สมพนธบทของตวละครนางเอกในสอละครโทรทศน

กรณศกษา ละครโทรทศนเรอง แรงเงา

Intertextuality of the Main Actress in Thai TV Drama:

Case Study of Reang Ngao

สมพนธบทของตวละครนางเอกในสอละครโทรทศน

กรณศกษา ละครโทรทศนเรอง แรงเงา

Intertextuality of the Main Actress in Thai TV Drama:

Case Study of Reang Ngao

ลนน แสงพฒนะ

การคนควาอสระเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

นเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอสารเชงกลยทธ

มหาวทยาลยกรงเทพ

ปการศกษา 2557

©2558

ลนน แสงพฒนะ

สงวนลขสทธ

VAAUAUutu?rn?ylulag ilfi1aytu'tdsn:{rytYrI

.FAY I y ^ 4 | .|i 1 u

oqun tunl:nun?10a:y Lilua?uuu{1a{ n1:FInulm''lrJudnan:U

avAAJoautytFlftl6t9l:rJ141utufl a a1$12t1n1:a0a1:t{{naufl 6

r{or #rfiusuu'uorriravn:utranludoasnrlil:rryfld n:fi finu, avn:Tr:frfi dGor u:qlr

hU v

4?AU 6UU ttd.ty{g}tuv

{Ya d stnila1:il1tl4utouL9tu

rJa uo1a1:uvlu:nuluan firyintrf fadn,$) u{xt

(n :.frrgcgdnuni roundruv{n : )

yA,,tttu?t1alte

{ln,r, f,,,//tl,Y I t(ft a u nran:ror:ci n:.rYm:n: a'ltrJEm)

k#({d':anran:ror:ti er:.o::u'r ?lrfaw)

- dlr a

:o{oo n'}:u fi rJ 1 u?11 n 1 :U dU A A U: fTlnn 1 :n fuu9tu fury]fl ?yr u 1ff u

8 fruuruu zs58

ลนน แสงพฒนะ. ปรญญานเทศศาสตรมหาบณฑต สาชาวชาการสอสารเชงกลยทธ, กนยายน 2558,

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยกรงเทพ.

สมพนธบทของตวละครนางเอกในสอละครโทรทศน กรณศกษา ละครโทรทศนเรองแรงเงา

(100 หนา)

อาจารยทปรกษา: ดร.ธญญลกษณ เอนกจานงคพร

บทคดยอ

งานวจยเรอง สมพนธบทของตวละครนางเอกในสอละครโทรทศน กรณศกษา ละครโทรทศน

เรองแรงเงา มวตถประสงคเพอศกษาลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกในสอละครโทรทศน

เปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ผวจยใชวธการเลอกตวอยางแบบเจาะจง

(Purposive Sampling) ทาการเลอกละครโทรทศนจานวน 1 เรอง เปนกรณศกษา คอละครโทรทศน

เรองแรงเงาทผลตโดยบรษท บรอดคาซท ไทย เทเลวชน จากด ออกอากาศทางสถานโทรทศนชอง 3

ในป พ.ศ. 2544 และในป พ.ศ. 2555 โดยใชการวเคราะหตวบท (Textual Analysis) เปนเครองมอ

ในการเกบขอมล วเคราะหเนอหาของละครโทรทศนเรองแรงเงา ตามองคประกอบการเลาเรอง 6

ประการ ไดแก ตวละคร โครงเรอง แกนเรอง ฉาก สญลกษณพเศษ และความขดแยง เพอคนหาสม

พนธบทของตวละครนางเอก ซงอาศยแนวคดสมพนธบท แนวคดการเลาเรอง แนวคดสญวทยา

แนวคดเรองสตรนยม เปนแนวทางในการวเคราะห

ผลการวจยพบวา ลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกมทงการคงเดม (Convention)

ความแปลกใหม (Invention) การขยายความ (Extension) และการดดแปลง (Modification) โดยไม

พบลกษณะการตดทอน (Reduction) ปจจยทมอทธพลตอสมพนธบททพบ ไดแก ปจจยดานธรกจ

และการตลาด ปจจยดานดารานกแสดง ปจจยดานสงคมและคานยม

คาสาคญ: สมพนธบท, นางเอก, ละครโทรทศนไทย

Sangpattana, L. M.Com.Arts (Strategic Communications), September 2015,

Graduate School, Bangkok University.

Intertextuality of the Main Actress in Thai TV Drama: Case Study of Reang Ngao

(100 pp.)

Advisor: Tunyaluk Anekjumnongporn, Ph.D.

ABSTRACT

The aim of the research “Intertextuality of the main actress in Thai TV drama:

Case study of Reang Ngao” is to study the intertextuality of the main actress in Thai

TV drama. This research is the qualitative research. The researcher used a purposive

sampling to choose “Reang Ngao”, the Thai TV drama produced by Broadcast Thai

Television Co., Ltd., in 2001 and 2012 as a case study. The researcher employed the

textual analysis as a research tool to analyze the content of the TV drama according

to the Narrative concepts factors: characters, plot, themes, setting, special symbols

and conflict to find the main actress character’s intertextuality. In addition, the

researcher used the following concepts: Intertextuality, Semiology, Feminism to

analyze it.

The result of the research has shown that the intertextuality of the main

actress are conventional, new, extended and modified. The factors influencing the

intertextuality are business and marketing, actress, social and value factors.

Keywords: Intertextuality, Main Actress, Thai TV Drama

ฉ

กตตกรรมประกาศ

การคนควาอสระในครงน เปรยบประหนงการสรางสรรคละครโทรทศนเรองหนง ซงตอง

อาศยทงแรงกายและแรงใจของหลากหลายบคคลในการทาใหสาเรจลลวงไดดวยด เรมทความกรณา

จาก ดร.ธญญลกษณ เอนกจานงคพร อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ ซงกรณารบเปนทปรกษา

ผจดประกายความคด ใหความรและคาแนะนาทเปนประโยชน เปรยบดงผกากบททมเทตรวจทาน

แกไขขอบกพรองอยางไมเหนดเหนอยและเอาใจใส จนกระทงการคนควาอสระในครงนสาเรจสมบรณ

อยางสวยงาม รวมทงไดรบความกรณาจาก ผชวยศาตราจารย ดร.ภทรภร สงขปรชา ผรบเปน

ผเชยวชาญในการสอบวชาการคนควาอสระและใหคาแนะนาในการปรบปรงแกไขทเปนประโยชน

อยางยง รวมถงอาจารยทานอน ๆ ทถายทอดวชาความรใหแกผวจยตลอดการศกษาตงแตอดตจวบจน

ปจจบน ซงผวจยไดนาความรทไดรบเหลานนเปนแนวทางในการทาวจย ผวจยขอกราบขอบพระคณ

ทกทานเปนอยางสง มาไว ณ โอกาสน

ความสาเรจทงหมดนนยงเปนผลมาจากกาลงใจจากครอบครว ในทกครงทผวจยรสกตกอยใน

หลมพรางแหงความทอแท ครอบครวจะเปรยบเสมอนแสงสวางดงใหผวจยกลบมามกาลงใจอกครง

เสมอ ผวจยขอขอบพระคณคณพอคณแมทอยเคยงขาง เปนทพงทางใจ ดแลอยางหวงใย ใหการ

สนบสนนดานทนการศกษา ตลอดจนปลกฝงใหผวจยรกการอานและรกการเขยนตงแตเยาววย ทาให

ผวจยชนชอบทจะคนควาหาองคความรแปลกใหมจนนามาซงหวขอวจยในครงน ขอบคณเพอน ๆ ทก

คนทหยบยนมตรภาพ รบฟงปญหา ใหคาปลอบใจและใหความชวยเหลอซงกนและกนเสมอมาตลอด

ระยะเวลาอนยาวนาน เมอใดกตามทมเพอนคนใดคนหนงถามไถถงทกขสขหรอเอยใหกาลงใจ เมอนน

ผวจยจะรสกอบอนในหวใจทกครง

สดทายน ผวจยขอขอบคณหนงสอทกเลมตลอดกระบวนการวจย ตลอดจนผเขยนทกทานท

สรางสรรคหนงสอทใหความรและมประโยชนอยางยง ผวจยบอกกบตนเองเสมอวา หากไรซงความ

พยายามและความตงใจอยางแรงกลาของผวจย และหากปราศจากความกรณา ความชวยเหลอ และ

กาลงใจจากบคคลทงหมดทไดกลาวมาแลว การวจยเฉพาะบคคลในครงน ยอมไมสามารถสาเรจลลวง

โดยสมบรณอยางแนนอน

หากมคาชนชมหรอคณงามความดใด ๆ ทเกดขนจากงานวจยเฉพาะบคคลชนน ผวจยขอ

มอบเปนบญกศลสงเสรมใหทกทานประสบแตความสข

ลนน แสงพฒนะ

ช

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย ง บทคดยอภาษาองกฤษ จ กตตกรรมประกาศ ฉ สารบญตาราง ฌ สารบญภาพ ญ บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 ปญหาน าวจย 3 1.3 วตถประสงคการวจย 3 1.4 นยามศพทเฉพาะ 4 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 4

บทท 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ 2.1 แนวคดสมพนธบท (Intertextuality) 6 2.2 แนวคดการเลาเรอง (Narrative) 11 2.3 แนวคดสญวทยา (Semiology) 15 2.4 แนวคดเรองสตรนยม (Feminism) 18 2.5 ปจจยทมผลตอลกษณะสมพนธบทของละครโทรทศน 23 2.6 เรองยอละครโทรทศนเรองแรงเงา 27 2.7 กรอบแนวคดการวจย 31

บทท 3 ระเบยบวธวจย 3.1 ประชากรและตวอยาง 32 3.2 วธการเกบรวบรวมขอมล 33 3.3 เครองมอทใชในการวจย 34 3.4 การวเคราะหขอมล 34 3.5 น าเสนอผลการวจย 35

บทท 4 ผลการวจย 4.1 ผลการวเคราะหองคประกอบการเลาเรองของละครโทรทศนเรองแรงเงา 36 4.2 ลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงา 59

ในป พ.ศ. 2544 สละครเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555

ซ

สารบญ (ตอ) หนา

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ 5.1 สรปผลการวจย 86

5.2 อภปรายผล 88 5.3 ขอเสนอแนะ 95

บรรณานกรม 96 ประวตผเขยน 100 เอกสารขอตกลงวาดวยการอนญาตใหใชสทธในรายงานการคนควาอสระ

ฌ

สารบญตาราง หนา

ตารางท 3.1: แสดงลกษณะสมพนธบทละครโทรทศนเรองแรงเงา ทออกอากาศ 34 ในป พ.ศ. 2544 สละครโทรทศนเรองแรงเงา ทออกอากาศในป พ.ศ. 2555

ตารางท 4.1: แสดงการเปรยบเทยบลกษณะตวละคร “มนนทร” ในป พ.ศ. 2544 59 และป พ.ศ. 2555

ตารางท 4.2: แสดงการเปรยบเทยบลกษณะตวละคร “มตตา” ในป พ.ศ. 2544 60 และป พ.ศ. 2555

ตารางท 4.3: แสดงการเปรยบเทยบลกษณะตวละคร “วกจ” ในป พ.ศ. 2544 60 และป พ.ศ. 2555

ตารางท 4.4: แสดงการเปรยบเทยบลกษณะตวละคร “เจนภพ” ในป พ.ศ. 2544 61 และป พ.ศ. 2555

ตารางท 4.5: แสดงการเปรยบเทยบลกษณะตวละคร “นพนภา” ในป พ.ศ. 2544 61 และป พ.ศ. 2555

ตารางท 4.6: แสดงการเปรยบเทยบโครงเรองของละครโทรทศนเรองแรงเงา ระหวาง 62 ป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555

ตารางท 4.7: แสดงการเปรยบเทยบแกนเรองของละครโทรทศนเรองแรงเงา ระหวาง 63 ป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555

ตารางท 4.8: แสดงการเปรยบเทยบฉากของละครโทรทศนเรองแรงเงา ระหวาง 64 ป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555

ตารางท 4.9: แสดงการเปรยบเทยบสญลกษณพเศษในละครโทรทศนเรองแรงเงา 65 ระหวางป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555

ตารางท 4.10: แสดงการเปรยบเทยบความขดแยงในละครโทรทศนเรองแรงเงา 66 ระหวางป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555

ตารางท 4.11: ตารางแสดงลกษณะสมพนธบทละครโทรทศนเรองแรงเงาทออกอากาศ 68 ในป พ.ศ. 2544 สละครโทรทศนเรองแรงเงาทออกอากาศในป พ.ศ. 2555

ญ

สารบญภาพ หนา

ภาพท 2.1: ละครโทรทศนเรองแรงเงา ป พ.ศ. 2544 27 ภาพท 2.2: ละครโทรทศนเรองแรงเงา ป พ.ศ. 2555 28 ภาพท 2.3: กรอบแนวคดการวจย 31 ภาพท 4.1: ตวละครมนนทร จงประเสรฐ ป พ.ศ. 2544 37 ภาพท 4.2: ตวละครมตตา จงประเสรฐ ป พ.ศ. 2544 38 ภาพท 4.3: ตวละครวกจ อภบาลบดนทร ป พ.ศ. 2544 39 ภาพท 4.4: ตวละครเจนภพ อภบาลบดนทร ป พ.ศ. 2544 40 ภาพท 4.5: ตวละครนพนภา อภบาลบดนทร ป พ.ศ. 2544 41 ภาพท 4.6: ตวละครมนนทร จงสวสด ป พ.ศ. 2555 48 ภาพท 4.7: ตวละครมตตา จงสวสด ป พ.ศ. 2555 49 ภาพท 4.8: ตวละครวกจ อภบาลบดนทร ป พ.ศ. 2555 50 ภาพท 4.9: ตวละครเจนภพ อภบาลบดนทร ป พ.ศ. 2555 51 ภาพท 4.10: ตวละครนพนภา อภบาลบดนทร ป พ.ศ. 2555 52

บทท 1

บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ในจานวนสอมวลชน (Mass Media) ทมอยหลากหลายประเภท สอโทรทศน (Television)

เปนสอสารมวลชนประเภทหนงทมบทบาทและอทธพลอยางมากมาย เนองจากเปนสงทซมซบใน

ชวตประจาวนของมนษยอยตลอดเวลา และเปนสอทมเอกลกษณเฉพาะตวทแตกตางจากสออน ๆ ทง

ในแงของการเขาถง เศรษฐกจ และคณภาพทสามารถโนมนาวไดดกวาสออน ๆ (กาญจนา แกวเทพ,

2547) นอกจากนน สอโทรทศนจดไดวาเปนสอทมบทบาทอยางมากในการเปนชองทางการสอสาร

และเปนตวกลางในการถายทอดความร ความเขาใจเรองตาง ๆ แกคนในสงคม

“ละครโทรทศน” จดวาเปนรายการทางสอโทรทศนรายการหนงทไดรบความนยมอยางมาก

จากทกเพศทกวย และเปนรปแบบความบนเทงทางโทรทศนทอยคกบสงคมไทยมาอยางยาวนาน โดย

มลกษณะเปนความบนเทงแบบเลาเรอง (Narrative Form) นาเสนอเปนตอน ๆ เรองราวทนามา

เสนอมกจะนาบางสวนของชวตจรงมาแสดง ชวยใหผชมไดปลดปลอยอารมณผานการกระทาของตว

ละคร (Singhal & Rogers, 1999 อางใน กาญจนา แกวเทพ, 2545) และถงแมวาละครโทรทศนจะ

ทาหนาทหลกในการใหความบนเทงแลว ยงถอวา ละครโทรทศนเปน “โลกแหงสญญะ” ทมสวนใน

การถายทอดและผลตซาความหมายบางอยางใหคนในสงคมในเรองของความคด ทศนคต ความเชอ

คานยม และยงมบทบาทในการตอกยาอดมการณกระแสหลกของสงคม เชน อดมการณชนชน หรอ

อดมการณเพศสภาพ (Gender Ideology) ผานเนอหาตาง ๆ ดวยการสรางเหตการณ สถานท ตว

ละคร ใหเปนองคประกอบในการดาเนนเรองทกาหนดขน จนกลายเปน “อตสาหกรรมการสราง

วฒนธรรม” (Mass Culture Industry) ทถกถายทอดและผลตซาอยตลอดเวลา ดงท ระววรรณ

ประกอบผล (2530 อางใน กาญจนา แกวเทพ, 2535, หนา 2-3) กลาววา “แททจรงแลวสอมวลชน

มสมพนธภาพแบบ 2 ทางกบสงคมและความเปนจรง สมพนธภาพแรกคอ การสะทอนสงทมอยและ

เปนอย สมพนธภาพหลงคอ การสรางภาพแหงความเปนจรงของสงคมขนมาใหม”

นอกจากนน กาญจนา แกวเทพ (2544) กลาวไวเกยวกบประเดนนวา โลกทแวดลอมรอบตว

บคคลมอย 2 โลก คอโลกทางกายภาพทเกดขนตามธรรมชาต ไดแก วตถ บคคล บรรยากาศ และอก

โลกหนงคอ โลกแหงความเปนจรงทางสงคม (Social Reality) หรอโลกแหงสญลกษณ (Symbolic

Environment) ซงเกดจากการทางานของสถาบนตาง ๆ ทางสงคม เชน สอละครโทรทศน เปนแหลง

สาคญของการใหคานยามแกสงคม สรางภาพลกษณ (Image) คานยม (Value) ของปจเจกบคคล

กลม และสงคมตาง ๆ รวมทงเปนบรรทดฐานสาหรบการตดสน (Normative Judgement) เชน

2

สงคมใชอะไรเปนเกณฑบรรทดฐานในการตดสนใจวา สงทพระเอกนางเอกกระทาในละครโทรทศน

เปนสงทถกตองหรอไม เปนตน

ในความเปนจรงแลว ขนตอนของการผลตละครโทรทศนนนมความซบซอนของกระบวนการ

สรางความหมายมาก ไมวาจะเปนบทละคร การใชมมกลอง บทสนทนา ฉาก เครองแตงตวและการ

แตงหนา (ชนฤด วชรเดชะ, 2539) เปนปจจยททาใหละครโทรทศนสามารถทจะสอดแทรกอดมการณ

ตาง ๆ แฝงเขาไปกบความบนเทง ซงทาหนาทเปนกระบวนการทสอนใหรถงการปฏบตตวในสงคม

และเปนเสมอนตวแทนในการบอกสมาชกในสงคมใหรถงเปาหมาย คานยม บทบาทของสงคมโดยวธ

ทางออม ผชมโทรทศนจงเรยนรสงเหลานโดยไมรตว (จรนทร เลศจระประเสรฐ, 2535)

จากทกลาวขางตนวา ละครโทรทศนอยในวงเวยนของการผลตซา หรอการหมนเวยนนาเอา

ละครโทรทศนเรองเดม ๆ มาสรางใหม (Remake) โดยละครโทรทศนทมกจะไดรบคดเลอกมาผลตซา

ใหมน มกจะเปนละครทไดรบความนยมจากผชมอยางสง ดงเชน เรองแรงเงา ของทางสถานโทรทศน

ชอง 3 ซงสรางเปนละครโทรทศนทงหมด 3 ครง ครงท 1 ในป พ.ศ. 2531 ครงท 2 ในป พ.ศ. 2544

และครงท 3 ในป พ.ศ. 2555 ชองวางความสมพนธของตวบทในการผลตซานเองทเรยกวา “สมพนธ

บท” (Intertextuality) ระหวางตวบทตนทางและตวบทปลายทาง ซงจะมสวนทงท “เปนขนบ

เหมอนเดม” (Convention) เชน เนอเรองแบบเดม ฉากแบบเดม บทสนทนาแบบเดม และมทงสวนท

เปน “ความแปลกใหม” (Invention) เชน ตวแสดงคนใหม บคลกของตวละครทเปลยนไปจากเดม

(กาญจนา แกวเทพ, 2553) หรอ มการขยายความเพมเตมเนอหา (Extension) การตดทอน

(Reduction) และการดดแปลง (Modification) จากตวบทเดม

ในกรณของตวละครหญงแหงโลกละครโทรทศน เราคงปฏเสธไมไดวาบทบาทของตวละคร

“นางเอก” มกเปนหวใจสาคญททาใหละครโทรทศนมความนาสนใจ และเปนตวละครสาคญตวละคร

หนงทอยในสายโซของสมพนธบท (Intertextuality) จากการผลตซาเชนกน และยงทาหนาทสะทอน

ภาพลกษณ สถานภาพ สทธ และทาทในการแสดงออกของผหญงในบรรทดฐานของสงคม (Social

Norms) ตามบรบททางดานวฒนธรรมและคานยมในสมยนน ๆ ตามความคด ความเชอ และความร

ความเขาใจของคนในสงคมได

เปนทนาสงเกตวา นบแตอดตมาเราจะเหนวาคนสวนใหญมกมองภาพของ “นางเอก” วา

จะตองเปนตวละครทมความออนแอ ไมมความสามรถตอสกบนางรายได ตองใหพระเอกปกปอง เนอง

ดวยภายใตกรอบและบรบทของสงคมไทยนน ไดรบการปลกฝงมาวา เพศหญงควรมความเปนกลสตร

และเพศชายเปนเพศทตองมความเขมแขง เพอปกปองเพศหญงซงเปนเพศทออนแอกวาได ซงเปนท

แนนอนวา เมอเวลาผานไป บรบทตาง ๆ ในสงคมกทาใหภาพตาง ๆ นนเปลยนแปลงตามไปดวย

ตวอยางเชน กรณของนางเอกในละครโทรทศนของไทย ตวบทภาพลกษณไดมการปรบเปลยนไปอยาง

มากมาย จากนางเอกทภาพลกษณเรยบรอย ออนหวาน ไมทนโลก ไมสคน โดนนางรายรงแก ตอมา

3

เปนนางเอกทมความมนใจในตวเอง ฉลาดหลกแหลม ทางานเกง ทนคนมากขน ตอมากเปน ภาพของ

นางเอกทตอสกบนางรายเพอแยงชงพระเอก ดงท งานวจยของ จารภา พานชภกด (2549) พบวา

ภาพตวแทนผหญงในละครโทรทศนมลกษณะทเปนพลวตอย ถงแมวาจะถกนาเสนอวนเวยนอยกบ

ความเปนกลสตร แตในขณะเดยวกนกพบลกษณะทเปลยนแปลงไปทละนอย เชน ละครเรองคนละ

โลก ทนางเอกแตงงานใหมกบพระเอกได (ปกตสงคมไทยไมยอมรบการแตงงานใหม) หรอ ละครเรอง

สามตตรา ทนางเอกแตงงานใหมหลายครง เรยกไดวาเกดการเปลยนแปลงการนาเสนอภาพของผหญง

ซงอาจปรากฏออกมาในโครงเรอง บทพดหรอการแตงกาย นอกจากนน หทยรตน อมตวณช ผจด

ละครของคายละครไท ใหความเหนวา “นางเอกเดยวน ถาออนแอไปซะทกอยาง คนดจะราคาญ

ดงนน เมอโลกเปลยนแปลงไป ผหญงเปลยนแปรไป ละครกตองทาออกมาใหกลมกลนกบยคสมยและ

ความเปลยนไปนน นางเอกทนาสงสาร จงจาตองปรบบทบาทใหใกลเคยงหญงสาวในโลกความ

จรง” (“โลกอยยากขนทกวน”, 2556)

โดยผวจยมความสนใจทจะนาละครโทรทศนเรอง "แรงเงา" มาศกษาเปนกรณศกษา

เนองจากเปนเรองทมเนอหาทนาสนใจ ทงยงมการผลตซาเปนละครโทรทศนหลายครง ซงแตละครงก

ไดรบคะแนนความนยมจากผชมอยางมาก ตวละครนางเอกในเรองแรงเงากปรากฏบทบาททนาสนใจ

เปนแกนสาคญของเรอง และมผลตอเนอเรองหลกเปนอยางมากตลอดทงเรอง นอกจากนน อรโณชา

ภาณพนธ ผจดละครโทรทศนเรองแรงเงา ของคายบรอดคาทซ ยงกลาวไววา “แรงเงาเวอรชน 2012

น เปนโจทยทยากมากของละครรเมค เพราะเราไมตองการทาใหเหมอนเวอรชนกอน แตอยากทาให

ดกวาเดม ยงยคสมยเปลยนไป บรบทตาง ๆ ของละครกตองเปลยนตาม รวมถงบทละครทคนเขยน

หยบคาแรคเตอรและเหตการณปจจบนมาผสมผสานไดอยางลงตว” ดงนน หวขอ “สมพนธบทของตว

ละครนางเอกในสอละครโทรทศน” จงเปนหวขอทนาสนใจ เพอสะทอนใหเหนถงสมพนธบทของ

นางเอกในการผลตซาในแตละครง วาภาพของนางเอกไดเปลยนไปตามบรบทตาง ๆ ของสงคมหรอไม

อยางไร และปจจยใดบางทมผลตอสมพนธบทนน

1.2 ปญหานาวจย

1.2.1 ลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกในสอละครโทรทศนเรองแรงเงาเปนอยางไร

1.2.2 ปจจยใดบางทมอทธพลตอลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกในสอละคร

โทรทศนเรองแรงเงา

1.3 วตถประสงคการวจย

เพอศกษาลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกในสอละครโทรทศนเรองแรงเงา

4

1.4 นยามศพทเฉพาะ

ละครโทรทศน หมายถง รายการโทรทศนทนาเสนอเรองราวทดาเนนตดตอกนไปหลาย

ตอน โดยใชผแสดงชดเดยวกนตลอด ออกอากาศเปนประจาทกสปดาหในวนและเวลาเดยวกน โดย

ละครโทรทศนในงานวจยชนน ไดแก ละครเรองแรงเงาทออกอากาศในป พ.ศ. 2544 และละครเรอง

แรงเงาทออกอากาศในป พ.ศ. 2555

นางเอก หมายถง ตวละครหญงทเปนตวละครหลกในการดาเนนเรองในละครโทรทศน มก

เปนตวละครหญงทมบทบาทสาคญตอโครงเรองหลก ในกรณศกษาเรองแรงเงา มนางเอกคอ

“มนนทร จงสวสด” (ในป พ.ศ. 2544 รบบทโดย คณแอน ทองประสม และในป พ.ศ. 2555 รบบท

โดย คณเจน เทยนโพธสวรรณ)

การเลาเรอง หมายถง รปแบบการนาเสนอ หรอบอกเลาเรองราวโดยใชองคประกอบการ

เลาเรอง ไดแก ตวละคร โครงเรอง แกนเรอง ฉาก สญลกษณพเศษ และความขดแยง เพอใหเขาใจ

เรองราวและความหมายในละครโทรทศนเรองแรงเงา

สมพนธบท หมายถง กระบวนการถายโยงเนอหาและความหมายในตวบทเดมทมอยแลวคอ

ละครเรองแรงเงาในป 2544 ไปสละครเรองแรงเงาในป 2555 ซงเปนตวบทใหม โดยมรปแบบการ

ปรบเปลยนตวบท คอความคงเดม (Convention) ความแปลกใหม (Invention) การขยายความ

(Extension) การตดทอน (Reduction) และการดดแปลง (Modification)

ตวบทตนทาง หมายถง ละครโทรทศนเรองแรงเงาทออกอากาศในป พ.ศ. 2544

ตวบทปลายทาง หมายถง ละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 ซงเปนตวบท (Text)

ในสอทเปนจดสนสดในกระบวนการถายโยงเนอหาในสมพนธบท

ปจจยทมอทธพลตอสมพนธบท หมายถง ปจจยทสงผลกระทบตอการเชอมโยงเนอหาจาก

ตวบทตนทางคอละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2544 และตวบทปลายทางคอละครโทรทศน

เรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 ซงปจจยดงกลาวประกอบดวย

1) ปจจยดานธรกจและการตลาด ไดแก ผจดละครโทรทศน ระดบความนยม (Rating)

ดารานกแสดง

2) ปจจยดานสงคม ไดแก วฒนธรรม และคานยม

1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.5.1 งานวจยชนนเปนการศกษาถงสมพนธบทของตวละครนางเอกในละครโทรทศน ซง

สามารถสะทอนใหเหนถงคณลกษณะของตวละครนางเอกและประเดนทางเพศสภาพในบรบทของ

สงคมไทยในชวงเวลาหนง ๆ ผลของการวจยทาใหเขาใจถงภาพลกษณและลกษณะของผหญงทสอ

5

ละครโทรทศนนามาสอสารในแตละยคสมยอยางชดเจน ตลอดจนทราบถงปจจยทมอทธพลตอการ

เชอมโยงเนอหาในการผลตซาในบรบททแตกตางกน

1.5.2 ผผลตละครโทรทศนสามารถนาผลการวจยมาพฒนาภาพลกษณของตวละครนางเอก

ในรปแบบตาง ๆ ใหสอดคลองเหมาะสมกบการเปลยนแปลงของสงคมในประเดนดานบทบาทและ

คานยมทางเพศในสอ และสงเสรมสถานภาพบทบาทของสตรในละครโทรทศน ใหมความเหมาะสม

กบสภาพสงคมและยคสมย

1.5.3 ผลของการศกษาวจยครงน จะชวยขยายวธการศกษาสอสารมวลชนในประเดนท

เกยวกบผหญง ซงจะเปนประโยชนตอวงการวทยโทรทศน นเทศศาสตร และสงคมศาสตร

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

งานวจยเรอง สมพนธบทของตวละครนางเอกในสอละครโทรทศน กรณศกษา ละครโทรทศน

เรองแรงเงา ไดอาศยแนวคดและทฤษฎ ทใชเปนแนวทางสาหรบการศกษา ดงน

2.1 แนวคดสมพนธบท (Intertextuality)

2.2 แนวคดการเลาเรอง (Narrative)

2.3 แนวคดสญวทยา (Semiology)

2.4 แนวคดเรองสตรนยม (Feminism)

2.5 ปจจยทมผลตอลกษณะสมพนธบทของละครโทรทศน

2.6 เรองยอละครโทรทศนเรองแรงเงา

2.1 แนวคดสมพนธบท (Intertextuality)

คาวา “Intertextuality” ถอกาเนดขนมาในชวงป ค.ศ. 1960 โดยนกวชาการชาวบลแกเรย

นาม Kristeva (1980 อางใน Simandan, 2010) ไดกลาวไววา ตวบท (Text) ใด ๆ กตาม ลวนเปน

การดดซมและดดแปลงมาจากอกตวบทอน ๆ ซงความหมายของตวบทจะไมหยดนงอยทความหมาย

เดยว แตจะมความสมพนธเชอมโยงกบกระบวนการทางสงคมและวฒนธรรมในการใหความหมาย

เมอมการนาคานมาใชในวงวชาการภาษาไทย จงมการแปลคาวา “Intertextuality” ออกมาใชเปน

ภาษาไทยมากมาย เชน การเชอมโยงเนอหา การถายโยงเนอหา การถายโยงขาว สมพนธบท

สหบท ฯลฯ (กาญจนา แกวเทพ, 2553)

สมพนธบทเปนการสรางตวบทใหมตวบทหนง โดยใชวตถดบจากตวบทเดมทมอยแลว

(Berger, 1992 อางใน กาญจนา แกวเทพ, 2553) ซงสมพนธบทเปนเรองของ “ทวาง” ทอย

“ระหวาง” ตวบทตาง ๆ มากกวาจะเปนเรอง “ในตวบท” เอง (Fiske, 1987) ทวางทเกดขนนน

เกดขนมาจากการสรางตวบทใหม โดยหยบยกหรอใชวตถดบจากตวบทเดม สมพนธบทจงมความ

เกยวของกบกระบวนการหมนเวยนและแลกเปลยนความหมาย

จากความหมายขางตน สามารถกลาวโดยสรปไดวา สมพนธบท คอ ความสมพนธระหวางตว

บท หรอทวางระหวางตวบทในกระบวนการสรางความหมายของตวบทหนงทเปนตวบทใหม โดย

อาศยการอางองหรอหยบยม “ความหมาย” จากตวบทเดมทมอยแลวมาใชเปนวตถดบรวมในการ

สรางตวบทใหมดวย

ทงน Kristeva (1980) ไดรบอทธพลทางความคดมาจากนกคด 2 ทาน คอ Saussure

(1857, 1913) และ Bakhtin (1895, 1975) โดยการผสมผสาน 2 แนวความคดเขาดวยกน ทศนะ

7

ของ Saussure จะใหความสาคญกบระบบของสญวทยา (Semiology) ทหมายรวมถง “ทกสงทก

อยาง” ทง ตวอกษร ภาพ สถานท วตถ เมอสงนนมความหมายมากไปกวาตวมนเอง เชน การสวม

แหวนทนวนางขางซายหมายถงการแตงงานแลว โดยทสญญะตาง ๆ นนจะตองอางองซงกนและกน

จงจะเกดเปนความหมายขนมาได เชน “เขาเปนผชายทสงมาก” จะยงไมมความหมายอะไรเกดขน

เลย จนกวาจะนา “ความสง” นนไปอางองกบ “ความสงของผชายอน ๆ” ซงหากวางเทยบกบชายท

เตยกวา กจะถอวาสง แตหากวางเทยบกบชายทสงกวา กจะถอวาเตยไปทนท เปนตน จากแนวคด

พนฐานของโซซร ไดขยายไปถงหนวยของ “ตวบท” ดวยเชนเดยวกนวา ตวบทหนงกยอมตองอางอง

อกตวบทหนงอยเสมอ ซงหมายความวาความสมพนธระหวางตวบทนน เรยกวา “สมพนธบท” นนเอง

ในขณะททางดานทศนะของนกภาษาศาสตรนามวา Bakhtin (1987 อางใน กาญจนา

แกวเทพ, 2553) นน เสนอวา ตวบทตาง ๆ ในโลกทกวนน ไดหนไปอางองและเชอมโยงซงกนและกน

โดยทไมมอะไรทเปนของใหมจรง ๆ แลว การผลตตวบทใหม ๆ จงเปนเพยงการหยบยมเอาตวบท

เกา ๆ มารอยเรยงในแบบใหมเทานน ดงนน ผผลตงานสอสารในปจจบนไมจาเปนตองผลต

(Produce) อะไรขนมาใหม แตจะทาหนาทเพยงรวบรวมผลงานเกา ๆ เพอนามาประกอบขนมาใหม

เทานน

สาหรบกลวธในการถายโยงระหวางตวบทนน สามารถแบงมตการวดได 2 แบบ ไดแก

1) การวดในเชงปรมาณ คอการเปรยบเทยบระหวางตวบทแรกกบตวบทหลงวามการเพมเตม

ตดทอน หรอลดทอนลงไปมากนอยเพยงใด

2) การวดในเชงคณภาพ คอ การเชอมโยงระหวางตวบทแรกและตวบทหลงอาจเปนไปตาม

ลกษณะใดลกษณะหนง ดงตอไปน

- มการซอนเรนวาเปนการเชอมโยงความหมายแบบครง ๆ กลาง ๆ

- มการซอนเรนไวทงหมดจนเกอบมองไมรวาตวบทนนมสายสมพนธกน

- ผผลตจะกงตงใจวาจะหยบยมองคประกอบจากตวบทแรกมาผลตซา

- ผผลตไมตงใจทจะหยบยมจากตวบทเกามาใช

- ผผลตรตววานาของเกามาใช แตตงใจปดบง

- ผผลตนาของเกามาดดแปลงแกไข

- มการนามาตควาใหมอยางตงใจ

แนวคดของ Saussure และ Bakhtin (1987) จะเนนไปทกรณศกษาดานวรรณกรรมเปน

สวนใหญ แตเมอนาหลกสมพนธบทมาใชนน Kristeva (1980) ไดขยายแนวคดมาวเคราะหผลงานของ

สอมวลชนประเภทตาง ๆ เชน ตวละคร วธการเลาเรอง ภาพ ซงลวนเปนสญญะพนฐานของผลงาน

ดานสอมวลชน โดยยงยดหลกการอางองซงกนและกนระหวางตวบทของบคทนเอาไว เชน หลกเกณฑ

ในการเลอก “ความสงของพระเอก” ในละครโทรทศน จะขนอยกบ “ความสงของนางเอก” เปนตน

8

ในวงวชาการเกยวกบสมพนธบทนน นพพร ประชากล (2543 อางใน กาญจนา แกวเทพ,

2553) เปนผเรยกตวบทแรกวา “ตวบทตนทาง” และเรยกตวบททถกสรางมาจากตวบทแรกวา “ตว

บทปลายทาง” และยงเสนอแนวทางในหารวเคราะหเปรยบเทยบตวบททงสองทงในเชงปรมาณและ

คณภาพวา มอะไรเพมเตมเขามา มอะไรทถกดดแปลงไป เพราะอะไร ทาไม และอยางไร สามารถทา

ไดโดยอาศยหลกการพจารณา ดงน

1) การขยายความ (Extension) หมายความวา ตวบทปลายทางไดมการเพมเตมเนอหาอะไร

ทตวบทตนทางไมม มเหตผลอะไของการเพมเตม สวนทเพมเตมเขามามความสมพนธกบตวบทเดม

อยางไร และการขยายความนนสงผลทาใหความหมายทงหมดเปลยนแปลงไปหรอไม

2) การตดทอน (Reduction) หมายความวา ตวบทปลายทางมการตดทอนเนอหาอะไรจาก

ตวบทตนทางไปบาง ตดทอนเพราะเหตใด และการตดทอนนนสงผลถงความหมายของตวบทหรอไม

3) การดดแปลง (Modification) หมายความวา ตวบทปลายทางมการดดแปลงเนอหาอะไร

ไปจากตวบทตนทาง จนทาใหตวบทตนทางมรปลกษณแตกตางไปจากเดม

นอกจากนน Fiske (1987) ยงไดจาแนกประเภทของสมพนธบทออกเปนสองประเภทใหญ ๆ

ไดแก

1) สมพนธบทแนวดง (Vertical Intertextuality) เปนความสมพนธระหวางตวบทปฐมภม

เชนรายการโทรทศน ภาพยนตร กบตวบทอน ๆ ทแตกตางออกไปโดยมการอางองอยางชดเจนใน

ระดบทตยภม เชน คอลมนวจารณภาพยนตร สวนในระดบตตยภม เชน ความคดเหนของผอานทมตอ

บทวจารณดงกลาว

2) สมพนธบทแนวนอน (Horizontal Intertextuality) เปนความสมพนธระหวางตวบท

ปฐมภมดวยกน (Primary Text) ไดแก ระหวางฝายผสง หรอผผลตดวยกน ทจะหยบยมสวนประกอบ

ตาง ๆ ของตวบท เชน การถายโยงระหวางตวละคร นกแสดง เนอหา ฯลฯ

ทงน บทบาทหนาทของสมพนธบทนนสามารถพจารณาไดจากหลายแงมม ทงแงมมทเปน

กลาง แงมมของผผลต และแงมมของผรบสาร (กาญจนา แกวเทพ, 2553) ดงตอไปน

1) บทบาทหนาทของสมพนธบทในเชงปรมาณ เปนผลสบเนองทมองเหนไดชดเจนและงาย

ทสด กลาวคอ สมพนธบทนน (โดยเฉพาะในเชงแนวนอน) จะทาใหเนอหา/ ความหมายของตวบทตน

ทางนนมความแพรหลายมากยงขน ตวอยางเชน การนาบทประพนธในภาษาองกฤษมาสรางเปน

ภาพยนตร กทาใหผชมชาวไทยไดมโอกาสเขาถงไดมากขน และในลกษณะเดยวกนกบปรากฏการณ

“ศลปะตางสองทางใหแกกน” ตวอยางเชน หากผชมไดด “ละครโทรทศน” (ตวบทปลายทาง) ท

นาเอา “บทประพนธนวนยาย” (ตวบทตนทาง) เลมใดไปแสดง ผชมกจะพยายามหานวนยายเรองนน

มาอาน ซงนบวาเปนการเผยแพรตวบทตนทางใหกวางขวางมากขน โดยอาศยตวบทปลายทางเปน

“สะพาน”

