บทท บทท 11

ความร ท วไปเก ยวก บความร ท วไปเก ยวก บ

เศรษฐศาสตร เศรษฐศาสตร

เศรษฐศาสตร เศรษฐศาสตร ค อค อ อะไรอะไร

• ความต องการไม จ ำาก ด

• ทรพยากรมอยจำากด เมอเทยบกบ

ความตองการไมจำากด

ความตองการ > ทรพยากร

เกดความขาดแคลน

ทำาการเลอกภายใตทรพยากรทมอยนน

คาเสยโอกาส

การเล อก

ต นท นค าเส ยโอกาสต นท นค าเส ยโอกาส (Opportunity (Opportunity Cost)Cost)

• ค ณค าหร อม ลค าของทางเล อกท ด ท ส ดใน

บรรดาทางเล อกท งหลายท ต องสละไป

เม อม การต ดส นใจเล อกทางใดทางหน งใน

การใช ทร พยากร

• ค าเส ยโอกาสต ำ า : เล อกใช ทร พยากรได

เหมาะสม

เศรษฐศาสตเศรษฐศาสตร ร

เป นว ชาทางส งคมศาสตร ท ศ กษาพฤตกรรมของ

มนษย และส งคมในการต ดส นใจเล อกใช ทร พยากรท

ม อย จ ำาก ดและสามารถใช ประโยชนได หลายทาง มา

ใช ในการผล ตส นค าและบร การต างๆ อย างประหย ด

ท ส ดหร ออย างม ประส ทธ ภาพทางเทคนคส งส ด และ

หาทางจ ำาแนกแจกจ ายส นค าและบร การเหล าน นไป

ย งบ คคลในส งคมใหได ร บความพอใจส งส ดหร ออย าง

ม ประส ทธ ภาพทางเศรษฐก จส งส ด

ความส ำาค ญของว ชาเศรษฐศาสตร ความส ำาค ญของว ชาเศรษฐศาสตร

• เปนเครองมอในการวเคราะหปญหา และตดสนใจปญหานน

• เพอเขาใจปรากฏการณตางๆ ทางเศรษฐกจทเกดขน ทงสาเหต และผลกระทบตอบคคล และสงคม ตลอดจนรแนวทางทจะนำาไปแกไขหรอประยกตใชในการดำาเนนชวตประจำาวนอยางมเหตผลทางเศรษฐกจ

ความส มพ นธ ระหว างเศรฐศาสตร ก บความส มพ นธ ระหว างเศรฐศาสตร ก บศาสตร อ นๆศาสตร อ นๆ

เศรษฐศาสตร ม ความส มพ นธ ก บร ฐศาสตร ในแงทวา การกำาหนดนโยบายตางๆ ทางเศรษฐกจกยงอยภายใตอทธพลหรออดมการทางเมองของพรรคการเมองทไดเสยงขางมากเขามาบรหารประเทศ

เศรษฐศาสตร ม ความส มพ นธ ก บกฎหมายในแงทวา การอกกกฎหมายบางเรอง อาจเกดขนเนองจากความพยายามทจะแกปญหาเศรษฐกจบางอยาง เชน กฎหมายวาดวยการคากำาไรเกนควรหรอกฎหมายแรงงานขนตำา

ความส มพ นธ ระหว างเศรฐศาสตร ก บความส มพ นธ ระหว างเศรฐศาสตร ก บศาสตร อ นๆศาสตร อ นๆ

• เศราฐศาสตรมความสมพนธกบบรหารธรกจอยางมาก เพราะในการตดสนปญหาตางๆในการบรหารธรกจ ไมวาจะเปนปญหาทางดานการเลอกโครงการการลงทน การเลอกวธการผลตตลอดจนการกำาหนดราคาสนคาและปรมาณการผลตเพอใหบรรลเปาหมายทกำาหนดไว นกธรกจจำาเปนตองอาศยหลกเกณฑทางเศรษฐศาสตรเขาชวยในการตดสนใจ นอกจากนนกธรกจยงตองมความรอบรอยางกวางขวางเกยวกบระบบเศรษฐกจ ภาวะเศรษฐกจ ตลอดจนปญหาเศรษฐกจทเกดขนเปนประจำาทงภายในประเทศและตางประเทศ เพราะปจจยเหลานจะมผลกระทบตอการลงทนโดยตรง

