inventory management - riped.utcc.ac.thriped.utcc.ac.th/.../01/7-inventory-management.pdf ·...

Operations Management UTCC

Inventory Management

7-1

อาจารย ดร.อศวณ ปสธรรม Email: [email protected]


ความหมายของสนคาคงคลง

7-2

สนคาทมไว เพอขาย หรอใชในอนาคต


ประเภทของสนคาคงคลง

7-3

• วตถดบทใชในการผลต (Raw Materials)

• ชนงานระหวางท า (Work in Process)

• สนคาส าเรจรป (Finish Goods)

• เครองมอ และชนสวนตางๆ (Tools & Instruments)


หนาทของสนคาคงคลง

7-4

• แบงแยกการผลตและการจ าหนาย • ปองกนราคาสนคาเปลยนแปลง • ไดรบสวนลดปรมาณ


เปาหมายของการควบคมสนคาคงคลง

7-5

• สรางความพอใจสงสดใหกบลกคา (Maximize Customer Satisfaction) • ลดคาใชจาย (Minimize Cost)


คาใชจายในการมสนคาคงคลง

7-6

• คาใชจายในการสงซอ (Ordering Cost) - ถาผลตเองเรยกวาคาใชจายในการเตรยมการผลต (Set up Cost)

• คาใชจายในการเกบรกษา (Holding / Carrying Cost) - คดเปนจ านวนเงนตอหนวย หรอเปอรเซนตตอราคาสนคา

• คาใชจายทเกดจากของขาดมอ (Shortage Cost) - เกดจากการทความตองการมมากกวาปรมาณสนคา


วธการทใชในการควบคมสนคาคงคลง

7-7

• การจดแบงประเภทของสนคาคงคลง (Classification) - วธ ABC (A-B-C Approach)

• การหาปรมาณการสงซอ (How Much to Order) - แบบจ าลองขนาดการสงซอทประหยด (Economic Order Quantity Model)

• การหาจดสงซอครงตอไป (When to Reorder) - แบบจ าลองความนาจะเปน (Probabilistic Models)


A-B-C Approach

7-8

วธการนจะแบงสนคาคงคลงออกเปน 3 กลม

• กลม A - จะมมลคารวมประมาณ 70-80 % แตมจ านวนรายการสนคารวมประมาณ 10-15 %

• กลม B - จะมมลคารวมประมาณ 10-15 % แตมจ านวนรายการสนคารวมประมาณ 30-40 %

• กลม C - จะมมลคารวมประมาณ 5 % แตมจ านวนรายการสนคารวมประมาณ 50-60 %


A-B-C Approach

7-9

0

20

40

60

80

100

0 20 100

% มลคารวม

A B C

กลม % มลคา % จ านวน A 80 15 B 15 30 C 5 55

40 80 60 % จ านวนรายการสนคารวม


ขนตอนในการท า

7-10

• ค านวณหามลคาของสนคาแตละรายการ • เรยงล าดบรายการสนคาจากมลคามากไปหานอย • จดกลมสนคา เปน A, B, C ตามล าดบ โดยดจาก

