MUNICIPALITYOF SUHAREKË

SUVAREKA

Investirajte uISTOK

SKUPŠTINAOPŠTINE

ISTOK

2

Za ostale detalje kontakata, posetite nas na: Web: http://kk.rks-gov.net/Istog

Raspored i dizajn:www.rrota.com

Slika:Opština Istok

ISTOKInvestirajte u

3SERBIA

MONTENEGRO

ALBANIA

MACEDONIA

SERBIA

ONTENEGRO

ALBANIA

MACEDONIA

SuharekëSuva Reka

Prizren/Prizren

Ferizaj/Uroševac

Prishtinë/Priština

Mitrovicë/Mitrovica

Istog/Istok

Gjilan/Gnjilane

4

U opštini Istok je obavljeno mnogo poslova, ali je ostalo mnogo

drugih aktivnosti koje treba učiniti. Ja, zajedno sa mojim

saradnicima i svim ljudima dobre volje, bez obzira na nacionalnu

pripadnost, politička i verska uverenja, sam spreman da radimo

zajedno na jednom cilju, kako bi učinili opštinu Istok još boljom i još

perspektivnijom što se tiče lokalnog privrednog razvoja.

Ja sam duboko ubeđen u podršku i pomoć građana, kako bi se

postigao naš i vaš zajednički cilj i želimo da građanin naše opštine

bude zadovoljan uslugama koje ćemo mi obezbediti za vašu što je

bolju dobrobit.

U toku je izrada opštinske razvojne strategije koja garantuje veoma

dobru budućnost, kvalitetne usluge u svim oblastima za koje

smatramo da su od vitalne važnosti za naše građane i predstavlja

dobar kompas za orijentisanje građana u smeru stvaranja radnih

mesta, preduzeća i razvoja uopšteno.

Bićemo uspešni uz podršku građana.

Stoga, koračajmo zajedno u susret novim uspesima!

S poštovanjem,G. Haki Rugova

Gradonačelnik Opštine Istok

Uvodna reč Gradonačelnika

5

Kosovo Jugoistočna Evropa, srce Balkana, vremenska zona GMT+1.

Geostrateški položaj na raskrsnici evropskih koridora 7 i 10 – glavna

veza između Evrope i Azije.

Članica Sporazuma centralne Evrope o slobodnoj trgovini (CEFTA).

Graniči se sa četiri države: Albanijom, Makedonijom, Crnom Gorom

i Srbijom.

Teritorija: 10.887 km2 – okružena brdima i podeljena u dve podkat-

egorije iste veličine, stanovništva i reljefa.

Umerena kontinentalna klima sa prosečnim temperaturama u

januaru - 5°C i u junu 24°C sa povoljnim padavinama.

Kosovo ima najpovoljnije uslove za poslovanje u regionu. Na

osnovu indikatora Izveštaja o poslovanju Svetske Banke, Vlada

Kosova je preduzela osnovne inicijative za reformu i poboljšanje

ambijenta za poslovanje, konkretnije Vlada je:

Eliminisala dozvole za rad;

Smanjila neophodnu dokumentaciju za izvoz – uvoz;

Eliminisala taksu za registraciju za sva preduzeća;

Eliminisala zahtev za deponovanje osnivačkog kapitala za

preduzeća sa ograničenom odgovornošću;

Povećala zaštitu za investitore

Opšti podaci

6

Istok se nalazi na severoistoku Kosova i severnom delu

Dukađina. Površina Istoka je 453.84 km2. Na istoku se graniči sa

opštinom Srbicom, na jugu sa Klinom, na jugozapadu i zapadu

sa opštinom Peć, na severu sa Crnom Gorom i Srbijom dok se na

severoistoku se graniči sa opštinom Zubin Potok.