ความส มพ นธ ระหว างเศรฐศาสตร ก บความส มพ นธ ระหว างเศรฐศาสตร ก บศาสตร อ นๆศาสตร อ นๆ

• เศรษฐศาสตรยงมความสมพนธกบจตวทยาดวย เพราะพฤตกรรมของมนษยในการตดสนปญหาเศรษฐกจบางเรองตองคำานงถงหลกจตวทยาดวย ตวอยางเชน มผผลตบางรายนยมตงราคาสนคาใหลงทายดวยเลข 9 เพราะตองการใหผซอรสกวาสนคายงราคาถกอย เชน ถาตงราคารองเทาคละ 200 บาท คนทว ๆ ไปอาจจะรสกวาแพง เพราะราคาสงถง 200 แตถาตงราคาคละ 199 บาท คนจะรสกวาราคาถก เพราะไมถง 200 บาท เปนตน

ขอบเขตของว ชาเศรษฐศาสตร ขอบเขตของว ชาเศรษฐศาสตร

• ว ชาเศรษฐศาสตร เปนวชาทเกยวของกบการตดสนปญหาทางเศรษฐกจของมนษยและสงคม ดงนน เนอหาเศรษฐศาสตรจงครอบคลมถงพฤตกรรมของมนษยและสงคมตลอดจนปจจยตางๆ ทมอทธพลตอพฤตกรรมนนๆ

ว ธ การศ กษาว ชาเศรษฐศาสตร ว ธ การศ กษาว ชาเศรษฐศาสตร

• ว ธ อน มาน (Deductive) เปนการสรางทฤษฎโดยเรมตนจากการสรางสมมตฐาน (Hypothesis) โดยอาศยเหตและผลตามแบบตรรกวทยา จากนนทำาการทดสอบขอเทจจรงทเกดขน ถาสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว แสดงวา สมมตฐานนนถกตองสามารถสรปออกมาเปนทฤษฎ

• ว ธ อ ปมาน (Induction) คอ วธการหาเหตจากผล เปนการสรางทฤษฎโดยการรวบรวมขอเทจจรงจากปรากฏการณตางๆ มาเปนขอมล แลวตงเปนกฎหรอทฤษฎเพอนำาไปใชในการอธบายเหตการณอนๆในระดบทกวางดวยการพสจนขอมลโดยใชหลกทางสถต เรยกวา การสรปจากความจรงยอยไปสความจรงหลก

ค อ การต ดส นป ญหาทางเศรษฐก จของ

บ คคล

จะเป นไปในทางท จะท ำาให ตนเองได

ร บประโยชนส งส ด

11 .. มน ษย เป นผ ม เหต ผลในทางมนษย เป นผ ม เหต ผลในทาง

เศรษฐศาสตร เศรษฐศาสตร (Economic rationality)(Economic rationality)

ข อสมมต ท ส ำาค ญในการศ กษาว ชาเศรษฐศาสตร

ค อ การก ำาหนดให ส งอ นๆ คงท หร อไม ม

อ ทธ พลใดๆ ท งส นนอกจากป จจ ยท

เก ยวข องโดยตรงก บเร องท ก ำาล ง

ศ กษา

2. ข อสมมต ให ส งอ นๆ คงท (Other things being

constant)

ทฤษฎเศรษฐศาสตร ก บสภาพความเป นทฤษฎเศรษฐศาสตร ก บสภาพความเป นจร งจร ง

• การนำาทฤษฎเศรษฐศาสตรมาอธบายพฤตกรรมทางเศรษฐกจตามความเปนจรงจงถกจำากดโดยขอสมมตทกำาหนดขนในแตละทฤฎ แตแมกระนน การสรางทฤษฎเศรษฐศาตรเพอยนยอพฤตกรรมตางๆ ทางเศรษฐกจกเปนสงทจำาเปนและมประโยชน เพราะทฤษฎเหลานนสามารถใชอธบายพฤตกรรมสามารถใชอธบายพฤตกรรมทางเศรษฐกจภายใตสถานการณบางอยางไดและอาจใชเปนแนวทางในการตดสนใจในการแกปญหาทางเศรษฐกจใหบรรลเปาหมายทกำาหนดไวได