9

2) บทบาทหนาทของสมพนธบทในเชงคณภาพ จะมรปแบบทหลากหลายกวาเชงปรมาณ

เชน การสรางตวบททสองอาจจะทาใหเนอหา ความหมายในตวบททสองมความชดเจน มคณภาพ

ดกวาตวบทแรก เชน การสรางภาพยนตรททาไดดกวาบทประพนธในนวนยาย หรอการสรางตวบท

หลง ๆ อาจจะมคณภาพทตกตาลงไปเรอย ๆ ตวอยางเชน จากนวนยาย สหนงสอรวมบทละครใน

หนงสอพมพเลมละ 25 บาท

3) บทบาทหนาทของสมพนธบทจากมมมองของผสงสาร Butler (1994) ไดหยบยกกรณของ

ผสงสารทเปน “ดารา” (Star) มาวเคราะหบทบาทหนาทของสมพนธบททมตอ “ดารา” เปนการ

เฉพาะ บทเลอรมความเหนวา “ดารา” มใชผทปรากฏตวอยในละคร/ ภาพยนตร/ การรองเพลง

ฯลฯ เทานน หากทวาจะไปปรากฏตวตามรายการอน ๆ ซงมบทบาทหนาทพเศษของกระบวนการ

สรางความเปนดาราทบทเลอรประมวลเอาไว 4 บทบาทหลก ๆ ดงน

3.1) ตวบททชวยสงเสรม/ สนบสนน/ โปรโมทดารา (Pro-motional Text) เปนตว

บททสรางโดยตวดาราเองหรอตนสงกด เนอหาของตวบทจะเปนขอมลตาง ๆ เกยวกบตวดารา ความ

คดเหนของดาราตอผลงานทกาลงจะนาเสนอ การไปปรากฏตวในรายการตาง ๆ ของโทรทศน หนาท

สาคญของตวบทเหลานคอการกอรปของการรบรและความคดเหนทผชมจะมตอดาราผนน

3.2) ตวบททชวยใหดาราเปนทรจกอยางกวางขวาง (Publicity) ตวอยางของตวบท

ประเภทน เชน รายการซบซบเกยวกบความประพฤตของดารา การนาภาพหลดของดารามาเผยแพร

การใหสมภาษณทดาราควบคมไมได ขาวการตดยาเสพตดหรอการพนนของดาราชาย เปนตน

3.3) การนาเสนอตวดาราในหลาย ๆ ตวบท ในสอโทรทศนมลกษณะพเศษคอม

รายการมากมาย หลากหลายประเภท จงเปนชองทางใหดาราไดนาเสนอตวเองในหลาย ๆ รายการ

หลาย ๆ ตวบท ซงในแตละตวบทนนอาจจะตองการ “ความหมายของตวดารา” ซงมทงความหมายท

สอดคลองกน และความหมายทขดแยงกน

3.4) บทวจารณ Butler (1994) ตงขอสงเกตวา บทวจารณของสอแตละประเภทจะ

มความสาคญตอตวบทตนทางไมเทากน ในขณะทคอลมนวจารณโทรทศนนนจะมผลกระทบตอ

รายการโทรทศนไมมากนก แตทวาคอลมนวจารณภาพยนตรกลบมบทบาทสาคญตอตวบทตนทาง

อยางมาก ซงทาหนาทคลายกบการประเมนคณคาของภาพยนตรเรองนน

4) บทบาทหนาทเชงเศรษฐกจของสมพนธบท บทบาทหนาทในเชงนมแนวคดยอยอย 2

ประการ แนวคดแรกเปนปรากฏการณทมการหมนเวยนนาเอาละครโทรทศนเรองเดม ๆ มาสรางใหม

(Remake) อกครงหนง โดยมทมผสรางรายใหม (หรออาจจะเปนรายเดม) มผแสดงรายใหม ละคร

โทรทศนทมกจะไดรบคดเลอกมาผลตซาใหมน มกจะเปนละครทไดรบความนยมชนชอบจากผชม

มาแลว ในกรณของละครไทย เชน เรองคกรรม บานทรายทอง ดาวพระศกร เปนตน ซงกระบวนการ

ผลตซาในลกษณะ “Remake” นน มกจะเกดขนกบสอประเภท เรองแตง (Fiction) เชน นวนยาย

10

ภาพยนตร ละครโทรทศน เพลง การตน โดยทการสรางตวบทใหมจากตวบทเดมนนจะมสวนทงท

“เปนขนบเหมอนเดม” (Convention) เชนเนอเรองแบบเดม ฉากแบบเดม บทสนทนาแบบเดม เปน

ตน และมทงสวนทเปน “ความแปลกใหม” (Invention) เชน ตวแสดงคนใหม บคลกของตวละครท

เปลยนไปจากเดม เปนตน

ดงเชนงานวจยของ ปยะพมพ สมตดลก (2541) ซงวเคราะหลกษณะสมพนธบทระหวางสอง

สอในเรองทรายสเพลงและยามเมอลมพดหวน แนวคดทผวจยเอามาใชคอแนวคดสมพนธบทรวมกบ

แนวคดการเลาเรองมาเปนเกณฑในการวเคราะหสมพนธบททเกดขน โดยการเปรยบเทยบระหวางตว

บทตนทางและตวบทปลายทาง ผลการวจยพบวา มการเชอมโยงเนอหา ระหวางนวนยายและละคร

โทรทศน เชน การสรางแนวคดและภาพ การเลาเรอง ตวละครและการสรางตวละคร และรปแบบ

โครงสรางของนวนยายและละครโทรทศน ซงแบงรปแบบการเชอมโยงได คอลกษณะทเปนจดรวม

(Convention) และลกษณะทถกสรางสรรคขนใหม (Invention) โดยมปจจยทสงผลกระทบ ไดแก

ธรรมชาตของสอ ระบบการสรางดารา (Stardom) และความแตกตางของประเภทรายการ (Genre)

5) บทบาทหนาทของสมพนธบทจากมมมองผรบสาร สาหรบบทบาทหนาททพนฐานทสด

ของสมพนธบทจากมมมองของผรบสาร กคอ สมพนธบทนนไดชวย “สรางเสนทางลด” (Shortcut)

ในเรอง “การสรางความเขาใจความหมาย” อยางมาก หากนาตวละครจากตวบทเดม เชน “แมนาค”

มาสรางในตวบทใหมคอโฆษณา ผชมจงสามารถเขาใจความหมายของเรองราวในตวบทใหมภายใน

ระยะเวลาสน ๆ เชน เขาใจวาแมนาคตองมายนรอคอยพมากสาม เปนตน เนองจากผชมได “ถายโอน

ความหมาย” ของตวละครจากตวบทเดมทรจกอยแลว มาใชในการตความในตวบทใหม

จากทกลาวขางตนวาสมพนธบทหรอชองวางระหวางตวบทยอมมสวนทคงเดมและสวนท

เปลยนแปลงไปจากตวบทเดม ผลงานวจยของ อมาพร มะโรณย (2551) เรอง สมพนธบทของการเลา

เรองในสอการตน ละครโทรทศนและนวนยายเรองเรองดงดวงหฤทยและเรอง Fill House สะดดรกท

พกใจ โดยเปนการศกษาวเคราะหลกษณะสมพนธบทของการเลาเรองเพอเปรยบเทยบสมพนธบทและ

ศกษาปจจยทมผลตอการเชอมโยงเนอหาขามสอ ผลการวจยพบวา ลกษณะสมพนธบทในสอการตน

ละครโทรทศน และนวนยาย มการคงเดม ขยายความ ตดทอน ดดแปลงโครงเรองหลก แกนเรองหลก

ความขดแยง ลกษณะเดนของตวละคร และลกษณะฉากสวนใหญ เนองจากละครโทรทศนสวนใหญ

สรางมาจากบทประพนธในนวนยาย ดงนน จะเหนไดวา โดยสวนมากงานวจยตาง ๆ ไดทาการศกษา

เกยวการเชอมโยงเนอหาหรอลกษณะสมพนธบทระหวาง 2 สอ กลาวคอ เปนการเชอมโยงตวบทจา

กนวนยายสละครโทรทศนหรอภาพยนตร ซงผวจยเหนวายงไมมงานวจยทไดศกษาการเชอมโยงตวบท

ในการผลตซาของสอเดยวกนในบรบททแตกตางกนตามเวลาทเปลยนแปลงไป ผวจยจงตองการศกษา

ลกษณะสมพนธบทน

11

โดยงานวจยชนน ผวจยจะใชคาวา “สมพนธบท” ท นพพร ประชากล (2543) เปนผแปล

เอาไว เนองจากเปนคาทใชกนอยางแพรหลายในวงการวชาการ และมความหมายตรงตวกบ

ความหมายทจเลย ครสเตอวาไดนยามเอาไวมากทสด ทงน ในการวเคราะหสมพนธบทในการผลตซา

ของตวละครนางเอก วามการคงเดมหรอจดรวม (Convention) ความแปลกใหม (Invention) การ

ขยายความ (Extension) การตดทอน (Reduction) และการดดแปลง (Modification) อยางไรบาง

นน ตองอาศยการวเคราะหตวบทอน ๆ จากการเลาเรองของละครโทรทศน

2.2 แนวคดการเลาเรอง (Narrative)

การศกษาสมพนธบทของตวละครนางเอก ผวจยจะวเคราะหตามองคประกอบของการเลา

เรอง (Narrative) ในละครโทรทศน เชน โครงเรอง (Plot) แกนเรอง (Theme) ตวละคร

(Characters) เวลาและสถานทเกดเหตการณหรอฉาก (Setting) โดยการนาเสนอละครโทรทศนทก

เรองตองยดองคประกอบเหลานโดยผานกระบวนการเลาเรอง (ถรนนท อนวชศรวงศ , 2543) ดงน

2.2.1 โครงเรอง (Plot) หมายถง การลาดบเหตการณทเกดขนในละคร ในการวเคราะห

ละครโทรทศน ตองมโครงเรองเปนองคประกอบสาคญทตองนามาศกษา ซงในโครงเรองมลาดบ

เหตการณทงหมด 5 ขนตอน (กาญจนา แกวเทพ, 2547) ไดแก

2.2.1.1 การเรมเรอง (Exposition) อาจเรมเรองจากตอนกลางเรอง หรอยอนจาก

ตอนทายเรองไปหาตนเรองกได ไมจาเปนตองเรยงตามลาดบเหตการณ ในการเรมเรองจะมการ

แนะนาตวละคร ฉาก หรอสถานท เปนการชกจงความสนใจผชมใหตดตาม

2.2.1.2 การพฒนาเหตการณ (Rising Action) คอการทเรองราวดาเนนไปอยาง

ตอเนองและสมเหตผล ปมปญหาหรอขอขดแยงเรมทวความเขมขนขนเรอย ๆ ตวละครอาจมความ

ลาบากใจ และสถานการณกอยในชวงยงยาก

2.2.1.3 ภาวะวกฤต (Climax) เปนขนตอนทเกดความขดแยงพงขนสจดสงสดของ

เรอง ตวละครอยในสถานการณทจะตองตดสนใจเลอก

2.2.1.4 ภาวะคลคลาย (Falling Action) คอ เปนขนตอนหลงจากทจดวกฤตไดผาน

พนไปแลว ประเดนปญหาความยงยากไดรบการแกไข

2.2.1.5 การยตของเรองราว (Ending) เปนขนตอนสดทายทเรองราวนนจบสนลง

ซงอาจมจดจบไดหลากหลายแบบ เชน จบแบบมความสข จบอยางสญเสย หรอจบแบบปรศนา เปน

ตน

ซงการวเคราะหโครงเรองของละครแรงเงานน สามารถวเคราะหตามแนวคดของสมพนธบท

กลาวคอ โครงเรองของละครแรงเงาในป พ.ศ. 2555 นน มจดรวมหรอความแปลกใหมจากตวบทตน

ทางในป พ.ศ. 2544 หรอไม อยางไร โดยทโครงเรองทเปลยนแปลงไปนน ทาใหตวละครนางเอก

12

เปลยนแปลงไปอยางไร เนองจากโครงเรองจะเปนเสนทางใหตวละครแตละตววาจะมการกระทา

อปสรรค และบทสรปของชวตอยางไร

2.2.2 แกนเรอง (Theme) เปนอกหนงองคประกอบทมความสาคญอยางยงตอการเลา

เรอง เปนแนวความคดหลกหรอความคดรวบยอดในการดาเนนเรอง เมอตองการวเคราะหถงใจความ

สาคญของเรองจะตองจบแกนของเรองใหได มฉะนนจะไมอาจรถงแนวคดทผเลาตองการถายทอดให

ทราบ ทงน สามารถวเคราะหแกนเรองของละครเรองตาง ๆ ออกเปน 6 ประเภท (Goodlad, 1971

อางใน สรย ทองสมาน, 2542) ไดแก

2.2.2.1 แกนเรองเกยวกบความรก (Love Theme) จะเปนเรองของการใชชวตอย

รวมกน ความสมพนธเกดขนไดอยางไร มอปสรรคอยางไร และจบลงอยางไร โดยมทงความรกระหวาง

หนม-สาว สาม-ภรรยา นาย-บาว รวมถงความรกในครอบครว และในความสมพนธของความรก

จะตองมอปสรรคตาง ๆ ขวางกน และถาอปสรรคผานพนไป ความรกกจะสมปรารถนา

2.2.2.2 แกนเรองเกยวกบศลธรรมจรรยา (Morality Theme) เนอเรองจะเกยวกบ

ปญหาทเกดขนจากหลกศลธรรมของสงคม เชน การประพฤตชว การทาบาป โดยศลธรรมในทน

หมายถงสงทคนสวนใหญในสงคมยดถอเปนประเพณและใชเปนแนวทางในการประพฤตปฏบต บท

ละครจะแสดงใหเหนถงคณคาของการทาความด หรอแสดงใหเหนถงการทบคคลเลอกทจะทาความด

หรอความชว และผลทไดรบจากการกระทาดหรอชวนน

2.2.2.3 แกนเรองเกยวกบอดมการณ (Idealism Theme) แกนเรองประเภทนจะ

แสดงใหเหนถงบคคลทมความพยายามกระทาสงตาง ๆ ใหบรรลผลในสงทตนปรารถนา ซงบคคล

ประเภทนอาจเปนนกปฏวต นกบวช หรอศลปน ซงมความคดตอตานสงคม หรอรนแรงกวาบคคล

ทวไปในสงคม หรออาจจะตอตานหลกศลธรรมบางอยางอยางมาก

2.2.2.4 แกนเรองเกยวกบอานาจ (Power Theme) ความขดแยงระหวางบคคล 2

คนหรอ 2 กลม ทมความตองการในสงเดยวกน เชน ตาแหนงหนาท ความขดแยงสวนบคคล ความ

ขดแยงระหวางชนชน รวมถงการตอสกบสงกดขวางทงหลายเพอใหไดมาเพออานาจ

2.2.2.5 แกนเรองเกยวกบอาชพการงาน (Career Theme) เนอเรองจะแสดงให

เหนถงความพยายามของบคคลทจะทางานใหประสบความสาเรจ เพอเปาหมายหลกคอ ใหไดมาซง

ความสาเรจสวนตว ไมใชเพอสถาบนหรอประเทศชาต โดยบคคลจะตองฝาฟนกบอปสรรคเพอให

บรรลเปาหมายนน

2.2.2.6 แนวเรองเกยวกบบคคลทมความผดปกตทางรางกาย (Outcast Theme)

เปนเรองของบคคลทดาเนนชวตในสงคมทผดแผกจากคนทวไป เชน เปนคนพการ มรปรางหนาตานา

เกลยด มโรคประจาตว หรอเนองมาจากสาเหตทางสงคม เชน เปนนกโทษ โสเภณ เดกกาพรา โดย

13

เนอเรองจะแสดงใหเหนถงการใชชวตของบคคลเหลานในสงคม ปฏกรยาทเขามตอสงคม และสงท

สงคมปฏบตตอเขา

งานวจยของ ศศลกษณ แจงสข (2538) เรอง การนาเสนอภาพตวละครเอกในละครโทรทศน

ไดศกษาการนาเสนอภาพตวละครเอกในโทรทศนชวงหลงขาวภาคคา และเปรยบเทยบภาพตวละคร

เอกตามแกนเรองทปรากฏ ผลการวจยพบวา แกนเรองทไดรบการนาเสนอเปนหลกคอ คณงามความ

ดของตวละครซงปรากฏคานยมของตวละครเอกหญงคอ ความเปนแมศรเรอน และการศกษาสวน

คานยมของตวละครเอกชายคอ การมอาชพและรายได ความเปนผนา และการศกษาภาพของตว

ละครเอกตาง ๆ ดงกลาวถกสรางขนเพอสอกบคนด ในเรองคานยมและบรรทดฐานทางสงคม (Social

Norms) นอกจากนยงพบวาละครทศกษา ปรากฏแกนเรองเกยวกบความรกและศลธรรมจรรยา และ

ไมปรากฏความสมพนธระหวางแกนเรองกบภาพตวละครเอก

2.2.3 ตวละคร (Character) เปนผกระทาและผทไดรบผลจากการกระทาในบทละคร ม

ความเกยวของสมพนธกบเรองราวในการเลาเรอง ตวละครทดจะตองมพฒนาการทางดานความคด

ทศนคต เนองจากเหตการณทมากระทบชวตของตน ซงในแตละตวละครตองมองคประกอบ 2 สวน

คอ สวนทเปนความคดของตวละคร (Conception) โดยปกตจะเปนสงทเปลยนแปลง และสวนทเปน

พฤตกรรมของตวละคร (Presentation) จะเปนผลอนเกดจากความคดและทศนคตของตวละคร โดย

สามารถจาแนกตวละครตามคณสมบตของตวละครไดเปน 2 ชนด คอ

2.2.3.1 ตวละครผกระทา คอตวละครทมลกษณะเขมแขง สามารถพงพาตนเองได

ไมถกคกคามจากผอนโดยงาย สามารถทจะตดสนใจไดเองและมกมเปาหมายเปนของตนเอง

2.2.3.2 ตวละครผถกกระทา คอ ตวละครทมลกษณะออนแอ ตองพงพาผอนหรอ

ตวละครอน

นอกจากนตวละครยงแบงไดเปน 2 ประเภท ไดแก ตวละครทมลกษณะเปนแบบตายตว

(Typed character) เปนตวละครทมองเหนไดเพยงดานเดยว และมกมลกษณะนสยตามแบบฉบบท

นยมใชในบทละครทว ๆ ไป เชน “พระเอก” “นางเอก” หรอ “ตวอจฉา” ซงไมวาจะอยในละครเรอง

ใด มกจะมนสยคลายกนแทบเปนสตรสาเรจ ผชมจงมกสามารถคาดเดาการกระทาของตวละครเหลาน

ได และตวละครทเหนไดรอบดาน (Well-rounded Character) ตวละครประเภทนมความละเอยด

ลกซงและเขาใจยากกวาตวละครแบบแรก จะมลกษณะคลายคนจรง ๆ ซงมองไดรอบดาน มทงสวนด

และสวนเสย ตวละครประเภทนจะมพฒนาการดานนสยใจคอ มการเปลยนแปลงทศนคตเกยวกบสง

ตาง ๆ ในชวต

2.2.4 ฉาก (Setting) เปนสถานททอยคกบเหตการณตาง ๆ ซงสามารถบงบอกความหมาย

บางอยางและมอทธพลตอความคดหรอการกระทาของตวละครได ฉากในการเลาเรองประกอบดวย 2

สวน คอ

14

2.2.4.1 ชวงเวลา (Time) ไดแกระยะเวลาทเหตการณเกดขน ชวงเวลาจะเปน

ตวกาหนดเบองตนทสาคญตอองคประกอบอน ๆ เพราะกาลเวลาเปนปจจยพนฐานของเหตการณ

เชน ถาเราสรางละครยคสมยรชกาลท 5 ฉากบานเรอน การแตงกาย คาพด ความนกคดของตวละคร

กจะถกบงคบวาตองเปนแบบใด (อมาพร มะโรณย, 2551)

2.2.4.2 สถานท (Location) ไดแกสถานททเหตการณเกดขน ซงเปนปจจยพนฐาน

ทจะกาหนดการกระทาของตวละครดวย ปรญญา เกอหนน (2537) สรปประเภทของฉากในเรองเลา

ไว 5 ประเภท ดงน

2.2.4.2.1 ฉากทเปนธรรมชาต ไดแก สภาพแวดลอมธรรมชาตทแวดลอม

ตวละคร เชน ปาไม ทงหญา ลาธาร หรอบรรยากาศคาเชาในแตละวน

2.2.4.2.2 ฉากทเปนสงประดษฐ ไดแก อารามบานชอง เครองใช หรอ

สงประดษฐทมไวใชสอย

2.2.4.2.3 ฉากทเปนชวงเวลาหรอยคสมย ไดแก ยคสมย หรอชวงเวลาท

เกดเหตการณตามทองเรอง

2.2.4.2.4 ฉากทเปนการดาเนนชวตของตวละคร หมายถง สภาพแบบแผน

หรอกจวตรประจาวนของตวละคร ชมชน หรอทองถนทตวละครอาศย

2.2.4.2.5 ฉากทเปนสภาพแวดลอมเชงนามธรรม คอ สภาพแวดลอมทจบ

ตองไมได แตมลกษณะเปนความเชอ ความคด เชน คานยม ธรรมเนยม ประเพณ เปนตน

2.2.5 สญลกษณพเศษ (Special Symbol) ในการเลาเรองในละครโทรทศน มกมการใช

สญลกษณตาง ๆ (Symbols) เพอสอความหมายทมทงแบบภาพและแบบเสยง สญลกษณพเศษทมก

พบในละครม 2 ชนด คอ (ปทมวด จารวร, 2538 อางใน ฉลองรตน ทพยพมาน, 2539)

2.2.5.1 สญลกษณทางภาพ คอองคประกอบของเรองทเปนวตถ สถานท หรอ

สงมชวต ทถกนาเสนอซา ๆ สญลกษณอาจเปนเพยงภาพเดยวหรอกลมของภาพทเกดจากการตดตอ

2.2.5.2 สญลกษณทางเสยง คอเสยงตาง ๆ ทถกใชเพอแสดงความหมายอน ๆ เพอ

เปรยบเทยบความหมาย หรอเพอแสดงวตถประสงคของตวละคร ไมใชการใชเพอสรางอารมณรวมกบ

ตวละครและเรองราวของละคร

2.2.6 ความขดแยง (Conflict) เปนตวสรางปมปญหา เปนความไมลงรอยในความคดและ

พฤตกรรมของตวละคร ซงสามารถแบงความขดแยงออกเปน 3 ประเภทใหญ ๆ ไดแก

2.2.6.1 ความขดแยงระหวางคนกบคน คอ ความไมลงรอยกนระหวางตวละครสอง

ฝาย แตละฝายตอตานกน หรอพยายามทาลายลางกน

15

2.2.6.2 ความขดแยงภายในจตใจ เปนความขดแยงทเกดขนภายใน ตวละครจะม

ความสบสน ตอสกบความรสกภายในใจ หรอยงยากลาบากใจในการตดสนใจเพอกระทาการทคด

เอาไว เชน ความขดแยงกบสานกรบผดชอบ หรอ ความขดแยงกบกฎเกณฑทางสงคม

2.2.6.3 ความขดแยงระหวางคนกบสงคม เชน ความขดแยงกบสภาพแวดลอม

สงคม หรอธรรมชาตอนโหดราย

ผลการวจยของ สรย ทองสมาน (2542) เรอง การวเคราะหเปรยบเทยบบทละครโทรทศน

กบนวนยาย กไดศกษาตามองคประกอบของการเลาเรอง ในการวเคราะหเปรยบเทยบบทละคร

โทรทศนกบนวนยาย ผลการวจยพบวา 1) โครงเรอง มกลวธในการนาเสนอโดยยดโครงเรองตาม บท

ประพนธเปนหลก และเพมเตมเนอหาในบางสวน เพอใหเหมาะสมกบการแสดง โดยเปดเรองและจบ

เรองตามบทประพนธ 2 ) ตวละครและลกษณะนสยตวละคร มกลวธในการนาเสนอ โดยการเพมเตม

ตวละครประกอบใหเนอเรองมความสนกสนาน และเพมเตมบทบาทใหตวละคร เนนลกษณะนสยของ

ตวละครนน ๆ ใหชดเจน และเขาใจไดงาย 3 ) ฉาก ทาการดดแปลงสถานทตามบทประพนธใหเปน

สถานททสามารถสอใหเหนถงเนอหาทนาเสนอไดโดยไมทาใหบทประพนธเปลยน

ทงน ในการศกษาสมพนธบทของตวละครนางเอก นอกจากวเคราะหภาพของตวละคร

นางเอกผานแนวคดการเลาเรองแลว ผวจยไดนาแนวคดสญวทยามาใชวเคราะหลกษณะการสอ

ความหมาย เพอทาความเขาใจบทบาทของสญญะในการประกอบสรางภาพของตวละครนางเอกท

ปรากฏในละครโทรทศนเรองแรงเงา

2.3 แนวคดสญวทยา (Semiology)

“สญศาสตร” หรอ “สญวทยา” มาจากคาวา Semiotics และ Semiology ตามลาดบ ทง

สองคามาจากรากศพทภาษากรก คอ Semeion ทแปลวา Sign หรอ สญญะ Peirce (1859, 1914)

นกปรชญาชาวอเมรกน เปนผทาใหเปนทรจกแพรหลายในวงวชาการในสหรฐอเมรกา คาวา

Semiology เปนคาท Saussure (1857, 1913) นกภาษาศาสตรชาวสวสตงขน และนยมใชในหม

นกวชาการชาวยโรป (สรณ วงศเบยสจจ, 2544) ทงน วธการในการมองรปแบบและลกษณะการ

ทางานของสญญะของทงสองคนนนมความแตกตางกน นนคอ Saussure (1857, 1913) จะเนนไปท

ภาษาทใชในการสอสาร สวน Peirce (1859, 1914) จะพยายามทาความเขาใจ ระบบเครองหมายอน

ทไมใชภาษา

Saussure (1974 อางใน ศรชย ศรกายะ และกาญจนา แกวเทพ, 2531) อธบายความหมาย

ของสญญะวา เปนสงทสมผสไดดวยประสาทสมผสทง 5 และเปนสงทคนกลมหนงตกลงใชสงนนเปน

เครองหมาย (Mark) เพอหมายถงอกสงหนงทไมไดปรากฏในสญญะนน

16

สญวทยา เปนศาสตรทเกยวของกบการสรางความหมายในบท (Text) เชน งานศลปะท

เกยวของกบการตความสญลกษณ (Sign) ใหเกดเปนความหมายหนาทของสญลกษณดวยวธการ

วเคราะหทางสญญะ (Semiological Analysis) ซงเปนวธการทใชตรวจสอบเนอหาสาระจาก

ภาษาศาสตร และการวเคราะหวฒนธรรมซงสามารถศกษาปรากฏการณของสงคม Saussure

(1857, 1913) ไดดดแปลงสญลกษณไดเปน 2 สวนคอ ตวใหความหมาย (Signifier) คอ สวนภาพหรอ

เสยงเกยวกบตวทถกใหความหมาย (Signified) หรอ แนวคด (Concept) กระบวนการศกษา

ความสมพนธระหวางความหมายของคากบความเปนจรงเรยกวา “กระบวนการสรางความหมายหรอ

กระบวนการใหความหมาย” (Signification)

ทงน ในการศกษาเชงสญวทยา จะตองอาศยบรบททางสงคมและวฒนธรรมมาใชในการ

ตความ จงจะสามารถเขาใจความหมาย กาญจนา แกวเทพ (2543) ไดสรปคณสมบตสาคญ

ของสญญะไว 3 ประการ คอ

1) มลกษณะเปนรปธรรมสามารถรบรไดโดยโสตประสาททง 5

2) มความหมายมากกวาตวมนเอง

3) ผใชสญญะตองตระหนกวารปธรรมดงกลาวเปนสญญะ

วธการทาความเขาใจกบสญญะเพอเขาถงความหมายหรอองคประกอบของสญญะยอย ๆ ใน

กระบวนการสอสาร ตองพจารณาถงขนตอนของการเขารหสและการถอดรหส ซงทาหนาทในการ

ควบคมการสอความหมายของสญญะ กาญจนา แกวเทพ (2547) ไดกลาวสรปการเขารหสและ

ถอดรหสไวดงน

1) การเขารหส (Encoding) เปนขนตอนแรกของการสรางความหมายตามวตถประสงคของ

ผสงสาร ซงจะเรมตนดวยการใสรหส โดยรหสความหมายนจะถกกาหนดจากอดมการณของผผลตเอง

เชน ในละครโทรทศน ผผลตละครอาจใสรหสไปในฉาก การแตงกายของตวละคร กรยาทาทางของตว

ละคร เปนตน

2) การถอดรหส (Decoding) เปนขนตอนทผรบสารจะตองทาความเขาใจกบความหมายของ

สารทอยในเนอหา ซงปฏกรยาของผรบสารนนจะมลกษณะของการถอดหสอยสองแบบ คอ ถาผรบ

สารสามารถเขาใจความหมายของสารนนได กจะไดความหมายกบสารนน กบอกปฏกรยาหนง คอ ถา

ผรบสารไมสามารถถอดรหสของสารได กจะทาใหเนอหาสารนนไมสามารถสรางความหมายใหเกดขน

ได กรณนจะเปนเพยงแคการเปดรบเทานน (Exposure)

ตามแนวคดของ Saussure (1857, 1913) สญญะประกอบขนมาจากองคประกอบ 2 สวน

คอ “รปสญญะ” หรอ ตวหมาย (Signifier) คอสงทปรากฏใหเหนเปนเครองหมาย ทสามารถรบรผาน

ประสาทสมผส ในโลกของละครโทรทศน รปสญญะตามแนวคดของ Saussure (1857, 1913) ไดแก

ภาพและเสยงทสามารถรบรทางประสาทสมผสไดจากการรบชมละคร เชน ภาพของสถานท สของ

17

เครองแตงกาย เสยงดนตรประกอบ เปนตน องคประกอบสวนท 2 คอ “ความหมายสญญะ” หรอ ตว

หมายถง (Signified) ทเกดขนภายในใจของผรบสาร การศกษาในเชงสญญะวทยาจะใหความสาคญ

กบการหาความสมพนธระหวางตวหมายกบตวหมายถง เพอดวาความหมายทผผลตละครสงสาร

ออกไปถกสรางขนมาไดอยางไร โดยนาเอาตวบท (Text) มาวเคราะหวาตวหมายนนสรางความหมาย

ไดอยางไร

Peirce (1839, 1914) แบงสญญะออกเปน 3 ประเภทตามความสมพนธของสญญะกบของ

จรงทถกแทนท ไดแก

1) Icon หรอ “รปเหมอน” เปนเครองหมายทมรปรางลกษณะเหมอนหรอคลายกบของจรง

ตวอยางเชน ภาพถาย แผนท ภาพวาด ภาพบนปายจราจรทเปนรปจาลองของรถยนตหรอ

จกรยานยนต หรอคาพดทเปนการเลยนเสยงธรรมชาต

2) Index/ Indices หรอ “ดชน” เปนเครองหมายทมความเชอมโยงของจรงแบบเปนเหต

เปนผลกน (Causal Connection) ตวอยางเชน ควนไฟเปนเครองบงชวาเกดไฟไหม

3) Symbol หรอ “สญลกษณ” เปนเครองหมายทไมไดคลายคลงกบสงทมนบงช ความ

เชอมโยงไมใชความเชอมโยงกนตามธรรมชาต แตเปนผลมาจากขอตกลงของสงคม (Social

Convention) ทตองอาศยการเรยนร ตวอยางเชน เครองหมายทางคณตศาสตร สญญาณไฟจราจร

เปนตน

นอกเหนอจากนน ยงม Barthes (1967 อางใน กาญจนา แกวเทพ, 2553) นกสญวทยาชาว

ฝรงเศส ทรเรมนาการวเคราะหแบบสญวทยาไปใชกบวฒนธรรมศกษา โดยท Barthes เหนวา

ความหมายของสญญะนนมอย 2 ระดบ

1) ความหมายโดยอรรถ (Denotative) เปนระดบความหมายตรง สรางขนมาจากสามญ

สานก เนอหาของสอมวลชนปรากฏออกมาอยางไร กมความหมายอยางนน เปนความหมายทเปดเผย

ผใชจะเขาใจตามตวอกษร จดอยในลกษณะของการอธบายหรอพรรณนา (Descriptive Level)

2) ความหมายโดยนย (Connotative) เปนความหมายซงแฝงเรนอยในเนอหา ซง Barthes

(1967) อธบายวา เกดจากปฏสมพนธระหวางสญญะ อารมณ ความรสกและคานยมทางวฒนธรรม

ของผสรางสญญะ ความหมายโดยนยนจะแฝงอยในนาเสยงและวธการพด หรอการเลอกสรรถอยคา

เปนความหมายแฝงทเกดขนจากการตความจากคานยม ประสบการณ หรอบรบททางสงคม

วฒนธรรม ซงขนอยกบแตละบคคล ในโลกของละครโทรทศนจะประกอบไปดวยสญญะทม

ความหมายโดยนยอยมาก เชน นาเสยงและวธการพดของตวละคร การแตงหนาและแตงกายของตว

ละคร หากตวละครแตงกายดวยเสอผาสขาว หมายถงสแหงความบรสทธ เปนตวละครฝายด หากตว

ละครแตงหนาหรอแตงกายดวยเสอผาทมสสนจดจาน หมายถงเปนตวละครทเปนนางราย เปนตน

18

อยางไรกตาม ความหมายของสญญะไมไดหยดนงอยกบทหรอมความหมายอยเพยงระดบ

เดยว แตความหมายจะมการลนไหลไปตามบรบทตาง ๆ จงทาใหสญญะหนง ๆ อาจมความหมายได

หลายระดบ ในระดบของภาษา ความหมายจะเกดขนจากกรมองคประกอบครบ 3 สวน คอ

1) รปสญญะ

2) ความหมายสญญะ

3) สญญะ

แนวคดสญวทยาน นาไปสประเดนของการสรางความหมาย (Signification) หรอการทา

หนาทเปนภาพตวแทน (Representation) ของความเปนจรง ดวยเหตน ผวจยจงใชแนวคดสญวทยา

มาใช เพอวเคราะหการนาเสนอภาพของ “นางเอก” ทปรากฏอยในละครโทรทศนเรองแรงเงา เปน

กรอบในการวเคราะหสงตาง ๆ วามลกษณะการสอความหมายอยางไร ทาความเขาใจบทบาท

ของสญญะในการประกอบสรางภาพของตวละครนางเอกและสมพนธบททเกดขนจากการผลตซา

2.4 แนวคดเรองสตรนยม (Feminism)

แนวคดสตรนยม (Feminism) เปนแนวคดทใหความสาคญกบการศกษาวาดวยเรองของเพศ

ซงแนวคดนจะจาแนกเรองเพศออกเปน 2 ดาน คอ เพศตามธรรมชาต (Sex) หมายถง เพศตาม

ธรรมชาตทตดตวมาตงแตกาเนดโดยไมสามารถเปลยนแปลงได และ เพศสภาวะ (Gender) หมายถง

เพศทไมไดตดตวมาแตกาเนด แตถกประกอบสรางขนโดยสงคม (Socially Constructed) เชน การ

เรยกชอของมนษย สงคมกาหนดไววาชอทเหมาะสมกบเพศหญง ไดแก มาล บปผา สมศร แตถาเปน

ชอของเพศชาย ไดแก สมชาย สมบต เปนตน (กาญจนา แกวเทพ, 2551) ซงแนวคดสตรนยมเชอวา

ความเปนเพศถกประกอบสรางขนโดยสงคมมากกวาจะถกกาหนดโดยปจเจกบคคล

ทศนะของ Beauvoir (1949 อางใน กาญจนา แกวเทพ, 2543) นกสตรนยมชาวฝรงเศส ท

ไดกลาวไวในหนงสอ “เพศทสอง” (The Second Sex) วา “คนเรานนไมไดเกดมาเปนผหญงหรอก

หากแตไดกลายมาเปนภายหลง” ซงประโยคดงกลาวเปนการใหคาอธบายวา “การเปนผหญง” นน

มไดตดตวมาตามธรรมชาตตงแตกาเนด แตไดมา “ถกทาใหเปน” จากสภาพสงคม วฒนธรรม และ

สถาบนตาง ๆ ในบรบทสงคมทมชายเปนใหญ แนวคดสตรนยม (Feminism) เปนแนวคดทศกษา

สภาวะความเปนรองของผหญง การทผหญงเปนฝายทดอยกวาผชาย มความเชอทวาผหญงถกปฏบต

อยางเลวรายจากระบบสงคมทไมเปนธรรม แนวคดสตรนยม (Feminism) จงมจดประสงคทจะ

เปลยนแปลง แกไข ปรบปรง ตอสกบสภาวะดงกลาว โดยจดระดบความสงตาทางเพศใหมเพอสราง

ความเทาเทยมกนทางสงคม ทงน แนวคดสตรนยมแบงเปนกลมตาง ๆ ไดเปน 4 กลม ซงแตละกลม

ลวนอธบายถงความไมเทาเทยมกนทางเพศและความเปนรองของผหญง แตมการนาเสนอทางออก

(Solution) ทแตกตางกน ดงน

19

2.4.1 แนวคดสตรนยมแนวเสรนยม (Liberal Feminism)

สตรนยมกลมน สนใจการนาเสนอภาพลกษณของผหญงและผชายในสอมวลชน และอธบาย

วาผลของความไมเทาเทยม เกดจากการเรยนรเรองบทบาทของเพศ ซงไดรบอทธพลมาจากความเชอ

การปฏบตตามประเพณทสงสมเปนระยะเวลานาน สตรนยมกลมนเชอวา แมสงคมจะมการพฒนาการ

ทกาวหนาและมเสรภาพทมากขน แตบทบาทของผหญงไมเคยเปลยนแปลง ผหญงยงขาดโอกาสใน

ดานการศกษาหรออาชพ ตวอยางเชน ในงานวจยของ จรนทร เลศจระประเสรฐ (2535) เรอง อาชพ

ของสตรในละครโทรทศน ซงศกษาบทบาททางอาชพของสตรในละครโทรทศน ผลการวจยพบวา แม

ผหญงจะมอาชพทางเศรษฐกจไดเชนเดยวกบผชาย แตอาชพของผหญงกลวนเปนอาชพทเปนรอง

ผชายทงสน นอกจากนน นกสตรวทยา Oakley (1981 อางใน กาญจนา แกวเทพ, 2551) ยงตง

ขอสงเกตวา ภาพของผหญงทปรากฏอยในสอตาง ๆ และในโลกแหงความเปนจรงนน ผหญงมกเปน

เพศทตองรอคอยบางสงบางอยาง ในทางกลบกนเราแทบไมไดเหนภาพเชนนในกรณของผชายเลย

สตรนยมกลมนจงเชอวา ตองมการเปลยนแปลงเรองบทบาท สทธ และโอกาสของผหญงให

เพมมากขน โดยเรยกรองใหผหญงเทาเทยมกบผชายเพราะเชอวาทงสองเพศไมมความแตกตางกน

โดยมงเนนวาสงคมทดตองประกอบไปดวย ความเสมอภาค (Equality) เสรภาพ (Freedom) และ

ภราดรภาพ (Fraternity) (กาญจนา แกวเทพ, 2551) ซงมคาอธบายอย 2 ชด (กาญจนา แกวเทพ,

2544 อางใน นรนทร เภตราไชยอนนต, 2550) คอ

1.1) Social Learning on Modeling ทฤษฎนกลาววา บคคลจะเรยนรบทบาทโดยใชการ

สงเกตจากตวแบบทมในสงคม โดยเฉพาะอยางยง จากจอโทรทศน หากบทบาทของผหญงในโทรทศน

มอยอยางจากด เดกผหญงกจะเรยนรวาเพศหญงแสดงบทบาทไดอยางจากดเพยงไมกอยาง

1.2) Social Learning by Reinforcement ทฤษฎนกลาววา บคคลจะเรยนรพฤตกรรมท

เหมาะสมจากการใหรางวล และลงโทษจากสงคมในจอโทรทศน โดยเฉพาะอยางยง ในละครโทรทศน

ทมการวางตวละครนางเอกเปน “คนด” เปนทตองการของสงคม สงคมกจะมอบ “พระเอก” เปน

รางวล ในขณะท “นางราย” เปน ผหญงทไมยอมทาตามความตองการของสงคม” กจะถกลงโทษ เชน

ในงานวจยของ อภรตน รทยานนท (2547) ศกษาเกยวกบกระบวนการสรางความเปนจรงทางสงคม

ของตวละครนางรายในละครโทรทศน พบวา นางรายจะมสญลกษณทางกายภาพ เชน ตองแตงหนา

ดวยสสนฉดฉาด แตงกายยวยวน พดดวยเสยงแหลม แสดงใหเหนถงเปาหมายในการแสดงความราย

กาจของผหญง และหากนางรายคนใดกลบตวกลบใจเปนคนดในตอนจบของเรอง เธอกจะไดรบการให

อภยจากสงคม แตหากกลบใจไมไดกจะถกลงโทษ เชน เปนบาหรอตดคก แสดงใหเหนวาการประกอบ

สรางนางรายนนตงอยบนบรรทดฐานทางสงคม (Social Norms) เปนหลก จากการวจยของ อภรตน

(2547) ยงพบอกวา กลมตวอยางจานวนหนงกลาววาตนอยากเปนเหมอนนางรายเพราะจะไดแสดง

อานาจเหนอผชาย จงไดขอสรปของงานวจยชนนวา แมนางรายจะชวยเปดโอกาสใหผหญงตอตานกบ

20

อดมการณชายเปนใหญไดในบางครง แตกเปนการเปดโอกาสไดเพยงในโลกของสญญะอยางละคร

โทรทศนเทานน ไมใชโลกแหงความเปนจรง (กาญจนา แกวเทพ, 2551)

2.4.2 กลมสตรนยมแนวมารกซสต (Marxist - socialist)

สตรนยมกลมนเชอวาปญหาของผหญงเปนผลมาจากระบบทนนยม หากลมลางระบบทน

นยมลงได ปญหาของผหญงกจะไดรบการแกไข ซงจะประสานแนวคดเรองชนชนตามกลมมารกซสต

และเพศสภาวะ (Gender) ของกลมสตรนยม ดงนน กลมสตรนยมแนวมารกซสตจะมการ

เปลยนแปลงความคดอยตลอดเวลา ในยคแรก จะเนนทระบบทนนยมเปนหลก และมประเดนทาง

เพศสภาพเปนตวเสรม การแกไขปญหาการเอารดเอาเปรยบจงเสนอใหตองเรมทการเปลยนแปลง

โครงสรางระบบทนนยมกอนเปนอนดบแรก เนองจากกลมนมความคดวา ความไมเทาเทยมกนทาง

เพศ เปนผลมาจากการมปฏสมพนธของระบบชายเปนใหญและระบบทนนยม จงเกดเปนโครงสราง

ทางเศรษฐกจทสงเสรมใหผชายอยในฐานะทไดเปรยบกวาผหญง ตอมาเปนยคมราสนใจปญหาเชง

อดมการณมากกวาโครงสรางทางเศรษฐกจ โดยเกดคาถามทวา อดมการณทางเพศถกสรางผานภาษา

และสอตาง ๆ ไดอยางไร ยกตวอยางเชน อดมการณทางเพศทอยในโฆษณาโทรทศน จะเปนกรอบ

อธบายวาผหญงทสวย ผวขาว รปรางผอมจงจะประสบความสาเรจในระบบทนนยม เปนตน

นอกจากนน สตรนยมกลมนมกจะศกษาวเคราะหภาพของผหญงทปรากฎบนโทรทศน พรอมกบ

วเคราะหถงสาเหตของการทสอมวลชนแสดงภาพออกมาเชนนน จากนนจงนามาเปรยบเทยบกบ

ผหญงในความเปนจรงในสงคม

2.4.3 กลมสตรนยมแนวราดกาล (Radical Feminism)