Istok se nalazi u blizini Mokna planina nadmorske visine do

2155 m. Prosečna temperatura tokom godine je otprilike 10.7

°C. Najtopliji mesec je jul sa prosečnom temperaturom od 27 °C,

dok je najhladniji mesec januar sa prosečnom temperaturom -

10 °C. Na kretanje vazduha u značajnoj meri utiče reljef i zbog

tog razloga brzina vetra ponekad dostiže do 120 km/h.

Istok se veže sa glavnim putevima u nekoliko smerova: Peć,

Mitrovica, Priština. Svoj razvoj zasniva na ljudskim i prirodnim

resursima, tradiciju stanovnika ovih predela i zahtevima tržišne

privrede.

StanovništvoNa osnovu popisa na kraju 2011. Istok ima 39.289 stanovnika,

većinom albanske nacionalnosti, 1650 bošnjačke nacionalnosti,

2260 egipćanske i romske nacionalnosti dok otprilike 800 su

srpske nacionalnosti.

Ovi stanovnici žive u gradu Istoku i 51 okolnih sela.

Profi l Opštine

7

Lokalna vlast u opštini Istok se sastoji od dva organa:

skupštine opštine (zakonodavni organ), istovremeno i najviša

institucija lokalne vlasti, koja se sastoji od plenarnih i stalnih

odbora, i opština, izvršni organ, koji se sastoji od kancelarije

gradonačelnika, direktora opštinskih uprava i službenika.

Gradonačelnik je najviši izvršni organ u opštini i bira se direktno

glasovima građana na četvorogodišnji mandat, što znači da se

opštinski izbori organizuju svake četiri godine prema izbornom

zakonodavstvu.

Sadašnji gradonačelnik Istoka je g. Haki RUGOVA.

Skupština opštine se sastoji od 2dvadeset odbornika. Opštinska

administracija se sastoji od devet uprava.

Upravljanje opštinskim budžetom je uravnoteženo i

proporcionalno podeljeno upravama na osnovu opštinskih

razvojnih planova.

Revizijom zakona za davanje na korišćenje opštinske nepokretne

svojine, opština ima pravo da izdaje imovinu koju poseduje u

cilju stimulisanja privrednog razvoja. U ovom smislu, opština je

identifi kovala 1540 parcela u opštinskom vlasništvu koje čine

12,7% opšte teritorije, koje može dati na korišćenje na rok do

99 godina. Saglasno ovim mogućnostima, proces izdavanja

opštinske imovine je uprošćen u velikoj meri organizovanjem

aukcija. Aukcije stvaraju povoljan ambijent za privlačenje i

realizaciju investicija – imajući opštinu kao dostojanstvenog

partnera tokom celog procesa i vaših privrednih aktivnosti.

Tokom 2013. opština Istok je dala na korišćenje 300 opštinskih

parcela za poljoprivrednike opštine Istok, koji planiraju uzgajanje

različitih poljoprivrednih kultura.

Opština Istok je jedna među malobrojnim opštinama na Kosovu

koja je u potpunosti ukinula sve lokalne namete i takse za

preduzeća koja rade u opštini Istok.

Opštinska administracija

8

Istok je grad u kojem je primetljivo veliko prisustvo voda.

Površinske, podzemne i termalne vode su prisutne ovde.

Sledstveno, ovo mesto je uspelo da izgradi lekovite i rehabilitacione

banje. Banje su u procesu privatizacije i još nisu u funkciji kako bi

privukle dovoljno posetilaca za te procese. Karakteristično je da se

te banje nalaze pored visokih planina koje istovremeno dovode

čist vazduh. Istovremeno, u privatizaciji se prepoznaje jedan uspeh

u ovom gradu u oblasti ugostiteljstva, gde je privatizovan veliki

ribnjak, Trofta. Ova riba, pastrmka, se uzgaja u bazenima na ovoj

lokaciji i velikog je kvaliteta imajući u vidu vodu i druge sastavne

elemente za brzi i kvalitetan uzgoj ove vrste ribe. Takođe, serviranje

ove ribe je direktno sa ovog mesta na vaš tanjir u veoma dobro

specijalizovanoj kuhinji za pripremu ove ribe.