สดสวนมลคารวมและจ านวนรายการสนคารวม • เขยนกราฟแสดงรายละเอยด • วเคราะหขอมล


ตวอยาง

7-11

รายการสนคา จ านวนหนวยทใช ราคาตอหนวย มลคา

เบอร 11526 500 154.00 77,000

เบอร 10869 350 42.86 15,001

เบอร 10286 1,000 90.00 90,000

เบอร 10500 1,000 12.50 12,500

เบอร 12760 1,550 17.00 26,350

เบอร 01036 100 8.50 850

เบอร 01037 1,200 0.42 504

เบอร 12572 600 14.17 8,520

เบอร 14075 2,000 0.60 1,200

เบอร 10572 250 0.60 150


วธท า

7-12

รายการ จ านวน ราคา มลคา % จ านวน % มลคา กลม

เบอร 10286 1,000 90.00 90,000 20 72 A

เบอร 11526 500 154.00 77,000

เบอร 12760 1,550 17.00 26,350 30 23 B

เบอร 10869 350 42.86 15,001

เบอร 10500 1,000 12.50 12,500

เบอร 12572 600 14.17 8,520 50 5 C

เบอร 14075 2,000 0.60 1,200

เบอร 01036 100 8.50 850

เบอร 01037 1,200 0.42 504

เบอร 10572 250 0.60 150

8,550 232,057 100 100


กราฟ

7-13

0.00%

20.00%

40.00%

60.00%

80.00%

100.00%

120.00%

ITEM No. 10286 No. 11526 No. 12760 No. 10869 No. 10500 No. 12572 No. 14075 No. 01036 No. 01307

CLASSA

CLASSB

CLASSC

0.00%

20.00%

40.00%

60.00%

80.00%

100.00%

120.00%

ITEM No. 10286 No. 11526 No. 12760 No. 10869 No. 10500 No. 12572 No. 14075 No. 01036 No. 01307

CLASSA

CLASSB

CLASSC


Economic Order Quantity (EOQ) Model

7-14

• ขนาดการสงซอทประหยด (Basic Economic Order Quantity) (EOQ)

• สนคาทยอยเขาคลง (Economic Production Quantity) (EPQ)

• สวนลดปรมาณ (Quantity Discount)


ขนาดการสงซอทประหยด (EOQ)

7-15

สมมตฐาน

• ทราบปรมาณความตองการตอปและมอตราทคงท • ระยะเวลาการรอคอยไมเปลยนแปลง • สนคาทสงไดรบเตมจ านวนในแตละครง • ไมมสวนลดในการซอ • ไมมสนคาขาดมอ


ขนาดการสงซอทประหยด

7-16

สงสด

ระดบสนคาคงคลง

0

อตราการใช (d)

เวลา

เฉลย

ปรมาณการสงซอ (Q)


คาใชจายเกยวกบสนคาคงคลง

7-17

ปรมาณ

คาใชจาย

คาใชจายในการเกบรกษา

ตนทนรวม

คาใชจายในการสงซอ

จดสงซอทเหมาะสม (Q*)

ตนทนรวมต าสด


คาใชจายในการสงซอตอป

7-18

= จ านวนครงในการสงซอตอป x คาใชจายในการสงซอตอครง

= ปรมาณความตองการตอป x คาใชจายในการสงซอตอครง จ านวนหนวยทสงซอตอครง = D S Q


คาใชจายในการเกบรกษาตอป

7-19

= ระดบสนคาคงคลงเฉลย x คาใชจายในการเกบรกษาตอหนวย

= จ านวนหนวยทสงซอตอครง x คาใชจายในการเกบรกษาตอหนวย 2 = Q H 2


ปรมาณการสงซอทเหมาะสม

7-20

คาใชจายในการสงซอตอป = คาใชจายในการเกบรกษาตอป D S = Q H Q 2

2 D S = Q2 H

Q* = 2 D S

H


คาใชจายในการมสนคาคงคลงตอป

7-21

= คาใชจายในการสงซอตอป + คาใชจายในการเกบรกษาตอป

= D S + Q H Q 2


ตนทนรวม (Total Cost) (TC)

7-22

= คาใชจายในการมสนคาคงคลงตอป + ตนทนสนคา

= D S + Q H + P D Q 2


จ านวนครงของการสงซอตอป (N)

7-23

= ปรมาณความตองการตอป ปรมาณการสงซอทเหมาะสม

= D Q*


ระยะเวลาการสงซอตอครง (T)

