายไดตามสดสวนของเงนทเรยกเกบ

ได ส าหรบการคดดอกเบยจากการขายผอนช าระมวธทนยม 2 วธ คอ การค านวณดอกเบยโดยวธตาราง

เงนรายป (Annuity) และ การค านวณดอกเบยโดยวธผลรวมจ านวนตวเลข (Sum of the

Digits)