เศรษฐศาสตร จ ลภาคเศรษฐศาสตร จ ลภาค

และและ

เศรษฐศาสตร มหภาคเศรษฐศาสตร มหภาค

• เศรษฐศาสตร จ ลภาค (Microeconomics) เปนการศกษาถงพฤตกรรมทางเศรษฐกจของแตละบคคล ไดแก ผผลต ผบรโภค และเจาของปจจยการผลต เนอหาของวชาสวนใหญจงเกยวของกบการผลต การบรโภค การกำาหนดราคาสนคาและปจจยการผลตภายใตการดำาเนนงานของตลาดตางๆ หรอเรยกทฤษฎเศรษฐศาสตรจลภาควา "ทฤษฎราคา (Price Theory)“

• เศรษฐศาสตร มหภาค (Macroeconomics) เปนการศกษาถงพฤตกรรมของเศรษฐกจสวนรวม เชน รายไดประชาชาต การลงทน การจางงาน การคาระหวางประเทศ และการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ หรอเรยกวา "ทฤษฎรายไดและการจางงาน (Income and Employment Theory)"

เศรษฐศาสตร ว เคราะห เศรษฐศาสตร ว เคราะห

และและ

เศรษฐศาสตร นโยบายเศรษฐศาสตร นโยบาย

เศรษฐศาสตรวเคราะหเศรษฐศาสตรวเคราะห (Positive Economics)(Positive Economics)

• การศ กษาเพ อแสวงหาความร ความ

เข าใจใน

ปรากฎการณทางเศรษฐก จต างๆ ท เก ด

ข น

โดยเป นการศ กษาหาเหต และผลของ

ปรากฎการณทางเศรษฐก จ

• ในภาวะเศรษฐก จร ง เร องการเก บภาษ

แบบอ ตราก าวหนาจะท ำาให ร ฐได ร บราย

ได เพ มข น

เศรษฐศาสตรนโยบาย เศรษฐศาสตรนโยบาย (Normative Economics)(Normative Economics)

• การศ กษาเพ อใช ความร ทางเศรษฐศาสตร

ว เคราะห

มาก ำาหนดแนวทางท ถ กว าควรเป นเช นใด ควร

จะแก ไขอย างไร

• เพ อประโยชน ในการวางแผนหร อก ำาหนด

นโยบาย

ทางเศรษฐก จ

• เช น ร ฐควรเก บภาษ ในอ ตราก าวหนาเพ อ

การกระจายรายได ท ด ข น

ประโยชนของว ชาเศรษฐศาสตร ประโยชนของว ชาเศรษฐศาสตร

• ในฐานะผบรโภค ความรทางเศรษฐศาสตรจะชวยใหผบรโภคสามารถประมาณการและวางแผนในการบรโภคสนคาและบรการเพอใหไดรบความพอใจสงสดจากงบประมาณทมอยจำากด

• ในฐานะผผลต ความรทางเศรษฐศาสตรจะชวยในการตดสนใจเกยวกบการคาและการลงทน เชน ควรจะผลตสนคาชนดใดเปนปรมาณและราคาเทาใด หรอควรเลอกใชเทคนคการผลตอยางไร

• ในฐานะผบรหารประเทศ ความรทางเศรษฐศาสตรจะชวยใหเขาใจในปญหาทางเศรษฐกจของประเทศตลอดจนการวางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมไดอยางเหมาะสม

ทรพยากรหรอปจจยการผลตทรพยากรหรอปจจยการผลต(Resources or Factor of Production(Resources or Factor of Production))

: ทร พยากรท น ำามาใช ในการผล ตส นค าและบร การแบงไดเปน 4 ประเภท คอ

• ทดน (Land)

• แรงงานหรอทรพยากรมนษยหรอทนมนษย (Labor or Human resource or Human

capital)

• ทนหรอสนคาทน (Capital or Capital Goods)

• ผประกอบการ (entrepreneur)

ทดนทดน (Land)(Land)

• รวมถ งทร พยากรธรรมชาต อ นๆ เช น

ป าไม

แร ธาต ส ตว ป า ส ตว บก ส ตว น ำ า

ความอ ดมสมบรณของด น ปร มาณนำ า

ฝน ฯลฯ

• มน ษย สร างข นไม ได แต สามารถ

ปร บปร งค ณภาพให ด ข นได

• ค าตอบแทน : ค าเช า (Rent)

แรงงานหรอทรพยากรมนษยหรอทนมนษยแรงงานหรอทรพยากรมนษยหรอทนมนษย(Labor or Human resource or Human capital)(Labor or Human resource or Human capital)