7-24

= จ านวนวนท างานตอป จ านวนครงของการสงซอตอป

= W N


ตวอยาง

7-25

บรษท CEO จ ากด เปนผแทนจ าหนายเขมฉดยาใหแกโรงพยาบาลแหงหนง ซงมความตองการเขมฉดยาปละ 1000 ชน ราคาชนละ 10 บาท โดยมคาใชจายในการสงซอเขมฉดยาจากโรงงานทผลตครงละ 10 บาท และคาใชจายในการเกบรกษาชนละ 0.50 บาทตอป นอกจากนบรษทมวนท าการปละ 250 วน


ตวอยาง

7-26

• ปรมาณความตองการตอป (D) = 1000

• ราคาสนคาตอหนวย (P) = 10

• คาใชจายในการสงซอตอครง (S) = 10

• คาใชจายในการเกบรกษาตอหนวย (H) = 0.50

• จ านวนวนท างานตอป (W) = 250


ผลลพธ

7-27

Q* = 2 D S

H

= 2 (1000) (10)

0.50

= 40000

= 200 ชน


ผลลพธ

7-28

TC = D S + Q H + P D Q 2

= 1000 (10) + 200 (0.50) + 10 (1000) 200 2

= 50 + 50 + 10000

= 10,100 บาท


ผลลพธ

7-29

N = D Q*

= 1000 200

= 5 ครงตอป


ผลลพธ

7-30

T = W N

= 250 5

= 50 วนตอครง


สนคาทยอยเขาคลง (EPQ)

7-31


• ทราบปรมาณความตองการตอป • อตราการใชเกดขนอยางตอเนองและคงท • อตราการผลตคงทแตเกดขนเปนชวงๆ • ระยะเวลาการรอคอยไมเปลยนแปลง • ไมมสวนลดในการซอ • ไมมสนคาขาดมอ


สนคาทยอยเขาคลง

7-32

สงสด


0

อตราการใชออก (d)

เวลา

อตราการผลตเขา (p)


คาใชจายในการเตรยมการผลตตอป

7-33

= จ านวนครงในการสงผลตตอป x คาใชจายในการเตรยมการผลตตอครง

= ปรมาณความตองการตอป x คาใชจายในการเตรยมการผลตตอครง จ านวนหนวยทสงผลตตอครง = D S Q



7-34

= ระดบสนคาคงคลงเฉลย x คาใชจายในการเกบรกษาตอหนวย

= ระดบสนคาคงคลงสงสด x คาใชจายในการเกบรกษาตอหนวย 2 = Q [1-(d/p)] H 2


ปรมาณการสงผลตทเหมาะสม

7-35

คาใชจายในการเตรยมการผลตตอป = คาใชจายในการเกบรกษาตอป D S = Q [1-(d/p)] H Q 2

2 D S = Q2 H [1-(d/p)]

Q* = 2 D S

H [1−(d/p)]



7-36

= คาใชจายในการเตรยมการผลตตอป + คาใชจายในการเกบรกษาตอป

= D S + Q [1-(d/p)] H Q 2



7-37


= D S + Q [1-(d/p)] H + P D Q 2


ตวอยาง

7-38

จากตวอยางเดม

บรษท CEO จ ากด เปนผแทนจ าหนายเขมฉดยาใหแกโรงพยาบาลแหงหนง ซงมความตองการเขมฉดยาปละ 1000 ชน ราคาชนละ 10 บาท โดยมคาใชจายในการเกบรกษาชนละ 0.50 บาทตอป นอกจากนบรษทมวนท าการปละ 250 วน

แตบรษทตดสนใจทจะผลตเขมฉดยาเองโดยมคาใชจายในการเตรยมการผลตครงละ 10 บาทและบรษทสามารถผลตเขมฉดยาไดปละ2000 ชน


ตวอยาง

7-39

จากตวอยางเดม

บรษท CEO จ ากด เปนผแทนจ าหนายเขมฉดยาใหแกโรงพยาบาลแหงหนง ซงมความตองการเขมฉดยาปละ 1000 ชน ราคาชนละ 10 บาท โดยมคาใชจายในการสงซอเขมฉดยาจากโรงงานทผลตครงละ 10 บาท และคาใชจายในการเกบรกษาชนละ 0.50 บาทตอป นอกจากนบรษทมวนท าการปละ 250 วน