สตรนยมกลมราดกาลหรอสตรนยมแบบสดขว จะปฏเสธระบบโครงสรางทางสงคมทผชายม

ความเหนอกวา เอารดเอาเปรยบผหญง ไมวาในดานเศรษฐกจ การเมอง หรอวฒนธรรม กลมนจะ

ยอมรบแนวความคดทเรยกวา สตรนยมแนววฒนธรรมนยม (Culture Feminism) ทเสนอวา “ความ

เปนหญง (Femininity) เปนรปแบบพฤตกรรมทพงปรารถนา” และแนวคดทวา “นอกจากผหญงจะ

แตกตางจากผชาย ผหญงยงดกวาผชายในทก ๆ ดาน” ทงในดานภมปญญาและจรยธรรม สตรนยม

กลมนจะเนนการวเคราะหความสมพนธระหวางตางเพศในสอมวลชน วาสอมกนาเสนอใหผชายฉลาด

กวาผหญง ผหญงเปนเพศทขาดครอบครวแบบหญง-ชายไมได โดยทสตรนยมกลมนยงใหคาอธบายวา

ความเปนรองของผหญงเกดจากอดมการณชายเปนใหญ (Patriarchy) ทผชายมความเหนอกวา ฉลาด

กวา มเหตผลกวา ควรจะตองลมลางระบบชายเปนใหญลงใหไดเสยกอน ผหญงจงจะมอสระและม

ความสขมากขน แตเนองจากสงคมทมผเชอมนและคาจนระบบนอย ทาใหความเหนอกวานของเพศ

ชาย ยงดารงอยในความเชอของคนในสงคมอยนนเอง

21

2.4.4 กลมสตรนยมแนวยคหลงสมยใหม (Post-modern Feminism)

สตรนยมกลมน ไดรบอทธพลมาจากแนวความคดของยคหลงสมยใหม (Post-modern)

แนวความคดของกลมนเชอวา ความจรง (Reality) ไมไดเกดขนมาตามธรรมชาต (Not Natural) แต

ลวนเปนสงทถกประกอบสรางขนมาจากการให “ความหมาย” แกสงตาง ๆ ในสงคม ความคดแบบ

สตรนยมแนวยคหลงสมยใหมนยงไดรบอทธพลมาจากของ Beauvoir (1949) ทมองวา ไมเพยงเพศ

สภาวะไมเพยงถกประกอบสรางขนทางสมคมเทานน หากยงเปนกระบวนการจาแนก “ความเปนเรา”

(Us) ทมกกาหนดใหหมายถงเพศชาย และ “ความเปนอน” (Them) ทมกกาหนดใหหมายถงเพศหญง

หรอเปน “เพศทไมใชผชาย” (กาญจนา แกวเทพ, 2551) ดงนน กลมสตรนยมแนวยคหลงสมยใหม

จะใหความสาคญกบ การใหความหมายทเกยวของกบเพศสภาวะ เชน การใหความหมายของ “ความ

เปนหญง” และ “ความเปนชาย” ดงเชนท Butler (1998 อางใน จารภา พานชภกด, 2549) กลาววา

คาวา “ผหญง” เปนเพยงตวหมาย/ รปสญญะ (Signifier) ทไมมสาระแกนสาร ไมไดหมายถงสงใดเลย

เปนเพยงเครองหมายเพอใหตความเทานน

การศกษาเรองเพศสภาวะเปนหนงในหวขอทไดรบความสนใจศกษาวจยกนอยางมาก

เนองจากในชวงครงหลงของศตวรรษท 20 เปนตนมา มการรวมกลมกนของขบวนการสทธสตร

(Women Movement) ทปฏบตการเกยวกบสทธสตรกนอยางเขมขน (กาญจนา แกวเทพ, 2551)

โดยเฉพาะความสมพนธระหวางเพศกบการสอสารและการศกษาเกยวกบการสรางความเปนจร งทาง

สงคมเกยวกบเรองเพศกไดรบความสนใจเชนเดยวกน ยกตวอยางเชน งานวจยทชใหเหนถงบทบาท

ของสอในการนาเสนอเกยวกบสภาวะทางเพศใหแกสงคม ไดแก งานวจยของ พนดา หนสวาสด

(2544) เรอง ผหญงในภาพยนตร: กระบวนการผลตซาภาพลกษณของผหญงในสงคมไทย จาก

การศกษาพบวา ภาพยนตรทกเรองมการผลตซาภาพลกษณ ลกษณะ สถานภาพ และบทบาทของตว

ละครหญงในภาพยนตรในลกษณะเดยวกบผหญงในรปแบบอดมคตของสงคมไทย ซงกระบวนการ

ดงกลาวเกดขนจากการทความคดหลกเกยวกบผหญงทสงผานสอ สามารถครอบงาและเปนอดมการณ

หลกในสงคมไทยได ดงนน ผชมภาพยนตรโดยเฉพาะผหญงจงยอมรบภาพลกษณของผหญงใน

ภาพยนตรนน หรอจากการศกษาเกยวกบบทบาทของผหญงทเปลยนแปลงไปของผหญงในภาพยนตร

ในชวงป พ.ศ. 2525-2535 ของ สบงกช ชลตเรองกล (2535 อางใน พนดา หนสวาสด, 2544) พบวา

ภาพยนตรไดนาเสนอภาพผหญงทมอารมณทงรายและด กลาตอสเพอศกดศรของตนเอง และไมยด

ตดกบความรกทตองการการตอบรกจากผชายเชนเดม

นอกจากนน ผลการวจยของ กนกพรรณ วบลยศรน (2547) เรอง การเปรยบเทยบภาพ

ตวแทนของผหญงสมยใหมและหลงสมยใหมในภาพยนตรไทยและภาพยนตรอเมรกน สรปไดวา ภาพ

ตวแทน (Representations) ของผหญงสมยใหมในภาพยนตรไทย มลกษณะเปนสตรนยม มความ

มนใจในตนเอง กลาเปดเผย พยายามทจะผลกดนตนใหหลดพนจากความเชอเดม ๆ สาหรบภาพ

22

ตวแทนของผหญงหลงสมยใหมพบภาพของการไมยดตดกบสงตาง ๆ ทาตามความตองการสวนตน ใช

เรองเพศเปนตวแสดงความรสกรก มงหาความสขใหกบชวต กาหนดรสนยมทางเพศของตนเองได

สอละครโทรทศนกเปนอกสอหนงทมบทบาทอยางมากเชนเดยวกน ละครโทรทศนสามารถท

จะสอดแทรกอดมการณตาง ๆ แฝงเขาไปกบความบนเทง ซงทาหนาทเปนกระบวนการทสอนใหรถง

การปฏบตตวในสงคมโดยวธทางออม (จรนทร เลศจระประเสรฐ, 2535) ดงท กาญจนา แกวเทพ

(2543) กลาววา “ละครโทรทศน เปนกระบวนการผลตและสบทอด‘วฒนธรรมผหญง’ (Women

Culture) ทสาคญทสด”

ในการนาเสนอลกษณะของสตรนยมในละครโทรทศน มกถกนาเสนอภาพลกษณ สถานภาพ

ของผหญงในสงคมผานตวละครนางเอก โดยการกาหนดใหตวละครนางเอกมบทบาทสาคญตอเนอ

เรอง ตวละครจะมเปนผหญงทมความมนใจในตวเอง เกงกาจ เฉลยวฉลาด สามารถตอสกบตวละคร

รายได หรอแมกระทงการนาเสนอผานตวละครนางราย ยกตวอยางเชน ในงานวจยของ พมพร

สนทรวรยกล (2551) เรอง กระบวนการประกอบสรางอดมการณในละครโทรทศนไทยในชวงภาวะ

วกฤตทางการเมอง พบวา ละครโทรทศนเรอง “แรมพศวาส” ไดนาเสนออดมการณสตรนยม

(Feminism) ผานตวละครนางราย โดยกาหนดใหตวละครนางรายใชความรทมทาเรองผดตอศลธรรม

ใชความเฉลยวฉลาดปนหวตวละครผชาย ซงนบวาเปนรปแบบหนงของอดมการณสตรนยม

(Feminism) ทถกนาเสนอผานละครโทรทศน

อยางไรกตาม แมบรบททางสงคมของมนษยจะมการเปลยนแปลงไป มการยอมรบในเรอง

สทธมนษยชนมากขน ผหญงไดออกไปทางานนอกบาน หรอสามารถดารงตาแหนงสาคญในสงคมและ

การเมอง และมบทบาททเทาเทยมผชายมากขน แตในความสมพนธของบทบาทของหญงและชาย ยง

มแงมมอน ๆ ทถกสะทอนออกมาผานสอละครโทรทศน เชน ความรสกทผหญงดอยกวาชาย ตองการ

พงพงผชาย ตองการมผชายในชวตเพอทาใหชวตมความสมบรณขน แสดงใหเหนถงบทบาทของละคร

โทรทศนในการเปนเครองมอทมสวนในการขดเกลาทางเพศทสนบสนนความคดอานาจชายเปนใหญ

อยเชนเดม

อดมการณชายเปนใหญ (Patriarchy) เปนระบบทางโครงสรางของสงคมทยอมรบแนวคด

ทวา เพศชายมความเหนอกวาเพศหญงในทกดาน อกทงยงมความฉลาดกวา เขมแขงกวา มเหตผล

กวา และสามารถเอารดเปรยบเพศหญงได ในละครโทรทศนจะมลกษณะของอดมการณชายเปนใหญ

(Patriarchy) จะเปนความสมพนธเชงอานาจ ซงเพศหญงไมสามารถตอสกบเพศชายได ทงยงโอนออน

ผอนตาม แมวาพระเอกจะใชกาลงขมขนนางเอก หากสดทายแลวนางเอกกอภยใหทกอยางและได

ครองรกอยรวมกนอยางมความสข นอกจากนน ในละครโทรทศนหลายเรองกกาหนดบทบาทใหตว

ละครเพศหญงทาทกวถทางเพอแยงชงตวพระเอกของเรอง ลกษณะดงกลาวสะทอนใหเหนถงความไม

เทาเทยมและการใหคณคาตอเพศชายเปนอยางมาก

23

ดงเชนผลการวจยของ พมพร สนทรวรยกล (2551) พบวา อดมการณสตรนยม (Feminism)

ในละครโทรทศนกมกสอดแทรกอดมการณชายเปนใหญ (Patriarchy) ยกตวอยางเชน ในละครเรอง

“ขงกรา ขากแรง” และ “รหสรษยา” ถงแมวาตวละครนางเอกในเรองมความเกงกาจ เฉลยวฉลาดสก

เพยงใด แตในทายทสดแลวกตองพายแพใหกบกาลงของตวละครพระเอกทเหนอกวา สอดคลองกบ

งานวจยของ ศศณ ยาวชย (2554) เรอง การวเคราะหเนอหาความรนแรงตอสตรทปรากฏในละคร

โทรทศนไทย ซงผลการศกษาพบวา ละครโทรทศนเปนสวนสาคญในการบมเพาะและตอกยา

อดมการณชายเปนใหญ (Patriarchy) เนอหาของละครโทรทศนไทยมกนาเสนอสถานภาพของตว

ละครเพศหญงทมลกษณะเปนรอง และละครโทรทศนยงสรางรปแบบของความคดใหเพศหญงเชอวา

ความรก พรหมจรรย และการแตงงานคอสงสาคญทสดในชวตของผหญง

นอกจากนน การวจยของ นรนทร เภตราไชยอนนต (2550) เรอง ภาพตวแทนผผหญงใน

ละครโทรทศน ไดทาการวเคราะหตวบท (Textual Analysis) โดยอาศยแนวคดสตรนยม ซงงานวจย

ชนนพบวา ผผหญง สามารถจาแนกออกไดเปน 3 ประเภท ไดแก 1) ผรอรก หมายถงผผหญงทอย

ดวยความเชอทวาจะมความสขเมอมผชายมาเตมเตมใหกบชวต รอคอยชายคนรกใหมาชวย

ปลดปลอยเธอ 2) ผจายอม เปนผทถกจองจาและใชพลงอานาจในทางลบ โดยมอานาจของเพศชายท

คอยควบคมอานาจของพวกเธอ ซงในตอนทายจะถกทาใหอานาจหมดลงและไดรบโทษททาไว 3 ) ผ

แม เปนผผหญงทมอานาจมากทสด ซงจะมลกษณะตามอดมคตของแมทมความเปนแมทด ไมไปผดไป

เกดเพราะหวงลกหลาน สามารถสรปไดวา การประกอบสรางภาพของ ผผหญง ถกประกอบสรางและ

กาหนดความหมายจากกบรรทดฐานของเพศชาย (Male Norms) และภายใตอดมการณชายเปนใหญ

(Patriarchy) ผผหญงจะไมสามารถปลดปลอยตนเองได ตราบเทาทผชายยงกกขงพวกเธอ ใน

ขณะเดยวกน ภาพตวแทนของผผหญง ยงถกสรางใหเกยวพนกบเรองของ ความรก ความงาม

พรหมจรรย กรรม ความเปนแม และความเปนเมอง ซงชดความหมายเหลาน ลวนถกกาหนดอย

ภายใตอดมการณทางเพศทงสน

ละครโทรทศนมลกษณะของการผลดเปลยนกนระหวางแนวคดสตรนยมและแนวคดชายเปน

ใหญอยอยางไมสามารถแยกออกจากกนได โดยผวจยจะนาแนวคดเรองสตรนยม (Feminism) มาเปน

เครองมอในการวเคราะหภาพของนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงา รวมถงสมพนธบทความ

เปลยนแปลงทเกดขน ในระหวางบรบททางสงคมและวฒนธรรมทเปลยนแปลงไปตามกาลเวลา เพอ

อธบายแนวความคดหรออดมการณทางเพศทซอนเรนอย

2.5 ปจจยทมผลตอลกษณะสมพนธบทของละครโทรทศน

การสรางละครโทรทศนเรองหนงยอมมปจจยตาง ๆ มากมายเปนตวกาหนดองคประกอบ

ตาง ๆ ของละครโทรทศน เชน โครงเรอง (Plot) แกนเรอง (Theme) ตวละคร (Character)

24

โดยเฉพาะอยางยง การนาละครโทรทศนเรองหนงมาผลตซา (Remake) อกครง ยอมตองม

องคประกอบบางสวนทคงเดมเอาไวเพอใหสามารถเชอมโยงกบตวบทเดมได หรอมองคประกอบ

บางสวนทไดรบการเพมเตม ตดทอน หรอดดแปลงไปจากเดม ซงจะมการเปลยนแปลงเนอหาอยางไร

มากนอยเทาใดนน ขนอยกบหลากหลายปจจยเปนตวกาหนด ดงน

2.5.1 ปจจยดานธรกจและการตลาด

2.5.1.1 ผจดละครและนโยบายของสถานโทรทศน

สอละครโทรทศนมลกษณะความเปนธรกจและมการแขงขนกนสง ไมมสงใด

รบประกนไดถงผลกาไรหรอการขาดทน ทางสถานโทรทศนมความจาเปนตองผลตโดยลดอตราความ

เสยงตอการขาดทนใหมากทสด หากจะผลตละครโทรทศนเรองหนงหรอการนาละครโทรทศนเรองใด

มาผลตซา (Remake) จงมความจาเปนตองคานงถงองคประกอบหลายอยาง เพอใหเหมาะสมกบ

นโยบายการผลตของทางสถาน ตวอยางเชน หากมงบประมาณจากด กอาจมการตดทอนหรอ

ดดแปลงโครงเรองใหกระชบมากยงขน หรอเปลยนแปลงฉากตาง ๆ ทปรากฏในเรอง หรอนโยบาย

ของสถานโทรทศนในดานเนอหาและภาพทจะออกอากาศ ตวอยางเชน ธนนทร อชภาพ (2552 อาง

ใน อมาพร มะโรณย, 2551, หนา 227) ไดกลาววา “นโยบายของสถานมผลตอการเขยนบท

เหมอนกน อยางชอง 7 หามพดคาหยาบ หามกนเหลา แตวาชอง 3 ไมเปนไร พดกมงได แตชอง 5 ไม

หามอะไรมาก”

2.5.1.2 ระดบความนยม (Rating)

การผลตละครโทรทศนเรองหนง ผผลตจงตองคานงถงความตองการและความพง

พอใจของผชมเปนหลกเพอใหละครไดระดบความนยมของผชม (Rating) สง นาไปสการขายโฆษณา

ในชวงเวลานน ๆ เพราะฉะนน การผลตละครโทรทศนใหไดระดบความนยมสงจงตองเอาใจกลมผ

รบชม สงผลในการวางแนวเรอง การปรบโครงเรองใหเขากบความชนชอบหรอรสนยมของผรบชม

จากงานวจยเรอง กระบวนการประกอบสรางอดมการณในละครโทรทศนไทยในชวงวกฤตทาง

การเมอง ของ พมพร สนทรวรยกล (2551) พบวา สถานโทรทศนถอเปนผมอทธพลตอการนาเสนอ

อดมการณ โดยมปจจยทางการตลาดคอยควบคมการทางาน ซงปจจยดงกลาวกอยในรปของตวเลข

ระดบความนยม (Rating) เปนตวกาหนดใหเนอหาของละครโทรทศนมกจะสรางวนเวยนเกยวกบเรอง

รก โลภ โกรธ หลง เนองจากเปนเรองทเขาใจงาย โดนใจผรบชม ซงบทละครจะถกนาเสนอใหมความ

ทนสมย ทนตอเหตการณ

นอกจากนน การศกษาเรองภาพลกษณของผหญงไทยกบผหญงญปนทถกสะทอน

ผานละครโทรทศนของ จราภรณ เจรญกล (2556) ยงพบวา ผชมมกนยมละครโทรทศนทมเนอหา

เขมขน โดยเฉพาะอยางยง ละครโทรทศนทมนางเอกสวย เกง มนใจ ฉลาดทนคน ซงจะใหอรรถรสใน

การรบชมมากกวาละครโทรทศนทมนางเอกเรยบรอย ไมทนคน เนองจากละกลมผรบชมละคร

25

โทรทศนมกจะเปนเพศหญง และยงตวละครใกลเคยงกบชวตจรงของผชมมากเทาไรละครกจะยงม

ระดบความนม (Rating) สง

2.5.1.3 ดารานกแสดง

ในการเลอกดารานกแสดงเพอมารบบทตวละคร (Character) กไดรบผลกระทบจาก

ปจจยทางการตลาดเชนกน ดงทผลการวจยของ ปารฉตร เศวตเศรน (2541) เรอง กระบวนการและ

ปจจยในการคดเลอกนกแสดงในละครโทรทศนไทย พบวา การคดเลอกนกแสดงมารบบทจะขนอยกบ

ตวบคคลเปนหลก กลาวคอ ผผลตละครโทรทศนจะคดเลอกดารานกแสดงคามมมมองและความพง

พอใจสวนบคคล เพอคดเลอกนกแสดงทมความเหมาะสมทางการตลาด ดงนน ปจจยทางการตลาดจง

เขามามบทบาทสาคญในการคดเลอกนกแสดงเพอใหตอบสนองและดงดดใจผชม นอกจากนน

ปารฉตรยงพบอกวาปจจยทมผลตอการคดเลอกดารานกแสดงในละครโทรทศน แบงไดเปน 9 ปจจย

ไดแก กลมบคคลผมอานาจในการคดเลอกนกแสดง ตวแทนบรษทโฆษณา ผชม เงอนไขทเกดจากการ

แสดง ความสามารถของนกแสดง ระบบอปถมภ เวลาออกอากาศ เวลาการทางานและสภาพการ

แขงขน

การคดเลอกดารานกแสดงทมารบบทเปนตวละคร (Character) มกจะคดเลอกตาม

เกณฑทวาดารานกแสดงคนนนสามารถดงดดผชมไดมากนอยเพยงใด ดงท ธนนทร อชภาพ (2552,

อางใน อมาพร มะโรณย, 2551, หนา 224) ไดใหสมภาษณวา “ถาเหนวาคนนเรตตงด ไมวาจะสงตา

ดาขาว ขอใหดงไวกอน เพราะเคาตองเอาไปขายตอไง ถาลกคาทซอโฆษณาไมเหนวาดาราจะดงดดคน

ไดเคากไมคอยอยากซอ ชองกตองเลอกดาราดง ๆ ไวกอน”

นอกจากนน บทละครโทรทศนหลายเรองมกถกดดแปลงเพอใหเหมาะสมกบตวดารา

นกแสดงเปนหลก ผมหนาทเขยนบทละครจาเปนทจะตองดดแปลงเนอหาใหเหมาะสมกบตวดารา

นกแสดงผรบบทนน ๆ ดงเชนผลการวจยของ ปยะพมพ สมตดลก (2541) เรอง การเชอมโยงเนอ

หานวนยายในสอสงพมพและในสอละครโทรทศน พบวา ในการผลตสอละครโทรทศนจาเปนตองตด

ทอนคณลกษณะดานลบของตวละครนางเอกออกไป เนองจากผผลตละครไมตองการใหเกดผลกระทบ

ในทางลบตอภาพลกษณของดารานกแสดงทรบบท กลาวคอ ผผลตละครโทรทศนไมตองการให

ความหมายทสรางใหมจากตวละคร ไปสรางผลกระทบทางลบแกความหมายของนกแสดง

นอกจากนน ยงพบวาสอละครโทรทศนจะมการปกปองตวละครนางเอกมากขนเพราะมความหมาย

ของตวดารานกแสดงในโลกแหงความเปนจรงมาเกยวของ

ปจจยทางดานธรกจและการตลาดเปนปจจยทมอทธพลตอลกษณะสมพนธบทของ

ตวละครนางเอก เนองจากสอละครโทรทศนไมไดเปนผลผลตทางวฒนธรรมเพยงอยางเดยว แตยงเปน

สอทตองคานงถง “ลกคา” เพอใหสามารถขายได การสรางละครโทรทศนแตละครงกจาเปนตองมการ

26

ปรบแตงเนอเรองเพอใหเขากบตวดารานกแสดง ความนยมและความตองการของผชมกลมเปาหมาย

และการคดเลอกดารานกแสดงทสามารถดงดดกลมผรบชมได

2.5.2 ปจจยดานสงคม

2.5.2.1 วฒนธรรมและคานยม

ผลจากการศกษาของ อมาพร มะโรณย (2551) พบวา วฒนธรรม ประเพณมผลตอ

การสรางละครโทรทศน ในสวนของรายละเอยดของโครงเรอง (Plot) ผผลตละครโทรทศนมความ

จาเปนตองคานงถงปจจยดานวฒนธรรมเพอใหเกดความเหมาะสมไมใหขดตอวฒนธรรมของไทย

เนองจากเรองของวฒนธรรมเปนสงทอยคกบสงคมมาอยางยาวนาน เชน วฒนธรรมการให

ความสาคญกบความบรสทธของนางเอก หรอการไมยอมรบเรองการอยรวมกนกอนแตงงาน เปนตน

ทวาคานยมในสงคมเปนสงทมกเปลยนแปลงไปตามกาลเวลาไดงายกวาวฒนธรม การผลตละคร

โทรทศนจงสามารถปรบเปลยนองคประกอบบางอยางไปตามคานยมทเกดขนในสงคมได ตวอยางเชน

ความเปนผหญงทสงคมคาดหวงทคอย ๆ เปลยนจากความเปนกลสตร สงบเสงยม กลายเปนผหญงท

ดในสงคมตองเปลยนแปลงตวเอง มปากมเสยง ลกขนมาตอสเพอสทธของตนเอง เชนเดยวกบผหญง

ในละครโทรทศน ตวละครนางเอกยอมเปลยนแปลงไปตามคานยมในสงคม ดงท คณหทยรตน

อมตวณช ผจดละครของคายละครไท ใหความเหนวา “นางเอกเดยวน ถาออนแอไปซะทกอยาง คนด

จะราคาญ ดงนน เมอโลกเปลยนแปลงไป ผหญงเปลยนแปรไป ละครกตองทาออกมาใหกลมกลนกบ

ยคสมยและความเปลยนไปนน นางเอกทนาสงสาร จงจาตองปรบบทบาทใหใกลเคยงหญงสาวในโลก

ความจรง” (“โลกอยยากขนทกวน”, 2556) ซงตวละครนางเอกอาจไดรบการเพมบทบาทใหรายขน

แตงกายดวยเสอผาสสนฉดฉาด วาบหววมากขน หรอการเพมฉาก “เลฟซน” กบพระเอกมากขน

เปนตน

2.5.2.2 ความทนสมย

ผลงานวจยของ อมาพร มะโรณย (2551) เรอง สมพนธบทของการเลาเรองในสอ

การตน ละครโทรทศนและนวนยาย พบวา ละครโทรทศนทสามารถปรบเปลยนเนอหาไปตามยคสมย

ได คอละครทมเนอหาไมเนนชวงเวลาในเรองหรอเปนละครยคปจจบน ซงองคประกอบทมกถก

ปรบเปลยนกคอ องคประกอบตวละคร (Character) และฉาก (Setting) ดงท ธนนทร อชภาพ (2552

อางใน อมาพร มะโรณย, 2551, หนา 231) กลาววา “ถาเปนเรองแบบวาเกดในปจจบนกปรบเปลยน

ไดตามยคสมย สวรรคเบยงสมยพดเมอกอนนนางเอกเปนชางเยบผานะ พอมาเวอรชนใหมในสมยนก

เปลยนเปนจดดอกไมซะ ดเก ทนสมยขนคนไมเบอ แตยงไงแกนของตวละครกตองคงไว หามเปลยน

เดดขาด”

27

2.6 ละครโทรทศนเรอง แรงเงา

ละครโทรทศนเรองแรงเงา สรางมาจากบทประพนธชอง นนทนา วระชน ไดรบการนามา

สรางเปนละครโทรทศนโดยคณอรโณชา ภาณพนธ ผจดละครโทรทศนของบรษท บรอดคาซท ไทย

เทเลวชน จากด ทงหมด 2 ครง ไดแก ป พ.ศ. 2544 และ ป พ.ศ. 2555 ออกอากาศทาง

สถานโทรทศนชอง 3 ทง 2 ครง โดยมรายละเอยดดงน

2.6.1 ละครโทรทศนเรอง แรงเงา ในป พ.ศ. 2544

ภาพท 2.1: ละครโทรทศนเรอง แรงเงา ป พ.ศ. 2544

ทมา: ววฒนาการ “แรงเงา” จากนวนยายสจอเงน และจอแกว. (2556). สบคนจาก

http://my.dek-d.com/weerapol/writer/view.php?id=869776.

บทโทรทศน: วสทธชย บณยะกาณจน

กากบการแสดง: ชศกด สธรธรรม

ดาเนนการผลต: บรษท บรอดคาซท ไทย เทเลวชน จากด

ออกอากาศ: ทกวนศกร เสารและอาทตย เวลา 20.20 น. ตงแต 14 ธนวาคม พ.ศ. 2544 ถง

27 มกราคม พ.ศ. 2545 ทางสถานโทรทศนชอง 3

นกแสดงนา: แอน ทองประสม, ธรเดช วงศพวพนธ, ยทธพชย ชาญเลขา, สาวตร สามภกด

28

2.6.2 ละครโทรทศนเรอง แรงเงา ในป พ.ศ. 2555

ภาพท 2.2: ละครโทรทศนเรอง แรงเงา ป พ.ศ. 2555

ทมา: เรองยอ จบบรบรณ “แรงเงา”. (2555, 20 กนยายน). ผจดการ. สบคนจาก

http://www.manager.co.th/drama/ViewNews.aspx?NewsID=9550000116055.

บทโทรทศน: วสทธชย บณยะกาณจน

กากบการแสดง: ชนนทร ประเสรฐประศาสน

ดาเนนการผลต: บรษท บรอดคาซท ไทย เทเลวชน จากด

ออกอากาศ: ทกวนจนทรและองคาร เวลา 20.30 น. ตงแต 1 ตลาคม ถง 4 ธนวาคม พ.ศ.

2555 ทางสถานโทรทศนชอง 3

นกแสดงนา: เจน เทยนโพธสวรรณ, ภภม พงศภาณ, รวชญ เทดวงส, ธญญาเรศ เองตระกล

เรองยอ

มตตา และ มนนทร เปนฝาแฝดทมลกษณะนสยแตกตางกนอยางมาก ซงเปนผลมาจากการ

เลยงดของบดามารดาของทงสอง นายแปลก นางพณ เจาของรานกาแฟในเมองเพชรบรณ ในวยเยาว

แฝดผนอง มตตา มนสยออนหวาน เรยบรอย ในขณะทมนนทรเปนเดกดอ มอมแมม และมกจะกลน

แกลงแฝดผนองอยเสมอ ทงสองจงเกลยดชงกนเปนอยางมาก

เมอฝาแฝดทงสองตางเตบโตขน มตตาเปนหญงสาวสวย มารยาทงดงาม เกงงานบานงาน

เรอน แตมนนทรเรยนหนงสอชา บคลกเกงกาง หากดวยนสยชางเกบหอมรอมรบ มนนทรจงมเงนเกบ

29

มาชวยบดามารดาซอมแซมราน และยงทางานพเศษสงมตตาเรยนมหาวทยาลยเอกชน โดยตอกยา

มตตาทกวนถงบญคณน

มนนทรเรยนวศวคอมพวเตอรในมหาวทยาลยชอดงจนจบและไดทนไปเรยนตอปรญญาโทท

สหรฐอเมรกาพรอมกบเพอนรก ลกศร ซงเปนลกสาวเศรษฐ ระหวางเรยนมนนทรไดฝกงานบรษท

คอมพวเตอรยกษใหญและมผลงานยอดเยยม มนนทรสงเงนมาใหบดามารดาทาไรดอกไมขนาดใหญ

จนมฐานะดขนทกวน ในขณะทมตตาเรยนจบกมาชวยบดามารดาดแลไร และดวยความทมตตามก

โดนมารดาพดจาถากถาง เปรยบเทยบกบพสาวใหตองเจบชานาใจอยเสมอ ทาใหมตตามความใฝฝนท

จะออกไปจากไรดอกไมและเงาของมนนทรผเปนพสาวใหจงได

มนนทรเรยนจบปรญญาโทและทางานกบบรษทคอมพวเตอรยกษใหญทอเมรกา ทางดาน

มตตาไดยายไปพกอยหอพกหญงทกรงเทพมหานคร เนองจากถกเรยกตวบรรจเขาเปนขาราชการใน

กองบรหารจดการของกรมหนง ทแหงนนเธอไดรจกชายหนมนสยดนามวา วกจ ทงสองสนทสนมกน

อยางรวดเรว โดยวกจคดกบมตตาเปนคนรก แตมตตากลบเหนวาวกจเดกเกนไป

หากเมอมตตาไดพบ เจนภพ ผอานวยการกองหวหนาและเปนอาแท ๆ ของวกจ มตตากลบ

ประทบใจเจนภพมาก ในขณะเดยวกนเจนภพเองกหลงใหลมตตาตงแตแรกเหน แมเจนภพจะมภรรยา

อยแลวเปนเศรษฐนกธรกจทดนนามวา นพนภา ซงทงสองสามภรรยากมกมเรองกระทบกระทงกนอย

ตลอด ดวยความชอบขมสามของนพนภาและ ความเจาชของเจนภพทมหญงสาวมาตดพนเสมอ ทาให

นพนภามกจะตามไปอาละวาด ดาทอ ตบตเหลาภรรยานอยทกรายไป

เจนภพลวงใหมตตาเขาใจผดวาเขากบนพนภากาลงหยาขาดกน มตตาหลงเชอจนตกเปนของ

เจนภพ วกจพยายามตกเตอนมตตา หากมตตายงคงบอกวาตนไมผด เธอหวงจะใชชวตรวมกบเจนภพ

ในอนาคตจงตดสนใจปลอยตวเองใหทอง ในวนทมตตาบอกเจนภพเรองทเธอตงทอง นพนภากลบ

ออกมาดาประจาน ตบตมตตาหนากระทรวงตอหนาทกคน เจนภพพยายามพดใหนพนภากลบไปโดย

ยนยนวาตนไมเคยรกมตตา นพนภาคอคนเดยวทเขารก มตตาเพงรวาเจนภพหลอกเรองจะหยากบ

ภรรยา เธอหมดสนทกสงทกอยาง จงเดนทางกลบไปบานทเพชรบรณ เพอพบวามนนทรกาลงจะ

กลบมาทางานตาแหนงสงในประเทศไทย เธอยงนอยเนอตาใจ และยงไดยนถอยคาถากถางจากมารดา

ซงเปรยบเสมอนเปนฟางเสนสดทาย เธอจงขออโหสกรรมกบทกคนในชวตและตดสนใจผกคอตาย

มนนทรกลบมาบานเจอภาพนองสาวฝาแฝดผกคอตาย เธอเสยใจมากทไมเคยทาดกบนองสาว

เลย เธอตดสนใจสบหาความจรงวาเกดอะไรขน มนนทรใชรปรางหนาตาทเหมอนราวคน ๆ เดยวกน

สวมรอยเปนมตตาไปทางาน เพยงไมนานเธอกปะตดปะตอเรองราวทงหมดได และตดสนใจจะแกแคน

ใหมตตา ในการสวมรอยเปนนองสาวฝาแฝดนน มนนทรพบวาวกจดกบมตตาดวยใจจรง ทาใหเธอ

ชอบวกจมาก ในขณะทวกจพบวามตตาคนใหมเขมแขง ชาญฉลาด มเสนหดงดดตอเขามากกวามตตา

คนเดม จงคอย ๆ หลงรกมตตาคนใหมมากขนทกวน ทามกลางความรสกหงหวงของเจนภพ

30

ทกคนทรจกมตตาตางเรมสงสยในบคลกกลาหาญ สคน ของมตตาทเปลยนไปราวกบเปนคน

ละคน มนนทรมนนทรทงวางแผน ลอลวง ดาเนนการแกแคนทกคนททาไมดกบนองสาวของเธอเอาไว

อยางสาสมโดยเฉพาะนพนภา ทโดนมนนทรกลนแกลงจนครอบครวของเจนภพและนพนภาเรมรอน

เปนไฟ ทงลกสาวตดยาและยงเปนภรรยานอยนกธรกจ ลกชายเบยงเบนทางเพศ สามภรรยาลงไมลง

มอกนจนบานแตกสาแหรกขาด วกจเสยใจททงหมดคลายจะมตนเหตมาจากกรกระทาของมนนทร

เมอเจนภพบอกนพนภาวามนนทรไปรกกบวกจแลว ทาใหนพนภาวางใจและยอมคนดดวย

สถานการณทกอยางเรมกลบกลายเปนดขน ดวยความรกของวกจทาใหมนนทรเลกคดแกแคน และ

ยอมวางมอจากทกสง วกจและมนนทรกไดใกลชดกนเรอย ๆ แมมารดาของวกจจะขอใหลกชายของ

ตนเลกยงกบผหญงอยางมนนทรกตาม แตแลวมอปนทมความแคนสวนตวกบมนนทรไดบกเขามาหวง

ขมขนมนนทรถงคอนโด มนนทรสจนรอดมาได เธอเขาใจผดคดวาทงหมดเปนฝมอของนพนภา จง

ตามลางแคนอกครง มนนทรยวยวนเจนภพ แตงเรองใหนพนภาเขาใจผดจนปวยหนกเขาโรงพยาบาล

วกจผดหวงในตวมนนทรมากจนใชกาลงขนใจมนนทรดวยความโกรธ เมอมนนทรตกเปนของ

วกจ วกจยงมนใจมากวาผหญงคนนไมใชมตตา เขาดาเนนการสบจนรวามตตามฝาแฝดชอมนนทร

และมตตาคนใหมนกคอฝาแฝดคนพนนเอง เขาพยายามบอกเรองนกบทกคน หากไมมใครเชอ

นพนภาออกจากโรงพยาบาล แตกพบวาตนเองโดนโกงเงนนบสบลาน เจนภพกบนพนภาตาง

โทษกน ครอบครวเรมระหองระแหงอกครง ขณะเดยวกนกบทมผไมหวงดอดคลปเจนภพม

ความสมพนธกบหญงสาวทสวมรอยเปนมตตาเพอเอาไปใหนพนภาด นพนภาเหนแลวคงแคนมาก เอา

ปนไปยงมนนทร เจนภพเขาขดขวาง นพนภาตกบนไดกลายเปนอมพาต ในทสด มนนทรกเปดเผยตว

วาเธอไมใชมตตา ทกคนตกใจและงนงงมาก ในตอนนนนองสาวของนพนภานามวา เนตรนภศกออก

มาเปดเผยความจรงวา ตนคอผบงการทกอยางอยเบองหลง จดประสงคเพอทาลายนพนภา นพนภา

ตกใจและเรมสานกกรรมทตนเองกอ

มนนทรตดสนใจลางาน ละทงทกสงกลบบานทเพชรบรณ วกจตามไปดวย ทนนเขาพบกบ

หลมศพของมตตาและรเรองวามตตาตงทองและฆาตวตายอยทน วกจรสกสะเทอนใจเปนอยางมาก ว

กจสงขาวมาเลาเรองทกอยางใหทกคนฟงทงหมด ทงเรองมตตาฆาตวตาย และมนนทรซงเปนพสาวฝา

แฝดกลบมาแกแคน หลงจากรเรองราวทงหมด เจนภพกลบตวเปนคนรกเดยวใจเดยว นพนภากไดสต

และขออโหสกรรมซงกนและกน

วกจพยายามขอมนนทรคนด ทวาไมสาเรจ เพราะมนนทรคดวาเปนเพยงความรบผดชอบ

ไมใชความรก แตคนทวกจรกคอมตตาไมใชตน มนนทรจงไมยอมพบวกจ กระทงคนหนงเธอฝนถง

มตตา มตตามาเขาฝนเธอขอใหเธอคนดกบวกจ มนนทรคดไดวาวกจคดกบมตตาแคความเปนเพอน

เทานนจรง ๆ วกจคกเขาขอโทษมนนทรอกครงพรอมบอกวา คนทเขาหลงรกตงแตแรกพบนนคอ

มนนทร ไมใชมตตาคนเดม มนนทรจงตดสนใจใหอภยและตอบรบรกของวกจดวยใจเปนสข

31

2.7 กรอบแนวคดการวจย

ภาพท 2.3: กรอบแนวคดการวจย

ปจจยทางดานธรกจและการตลาด

ดานสงคม วฒนธรรมและคานยม

สมพนธบท (Intertextuality)

- การคงเดม (Convention) - การตดทอน (Reduction)

- ความแปลกใหม (Invention) - การดดแปลง (Modification)

- การขยายความ (Extension)

แนวคดการเลาเรองของตวบทตนทาง

ตวละคร/ โครงเรอง/ แกนเรอง

ฉาก/ สญลกษณพเศษ/ ความขดแยง

แนวคดการเลาเรองของตวบทปลายทาง

ตวละคร/ โครงเรอง/ แกนเรอง

ฉาก/ สญลกษณพเศษ/ ความขดแยง

บทท 3

ระเบยบวธวจย

งานวจยเรอง สมพนธบทของตวละครนางเอกในสอละครโทรทศน กรณศกษา ละครโทรทศน

เรอง แรงเงา เปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ใชเครองมอการวเคราะหตวบท

(Textual Analysis) ในการศกษาถงสมพนธบทของตวละครนางเอกในการเลาเรองของสอละคร

โทรทศน และศกษาถงปจจยทมอทธพลตอสมพนธบทนน โดยมขนตอนการศกษาวจย ดงน

3.1 ประชากรและตวอยาง

3.1.1 ประชากร

ผวจยกาหนดใหประชากรเปนละครโทรทศนทออกอากาศจาก 3 สถาน ไดแก สถานโทรทศน

ชอง 3, 5 และ 7 ในป พ.ศ. 2555 ชวงหลงขาวภาคคาเวลาประมาณ 20.30 - 22.30 น. ซงเปน

ชวงเวลาการออกอากาศละครโทรทศนทมผรบชมในปรมาณทมากทสด หรอเรยกวาเปน “ชวงเวลาท

นยม” (Prime Time) และสาเหตทเลอกศกษาละครโทรทศนในป พ.ศ. 2555 เนองจากในการ

ดาเนนงานของแผนพฒนาสตรฯ ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) มวตถประสงคในการสรางการยอมรบ

บทบาทของสตรในบรบทตาง ๆ ทางสงคมอยางเทาเทยมและเสมอภาค โดยสงเสรมใหผทเกยวของใน

การผลตสอตาง ๆ เผยแพรและสอสารอยางเหมาะสมเพอปรบกระบวนทศนคนในสงคมทมตอสตร

(สานกงานกจการสตร, 2556) ดงนน ในป พ.ศ. 2555 จงมละครโทรทศนทกาหนดใหตวละครสตรม

บทบาทโดดเดนและเปนตวดาเนนเรองออกมาเปนจานวนมาก จงเปนชวงเวลาทเหมาะสมแก

การศกษาวาตวละครนางเอก ซงแสดงออกถงบทบาทของสตรในสอมความเปลยนแปลงไปจากอดต

หรอไมและอยางไร ทงน พบวามละครโทรทศนทออกอากาศชวงหลงขาวภาคคา ในป พ.ศ. 2555

ทางสถานโทรทศนชอง 3 จานวน 23 เรอง, ชอง 5 จานวน 8 เรอง และชอง 7 จานวน 20 เรอง เปน

จานวนรวมทงสน 51 เรอง

3.1.2 ตวอยาง

ดวยวตถประสงคของการศกษาคอวเคราะหถง “สมพนธบทของตวละครนางเอก” ดงนน ใน

การกาหนดคณลกษณะของละครโทรทศนทจะนามาเลอกเปนตวอยางนน จงพจารณาจากเกณฑการ

นากลบมาผลตซา (Remake) และบทบาทของตวละครนางเอกทปรากฏในละครเปนสาคญ กลาวคอ

จะตองเปนละครโทรทศนทนากลบมาผลตซา (Remake) อยางนอย 1 ครง โดยทตวละครนางเอก

จะตองปรากฏบทบาททโดดเดน มความสาคญตอแกนเรองและเปนตวละครหลกในการดาเนนเรอง

และจากการสารวจละครโทรทศนทออกอากาศทางสถานโทรทศนชอง 3 , 5 และ 7 ชวงหลงขาวภาค

33

คา เวลา 20.30 - 22.30 น. ในป พ.ศ. 2555 จานวน 51 เรอง พบวา มละครโทรทศนทอยในเกณฑท

กาหนดไวทงสน 6 เรอง ไดแก เรองแรงเงา, ปญญาชนกนครว, ดอกโศก, มารยารษยา, มาหยารศม

และอบตเหต

ในงานวจยครงน ผวจยไดทาการเลอกตวอยางในการศกษาจานวน 1 เรอง เปนกรณศกษา

โดยการใชวธการเลอกตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยเลอกละครโทรทศนเรองแรง

