instruqcia davalebebisatvis 1 36 -...
TRANSCRIPT
instruqcia davalebebisaTvis 1 _ 36
davalebaSi dasmulia SekiTxva da mocemulia oTxi savaraudo pasuxi, romelTagan mxolod erTia swori. pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri, nomris qveS ipoveT ujra, romelic Tqven
mier arCeul pasuxs Seesabameba da dasviT X niSani am ujraSi. TiToeuli davaleba fasdeba erTi quliT.
1. CamoTvlilTagan romeli moicavs erTdroulad organizaciis mxolod molekulur da ujredul dones? a) baqteriofagi b) baqteria g) foToli d) hidra
2. CamoTvlilTagan romel cxovelebs axasiaTebT garegani ganayofiereba da garegani ganviTareba? a) frinvelebs b) amfibiebs g) qvewarmavlebs d) umdables ZuZumwovrebs
3. CamoTvlilTagan romelia nairmWameli organizmi? a) Roris soliteri b) oboba g) bayayi d) hidra
4. CamonaTvalidan romel mcenares esaWiroeba wyliani garemo
ganayofierebisaTvis?
I – xavsebs II – gvimrebs III – SiSvelTeslovnebs
a) mxolod I b) mxolod III g) I da II d) II da III
5. romeli procesis dros xorcieldeba araorganulidan organuli
nivTierebebis sinTezi?
I _ cilis biosinTezis II _ fotosinTezis III _ qemosinTezis
a) I da II b) I da III g) II da III d) samive
6. embrionul ganviTarebas gastrulis stadiiT amTavreben:
a) nawlavRruianebi b) brtyeli Wiebi
g) mrgvali Wiebi d) moluskebi
7. CamoTvlilTagan romel qsovils aqvs regeneraciis yvelaze maRali unari?
a) ganivzolian kunTovan b) nervul
g) gluvkunTovan d) SemaerTebel
2
momdevno davalebaSi amocanis pirobas mosdevs ori kiTxva: xorblis erTi da igive mcenaridan miRebul 120 aRmonacens Soris zogierTi
albinosia. albinos mcenareebSi fotosinTezi ar mimdinareobs da isini
iRupebian.
8. daaxloebiT ramdeni mcenare iqneboda albinosi?
a) 30 b) 40 g) 60 d) 80
9. xorblis mwvane aRmonacenebs Soris daaxloebiT ramden procents eqneba
albinizmis recesiuli geni?
a) 25% b) 33,3% g) 66,6% d) 75%
10. CamoTvlilTagan ra miuTiTebs xavsebis evoluciur kavSirze
wyalmcenareebTan?
a) protonema b) arqegoniumi
g) foTlebi d) anTeridiumi
11. ribosomebis didi da mcire suberTeulebis warmoqmna xdeba:
a) uSualod citoplazmaSi b) xorklian endoplazmur badeze
g) goljis aparatSi d) birTvakSi
12. qlorofilis mier sinaTlis speqtris romeli diapazonis sxivebis
STanTqmiT mimdinareobs fotosinTezis procesi?
I – iisferi II – mwvane III – wiTeli
a) mxolod II b) I da II g) I da III d) II da III
13. CamoTvlilTagan mitoqondriebi aqvT:
I _ virusebs II _ baqteriebs
a) arc erTs b) mxolod I g) mxolod II d) orivesO
3
14. mcenareul ujredSi sad aris ganlagebuli ujredul sunTqvaSi
monawile fermentebi?
a) mitoqondriis gare membranaze b) kristebze
g) qloroplastis gare membranaze d) granebze
15. romel nivTierebebs gamoyofen limfocitebi adamianis virusiT
inficirebisas?