ในการสงซอเขมฉดยาจากโรงงานทผลตมเงอนไขวาโรงงานจะผลตและทยอยสงสนคามาใหบรษทไดวนละ 8 ชน


ตวอยาง

7-40

• ปรมาณความตองการตอป (D) = 1000 • ราคาสนคาตอหนวย (P) = 10 • คาใชจายในการสงซอหรอเตรยมการผลตตอครง (S) = 10 • คาใชจายในการเกบรกษาตอหนวย (H) = 0.50 • จ านวนวนท างานตอป (W) = 250 • ปรมาณความตองการตอวน (d) = 4 • ปรมาณการผลตตอวน (p) = 8


ผลลพธ

7-41

Q* = 2 D S

H [1−(d/p)]

= 2 (1000) (10)

0.50 [1−4

8]

= 80000

= 282.8427 ≈ 283 ชน


ผลลพธ

7-42

TC = D S + Q [1-(d/p)] H + P D Q 2

= 1000 (10) + 282.8427 [1 −4

8] (0.50) + 10 (1000)

282.8427 2

= 35 + 35 + 10000

= 10,070 บาท


สวนลดปรมาณ (Quantity Discount)

7-43


• ทราบปรมาณความตองการตอปและมอตราทคงท • ระยะเวลาการรอคอยไมเปลยนแปลง • สนคาทสงไดรบเตมจ านวนในแตละครง • มสวนลดในการซอ • คาใชจายในการเกบรกษามกคดเปนเปอรเซนตตอราคาสนคา • ไมมสนคาขาดมอ


สวนลดปรมาณ

7-44

ขนตอนการค านวณ

• ขนท 1. หาคา Q* ทแตละระดบราคาสวนลด • ขนท 2. ปรบปรงคา Q* ในแตละระดบราคา

ใหเปนคาทเปนไปได • ขนท 3. หาตนทนรวมของแตละคา Q* • ขนท 4. เลอก Q* ทท าใหเกดตนทนรวมทต าทสด


คาใชจายในการสงซอตอป

7-45

= จ านวนครงในการสงซอตอป x คาใชจายในการสงซอตอครง

= ปรมาณความตองการตอป x คาใชจายในการสงซอตอครง จ านวนหนวยทสงซอตอครง = D S Q



7-46

= ระดบสนคาคงคลงเฉลย x คาใชจายในการเกบรกษาตอหนวย = จ านวนหนวยทสงซอตอครง x คาใชจายในการเกบรกษาตอหนวย 2 เนองจากคาใชจายในการเกบรกษาคดเปนเปอรเซนตตอราคาสนคา (H = I P) ดงนน คาใชจายในการเกบรกษาตอป = Q I P 2


ปรมาณการสงซอทเหมาะสม

7-47

คาใชจายในการสงซอตอป = คาใชจายในการเกบรกษาตอป D S = Q I P Q 2

2 D S = Q2 I P

Q* = 2 D S

I P



7-48

= คาใชจายในการสงซอตอป + คาใชจายในการเกบรกษาตอป

= D S + Q I P Q 2



7-49


= D S + Q I P + P D Q 2


ตวอยาง

7-50

บรษท CEO จ ากด เปนผแทนจ าหนายตกตาเดกเลนใหแกหางสรรพสนคาแหงหนง ซงมความตองการตกตาเดกเลนปละ 5000 ตว โดยมคาใชจายในการสงซอตกตาเดกเลนจากโรงงานทผลตครงละ 49 บาท และคาใชจายในการเกบรกษาเปน 20% ของราคาซอ บรษทไดรบขอเสนอสวนลดจากโรงงานทผลตตามทแสดงไวในตาราง

ปรมาณการสงซอ (ตว) ราคาตอหนวย (บาท)