เงาทผลตโดยบรษท บรอดคาซท ไทย เทเลวชน จากด ออกอากาศทางสถานโทรทศนชอง 3 ในป

พ.ศ. 2544 และในป พ.ศ. 2555 เปนกรณศกษา เนองจากเปนละครโทรทศนทมคณสมบตตรงกบ

เกณฑทกาหนดไว และยงเปนละครโทรทศนทไดรบระดบความนยมเฉลย 9.93 ซงสงทสดในป

พ.ศ. 2555 (“ควนหลงแรงเงา”, 2555) นอกจากนน นนทนา วระชน ผประพนธนวนยายเรองแรง

เงา ไดกลาวไวเกยวกบละครโทรทศนเรองแรงเงาวา “นวนยายทถกนามาสรางหลายครง กม ‘แรงเงา’

แตละครง กถกปรบ ปรง เปลยน แปลง ใหเปนไปตามยคสมย” (“คยสบาย ๆ กบ ‘นนทนา วระชน’

นกเขยนชอดง”, 2558) และ อรโณชา ภาณพนธ ผจดละครโทรทศนเรองแรงเงา ของคายบรอดคาทซ

ยงกลาวไววา “แรงเงาเวอรชน 2012 น เปนโจทยทยากมากของละครรเมค เพราะเราไมตองการทา

ใหเหมอนเวอรชนกอน แตอยากทาใหดกวาเดม ยงยคสมยเปลยนไป บรบทตาง ๆ ของละครกตอง

เปลยนตาม รวมถงบทละครทคนเขยนหยบคาแรคเตอรและเหตการณปจจบนมาผสมผสานไดอยางลง

ตว” (“ปรากฏการณแรงเงาฟเวอร”, 2555) ซงสอดคลองกบวตถประสงคของการวจยชนน ทตองการ

ศกษาถงสมพนธบทของตวละครนางเอกในการผลตซาในยคสมยทเปลยนแปลงไป

3.2 วธการเกบรวบรวมขอมล

เกบรวบรวมขอมลโดยวธการวเคราะหตวบท (Textual Analysis) ซงมงเนนการตความ

เกยวกบคณลกษณะของตวสารหรอตวบท (Text) จากคลปวดโอละครโทรทศนเรองแรงเงาในเวบไซต

www.youtube.com โดยชมละครทงเรองตงแตตนจนจบ จดบนทกประเดนทตองการศกษา โดย

ศกษาตามองคประกอบของแนวคดการเลาเรอง และแนวคดสญวทยาเปนหลก โดยแบงแหลงขอมล

ในการศกษาได ดงน

3.2.1 แหลงขอมลประเภทเอกสารทเกยวของกบละครโทรทศน ไดแก เรองยอ บทวเคราะห

บทวจารณตาง ๆ จากสอสงพมพ งานวทยานพนธทเกยวของ รวมทงเนอหาจากสออนเทอรเนต

(Internet) ผวจยนามาใชเปนสวนหนงของการศกษาดวย

3.2.2 แหลงขอมลประเภทโสตทศน ผวจยจะทาการดละครโทรทศนเรองแรงเงาทละตอน

ตงแตตนเรองจนจบ จากเวบไซต www.youtube.com ซงมการลงเปนคลปละคร โดยแบงเปนละคร

โทรทศนเรองแรงเงา ออกอากาศในป พ.ศ. 2544 จานวน 25 ตอน และทออกอากาศในป พ.ศ. 2555

จานวน 20 ตอน โดยมระยะเวลาในการเกบขอมลตงแตเดอนมนาคม ถงเดอนพฤษภาคม

34

3.3 เครองมอทใชในการวจย

งานวจยนใชเครองมอในงานวจย คอ ตารางแสดงลกษณะสมพนธบท โดยผวจยจะศกษา

โดยอาศยกรอบแนวคดและทฤษฎทนามาใช วเคราะหเนอหาของละครโทรทศน เพอคนหาสมพนธบท

ของนางเอกตามองคประกอบตาง ๆ ทอยในละครโทรทศนวามการเชอมโยงเนอหาอยางไร และทา

การบนทกลงตาราง

ตวอยาง:

ตารางท 3.1: แสดงลกษณะสมพนธบทละครโทรทศนเรองแรงเงา ทออกอากาศในป พ.ศ. 2544 ส

ละครโทรทศนเรองแรงเงา ทออกอากาศในป พ.ศ. 2555

องคประกอบการ

เลาเรอง

ลกษณะการถายโยง (สมพนธบท)

การคงเดม

(Convention)

ความแปลก

ใหม

(Invention)

การขยายความ

(Extension)

การตดทอน

(Reduction)

การดดแปลง

(Modification)

1. ตวละคร

2. โครงเรอง

3. แกนเรอง

4. ฉาก

5. สญลกษณพเศษ

6. ความขดแยง

3.4 การวเคราะหขอมล

3.4.1 การวเคราะหขอมลทไดจากการชมละครโทรทศนเรองแรงเงา ใชการวเคราะหตวบท

(Textual Analysis) โดยผวจยจะใชแนวคดสญวทยา และแนวคดการเลาเรอง วเคราะหแยก

องคประกอบการเลาเรองทง 6 ประการ คอ

ก. ตวละคร โดยการตความหมายจาก คาพด บทสนทนา การแสดงออก บคลก การ

แตงกาย เพราะสงเหลานลวนบงบอกความหมายของตวละคร

ข. โครงเรอง วเคราะหการจดวางตามลาดบเหตการณในละครโทรทศนเรองแรงเงา

วาเปนอยางไร ประกอบดวยโครงเรองแบบใด และโครงเรองนนใหความหมายอยางไรบาง

ค. แกนเรอง วเคราะหใจความสาคญของเรอง ซงจะเปนตวสะทอนแนวคดของเรอง

ทมตอบทบาททางเพศ โดยพจารณาวาละครโทรทศนเรองแรงเงามแกนเรองเปนอยางไร

35

ง. ฉาก พจารณาวาในภายในเรองประกอบไปดวยฉากแบบใดบาง เพอหารปแบบ

(Pattern) ของการใชฉาก และวเคราะหวาฉากทตวละครนางเอกปรากฏ มความหมายวาอยางไร

จ. สญลกษณพเศษ วเคราะหวาในละครโทรทศนเรองแรงเงามสญลกษณพเศษท

สาคญของเรองอะไรบาง สญลกษณเหลานนนาเสนอภาพของตวละครนางเอกวาอยางไร

ฉ. ความขดแยง วเคราะหความขดแยงทเกดขนในเรองทง 3 ประการ ไดแก ความ

ขดแยงระหวางคนกบคน ความขดแยงภายในจตใจ และความขดแยงระหวางคนกบสงคม

3.4.2 เมอวเคราะหองคประกอบการเลาเรองแลว จะทาการวเคราะหลกษณะสมพนธบท

จากตวบทตนทาง สตวบทปลายทาง โดยบนทกในตารางแสดงลกษณะสมพนธบท เพอศกษาสมพนธ

บทของตวละครนางเอก วามการเชอมโยงเนอหาอยางไร

เมอลงรายละเอยดในตารางแสดงลกษณะสมพนธบทแลว จงนาเอาผลการวเคราะหมาสรป

ลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอก และวเคราะหหาวาปจจยใดบางทสงผลกระทบตอสมพนธบท

ดงกลาว ซงปจจยดงกลาวประกอบดวย

1) ปจจยดานธรกจและการตลาด ไดแก ผจดละครและนโยบายของสถานโทรทศน ระดบ

ความนยม (Rating) และดารานกแสดง

2) ปจจยดานสงคม ไดแก วฒนธรรม และคานยม

3.5 นาเสนอผลการวจย

3.5.1 บทท 4 ลกษณะสมพนธบทของนางเอกในละครโทรทศน

4.1 วเคราะหองคประกอบการเลาเรองของละครเรองแรงเงา

4.1.1 ละครโทรทศนเรองแรงเงา ออกอากาศทางสถานโทรทศนชอง 3 ใน

ป พ.ศ. 2544

4.1.2 ละครโทรทศนเรองแรงเงา ออกอากาศทางสถานโทรทศนชอง 3 ใน

ป พ.ศ. 2555

4.2 ลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงาในป

พ.ศ. 2544 สละครเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555

3.5.2 บทท 5 การสรปผลวจย การอภปรายผล และขอเสนอแนะ

บทท 4

ผลการวจย

ละครโทรทศนอยในวงเวยนของการผลตซา (Remake) โดยมชองวางของความสมพนธของตวบทในการผลตซาทเรยกวาสมพนธบท (Intertextuality) ระหวางตวบทตนทางและตวบทปลายทาง ตวละครนางเอกในละครโทรทศนเปนตวละครสาคญทอยในสายโซของสมพนธบท (Intertextuality) จากการผลตซานน ตวละครนางเอกมกทาหนาทสะทอนภาพลกษณ สถานภาพ สทธ และทาทในการแสดงออกของผหญงในบรรทดฐานของสงคม (Social Norms) ตามบรบททางดานวฒนธรรมและคานยมในสมยนน ๆ ตามความคด ความเชอ และความรความเขาใจของคนในสงคมไดเปนอยางด เมอเกดการผลตซาตวละครนางเอกทเปนตวบทใหม โดยการอางองวตถดบจากตวบทเดมนนจงกอใหเกดสมพนธบทขน

การนาเสนอผลการวเคราะหลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงาน ผวจยจะนาเสนอผลการวเคราะหโดยแบงออกเปน 2 สวน คอ

สวนท 1 วเคราะหองคประกอบการเลาเรองของละครโทรทศนเรองแรงเงา ในป พ.ศ. 2544 และละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555

องคประกอบการเลาเรองทผวจยใชในการวเคราะห ไดแก ก. ตวละคร ข. โครงเรอง ค. แกนเรอง ง. ฉาก จ. สญลกษณพเศษ ฉ. ความขดแยง สวนท 2 นาผลการวเคราะหจากสวนท 1 มาวเคราะหลกษณะสมพนธบทของตวละคร

นางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงา แสดงผลการเปรยบเทยบในทกองคประกอบของการเลาเรองในตารางแสดงผล และสรปลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงาทไดจากการวเคราะห

37

4.1 วเคราะหองคประกอบการเลาเรองของละครเรองแรงเงา 4.1.1 ละครโทรทศนเรองแรงเงา ออกอากาศทางสถานโทรทศนชอง 3 ในป พ.ศ. 2544 ก. ตวละคร

1) มนนทร จงประเสรฐ

ภาพท 4.1: ตวละครมนนทร จงประเสรฐ ป พ.ศ. 2544

ทมา: ยอนรอยละครดง แรงเงา เวอรชนแอน-เคน อกหนงเวอรชนทดงและนาด. (ม.ป.ป.).

สบคนจาก http://pantip.com/topic/33479981.

มนนทรเปนหญงสาวทมความมนใจในตวเอง เรยนหนงสอเกงจนสามารถสอบไดทนไปศกษาตอตางประเทศ ในวยเดกมนนทรไมไดรบความรกจากมารดาเทานองสาวฝาแฝด ทาใหเปนเดกทยดตดกบความเขมแขง มจตใจเดดเดยว แตเมอมนนทรกลบมาจากตางประเทศแลวพบวามตตาถกรงแกจนตองฆาตวตาย มนนทรจงตดสนใจเรยกรองความเปนธรรมใหกบนองสาวทตนทอดทง

ลกษณะการแตงกายของมนนทรจะแตงกายดวยโทนสสดใส เสอผาไมเปดเผยเนอหนงมากนก คาพดของมนนทรจะเสยงดงฟงชดบงบอกความมนใจในตวเอง และจากการเลยงดของบดามารดาทใหความสาคญกบเงนทอง ทาใหมนนทรมความคด (Conception) วา “เงนสามารถซอความรกของบดามารดาได” จงมกขยนทางานพเศษเพอเกบเงนใหมาก ๆ นอกจากนน มนนทรยงคดวาใครทาอะไรไวผนนกตองไดรบผลจากการกระทาอยางเทาเทยมกน สงผลใหเกดเปนพฤตกรรม (Presentation) ทตองการแกแคนใหกบผททาใหนองสาวของตนตองฆาตวตาย มนนทรเปนตวละครนางเอกประเภทเหนไดรอบดาน (Well-rounded Character) มทงดานดและดานราย มพฒนาการดานลกษณะนสยทกาวราวขน และออนโยนลงในตอนทาย มการเปลยนแปลงทศนคตทผชมไม

38

สามารถคาดเดาได มคณสมบตเปนตวละครผกระทา สามารถพงพาตนเองได มเปาหมายทตองการ ไปใหถง ไมถกคมคามจากผอน

2) มตตา จงประเสรฐ

ภาพท 4.2: ตวละครมตตา จงประเสรฐ ป พ.ศ. 2544

ทมา: ยอนรอยละครดง แรงเงา เวอรชนแอน-เคน อกหนงเวอรชนทดงและนาด. (ม.ป.ป.).

สบคนจาก http://pantip.com/topic/33479981.

มตตาเปนหญงสาวผมนสยออนหวาน ราเรงแจมใสตลอดเวลา รกสวยรกงาม ไมทนเลหเหลยมคนและออนตอโลก ดวยความทเปนคนออนแอ จงชอบผชายทเปนผใหญ พงพาไดและเปนผนาอยางเจนภพมากกวาเดกหนมอยางวกจ มตตารกเจนภพมาก เมอรตววาโดนเจนภพหลอก มตตาจงตดสนใจฆาตวตาย ลกษณะการแตงกายของมตตา จะแตงกายดวยเสอผาปกปดมดชดเรยบรอย โทนสออน เชน สขาว สเขยวออน สฟาออน มตตาจะมความคด (Conception) ทมองโลกในแงด เชอคนงาย อารมณออนไหว และตองตกเปนรองพสาวฝาแฝดในทก ๆ ดาน ทาใหเธอนกนอยใจอยเสมอ

ดงเชนท มตตาเอยถงมนนทร เพอตอกยาตนเองวา “เขาด เขาเกง ดดไปหมดทกอยาง และตอนนเขากจบปรญญาโทแลวนะคะ อาจจะตอปรญญาเอกดวยซา” นาไปสพฤตกรรม (Presentation) ทไมสคน เลอกหนปญหามากวาเผชญหนากบปญหา มตตาเปนตวละครทมลกษณะตายตว (Typed Character) มองเหนไดเพยงดานเดยว แมมตตาจะมดานมดในจตใจทคดอจฉาพสาวอยบาง แตไมไดแสดงออกมาในรปแบบของพฤตกรรมทรนแรง ลกษณะนสยของมตตาจะเปนไปตามแบบฉบบของตวละครในละครโทรทศนทวไป ผชมสามารถคาดเดาการกระทาไดงาย กลาวคอ มตตา

39

เปนตวละครผถกกระทา มนสยออนแอ ตองพงพาผอน ซงมกจะเปนตวละครทผชมสามารถคาดเดาไดวาจะตองถกหลอกลวงไดงาย และไมทนเลหเหลยมของคนชว ตอนหนงในเรอง มตตายงเอยกบ นพนภาอยางมนใจในสงทเจนภพบอกกบตนวา “ไมจรง เขารกฉน เรารกกน เขาไมไดรกคณเลย” แสดงใหเหนถงความสมพนธแบบขวตรงขาม (Binary Oppositions) กบมนนทร ซงเปนตวละครทมพฤตกรรมแตกตางกนอยางสนเชง สงผลใหมตตาและมนนทรไดรบผลของการกระทาทแตกตางกน

3) วกจ อภบาลบดนทร ภาพท 4.3: ตวละครวกจ อภบาลบดนทร ป พ.ศ. 2544

ทมา: ยอนรอยละครดง แรงเงา เวอรชนแอน-เคน อกหนงเวอรชนทดงและนาด. (ม.ป.ป.).

สบคนจาก http://pantip.com/topic/33479981.

วกจเปนหลานชายของเจนภพ เปนชายหนมผซงมนสยแตกตางจากอาอยางสนเชง วกจเปนผชายทสภาพออนโยน โอบออมอาร และแมวกจจะรวามตตารกเจนภพผเปนอาแท ๆ ของตน วกจกยงรกและหวงใยมตตาเสมอ นอกจากนน เมอวกจพบวามตตาคนใหมนสยเปลยนแปลงไปและกาลงทาในสงทผด เขากยงเปนผทคอยตกเตอน วกจมความคด (Conception) วาคนทกคนจะทงสวนดและสวนเสยดวยกน ไมมใครดพรอมไปหมดทกอยาง

ดงเชนทวกจเอยกบมตตาในเรองวา “คนเราจะใหดเหมอนกนหมดทกอยางไดไงละครบ คนเรามดและกตองมแยดวยกนทงนน คณตาอาจจะมอะไรดหลายอยางทพสาวคณตาไมมกได ”

วกจเปนตวละครทมลกษณะตายตว (Typed Character) ซงมกจะมนสยคลายกบตวละครเอกชายในละครโทรทศนทวไปเปนสตรสาเรจ ผชมจะสามารถคาดเดาทศนคตและการกระทาของวกจ

40

ไดวาเขาจะตองเลอกอยขางความดงาม และเปนผดงนางเอกออกมาจากความตองการแกแคน และทาใหทอยางกลบคนสความสงบสขในทายทสด

วกจเปนตวละครททาหนาทสรางความเขาใจระหวางตวละครตาง ๆ จนนามาสการใหอภยซงกนและกน พรอมทงชทางใหกบผชมวา พฤตกรรมใดทปรากฏในเรองคอพฤตกรรมทถกตอง และพฤตกรรมใดทไมถกตองตามบรรทดฐานของสงคม (Social Norms) กลาวคอ เมอมนนทรมกรยาทเรยบรอย ทางานเกง วกจกจะแสดงพฤตกรรมยอมรบวาสงทมนนทรกระทาคอสงทดงาม เชน แสดงออกถงความรกและความหวงใย และเมอมนนทรแสดงพฤตกรรมทกาวราว มงมนตอการลางแคนและมเจตนาทาใหครอบครวผอนแตกแยก วกจกจะแสดงพฤตกรรมไมยอมรบ เชน การพดจาตอวา แสดงสหนาทาทางบงบอกถงความไมพอใจ และทาการหยดการมปฏสมพนธใด ๆ ดวย

4) เจนภพ อภบาลบดนทร

ภาพท 4.4: ตวละครเจนภพ อภบาลบดนทร ป พ.ศ. 2544

ทมา: เรด! นกแสดงน า “แรงเงา” ทง 4 เวอรชน (อดต-ปจจบน). (2555). สบคนจาก

http://www.dek-d.com/board/view/2619706.

เจนภพเปนหนมวยกลางคน มภรรยาแลว มลกทงหมด 3 คน ไดแก ตอง ตอ และตอม เจนภพดารงตาแหนงผอานวยการกองทมตตาทางานอย แมเจนภพจะมนสยรกครอบครว ทงมภรรยาคอนพนภาผทมฐานะรารวยคอยสนบสนนในหนาทการงาน แตดวยบคลกทสขม นมนวล ทาใหมผหญงสาวเขามาตดพนมากมาย นสยเจาชของเจนภพทาใหมเรองทะเลาะเบาะแวงกบภรรยาอยเสมอ

เจนภพเปนตวละครทมองเหนไดรอบดาน (Well-rounded Character) มลกษณะคลายคนจรง ๆ ทมทงสวนดและสวนเสย เรมเรองเจนภพจะมนสยเจาช แตเมอเจนภพตองเจอกบปญหาตาง ๆ

41

ในชวตทมตนเหตมาจากความประพฤตผดในกามของตน เจนภพกจะมพฒนาการดานนสยใจคอทเปลยนไปในทางทดขน จนในทายทสด เจนภพกสานกตนไดและหนกลบไปรกครอบครว เจนภพจะมความคด วาการมภรรยาหลายคนเปนเรองปกตของผชาย และผชายจะตองเปนผนาใหผหญงพงพง แตนพนภาภรรยาของเจนภพมนสยชอบขมสาม เจนภพจงมกมภรรยานอยเปนหญงสาวทยกยองตน

เจนภพเปนตวละครททาหนาทกาหนดพฤตกรรมของตวละครผหญงในเรอง กลาวคอ บคลกสขม เปนผนาของเจนภพ ทาใหมตตารสกวาเจนภพพงพาได จงหลงรกและคลอยตามสงทเจนภพตองการเสมอจนตองฆาตวตาย ซงนาไปสพฤตกรรมตามลางแคนของมนนทรผเปนพสาวของมตตาและดวยนสยทเจาชของเจนภพ กทาใหนพนภา ผเปนภรรยาหลวงตองมนสยกาวราว มอารมณหงหวงรนแรง ชอบดาทอและตบตกบผหญงอนทมาใกลชดกบสามตน

5) นพนภา อภบาลบดนทร

ภาพท 4.5: ตวละครนพนภา อภบาลบดนทร ป พ.ศ. 2544

ทมา: ยอนรอยละครดง แรงเงา เวอรชนแอน-เคน อกหนงเวอรชนทดงและนาด. (ม.ป.ป.).

สบคนจาก http://pantip.com/topic/33479981.

นพนภาเปนภรรยาของเจนภพ มนสยเอาแตใจตวเอง ขโวยวาย และมอารมณหงรนแรง มกจะจางใหคนตามสบเรองของสาม เมอพบวาสามมภรรยานอย นพนภากจะตามไปอาละวาดเสมอจนเปนทเออมระอาของสาม ในเรองนนพนภาจะมปากเสยงถงขนลงมอตบตกบมนนทรมากทสด ความหงหวงของนพนภากทาใหนพนภาเรมเปนโรควตกจรต และในทายทสดกเปนอมพาต

นพนภาเปนตวละครผกระทาทมลกษณะตายตว (Typed Character) ซงมกจะมนสยคลายกบตวละครภรรยาหลวงในละครโทรทศนทวไป ซงมกจะตามไปตบตกบเหลาภรรยานอยของสาม ม

42

อารมณหงทรนแรงเปนสตรสาเรจ ผชมจะสามารถเชอมโยงความหมายจากประสบการณของตนเอง และสามารถคาดเดาทศนคตและการกระทาของนพนภาไดวา เมอนพนภาเปนตวละครทมสามเจาช ผเปนภรรยาหลวงกตองมนสยหงหวงรนแรงตามแบบฉบบ (Stereotype) และทายทสด ความหงหวงทรนแรงนนกจะทาใหนพนภาตองพบกบจดจบทไมด

ละครโทรทศนลงรหสใหนพนภามความสมพนธแบบขวตรงขาม (Binary Oppositions) กบมนนทรแบบไมชดเจนนก กลาวคอ ตวละครนพนภาไดรบการกาหนดใหเปนเสมอนนางรายของเรอง ทวานพนภากเปนตวละครทมความดและรายอยดวยกน เชนเดยวกบตวละครนางเอกของเรองทมความดและรายอยดวยกนเชนกน แตกตางจากนางรายในละครโทรทศนสวนใหญทนางรายของเรองจะมนสยทแสดงความชวรายตรงขามกบความดของนางเอกอยางชดเจน

ข. โครงเรอง ละครโทรทศนเรองแรงเงา ออกอากาศทางสถานโทรทศนชอง 3 ในป พ.ศ. 2544 มลาดบ

การเลาเรองตามโครงเรอง ดงน เรมเรอง 1) สองพนองฝาแฝด มตตาและมนนทรมนสยแตกตางกนไมลงรอยกน

ตงแตเดก เมอเตบโตขนมา มนนทรไดเดนทางไปศกษาตอยงตางประเทศ ในขณะทมตตาตดสนใจเขาไปรบราชการทกรงเทพมหานคร

พฒนาเหตการณ 2) เกดเรองราวความรกทผดศลธรรมขนในททางาน โดยมตตาลกลอบเปนชรกกบเจนภพ ซงมภรรยาอยแลว 3) เรองราวการลกลอบเปนชรกกนลวงรไปถงนพนภา ซงเปนภรรยาหลวงของเจนภพ ทาใหเกดความขดแยงกนขนระหวางภรรยาหลวงและภรรยานอย โดยมภรรยาหลวงเปนผกระทา และมภรรยานอยเปนผถกกระทา 4) มตตาไดยนวาชายทตนเองรกและเทดทนกาลงหลอกลวงตน จงเดนทางกลบบานเกดทตางจงหวดดวยความผดหวงเสยใจ และตดสนใจฆาตวตาย 5) มนนทรเดนทางกลบมาจากตางประเทศ พบวามตตาแฝดผนองฆาตวตาย จงเดนทางเขากรงเทพมหานครเพอสบสาวถงสาเหตการฆาตวตายของนองสาว กระทงรเรองราวทงหมดและตดสนใจดาเนนการแกแคน โดยการสวมรอยเปนมตตาโดยไมใหใครร 6) มนนทรสวมรอยเปนมตตายวยวนเจนภพชายคนรกของนองสาว เพอทาใหภรรยาหลวงโกรธแคน มนนทรพบกบวกจในสถานททางาน เกดความรกขนทามกลางความขดแยงทรนแรงของมนนทรและนพนภา

ภาวะวกฤต 7) ความขดแยงเรมรนแรงจนถงขนวกฤต วกจพยายามใชความรกทมตอมนนทรเขาคลคลายสถานการณทรนแรง แตไมประสบความสาเรจ

43

8) เรมเกดความขดแยงขนระหวางมนนทรและวกจ เนองจากวกจรบไมไดกบพฤตกรรมทผดศลธรรมของมนนทร ขณะเดยวกนมนนทรกเขาใจวาผทวกจรกคอมตตาทตนมาสวมรอย ไมไดรกตวเธอทแทจรง 9) สถานการณความขดแยงของมนนทรและนพนภาทวความรนแรงถงขนทารายรางกายกน จนนพนภาประสบอบตเหตเขาโรงพยาบาล 10) วกจเรมสงสยในตวตนของมนนทร จงตามสบจนรวาแทจรงแลวมตตามฝาแฝดอกคนชอ มนนทร

ภาวะคลคลาย 11) สถานการณทรนแรงทาใหมนนทรเรมรสกผด จงตดสนใจใหอภยทกคนและลมเลกการแกแคนทงหมด สถานการณความขดแยงตาง ๆ คลคลายไปในทางทด 12) มนนทรเปดเผยกบทกคนวาตนเปนแฝดผพซงปลอมตวมาแกแคนใหนองสาว และขอใหทกคนใหอภยกน

ยตเรองราว 13) มนนทรและวกจปรบความเขาใจกน เจนภพและนพนภากลบตวกลบใจมารกครอบครวและใหอภยซงกนและกน 14) วกฤตการณทกอยางคลคลาย มนนทรและวกจเขาใจกนและรกกนอยางมความสข

โดยสรป ละครโทรทศนเรองแรงเงา ทออกอากาศทางสถานโทรทศนชอง 3 ในป พ.ศ.2544 มลกษณะโครงเรองแบบ ความรกของชายหญงทตองฝาฟนอปสรรค และโครงเรองแบบรกสามเสา ทเกดขนจากความสมพนธของตวละครหลกทยากตอการแกปญหา นอกจากนน ยงดาเนนเรองบนความขดแยง ภาวะวกฤตหลกของเรองคอ ความขดแยงระหวางตวละครนางเอกและตวละครภรรยาหลวง มภาวะวกฤตรองคอ ความขดแยงของตวละครนางเอกและตวละครพระเอก การคลคลายภาวะวกฤตจะเรมจากการคลคลายวกฤตหลกกอน จากนนจงเปนการคลคลายวกฤตรอง กอนท เรองจะจบลงแบบสขนาฏกรรม (Happy Ending)

โครงเรองในตอนตนจะเนนยาไปทการเปนผถกกระทาของมตตา ทงการโดนเจนภพหลอกลวงจนตกเปนภรรยานอย และการโดนภรรยาหลวงตบตอยางรนแรง เพอวางโครงเรองไปสความแคนของมนนทร แสดงใหเหนวา ยงมตตาโดนกระทาอยางนาสงสารและไรทางสมากเทาใด มนนทรกจะยงมความแคนมากเทานน เปนการเนนยาความหมายทวา แมตวละครมนนทรจะมจตใจดานราย มงมนตอการแกแคน และมพฤตกรรมรนแรงเพยงใด แตตวละครมนนทรกยงอยในกรอบความหมายของการเปน “นางเอก” เนองจากมนนทรไมไดเปนตวละครทเปนรายโดยนสยแตกาเนด แตเปนตวละครท “รายอยางมสาเหต” ซงทาใหความรายของนางเอกมความนาเหนใจ และเปนการกระทาทชอบธรรม สงผลใหในทายทสด มนนทรกสามารถกลบตวกลบใจเพราะรวาการแกแคนไมใชทางแกปญหาทถกตองและไมไดทาใหอะไรดขน จงเปนเหตการณทยตความขดแยงทงหมดในเรอง ทา

44

ใหเนอเรองทดาเนนบนความขดแยงมาตลอดจบลงดวยความสข (Happy Ending) ไดโดยทมนนทรไมตองรบผลกรรมจากการกระทาใด ๆ

ค. แกนเรอง แกนเรองหลกของละครเรองแรงเงา ออกอากาศทางสถานโทรทศนชอง 3 ในป พ.ศ. 2544

เปนแกนเรองเกยวกบศลธรรมจรรยา (Morality Theme) เนอเรองในละครเรองแรงเงา จะเกยวกบปญหาทเกดขนจากหลกศลธรรมของสงคม การประพฤตผดในกามของตวละคร บทละครจะแสดงใหเหนถงคณคาของการทาความด หรอแสดงใหเหนถงการทตวละครเลอกทจะแกปญหาตาง ๆ ดวยวธการทผดตอศลธรรม และผลทไดรบจากการกระทาทผดศลธรรมนน ยกตวอยางเชน การทมตตายอมเปนภรรยานอยของผอน จนรสกนอยใจโชคชะตา นาไปสการฆาตวตายเปนผลของการกระทาทผดหลกศลธรรมของตน และการเลอกทจะแกแคนใหนองสาวของมนนทร กนาไปสการแตกแยกของครอบครวผอน

นอกจากนน ละครยงสอดแทรกแกนเรองรองเกยวกบความรก (Love Theme) การใชชวตค และในความสมพนธของความรกนนจะมอปสรรคตาง ๆ ขวางกน โดยในละครเรองแรงเงานน มทงความรกระหวางหนม-สาว ซงกคอพระเอกและนางเอก ความรกระหวางพนองฝาแฝด มตตาและมนนทร ซงนาไปสการแกแคนแทนแฝดผนอง ความรกแบบสาม-ภรรยาของเจนภพและนพนภา ความรกในครอบครวระหวางบดามารดาและลก ๆ ตวละครเหลานจะตองกาวผานอปสรรคในเรองเพอสมหวงในความรก

แกนเรองทผผลตตองการตอกยามากทสด ไดถกนาเนอไววา “การแกแคนไมใชการแกปญหาทถกตอง สงทดทสดคอการใหอภย” และ “ความรกทผดศลธรรมยอมนามาซงความทกข” จะเหนไดวาในโครงเรองของละครโทรทศนเรองแรงเงาไดวางเหตเรมตนมาจากการใชชวตคทฝายชายไมรจกพอประพฤตผดในกาม จนกระทงมตตาตองฆาตวตายเพราะผดหวงจากความรก ใหแงคดวาการเปนภรรยานอยทาใหไมไดรบความสข และดวยความรกทมใหนองสาวฝาแฝดของมนนทร ทาใหมนนทรตดสนใจหาทางออกดวยการแกแคน สงผลใหครอบครวผอนแตกแยก เกดเปนปญหาสงคม โดยทสดทายกไมมอะไรดขน เหนไดชดวาการกระทาทผดศลธรรมของเหลาตวละคร ไมทาใหผใดมความสขทงสน นอกจากนน ในบทสนทนาของตวละครในเรองหลายตอน ไดตอกยาแนวคดเรองการใหอภย เชน การขออโหสกรรมของตวละครนพนภาเพอใหเลกแลวตอกน และการทตวละครนางเอกตดสนใจใหอภยทก ๆ คนและยกเลกการแกแคนทงหมด ซงไดนาไปสความสขของตวละครทกตวทเกยวของ

ง. ฉาก ฉากทเปนการดาเนนชวตของตวละครในละครเรองแรงเงา ออกอากาศทางสถานโทรทศน

ชอง 3 ในป พ.ศ. 2544 จะมฉากของสงคมเมองใหญของกรงเทพมหานคร และหนวยงานราชการเปนฉากหลก มฉากชนบทไรดอกไม ซงเปนบานเกดของตวละครนางเอกเปนฉากรอง โดยเรมเรองดวย

45

ฉากบานเกดของตวละครมตตาและมนนทรทจงหวดเพชรบรณ เปนบานไมบนภเขาและไรดอกกหลาบ ฉากจะมสเขยวของภเขาและตนไม แสดงความเปนธรรมชาต ความสดใส สงบ ใหความรสกถงความเปนบานเกดและวถชวตทสงบสขของตวละคร และจากนนเรองราวกจะเปลยนเขาสฉากหลกของเรองทเปนสงคมเมองของกรงเทพมหานคร ซงเปนสถานททมตตาเดนทางเขามาทางานเปนขาราชการ โดยเรองราวทเกดขนในฉากเมองจะเนนไปทตกหนวยงานราชการ ซงจะเกดเหตการณจะแสดงใหเหนถงความวนวายของวถชวตในสงคมเมอง การแกงแยงชงดกนระหวางเพอนรวมงาน การตบตระหวางภรรยาหลวงและภรรยานอย และฉากบานหลงใหญของเจนภพและนพนภา จะเนนไปทเหตการณการทะเลาะเบาะแวงกนในครอบครว จนกระทงในตอนจบของเรอง ฉากจะเปลยนกลบไปสฉากชนบทอกครงหนง เพอแสดงถงการคลคลายของเหตการณ และการกลบสความสงบสขของตวละครพระเอกและนางเอก

ฉากทเปนสภาพแวดลอมเชงนามธรรม หรอฉากทเปนสภาพแวดลอมทจบตองไมไดทพบในเรอง ไดแก ความเปนสตรนยม โดยทตวละครผหญงเชนมนนทรมอาชพการงานทมนคงในบรษทใหญ มความมนใจในตนเอง สามารถพงพาตนเองได ไมยอมเสยเปรยบผชาย อยางไรกตาม เนอเรองกยงสะทอนสภาพแวดลอมของสงคมชายเปนใหญ กลาวคอ มผชายเปนผนา ดารงตาแหนงหวหนางาน โดยทตวละครผหญงจะทาหนาทเพยงเปนเลขานการหรอผชวยเทานน และตวละครผชายกเปนสาเหตหลกททาใหตวละครทเปนผหญงเกดความขดแยง ตบตแยงชง แตถงแมวาเนอเรองจะแสดงใหเหนถงการทผชายสามารถมภรรยาไดหลายคน และใชผหญงเปนเครองมอระบายอารมณทางเพศ แตสภาพสงคมแวดลอมในเรองกยงคงไมยอมรบการมภรรยาหลายคน จะเหนไดวาตวละครทเปนภรรยานอยผอนดงเชนมตตา จะถกผคนในสงคมดถก ตฉนนนทา ตองอยอยางหลบซอนและไมไดการยอมรบในสงคม

จ. สญลกษณพเศษ จากการวเคราะห สญลกษณพเศษทพบในเรอง ไดแก 1) สรอยไขมก เปนของแทนใจความรกทเจนภพมใหกบมตตา ซงในเรองนนเจนภพไดขโมย

สรอยไขมกเสนนมาจากภรรยาหลวง สอความหมายไดวาความรกทเจนภพมใหแกมตตานน คอสงจอมปลอมทตองลกลอบนามาจากภรรยาหลวงอกทหนง และในภายหลงสรอยเสนนกถกดงกระชากจนขาดกระจายโดยนามอของนพนภานนเอง สอความหมายวานพนภาไดทาลายความรกของเจนภพและมตตาจนขาดสะบน

2) ดอกลลล ในเรองนนมตตาชอบดอกลลลสขาว ซงเปนสญลกษณของความรกทบรสทธ ออนโยน เชนเดยวกบนสยของมตตาทมจตใจออนโยน เปนผหญงทยงรกษาพรหมจรรย

3) ดอกกหลาบครสตล ซงในเรองนนวกจมอบใหมนนทรขณะกาลงสวมรอยเปนมตตาในวนเกด ดอกกหลาบมความหมายถงความรกทวกจมใหแกมนนทร ในตอนทวกจไดใชกาลงขนใจมนนทร

46

มนนทรขดขนจนทาดอกกหลาบครสตลทวกจมอบใหตกแตก สอความหมายไดถงความรก ความไววางใจททงสองมใหแกกนถงจดขาดสะบนลงตามดอกกหลาบครสตลทหลดออกจากขว เชนเดยวกบคาพดของมนนทรซงพดไวในเรองวา “ไมตองไปสนใจของทมนแตกแลว มนแตกแลวมนประสานขนมาใหมไมไดหรอก”

4) การเปนฝาแฝดของตวละครมตตาและมนนทร มความหมายถง การแตกออกเปนสองขว กลาวคอ ตวละครมตตาและมนนทรมลกษณะนสยแตกตางกนอยางสดขว มตตาจะมนสยเรยบรอย ไมทนคน หากมนนทรมนสยกลาหาญ ฉลาดเฉลยว ไมยอมคน นอกจากนน ฝาแฝดยงหมายความถงการทวคณเปนสองเทา เชน อารมณนอยเนอตาใจของตวละครมตตาทรนแรงกวาปกต นาไปสการตดสนใจฆาตวตาย และอารมณแคนของตวละครมนนทรทรนแรง จนถงขนดาเนนการแกแคนจนทาใหครอบครวผอนตองบานแตกสาแหรกขาด

5) ทะเล และภเขา ในเรองตวละครมตตาชอบทะเล สอความหมายถง ชวตของมตตาทมการผนแปร มทงสขและทกขเสมอนนาทะเลทไมสงบนง และคลนลมมรสมรนแรงททองทะเลมกประสบ เชนเดยวกบชวตของมตตาทประสบชะตากรรมตองเปนภรรยานอยผอน ในขณะทตวละครมนนทรจะชอบภเขา สอความหมายถงความหนกแนน มนคง ไมยอมโอนออน สงสงาเสมอนภเขาสง

ฉ. ความขดแยง การวเคราะหความขดแยงในละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2544 พบความขดแยง

ทงหมด 3 ประเภท คอ 1) ความขดแยงระหวางคนกบคน

1.1) ความขดแยงระหวางฝาแฝด ตวละครมตตาและมนนทรไดรบความรกของบดามารดาไมเทากน มตตาเรยนหนงสอไมเกง ไมมความกาวหนาทางหนาทการงาน ในขณะทมนนทรมสามารถหาเงนทองใหบดามารดาไดมากมาย ทาใหมารดาของทงครกและชนชมมนนทรมากกวา สงผลใหฝาแฝดทงสองรสกเกลยดชงกน

1.2) ความขดแยงระหวางตวละครมนนทรและนพนภา มนนทรสวมรอยเปนมตตาดาเนนการยวยวนเจนภพ กลนแกลงใหนพนภาหงหวง ครอบครวแตกแยกเพอแกแคนใหกบมตตา

1.3) ความขดแยงระหวางตวละครมนนทรและวกจ เปนความขดแยงระหวางความดและความชว มนนทรทาทกอยางเพอทาใหครอบครวของวกจแตกหก ในขณะทวกจกพยายามหยดยงมนนทร และรสกผดหวงในตวหญงสาวทตนเองรกเปนอยางมาก

1.4) ความขดแยงระหวางตวละครเจนภพและนพนภา เปนความไมลงรอยกนระหวางสามและภรรยาดวยลกษณะนสยทเปนคตรงขามกน โดยความเจาชของเจนภพทาใหนพนภาตองตามหงหวงและอาละวาดตบตกบหญงสาวทเปนภรรยานอยของสามอยเสมอ

47

2) ความขดแยงภายในจตใจ 2.1) ตวละครมนนทร เปนความขดแยงของความตองการของตนเองและความรสก

ผดชอบชวด มนนทรมความตองการแกแคนใหนองสาว หากสงททานนจะตองทาใหครอบครวผอนแตกแยก รวมถงทาใหชายทเธอรกเกลยดชง มนนทรมความรสกสบสน ลาบากใจในการตดสนใจดาเนนการตามแผนการแกแคนทเธอคดเอาไว นอกจากนน มนนทรพยายามเตอนตนเองไมใหรกวกจ เพราะมนนทรเขาใจวาผทวกจมอบความรกใหนนคอมตตา และเธอไมตองการเปนเสมอนตวแทนของนองสาวฝาแฝด

2.2) ตวละครมตตา เปนความขดแยงระหวางความตองการของตนเองและความสานกผดชอบชวด มตตารสกรกเจนภพ หากเจนภพนนมภรรยาอยแลว ซงการเปนภรรยานอยเปนเรองผดศลธรรม ภายในใจของมตตาจงเกดการตอสระหวางความดและความชว ในทายทสด มตตากหาทางออกใหกบความขดแยงในใจตนเองได โดยการเชอสงทเจนภพบอก วาแทจรงแลวเจนภพไมไดรกนพนภา และทงสองกาลงจะหยารางกน

2.3) ตวละครวกจ เปนความสบสนเรองความรกทมใหแกมนนทร ตอสกบความรสกผดชอบชวดภายในจตใจ เนองจากวกจรวามนนทรนนกาลงทาใหครอบครวของคณอาของเขาแตกแยกโดยเจตนา

2.4) ตวละครเจนภพ เปนความขดแยงของความดและความชวภายในจตใจ แมเขาจะรกภรรยาของตน และรดวาตระกลทรารวยของนพนภาสามารถสนบสนนใหอาชพการงานของเขากาวหนา แตนสยชอบขมสามของนพนภากทาใหเจนภพเบอหนาย รวมทงเจนภพยงคดวาการทผชายมภรรยาหลายคนเปนเรองธรรมดา เจนภพจงมกลกลอบมภรรยานอยอยเสมอ

3) ความขดแยงระหวางคนกบสงคม ความขดแยงกบกฎเกณฑทางสงคมในเรองเปนการทสงคมมองผหญงคนหนงในฐานะทเปนผ

เขามาทาลายความสขของครอบครวผอน เนองจากสงคมไมใหการยอมรบการเปนภรรยานอย และมกมองผหญงทเปนภรรยานอยผอนวาเปนผหญงทไมดและไมมคณคา ดงทมตตายอมเปนภรรยานอยของเจนภพ ทงทตนรวาเจนภพมภรรยาอยแลว นอกจากนน เมอมนนทรผเปนพสาวฝาแฝดสวมรอยเปนมตตาเพอแกแคนโดยการเจตนาทาใหครอบครวของผอนแตกแยกนน ทาใหบคคลรอบขางเกดความผดหวง ชงชงรงเกยจ

48

4.1.2 ละครโทรทศนเรองแรงเงา ออกอากาศทางสถานโทรทศนชอง 3 ในป พ.ศ. 2555 ก. ตวละคร

1) มนนทร จงสวสด

ภาพท 4.6: ตวละครมนนทร จงสวสด ป พ.ศ. 2555

ทมา: ประมวลภาพเดยวมนนทร (เจน เทยนโพธสวรรณ). (ม.ป.ป.). สบคนจาก

http://www.broadcastthai.com/download_detail.php?page=3&iddlgroup=4&iddlsubgroup=1452&search.