a) naxSirwylebs b) nukleinis mJavebs
g) cilebs d) lipidebs
16. CamoTvlilTagan romeli warmoiqmneba gayofis gziT?
I – mitoqondria II _ qloroplasti
a) arc erTi b) mxolod I
g) mxolod II d) orive
17. CamoTvlilTagan romel organoids SeuZlia cilis sinTezi?
a) gluv endoplazmur bades g) goljis aparats
b) lizosomas d) mitoqondrias
18. qimiuri nivTierebebiT Sedgenil xelovnur sakveb areze SeuZlia
gamravleba:
I _ Tambaqos mozaikis viruss II _ safuar sokos
III _ nawlavis Cxiris fags IV _ tuberkulozis Cxirs
a) I da II b) III da IV g) I da III d) II da IV
19. mcenareul ujredSi citoplazmuri memkvidreoba ganpirobebulia:
I _ mitoqondriebiT II _ qloroplastebiT III _ ribosomebiT
a) I da II b) I da III g) II da III d) samive P
4
20. sad xdeba piroyurZnis mJavas warmoqmna glikolizis procesSi:
I _ citoplazmaSi II _ mitoqondriebis gare membranaze
III _ kristebze
a) mxolod I b) mxolod II g) mxolod IIID d) II da III
21. centriolebi agebulia cila:
a) mioziniT b) aqtiniT
g) keratiniT d) tubuliniT
22. membranuli satransporto cilebi aucilebelia:
a) membranuli transportis yvela saxisaTvis
b) Cveulebrivi da gaadvilebuli difuziisaTvis
g) gaadvilebuli difuziisa da aqtiuri transportisTvis
d) mxolod aqtiuri transportisTvis
23. dauSvaT dediseuli ujredidan meiozis gziT miRebuli TiToeuli ujredi
Seicavs erT qromosomas. ramdeni qromosoma da dnm-s ramdeni molekula aqvs
telofaza I –Si warmoqmnil ujredebs?
a) qromosoma _ 2, dnm-s molekula _ 4
b) qromosoma _ 2, dnm-s molekula _ 2
g) qromosoma _ 1, dnm-s molekula _ 2
d) qromosoma _ 1, dnm-s molekula _ 1
24. organizmTa romeli wyvili Camoyalibda konvergentuli evoluciis
Sedegad?
a) eldarisa da biWvinTis fiWvi
b) Cveulebrivi da CanTosani Txunela
g) ruxi da Savi virTagva
d) oqrosferi da Sxamiani baia
5
25. romeli modeli gamosaxavs marTebulad rnm-is molekulis fragmentis
struqturas?
a) b)
R
N
P R
N
P... ...
g) d)
26. axlomxedvel adamianebSi sagnis gamosaxuleba ar fokusirdeba baduraze,
amitom isini sagnebs mkafiodD ver xedaven da uwevT saTvalis xmareba. sad
fokusirdeba sagnis gamosaxuleba axlomxedvelebSi da rogor linzebian
saTvaleebs xmaroben isini?
a) baduris win, ormxrivCazneqils
b) baduris win, ormxrivamozneqils
g) baduris ukan, ormxrivCazneqils
d) baduris ukan, ormxrivamozneqils
27. wiTel da yviTelyvaviliani devispiras SejvarebiT (sruli dominireba)
miiRes igive fenotipis hibridebi. rogoria hibridTa genotipebi?
a) AA da Aa b) AA da aa
g) Aa da Aa d) Aa da aa
28. donors aqvs II jgufis rezus-dadebiTi (Rh+) sisxli. CamoTvlilTagan
romeli sisxlis mqone pacients SeiZleba gadaesxas am donoris sisxli?
a) II jgufis, Rh- b) III jgufis, Rh
+
g) IV jgufis, Rh- d) IV jgufis, Rh
+
R
N
P R
N
P... ...
RN
P
RN
P
... ...
R
N P
R
N P... ...
R
N
P fosformJavas naSTi
riboza
azotovani fuZe
6
29. nawlavis Cxiris baqteriebi gazardes gogirdisa da fosforis mZime
izotopebis Semcvel areze. romeli izotopebi aRmoCndeba amgvar areze
gazrdil baqteriebis cilisa da dnm-s molekulebSi?
a) cilaSi _ gogirdis, dnm-Si fosforis
b) cilaSi _ fosforis, dnm-Si gogirdis
g) cilaSi _ fosforis, dnm-Si fosforis
d) cilaSi _ gogirdis, dnm-Si gogirdis
30. adamianSi sisxlis depos warmoadgens:
I – elenTa II – RviZli III _ kani
a) mxolod I b) mxolod II g) mxolod III d) I, II da III
31. ra warmoadgens bunebrivi gadarCevis winapirobas:
I – modifikaciuri cvalebadoba
II _ kombinaciuri cvalebadoba
III _ mutaciuri cvalebadoba
a) I da II b) II da III g) I da III d) I, II da III
32. baqteriebis dnm Cveulebriv azotis 14N izotops Seicavs. aseTi baqteriebi
gazardes mZime 15N izotopis Semcvel sakveb areze. suraTze oTxi saxis dnm-
is fragmentia mocemuli. mowodebuli variantebidan romeli saxis dnm eqneba
baqterias pirveli gayofis Semdeg?
