instruqcia davalebebisatvis 1 36 -...

19
instruqcia davalebebisaTvis 1 _ 36 davalebaSi dasmulia SekiTxva da mocemulia oTxi savaraudo pasuxi, romelTagan mxolod erTia swori. pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri, nomris qveS ipoveT ujra, romelic Tqven mier arCeul pasuxs Seesabameba da dasviT X niSani am ujraSi. TiToeuli davaleba fasdeba erTi quliT. 1. CamoTvlilTagan romeli moicavs erTdroulad organizaciis mxolod molekulur da ujredul dones? a) baqteriofagi b) baqteria g) foToli d) hidra 2. CamoTvlilTagan romel cxovelebs axasiaTebT garegani ganayofiereba da garegani ganviTareba? a) frinvelebs b) amfibiebs g) qvewarmavlebs d) umdables ZuZumwovrebs 3. CamoTvlilTagan romelia nairmWameli organizmi? a) Roris soliteri b) oboba g) bayayi d) hidra 4. CamonaTvalidan romel mcenares esaWiroeba wyliani garemo ganayofierebisaTvis? I – xavsebs II – gvimrebs III – SiSvelTeslovnebs a) mxolod I b) mxolod III g) I da II d) II da III 5. romeli procesis dros xorcieldeba araorganulidan organuli nivTierebebis sinTezi? I _ cilis biosinTezis II _ fotosinTezis III _ qemosinTezis a) I da II b) I da III g) II da III d) samive 6. embrionul ganviTarebas gastrulis stadiiT amTavreben: a) nawlavRruianebi b) brtyeli Wiebi g) mrgvali Wiebi d) moluskebi 7. CamoTvlilTagan romel qsovils aqvs regeneraciis yvelaze maRali unari? a) ganivzolian kunTovan b) nervul g) gluvkunTovan d) SemaerTebel

Upload: others

Post on 17-Sep-2019

13 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

instruqcia davalebebisaTvis 1 _ 36

davalebaSi dasmulia SekiTxva da mocemulia oTxi savaraudo pasuxi, romelTagan mxolod erTia swori. pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri, nomris qveS ipoveT ujra, romelic Tqven

mier arCeul pasuxs Seesabameba da dasviT X niSani am ujraSi. TiToeuli davaleba fasdeba erTi quliT.

1. CamoTvlilTagan romeli moicavs erTdroulad organizaciis mxolod molekulur da ujredul dones? a) baqteriofagi b) baqteria g) foToli d) hidra

2. CamoTvlilTagan romel cxovelebs axasiaTebT garegani ganayofiereba da garegani ganviTareba? a) frinvelebs b) amfibiebs g) qvewarmavlebs d) umdables ZuZumwovrebs

3. CamoTvlilTagan romelia nairmWameli organizmi? a) Roris soliteri b) oboba g) bayayi d) hidra

4. CamonaTvalidan romel mcenares esaWiroeba wyliani garemo

ganayofierebisaTvis?

I – xavsebs II – gvimrebs III – SiSvelTeslovnebs

a) mxolod I b) mxolod III g) I da II d) II da III

5. romeli procesis dros xorcieldeba araorganulidan organuli

nivTierebebis sinTezi?

I _ cilis biosinTezis II _ fotosinTezis III _ qemosinTezis

a) I da II b) I da III g) II da III d) samive

6. embrionul ganviTarebas gastrulis stadiiT amTavreben:

a) nawlavRruianebi b) brtyeli Wiebi

g) mrgvali Wiebi d) moluskebi

7. CamoTvlilTagan romel qsovils aqvs regeneraciis yvelaze maRali unari?

a) ganivzolian kunTovan b) nervul

g) gluvkunTovan d) SemaerTebel

2

momdevno davalebaSi amocanis pirobas mosdevs ori kiTxva: xorblis erTi da igive mcenaridan miRebul 120 aRmonacens Soris zogierTi

albinosia. albinos mcenareebSi fotosinTezi ar mimdinareobs da isini

iRupebian.

8. daaxloebiT ramdeni mcenare iqneboda albinosi?

a) 30 b) 40 g) 60 d) 80

9. xorblis mwvane aRmonacenebs Soris daaxloebiT ramden procents eqneba

albinizmis recesiuli geni?

a) 25% b) 33,3% g) 66,6% d) 75%

10. CamoTvlilTagan ra miuTiTebs xavsebis evoluciur kavSirze

wyalmcenareebTan?

a) protonema b) arqegoniumi

g) foTlebi d) anTeridiumi

11. ribosomebis didi da mcire suberTeulebis warmoqmna xdeba:

a) uSualod citoplazmaSi b) xorklian endoplazmur badeze

g) goljis aparatSi d) birTvakSi

12. qlorofilis mier sinaTlis speqtris romeli diapazonis sxivebis

STanTqmiT mimdinareobs fotosinTezis procesi?