• แรงกาย แรงใจ รวมถ งสต ป ญญา ความร

ความสามารถ และความค ดท ใช ในการ

ผล ตส นค าและบร การ

• แบ งเป น 3 ประเภท ค อ แรงงานมฝ ม อ

แรงงานก งม ฝ ม อ และแรงงานไร ฝ ม อ

• ค าตอบแทน : ค าจ าง หร อเง นเด อน (Wage and Salary)

ทนหรอสนคาทน ทนหรอสนคาทน (Capital or Capital Goods)(Capital or Capital Goods)

• ส งท มน ษย สร างข นเพ อใช ร วมก บ

ป จจ ยการผล ตอ นๆ เพ อผล ตส นค าและ

บร การ

• แบ งเป น 2 ประเภท ค อ ส งก อสร าง

และ

เคร องม อเคร องจ กร

• ค าตอบแทน : ดอกเบ ย (Interest)

ผประกอบการผประกอบการ (entrepreneur)(entrepreneur)

Land CapitalLabor

Entrepreneur

ผประกอบการผประกอบการ (entrepreneur)(entrepreneur)

• ท ำาหน าท ในการวางแผนและก ำาหนด

นโยบายในการผล ต

• ภาระความเส ยงทางด านการผล ตและ

การตลาด

• ค าตอบแทน : ก ำาไร (Profit)

ก จกรรมทางเศรษฐก จ หน วยเศรษฐก จ ก จกรรมทางเศรษฐก จ หน วยเศรษฐก จ และภาวะเศรษฐก จและภาวะเศรษฐก จ

ก จกรรมทางเศรษฐก จ หมายถง การดำาเนนกจกรรมตางๆ โดยยดหลกความประหยดเปนสำาคญ กจกรรมทางเศรษฐกจทสำาคญๆ ไดแก การบรโภค การผลต และการซอขายแลกเปลยน บคคลทดำาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ เรยกวา หนวยเศรษฐกจ หนวยเศรษฐกจทสำาคญประกอบดวย

ผบรโภค (Consumer) เปนผดำาเนนกจกรรมทเกยวกบการบรโภคสนคาและบรการ โดยมจดมงหมายคอ แสวงหาความพอใจสงสดจากการบรโภคสนคาและบรการภายใตงบประมาณทมอยจำากด

• ผ ผล ตหร อหนวยธ รก จ (Producer or f irms) เปนผดำาเนนกจกรรมเกยวกบการผลตสนคาและบรการเพอจำาหนายใหกบผบรโภค โดยมจดมงหมายคอ แสวงหากำาไรสงสดจากการผลตสนคาและบรการ

• เจ าของป จจ ยการผล ต (Factors of entrepreneur) คอ ผทเปนเจาของทดน ทน แรงงาน หรอเปนผประกอบการ บคคลคนเดยวอาจเปนเจาของปจจยการผลตไดมากกวาหนงชนด เจาของปจจยการผลตจะเสนอขายปจจยการผลตชนดตางๆ ใหกบผผลต โดยมจดมงหมายทจะแสวงหาผลตอบแทนสงสดจากปจจยการผลตทครอบครอง

ระบบเศรษฐกจทใชเงนเปนสอกลางในการแลกเปลยนระบบเศรษฐกจทใชเงนเปนสอกลางในการแลกเปลยน

สนคาและบรการ

คาใชจายในการซอสนคาและบรการ

ปจจยการผลต

คาตอบแทนปจจยการผลต (รายได)

ผผลตครวเรอน

Money Sector

Real Sector

ระบบระบบเศรษฐก จเศรษฐก จ

• หน วยเศรษฐก จท รวมต วเป นกล ม

สถาบ นทางเศรษฐก จ (Economic

Institutions) โดยจะม

การแบงงานก นท ำาตามความถนดของ

แต ละหนวย ท กหนวยจะต องประสาน

งานก น

ด ำาเน นก จกรรมทางเศรษฐก จภายใต

ระเบ ยบ

ข อบ งค บต างๆ ขนบธรรมเน ยม

ประเพณ

ว ฒนธรรม และกฎหมายอ นเด ยวก น

ระบบเศรษฐก จระบบเศรษฐก จ

แบ งได 3 ระบบใหญ ๆ ค อ

– ระบบเศรษฐกจแบบทนนยม (Capitalism)