ในวยเดกมนนทรไมไดรบความรกจากมารดาเทานองสาวฝาแฝด ทาใหเปนเดกทยดตดกบ

ความเขมแขง มจตใจเดดเดยว และมงมนทางานเกบเงนใหบดามารดา ดวยเหตน ทาใหตอมาบดามารดาเรมหนมารกมนนทรมากกวา มนนทรจงคดวา “เงนสามารถซอความรกได” มนนทรจงมงมนทางานและตงใจเรยน จนเตบโตขนมาเปนหญงสาวทมความมนใจในตวเองสง ไมยอมคน มบคลกเปนผนา หลงจากเรยนจบจากตางประเทศกไดเขาทางานในบรษทเอกชนขนาดใหญ ลกษณะการแตงกาย มกแตงกายดวยเสอผาสสนสดใส แตจะเปลยนเปนใสเสอผาสออนเมอสวมรอยเปนมตตา แตงหนาดวยสโทนเขม ลกษณะการพดจาจะสน หวน เสยงดงฟงชด

มนนทรมคณสมบตเปนตวละครผกระทา สามารถพงพาตนเองได มเปาหมายทตองการไปใหถง ไมถกคมคามจากผอน เปนตวละครนางเอกประเภทเหนไดรอบดาน (Well-rounded Character) มทงดานดและดานราย มพฒนาการดานลกษณะนสย และมการเปลยนแปลงทศนคตอยางไมสามารถคาดเดาได มทงบคลกรางเรงสดใส และบคลกหยงยะโส มนนทรมความคด (Conception) วา “กรรม เปนผลของการกระทา” ดงท มนนทรเอยในฉากทมการปะทะคารมกบนพนภาวา “ระวงผลกรรมมน

49

จะไปตกกบญาตฝายหญงของคณนะ” และเอยกบเพอนสนทของเธอวา “กฏแหงกรรมเปนเหมอนเงาทตดตามตวมนษยทกผคน”

โดยสรป ตวละครมนนทรมพฤตกรรมคลายเปนนางราย ทวาพฤตกรรมรายของมนนทรเปนพฤตกรรมทมสาเหตรองรบ คอความรสกผดทตนไมไดอยปกปองนองสาว แตเมอนองสาวฆาตวตายไปแลว จงหาทางออกโดยการแกแคนใหนองสาวแทน

2) มตตา จงสวสด

ภาพท 4.7: ตวละครมตตา จงสวสด ป พ.ศ. 2555

ทมา : ประมวลภาพเดยวมตตา (เจน เทยนโพธสวรรณ). (ม.ป.ป.). สบคนจาก

http://www.broadcastthai.com/download_detail.php?iddlgroup=4&iddlsubgroup=1453.

มตตาเปนหญงสาวผมนสยออนหวาน เพอฝน ลกษณะการแตงกายของมตตา จะแตงกาย

ดวยเสอผาปกปดมดชดเรยบรอย สเสอผาเนนไปทสขาว แตงหนาดวยโทนสออน แสดงถงความด ความบรสทธ มตตามกเกบซอนความตองการไวในใจ ทาใหคลายกบเปนคนเกบกด บางเวลามตตาจะเปนคนเงยบขรมคลายกบมปมบางอยางอยภายในจตใจ ชอบประชดประชน และดถกตนเอง นอกจากนน มตตายงแฝงความทะเยอทะยานอยในสวนลกของจตใจ เปนผลมาจากการทบดามารดาทเลยงดดวยวธการเปรยบเทยบลกสาวทงสองอยเสมอ

มตตาจะมความคด (Conception) วาแมไมรก และไมสามารถเทยบพสาวไดในทก ๆ ดาน เธอจงไมเหนคณคาในตวเอง ดถกตนเอง และมกอยในอารมณเศราหมองเมอมคนพดถงพสาว ดงเชน

50

เมอมตตาไปเทยวทะเลกบวกจ วกจเอยวา มตตาและพสาวคงจะเหมอนกนมาก มตตาทาหนาเศราและตอบกลบไปเชงประชดตนเองวา “ไมคะ เคาไมเหมอนตาเลยซกนดเดยว”

เมอมตตาไดมาพบกบเจนภพทมลกษณะทเปนผใหญ มาทาดกบเธอ มตตาเขาใจวานนคอความรก มตตาจงยดเจนภพเอาไวเปนทกสงทกอยางในชวต ยอมทาตามทเจนภพตองการทกอยางแมจะรวาสงนนเปนสงทผด โดยหวงใหเจนภพมาเตมเตมสงทตนขาดหาย นนคอ ความอบอน ความรสกไดรบการปกปองทไมเคยไดรบจากครอบครว มตตามกสรางโลกแหงความฝนขนมา เพอหลกหนโลกแหงความจรงททาใหเธอเปนทกข มตตาจงตงเปาหมายสงสดในชวตเอาไววา เธอจะแตงงานและสรางครอบครวทอบอนกบเจนภพ แมมตตาจะรกเจนภพมาก แตมตตากยงตองการเอาชนะเจนภพโดยการตงใจปลอยใหตนเองตงทอง และเมอรตววาโดนเจนภพหลอกลวง ภาพฝนทงหมดทเธอวาดเอาไวพงทลาย เมอเธอกลบไปหาบดามารดาทบานเกด บดามารดากมตตาจงตดสนใจหาทางออกดวยวธทรนแรงเชนการฆาตวตาย

3) วกจ อภบาลบดนทร ภาพท 4.8: ตวละครวกจ อภบาลบดนทร ป พ.ศ. 2555

ทมา: แรงเงา ตอนท 1. (2555, 21 กนยายน). ผจดการ. สบคนจาก

http://www.manager.co.th/Drama/ViewNews.aspx?NewsID=9550000116058&Page=2.

51

วกจเปนหลานชายของเจนภพ เปนชายหนมทสภาพออนโยน ไมเจาช โอบออมอาร และแมวกจจะรวามตตารกเจนภพผเปนอาแท ๆ ของตน วกจกยงรกและหวงใยมตตา นอกจากนน เมอวกจพบวามตตาคนใหมนสยเปลยนแปลงไปและกาลงทาในสงทผด เขากยงเปนผทคอยตกเตอนอยเสมอ

วกจจะมความคด (Conception) วา “ทกคนสามารถทาผดไดดวยกนทงนน และการใหอภยคอการแกปญหาทดทสด” วกจเปนตวละครทมลกษณะตายตว (Typed Character) ซงมกจะมนสยคลายกบตวละครพระเอกในละครโทรทศนทวไปเปนสตรสาเรจ ผชมจะสามารถคาดเดาทศนคตและการกระทาของวกจไดวาเขาจะตองเลอกอยขางความดงาม และเปนผดงนางเอกออกมาจากความตองการแกแคน และทาใหทอยางกลบคนสความสงบสขในทายทสด

4) เจนภพ อภบาลบดนทร

ภาพท 4.9: ตวละครเจนภพ อภบาลบดนทร ป พ.ศ. 2555

ทมา: แรงเงา ตอนท 1. (2555, 21 กนยายน). ผจดการ. สบคนจาก

http://www.manager.co.th/Drama/ViewNews.aspx?NewsID=9550000116058&Page.

เจนภพเปนหนมวยกลางคน มภรรยาแลว มลกทงหมด 3 คน ไดแก ตอง ตอ และตอม เจนภพดารงตาแหนงผอานวยการของหนวยงานราชการทมตตาทางานอย เจนภพมภรรยาคอนพนภาผทมฐานะรารวยคอยสนบสนนในหนาทการงาน แตดวยบคลกทสขม นมนวล เปนผใหญ ทาใหมผหญงสาวเขามาตดพนมากมาย แมเจนภพจะรกครอบครว แตดวยนสยทเจาช ชอบใหหญงสาวมาเทดทน ทาใหมเรองทะเลาะเบาะแวงกบภรรยาอยเสมอ

52

เจนภพเปนตวละครททาหนาทกาหนดพฤตกรรมของตวละครผหญงในเรอง และเปนสาเหตของเรองราวความขดแยงระหวางตวละคร 3 ตว ไดแก มตตา มนนทร และนพนภา เจนภพมความคด (Conception) วา เปนธรรมดาของผขายทจะตองมนสยเจาช เปนตวละครทมองเหนไดรอบดาน (Well-rounded Character) มลกษณะคลายคนจรง ๆ ทมทงสวนดและสวนเสย เรมเรองเจนภพจะมนสยเจาช แตเมอเจนภพตองเจอกบปญหาตาง ๆ ในชวตทมตนเหตมาจากความประพฤตผดในกามของตน เจนภพกจะมพฒนาการดานนสยใจคอทเปลยนไปในทางทดขน จนในทายทสด เจนภพกสานกตนไดและหนกลบไปรกครอบครว

5) นพนภา อภบาลบดนทร

ภาพท 4.10: ตวละครนพนภา อภบาลบดนทร ป พ.ศ. 2555

ทมา: แรงเงา ตอนท 5. (2555, 30 กนยายน). ผจดการ. สบคนจาก

http://www.manager.co.th/Drama/ViewNews.aspx?NewsID=9550000119822&Page=3.

นพนภาเปนภรรยาของเจนภพ มนสยเอาแตใจตวเอง โมโหราย ขโวยวาย และมอารมณหง

รนแรง มกจะจางใหคนตามสบเรองของสาม เมอพบวาสามมภรรยานอย นพนภากจะตามไปอาละวาดเสมอจนเปนทเออมระอาของสาม ในเรองนนพนภาจะมปากเสยงถงขนลงมอตบตกบมนนทรมากทสด ความหงหวงของนพนภากทาใหนพนภาเรมเปนโรควตกจรต และในทายทสดกเปนอมพาต

53

นพนภาเปนตวละครผกระทาทมลกษณะตายตว (Typed Character) ซงมกจะมนสยคลายกบตวละครภรรยาหลวงทมสามเจาชในละครโทรทศน ซงมกจะตามไปตบตกบเหลาภรรยานอยของสาม มอารมณหงทรนแรงเปนสตรสาเรจ ผชมจะสามารถคาดเดาทศนคตและการกระทาของนพนภาไดวาทายทสด ความหงหวงทรนแรงเกนขอบเขตนนกจะทาใหนพนภาตองพบกบจดจบทไมด

ละครโทรทศนเรองแรงเงาลงรหสใหนพนภามความสมพนธแบบขวตรงขาม (Binary Oppositions) กบมนนทรแบบไมชดเจนนก จะเหนไดวา ตวละครนพนภาไดรบการกาหนดใหเปนเสมอนนางรายของเรอง แตจะแสดงความเปนมาใหตวละครดนาเหนใจมากกวานารงเกยจ โดยเนอแทแลวนพนภาไมใชตวละครทมนสยชวราย แตดวยความรสกวาตนเองดอยคา หวาดกลววาสามจะไมรกและตจาก ทาใหนพนภามกซอความรกดวยทรพยสนเงนทอง เปนผลมากจากเลยงดทบดามารดาใหความสาคญกบเงนทอง การชนชมทนพนภาทางานเกง หาเงนเกง ทาใหเมอนพนภามกระบายอารมณโกรธกบขาวของ และสดทายกแคจายคาเสยหายดวยเงน การทเธอมสามทเจาช ทาใหเธอตองกลายเปนคนทมอารมณหงหวงรนแรง แตนพนภาเพยงแคตองการความรกจากสามเชนเดยวกบผเปนภรรยาทว ๆ ไป เมอใดทสามของเธอปฏบตกบเธอดวยด นพนภากจะกลบกลายเปนผหญงทนมนวล ออนหวานได ในละครปรากฏหลายฉากทตวละครนพนภาตองรองไหดวยความทกขทสามเปนผกอ ทงยงตองพยายามสรางภาพลกษณของครอบครวทอบอนใหแกสงคมภายนอก ทงทในความเปนจรงไมไดเปนเชนนน

ข. โครงเรอง ละครโทรทศนเรองแรงเงา ออกอากาศทางสถานโทรทศนชอง 3 ในป พ.ศ. 2555 มลาดบ

การเลาเรองตามโครงเรอง ดงน เรมเรอง 1) สองพนองฝาแฝดมนสยแตกตางกนไมลงรอยกนตงแตเดก เมอเตบโต

ขนมามนนทรผซงเปนแฝดผพไดเดนทางไปศกษาตอยงตางประเทศ ในขณะทมตตาแฝดผนองตดสนใจเขาไปรบราชการทกรงเทพมหานคร

พฒนาเหตการณ 2) มตตาลกลอบเปนชรกกบเจนภพ ชายทมภรรยาอยแลว 3) เกดเหตการณการถายคลปประจานมตตาในสอออนไลน (Online) 4) เรองราวการลกลอบเปนชรกกนลวงรไปถงนพนภาภรรยาหลวงของฝายชาย ทาใหเกดความขดแยงกนขนระหวางภรรยาหลวงและภรรยานอย โดยมนพนภาเปนผกระทา และมตตาเปนผถกกระทา 5) มตตาไดยนวาชายทตนเองรกกาลงหลอกลวงตน จงเดนทางกลบบานเกดทตางจงหวด และตดสนใจฆาตวตายดวยความผดหวง

54

6) มนนทรเดนทางกลบมาจากตางประเทศพบวามตตาฆาตวตาย จงตดสนใจสวมรอยเปนมตตา เดนทางเขากรงเทพมหานครเพอสบสาวถงสาเหตการฆาตวตายของนองสาว 7) มนนทรสวมรอยเปนนองสาวยวยวนเจนภพของนองสาวเพอทาใหภรรยาหลวงโกรธแคน มนนทรพบกบวกจในสถานททางาน เกดความรกขนทามกลางความขดแยงทรนแรงของมนนทรและนพนภา

ภาวะวกฤต 8) ความขดแยงเรมรนแรงจนถงขนวกฤต วกจพยายามใชความรกทมตอมนนทรเขาคลคลายสถานการณทรนแรง แตไมประสบความสาเรจ 9) เรมเกดความขดแยงขนระหวางมนนทรและวกจ เนองจากวกจรบไมไดกบพฤตกรรมทผดศลธรรมของมนนทร ขณะเดยวกนมนนทรกเขาใจวาวกจรกมตตา ไมใชตน 10) สถานการณความขดแยงของมนนทรและนพนภาทวความรนแรงถงขนทารายรางกายกน จนนพนภาประสบอบตเหตเขาโรงพยาบาล 11) วกจสงสยในตวตนของมนนทร จงตามสบจนรวาแทจรงแลวมนนทรคอแฝดผพผมาสวมรอยเปนมตตาตวปลอม

ภาวะคลคลาย 12) มนนทรมองเหนวาการแกแคนไมไดชวยใหสงตาง ๆ ดขน จงตดสนใจลมเลกการแกแคนทงหมด และเดนทางกลบบานเกด สถานการณความขดแยงตาง ๆ คลคลายไปในทางทด

ยตเรองราว 13) มนนทรเปดเผยกบทกคนวาตนเปนมตตาตวปลอมซงปลอมตวมา และขออโหสกรรมกบนพนภาในสงทตนกระทา 14) วกฤตการณทกอยางคลคลาย ทกคนใหอภยซงกนและกน มนนทรและวกจเขาใจกนและรกกนอยางมความสข

โดยสรป ละครโทรทศนเรองแรงเงา ทออกอากาศทางสถานโทรทศนชอง 3 ในป พ.ศ. 2555 มโครงเรองทเรมตนดวยความขดแยงของฝาแฝดทไดรบการความรกจากบดามารดาไมเทากน แลวดาเนนเรองบนความขดแยงเรอยมา ภาวะวกฤตหลกของเรองคอ ความขดแยงระหวางตวละครนางเอกและภรรยาหลวง มภาวะวกฤตรองคอความขดแยงของตวละครนางเอกและพระเอก การคลคลายภาวะวกฤตจะเรมจากการคลคลายวกฤตหลกกอน จากนนจงเปนการคลคลายวกฤตรอง กอนทเรองจะจบลงแบบสขนาฏกรรม (Happy Ending)

โครงเรองในตอนตนจะเนนไปทการเปนผถกกระทาของมตตา ทงการโดนเจนภพหลอกลวงจนตกเปนภรรยานอย และการโดนภรรยาหลวงตบตอยางรนแรง เพอเพมความสมเหตสมผลของความแคน และเพมความชอบธรรมใหพฤตกรรมทรนแรงในการตามลางแคนของมนนทร กลาวคอ ยงมตตาโดนกลนแกลงอยางนาสงสารมากเทาใด การแกแคนของมนนทรกจะยงมเหตผลรองรบการกระทามากขน เปนการเนนยาความหมายทวา แมตวละครมนนทรจะมจตใจดานราย มงมนตอการแก

55

แคน และมพฤตกรรมรนแรงเพยงใด แตตวละครมนนทรกยงอยในกรอบความหมายของการเปน “นางเอก” เนองจากมนนทรไมไดเปนตวละครทเปนรายโดยนสยแตกาเนด แตเปนตวละครท “รายอยางมสาเหต” ซงทาใหความรายของนางเอกมความนาเหนใจ และมเหตมผล สงผลใหในทายทสด มนนทรกสามารถกลบตวกลบใจเพราะรวาการแกแคนไมใชทางแกปญหาทถกตอง จงเปนเหตการณทยตความขดแยงทงหมดในเรอง ทาใหเนอเรองทดาเนนบนความขดแยงมาตลอดจบลงดวยความสข (Happy Ending) ไดโดยทมนนทรไมตองรบผลกรรมจากการกระทาใด ๆ

ค. แกนเรอง ละครเรองแรงเงา ออกอากาศทางสถานโทรทศนชอง 3 ในป พ.ศ. 2555 มแกนเรองหลก

แบบ Morality Theme เกยวกบศลธรรมจรรยาและเรองของเวรกรรม ผผลตละครตองการสอสารวา “กรรมเปนเสมอนเงาทตดตามมนษยทกคน” แสดงใหเหนวาไมวาจะเปนผหญงหรอผชายยอมอยภายใตกฎแหงกรรมทเปนผลจากการกระทาของตนเอง และแสดงใหเหนถงคณคาของการทาความด การใชสตและปญญาในไตรตรองเลอกแกปญหาในทางทถกตอง หรอการเลอกแกปญหาอยางขาดสตยงคด และผลทไดรบจากการกระทานน โดยแกนเรองทผผลตละครโทรทศนตองการตอกยามากทสด ไดถกนาเนอไววา กรรมเปนเหมอนเงาทตดตามทกคน ใครทาสงใดไวยอมไดรบผลอยางนน การใหอภยกนและกน จงจะนามาซงความสขทแทจรง

ดงเชน วสทธชย บณยะกาญจน ผเขยนบทละครโทรทศนเรองแรงเงา กลาวไววา “เหนอสงอนใด สงซงละครเรองนตองการสอทสดคอ เรองของกฏแหงกรรม เรองของเวรระงบโดยการไมผกเวร หรออโหสกรรมทบอกไวชดเจน ละครพดถงกเลส กรรม และวบากไวตลอดเรอง ความอยากทาใหกอกรรม กรรมหรอการกระทานนมผลเปนวบาก ซงดาเนนไปเชนนไมจบสน” และ “เรองกลาวยาอยตลอดวากฏแหงกรรมยตธรรมเสมอ และผลของกรรมนนรนแรง และอาจสนองใหเหนในเวลารวดเรว หรอแมยงไมแสดงผล แตกจะตดตามไปดงเงาตามตว” (“ปอกเปลอก ‘แรงเงา’”, 2555)

แกนเรองหลกอกหนงประการ คอเปนละครจตวทยาสะทอนสงคมถงเงามดในจตใจมนษย การทมนษยพายแพในกบความชวรายภายในจตใจตนเอง แสดงใหเหนถงผลจากการเลยงดทผดพลาดของบดามารดา และปญหาของสถาบนครอบครว การเลยงดลกทผดวธ ทาใหพนองมความอจฉารษยากนเพราะการทบดามารดามกยกลกสาวทงสองมาเปรยบเทยบกนเอง จนกอใหเกดเปนปมบางอยางในจตใจของลกตงแตเดกจนกระทงโตเปนผใหญอยางยากทจะแกไข สะทอนใหเหนวา สงทเปนตวกาหนดอปนสยของตวละครทกตว คอการเลยงดของสถาบนครอบครว การเลยงดทผดวธจากสถาบนครอบครว สามารถนาไปสปญหาใหญในสงคมได

ดงเชน อรโณชา ภาณพนธ กรรมการผจดการบรษทบรอดคาซท กลาววา “เราสะทอนเรองของสถาบนครอบครวเปนหลก โดยถายทอดผานตวละครทกตว ทเปน ‘สเทา’ มทงดานดและไมด

56

การดแรงเงาจงเสมอนกระจกสะทอนทตองยอนกลบมามองตวเอง หรอปญหาในครอบครว ” (“ปอกเปลอก ‘แรงเงา’”, 2555)

แกนเรองรองเปนแบบ Love Theme เกยวกบความรก การใชชวตค และในความสมพนธของความรกนนจะมอปสรรคตาง ๆ ขวางกน โดยในละครเรองแรงเงานน มทงความรกระหวางหนมสาว ซงกคอพระเอกและนางเอก ความรกระหวางพนองฝาแฝด มตตาและมนนทร ซงนาไปสการแกแคนแทนแฝดผนอง ความรกแบบสาม-ภรรยาของเจนภพและนพนภา ความรกในครอบครวระหวางบดามารดาและลก ๆ ตวละครเหลานจะตองกาวผานอปสรรคในเรองเพอสมหวงในความรก

ง. ฉาก ฉากทเปนการดาเนนชวตของตวละครในละครเรองแรงเงา ออกอากาศทางสถานโทรทศน

ชอง 3 ในป พ.ศ. 2555 มฉากของสงคมเมองใหญของกรงเทพมหานครเปนฉากหลก และมฉากบานไมบนภเขาและไรดอกไม ซงเปนบานเกดของตวละครนางเอกเปนฉากรอง โดยเรมเรองดวยฉากบานเกดของตวละครมตตาและมนนทรทจงหวดเพชรบรณ ฉากจะมสเขยวของภเขาและตนไม แสดงความเปนธรรมชาต และความสงบ ใหความรสกถงความเปนบานเกดและวถชวตทสงบสขของตวละคร จากนนเรองราวกจะเปลยนเขาสฉากหลกของเรองทเปนสงคมเมองของกรงเทพมหานคร โดยเปล ยนมาเปนฉากความขดแยงของภรรยาหลวงและภรรยานอย ทมแตความวนวายใหอารมณความรสกของผชมเปลยนไปในฉบพลน เรองราวทเกดขนในเรองจะเนนไปทตกหนวยงานราชการทเปนสถานททางานของมตตาและมนนทรทปลอมตวมา และฉากบานของเจนภพและนพนภา ซงเหตการณตาง ๆในเรองจะแสดงใหเหนถงความวนวายของวถชวตในสงคมเมอง การแกงแยงชงดกนระหวางเพอนรวมงาน การทะเลาะเบาะแวงกนในครอบครว และในตอนทายของเรอง ฉากจะเปลยนกลบไปสฉากชนบทอกครงหนง เพอแสดงถงการคลคลายของเหตการณ และการหลกหนจากปญหา

ฉากทเปนสภาพแวดลอมเชงนามธรรม หรอฉากทเปนสภาพแวดลอมทจบตองไมไดทพบในเรอง ไดแก ความเปนสตรนยมทสอดแทรกสงคมชายเปนใหญ ตวละครผหญงเชน มนนทรมอาชพการงานทมนคงในบรษทใหญ สามารถพงพาตนเองได นพนภาสามารถประกอบธรกจของตนเองเพอจนเจอครอบครว มเงนซอรถยนตใหสามได ทวาตวละครชายเชน เจนภพ กยงเปนสาเหตหลกททาใหตวละครทเปนผหญงเกดความขดแยง ตบตแยงชง ใชผหญงเปนเครองมอระบายอารมณทางเพศ ไดดารงตาแหนงระดบหวหนาในหนวยงานราชการ โดยทตวละครผหญงจะทาหนาทเพยงเปนเลขานการหรอผชวยเทานน นอกจากนน ยงมฉากทเปนสภาพสงคมทยงไมยอมรบการทผหญงทเปนภรรยานอยผอน ซงจะอยอยางหลบซอน ถกผคนในสงคมรงเกยจ นนทาวาราย และไมไดการยอมรบ

57

จ. สญลกษณพเศษ จากการวเคราะห สญลกษณพเศษทพบในเรอง ไดแก 1) วกจไดกลาวไวตอนหนงในเรองวา ชอ “มตตา” แปลวา ไขมก สอถงสงสวยงามทลาคา

สอดคลองกบตวละครมตตาทเปนผหญงสวย นสยเรยบรอย และในเรองยงม สรอยไขมก เปนของแทนใจความรกทเจนภพมใหกบมตตา ซงเปนของทเจนภพขโมยมาจากภรรยาหลวง สอความหมายไดวาความรกทเจนภพมใหแกมตตานน คอสงทตองลกลอบนามาจากภรรยาหลวงอกทหนง และในภายหลงสรอยเสนนกถกดงกระชากจนขาดกระจายโดยนามอของนพนภา สอความหมายวานพนภาไดทาลายความรกของเจนภพและมตตาจนขาดสะบน

2) ดอกลลล ในเรองนนมตตาชอบดอกลลลสขาว ซงเปนสญลกษณของความรกทบรสทธ ออนโยน เชนเดยวกบนสยของมตตาทมจตใจออนโยน มความรกอนบรสทธมอบใหแกเจนภพ

3) ดอกไมครสตล วกจมอบใหมนนทรขณะกาลงสวมรอยเปนมตตาในวนเกด เปนสญลกษณของความรกทวกจมใหแกมนนทร ในภายหลงมนนทรทาดอกกหลาบครสตลทวกจมอบใหตกแตก เปรยบเสมอนความไววางใจทมนนทรมใหแกวกจถงจดแตกหกในความสมพนธ

4) การเปนฝาแฝดของตวละครมตตาและมนนทร มความหมายถงลกษณะนสยทแตกตางกนอยางสดขวของสองพนอง และฝาแฝดยงหมายความถงการทวคณเปนสองเทา เชน อารมณรกและอารมณแคนทมมากกวาคนธรรมดาทวไปสองเทาของมนนทร และความเกบกด ความรสกดถกตนเองทรนแรงของมตตา

5) ทะเล และภเขา การทตวละครมตตาชอบทะเล สอความหมายถง ชวตทมการผนแปรตลอดเวลาเหมอนคลน ไมสงบนง เชนเดยวกบชวตของมตตาทประสบชะตากรรมทงสขและทกขสลบกนไป ในขณะทตวละครมนนทรชอบภเขา สอความหมายถงความหนกแนน สงางาม ไมยอมกมหวใหใคร เสมอนภเขาสงทตงชน

ฉ. ความขดแยง การวเคราะหความขดแยงในละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 พบความขดแยง

ทงหมด 3 ประเภท คอ 1) ความขดแยงระหวางคนกบคน

1.1) ความขดแยงระหวางฝาแฝดทไดรบการเลยงดมาตางกน ทาใหตางคนตางเกดความขดแยงกบอกฝาย คนหนงคดวาเงนซอความรกของบดามารดาได ขณะทอกคนตองเปนลกชงของบดามารดาเพราะไมสามารถหาเงนมาใหครอบครวได

1.2) ความขดแยงระหวางตวละครมนนทรและนพนภา มนนทรสวมรอยเปนมตตาดาเนนการยวยวนเจนภพ กลนแกลงใหนพนภาหงหวง ครอบครวแตกแยกเพอแกแคนใหกบมตตา

58

โดยไมไดเปนความขดแยงระหวางความดและความชว แตเปนความขดแยงระหวางความตองการของสองฝายทไมลงรอยกน

1.3) ความขดแยงระหวางตวละครมนนทรและวกจ เปนความขดแยงระหวางความดและความชว โดยทมนนทรเปนฝายกระทาผด ในขณะทวกจกพยายามทาใหมนนทรแกปญหาโดยการใหอภย ทาใหเปนอปสรรคของความรกของตวละครทงสอง

1.4) ความขดแยงระหวางตวละครเจนภพและนพนภา เปนความไมลงรอยกนระหวางสามและภรรยาดวยลกษณะนสยทเปนคตรงขามกน คอความเจาชของเจนภพ และความหงหวงมากกวาคนธรรมดาทวไปของนพนภา

2) ความขดแยงภายในจตใจ 2.1) ตวละครมนนทร เปนความขดแยงของความตองการของตนเองและความรสก

ผดชอบชวด กลาวคอ มนนทรมความตองการแกแคนใหนองสาว มนนทรมความรสกสบสน ลาบากใจในการตดสนใจดาเนนการตามแผนการแกแคนทเธอคดเอาไว เพราะสงททานนเปนสงทผดศลธรรม นอกจากนน มนนทรพยายามเตอนตนเองไมใหรกวกจ เพราะไมตองการเปนเสมอนตวแทนของนองสาวฝาแฝด

2.2) ตวละครมตตา เปนความขดแยงระหวางความตองการของตนเองและความสานกผดชอบชวด ภายในใจของมตตาจงเกดการตอสระหวางความดและความชว มตตารสกรกเจนภพ หากเจนภพนนมภรรยาอยแลว ในตอนทาย มตตาจงหาทางออกใหกบความขดแยงในใจนน โดยการเชอวาแทจรงแลวเจนภพไมไดรกนพนภาและทงสองกาลงจะหยารางกน

2.3) ตวละครวกจ เปนความสบสนเรองความรก ตอสกบความรสกผดชอบชวดภายในจตใจ เนองจากวกจรวามนนทรนนกาลงทาใหครอบครวของคณอาของเขาแตกแยกโดยเจตนา แตเขากลบหลงรกผหญงทเปนภรรยานอยของอาแท ๆ ของตนเอง

2.4) ตวละครเจนภพ เปนความขดแยงของความดและความชวภายในจตใจ เจนภพรดวาตระกลทรารวยของนพนภาสามารถสนบสนนใหอาชพการงานของเขากาวหนา แมลก ๆ แลวเขาจะรกภรรยาของตนและรวาความเจาชของตนเองจะทาใหครอบครวแตกแยก แตนสยชอบขมสามของนพนภาและความคดทวาการมภรรยานอยเปนเรองธรรมดาของผชาย ทาใหเจนภพหาทางออกใหกบตนเองโดยการลกลอบมภรรยานอยทตกอยใตอานาจของเขาและยกยองเชดชใหเขาเปนผนา

3) ความขดแยงระหวางคนกบสงคม ความขดแยงระหวางคนกบสงคมในเรองเปนความขดแยงระหวางมตตากบกฎเกณฑทาง

สงคม การทสงคมในเรองมองผหญงคนหนงในฐานะทเปนภรรยานอยผเขามาทาใหครอบครวผอนแตกแยก และมองผหญงทเปนภรรยานอยผอนวาเปนผหญงทไมดและไมมคณคา มตตาจงไมไดรบการยอมรบจากเพอนรวมงาน ทงยงมบางกลมทเขามาซาเตม นอกจากนน เมอมนนทรผเปนพสาวฝาแฝด

59

สวมรอยเปนมตตาเพอแกแคนโดยการเจตนาทาใหครอบครวของผอนแตกแยกนน ทาใหบคคลรอบขางเกดความผดหวงและรงเกยจ

4.2 ลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2544 สละครเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 ในการวเคราะหลกษณะสมพนธบทในการเลาเรองจากละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2544 ไปสป พ.ศ. 2555 ผวจยไดวเคราะหเปรยบเทยบองคประกอบการเลาเรองทละองคประกอบ ดงน

ก. ตวละคร 1) มนนทร จงสวสด

ตารางท 4.1: แสดงการเปรยบเทยบลกษณะตวละคร “มนนทร” ในป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555

ละครโทรทศนเรอง

แรงเงา

ลกษณะตวละคร “มนนทร” มนใจในตวเอง

สง

หยงในศกดศร

ไมชอบการเอารดเอาเปรยบ

พดจาตรงไปตรง

มา เยนชา

แตงกายเซกซ

แตงหนาเขม

เจาคดเจาแคน

ป พ.ศ. 2544

ป พ.ศ. 2555

จากตารางเปรยบเทยบลกษณะตวละคร “มนนทร” ในละครโทรทศนเรองแรงเงาระหวาง ป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555 พบวา ไดมการถายทอดลกษณะเดนของตวละครมาเกอบทงหมด ไดแก มความมนใจในตวเองสง หยงในศกดศรของตน ไมชอบการเอารดเอาเปรยบในสงคม ลกษณะการพดจาทตรงไปตรงมา มนสยเจาคดเจาแคน ไมยอมใหเปนผถกกระทาเพยงฝายเดยว ทางดานการเพมเตมมการเพมเตมลกษณะของตวละครทเยนชา ฝปากรายมากขน แตงกายดวยเครองแตงกาย วาบหวว เซกซ และแตงหนาดวยโทนสเขมมากขน

60

2) มตตา จงสวสด ตารางท 4.2: แสดงการเปรยบเทยบลกษณะตวละคร “มตตา” ในป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555

จากตารางเปรยบเทยบลกษณะตวละคร “มตตา” ในละครโทรทศนเรองแรงเงาระหวาง

ป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555 พบวา ไดมการถายทอดลกษณะเดนของตวละครมาเกอบทงหมด ไดแก ความออนโยน นมนวล ไมสคน ชอบเปรยบเทยบตนเองกบพสาวและดถกตนเองอยเสมอ รวมทงแตงกายมดชดเรยบรอย แตงหนาดวยโทนสออน ชนชอบดอกลลลสขาว โดยพบวามการดดแปลงลกษณะบางอยางไปจากเดม ไดแก ความราเรง ไรเดยงสา ถกดดแปลงใหเปนตวละครทเงยบขรม เกบกด และซอนความทะเยอทะยาน ความตองการเอาชนะเอาไว นอกจากนน ยงพบวามการดดแปลงความสามารถของตวละครใหเปนตวละครทสามารถใชเครองคอมพวเตอรในการทางานได จากแตเดมทสามารถใชเพยงเครองพมพดดเทานน

3) วกจ อภบาลบดนทร

ตารางท 4.3: แสดงการเปรยบเทยบลกษณะตวละคร “วกจ” ในป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555

ละครโทรทศนเรอง

แรงเงา

ลกษณะตวละคร “มตตา”

ออนโยน นมนวล

ไรเดยงสา มองโลกในแงด

ราเรง

ชอบดอกลลล

แตงกายเรยบรอย

แตง หนาออน

ทะเยอทะยาน

เงยบขรม เกบกด

ไมสคน

สามารถใช

คอมพวเตอร

ดถกตน เอง

ป พ.ศ. 2544

ป พ.ศ. 2555

ละครโทรทศนเรองแรงเงา

ลกษณะตวละคร “วกจ”

สภาพบรษ ออนโยน รก

ครอบครว มองโลกใน

แงด ไมเจาช

ไมยงเกยวกบอบายมข

ป พ.ศ. 2544 ป พ.ศ. 2555

61

จากตารางเปรยบเทยบลกษณะตวละคร “วกจ” ในละครโทรทศนเรองแรงเงาระหวาง ป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555 พบวา ไดมการถายทอดลกษณะเดนของตวละครมาทงหมด ไดแก มความเปนสภาพบรษ ออนโยน รกครอบครว มองโลกในแงด ไมเจาช และไมยงเกยวกบอบายมขใด ๆ ซงเปนตวละครตามแบบฉบบของตวละครพระเอกทวไป

4) เจนภพ อภบาลบดนทร ตารางท 4.4: แสดงการเปรยบเทยบลกษณะตวละคร “เจนภพ” ในป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555

ละครโทรทศนเรองแรงเงา

ลกษณะตวละคร “เจนภพ”

เปนผใหญ สขม ชางเอาใจ โรแมนตก เกรงใจภรรยา เจาช ป พ.ศ. 2544 ป พ.ศ. 2555

จากตารางเปรยบเทยบลกษณะตวละคร “เจนภพ” ในละครโทรทศนเรองแรงเงาระหวาง

ป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555 พบวา ไดมการถายทอดลกษณะเดนของตวละครมาทงหมด ไดแก มความเปนผใหญ เปนผนา สขม ชางเอกอกเอาใจ โรแมนตก เจาช และเกรงใจภรรยา เนองจากภรรยามฐานะดกวา

5) นพนภา อภบาลบดนทร ตารางท 4.5: แสดงการเปรยบเทยบลกษณะตวละคร “นพนภา” ในป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555

ละครโทรทศนเรอง

แรงเงา

ลกษณะตวละคร “นพนภา”

เอาแตใจตวเอง

โมโหราย อาละวาด

ขโวยวาย ชอบขมสาม หงหวงรนแรง

ชอบสรางภาพกบสงคม

กลวสามตจาก

รสกวาตนเองดอยคา

ป พ.ศ. 2544

ป พ.ศ. 2555

62

จากตารางเปรยบเทยบลกษณะตวละคร “นพนภา” ในละครโทรทศนเรองแรงเงาระหวาง ป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555 พบวา ไดมการถายทอดลกษณะเดนของตวละครมาเกอบทงหมด ไดแก เปนตวละครทเอาแตใจตวเอง โมโหราย ขโวยวาย ชอบอาละวาดกบสามและบรรดาผหญงทเปนภรรยานอยของสาม นสยชอบขมสามเนองจากตระหนกดวาตนทางานเกง มฐานะทางการเงนรารวย ในขณะทสามเปนเพยงขาราชการทมแตเกยรตยศ หากทวาไรซงทรพยสนเงนทอง สามจงตองใชเงนของนพนภาในการใชจายอยางฟมเฟอย นอกจากนน ยงพบวามการเพมเตมคณลกษณะบางอยางของตวละครนพนภา ไดแก ความรสกขมขน คดวาตนเองดอยคาทตองใชเงนทองซอความรกของสาม และรสกชอกชาจากความเจาชของสามตวเอง อกทงยงหวาดกลวสามจะตจากไป เพอใหตวละครมความนาสงสาร เปนจดเรยกความเหนใจจากผชม

ข. โครงเรอง

ตารางท 4.6: แสดงการเปรยบเทยบโครงเรองของละครโทรทศนเรองแรงเงา ระหวางป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555

ละครโทรทศนเรองแรง

เงา

ล าดบเหตการณในโครงเรอง เรมเรอง

พฒนาเหตการณ ภาวะวกฤต ภาวะคลคลาย ยต

เรองราว

การขดแยงของฝาแฝด

แฝดนองเปนภรรยา

นอย / ขดแยงกบ

ภรรยาหลวง

แฝดนองฆาตวตาย / แฝดพสวมรอยเปน

นองสาวมาแกแคน

แฝดพขดแยงกบนางรายรนแรง

นางเอกกบ

พระเอกแตกคอ

กน

นางเอกลมเลก

แผนการแกแคน

ทงหมด

นางเอกและ

พระเอกปรบความเขาใจกน

สข เศรา

ป พ.ศ.2544

ป พ.ศ.2555

จากการเปรยบเทยบโครงเรองของละครโทรทศนเรองแรงเงาระหวางป พ.ศ. 2544 และ

ป พ.ศ. 2555 พบวา ไดมการถายทอดโครงเรองหลกเกยวกบความรกของชายหญง และความขดแยงของตวละคร ตงแตความขดแยงของตวละครฝาแฝด มตตาและมนนทร ความขดแยงของแฝดนอง

63

และนางราย ความขดแยงของแฝดพและนางราย และความขดแยงของแฝดพและพระเอก ซงลาดบเหตการณหลกทถายทอดมาจากป พ.ศ. 2544 คอ