a) b) g) d)
7
33. CamoTvlilTagan romeli miekuTvneba energetikul cvlas?
I – glikolizi II – nukleinis mJavebis sinTezi III – cximebis daSla
a) mxolod I da II b) mxolod I da III g) mxolod II da III d) I, II da III
34. CamoTvlilTagan romeli nivTierebis konfiguraciis CamoyalibebaSi monawileobs wyalbaduri bmebi?
I – cilis II – nukleinis mJavebis III – cximis a) mxolod I da II b) mxolod I da III
g) mxolod II da III d) I, II da III
35. adamianSi normalur smenas ori komplementuri D da E geni akontrolebs.
D geni gansazRvravs lokokinas, E geni ki _ smenis nervis ganviTarebas.
rodesac adamiani Tundac erTi recesiuli genis mixedviT homozigoturia,
igi yru-munjia. ra albaTobiTaa mosalodneli yru-munji bavSvis dabadeba,
rodesac col-qmari diheterezigoturia?
a) 1/16 b) 3/16 g) 7/16 d) 9/16
36. CamoTvlilTagan, simbionturi hipoTezis Tanaxmad, romeli organoidi
warmoiSva eukariotuli ujredis Camoyalibebisas?
I _ mitoqondria II _ qloroplasti III _ ribosoma
a) mxolod I b) mxolod II g) mxolod III d) I da II
8
instruqcia davalebebisaTvis 37 - 41
davalebaSi mocemulia savaraudo pasuxebis CamonaTvali. maTgan mxolod ramdenimea swori. airCieT pasuxebis swori variantebi da ujrebSi CawereT TiToeulis Sesabamisi nomeri. pasuxebi aucileblad gadaitaneT pasuxebis furcelze! davalebebi 37 – 40 fasdeba 3 quliT, davaleba 41 – 2 quliT.
37. CamoTvlilTagan romeli sami procesi mimdinareobs mitoziT?
1. kvercxujredis momwifeba;
2. zigotis warmoqmna;
3. mcenaris vegetatiuri gamravleba;
4. Wrilobis Sexorceba;
5. cistis warmoqmna umartivesebSi;
6. baqteriis gayofa;
7. regeneracia.
38. mocemulia organizmebisa da ujredebis CamonaTvali. gansazRvreT, maT
Soris romel sams SeuZlia fagocitoziT nawilakebis STanTqma.
1. dizenteriis amebas;
2. mwvane evglenas;
3. hidris entodermis ujredebs;
4. infuzorias;
5. leikocitebs;
6. baqterias;
7. cianobaqterias.
39. CamonaTvalidan romel ujreds aqvs erTze meti birTvi?
1. RviZlis;
2. epiTeliumis;
3. nervul;
4. ganivzolian kunTovans;
5. mwvane evglenas;
6. gametas;
7. qalamanas.
9
40. skolaSi gaqvT sinaTlis mikroskopi. CamoTvlilidan romel sams
aCvenebdiT moswavleebs mikroskopiT?
1. plazmur membranas;
2. qromosomebs;
3. endoplazmur bades;
4. goljis kompleqss;
5. ribosomas;
6. lizosomas;
7. mitoqondrias.
41. suraTze mocemulia katis, xvlikis, mtredisa da ixvniskartas sxeulis
temperaturis (T) garemos temperaturaze (t ) damokidebulebis mrudebi.
CawereT cxrilis Sesabamis ujrebSi mrudebis aRmniSvneli cifrebi.
A
kata xvliki ixvniskarta mtredi
1
2
3
4
Т
t
10
42. ra procesia naCvenebi suraTze da romeli ujredebi monawileoben am
procesSi?