I – iisferi II – mwvane III – wiTeli

a) mxolod II b) I da II g) I da III d) II da III

13. CamoTvlilTagan mitoqondriebi aqvT:

I _ virusebs II _ baqteriebs

a) arc erTs b) mxolod I g) mxolod II d) orivesO

3

14. mcenareul ujredSi sad aris ganlagebuli ujredul sunTqvaSi

monawile fermentebi?

a) mitoqondriis gare membranaze b) kristebze

g) qloroplastis gare membranaze d) granebze

15. romel nivTierebebs gamoyofen limfocitebi adamianis virusiT

inficirebisas?

a) naxSirwylebs b) nukleinis mJavebs

g) cilebs d) lipidebs

16. CamoTvlilTagan romeli warmoiqmneba gayofis gziT?

I – mitoqondria II _ qloroplasti

a) arc erTi b) mxolod I

g) mxolod II d) orive

17. CamoTvlilTagan romel organoids SeuZlia cilis sinTezi?

a) gluv endoplazmur bades g) goljis aparats

b) lizosomas d) mitoqondrias

18. qimiuri nivTierebebiT Sedgenil xelovnur sakveb areze SeuZlia

gamravleba:

I _ Tambaqos mozaikis viruss II _ safuar sokos

III _ nawlavis Cxiris fags IV _ tuberkulozis Cxirs

a) I da II b) III da IV g) I da III d) II da IV

19. mcenareul ujredSi citoplazmuri memkvidreoba ganpirobebulia:

I _ mitoqondriebiT II _ qloroplastebiT III _ ribosomebiT

a) I da II b) I da III g) II da III d) samive P

4

20. sad xdeba piroyurZnis mJavas warmoqmna glikolizis procesSi:

I _ citoplazmaSi II _ mitoqondriebis gare membranaze

III _ kristebze

a) mxolod I b) mxolod II g) mxolod IIID d) II da III

21. centriolebi agebulia cila:

a) mioziniT b) aqtiniT

g) keratiniT d) tubuliniT

22. membranuli satransporto cilebi aucilebelia:

a) membranuli transportis yvela saxisaTvis

b) Cveulebrivi da gaadvilebuli difuziisaTvis

g) gaadvilebuli difuziisa da aqtiuri transportisTvis

d) mxolod aqtiuri transportisTvis

23. dauSvaT dediseuli ujredidan meiozis gziT miRebuli TiToeuli ujredi

Seicavs erT qromosomas. ramdeni qromosoma da dnm-s ramdeni molekula aqvs

telofaza I –Si warmoqmnil ujredebs?

a) qromosoma _ 2, dnm-s molekula _ 4

b) qromosoma _ 2, dnm-s molekula _ 2

g) qromosoma _ 1, dnm-s molekula _ 2

d) qromosoma _ 1, dnm-s molekula _ 1

24. organizmTa romeli wyvili Camoyalibda konvergentuli evoluciis

Sedegad?

a) eldarisa da biWvinTis fiWvi

b) Cveulebrivi da CanTosani Txunela

g) ruxi da Savi virTagva

d) oqrosferi da Sxamiani baia

5

25. romeli modeli gamosaxavs marTebulad rnm-is molekulis fragmentis

struqturas?

a) b)

R

N

P R

N

P... ...

g) d)

26. axlomxedvel adamianebSi sagnis gamosaxuleba ar fokusirdeba baduraze,

amitom isini sagnebs mkafiodD ver xedaven da uwevT saTvalis xmareba. sad

fokusirdeba sagnis gamosaxuleba axlomxedvelebSi da rogor linzebian

saTvaleebs xmaroben isini?

a) baduris win, ormxrivCazneqils

b) baduris win, ormxrivamozneqils

g) baduris ukan, ormxrivCazneqils

d) baduris ukan, ormxrivamozneqils

27. wiTel da yviTelyvaviliani devispiras SejvarebiT (sruli dominireba)

miiRes igive fenotipis hibridebi. rogoria hibridTa genotipebi?

a) AA da Aa b) AA da aa

g) Aa da Aa d) Aa da aa

28. donors aqvs II jgufis rezus-dadebiTi (Rh+) sisxli. CamoTvlilTagan

romeli sisxlis mqone pacients SeiZleba gadaesxas am donoris sisxli?

a) II jgufis, Rh- b) III jgufis, Rh

+

g) IV jgufis, Rh- d) IV jgufis, Rh

+

R

N

P R

N

P... ...