1 - 999 5.00

1000 - 1999 4.80

2000 ขนไป 4.75


ตวอยาง

7-51


• ราคาสนคาตอหนวย (P) = 5.00, 4.80, 4.75


• คาใชจายในการเกบรกษาตอหนวย (H) = 20% x P


วธท า

7-52

ขนท 1. หาคา Q* ทแตละระดบราคาสวนลด จาก Q* = 2 D S

I P

Q5* = 2 (5000) (49)

0.2 (5) = 700

Q4.80* = 2 (5000) (49)

0.2 (4.80) = 714

Q4.75* = 2 (5000) (49)

0.2 (4.75) = 718


วธท า

7-53

ขนท 2. ปรบปรงคา Q* ในแตละระดบราคาใหเปนคาทเปนไปได

จากตารางราคาสวนลด

Q5* = 700 Q4.80* = 714 1000 Q4.75* = 718 2000


วธท า

7-54

ขนท 3. หาตนทนรวมของแตละคา Q*

จาก TC = D S + Q I P + PD Q 2

TC700 = 5000 (49) + 700 (0.2) (5) + 5 (5000) 700 2 TC1000 = 5000 (49) + 1000 (0.2) (4.80) + 4.80 (5000) 1000 2 TC2000 = 5000 (49) + 2000 (0.2) (4.75) + 4.75 (5000) 2000 2


วธท า

7-55

ขนท 4. เลอก Q* ทท าใหเกดตนทนรวมทต าทสด

ราคาตอหนวย ปรมาณ การสงซอ

คาใชจายใน การสงซอ

คาใชจายใน การเกบรกษา

ตนทนสนคา ตนทนรวม

5.00 700 350 350 25000 25700

4.80 1000 245 480 24000 24725

4.75 2000 122.50 950 23750 24822.50


จดสงซอครงตอไป (Reorder Point) (ROP)

7-56

สงสด


0

ปรมาณความตองการตอวน (d)

เวลา

ROP

ปรมาณการสงซอ (Q)

----L----


จดสงซอครงตอไป (ROP)

7-57

= ปรมาณความตองการตอวน x เวลารอคอยสนคา = d x LT โดยอาจหาคาปรมาณความตองการตอวนไดจาก; ปรมาณความตองการตอป = D จ านวนวนท างานตอป W


ตวอยาง

7-58

บรษท CEO จ ากด เปนผแทนจ าหนายเขมฉดยาใหแกโรงพยาบาลแหงหนง ซงมความตองการเขมฉดยาปละ 1000 ชน ราคาชนละ 10 บาท โดยมคาใชจายในการสงซอเขมฉดยาจากโรงงานทผลตครงละ 10 บาท และคาใชจายในการเกบรกษาชนละ 0.50 บาทตอป ซงในการสงซอจะใชเวลารอคอยโดยเฉลย 3 วน นอกจากนบรษทมวนท าการปละ 250 วน


ตวอยาง

7-59


• ราคาสนคาตอหนวย (P) = 10


• คาใชจายในการเกบรกษาตอหนวย (H) = 0.50

• เวลารอคอยสนคา (LT) = 3

• จ านวนวนท างานตอป (W) = 250


ผลลพธ

7-60

ROP = d x LT = D x LT W

= 1000 x 3 250

= 12 หนวย


แบบจ าลองความนาจะเปน

7-61

• ไมทราบปรมาณความตองการทแนนอน • จงถกคาดการณในรปของความนาจะเปน • ดงนนอาจจะตองมสนคาส ารอง (Safety Stock)

เผอไว เพอใหสนคาคงคลงมเพยงพอตอความตองการทจะเกดขน


จดสงซอครงตอไป (ROP)

7-62

= ปรมาณความตองการตอวน x เวลารอคอยสนคา + สนคาส ารอง

= d x LT + SS


แบบจ าลองความนาจะเปน

7-63

• กรณท 1 การก าหนดสนคาส ารองเมอทราบคาใชจายทเกยวของ • กรณท 2 การก าหนดสนคาส ารองเมอไมทราบคาใชจายทเกยวของ