43.1. mcire moculobis celofanis parkSi moaTavses saxamebelisa (moxarSuli
xsnari _ bubko) da Saqris xsnaris narevi. parkidan haeri gamodevnes. parkis
yelSi moaTavses rezinis sacobi (masSi minis milia gatarebuli) da mWidrod
moukres Tavi. parki CaZires qimiur WiqaSi, romelSic moTavsebuli iyo
gamoxdili wyali. wyalSi Caamates iodis spirtxsnaris ramodenime wveTi.
1 saaTis Semdeg SeamCnies, rom CaSvebuli parki gaibera, SigTavsi
galurjda da siTxis donem minis milSi aiwia. WiqaSi wyali ar Seferila.
ris models warmoadgens mowodebuli sistema?
instruqcia davalebebisaTvis 42 - 49
mocemulia amocanis piroba da dasmulia ramdenime kiTxva. upasuxeT SekiTxvebs. pasuxebi aucileblad gadaitaneT pasuxebis furcelze!
1 qula
2 qula
11
43. 2. CamonaTvalidan romeli Temis axsnisas gamoiyenebdiT cocxali
sistemis am Tvisebas? airCieT Sesabamisi Temis rigobrivi nomeri da
gadaitaneT pasuxebis furcelze.
1. sisxlis gadasxma;
2 Tirkmlis agebuleba da funqcia;
3. monelebuli sakvebis Sewova wvril nawlavSi;
4. mxedvelobis organos agebuleba da funqcia;
5. gulis avtomatia.
44. moswavleebs evalebodaT amoexsnaT ilustrirebuli genetikuri amocana.
suraTze naCvenebia: gograSi nayofis Seferilobisa (TeTri -A da yviTeli - a)
da formis (diskoseburi da wagrZelebuli) memkvidreobis sqema.
moswavleebs mocemuli suraTis gamoyenebiT unda ganesazRvraT:
1. mSoblebis genotipebi;
2. F1-s hibridTa genotipebi;
3. F2-s hibridTa daTiSva genotipebis mixedviT;
4. F2-s hibridTa daTiSva fenotipebis mixedviT.
5 qula
12
warmogidgenT ori moswavlis mier amoxsnil am amocanas. TiToeul kiTxvaze gacemuli pasuxi fasdeba nuli an erTi quliT. mocemuli Sefasebis sqemiT SeasworeT moswavleebis namuSevrebi. cxrilis Sesabamis grafaSi CawereT maTi Sefaseba da urCieT TiToeuls ra masala gaimeoros xarvezebis gamosasworeblad.
I moswavle Sefaseba
1 AaBb da Aabb
2. AaBb x aaBb an/da Aabb x aabb
3. 1AaBB:2 AaBb:1Aabb:1aaBB : 2 aaBb:1aabb
4. 3 TeTri diksosebri : 3 yviTeli diskosebri :
1 TeTri wagrZelebuli : 1 yviTeli wagrZelebuli
II moswavle Sefaseba
1. aaBB daAabb
2. AaBb x aaBb
3. 2AaBb : 1Aabb: 2 Aabb : 1 aabb
4. 2 TeTri diskosebri : 1 TeTri wagrZelebuli da
2 yviTeli diskoseburi : 1 yviTeli wagrZelebuli.
13
ra masalis gameorebas urCevT:
I moswavles _
II moswavles _
45. sinjaraSi moaTavses Saqris wyalxsnari, romelsac daumates mcire
raodenobiT mSrali safuari da kargad SeanjRries. sinjaras Camoacves
rezinis daCutuli patara buSti hermetulad. meore dResDrezinis buSti
airiT gaberili aRmoCnda, siTxeSi ki mravali buStuki iyo.
1. ra procesi mimdinareobs sinjaraSi? 2. ra airiT gaibera buSti? 3. ra nivTiereba dagrovda xsnarSi?
3 qula
14
46. Tqveni amocanaa moswavleebs gaameorebinoT lancetas embrionuli
ganviTarebis fazebis zogadi niSnebi. qvemoT mocemulia TiTeuli fazis
aRwera. daadgineT romeli maTgani aRwers blastulisa da gastrulis
stadiebs da maTi Sesabamisi rigobrivi nomeri CawereT cxrilis Sesabamis
ujraSi.
1. Canasaxi wagrZelebuli formisaa, kedeli orSriania.
2. Canasaxis kedeles aqvs sami Sre. aqvs nervuli mili da qorda.
3. Canasaxi Sedgeba erT Sred ganlagebuli ujredebisgan da sferuli
formisaa.