RN

P

RN

P

... ...

R

N P

R

N P... ...

R

N

P fosformJavas naSTi

riboza

azotovani fuZe

6

29. nawlavis Cxiris baqteriebi gazardes gogirdisa da fosforis mZime

izotopebis Semcvel areze. romeli izotopebi aRmoCndeba amgvar areze

gazrdil baqteriebis cilisa da dnm-s molekulebSi?

a) cilaSi _ gogirdis, dnm-Si fosforis

b) cilaSi _ fosforis, dnm-Si gogirdis

g) cilaSi _ fosforis, dnm-Si fosforis

d) cilaSi _ gogirdis, dnm-Si gogirdis

30. adamianSi sisxlis depos warmoadgens:

I – elenTa II – RviZli III _ kani

a) mxolod I b) mxolod II g) mxolod III d) I, II da III

31. ra warmoadgens bunebrivi gadarCevis winapirobas:

I – modifikaciuri cvalebadoba

II _ kombinaciuri cvalebadoba

III _ mutaciuri cvalebadoba

a) I da II b) II da III g) I da III d) I, II da III

32. baqteriebis dnm Cveulebriv azotis 14N izotops Seicavs. aseTi baqteriebi

gazardes mZime 15N izotopis Semcvel sakveb areze. suraTze oTxi saxis dnm-

is fragmentia mocemuli. mowodebuli variantebidan romeli saxis dnm eqneba

baqterias pirveli gayofis Semdeg?

a) b) g) d)

7

33. CamoTvlilTagan romeli miekuTvneba energetikul cvlas?

I – glikolizi II – nukleinis mJavebis sinTezi III – cximebis daSla

a) mxolod I da II b) mxolod I da III g) mxolod II da III d) I, II da III

34. CamoTvlilTagan romeli nivTierebis konfiguraciis CamoyalibebaSi monawileobs wyalbaduri bmebi?

I – cilis II – nukleinis mJavebis III – cximis a) mxolod I da II b) mxolod I da III

g) mxolod II da III d) I, II da III

35. adamianSi normalur smenas ori komplementuri D da E geni akontrolebs.

D geni gansazRvravs lokokinas, E geni ki _ smenis nervis ganviTarebas.

rodesac adamiani Tundac erTi recesiuli genis mixedviT homozigoturia,

igi yru-munjia. ra albaTobiTaa mosalodneli yru-munji bavSvis dabadeba,

rodesac col-qmari diheterezigoturia?

a) 1/16 b) 3/16 g) 7/16 d) 9/16

36. CamoTvlilTagan, simbionturi hipoTezis Tanaxmad, romeli organoidi

warmoiSva eukariotuli ujredis Camoyalibebisas?

I _ mitoqondria II _ qloroplasti III _ ribosoma

a) mxolod I b) mxolod II g) mxolod III d) I da II

8

instruqcia davalebebisaTvis 37 - 41

davalebaSi mocemulia savaraudo pasuxebis CamonaTvali. maTgan mxolod ramdenimea swori. airCieT pasuxebis swori variantebi da ujrebSi CawereT TiToeulis Sesabamisi nomeri. pasuxebi aucileblad gadaitaneT pasuxebis furcelze! davalebebi 37 – 40 fasdeba 3 quliT, davaleba 41 – 2 quliT.

37. CamoTvlilTagan romeli sami procesi mimdinareobs mitoziT?

1. kvercxujredis momwifeba;

2. zigotis warmoqmna;

3. mcenaris vegetatiuri gamravleba;

4. Wrilobis Sexorceba;

5. cistis warmoqmna umartivesebSi;

6. baqteriis gayofa;

7. regeneracia.

38. mocemulia organizmebisa da ujredebis CamonaTvali. gansazRvreT, maT

Soris romel sams SeuZlia fagocitoziT nawilakebis STanTqma.

1. dizenteriis amebas;

2. mwvane evglenas;

3. hidris entodermis ujredebs;

4. infuzorias;

5. leikocitebs;

6. baqterias;

7. cianobaqterias.

39. CamonaTvalidan romel ujreds aqvs erTze meti birTvi?

1. RviZlis;

2. epiTeliumis;

3. nervul;

4. ganivzolian kunTovans;

5. mwvane evglenas;

6. gametas;

7. qalamanas.

9

40. skolaSi gaqvT sinaTlis mikroskopi. CamoTvlilidan romel sams

aCvenebdiT moswavleebs mikroskopiT?

1. plazmur membranas;

2. qromosomebs;

3. endoplazmur bades;

4. goljis kompleqss;

5. ribosomas;

6. lizosomas;

7. mitoqondrias.