1) เปดเรองดวยความไมลงรอยกนของฝาแฝด

2) แฝดนองเปนภรรยานอยผอน ทาใหเกดความขดแยงกบภรรยาหลวง

3) แฝดนองฆาตวตายดวยความเสยใจทถกหลอกลวง แฝดพสวมรอยเปนนองสาวมาแกแคน

4) เกดความขดแยงระหวางแฝดพกบนางรายซงเปนภรรยาหลวง

5) พระเอกพยายามสลายความขดแยงทเกดขน แตไมประสบความสาเรจ

6) ความขดแยงระหวางนางเอกกบภรรยาหลวงถงจดวกฤต

7) แฝดพสานกผดจงลมเลกแผนการแกแคนทงหมด

8) แฝดพและพระเอกปรบความเขาใจกน ครองรกกนอยางมความสข

แมโครงเรองหลกจะยงคงเดม แตในป พ.ศ. 2555 ไดมการเพมเตมรายละเอยดเหตการณ

แปลกใหม คอการลงคลปวดโอใหผอนเกดความอบอายในสอสงคมออนไลน โดยตวละครนางเอกและ

ตวละครประกอบฉากเปนผกระทา นอกจากนน ยงมการเพมเตมเหตการณในโครงเรองเพอขยายแกน

เรอง คอ ในตอนทายของเรองในป พ.ศ. 2555 ตวละครมนนทรไดเดนทางนาดอกไมเขาไปกราบขอ

อโหสกรรมนางรายทนอนเปนอมพาต เพอขออภยในสงทเธอกอเวรกรรมมาทงหมด

ค. แกนเรอง

ตารางท 4.7: แสดงการเปรยบเทยบแกนเรองของละครโทรทศนเรองแรงเงา ระหวางป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555

ละครโทรทศนเรอง

แรงเงา

ประเภทของแกนเรอง

แนวคดหลก เกยวกบความรก

เกยวกบศลธรรมจรรยา

เกยวกบอดมการณ

เกยวกบอานาจ

เกยวกบอาชพ

การงาน

เกยวกบบคคลทมความ

ผดปกตทางรางกาย

ป พ.ศ. 2544

การแกแคนไมใชการแกปญหา สงทดทสดคอ การใหอภย

(ตารางมตอ)

64

ตารางท 4.7 (ตอ): แสดงการเปรยบเทยบแกนเรองของละครโทรทศนเรองแรงเงา ระหวางป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555

ละครโทรทศนเรอง

แรงเงา

ประเภทของแกนเรอง (ตอ)

แนวคดหลก เกยวกบความรก

เกยวกบศลธรรมจรรยา

เกยวกบอดมการณ

เกยวกบอานาจ

เกยวกบอาชพ

การงาน

เกยวกบบคคลทมความผดปกตทางรางกาย

ป พ.ศ. 2555

กรรมเปนเสมอนเงาทตดตามมนษยทกคน, การเลยงดของสถาบนครอบครว

จากการเปรยบเทยบแกนเรองของละครโทรทศนเรองแรงเงาระหวางป พ.ศ. 2544 และ ป พ.ศ. 2555 พบวา ยงคงมการถายทอดแกนเรองหลกแบบ Morality Theme เกยวกบศลธรรมจรรยา และแกนเรองรองแบบ Love Theme เกยวกบความรก การใชชวตค โดยในป พ.ศ. 2555 มการเพมเตมแนวคดหลกสอดแทรกเขาไป คอเรองกฏแหงกรรม ใครทาสงใดไวยอมไดรบผลอยางนน และการเลยงดทผดวธจากสถาบนครอบครว สะทอนวาสงทเปนตวกาหนดอปนสยของตวละครทกตวคอการเลยงดของบดามารดา

ง. ฉาก ตารางท 4.8: แสดงการเปรยบเทยบฉากของละครโทรทศนเรองแรงเงา ระหวางป พ.ศ. 2544 และ

ป พ.ศ. 2555

ละครโทรทศนเรองแรงเงา

ลกษณะฉาก บานไม

บนภเขา

ไรดอกไม หนวยงานราชการ

ผชายเปนหวหนางาน

ใชคอมพวเตอร

ทางาน

สงคมไมยอมรบภรรยานอย

นายทนมอานาจ

ป พ.ศ. 2544 ป พ.ศ. 2555

65

จากตารางการเปรยบเทยบฉากของละครโทรทศนเรองแรงเงาระหวางป พ.ศ. 2544 และ ป พ.ศ. 2555 พบวา ฉากในเรองมลกษณะเหมอนกน ไดแก

1) บานไมของตวละครนางเอกในชนบท ทามกลางตนไมบนภเขา 2) ไรดอกไม 3) ฉากหนวยงานราชการในกรงเทพมหานครทมตตาทางาน ซงพบวาฉากสวนใหญจะเนนไป

ทสงคมเมองในกรงเทพมหานคร ฉากทเปนนามธรรมทพบ ไดแก 1) การมอบบทบาทใหตวละครชายเปนหวหนางาน ตวละครหญงเปนเพยงผชวยหรอเลขา 2) สงคมทมอบใหผทมฐานะรารวยสามารถเอารดเอาเปรยบผทมฐานะยากจน 3) สงคมทมองวาผหญงทเปนภรรยานอยเปนผหญงทไมด โดยพบวาละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 มการดดแปลงฉากทใชเครองพมพดด

ในหนวยงานราชการ เปนใชเครองคอมพวเตอรในการทางานแทน

จ. สญลกษณพเศษ ตารางท 4.9: แสดงการเปรยบเทยบสญลกษณพเศษในละครโทรทศนเรองแรงเงา ระหวาง

ป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555

ละครโทรทศนเรอง

แรงเงา

สญลกษณพเศษ สรอยไขมก

ดอกลลล ดอกไมครสตล ฝาแฝด ภเขา ทะเล ชอ มตตา

ป พ.ศ. 2544

ป พ.ศ. 2555

จากตารางการเปรยบเทยบสญลกษณพเศษทปรากฏในละครโทรทศนเรองแรงเงาระหวาง ป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555 พบวา ยงคงมการถายทอดสญลกษณพเศษทสอความหมายเชนเดมทงหมด ไดแก

1) สรอยไขมก หมายถง ความรกทเจนภพมอบใหแกมตตา ซงเปนสงทตองลกลอบนามาจากภรรยาหลวงอกทหนง ในภายหลงสรอยเสนนกถกดงกระชากจนขาดกระจายโดยนามอของนพนภา สอความหมายวานพนภาไดทาลายความรกของเจนภพและมตตาจนขาดสะบน

66

2) ดอกลลล หมายถง ลกษณะนสยของตวละครมตตาทนมนวล ออนโยน และความบรสทธของมตตา

3) ดอกไมครสตล หมายถง ตวแทนของความรกระหวางมนนทรและวกจ 4) ฝาแฝด หมายถง ลกษณะนสยทแตกตางกนอยางสดขวของสองพนอง และอารมณรก

อารมณแคนททวคณเปนสองเทา 5) มนนทรชนชอบภเขา หมายถง ลกษณะนสยของตวละครทมความหนกแนน สงางาม ไม

ยอมกมหวใหใคร เสมอนภเขาสงทตงชน 6) มตตาชนชอบทะเล หมายถง ชวตของมตตาทมการผนแปรตลอดเวลาเหมอนคลน ไมสงบ

นง นอกจากนน ยงพบวาในละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 ไดมการเพมเตมฉากท

วกจกลาวไวตอนหนงในเรองวา ชอ “มตตา” แปลวา ไขมก สอถงสงสวยงามทลาคา สอดคลองกบตวละครมตตาทเปนผหญงสวย นสยเรยบรอย

ฉ. ความขดแยง ตารางท 4.10: แสดงการเปรยบเทยบความขดแยงในละครโทรทศนเรองแรงเงา ระหวางป พ.ศ. 2544

และป พ.ศ. 2555

ละครโทรทศนเรองแรงเงา

ประเภทความขดแยง

ความขดแยงระหวางคนกบคน ความขดแยงภายในจตใจ ความขดแยงระหวางคนกบสงคม

ป พ.ศ. 2544

ป พ.ศ. 2555

จากตารางการเปรยบเทยบความขดแยงในละครโทรทศนเรองแรงเงาระหวางป พ.ศ. 2544

และป พ.ศ. 2555 พบวา ไดถายทอดความขดแยงมาทงหมด ไดแก ความขดแยงระหวางคนกบคน ความขดแยงภายในจตใจตวละคร และความขดแยงระหวางคนกบสงคม

ความขดแยงระหวางคนกบคนทพบมลกษณะ ดงน 1) ความขดแยงระหวางฝาแฝดมตตาและมนนทร ในเรองของการไดรบการเลยงดทตางกน 2) ความขดแยงระหวางตวละครมนนทรและนพนภา ในเรองของศลธรรม

67

3) ความขดแยงระหวางตวละครมนนทรและวกจ ในเรองความรก 4) ความขดแยงระหวางตวละครเจนภพและนพนภา ในเรองความรก ความขดแยงภายในจตใจทพบมลกษณะ ดงน 1) ความขดแยงระหวางความตองการของตนเองและความรสกผดชอบชวดของตวละคร

มนนทร 2) ความขดแยงระหวางความตองการของตนเองและความสานกผดชอบชวดของตวละคร

มตตา 3) ความขดแยงระหวางความรกกบความรสกผดชอบชวดภายในจตใจของตวละครวกจ 4) ความขดแยงระหวางความดและความชวภายในจตใจของตวละครเจนภพ ความขดแยงระหวางคนกบสงคมทพบมลกษณะ ดงน 1) ความขดแยงระหวางมตตากบกฎเกณฑทางสงคมซงมองผหญงทเปนภรรยานอยผอนวา

เปนผหญงทไมดและไมมคณคา 2) ความขดแยงระหวางมนนทรกบกฎเกณฑทางสงคมซงมองวามนนทรนนเปนผหญงทไมด

ทเจตนาทาใหครอบครวของผอนแตกแยก สรปลกษณะสมพนธบท

ผวจยไดใชเกณฑทงหมด 5 เกณฑ ไดแก การคงเดม (Convention) ความแปลกใหม (Invention) การขยายความ (Extension) การตดทอน (Reduction) และการดดแปลง (Modification) เพอศกษาสมพนธบทของตวละครนางเอกทเกดขน โดยนาผลทไดจากการวเคราะหเปรยบเทยบองคประกอบการเลาเรองของละครโทรทศนเรองแรงเงาทออกอากาศในป พ.ศ. 2544 และป พ.ศ. 2555 ตามแนวคดการเลาเรองทง 6 องคประกอบ ไดแก ตวละคร โครงเรอง แกนเรอง ฉาก สญลกษณพเศษ ฉาก และความขดแยง มาใสในตารางแสดงผล เพอนามาวเคราะหลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอก ซงสามารถแสดงลกษณะสมพนธบทของละครโทรทศนเรองแรงเงาใน ป พ.ศ. 2544 สละครเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 ตามตารางได ดงน

68

ตารางท 4.11: แสดงลกษณะสมพนธบทละครโทรทศนเรอง แรงเงา ทออกอากาศในป พ.ศ. 2544 ส ละครโทรทศนเรอง แรงเงา ทออกอากาศในป พ.ศ. 2555

องคประกอบการเลาเรอง

ลกษณะการถายโยง (สมพนธบท)

การคงเดม (Convention)

แปลกใหม (Invention)

ขยายความ (Extension)

ตดทอน (Reduct

ion)

ดดแปลง (Modification)

1.ตวละคร 1.1 มนนทร

มนใจในตวเอง ตรงไปตรงมา เจาคดเจาแคน ไมชอบการเอารดเอาเปรยบ และความไมเทาเทยมกนในสงคม

แตงหนาเขม แตงกายวาบหวว เยนชาปากราย

1.2 มตตา แตงกายเรยบรอย นมนวล จรงใจ มองโลกในแงด ไมสคน ชอบเปรยบเทยบตวเองกบพสาว ชอบดอกลลล

เงยบขรม เกบกด ทะเยอทะยาน ตองการเอาชนะ, สามารถใชคอมพวเตอรได

1.3 วกจ สภาพ ออนโยน ไมเจาช สภาพบรษ จรงจงกบชวต มองโลกในแงด รกครอบครว

1.4 เจนภพ สขม เปนผใหญ เปนผนา ชางเอาใจ เจาช

1.5 นพนภา ชอบขมสาม ปากราย อาละวาด โวยวาย หยงในศกดศร อารมณแปรปรวน อารมณหงหวงรนแรง

ชอบสรางภาพ, รสกดอยคา, หวาดกลวสามตจาก

2. โครงเรอง - เปดเรองดวยความขดแยงของฝาแฝด - แฝดนองเปนภรรยานอยผอน

การลงคลปประจานใน สอสงคมออนไลน

นางเอกไปกราบขออโหสกรรมภรรยาหลวง

(ตารางมตอ)

69

ตารางท 4.11 (ตอ): แสดงลกษณะสมพนธบทละครโทรทศนเรอง แรงเงา ทออกอากาศในป พ.ศ. 2544 ส ละครโทรทศนเรอง แรงเงา ทออกอากาศในป พ.ศ. 2555

องคประกอบการเลาเรอง

ลกษณะการถายโยง (สมพนธบท)

การคงเดม (Convention)

แปลกใหม (Invention)

ขยายความ (Extension)

ตดทอน (Reduction)

ดดแปลง (Modificatio

n)

2. โครงเรอง (ตอ)

- เกดความขดแยงระหวางแฝดนองกบภรรยาหลวง - แฝดนองฆาตวตาย แฝดพสวมรอยเปนนองสาวมาแกแคน - เกดความขดแยงระหวางแฝดพกบภรรยาหลวง - พระเอกพยายามสลายความขดแยง - ความขดแยงระหวางแฝดพกบภรรยาหลวงถงจดวกฤต - แฝดพลมเลกแผนการทงหมด - พระเอก แฝดพปรบความเขาใจกนได - ทกคนใหอภยกน อยอยางสงบสข

3. แกนเรอง เกยวกบศลธรรมจรรยา (Morality theme) เกยวกบความรก (Love Theme)

กฎแหงกรรม, การเลยงดลก

4. ฉาก ฉากชนบท บานไมบนภเขา ไรดอกไม ฉากสถานหนวยงานราชการในกรงเทพมหานคร สงคมทไมยอมรบผหญงทเปนภรรยานอยผอน และสงคมชายเปนใหญ

ใชเครองคอมพวเตอรในหนวยงานราชการแทนเครองพมพดด

(ตารางมตอ)

70

ตารางท 4.11 (ตอ): แสดงลกษณะสมพนธบทละครโทรทศนเรอง แรงเงา ทออกอากาศในป พ.ศ. 2544 สละครโทรทศนเรอง แรงเงา ทออกอากาศในป พ.ศ. 2555

องคประกอบการเลาเรอง

ลกษณะการถายโยง (สมพนธบท)

การคงเดม (Convention)

แปลกใหม (Invention)

ขยายความ (Extension)

ตดทอน (Reduction)

ดดแปลง (Modificatio

n)

5. สญลกษณพเศษ

- สรอยไขมก - ดอกลลล - ดอกไมครสตล - ฝาแฝด - ภเขา และทะเล

“มตตา” มความหมายวา ไขมก

6. ความขดแยง

ความขดแยงระหวางคนกบคน 1.มนนทร - มตตา 2.มนนทร - นพนภา 3.มนนทร – วกจ 4.เจนภพ – นพนภา

ความขดแยงภายในจตใจ 1.ความตองการของตนเอง – ความรสกผดชอบชวด 2.ความรก – ความรสกผดชอบชวด 3.ความด – ความชวในจตใจ ความขดแยงระหวางคนกบสงคม

4.2.1 ลกษณะทคงเดม (Convention) ในการวเคราะหเปรยบเทยบองคประกอบการเลาเรองของละครโทรทศนเรองแรงเงา ทออกอากาศในป พ.ศ. 2544 สป พ.ศ. 2555 เพอคนหาลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอก พบวา สมพนธบทจากละครโทรทศนเรองแรงเงา ทออกอากาศในป พ.ศ. 2544 ไดถายทอดองคประกอบในการเลาเรองสตวบทปลายทางเกอบทกองคประกอบ ซงลกษณะความคงเดมในสมพนธบทนน สามารถอธบายความหมายของตวละครนางเอกได ดงน

71

4.2.1.1 ตวละคร ก. มนนทร ลกษณะสมพนธบทการคงเดมของตวละครมนนทร คอเปนหญงสาวทม

ความมนใจในตวเองสง ตรงไปตรงมา ทางานเกง แตงกายทนสมยกวามตตาผเปนนองสาว ไมชอบความไมเทาเทยมกนในสงคม มนนทรเปนตวละครนางเอกทฉายภาพของผหญงยคใหม เปรยบเสมอนตวแทนของชาวชนบทสมยใหมทมนใจในตวเอง มการศกษาสง ไมยอมพายแพใหกบการเอารดเอาเปรยบในสงคม เธอจงรสกโกรธแคนเจนภพและนพนภา ทหลอกลวงมตตาจนตกเปนภรรยานอยจนตองฆาตวตาย แทจรงแลวการแกแคนของมนนทรไมไดเปนการตอสกบเจนภพและนพนภาเพยงอยางเดยว แตเธอยงตอสกบระบบอานาจของรฐและนายทนทสามารถกดขขมเหงหญงสาวชนบททชวยเหลอตวเองไมได และยงตอสกบอานาจของผชาย และความไมเทาเทยมกนของเพศในสงคมแบบชายเปนใหญ ซงทาใหมนนทรมบทบาทเปนผเรยกรองความยตธรรม สงผลใหการะทาทกาวราวรนแรง ความอาฆาตพยาบาท และการขาดสตในการยงคดของมนนทรเปนสงทชอบธรรม เปนการเนนยาความหมายทวา แมตวละครมนนทรจะมจตใจดานราย มงมนตอการแกแคน และมพฤตกรรมรนแรงเพยงใด แตมนนทรกไมไดเปนตวละครทเปนรายโดยนสยแตกาเนด แตเปนตวละครท “รายอยางมสาเหต” สงผลใหในทายทสด มนนทรกยงอยในกรอบความหมายของการเปน “นางเอก” ซงไดพระเอกเปนเสมอนรางวลในทายทสด

ข. มตตา ลกษณะสมพนธบทการคงเดมของตวละครมตตา คอ เปนตวละครหญงท

แตงกายเรยบรอย อปนสยนมนวล ไมสคน มกดถกตนเองและเปรยบเทยบตนเองกบพสาวฝาแฝดอยเสมอ การทละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 คงเดมลกษณะดงกลาวเอาไว ทาใหมตตาเปนภาพสะทอนของตวละครนางเอกในยคกอนทแตงกายเรยบรอย แตงหนาดวยสออน ๆ กรยานมนวล ตองโดนผอนรงแก เอารดเอาเปรยบอยเสมอ มบคคลในสงคมแวดลอมทคอยอจฉารษยา และจองทารายซาเตม ลกษณะการคงเดมตวละครนางเอกเชนมตตาทาใหอดมการณชายเปนใหญ (Patriarchy) ทปรากฏในละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 ยงเดนชด เนองจากในเรองมตตาเปนตวละครทเปนเหยอของความไมรจกพอของเจนภพทเปนผบงคบบญชา โดยทมตตาตองยอมทาตามความตองการและเชอสงทเจนภพพดทกอยาง นอกจากนน ยงทาใหมตตายงคงเปนตวแทนของนางเอกทเปนสาวชนบททตกอยภายใตอานาจของรฐและนายทนซงสามารถกดขขมเหงชาวชนบทเชนมตตาจนหมดทางส นอกจากตองหนกลบชนบทเชนเดม

ค. วกจ ลกษณะสมพนธบทการคงเดมของตวละครวกจ คออปนสยทสภาพ

ออนโยน เปนสภาพบรษ ไมเจาชหรอยงเกยวกบอบายมขใด ๆ ทงสน ทาใหวกจมกเปนทหมายปอง

72

ของหญงสาว วกจจงเปนตวละครทเปนตวแทนของกลมชนชนกลางทครอบครวเลยงมาอยางเขาใจ และเอาใจใส การคงเดมลกษณะนสยเชนนของวกจเอาไว เพอมอบบทบาทใหวกจเปนผทใหความชวยเหลอมตตา สาวชนบททตองมาเผชญกบชาวเมองผโหดรายเชนนพนภาและเจนภพ และยงเปนตวละครทเปนตวกลางมหนาทไกลเกลยความขดแยงระหวางตวละครตาง ๆ ในเรอง จนนามาสการอโหสกรรมตอกน

การคงเดมลกษณะความเปนผชายทดในทก ๆ ดานของวกจ เพอทาใหวกจเปนตวละครทชวยสงเสรมภาพของนางเอกเชนมนนทรใหเปนผหญงทดมากขน วกจจะเปนผทคอยเตอนสต และชกนามนนทรใหยตความอาฆาตพยาบาท และพรอมจะใหอภยเมอมนนทรสานกผดในทายทสด นอกจากนน วกจยงเปนตวละครทแสดงใหเหนถงคานยมการยกยองผหญงทมการศกษา ทางานเกง มนใจในตวเองแบบมนนทร บทละครทาใหผชายทดอยางวกจหลงรกมนนทรดวยสาเหตทวาเพราะมนนทรทเกงแขงแกรง และมความกลาทจะตอสกบความเอารดเอาเปรยบ ในขณะทผหญงทไรเดยงสา และจตใจออนแอแบบมตตา ไดรบเพยงความรสกสงสารและเอนดแบบนองสาวเทานน ดงทวกจไดสารภาพกบมนนทรไววา “เมอปกอน ผมเคยขอคบคณเปนแฟนแตคณปฏเสธ รไหม วนนนผมไมเจบเทาไหร ผมถงบอกตวเองวาผมคงไมไดรกคณ แตชวงหลงนทกอยางมนเปลยนไป คราวนมนกลบเจบ เจบอยางทผมไมเคยคดวามนจะเจบไดถงขนาดน”

ง. เจนภพ ลกษณะสมพนธบทการคงเดมของตวละครเจนภพ คอเปนตวละครชายทม

ลกษณะนสยเปนผใหญ สขม ชางเอาใจ เปนขาราชการทมตาแหนงผอานวยการ สงคมใหความนบถอ โดยมลกษณะนสยทโดดเดนทสดคอ ความเจาช มกนอกใจภรรยาทกครงทมโอกาส เจนภพคดวาผชายทมภรรยานอยเปนเรองปกต เจนภพเปนตวละครชายทเปนตวแทนของผชายทยอมรบความไมเทาเทยมทางเพศ และตกอยในโครงสรางสงคมทชายเปนใหญ การทเจนภพเชอวาผชายตองเปนผนาและมอานาจเหนอกวาผหญงเทานน และการอยภายใตอานาจของผหญงจะทาใหเขาหมดความนาเชอถอ เมอเจนภพมภรรยาทมกขมสามเชนนพนภา เจนภพจงหาทางออกใหกบตนเองโดยการแสวงหาผหญงทยกยองเขา มองวาเขาเปนผนามาเปนภรรยานอย ซงเปนพฤตกรรมทผดหลกศลธรรมการครองเรอนทด จงเปนทมาของปญหาความขดแยงระหวางภรรยาหลวงและภรรยานอยซงไดแกนพนภาและมตตาในทสด

ลกษณะสมพนธบททคงเดมของตวละครเจนภพ ทาใหมตตาเปรยบเสมอน “เหยอ” ของระบบทเชอวาผชายมอานาจมากกวาผหญง และการทผชายมภรรยาหลายคนเปนการแสดงอานาจอยางหนงในทางปกครอง โดยมตวละครเจนภพเปนตวแทนของอานาจ ในขณะทตวละครนางเอกเชนมตตา เปนไดเพยงเลขานการหนาหอง หรอเปนไดเพยงทรองรบกามารมณของตวละครชาย

73

จ. นพนภา ลกษณะสมพนธบทการคงเดมของตวละครนพนภา คอเปนตวละครทมอปนสยชอบขมสาม ไมสามารถเกบโทสะของตนเองได จงมกอาละวาด ปากราย และมอารมณหงหวงทรนแรงกวาบคคลทวไป นพนภาถอเปนเหยอจากความรนแรงเชงอานาจของสงคมทใหอานาจแกผชายในฐานะสามของเจนภพ และมกใชความรนแรงกบผหญงทเปนภรรยานอยของสาม เนองจากนพนภาเปนตวละครทคาดหวงกบความสาเรจทกอยางในชวต จงตองการใหสมาชกทกคนในครอบครวปฏบตตนตามทเธอตองการเพอใหครอบครวของเธอเปนครอบครวทสมบรณแบบ เปนสาเหตใหเจนภพผเปนสามเบอหนายและตองการผหญงทมองเขาเปนผนามากกวาผหญงเชนนพนภา

อยางไรกตาม ภาพลกษณของภรรยาหลวงในละครโทรทศนเรองอน ๆ ทมโครงเรองเกยวกบความขดแยงของภรรยาหลวงและภรรยานอยเชนน ตวละครภรรยาหลวงมกจะมบทบาททนงเฉย เกบอารมณความรสก และเปนตวละครทนาสงสาร โดนรงแกโดยตวละครทเปนภรรยานอยซงมอานาจเหนอตน แตวาละครโทรทศนเรองแรงเงากลบตรงกนขาม นพนภาผเปนภรรยาหลวงกลบเปนผมอานาจ อาละวาดตบตภรรยานอยอยางมตตาถงททางาน และยงตอสกบภรรยานอยตวปลอมผเกงกาจอยางมนนทรอยางรนแรง จงกอใหเกดผทไมเหนดวยกบภาพลกษณการเปนภรรยาหลวงของนพนภาทละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 นาเสนอ ซงเนนไปทางใชความรนแรงในการแกปญหา ดงเชน ระเบยบรตน พงษพานช ผกอตงโครงการเสรมสรางครอบครวใหอบอนและเปนสข และโครงการหนงสาม หนงภรรยา (“เจเบยบกรด จวก ‘แรงเงา’ ทาภาพลกษณ”, 2555) ไดกลาวถงกรณนวา “ละครเรองนสรางภาพใหเมยหลวงโหดรายเกนความเปนจรง ซงจรง ๆ ไมนารายกาจขนาดนน รายกาจจนนาเกลยด ทาใหภาพสถาบนเมยหลวงเสยหาย ในฐานะเมยกหลวงเราไมไดรายกาจ ไมไดระราน ตบตและไลประจานเมยนอยรนแรงถงในบรษท ถงขนตกบนไดขนาดนน อยางทบอก แมวาจะสะทอนชวต แตมนโอเวอร เมยหลวงกเกนไป ทงหนาตาทาทาง กรยา พฤตกรรมทตบตรนแรงเกนเหตของเมยหลวงอยางธญญา” นอกจากนน ยงกลาวยนยนอกวา “เมยหลวงสวนใหญมสตไมไดขวน สงทควรกระทากคอ จดการกบสามของเราใหหนก แตไมควรไประราน ประจานบคคลท 3 อยางในละคร ถาเราลกขนสเมอไหรเรากแพ เพราะไมมใครนยมคนทไปแยงของคนอนมา รวม ๆ แลวเมยหลวงจะไมทาความรนแรงแบบในละครแนนอน”

ลกษณะสมพนธบทของตวละครนพนภาทคงเดมอปนสยทปากราย ขวน มอารมณหงหวงทความรนแรงเกนความเปนจรงเอาไวเชนน สงผลใหตวละครนางเอกซงไดแก มตตาและมนนทร มลกษณะของความเปนตวละครทถกกระทามากขน กลาวคอ ยงนพนภามอารมณหงหวงทรนแรงเกนบคคลธรรมดา และมพฤตกรรมทชอบใชความรนแรงแกปญหา กจะยงตอกยาความเปน “ตวละครนางเอก” ของมตตาและมนนทร และตอกยาความเปน “ตวละครนางราย” ของนพนภา

74

4.2.1.2 โครงเรอง ลกษณะสมพนธบทขององคประกอบโครงเรองในการผลตซาของละครโทรทศนเรอง

แรงเงา พบวา ยงคงมลาดบการเลาเรองคงเดมเชนในป พ.ศ. 2544 คอ เปดเรองดวยความขดแยงของพนองฝาแฝด ตอมาเปนความขดแยงของตวละครนางเอกและภรรยาหลวง และดาเนนเรองบนความรนแรงเรอยมาจนถงจดวกฤต จนจบเรองดวยความสงบสขของตวละครและสงคม โดยลกษณะสมพนธบทการคงเดมของโครงเรองนน สะทอนถงความขดแยงและความรนแรงซงตงอยบนพนฐานของบรบทความไมเทาเทยมกนเรองสทธ บทบาท เรองเพศในสงคมทถายทอดมายงละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 การดาเนนเรองเชนนสะทอนถงสงคมชายเปนใหญ (Patriarchy) ซงบทละครแสดงใหเหนถงความตกเปนรองของตวละครนางเอก เชน มตตา โดยมตวละครผชาย เชน เจนภพ เปนตวละครทเปนตวแทนของอานาจ ในตอนตนของเรอง ตวละครมตตาจะเปนไดแคเพยงเลขานการหนาหองของเจนภพทเปนผอานวยการ มหนามตาในสงคม มตตายดเจนภพเปนผชนาทกอยางในชวต และตองยอมตกเปนภรรยานอยโดยไมตงใจ นอกจากนน โครงเรองทงหมดกดาเนนบนความขดแยงของภรรยาหลวงและภรรยานอยเพอแยงชงตวสาม แมในโครงเรองมนนทรจะลกขนมาตอสกบเจนภพเพอแกแคนใหมตตา เปรยบไดกบการทตวละครนางเอกลกขนมาตอสกบระบบอานาจชายเปนใหญ (Patriarchy) แตการกระทาเพอตอสกบอานาจของตวละครชายของตวละครนางเอกกไมไดรบการยอมรบในสงคม และถกตดสนวาไมใชผหญงทดตามบรรทดฐานของสงคม (Social Norms) ดงเชน ธาม เชอสถาปนศร (2555) ไดวจารณเกยวกบความรนแรงเชงโครงสราง (Structural Violence) ทสามารถดไดจากโครงเรองทดาเนนบนความขดแยงและความรนแรงของละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 ไววา “ละครทกเรอง จะมความรนแรงทสมเหตสมผล กตองดวาวางโครงเรอง ทมาไดถกตองเหมาะสมหรอไม ความรนแรงเชงโครงสราง หมายถง กลไกทางสงคม ระบบ ระเบยบ มายาคต หรอความเชอบางอยางในสงคมนน ๆ ททาใหเกดความไมเทาเทยมกนในเรองสทธ บทบาท และหนาท ในทนคอ ‘อดมการณความคดสงคมชายเปนใหญ’ (Patriarchy Ideology) เหลานรวมเขากนเปน ‘ความรนแรงเชงโครงสราง’ ทกดทบชวตของผหญงใหอยในฐานะตาตอย ไรคา หากผหญงจะลกขนมาทาอยางทผชายทา กจะถกตราหนาวาเปนคนเลว เปนหญงไมด เปนคนเลวของสงคม” แสดงใหเหนวา ลกษณะสมพนธบทการคงเดมของโครงเรอง กสงผลใหตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงา เปนตวละครทไดรบอทธพลจากระบบชายเปนใหญ (Patriarchy) อยเชนเดม

4.2.1.3 แกนเรอง ลกษณะสมพนธบทขององคประกอบแกนเรองในการผลตซาของละครโทรทศนเรองแรงเงา พบวา มการคงเดมแกนเรองแบบศลธรรมจรรยา (Morality Theme) เอาไว บทละครโทรทศนยงคงเปนการแสดงใหเหนคณคาของการทาความดและผลจากการทาความชว และผลของการเลยงดของบดามารดา ไมไดมการเปลยนแงคดทนาเสนอ นอกจากนน ยงคงแกนเรองรองเกยวกบ

75

ความรก (Love Theme) ตวละครจะตองกาวผานอปสรรคตาง ๆ ทขวางกนทาใหตวละครไมสมหวงในรก โดยคงไวทงความรกระหวางหนม-สาว ซงกคอพระเอกและนางเอก ความรกระหวางพนองฝาแฝด มตตาและมนนทร ความรกแบบสาม-ภรรยาของเจนภพและนพนภา ความรกในครอบครวระหวางบดามารดาและลก ๆ

การคงเดมแกนเรองแบบศลธรรมจรรยา (Morality Theme) เอาไวในสมพนธบท เนองจากเปนแกนเรองทมมาตงแตบทประพนธของนนทนา วระชน ซงการคงเดมแกนเรองของบทประพนธไวเปนสงสาคญในการนาบทประพนธมาสรางเปนละครโทรทศนทงในป พ.ศ. 2544 และ ป พ.ศ. 2555 โดยตวละครนางเอกของเรอง คอมตตาและมนนทร เปนตวละครหนงทไดรบบทบาททแสดงใหเหนถงผลของการคดและตดสนใจกระทาความดหรอความชว และเปนตวละครทตองไดรบผลของการกระทาของตนเองอยางไมมทางหลกเลยง นอกจากนน การคงเดมแกนเรองหลกในการผลตซาทง 2 ครง ยงแสดงใหเหนวาลกษณะนสยและการเลอกหาทางออกใหกบปญหาของตนเองของตวละครนางเอก ทงมตตาทเลอกเปนภรรยานอยและการยดใหความรกของเจนภพเปนเสมอนทกอยางในชวต จนนาไปสการฆาตวตาย และมนนทร ทเลอกหาทางออกใหกบความอาฆาต พยาบาท โดยการแกแคน ทาลายครอบครวผอน กเปนผลมาจากการเลยงดของบดามารดาเชนเดม ดงเชนท ดร.ณฐสดา เตพนธ อาจารยประจาสาขาวชาจตวทยาการปรกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย กลาวเกยวกบการเลยงดของ 2 พนองในเรองแรงเงาวา “เรองของการเลยงดในครอบครว ทแมจะเปนพนองกน แตหากไดรบความรสกจากพอแมทไมเหมอนกน เดกจะซมซบโดยอตโนมต และหลายเปนบคลกประจาตวไปในทสด” (“ปรากฏการณ ‘แรงเงา’ กบสงคมไทย”, 2555)

ทงน องคประกอบแกนเรองไดมการขยายความ (Extension) แกนเรองหลก ในเรองของเวรกรรมดวย ซงจะกลาวในสวนตอไป

4.2.1.4 ฉาก ลกษณะสมพนธบทขององคประกอบฉากในการผลตซาของละครโทรทศนเรองแรงเงา ไดมการถายทอดลกษณะของฉากทเปนสงคมเมองในกรงเทพมหานครทเตมไปดวยการแกงแยงชงดในสถานททางาน ฉากสงคมชนบทบนภเขาอนสงบสข และยงคงเดมฉากทเปนนามธรรม คอกลมสงคมทไมยอมรบผหญงทเปนภรรยานอย โดยไมมการเปลยนแปลงลกษณะของฉากเหลานจากใน ป พ.ศ. 2544 แสดงใหเหนวา ตวละครนางเอกยงเปนตวละครหนงททอยในบรรทดฐานของสงคม (Social Norms) ทกาหนดใหผหญงทเปนภรรยานอยคอผหญงทไมด ฉากทเปนนามธรรมเหลานสงผลใหภาพของตวละครนางเอกยงคงตกเปนรองตวละครชาย สะทอนถงสงคมชายเปนใหญ (Patriarchy) ซงแสดงใหเหนถงความสมพนธของ องคประกอบฉากและองคประกอบโครงเรองทมกมความสอดคลองกน ดงท ธาม เชอสถาปนศร (2555) กลาววา “ความรนแรงเชงโครงสรางสามารถดไดจาก ฉากหลง, โครงเรอง” และยงแสดงความคดเหนเพมเตมเกยวกบโครงสรางของฉากทปรากฏใน

76

ละครเรองแรงเงาไววา “บทประพนธเรองแรงเงา ถกผลตเปนภาพยนตรและออกฉายในป พ.ศ. 2529 ภาตใตชอ แรงหง และถกนามาสรางเปนละครแลวถง 3 ครง ในป 2531, 2544 และปจจบนใน ป 2555 การทมนยงทาใหผชมตดงอมแงมไดเชนเดมนน แสดงวา สงคมไทยไมไดเปลยนแปลงอะไรไปเลยในเรองทผชายกยงคงเปนผกระทาความรนแรงตอผหญง แมวาเวลาจะผานมานาน” และ “ยอมแสดงใหเหนวา การทละครผลตซาตวเองอยเชนนได เพราะโครงสรางทางสงคมไทยยงไมเปลยนแปลงเรองสทธความเทาเทยมและความเคารพในหญงชาย หรอแมกระทงระดบความมศลธรรมของผคน” นอกจากนน ยงมการคงเดมฉากทเปนนามธรรม คอสงคมทนายทนเปนผมอานาจ กลาวคอ เจนภพเปนตวละครทสบเชอสายมาจากตระกลขนนางเกา ซงมเพยงเกยรตยศแตเตมไปดวยภาระหนสน ดงทเจนภพเคยกลาวไวในบทสนทนากบมตตาวา “เรองของผมมนนาอาย มนยงกวาละครนาเนาเสยอก บานผมเปนตระกลขนนางเกา มแตเกยรตไมมเงน ยงคณพอผมอยากทาธรกจ แตไมมประสบการณ ลงทายเปนหนสนกวาสบลาน” เจนภพจงตองการสรางฐานะทางการเงนขนมาโดยการสรางสมพนธทางเครอญาตกบนพนภาซงเปนเศรษฐใหม เชนเดยวกบทนพนภาตองการใชประโยชนจากตระกลขนนางเกาของเจนภพเพอสรางเกยรตยศและผลประโยชนจากการเปนขาราชการของสามเพอสนบสนนธรกจ ซงการรวมมอกนระหวางตระกลขนนางเชนเจนภพและนายทนเศรษฐใหมเชนนพนภา ทาใหกอเกดเปนอานาจทสามารถกดขขมเหงชาวชนบทเชนมตตา ทเพงยายจากสงคมชนบทเขามาทางานทสงคมเมองกรง มตตาจงเปนตวแทนของชาวชนบททถกกดขจากรฐและนายทนจนสญเสยทกสง ดงท มนนทรกลาวไวในเรองวา “มตตาสญเสยจนไมเหลออะไรเลย จากฝมอมนษยทมหวใจเปนสตว” การคงเดมในองคประกอบฉากในลกษณะสมพนธบทเชนน แสดงใหเหนวา มตตายงคงเปนตวแทนของสาวชนบทผเปนเหยอของระบบชายเปนใหญ (Patriarchy) และระบบใหอานาจกบนายทน ในขณะทมนนทรเปรยบเสมอนตวแทนของชาวชนบทสมยใหมทมนใจในตวเอง มการศกษาสง ไมยอมแพและลกขนมาตอสรฐและนายทนเชนเจนภพและนพนภา เพอเรยกรองสทธและความยตธรรมใหแกมตตา ดงทมนนทรกลาวไวในเรองวา “มตตาคนเดมไมกลบมาแลว และจะอยคาฟาไปจนกวาเขาทงสองคนจะพนาศไปกอน” และยงใหเหตผลการแกแคนใหมตตาของเธอวา “ฉนทาอยางนนเพราะวาฉนเปนคน หรอคณคดวาพวกคณเทานนทเปนคน แตคนอนเปนแคสตวเดยรจฉาน”

4.2.1.5 สญลกษณพเศษ ลกษณะสมพนธบทขององคประกอบสญลกษณพเศษในการผลตซาของละคร

โทรทศนเรองแรงเงา พบวา ไดถายทอดสญลกษณพเศษทคงเดมทงหมด ไดแก สรอยไขมก ดอกลลล ดอกไมครสตล ฝาแฝด ภเขาและทะเล โดยไมไดมการเปลยนแปลงความหมายของสญลกษณพเศษเหลาน การทบทละครคงเดมสญลกษณเหลานไว เนองจากเปนการแสดงความหมายเชงสญญะทม

77

สวนสาคญตอการเลาเรอง การนาเสนอตวตนของตวละครมตตาและมนนทร กลาวคอ บทละครไดกาหนดใหสรอยไขมกเปนของแทนใจความรกทเจนภพมใหกบมตตา ซงในเรองนนเจนภพไดขโมยสรอยไขมกเสนนมาจากภรรยาหลวง สอความหมายไดวาความรกทเจนภพมใหแกมตตานน คอสงจอมปลอมทตองลกลอบนามาจากภรรยาหลวงอกทหนง ซงในภายหลงสรอยเสนนถกดงกระชากจนขาดกระจายโดยนามอของนพนภา เปรยบเสมอนวานพนภาไดทาลายความฝนและชวตของมตตาจนขาดสะบนลง เชนเดยวกบความหมายของดอกไมครสตลทวกจมอบใหแกมนนทร เปนสญลกษณของความรกทวกจมอบให เมอมนนทรทาแตก กเปรยบไดกบความสมพนธทแตกหกลง

นอกจากนน ยงพบวาการทมตตาชอชอบดอกลลลนน ทาใหดอกลลลปรากฏอยในละครบอยครง เพอสอความหมายถงความรกอนบรสทธ เชนเดยวกบนสยของมตตาทมจตใจนมนวล เพอฝนถงความรกทสวยงาม นอกจากนน การทมตตาชนชอบทะเล และการทมนนทรชนชอบภเขา ยงเปนสญลกษณทใหความหมายถงความแตกตางของอปนสยทแตกตางกนอยางสดขวของตวละครทง 2 ตว มตตาตองประสบกบชวตทมการผนแปรตลอดเวลาเหมอนคลนลมมรสม และมอปนสยทเกบกดความรสกอยในกนบงของจตใจเหมอนนาทะเลลก ในขณะทภเขาจะเปนสญลกษณของความหนกแนน สงางาม ไมยอมพายแพใหใครของมนนทร