กรณท 1 ทราบคาใชจายทเกยวของ

7-64

• มคาใชจายทเกยวของ 2 ประเภทคอ - คาใชจายในการมสนคาขาดมอ - คาใชจายในการเกบรกษาสนคาส ารอง

• ดงนนปรมาณสนคาส ารองทเหมาะสมทสดคอ กรณทคาใชจายรวมต าทสด


ตวอยาง

7-65

บรษท CEO จ ากด ก าหนดจดสงซอ (ROP) เทากบ 50 หนวย และจ านวนครงในการสงซอเทากบ 6 ครงตอป โดยมคาใชจายในการเกบรกษาหนวยละ 5 บาทตอป และคาใชจายในการมสนคาขาดมอหนวยละ 40 บาท จากประสบการณทผานมาพบวา ความนาจะเปนของความตองการสนคา ในชวงเวลาของการสงซอ มการกระจายตามทแสดงไวในตาราง

ความตองการ (หนวย) ความนาจะเปน

30 0.2

40 0.2

ROP 50 0.3

60 0.2

70 0.1


วธท า

7-66

จ านวนสนคาส ารอง

คาใชจายในการ เกบรกษา

คาใชจายในการ มสนคาขาดมอ

คาใชจายรวม ROP ใหม

0 0 (10) (0.2) (40) (6) + (20) (0.1) (40) (6) = 960

960 50

10 10 (5) = 50 (10) (0.1) (40) (6) = 240 290 60

20 20 (5) = 100 0 100 70


กรณท 2 ไมทราบคาใชจายทเกยวของ

7-67

• เนองจากไมทราบคาใชจายทเกยวของ จงน าเอาแนวคดระดบการใหบรการ (Service Level) มาใช

• การก าหนดระดบการใหบรการท 95% หมายถงบรษทตองการสนองตอความตองการของลกคาได 95% ของจ านวนครงทงหมดทลกคาตองการ คอบรษทจะยอมใหมสนคาขาดมอไดเพยง 5%



7-68

• จากสมมตฐานทวาปรมาณความตองการสนคาในระหวางรอคอยในชวงเวลาของการสงซอเปนไปในรปของการกระจายแบบปกต (Normal Curve)

• ดงนนจงตองทราบความตองการทเปนคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐานเพอหาค าตอบของปรมาณสนคาส ารอง ณ ระดบการใหบรการทก าหนด



7-69

• จากสตร Z = X - µ σ โดย Z = จ านวนของคาเบยงเบนมาตรฐานจากคาเฉลย X = คาเฉลยความตองการ + ปรมาณสนคาส ารอง µ = คาเฉลยความตองการ (ROP เดม) σ = คาเบยงเบนมาตรฐานของเวลารอคอยสนคา



7-70

• จาก X = µ + ss ; ss = X - µ

• แทนคาในสตร Z = X - µ σ = ss σ

• ดงนน ss = Z σ


ตวอยาง

7-71

บรษท CEO จ ากด ยนยอมใหมสนคาขาดมอไดเพยง 5% ของจ านวนครงทงหมดทลกคาตองการสนคา โดยปรมาณความตองการสนคาในชวงเวลาของการสงซอเทากบ 350 หนวย และคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 10


วธท า

7-72

• คาเฉลยความตองการ (µ) = 350 • คาเบยงเบนมาตรฐาน (σ) = 10

5%

µ X 0 ---------ss------- ∞


ตาราง Normal Curve

7-73


วธท า

7-74

• ทระดบการใหบรการ 95% เปดตาราง Normal Curve ไดคา Z = 1.65

• แทนคาในสตร ss = Z σ = 1.65 (10) = 16.5 • ROP = 350 + 16.5 = 366.5 หนวย

inventory management - riped.utcc.ac.thriped.utcc.ac.th/.../01/7-inventory-management.pdf ·...

Documents