41. suraTze mocemulia katis, xvlikis, mtredisa da ixvniskartas sxeulis

temperaturis (T) garemos temperaturaze (t ) damokidebulebis mrudebi.

CawereT cxrilis Sesabamis ujrebSi mrudebis aRmniSvneli cifrebi.

A

kata xvliki ixvniskarta mtredi

1

2

3

4

Т

t

10

42. ra procesia naCvenebi suraTze da romeli ujredebi monawileoben am

procesSi?

43.1. mcire moculobis celofanis parkSi moaTavses saxamebelisa (moxarSuli

xsnari _ bubko) da Saqris xsnaris narevi. parkidan haeri gamodevnes. parkis

yelSi moaTavses rezinis sacobi (masSi minis milia gatarebuli) da mWidrod

moukres Tavi. parki CaZires qimiur WiqaSi, romelSic moTavsebuli iyo

gamoxdili wyali. wyalSi Caamates iodis spirtxsnaris ramodenime wveTi.

1 saaTis Semdeg SeamCnies, rom CaSvebuli parki gaibera, SigTavsi

galurjda da siTxis donem minis milSi aiwia. WiqaSi wyali ar Seferila.

ris models warmoadgens mowodebuli sistema?

instruqcia davalebebisaTvis 42 - 49

mocemulia amocanis piroba da dasmulia ramdenime kiTxva. upasuxeT SekiTxvebs. pasuxebi aucileblad gadaitaneT pasuxebis furcelze!

1 qula

2 qula

11

43. 2. CamonaTvalidan romeli Temis axsnisas gamoiyenebdiT cocxali

sistemis am Tvisebas? airCieT Sesabamisi Temis rigobrivi nomeri da

gadaitaneT pasuxebis furcelze.

1. sisxlis gadasxma;

2 Tirkmlis agebuleba da funqcia;

3. monelebuli sakvebis Sewova wvril nawlavSi;

4. mxedvelobis organos agebuleba da funqcia;

5. gulis avtomatia.

44. moswavleebs evalebodaT amoexsnaT ilustrirebuli genetikuri amocana.

suraTze naCvenebia: gograSi nayofis Seferilobisa (TeTri -A da yviTeli - a)

da formis (diskoseburi da wagrZelebuli) memkvidreobis sqema.

moswavleebs mocemuli suraTis gamoyenebiT unda ganesazRvraT:

1. mSoblebis genotipebi;

2. F1-s hibridTa genotipebi;

3. F2-s hibridTa daTiSva genotipebis mixedviT;

4. F2-s hibridTa daTiSva fenotipebis mixedviT.

5 qula

12

warmogidgenT ori moswavlis mier amoxsnil am amocanas. TiToeul kiTxvaze gacemuli pasuxi fasdeba nuli an erTi quliT. mocemuli Sefasebis sqemiT SeasworeT moswavleebis namuSevrebi. cxrilis Sesabamis grafaSi CawereT maTi Sefaseba da urCieT TiToeuls ra masala gaimeoros xarvezebis gamosasworeblad.

I moswavle Sefaseba

1 AaBb da Aabb

2. AaBb x aaBb an/da Aabb x aabb

3. 1AaBB:2 AaBb:1Aabb:1aaBB : 2 aaBb:1aabb

4. 3 TeTri diksosebri : 3 yviTeli diskosebri :

1 TeTri wagrZelebuli : 1 yviTeli wagrZelebuli

II moswavle Sefaseba

1. aaBB daAabb

2. AaBb x aaBb

3. 2AaBb : 1Aabb: 2 Aabb : 1 aabb

4. 2 TeTri diskosebri : 1 TeTri wagrZelebuli da

2 yviTeli diskoseburi : 1 yviTeli wagrZelebuli.

13

ra masalis gameorebas urCevT:

I moswavles _

II moswavles _

45. sinjaraSi moaTavses Saqris wyalxsnari, romelsac daumates mcire

raodenobiT mSrali safuari da kargad SeanjRries. sinjaras Camoacves

rezinis daCutuli patara buSti hermetulad. meore dResDrezinis buSti

airiT gaberili aRmoCnda, siTxeSi ki mravali buStuki iyo.

1. ra procesi mimdinareobs sinjaraSi? 2. ra airiT gaibera buSti? 3. ra nivTiereba dagrovda xsnarSi?

3 qula

14

46. Tqveni amocanaa moswavleebs gaameorebinoT lancetas embrionuli

ganviTarebis fazebis zogadi niSnebi. qvemoT mocemulia TiTeuli fazis

aRwera. daadgineT romeli maTgani aRwers blastulisa da gastrulis

stadiebs da maTi Sesabamisi rigobrivi nomeri CawereT cxrilis Sesabamis

ujraSi.