ทงน องคประกอบสญลกษณพเศษไดมการขยายความ (Extension) เกยวกบชอตวละคร “มตตา” ทหมายถง ไขมก ซงจะกลาวในสวนตอไป

4.2.1.6 ความขดแยง ลกษณะสมพนธบทขององคประกอบความขดแยงในการผลตซาของละครโทรทศนเรองแรงเงา มความขดแยง 3 ประเภทดงเดม ไดแก

1) ความขดแยงระหวางคนกบคน 1.1) มนนทรและมตตา ลกษณะสมพนธบทการคงเดมความ

ขดแยงระหวางฝาแฝดทไดรบการเลยงดมาตางกนสะทอนใหเหนวาตวละครนางเอกยงเปนตวละครทอยภายใตปจจยการเลยงดของบดามารดา ฝาแฝดมตตาและมนนทรไดรบการเลยงดโดยบดามารดาทมกทาการเปรยบเทยบลกสาวทงสองอยเสมอ ทาใหเกดเปนปมในใจของมตตาทคดวาตนไมเปนทรกเทาพสาว นาไปสความรสกขาดความอบอน เมอมตตาพบกบเจนภพทมอบความรกและเอาใจใส เธอจงยดเจนภพเปนทกอยางของชวต ในขณะทมนนทรไดรบความรกจากบดามารดาเพราะเธอเรยนเกง มนนทรจงยดตดกบความแขงแกรง เมอมนนทรพบวามตตาไมไดรบความยตธรรม เธอจงเลอกวธแกปญหาโดยการแกแคนคนททากบนองสาวของเธอ

1.2) มนนทรและนพนภา ลกษณะสมพนธบทการคงเดมความขดแยงระหวางมนนทรและนพนภา เปนการแสดงใหเหนถงความขดแยงระหวางอดมการณของสองฝายทไมลงรอยกน ซงไมใชความขดแยงระหวางความดและความชว มนนทรยงคงเปนตวแทนของสาว

78

ชนบทสมยใหมทมนใจในตวเอง มการศกษา สามารถลกขนมาตอสกบการกดขของนายทนแบบนพนภา เพอเรยกรองสทธและความยตธรรมใหแกมตตา ในขณะทนพนภาเปนตวแทนของเศรษฐใหมนายทนผมอานาจ และตอสดวยฐานะของภรรยาหลวงทตองการใหครอบครวมความสมบรณแบบ

1.3) มนนทรและวกจ ลกษณะสมพนธบทการคงเดมความขดแยงระหวางมนนทรและวกจเปนการแสดงใหเหนถงความขดแยงระหวางความดและความชว และเปนการคงเดมอปสรรคระหวางความรกของพระเอกและนางเอก มนนทรจะเปนตวแทนของพฤตกรรมทผดศลธรรม ในขณะทวกจจะเปนตวแทนของความดทชวยชกจงนางเอกไปในทางทด แสดงใหเหนวาความขดแยงระหวางพระเอกและนางเอกมสาเหตมาจากพฤตกรรมทผดศลธรรมของนางเอก และแมจะเปนนางเอกของเรอง แตหากมพฤตกรรมทเบยงเบนไปจากการเปนผหญงทดตามบรรทดฐานของสงคม (Social norms) กจะไมเปนทตองการของพระเอก

1.4) เจนภพและนพนภา ลกษณะสมพนธบทการคงเดมความขดแยงระหวางเจนภพและนพนภา เปนการแสดงใหเหนถงความไมลงรอยกนระหวางสามและภรรยาดวยลกษณะนสยทเปนคตรงขามกน คอความเจาชของเจนภพ และความหงหวงมากกวาคนธรรมดาทวไปของนพนภา โดยมผหญงทมสถานะเปนภรรยานอยแบบมตตาเปนตวกลางในการตอกยาความขดแยงทเกดขน มตตาทมนสยเรยบรอยและไรเดยงสาจงเปนทางออกใหกบความเบอหนายภรรยาของเจนภพ ในขณะทนพนภาไมสามารถหาทางออกใหกบตนเองได ทาไดเพยงตามทะเลาะตบตกบภรรยานอยของสามเพยงอยางเดยว เปนการตอกยาอานาจของตวละครชายในละครโทรทศน

2) ความขดแยงภายในจตใจ 2.1) มนนทร ลกษณะสมพนธบทการคงเดมความขดแยงภายใน

จตใจของมนนทรเปนการคงเดมความขดแยงของความรสกผดชอบชวดภายในจตใจ แสดงใหเหนวาแมมนนทรจะมพฤตกรรมทกาวราวรนแรง และพยายามทาใหครอบครวผอนแตกแยก แตภายในใจแลวมนนทรกลบมความรสกผดอยลก ๆ ภายในใจ เนองจากมนนทรไมไดเปนตวละครทชวรายแตกาเนด แตเธอเปน “นางเอก” ของเรองทมความดเปนแกนแทในจตใจ ความรสกผดชอบชวดภายในจตใจของมนนทรทาใหเธอรสกสบสน ลาบากใจในการตดสนใจดาเนนการแกแคนตามแผนทวางเอาไว เนองจากมนนทรรดวาสงทเธอกาลงทาเปนสงทผด

2.2) มตตา ลกษณะสมพนธบทการคงเดมความขดแยงภายในจตใจของมตตาเปนการคงเดมความขดแยงของความสานกผดชอบชวดภายในใจของมตตา แมตวละครนางเอกทเปนคนด มกรยาเรยบรอย และออนตอโลกแบบมตตาจะไดรบบทบาทภรรยานอย แตเธอไมไดเปนภรรยานอยดวยความเตมใจ ดงนน ความดของมตตาทาใหเธอรสกขดแยงภายในใจ มตตาจงหาทางออกใหกบความขดแยงในใจนน โดยการเชอทสงเจนภพบอกเธอวาแทจรงแลวเจนภพไมไดรกนพนภาและทงสองกาลงจะหยารางกน

79

2.3) วกจ ลกษณะสมพนธบทการคงเดมความขดแยงภายในจตใจของวกจเปนการคงเดมความขดแยงของความรสกภายในจตใจของวกจซงเปนพระเอกของเรอง วกจตองตอสกบความรสกขดแยงระหวางความรกทมใหแกมนนทรกบความถกตอง เนองจากมนนทรไดกระทาผดโดยการเปนภรรยานอยของเจนภพ และยงวางแผนใหครอบครวผอนแตกแยก แสดงใหเหนวาแมมนนทรจะเปนนางเอก แตเมอนางเอกมพฤตกรรมท เบยงเบนไปจากผหญงทดตามบรรทดฐานของสงคม (Social Norms) กจะไมเปนทตองการของพระเอก แมพระเอกจะมอบความรกใหแตกยงเกดความสบสนขนในใจอยนนเอง

2.4) เจนภพ ลกษณะสมพนธบทการคงเดมความขดแยงภายในจตใจของเจนภพเปนความขดแยงของความดและความชวภายในจตใจตวละคร เจนภพรวาความเจาชของตนเองทาใหครอบครวมปญหา แตดวยอารมณหงหวงทรนแรงและนสยชอบขมสามของนพนภาทาใหเจนภพเบอหนายภรรยา เขาจงพยายามหาผหญงแบบมตตาทมองวาเขาเปนผนามาเปนภรรยานอย ดงนน สถานะของตวละครนางเอกเชนมตตาจงเปนเสมอนเหยอของความมกมากในกามของตวละครชาย ซงเปนตอกยาความมอานาจของผชายทปรากฏในละครโทรทศน นอกจากนน ยงแสดงใหเหนวาผหญงทวางอานาจเหนอสามแบบนพนภาจะไมเปนทตองการ แตผหญงทเคารพเชอฟง และยกยองใหผชายเปนผนาแบบมตตาจงจะเปนทตองการ

3) ความขดแยงระหวางคนกบสงคม ลกษณะสมพนธบทการคงเดมความขดแยงระหวางมตตาและสงคมในเรอง

เชน สงคมในททางาน เปนการแสดงใหเหนถงการคงเดมกฎเกณฑทางสงคมเกยวกบการทสงคมมองผหญงคนหนงในฐานะทเปนภรรยานอยผเขามาทาใหครอบครวผอนแตกแยก เนองจากสงคมในเรองยงไมใหการยอมรบผหญงทเปนภรรยานอย และมกมองผหญงทเปนภรรยานอยผอนวาเปนผหญงทไมดและไมมคณคา แมมตตาจะเปนนางเอกของเรองแตเมอมสถานะภรรยานอยของเจนภพ กทาใหกลมเพอนรวมงานพากนหลกหนและซาเตมมตตา

4.2.2 ความแปลกใหม (Invention) ในการวเคราะหเปรยบเทยบองคประกอบการเลาเรองของละครโทรทศนเรองแรงเงา ท

ออกอากาศในป พ.ศ. 2544 สป พ.ศ. 2555 เพอคนหาลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอก พบวา มความแปลกใหมในดานองคประกอบโครงเรอง กลาวคอ ละครโทรทศนเรองแรงเงาทออกอากาศใน ป พ.ศ. 2555 ไดมการเพมเหตการณการลงเผยแพรวดโอคลปทางสออนเทอรเนต (Internet) เพอประจานความผด และสรางความอบอายใหแกผ อน

ในป พ.ศ. 2555 นน ละครโทรทศนเรองแรงเงามการเพมเหตการณการลงวดโอคลปประจานเจนภพและมตตาในเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) วาทงสองไปมความสมพนธอยาง ลบ ๆ กนททะเล เพอใหมตตารสกอบอายทตนเปนภรรยานอยของเจนภพ โดยทในป พ.ศ. 2544 ไมม

80

ฉากนปรากฏอยในเรอง และในป พ.ศ. 2544 เมอนพนภาเดนทางไปทารายมตตาทหนวยงานราชการทมตตาทางานอย ผคนแวดลอมในฉากนนเพยงแตเดนผานไปมา ไมไดใหความสนใจกบเหตการณทะเลาะอนรนแรงระหวางนพนภาและมตตา แตในป พ.ศ. 2555 นน ไดมการเพมเหตการณกลมคนมงด และใชโทรศพทมอถอถายวดโอคลป เพอนาไปเผยแพรตอเพอความสนกสนานของตนเอง สะทอนใหเหนถงบทบาทของสออนเทอรเนตในสงคมปจจบนทเขามามบทบาทอยางสงในชวตของผคนในสงคม นอกจากนน วดโอคลปเหลานนยงมอทธพลอยางสงตอทศนคตและพฤตกรรมทสงคมมตอบคคลผอยในคลป กลาวคอ เมอคนรอบขางของมตตาไดเหนวดโอคลปทแสดงความสมพนธฉนชสาวระหวางมตตาและเจนภพแลว ทาใหเกดการวพากษวจารณไปในทางเสอมเสยอยางสนกสนาน โดยไมสนใจวาสงทอยในวดโอคลปเปนเรองจรงหรอไม แมจะมกลมคนจานวนหนงทไมเชอและรสกเหนใจมตตา แตกเกดความลงเลทจะชวยเหลอหรอหามปรามคนกลมใหญในสงคม แสดงใหเหนวาตวละครนางเอกกเปนตวละครหนงทไดรบอทธพลจากการใชเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) ไปในทางทผด

ชนนทร ประเสรฐประศาสน ผกากบละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 กลาวไววา “ทกวนนคนไรความเมตตา ไมมคาวาอภยใหคนททาผด และคานงถงผลประโยชนตนเปนทตง ตวละครในเรองจะใชโซเชยลเนตเวรค เปนเครองมอประหดประหารมตตา ซงเปนเหยออนโอชะ มตตาในฐานะเมยนอยถกสงคตดสนและลงโทษโดยไมถามหาเหตผล เหนไดวากระแสโซเชยลเนตเวรคเปนดาบสองคม หากนามาใชเพอทาประโยชนกจะมประโยชนอยางมหาศาล ในทางกลบกนหากใชอยางไรประโยชน ขาดความระมดระวง หรอเพอทารายคนอน กจะสงผลเสยหายในวงกวาง” (“ปอกเปลอก ‘แรงเงา’ จากคน”, 2555)

อยางไรกตาม ในละครโทรทศนเรองแรงเงาป พ.ศ. 2555 ยงมการนาเสนอเหตการณการเผยแพรคลปทกอใหผอนเกดความอบอายซงกระทาโดยตวละครมนนทร มนนทรลอลวงนพนภาใหตามมาอาละวาดหงหวงเจนภพทโรงแรม และถายวดโอคลปเกบเอาไวเพอประจานใหนพนภาเกดความอบอายภายหลง ทาใหสงคมเกดการรบรวาพฤตกรรมดงกลาวเปนสงทถกตอง เนองจากตวละครนางเอกของเรองเปนผกระทา โดยไมตองรบโทษทางกฏหมาย แสดงใหเหนวา ตวละครนางเอกสามารถใชประโยชนจากสออนเทอรเนตในการทาสงทผด โดยทาใหสงคมรบรวาพฤตกรรมนนเปนสงทชอบธรรม

ปจจยทมอทธพลตอการเพมเตมโครงเรองแปลกใหม (Invention) ดงกลาว ในป พ.ศ. 2555 นน คอการพฒนาของเทคโนโลยทสงผลกระทบตอวถชวตของผคน ทาใหละครโทรทศนเพมเหตการณทสอดคลองกบสภาพสงคมในขณะนน ซงใหความสาคญกบอนเทอรเนต (Internet) หรอ เครอขายสงคมออนไลน (Social Network) เปนอยางมาก ดงเชน ขอสงเกตของ ดร.กลยา พสษฐสงฆการ อาจารยประจาสาขาวชาจตวทยาการปรกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย เกยวกบฉากทมการตบตกน

81

วา “นอกจากคนทมงดจะไมเขาไปหามแลว หลายคนยงซาเตมดวยการถายคลปวดโอ ซงกตรงกบหลายเหตการณในโลกแหงความเปนจรง ทเวลาเหนคนอนมเรองมราว หลายคนแทนทจะหาม และกลบยวย หรอถายรป ถายคลปวดโอไปอวดกนในสงคมออนไลน” (“ปรากฏการณ ‘แรงเงา’ กบสงคมไทย”, 2555)

4.2.3 การขยายความ (Extension) ในการวเคราะหเปรยบเทยบองคประกอบการเลาเรองของละครโทรทศนเรองแรงเงา ท

ออกอากาศในป พ.ศ. 2544 สละครโทรทศนเรองแรงเงา ทออกอากาศในป พ.ศ. 2555 พบวา สมพนธบทจากละครโทรทศนเรองแรงเงา มการขยายความในบางองคประกอบการเลาเรอง ไดแก ตวละคร โครงเรอง แกนเรอง สญลกษณพเศษ และความขดแยง ซงลกษณะการขยายความในสมพนธบทนน สามารถอธบายความหมายของตวละครนางเอกได ดงน

4.2.3.1 ตวละคร ก. มนนทร จากลกษณะสมพนธบททคงเดมของการผลตซา (Remake) ตวละคร

มนนทร คอ เปนหญงสาวทมการศกษาสง มความมนใจในตวเอง ตรงไปตรงมา ไมยอมคน ใน ป พ.ศ. 2555 ตวละครมนนทรไดรบการเพมเตมคณลกษณะบางประการเขาไป กลาวคอ มนนทรใน ป พ.ศ. 2555 จะมลกษณะการแตงกายทเปดเผยเนอหนง เชน เสอเกาะอก กระโปรงสน รวมถงแตงหนาดวยสสนจดจานมากขน นอกจากนน ยงเพมบทสนทนาทมความรนแรง และตรงไปตรงมา เชน บทสนทนาทมนนทรพดกบเจนภพวา “นงพมพรายงาน พมพวาระการประชม นงรางจดหมาย นาเบอจะตาย สเปนเมยเกบ ผอ. กไมได เปรยวกวาตงเยอะ” แมในเรองมนนทรจะพดออกไปเพอประชดประชนเจนภพกตาม แตความหมายทตวละครตองการสอออกมา ตลอดจนลกษณะการพดจา นาเสยง และอวจณภาษาตาง ๆ จะเนนยาความหมายของการเปนผหญงทมนใจในตวเอง มความกาวราวและมงมนกบการแกแคนใหชดเจนมากขน

โดยสรป ลกษณะการขยายความในสมพนธบทของตวละครมนนทร สงผลใหมนนทรเปนตวละครทมดานรายมากขน ทาใหความหมายของตวละครนางเอกหลดออกจากกรอบของการเปนตวละครทมแตความดอยในจตใจ พดจาไพเราะ กรยาเรยบรอย มาเปนตวละครนางเอกทมลกษณะภายนอกทใกลเคยงกบตวละครนางรายมากกวาเดม และยงแสดงใหเหนวาผหญงเกง ไมตกเปนรองผชายเชนมนนทรเทานน จงจะสามารถอยในสงคมไดโดยไมถกเอารดเอาเปรยบ ไมใชผหญงทเรยบรอย ไมมปากมเสยงแบบมตตา ดงเชนในบทสนทนาทมนนทรพดกบวกจเกยวกบการดมเครองดมแอลกอฮอลวา “หมดยคเบญจกลยาณแลวคะ ผหญงยคน ควรจะดมใหเปน” หรอมนนทรไดอธบายถงการกระทาเพอตอสและแกแคนคนททารายนองสาวของเธอวา “ฉนทาอยางนนเพราะวาฉนเปนคน หรอคณคดวาพวกคณเทานนทเปนคน แตคนอนเปนแคสตวเดรจฉาน”

82

ข. นพนภา ลกษณะสมพนธบทของการผลตซา (Remake) ตวละครนพนภาจากป

พ.ศ. 2544 สนพนภาในป พ.ศ. 2555 มการขยายความในเรองของลกษณะนสยของตวละคร ไดแก ความรสกวาตนเองดอยคา หวาดกลวสามจะตจากไป ซงเปนการเพมเตมสาเหตความเปนมาททาใหนพนภาเปนตวละครทมอารมณราย หงหวงรงแรง สงผลใหตวละครนพนภาสามารถสรางความรสกสงสารในใจของผชมไดมากกวานพนภาในป พ.ศ. 2544 นอกจากนน นพนภาในป พ.ศ. 2555 ยงใหความสาคญกบภาพลกษณของเธอทปรากฏในสงคม แมชวตคของเธอจะมปญหาแตนพนภามกสรางภาพตอสอมวลชนวาเธอและสามรกใครกลมเกลยวกน ดงทวกจกลาวไวในเรองวา “พรงนมรายการสรางภาพอกแลวซครบ ใหอาภพกบอานภาเปนพระเอกนางเอกไปเถอะครบ ผมไปดวยเดยวแยงซนเปลา ๆ” ลกษณะนสยนของนพนภาเปนการเปดโอกาสใหมนนทรสามารถสรางความอบอายใหแกนพนภาไดมากขนโดยการทาใหนพนภารสกอบอาย เชน การลอลวงเจนภพมาทโรงแรม และหลอกใหนพนภาตามมาอะลาวาด จากนนจงโทรศพทแจงสอมวลชนใหมาถายภาพ เปนตน ลกษณะการขยายความในสมพนธบทของตวละครนพนภานน ทาใหตวละครนพนภาเปนตวละครทนาสงสารและนาเหนใจมากกวาเดม แสดงใหเหนวาตวละครนางเอกเชนมตตาและมนนทรมลกษณะของการเปนผกระทามากขน

4.2.3.2 โครงเรอง ละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2544 ไดถายทอดลกษณะโครงเรองหลก

เกยวกบความขดแยงระหวางมนนทรและนพนภา และระหวางมนนทรและวกจมาอยางครบถวนจนถงขนภาวะคลคลาย (Falling Action) ซงในป พ.ศ. 2555 นน ผผลตละครโทรทศนไดเพมเตมเหตการณในขนยตเรองราว (Ending) คอ เหตการณทวกจพามนนทรมาเยยมนพนภาทนอนเปนอมพาตอยบนเตยง ในเหตการณนนมนนทรไดนาดอกไมมากมกราบขออโหสกรรมแกนพนภา และไดกลาวขออโหสกรรมแกทกในครอบครวของเจนภพและวกจ ทงมนนทรและนพนภาตางยมใหแกกน การเพมเตมเหตการณทมนนทรและนพนภา ซงเปนตวละครหลกของความขดแยงในเรองไดขออโหสกรรมซงกนและกนโดยตรงนน ชวยขยายความเกยวกบศลธรรมของตวละครนางเอกวา แมมนนทรจะกระทาผดไปโดยมเหตผลเพอแกแคน ไมไดมอปนสยชวรายตงแตตน แต ในทายทสด ตวละครนางเอกกจะตองรจกการขออภย โดยเฉพาะอยางยงการกราบขออโหสกรรมแกผทอาวโสกวา แสดงใหเหนวาผหญงทเปนนางเอกของเรองยงตองอาศยการยอมรบจากครอบครวของฝายพระเอก ในการยตเรองราวกอน จงจะสามารถแตงงานกบพระเอกไดอยางมความสข

83

4.2.3.3 แกนเรอง ละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 ไดมการเพมเตมแกนเรองเกยวกบกฏ

แหงกรรม เพอเปนการขยายความหมายของแกนเรองเกยวกบศลธรรมจรรยา (Morality Theme) ซงเปนแกนเรองทเกยวกบปญหาทเกดขนจากการกระทาของตวละครทผดหลกศลธรรมของสงคม แสดงใหเหนถงการทตวละครเลอกทจะทาความดหรอความชว และผลทไดรบจากการกระทานน โดยการผลตซา (Remake) ในป พ.ศ. 2555 นน ผผลตละครโทรทศนไดเนนยาเรองของกรรมทเปนเสมอนเงาทตดตามทกคน ใครทาสงใดไวยอมไดรบผลอยางนน โดยทการยตกรรมคอการใหอภยตอกน

การขยายความแกนเรองเกยวกบกฏแหงกรรมและการอโหสกรรมนน ผผลตละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 ไดสอออกมาในรปของบทสนทนาของมนนทรซงเปนตวละครนางเอกของเรองเปนผกลาว ยกตวอยางเชน “ความเกลยด ความอาฆาตพยาบาทมนเหมอนไฟ มนไมไดเผาแคคนอนนะตา แตมนเผาเราดวย” หรอ “การยตบาปเวรจงคอการปลอยวาง และกคอการอโหสกรรม” เปนตน ทงน เพอสอใหรวาตวละครนางเอกกเปนตวละครหนงทอยภายใตกฏแหงกรรม เมอกระทาผดกยอมตองไดรบผลจากการกระทานน ไมวาจะเปนหญงหรอชาย นอกจากจะยตเวรกรรมดวยการใหอภย

4.2.3.4 สญลกษณพเศษ ในละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 วกจเปนผกลาววา “ชอมตตาเปนชอท

เพราะทสดแลว ผมเพงรวามตตา แปลวา ไขมก” เปนการขยายความเกยวกบชอของตวละครมตตา ซงสามารถตความไดวาตวละครมตตากเหมอนกบไขมกเมดหนงทขาวบรสทธ สวยงาม แตกเปนเพยงเครองประดบชนหนงเทานน เปรยบใหเหนถงชวตของมตตาซงเหมอนกบสรอยไขมกทเจนภพเปนผมอบให มตตามกเพอฝนถงความรกทลาคาดงสรอยไขมกทเธอไดรบจากเจนภพ และสดทายนพนภากเปนผกระชากสรอยไขมกจนขาดกระจาย เปนสญลกษณวาชวตและความฝนของมตตาพงทลายลงตงแตวนนน โดยในป พ.ศ. 2555 นน วกจไดรอยสรอยไขมกเสนนนกลบมาคนใหแกมตตา ซงสะทอนวาวกจตองการทาใหมตตากลบมามชวตทงดงามอกครง

4.2.4 การดดแปลง (Modification) ในการวเคราะหเปรยบเทยบองคประกอบการเลาเรองของละครโทรทศนเรองแรงเงา ท

ออกอากาศในป พ.ศ. 2544 สป พ.ศ. 2555 เพอคนหาลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอก พบวา มการดดแปลงบางองคประกอบของเรองไป ซงลกษณะการดดแปลงในสมพนธบทนน มรายละเอยดดงน

4.2.4.1 ตวละคร ตวละครทมการดดแปลงไปจากเดมคอ มตตา มตตาในป พ.ศ. 2544 ตวละครจะม

อปนสยราเรง ยมงาย มความคดใสซอ และมองโลกในแงด เมอนากลบมาผลตซาในป พ.ศ. 2555 ตว

84

ละครมตตาไดถกดดแปลงใหเปนตวละครทเงยบขรม ซอนความทะเยอทะยานและความตองการเอาชนะเอาไว แสดงใหเหนวา ตวละครนางเอกซงมกเปนตวละครทเปน “สขาว” เปนสญญลกษณของความด เปนตวละครทมชวตทนาสงสารเพราะตกเปนเหยอของคนชว ดงเชน มตตา ไดถกดดแปลงใหมดานมดของจตใจ ดดแปลงใหเปนตวละครทมลกษณะ “กลม” ขน (Well-rounded Character) กลาวคอ มลกษณะใกลเคยงกบลกษณะของมนษยในโลกแหงความเปนจรง ทไดรบการเลยงดจากบดามารดาทแสดงความรกลกไมเทากนตงแตเดก ไดกอเปนปมปญหาในใจแกเดกจนกระทงเตบโตเปนผใหญ ตวละครมตตาในป พ.ศ. 2555 จงลกษณะทเปน “สเทา” ซงแมจะเรยกไดวาเปนคนด แตลก ๆ ลงไปในจตใจของเธอกลบเปนนางรายโดยไมรตว เนองจากมตตาใชความเปนนางเอกแยงชงสงทตนเองตองการ เผยใหเหนวาตวละครนางเอกทมจตใจออนแอกมเบองลกลงไปในจตใจอกชนหนงทเสมอนเปนนางราย ซงเปนฝายกระทาใหตวละครนางรายเปนฝายพายแพไดเชนกน

ดงเชนในบทสมภาษณท เจน เทยนโพธสวรรณ นกแสดงผรบบทมตตา กลาววา “จรงๆแลวผกากบและพหนอง อรโณชา ตองการสอใหคนดเหนวา มตตาเปนผาขาว ใหเหนวา ตวละครตวนคอคนจรง ๆ เปนสเทา ทมทงดานดและดานไมด และไดมการปรบเปลยนบทใหเขากบสถานการณและสงคมปจจบนดวย” (“เจนนอมรบคาวจารณ”, 2555)

ปจจยททาใหตวละครมตตาถกดดแปลงไป เนองจากผจดละครตองการสะทอนความเปนจรงในแงของ “การเลยงดลก” ในสงคมปจจบน แสดงใหเหนถงผลจากการเลยงดของบดามารดา ทจะสงผลตออปนสย ความคด และการกระทาของลกเมอโตเปนผใหญ มตตาท ไรเดยงสา จงถกดดแปลงใหเปนมตตาทเงยบขรม เกบกด ทะเยอทะยาน เพราะสาเหตจากการเลยงดของบดามารดาตามแกนเรอง ดงเชนท อรโณชา ภาณพนธ (2555) กรรมการผจดการบรษทบรอดคาซท กลาววา “เราสะทอนเรองของสถาบนครอบครวเปนหลก โดยถายทอดผานตวละครทกตว ทเปน ‘สเทา’ มทงดานดและไมด การดแรงเงาจงเสมอนกระจกสะทอนทตองยอนกลบมามองตวเอง หรอปญหาในครอบครว”

นอกจากนน ดร.ณฐสดา เตพนธ อาจารยประจาสาขาวชาจตวทยาการปรกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย ยงกลาวเพมเตมเกยวกบละครโทรทศนเรองแรงเงาวา “สงแวดลอมจะเปนตวหลอหลอมความเปนคน เราจะรสกวาตวเรามบคลกภาพเปนยงไง ตวเราใฝหา ไขวควาสงใด หรอแมกระทงเรามองตวเรายงไง” (“ปรากฏการณ ‘แรงเงา’ กบสงคมไทย”, 2555)

4.2.4.2 ฉาก องคประกอบดานฉากในละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 มการดดแปลง

ความทนสมยของอปกรณประกอบฉากในหนวยงานราชการทมตตาทางานอย จากเดมในป พ.ศ. 2544 เปนหนวยงานทใชเครองพมพดดในการทางาน โดยมคอมพวเตอร (Computer) ใชงานเพยงเครองเดยวเทานน จากบทสนทนาทปรากฏในเรอง มตตาทเปนเดกสาวจากชนบทไดกลาววา

85

ตนไมสามารถใชเครองคอมพวเตอร (Computer) ได แสดงใหเหนวาในสมยนน องคกรยงไมใหความสาคญกบการใชงบประมาณในการซอคอมพวเตอรใหบคลากรใชอยางทวถง แมจะเปนตวละครนางเอกกไมจาเปนตองมคณสมบตดานคอมพวเตอรในการเขาทางานกบองคกร ในขณะทในป พ.ศ. 2555 ตวละครทกตวจะคอมพวเตอร (Computer) ใชงาน โดยทตวละครมตตาซงเปนเดกสาวทมาจากชนบทกสามารถใชคอมพวเตอร (Computer) ไดเปนอยางด แสดงใหเหนถงการพฒนาของเทคโนโลยทสงผลใหองคประกอบของฉากในละครโทรทศนเปลยนแปลงไป เมอนาสมพนธบทของตวละครนางเอกในการผลตซาในละครโทรทศนเรองแรงเงาจากป พ.ศ. 2544 สป พ.ศ. 2555 ซงวเคราะหตามองคประกอบของการเลาเรองทง 6 ประการมาพจารณา จะเหนไดวา ลกษณะสมพนธบททเกดขนมทงลกษณะทคงเดม (Convention) ลกษณะทแปลกใหม (Invention) ลกษณะการขยายความ (Extension) และการดดแปลงไป (Modification) ซงเกดขนภายใตบรบททางสงคมทเปลยนแปลงไปตามกาลเวลา โดยมปจจยตาง ๆ ทงปจจยดานธรกจและการตลาด ทมระดบความนยม (Rating) เปนตวกาหนดการผลต ปจจยดานดารานกแสดง ปจจยดานวฒนธรรมและคานยมของผชมในสงคมทแตกตางกน ทเขามามอทธพลตอภาพลกษณ บทบาท และสถานะของตวละครนางเอกคนเดมในละครโทรทศนเรองเดม ใหมสวนทคงเดมและเปลยนแปลงไป

บทท 5

สรปผล อภปรายผลและขอเสนอแนะ

งานวจยเรอง สมพนธบทของตวละครนางเอกในสอละครโทรทศน: กรณศกษา ละคร

โทรทศนเรอง แรงเงา มวตถประสงคเพอศกษาลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกในสอละคร

โทรทศน และเพอวเคราะหถงปจจยทมอทธพลตอการเชอมโยงเนอหา การคงเดม (Convention)

ความแปลกใหม (Invention) การขยายความ (Extension) การตดทอน (Reduction) และการ

ดดแปลง (Modification) เนอหาจากตวบทตนทางไปสตวบทปลายทาง

การวจยครงนเปนงานวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยมตวอยางทใชเปน

กรณศกษาในการศกษาคอละครโทรทศนเรองแรงเงา ทออกอากาศทางสถานโทรทศนชอง 3 ใน

ป พ.ศ. 2544 และ พ.ศ. 2555 ซงอาศยแนวคดและทฤษฎตาง ๆ มาเปนแนวทางในการศกษา ไดแก

แนวคดสมพนธบท แนวคดการเลาเรอง แนวคดสญวทยา แนวคดสตรนยม และงานวจยทเกยวของ

ผวจยไดทาการวเคราะหตามองคประกอบการเลาเรอง 6 ประการ ไดแก ตวละคร โครงเรอง แกน

เรอง ฉาก สญลกษณพเศษ และความขดแยง เพอคนหาลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอก ซง

สามารถสรปผลการวจยได ดงน

5.1 สรปผลการวจย

ลกษณะการคงเดม (Convention) ของตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงาม

องคประกอบทคงเดมไวไมเปลยนแปลงคอ ลกษณะนสยของตวละครมนนทร ทมความมนใจในตวเอง

สง พดจาตรงไปตรงมา ไมยอมแพใหกบการเอารดเอาเปรยบในสงคม มจตใจทมงมนตอการแกแคน

ทาใหตวละครนางเอกของเรอง เปนตวแทนของตวละครนางเอกสมยใหมทแขงแกรงและสามารถตอส

กบนางรายได โดยทยงคงไวซงภาพลกษณของตวละครนางเอกทเปนฝายด และอยตรงขามกบฝาย

นางราย ในขณะทตวละครนางเอกอกตวละครหนงคอมตตา มการคงเดมในเรองของแตงกายท

เรยบรอย มดชด แตงหนาโทนสออน และลกษณะนสยทนมนวล ไมสคน มกโดนคนรอบขางเอารดเอา

เปรยบ ทาใหมตตายงคงเปนตวแทนของตวละครนางเอกในยคเกาทออนแอ โดนรงแก เปนตวละคร

นางเอกทตกเปนรองฝายนางรายตลอดเวลา

ทงน ละครโทรทศนเรองแรงเงามการคงเดม (Convention) ลกษณะของโครงเรองทมอบ

บทบาทใหตวละครนางเอกแบบมตตาเปนเหยอของอานาจของสงคมชายเปนใหญ (Patriarchy) และ

มอบบทบาทใหตวละครนางเอกแบบมนนทรลกขนตอสกบอานาจนน การผลตซาโครงเรองเชนน

สะทอนถงสงคมชายเปนใหญทปรากฏในละครโทรทศนและเปนภาพจาลองของโครงสรางทาง

87

สงคมไทยทยงไมเปลยนแปลงเรองสทธความเทาเทยมของเพศในสงคม แมตวละครนางเอกอยาง

มนนทรทเปรยบเสมอนตวแทนของชาวชนบทสมยใหมทมนใจในตวเอง ไมยอมแพและลกขนมาตอส

กบความไมเทาเทยมเพอเรยกรองสทธและความยตธรรม แตในตอนทายแลว ตวละครนางเอกทง 2

คน กยงคงมสทธและบทบาททตกเปนรองตวละครชาย โดยทโครงเรองในตอนทายยงแสดงใหเหนวา

ตวละครนางเอกทมการศกษาสง มความแขงแกรง กลาทจะลกขนมาตอสกบนางรายแบบมนนทร คอ

ผหญงทสามารถครอบครองหวใจของพระเอกไดในทายทสด ตรงขามกบมตตาทเปนเพยงตวละคร

นางเอกยคเกาทออนแอจงไมไดรบความรกจากพระเอก เปนไดเพยงเหยอของกามารมณของตวละคร

ชายเทานน สอดคลองกบการคงเดม (Convention) องคประกอบฉากทสงคมในเรองกาหนดใหผหญง

ทเปนภรรยานอยแบบมตตาคอผหญงไมดและไมไดรบการยอมรบ

นอกจากนน ในละครโทรทศนเรองแรงเงามลกษณะการคงเดม (Convention) ของแกนเรอง

เกยวกบศลธรรมจรรยาและการเลยงดลก สะทอนใหเหนวาตวละครนางเอกเปนตวละครหลกทยงทา

หนาทสะทอนแกนเรองหลกของละครโทรทศน บทละครแสดงใหเหนวาลกษณะนสยและการเลอก

กระทาความดหรอความชวของตวละครนางเอก เปนผลมาจากการเลยงดของบดามารดา จะเหนไดวา

ตวละครมตตามจตใจออนแอ ชอบดถกตนเอง และมนนทรจะมจตใจทเขมแขง กลาหาญ เปนผล

เนองมาจากการเลยงดของบดามารดาทงสน ซงเมอตวละครนางเอกไดลงมอกระทาสงทผดตอ

ศลธรรม เธอกตองไดรบผลของการกระทานนของตนเองอยางไมมทางหลกเลยงเชนเดยวกบตวละคร

อน ๆ

นอกจากความคงเดม (Convention) แลว จากการศกษายงพบวา มลกษณะความแปลกใหม

(Invention) ของตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 มการเพมฉากทตว

ละครนางเอกถายวดโอคลปเพอประจานใหตวละครนางรายเกดความอบอาย ซงถอเปนการใช

ประโยชนจากเทคโนโลยททนสมยกระทาสงทผดทงตอศลธรรมจรรยาและกฏหมายเพอตอบสนอง

ประโยชนสวนตน ในขณะทมตตากเปนตวละครทไดรบความอบอายในฐานะภรรยานอย จากการใช

เครอขายสงคมออนไลน (Social Network) ไปในทางทผดเชนเดยวกน ซงไดรบอทธพลมาจากปจจย

การพฒนาของเทคโนโลยการสอสารทาใหมการเพมบทบาทใหกบตวละครนางเอกในการหยบยม

ความสามารถของเทคโนโลยเพอเปนอาวธในการตอสกบนางราย

ทางดานลกษณะการขยายความ (Extension) ตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงา

ทพบคอ ตวละครมนนทรไดรบการเพมเตมคณลกษณะการแตงกายทเปดเผยเนอหนง เชน เสอผาสาย

เดยว กระโปรงสน มภาพลกษณทเซกซ แตงหนาดวยโทนสเขม และมลกษณะการพดทกาวราวรนแรง

มากขนจนมลกษณะคลายตวละครนางราย ซงเปนการตอกยาใหตวละครนางเอกมบคลกทมนใจใน

ตวเองสง เพอทจะเปนตวละครทสามารถตอสกบตวละครนางรายไดอยางเทาเทยม ในทางตรงกนขาม

ละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 ไดมการเพมเตมลกษณะของตวละครนางรายของเรองให

88

เปนตวละครทมจตใจทบอบชาจากปมปญหาเกยวกบครอบครว ทาใหนางรายมภาพลกษณทนาสงสาร

ถกตวละครนางเอกกระทา ซงการขยายความ (Extension) ของนางรายน สงผลใหตวละครนางเอก

ไดรบบทบาทททบซอนกบตวละครนางราย โดยทตวละครนางรายมลกษณะทโดนกระทาคลายเปนตว

ละครนางเอกแทน นอกจากนน ละครโทรทศนเรองแรงเงายงมการเพมเตมองคประกอบแกนเรอง

เกยวกบกฏแหงกรรม เปนการขยายความ (Extension) เพมเตมเกยวกบตวละครนางเอก เพอตอกยา

วาตวละครนางเอกนนเปนตวละครหนงทอยภายใตกฏแหงกรรมเชนเดยวกบตวละครอน ๆ เมอตว

ละครนางเอกกระทาผดกยอมตองไดรบผลจากการกระทานน โดยในทายทสด บทละครไดทาใหรวา

ตวละครนางเอกจะตองรจกการใหอภยซงกนและกน และขออโหสกรรมจากตวละครอน ๆ ทไดกอ

กรรมกนมากอน เธอจงจะสามารถครองรกกบตวละครพระเอกได

ลกษณะการดดแปลง (Modification) ของตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงา

พบวาตวละครนางเอกทเปนตวแทนของนางเอกยคเกาทเรยบรอย ไมสคนแบบมตตา ไดรบการ

ดดแปลงดานบคลกและลกษณะนสยใหเปลยนไปจากตวละครทมแตดานด ไรเดยงสา มาเปนตวละคร

ทมบคลกเงยบขรม เกบความรสก มความทะเยอทะยานและตองการเอาชนะ ซงดดแปลงใหมลกษณะ

ใกลเคยงกบคนในโลกแหงความเปนจรงทมทงดานดและดานรายอยดวยกน เนองมาจากปจจยดานผ

จดละคร ซงตองการสะทอนแกนเรองเกยวกบการเลยงดลกผานตวละครมตตา นอกจากนน ตวละคร

นางเอกทมาจากชนบทเชนมตตา ยงไดรบการดดแปลงจากตวละครทมความรเพยงการใชเครองพมพ

ดดในการทางาน ใหเปนตวละครทสามารถใชเครองคอมพวเตอรไดเปนอยางด ซงการดดแปลงนม

สาเหตมาจากการพฒนาของเทคโนโลยในโลกแหงความเปนจรง เปนเหตใหตวละครนางเอกในละคร

โทรทศนไดรบการดดแปลงทกษะดานความสามารถในการใชเทคโนโลยการสอสารไปดวย

5.2 อภปรายผล

จากการศกษาพบวา สมพนธบทของตวละครนางเอกนนอยภายใตแนวคดของบทบาทหนาท

เชงเศรษฐกจของสมพนธบท ซงเปนการหมนเวยนนาเอาละครโทรทศนเรองเดม ๆ มาสรางใหม

(Remake) อกครงหนง โดยทการสรางตวบทใหมจากตวบทเดมนนจะมสวนทงท “เปนขนบ

เหมอนเดม” (Convention) และม “ความแปลกใหม” (Invention) เกดขนในสมพนธบทนน

รปแบบสมพนธบทของตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงา เปนสมพนธบทแนวนอน

(Horizontal Intertextuality) เพราะเปนการเชอมโยงเนอหาเดยวกนในระหวางผผลตละครดวยกน

ซงหยบยมสวนประกอบตาง ๆ ของตวบทเกาในการถายโยงเนอหา จะเหนไดวาสมพนธบทของตว

ละครนางเอกในการผลตซา (Remake) ในสอละครโทรทศนมสงทตองคงเดม (Convention) ไว

เพอใหผรบสารสามารถเชอมโยงไปถงเนอหาในตวบทตนทางไดวา นคอตวละครตวเดยวกน ซงกลวธ

ในการถายโยงระหวางตวบทแรกและตวบทหลง มลกษณะทผผลตไดนาของเกามาดดแปลงแกไข และ

89

มการตงใจหยบยมองคประกอบจากตวบทแรกมาผลตซา โดยทผผลตละครไมตองผลตตวละครขนมา

ใหม ซงหากนาสมพนธบทของตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงามาพจารณา จะพบวา ผล