4. Canasaxis mravali mcire zomis ujredi mWidrodaa ganlagebuli da
mogvagonebs TuTis nayofs.
blastula gastrula
47. 1. ra Temis asaxsnelad gamoiyenebdiT Semdeg suraTs?
2 qula
3 qula
15
47. 2. romeli organoebia agebuli suraTze meoTxe nomriT aRniSnuli
ujredebiT?
47. 3. daasaxeleT 3 organo, romelic am ujredebiTaa agebuli.
48. gakveTilis Temaa ,,kvebis tipebi~. geZlevaT organizmebis CamonaTvali:
safuari, Roris soliteri, rkinabaqteria, cianobaqteria.
daajgufeT es organizmebi kvebis tipebis mixedviT. am amocanis SesrulebaSi
dagexmarebaT nawilobriv Sevsebuli sqema. SeavseT sqemis Tavisufali
ujrebi.
2 qula
parazituli
avtotrofuli
kvebis tipi
16
49. xelovnur pirobebSi Caatares fotosinTezis reaqcia.
6CO2 + 6H2O = C6H12O6 + 6O2
wylis molekulebi Seicavdnen Jangbadis izotops 16O, xolo naxSirorJangis
molekulebi 18O izotops.
auxseniT moswavleebs: romeli izotopi aRmoCndeba reaqciis Sedegad
miRebul TiToeul produqtSi?
2 qula
pasuxebi
20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 a X X X X X b X X X X g X X X d X X X X X
davalebebSi 37, 38, 39, 40 maqsimaluri _ 3 qula TiToeuli sworad Cawerili cifri _ 1 qula
37. 38. 39. 40.
41. maqsimaluri _ 2 qula
n - 2 sadac n sworad Cawerili pasuxebis raodenobaa
42. maqsimaluri _ 1 qula fagocitozi, leikocitebi
43. maqsimaluri _ 2 qula
43.1. ujredis an plazmuri membranis modeli; difuzia da osmosi; membranuli transporti _ 1 qula
43.2. 2 an/da 3 _ 1 qula
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
a X X X X X
b X X X
g X X X X X X
d X X X X X
2 4 7 1 4 7 1 3 5 3 4 7
kata xvliki ixvniskarta mtredi
2 4 3 1
44. maqsimaluri _ 5 qula 44.1. 4 qula 44.2. 1 qula
I da II moswavlis SefasebaSi TiToeuli sworad Sevsebuli striqoni _ 1 qula mag. I striqonSi _ I – 0, II – 1 _ 1 qula
II striqonSi _ I – 0, II – 1 _ 1 qula III striqonSi _ I – 1, II – 0 _ 1 qula IV striqonSi _ I – 1, II – 0 _ 1 qula
44. 2. orive moswavlisaTvis sworad SerCeuli gasameorebeli masala, kerZod - dihibriduli Sejvarebis ZiriTadi kanonzomierebebi _ 1 qula.
45. maqsimaluri _ 3 qula 45.1. duRili an spirtuli duRili _ 1 qula.
45.2. naxSirorJangi _ 1 qula.
45.3. eTilis spirti _ 1 qula.
46. maqsimaluri _ 2 qula
TiToeuli sworad gacemuli pasuxi 1 qula.
47. maqsimaluri _ 3 qula
47. 1. epiTeluri qsovilis _ 1 qula.
47. 2. jirkvlovani epiTeliumi, jirkvlebi _ 1 qula.
47. 3. nebismieri sami jirkvali _ 1 qula.
I moswavle
0
0
1
1
II moswavle
1
1
0
0
blastula gastrula
3 1
48. maqsimaluri _ 2 qula
TiToeuli sworad Sevsebuli striqoni _ 1 qula.
49. maqsimaluri _ 2 qula
axsnaSi unda Candes, rom 16O izotopi, romelsac Seicavda wyali, aRmoCndeba Jangbadis molekulis SemadgenlobaSi _ 1 qula. xolo 18O izotopi, romelsac Seicavda naxSirorJangi, aRmoCndeba glukozis SemadgenlobaSi _ 1 qula. an: 6C18O2 + 6H2
16O → C6H1218O6 + 6 16O2 2 qula.
I striqoni
II striqoni