1. Canasaxi wagrZelebuli formisaa, kedeli orSriania.

2. Canasaxis kedeles aqvs sami Sre. aqvs nervuli mili da qorda.

3. Canasaxi Sedgeba erT Sred ganlagebuli ujredebisgan da sferuli

formisaa.

4. Canasaxis mravali mcire zomis ujredi mWidrodaa ganlagebuli da

mogvagonebs TuTis nayofs.

blastula gastrula

47. 1. ra Temis asaxsnelad gamoiyenebdiT Semdeg suraTs?

2 qula

3 qula

15

47. 2. romeli organoebia agebuli suraTze meoTxe nomriT aRniSnuli

ujredebiT?

47. 3. daasaxeleT 3 organo, romelic am ujredebiTaa agebuli.

48. gakveTilis Temaa ,,kvebis tipebi~. geZlevaT organizmebis CamonaTvali:

safuari, Roris soliteri, rkinabaqteria, cianobaqteria.

daajgufeT es organizmebi kvebis tipebis mixedviT. am amocanis SesrulebaSi

dagexmarebaT nawilobriv Sevsebuli sqema. SeavseT sqemis Tavisufali

ujrebi.

2 qula

parazituli

avtotrofuli

kvebis tipi

16

49. xelovnur pirobebSi Caatares fotosinTezis reaqcia.

6CO2 + 6H2O = C6H12O6 + 6O2

wylis molekulebi Seicavdnen Jangbadis izotops 16O, xolo naxSirorJangis

molekulebi 18O izotops.

auxseniT moswavleebs: romeli izotopi aRmoCndeba reaqciis Sedegad

miRebul TiToeul produqtSi?

2 qula

pasuxebi

20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 a X X X X X b X X X X g X X X d X X X X X

davalebebSi 37, 38, 39, 40 maqsimaluri _ 3 qula TiToeuli sworad Cawerili cifri _ 1 qula

37. 38. 39. 40.

41. maqsimaluri _ 2 qula

n - 2 sadac n sworad Cawerili pasuxebis raodenobaa

42. maqsimaluri _ 1 qula fagocitozi, leikocitebi

43. maqsimaluri _ 2 qula

43.1. ujredis an plazmuri membranis modeli; difuzia da osmosi; membranuli transporti _ 1 qula

43.2. 2 an/da 3 _ 1 qula

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

a X X X X X

b X X X

g X X X X X X

d X X X X X

2 4 7 1 4 7 1 3 5 3 4 7

kata xvliki ixvniskarta mtredi

2 4 3 1

44. maqsimaluri _ 5 qula 44.1. 4 qula 44.2. 1 qula

I da II moswavlis SefasebaSi TiToeuli sworad Sevsebuli striqoni _ 1 qula mag. I striqonSi _ I – 0, II – 1 _ 1 qula

II striqonSi _ I – 0, II – 1 _ 1 qula III striqonSi _ I – 1, II – 0 _ 1 qula IV striqonSi _ I – 1, II – 0 _ 1 qula

44. 2. orive moswavlisaTvis sworad SerCeuli gasameorebeli masala, kerZod - dihibriduli Sejvarebis ZiriTadi kanonzomierebebi _ 1 qula.

45. maqsimaluri _ 3 qula 45.1. duRili an spirtuli duRili _ 1 qula.

45.2. naxSirorJangi _ 1 qula.

45.3. eTilis spirti _ 1 qula.

46. maqsimaluri _ 2 qula

TiToeuli sworad gacemuli pasuxi 1 qula.

47. maqsimaluri _ 3 qula

47. 1. epiTeluri qsovilis _ 1 qula.

47. 2. jirkvlovani epiTeliumi, jirkvlebi _ 1 qula.

47. 3. nebismieri sami jirkvali _ 1 qula.

I moswavle

0

0

1

1

II moswavle

1

1

0

0

blastula gastrula

3 1

48. maqsimaluri _ 2 qula

TiToeuli sworad Sevsebuli striqoni _ 1 qula.

49. maqsimaluri _ 2 qula

axsnaSi unda Candes, rom 16O izotopi, romelsac Seicavda wyali, aRmoCndeba Jangbadis molekulis SemadgenlobaSi _ 1 qula. xolo 18O izotopi, romelsac Seicavda naxSirorJangi, aRmoCndeba glukozis SemadgenlobaSi _ 1 qula. an: 6C18O2 + 6H2

16O → C6H1218O6 + 6 16O2 2 qula.

I striqoni

II striqoni