– ระบบเศรษฐกจแบบวางแผนจากสวนกลาง

(Central Planning System)

– ระบบเศรษฐกจแบบผสม

(Mixed Economy)

I I ระบบเศรษฐก จแบบท นน ยม ระบบเศรษฐก จแบบท นน ยม ((Capitalism)Capitalism)

• ระบบเศรษฐก จแบบเสร น ยม (Free -

Enterprise System) หร อ ระบบตลาด (Market System)

• ล กษณะส ำาค ญ

• กรรมสทธในทรพยากรเปนของเอกชน

• เสรภาพในการดำาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ

• มกำาไรเปนเครองจงใจ

• รฐบาลจะไมเขาแทรกแซงโดยไมจำาเปน

• ระบบราคา : แกปญหาพนฐาน

• ผล ตอะไร

การแก ป ญหาพ นการแก ป ญหาพ นฐานฐาน

เลอกผลตสนคาทมความตองการมาก

ราคาสนคาสง

เปรยบเทยบกบตนทนการผลต

มกำาไร

ผลต

การแกปญหาพนฐาน การแกปญหาพนฐาน ((ตอตอ))

• ผล ตอย างไร

• ผผลตตองการกำาไรสงสด

• แตไมสามารถตงราคาไดตามตองการ

• ลดตนทนการผลตเพอใหไดกำาไรเพมขน

• มองราคาปจจยการผลต และวธการผลต

การแกปญหาพนฐาน การแกปญหาพนฐาน ((ตอตอ))

• ผล ตเพ อใคร

• ความสามารถในการจายของบคคล

รายไดมาก จายไดมาก

รายไดนอย จายไดนอย

การเปนเจาของปจจยการผลตราคาของปจจยการผลต

ขอดขอด ::ระบบทนนยมระบบทนนยม

• ม แรงจ งใจในการผล ต

• ม การปร บปร งเทคนคการผล ตให ม

ประส ทธ ภาพ เพ อลดต นท นการผล ต

• ม การจ ดสรรทร พยากรท ม ประส ทธ ภาพ

และ

ม เทคโนโลย ท ท นสม ย

ขอเสยขอเสย ::ระบบทนนยมระบบทนนยม

• การกระจายผลผล ตหร อกระจายรายได ไม เท าเท ยมก น

• อาจเก ดการผ กขาดข นได ในระบบ

เศรษฐก จ

เปาหมายเปาหมาย ::ระบบทนนยมระบบทนนยม

• ความก าวหนาทางเศรษฐก จ

• ความม ประส ทธ ภาพทาง

เศรษฐก จ

I I I I ระบบเศรษฐก จแบบวางแผนจากระบบเศรษฐก จแบบวางแผนจากส วนกลางส วนกลาง

(Central Planning System)(Central Planning System)

• ล กษณะส ำาค ญ : ร ฐเป นเจ าของป จจ ย

การผล ตต างๆ รวมถ งแรงงาน

• การแก ป ญหาพ นฐาน : ร ฐบาลเป นผ

ก ำาหนดนโยบาย

ขอดขอด : : ขอเสยขอเสย

• ข อด

• กอใหเกดความเสมอภาค : การบรโภค การมรายได การมงานทำา

• มเสถยรภาพทางเศรษฐกจ

• ข อเส ย

• ขาดเสรภาพในทางเศรษฐกจ

• ประชาชนขาดแรงจงใจในการแสวงหารายได

• ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจเปนไปอยางชาๆ

เปาหมาย เปาหมาย : : แบบวางแผนจากสวนกลางแบบวางแผนจากสวนกลาง

• ความเป นธรรมทางเศรษฐก จ

• ความม เสถ ยรภาพทาง

เศรษฐก จ

II I II I ระบบเศรษฐก จแบบผสมระบบเศรษฐก จแบบผสม (Mixed (Mixed Economy)Economy)

• การแก ป ญหาพ นฐาน

– กลไกราคาและการวางแผนจากสวนกลาง

ทนนยมวางแผน

แบบผสม

ปญหาพนฐานทางเศรษฐกจปญหาพนฐานทางเศรษฐกจ

• ผล ตอะไร (What to produce ?)

• ผล ตอย างไร (How to produce ?)

• ผล ตเพ อใคร (For whom to

produce ?)