จากการศกษาเปนไปตามแนวคดสมพนธบทของ Kristeva (1980) ซงอธบายผลงานของสอมวลชนไว

วา ตวบท (Text) ใด ๆ กตาม ลวนเปนการดดซมและดดแปลงมาจากอกตวบทอน ๆ และตวละคร

ตาง ๆ กเปนสญญะพนฐานของผลงานดานสอมวลชน โดยยดหลกการอางองซงกนและกนระหวางตว

บท นอกจากนน ปรากฏการณทผผลตละครโทรทศนเรองแรงเงาผลตซาตวละครนางเอกในป

พ.ศ. 2555 โดยการอางองวตถดบจากตวละครนางเอกเดมในป พ.ศ. 2544 นน ยงถอวาเปนบทบาท

หนาทของสมพนธบทจากมมมองผรบสาร ในการชวย “สรางเสนทางลด” (Shortcut) ในการสราง

ความเขาใจความหมายในตวบทใหม ซงเมอพจารณาจากลกษณะสมพนธบททเกดขน จะเหนไดวาตว

ละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงาไมไดรบการตดทอนสงใดไปเลย เนองจากละครโทรทศน

เรองแรงเงาในป พ.ศ. 2555 เปนละครโทรทศนทเคยสรางมาแลวในป พ.ศ. 2544 โดยผผลตละครได

พยายามคงเดมลกษณะของตวละครนางเอกไวใหมากทสด เพอใหผชมสามารถถายโอนความหมาย

ของตวละครนางเอกจากละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2544 ทรจกอยแลว มาใชตความตว

ละครนางเอกในป พ.ศ. 2555 ได

นอกจากนน เมอพจารณาจากลกษณะสมพธบททเกดขน การเปลยนแปลงของลกษณะตว

ละครนางเอกนน ไดรบอทธพลมาจากปจจยทางดานธรกจและการตลาด การทผผลตละครเพมเตม

คณลกษณะของตวละครนางเอกทมความมนใจ แตงหนาเขม แตงกายเซกซ และพดจารนแรงมากขน

เปนสาเหตสวนหนงมาจากปจจยดานดารานกแสดง กลาวคอ ละครโทรทศนมกถกดดแปลงเนอหาให

เหมาะสมกบตวดารานกแสดงผรบบทเปนหลก เมอมการนาละครโทรทศนมาผลตซา (Remake)

ผผลตละครจงมกจะเปลยนแปลงตวผแสดงทมารบบทนางเอก ดงนน เมอดารานกแสดงทสวมบทบาท

นางเอกมบคลกภาพทแตกตางกน จงสงผลทาใหลกษณะของตวละครนางเอกในตวบทแรกตอง

เปลยนแปลงตามไปดวย จากละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2544 มคณแอน ทองประสม ซงม

บคลกภาพทเรยบรอยตองมารบบทนางเอกทมความมนใจ แตงกายเซกซ จงทาใหภาพลกษณของตว

ละครนางเอกในป พ.ศ. 2544 มภาพทไมรนแรงและไมกาวราว แตเมอไดรบการผลตซา (Remake)

ในป พ.ศ. 2555 มคณเจน เทยนโพธสวรรณ ซงมบคลกภาพทมนใจและแตงกายเซกซอยในโลกแหง

ความเปนจรงมารบบทแทน ตวละครนางเอกในป พ.ศ. 2555 จงมลกษณะการแตงหนา แตงกาย และ

การพดจาทรนแรงมากขน นอกจากนน การทตวละครนางเอกเปลยนแปลงไปในลกษณะเชนน ยงเปน

ผลมาจากปจจยดานธรกจและการตลาดทเกยวกบระดบความนยม (Rating) ดวย กลาวคอ ยงตว

ละครนางเอกมความสามารถตอสกบนางรายไดอยางสมนาสมเนอมากเทาใด กยงเพมอรรถรสในการ

รบชมกบผชม และยงทาใหละครโทรทศนมระดบความนยม (Rating) สงตามไปดวย

90

จากผลการวจยของ ปยะพมพ สมตดลก (2541) ไดพบวาในการผลตละครโทรทศน

จาเปนตองตดทอนคณลกษณะดานลบของตวละครนางเอกออกไป เนองจากผผลตละครไมตองการให

เกดผลกระทบในทางลบตอภาพลกษณของดารานกแสดงทรบบท แตจากการศกษาของผวจย แม

ผวจยจะพบวาความหมายของตวละครนางเอก มความหมายของตวดารานกแสดงในโลกแหงความ

เปนจรงมาเกยวของ แตในลกษณะสมพนธบทละครโทรทศนเรองแรงเงาไมไดมการตดทอน

(Reduction) คณลกษณะดานลบของตวละครนางเอกออกไป ตรงกนขามกลบไดรบการเพมเตม

(Extension) คณลกษณะดานลบมากขน ซงมเหตเนองมาจากการทละครโทรทศนเรองแรงเงามโครง

เรองเกยวกบความขดแยงของนางเอกและนางรายเปนหลก คณลกษณะดานลบของตวละครนางเอก

เชน การแตงกายทวาบหวว การพดจาทกาวราว ลงมอกระทาผดศลธรรมอนดงามเพอการแกแคน ถอ

เปนแกนของตวละครทเปนสงสาคญตอเนอเรองหลก จงทาใหผผลตละครไมสามารถตดทอน

คณลกษณะเหลานออกไปได อกทงยงมการเพมลกษณะความแปลกใหม ( Invention) ใหตวละคร

มนนทรในป พ.ศ. 2555 ไดใชเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) เปน “อาวธ” ในการตอส

กบนางราย อาจกลาวไดวาละครโทรทศนไดรบอทธพลมาจากปจจยความทนสมยของเทคโนโลยการ

สอสารทสงผลใหผผลตละครโทรทศนเพมอาวธทางการสอสารใหกบตวละครนางเอก ซงนอกจากจะ

เปนการปรบใหสอดคลองกบสภาพสงคมในขณะนน ซงใหความสาคญกบอนเทอรเนต ( Internet)

และการใชสอสงคมออนไลน (Social Network) เขามามบทบาทสาคญในชวตแลว ยงถอเปนการเพม

อรรถรสในการรบชมใหแกผชมอกดวย ทงน พฤตกรรมการใชสอเพอประจานผอนใหเกดความอบอาย

เปนสงทผดทงตอศลธรรมจรรยาและกฏหมาย แตเมอการกระทาดงกลาวถกกระทาโดยตวละคร

นางเอกของเรอง โดยทมตวละครนางรายเปนเหยอจากการกระทานน สงผลใหเกดการรบรในสงคมวา

พฤตกรรมดงกลาวเปนสงทถกตอง แสดงใหเหนวา ตวละครนางเอกสามารถใชประโยชนจาก

เทคโนโลยการสอสารททนสมยในการทาสงทผด โดยทาใหสงคมรบรวาพฤตกรรมนนเปนสงทชอบ

ธรรม

อยางไรกตาม ผวจยพบวาผลจากการศกษาเกยวกบลกษณะทางกายภาพของตวละคร

นางเอก เชน การแตงกาย มสวนทไมสอดคลองกบผลการวจยเรองตวละครนางรายของ อภรตน

รทยานนท (2547) จากการศกษาของอภรตน พบวา ในวฒนธรรมของละครโทรทศน ผหญงทแตง

กายเซกซฉดฉาด ไดรบการนยามวาเปนลกษณะการแตงกายของนางรายหรอผหญงทมพฤตกรรม

เบยงเบนเทานน และหากนาการสอความหมายเกยวกบการแตงกายของนางเอกมาเปรยบเทยบ

พบวาละครโทรทศนกาหนดใหตวละครนางเอกแตงกายเพยง 2 ลกษณะ คอแตงกายภมฐานงดงาม

และแตงกายธรรมดาเรยบงาย เพอทจะสอความหมายของความสมพนธแบบขวตรงขาม (Binary

Oppositions) ของตวละครทมพฤตกรรมแตกตางกนอยางสนเชง แตผลการศกษาของผวจยพบวา

ละครโทรทศนเรองแรงเงา มลกษณะการคงเดมการแตงกายของตวละครนางเอกทแตงกายดวยสสน

91

ฉดฉาด เซกซ โดยนาเสนอใหตวละครนางเอกแตงกายในลกษณะเชนเดยวกบนางรายในงานวจยของ

อภรตน ซงในประเดนน อาจกลาวไดวาเปนผลมาจากตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงา

เปนตวละครทมบทบาทเปนนางเอกและนางรายทบซอนอยดวยกน เนองจากตวละครนางเอกในเรอง

แรงเงาจะตองตอสกบนางรายเพราะความแคนดวยวธทรนแรง จงทาใหผผลตละครไมสามารถแสดง

ความสมพนธแบบขวตรงขาม (Binary Oppositions) ระหวางตวละครนางเอกและนางรายในเรองได

อยางชดเจนเทาละครโทรทศนเรองอน ๆ

นอกจากน อาจกลาวไดวาลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกนน ไดรบอทธพลมาจาก

ปจจยทางดานสงคมและวฒนธรรมดวยสวนหนง สวนของการเพมเตม (Extension) คณลกษณะของ

ความเปนหญงทมความมนใจในตวเอง กลาทจะมปากมเสยง รเทาทนนางรายและสามารถตอบโตได

อยางเทาเทยมใหตวละครนางเอกนน เกดจากการทตวละครนางเอกในละครโทรทศนเปลยนแปลงไป

ตามคานยมในสงคม การเปนผหญงทดตามทสงคมคาดหวงคอย ๆ เปลยนแปลงไปจากการเปนผหญง

ทสงบเรยบรอย ไมมปากเสยง กลายเปนวา “ผหญงด” จะตองกลาทจะแสดงออกถงความคดของ

ตนเอง และลกขนมาตอสเพอสทธของตนเองได ซงสอดคลองกบผลจากการศกษาของ อมาพร

มะโรณย (2551) ทพบวา การผลตละครโทรทศนสามารถปรบเปลยนองคประกอบบางอยางไปตาม

คานยมทเกดขนในสงคม และสามารถสรางออกมาใหกลมกลนกบยคสมยและความเปลยนไปนน จาก

นางเอกทนาสงสาร จงจาตองปรบบทบาทใหใกลเคยงหญงสาวในโลกความเปนจรง ซงผลการศกษาท

พบในสวนน ยงมความสอดคลองกบผลการศกษาของ จราภรณ เจรญกล (2556) ทพบวาผชมจะนยม

ละครโทรทศนทมนางเอกสวย เกง มนใจ ฉลาดทนคน เนองจากกลมผรบชมละครโทรทศนมกจะเปน

เพศหญง

อยางไรกด หากวเคราะหเชงแนวคดสญวทยา (Semiology) ซง Saussure (1857, 1913)

อธบายในประเดนเกยวกบความหมายวา ความหมายของตวบท (Text) จะไมหยดนงอยทความหมาย

เดยว แตความหมายจะเลอนไหลไปไมสนสด และมความสมพนธเชอมโยงกบกระบวนการทางสงคม

และวฒนธรรมในการใหความหมายดวย โดยทสญญะตาง ๆ นนจะตองอางองซงกนและกน ซง

แนวคดการอางองความหมายของ Saussure (1857, 1913) ไดขยายไปถงความสมพนธระหวาง

ตวบท (Text) หรอสมพนธบท (Intertextuality) ดวยเชนกน เชนเดยวกบทกลมสตรนยมแนวยคหลง

สมยใหม (Post-modern Feminism) ซงไดรบอทธพลมาจากของ Beauvoir (1949 อางใน

กาญจนา แกวเทพ, 2551) เชอวาความจรง (Reality) ไมไดเกดขนมาตามธรรมชาต (Not Natural)

แตลวนเปนสงทถกประกอบสรางขนมาจากการใหความหมายในสงคม ดงเชนท Butler (1998 อางใน

จารภา พานชภกด, 2549) กลาววา คาวา “ผหญง” เปนเพยงตวหมาย/ รปสญญะ (Signifier) หรอ

เปนเครองหมายเพอใหตความเทานน

92

หากพจารณาจากสมพนธบทของตวละครนางเอกในละครเรองแรงเงา พวกเธอไดรบการ

สรางภาพแบบเหมารวม (Stereotype) ของการเปน “ผหญงด” และ “ผหญงเลว” โดยการอางอง

ความหมายในบรบททางสงคมในแตละยคสมยเปนผกาหนด เชนเดยวกบแนวคดของกลมสตรนยม

แนวยคหลงสมยใหม โดยตวละครมตตายงคงทาหนาทเปนตวละครนางเอกในธรรมเนยมของนางเอก

ในละครโทรทศนแบบดงเดม ทเรยบรอยราวผาพบไว ไมสคน ในขณะทมนนทรทาหนาทเปนตวละคร

นางเอกยคใหมทสามารถตอสเพอปกปองศกดศรของตนเองได ในป พ.ศ. 2544 นน จะเหนไดวาตว

ละครนางเอกแบบมตตาไดรบความสงสารจากผชมเปนอยางมาก เนองจากสงคมในสมยนนกาหนดให

มตตาเปน “ผหญงด” ตามบรรทดฐานทางสงคม (Social Norms) เปนตวละครทออนตอโลก ตอง

ตกเปนภรรยานอยเพราะโดนหลอกลวงจากผชายเลวจนตองฆาตวตาย แตเมอตวละครมตตาไดรบการ

ผลตซาอกครงในป พ.ศ. 2555 ภาพของตวละครมตตากลบไมมความนาสงสารเชนเดม ยงไปกวานน

ผชมยงคดวามตตาสมควรไดรบชะตากรรมเชนนน เนองจากเธอเปนผหญงทออนแอ ไมสคน ไม

เรยกรองสทธของตนเอง จงไมอาจอยในสงคมทโหดรายได ทงอปนสยทะเยอทะยานของมตตาทไดรบ

การดดแปลง (Modification) ในสมพนธบท ยงทาใหมตตามภาพของความเปน “หญงเลว” ใน

สายตาของผชมในสงคม ซงสมควรตองฆาตวตายจากความโงของตนเอง แตกตางจากตวละครมนนทร

ทเขมแขง กลาทจะลกขนมาตอส และทวงความยตธรรมใหตนเอง สงคมจงกาหนดใหมนนทรคอสงท

“ผหญงด” ควรจะเปนมากกวา

เมอนาลกษณะของตวละครนางเอกมาเปรยบเทยบกบผลการศกษาเกยวกบการประกอบ

สรางตวละครนางรายของ อภรตน รทยานนท (2547) พบวา วธการเลาเรองและการสรางพฒนาการ

ของตวละครนางราย มวตถประสงคในการสรางเพอแสดงศนยรวมความรายกาจของผหญง ทาใหตว

ละครนางรายมกมลกษณะ “แบน” (Flat Character) คอสอสารแตเพยงคณลกษณะดานรายเทานน

เพอชวยสงเสรมใหเกดความชอบธรรมแกพฤตกรรมและคณงามความดของตวละครนางเอกตอการ

รบรของผชมใหมากขน สอดคลองกบผลการศกษาของผวจยทพบวา การคงเดม (Convention)

คณลกษณะนสยทชวรายของนางรายอยางนพนภา ทาใหตวละครนางเอกอยางมนนทรมภาพลกษณ

ของการเปน “ผหญงด” และยงเปนการเพมความชอบธรรมใหแกการกระทาทรนแรงเพอแกแคนของ

ตวละครมนนทรมากยงขน นอกจากนน อภรตนยงพบอกวา เมอถงตอนจบของเรอง นางรายเหลานน

มกจะถกลงโทษเชงสญลกษณ (Symbolic Punishment) เชน เปนบา หรอตดคก แตหากตวละคร

นางรายสามารถกลบตวกลบใจได เธอกจะไดรบการอภยจากสงคม เชนเดยวกบตวละครนางเอกทม

บทบาทของนางเอกและนางรายทบซอนอยดวยกนอยางมนนทร ซงเรยกไดวาเปนตวละครทม

ลกษณะ “กลม” (Well-rounded Character) เมอเธอกลบตวกลบใจและหนมาอโหสกรรมตอกน

เธอกไดรบการใหอภยจากพระเอกและสงคม ตามแกนเรองทกลาวถงกฏแหงกรรมและการใหอภย

แสดงใหเหนวา การประกอบสรางตวละครนน มกจะมองในกรอบของบรรทดฐานทางสงคม (Social

93

Norms) และศลธรรม (Morality) มาเปนเกณฑในการนยามความเปนนางเอกและนางรายภายใต

บรบททางสงคม

ทงน เมอพจารณาจากลกษณะสมพนธบทการของตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรง

เงา พบวามลกษณะเปนสตรนยม (Feminism) ทงสวนทคงเดม (Convention) และสวนทไดรบการ

ขยายความ (Extension) ในหลาย ๆ ดาน เชน คงเดมความเปนผหญงทมนใจในตวเอง หรอเพมเตม

ใหตวละครนางเอกเชนมนนทรเกงกาจขน เพอตดอาวธใหกบตวละครนางเอกในการตอสกบระบบชาย

เปนใหญและระบบทนนยมทปรากฏในละครโทรทศน แตเปนทนาสงเกตวา แมตวละครนางเอกอยาง

มนนทรจะชวยเปดโอกาสใหผหญงไดแสดงอานาจเหนอผชาย และตอตานกบอดมการณชายเปนใหญ

ได แตกเปนเพยงการปลดปลอยแคเพยงในโลกแหงสญญะเทานน และหากวเคราะหใหลกซง จะเหน

วาละครโทรทศนยงคงนาเสนอภาพลกษณ สถานภาพ และบทบาทของตวละครนางเอกทมลกษณะ

เปนรองตวละครชายเชนเดม โดยยงคงนาเสนอสถานภาพทตกเปนรองผชายผานตวละครมตตา และ

ถงแมบทละครจะกาหนดใหมหญงสาวทเขมแขงลกขนมาตอสกบอดมการณชายเปนใหญ

(Patriarchy) อยางมนนทรเปนฝายไดรบชยชนะ แตในทสดแลวเธอกตองพายแพใหกบผชายทแสนด

อยางวกจ ซงการคงเดมลกษณะโครงเรองเชนนของละครโทรทศน สอดคลองกบแนวคดของกลมสตร

นยมแนวมารกซสต (Marxist - socialist) ในบทละครนนกาหนดใหปญหาของตวละครมตตาในเรอง

เปนผลมาจากระบบทนนยม ซงทาใหมตวละครนางเอกเชนมนนทรมารบบทบาทแกแคนเพอมาลม

ลางการเอารดเอาเปรยบในระบบทนนยมลง กลมสตรนยมแบบมารกซส (Marxist - socialist) เนนยา

ทการแกไขปญหาการเอารดเอาเปรยบ เชนเดยวกบความไมเทาเทยมกนทางเพศทปรากฏในละคร

โทรทศนเรองแรงเงา ซงเปนผลมาจากการมปฏสมพนธของระบบชายเปนใหญและระบบทนนยม จง

เกดเปนโครงสรางทางอดมการณทางเพศทสงเสรมใหผชายอยในฐานะทไดเปรยบกวา ผลการศกษาใน

สวนนมความสอดคลองกบผลวจยของ ศศณ ยาวชย (2554) ทพบวาเนอหาของละครโทรทศนไทย

มกนาเสนอสถานภาพของตวละครเพศหญงทมลกษณะเปนรอง ซงตวละครมตตาในละครโทรทศน

เรองแรงเงา กยงคงเดมการสรางรปแบบของความคดของเพศหญงทยกยองความรกทมใหตวละคร

ชาย เชอวาความรก พรหมจรรย และการไดแตงงานคอสงสาคญทสดในชวต แสดงใหเหนถงบทบาท

ของละครโทรทศนในการเปนเครองมอทมสวนในการขดเกลาทางเพศทสนบสนนความคดอานาจชาย

เปนใหญอยเชนเดม

ในทายทสดแลว สมพนธบททเกดขน ผวจยพบวาอาจไมใชภาพลกษณของนางเอกเปลยนไป

เพยงอยางเดยว แตยงเปนเพราะผชมนยมตวละครทมลกษณะท “กลม” ขน หรอเปนตวละครทมทง

ความดและความเลวอยดวยกน ซงจะเปนตวละครทใกลเคยงกบมนษยในโลกแหงความเปนจรง

มากกวา และแมบรบททางสงคมทแตกตางกนไปตามกาลเวลาจะสงผลกระทบตอลกษณะสมพนธบท

ของตวละครนางเอกใหมทงลกษณะทคงเดมและแปลกใหม แตละครโทรทศนกยงเขารหสใหตวละคร

94

นางเอกเปนคนดตามบรรทดฐานของสงคม (Social Norms) อยแตเดม ซงการทตวละครนางเอกจะม

พฤตกรรมทเบยงเบนไปจากบรรทดฐานบาง มกจะเกดขนเมอมสาเหตบางอยางมากระตนใหตวละคร

นางเอกเหลานนมพฤตกรรมทผดไปจากการเปน “ผหญงด” ของสงคม สะทอนใหเหนวา แมตวละคร

นางเอกจะรายเพยงใด แตตองมความดอยในตวจงจะอยในกรอบของคาวา “นางเอก” ได และการ

กลบตวกลบใจใหเปนผหญงตามบรรทดฐานทางสงคมกทาใหพวกเธอสามารถไดรบ “พระเอก” เปน

รางวลในตอนทาย

ละครโทรทศนจงถอเปนผลผลตของสอมวลชนแขนงหนง ทยงคงยดตดกรอบเดม ๆ ทาหนาท

ตอกยาและผลตซาอดมการณทางเพศสภาพใหคงอยในสงคมโดยไมรตวจนถงปจจบน การทโลก

แหงสญญะเชนละครโทรทศนคงเดมลกษณะเหลาน เปนผลสะทอนมาจากการทบทบาทของหญงและ

ชายในสงคมไทยยงเปนในลกษณะนไมเปลยนแปลง และการผลตซา (Remake) ละครโทรทศนเรอง

เดมหลาย ๆ ครงในชวงเวลาทแตกตางกนไปเรอย ๆ เชนน ทาใหผบรโภคถกสอตอกยาคานยม

ทศนคต และพฤตกรรมตาง ๆ ทางดานเพศ ประกอบกบการสรางความเชอ ความคดและผลตซา

ภาพลกษณของผหญงในลกษณะทมสถานภาพดอยกวาชาย และนาไปสการวางบทบาทหนาททสงผล

ใหเกดความไมเทาเทยมทางเพศ สอดคลองกบขอสงเกตเกยวกบความสมพนธระหวางสอและสตร

ของคณะกรรมาธการวาดวยสถานภาพสตรขององคการสหประชาชาต (กาญจนา แกวเทพ, 2535) วา

ความพยายามทจะสงเสรมความกาวหนาของผหญงนน “ปญหาอปสรรคสาคญ กคอทศนคตทฝงราก

ลกของผหญงและผชายในสถานภาพเดมของคนทง 2 เพศ อนเปนผลมาจากรปแบบทางวฒนธรรมซง

เปนตวกาหนดความคด ความรสกของคนในสงคมตาง ๆ และทศนคต ความรสกนกคดตาง ๆ น กถก

ปลกฝงถายทอดโดยสอตาง ๆ”

ผผลตละครไทยควรทจะสรางละครใหมความหลากหลายมากขน เพอการพฒนาและการ

กาวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคม เพราะบรบททางสงคมไดเปลยนแปลงไปตามระยะเวลาท

ผานไป ผผลตละครควรสงเสรมการสรางมตทางวฒนธรรมอน ๆ ทสนบสนนความเสมอภาคหญงชาย

ไมปลกฝงคานยมแบบชายเปนใหญ จนกลายเปนการบมเพาะความเขาใจทไมถกตอง สรางการ

ตระหนกรถงภาพ บทบาท คณลกษณะของผหญงใหมากขน เนองจากละครโทรทศนสามารถคดเลอก

เสนอภาพและถายทอดความหมายความเปนหญงไดอยางดเยยม ดงท กาญจนา แกวเทพ (2543)

กลาววา “ละครโทรทศน เปนกระบวนการผลตและสบทอด ‘วฒนธรรมผหญง’ (Women Culture)

ทสาคญทสด”

95

5.3 ขอเสนอแนะ

5.3.1 งานวจยชนนเปนการวเคราะหลกษณะสมพนธบทในการผลตซา (Remake) ตวละคร

นางเอก ซงเปนการศกษาในมตของตวละครหญงในละครโทรทศน ในงานวจยครงตอไปจงนาจะม

การศกษาเกยวกบสมพนธบทของตวละครพระเอกซงเปนตวละครชาย เพอเปรยบเทยบในประเดน

เกยวกบเพศ (Gender) จากการผลตซา (Remake) ภายใตบรบททางสงคมในชวงเวลาทแตกตางกน

วา ละครโทรทศนจะประกอบสรางใหตวละครชายและหญงมลกษณะสมพนธบททแตกตางกนหรอไม

อยางไร

5.3.2 งานวจยชนนเปนการวเคราะหลกษณะสมพนธบทในการผลตซา (Remake) ตวละคร

นางเอก ซงถอไดวาเปนตวละครหญงทมพฤตกรรมตามบรรทดฐานทางสงคม (Social Norms) หรอ

เรยกไดวาเปน “ตวละครฝายด” ในงานวจยครงตอไป จงนาจะมการศกษาเกยวกบสมพนธบทของตว

ละครนางราย ซงเปนตวละครหญงทมพฤตกรรมเบยงเบนไปจากบรรทดฐานของสงคม เพอ

เปรยบเทยบใหเขาใจถงกระบวนการสมพนธบทของ “หญงด” และ “หญงเลว” ในละครโทรทศน

ภายใตบรบททางสงคมทแตกตางกน วามความเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร

5.3.3 จากผลวจยทพบวา ละครโทรทศนเรองแรงเงาประกอบดวยตวละครนางเอก 2 แบบ

คอ นางเอกยคเกาทออนแอและนางเอกยคใหมทแขงแกรง ในการทาวจยครงตอไป อาจมการศกษา

ในประเดนเปรยบเทยบความเหมอนและความตางระหวางนางเอกยคเกาและนางเอกยคใหม วาม

ความเหมอนหรอความตางหรอไม อยางไร

5.3.4 งานวจยชนนเปนการวเคราะหตวบท (Text) เพอคนหาลกษณะสมพนธบทใน

กระบวนการผลตซา (Remake) ตวละครนางเอกทเกดขนจากการประกอบสรางของฝายผสงสาร

(Sender) ในการวจยครงตอไป จงควรมการศกษาภาพของตวละครนางเอกในมมมองของผรบสาร

(Audience) โดยการสมภาษณผชมละครโทรทศน เพอคนหาภาพของตวละครนางเอกใหเกดความ

ชดเจนมากยงขน

5.3.5 จากการศกษาสมพนธบทของตวละครนางเอกในครงน ผวจยคนพบวา แมตวละคร

นางเอกจะมภาพลกษณทเกงกาจขน แตละครโทรทศนกยงคงผลตซาภาพลกษณของผหญงในลกษณะ

ทมสถานภาพดอยกวาชาย ผผลตละครโทรทศนควรจะเลอกนาเสนอละครทไมสงเสรมทศนคตและ

พฤตกรรมทบงบอกความไมเทาเทยมกนทางเพศ ซงอาจทาไดโดยการถายทอดผานตวละครหญงทม

บทบาทโดดเดน และสามารถสอสารถงแนวคดทผผลตละครตองการไดเปนอยางดอยางตวละคร

นางเอก ใหมคณลกษณะทแสดงออกถงอานาจของผหญง หรอสอดแทรกแนวคดเกยวกบความเทา

เทยมทางเพศ เพอกาวใหทนกบการเปลยนแปลงของบรบททางสงคม และสงเสรมใหผชมละคร

โทรทศนตระหนกถงบทบาทและภาพลกษณของผหญงทเปลยนแปลงไปแลวในปจจบน

96

บรรณานกรม

กนกพรรณ วบลยศรน. (2547). การเปรยบเทยบภาพตวแทนของผหญงสมยใหม และหลงสมยใหม

ในภาพยนตรไทยและภาพยนตรอเมรกน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

กาญจนา แกวเทพ. (2535). ภาพลกษณของผหญงในสอมวลชน (รายงานผลการวจย). กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

กาญจนา แกวเทพ. (2536). มายาพนจ: การเมองทางเพศของละครโทรทศน. กรงเทพฯ: เจนเดอร

เพรส.

กาญจนา แกวเทพ. (2543). ความเรยงวาดวยสตรกบสอมวลชน. กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

กาญจนา แกวเทพ. (2544). ศาสตรแหงสอและวฒนธรรมศกษา. กรงเทพฯ: เอดสนเพรสโปรดกส.

กาญจนา แกวเทพ. (2545). สอบนเทง: อานาจแหงความไรสาระ. กรงเทพฯ: ออลอะเบาทปรนท.

กาญจนา แกวเทพ. (2547). ทฤษฎและแนวทางการศกษาสอสารมวลชน (พมพครงท 4). กรงเทพฯ:

แบรนดเอจ.

กาญจนา แกวเทพ. (2551). สายธารแหงนกคดทฤษฎเศรษฐศาสตรการเมองกบสอสารศกษา.

กรงเทพฯ: ภาพพมพ.

กาญจนา แกวเทพ. (2553). แนวพนจใหมในสอสารศกษา. กรงเทพฯ: ภาพพมพ.

ควนหลงแรงเงา สรปเรตตงละครแรงเงา. (2555). สบคนจาก http://board.postjung.com/645

876.html.

คยสบาย ๆ กบ ‘นนทนา วระชน’ นกเขยนชอดง กบนวนยายทถกสรางเปนละครทวยคน. (2558,

19 พฤษภาคม). เดลนวส. สบคนจาก http://www.dailynews.co.th/entertainment/

322126.

จรนทร เลศจระประเสรฐ. (2535). อาชพของสตรในละครโทรทศน. วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

จารภา พานชภกด. (2549). การสรางภาพตวแทนผหญงของกลมผผลตละครโทรทศน: การตอส

เรองความหมาย. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

จราภรณ เจรญกล. (2556). การศกษาภาพลกษณของผหญงไทยกบผหญงญปนทถกสะทอนผาน

ละครโทรทศน กรณศกษา: การเปรยบเทยบละครเรองแรงเงาของไทยกบละครเรอง The

Last Cinderella ของญปน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยเชยงใหม.

97

เจเบยบกรดจวก ‘แรงเงา’ ทาภาพลกษณ ‘สถาบนเมยหลวง’ เสอมเสย. (2555, 26 ตลาคม).

ไทยรฐ. สบคนจาก http://www.thairath.co.th/content/life/301335.

เจนนอมรบคาวจารณ บทใสซอมตตาไมถกใจคนด. (2555, 5 ตลาคม). ขาวสด. สบคนจาก

http://www.khaosod.co.th/view_newsonline.php?newsid=TVRNME9UUTFNam

MxTkE9PQ.

ฉลองรตน ทพยพมาน. (2535). วเคราะหโครงสรางการเลาเรองในภาพยนตรอเมรกนทมตวเอกเปน

สตร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชนฤด วชรเดชะ. (2539). การวเคราะหบทบาททางสงคมของตวละครคนใชในละครโทรทศน.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ถรนนท อนวชรวงศ. (2543). นเทศศาสตรกบเรองเลาและการเลาเรอง: วเคราะหการศกษาจนตคด-

จนตทศนในสอรวมสมย. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ธาม เชอสถาปนศร. (2555, 20 พฤศจกายน). รเทาทน “ความรนแรง” ในแรงเงา. สานกขาวอศรา.

สบคนจาก http://isranews.org/isranews-article/item/17717-soap-opera-sp-

912993951.html.

นพพร ประชากล. (2543). สมพนธบท (Intertextuality). สารคด, 16(182), 175-177.

นรนทร เภตราไชยอนนต. (2550). ภาพตวแทนผผหญงในละครโทรทศน. วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ประมวลภาพเดยวมนนทร (เจน เทยนโพธสวรรณ). (ม.ป.ป.). สบคนจาก

http://www.broadcastthai.com/download_detail.php?page=3&iddlgroup=4&id

dlsubgroup=1452&search.

ประมวลภาพเดยวมตตา (เจน เทยนโพธสวรรณ). (ม.ป.ป.). สบคนจาก

http://www.broadcastthai.com/download_detail.php?iddlgroup=4&iddlsubgro

up=1453.

ปรากฏการณ ‘แรงเงา’ กบสงคมไทย ดละครสะทอนโลกแหงความจรง. (2555, 26 พฤศจกายน).

แนวหนา. สบคนจาก http://www.naewna.com/scoop/31585.

ปรากฏการณแรงเงาฟเวอร. (2555, 20 พฤศจกายน). คมชดลก. สบคนจาก

http://www.komchadluek.net/detail/20121120/145216.html.

ปอกเปลอก “แรงเงา” จากคนทางานถงคนด. (2555, 5 พฤศจกายน). มตชนรายวน. สบคนจาก

http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1352080378.

ปารฉตร เศวตเศรน. (2541). กระบวนการและปจจยในการคดเลอกนกแสดงในละครโทรทศนไทย .

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

98

ปยะพมพ สมตดลก. (2541). การเชอมโยงเนอหา “นวนยาย” ในสอสงพมพและในสอละคร

โทรทศน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พนดา หนสวาสด. (2544). ผหญงในภาพยนตร: กระบวนการผลตซาภาพลกษณของผหญงใน

สงคมไทย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยศลปากร.

พมพร สนทรวรยกล. (2551). กระบวนการประกอบสรางอดมการณในละครโทรทศนไทยในชวง

ภาวะวกฤตทางการเมอง. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ยอนรอยละครดง แรงเงา เวอรชนแอน-เคน อกหนงเวอรชนทดงและนาด. (ม.ป.ป.). สบคนจาก

http://pantip.com/topic/33479981.

เรด! นกแสดงนา “แรงเงา” ทง 4 เวอรชน (อดต-ปจจบน). (2555). สบคนจาก http://www.dek-

d.com/board/view/2619706.

เรองยอ จบบรบรณ “แรงเงา”. (2555, 20 กนยายน). ผจดการ. สบคนจาก

http://www.manager.co.th/drama/ViewNews.aspx?NewsID=9550000116055.

แรงเงา ตอนท 1. (2555, 21 กนยายน). ผจดการ. สบคนจาก

http://www.manager.co.th/Drama/ViewNews.aspx?NewsID=9550000116058&

Page.

แรงเงา ตอนท 5. (2555, 30 กนยายน). ผจดการ. สบคนจาก

http://www.manager.co.th/Drama/ViewNews.aspx?NewsID=9550000119822&

Page=3.

โลกอยยากขนทกวน นางเอกรายจงครองเมอง. (2556, 6 กมภาพนธ). มตชน. สบคนจาก

http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1360118258.

ววฒนาการ “แรงเงา” จากนวนยายสจอเงน และจอแกว. (2556). สบคนจาก http://my.dek-

d.com/weerapol/writer/view.php?id=869776.

ศศณ ยาวชย. (2554). การวเคราะหเนอหาความรนแรงตอสตรทปรากฏในละครโทรทศนไทย.

เชยงใหม: มหาวทยาลยเชยงใหม.

ศศลกษณ แจงสข. (2538). การนาเสนอภาพตวละครเอกในละครโทรทศน. วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สรณ วงศเบยสจจ. (2544). วาทกรรมสอโฆษณาการทองเทยว: ภาพตวแทน ตวตน และความเปน

ไทย. เชยงใหม: ภาควชาภาษาองกฤษ คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

สรย ทองสมาน. (2542). การวเคราะหเปรยบเทยบบทละครโทรทศนกบนวนยาย. วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยรามคาแหง.

99

สานกงานกจการสตรและสถาบนครอบครว. (2556). แผนปฏบตการตามแผนพฒนาสตรในชวง

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ.2555-2559). สบคนจาก

http://www.gender.go.th/template.php?vname=plan/plan.html.

อภรตน รทยานนท. (2547). กระบวนการสรางความเปนจรงทางสงคมของตวละครนางรายในละคร

โทรทศน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

อมาพร มะโรณย. (2551). สมพนธบทของการเลาเรองในสอการตน ละครโทรทศนและนวนยาย.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Butler, J. G. (1994). Television: Critical methods and application. Belmont, CA:

Wadsworth.

Kristeva, J. (1980). Desire in language: A semiotic approach to literature and art.

New York: Columbia University Press.

Simandan, V. (2010). Julia Kristeva’s concepts of intertextuality. Retrieved from

http://www.simandan.com/?p=2067.

100

ประวตผเขยน

ชอ-นามสกล นางสาวลนน แสงพฒนะ

อเมล linin.nin@hotmail.com

ประวตการศกษา ป พ.ศ. 2554 สาเรจการศกษาระดบชนปรญญาตร

คณะนเทศศาสตร สาขาการโฆษณา (เชงกลยทธ)

มหาวทยาลยกรงเทพ

mtrimsrdsnT{tvtv,l

fra n na.:'ird? u n1 :oqryrnhi"t'fftvrBtuivr srfi uud/ar:fi nud

iuvr" -1 ... 160 u, - - - - - - nul :l f, -tr -.... - -. -..n. rr.. ?J5.8... -

{rnr6'r (uru/u'rvugal-rl. .fifl.u .lrfl.lri.mt-tr oqjriruratfi-.. 5g-9 ...

qou .ilfl{rni-U. rq........_nuu ....__.._dt r.dr.O.i.r{ ____....-_._._oirua/urx..-.--. -. . ril nt.-------1-- t I r t-tdrrno/rrm -"------ttqnA. t-.11r?-er..----.----.0$-!.bnfl.:l :u'atd:urfid .. . 10-1*0.

qq9

r{Jurindnurto.iuilrinur#unlltvtvl :ri'arJ:viirpft ...- 1fi60.0.00-6.+l--.----.-.--..-

:vrYurlsryiyr EnB g lvr trLonr,rdnqm:...--fr-ryr-nflranr-llraruleu-frn..-.a1cirit'r..---nr:a*oa-r:tfis.naqu.d....-- nrruv ......fiuttt ng:ani ...

QirrialuilGun'jr "{oqryrn'1ffl{f,r8" r.lruufir uas

uralivrur6'anq{wtv,t d'loqjratiat 119 nuufl:v:u 4 u"flr{fl:cTtu{ ttnnao{[nU

n!{Lylt\u14'lufl: 10110 {itriotldriun'jT "{triiuar5yrn1fr"t{f,flB" 6nalreJufil

(or5yrmlri"tdf,m6 urav {triYuor4ryrml#ldf,vrB nnawir#ryryrrYulrrufidonrurirsiotrJd

rio r. {ar.4qrmlrildf;uBtaiu:ovjrr{Iu{aita::riuravr{Ju(fifivr6rurirfrur{rdurlutruar:fiuuii/

ivr u T fi vru if r,l'r,ro - . riu drr.$.Ltr-t-r.r.ri-e -eE -0 t J{} t }- t nLid o- o. l nrh i d lrt-

nlfi .f,.nsr. si art$rdrd.#-tL..t tLr llr

dlfiorflueiruufiltolnr:finutflr:rva-nam: ------frtvr-nnrag):ur-rf-il-fi91------ llo{}r1'lrivrurdunllruvl

(siotiliiriun'ir "ar:fivrudfiusrfinud" )

ila z. riouann'lri'ldf,yr6nnar0uuoutrifrld'iuoururm"trild'f,v6TnurJ:rnornrirmoutuvruruavhifi$--i-t - ! r u

riruun:vusrrartunr:ri, ar:finud/iyrurfiuuif dr:rufirurr''[rio'rrYrrufie.ltnr:litrir d'rrur.lal tHUuv,li

, 6te t v u a o 5)v' s du ^ - - J 'va lri,riiiul.ilrioarot:rutu lllrtrnuaUuuSodruul{1u L14U:v tutjuouLnn0lnatdvlIttn4ou 01.{tU1n "

A As o J q ' i r q Y I I !4YY! !' V 4 d I d

dyrElpruovriruuprN-ou Ltou'rryurourl lnntuu:o Liln [q L]J?1vl{14}J911450tv!u.iu1{a?u u:on15

"J o o u o d on:uvrlau L9l Lua nufrJUyllu0dtfl u?nu

flo g. rarnn:nifiriorirrutiriuflryrarfirf,u6'luar:fiuuii/ivrurfivrud:vra'jtl{o11rprrrlri"ldf,vrBrYudd 4 I t\Ya 6lDYa as dd d d u Y d -

qnnanl uuo nfr fr u5o:vu'jrrry Lniuoqryrm Lu ttaludriuqnnanruuonnfl il:oll tuqtqtonou 6l

J - ^ o d - dt qvyv 6lr4l-va aq I o U ----9--?-.-.-...-..' o "rfiurrirfitavrB d'uutluuaqlrirliuoqryrmlri'l'fif,vrBhiarur:ndrlruriuoondrdr tzuutw'{i uSolarcrur

ld froururmtfr'tdf;vrB0uuouYufinuavtnl{dT u6ur,lruturirflfi:"uor.qryrnlri"[davr6lunmuufiuvruu rs, l^ ^g tuv. e u

ri t 1 fi u fi n 6u u ri {1"riiu a r4 rg r nlfi"t{f, vr6 ri'r f, u

{i.

t"! e de I r - u1Uvr1?UAO{flUU tJ1'OR?IUtUUOU'l{tfrtj?fIu #egrgr16'eiru ua v r{T 1o do n?'rrlu#zurgrff n u

acr6unud'?'6.:lda.rarafiorJalfit{rfluaidrusioil#rilu1u uacrfiuinurtiilruaufldu

t['Q i i'{'ri3nt

| \_r

i\ LrG:ti\l l:

irt rirrr

r

SAa.: s'0.... r

j. : :. 1. :..1 :1. : f .f .1., ................i. :...i.{rirq ttl r nlfi t ilf, yrB

t" rtff(rlfi*rqtl itr gCt{}ttiir )

s.p. UYo q n9a a..-.4 to:uaqsu1fl Ly traflE

(n:.triuur ioflqflE)

;I'-.1"',r1

a{go--

v4rdnr:riuuf

(n:.Ugur f,nut?fiu)Yo u -

{rirur u n r: udnqnz / {iu fi nt ou radnq n :