Voćarstvo i sadnja – Imajući u vidu da je tradicionalno

poljoprivredan, sa prikladnim klimatskim uslovima, Istok ima

veliki potencijal za obradu i kultivisanje u velikim razmerama

tradicionalnih i preferencijalnih voćki. Na primer, uzgoj jabuka koje

se odlično proizvode širom geografskog područja ove teritorije su

proizvodi koji se uzgajaju u velikim količinama i površinama. Ovaj

region može zadovoljiti potrebe kosovskog tržišta a i šire, međutim

imajući u vidu niske stimulativne mogućnosti za uzgoj ovog

proizvoda nemoguće je postići veliku proizvodnju. Stoga su i cene

voća veoma visoke na kosovskom tržištu. Jedan od razloga visokih

cena je taj što se voće uvozi iz susednih zemalja, zbog malog broja

voćnjaka kod nas. Usled navedenog uvezeno voće se poskupljuje

kroz lanac prodavaca do kupca.

Stoka – Jedan od potencijala kojim će se dičiti ova zemlja je

čuvanje i umnožavanje stoke, počevši od malih (koze i ovce) kao

i debelih (govedo). One se mogu uzgajati kako za proizvodnju

tako i za proizvodnju mleka i istovremeno i mesa. Veoma prikladni

klimatski uslovi se mogu smatrati izuzetnim za bavljenje ovom

delatnošću s velikim kvalitetom. Ova aktivnost je prisutna u ovoj

opštini, ali ne u velikim brojevima. Na primer, pokrenute su štale

za uzgoj ove stoke koje omogućavaju proizvodnju kvalitetnog

mleka, koje ima garantovano tržište u postojećim fabrikama u

opštini.

Poljoprivreda – Takođe je poznata kao jedan od glavnih

stubova opštine. Ljudi se u ovom regionu u velikoj meri bave

poljoprivrednim aktivnostima, kako pojedinačno tako i kolektivno,

angažovanjem raznih domaćih ljudi i preduzeća. Od žitarica se

najviše uzgaja pšenica i kukuruz, koji se koriste za prehranu životinja

za potrebe proizvodnje hrane, stočara, trgovaca itd.

Prirodni resursi, turizam, konkurentne prednosti

9

10

Agro-turizam – je jedna od potencijalnih konkurentnih

prednosti koja je zasnivana na različitosti terena što daje

značajnu prednost agro-turizmu. Ruralan turizam, kako se

drugačije može nazvati agro-turizam, ima opravdanost imajuću

i vidu planine koje se nalaze iznad korena ovog grada. Pogled

grada Istoka nam daje retku lepotu i ulaganje u ovoj oblasti bi

osiguralo posetu ovim planinama bogatim čistim vazduhom a

posebno opštim zadivljujućim lepotama.

Stimulacija razvoja ruralnog turizma bi omogućila ubrzanje

reformi u oblasti šuma što ohrabruje ruralni i privredni razvoj,

značajno utiče na smanjenje siromaštva i približava uspeh i

ispunjavanje evropskih standarda.

11

12

Na osnovu nacrta strategije za razvoj malih i srednjih

preduzeća u opštini Istok su identifi kovani sledeći sektori

kao prioritetni za privlačenje ulaganja:

Poljoprivredna proizvodnja (kao prioritet je uzgajanje

plodonosnih voćki i uzgajanje pšenice);

Proizvodnja i punjenje vode;

Šumski turizam;

Izgradnja rehabilitacionih i zdravstvenih centara; i

Prerada drveta.

Mogućnosti za ulaganje

13

Materijalne vrednosti kulturne baštine su mnogobrojne

u opštini Istok. U projektu popisa kulturne baštine u

opštini Istok, koji je obavljen u periodu novembar – decembar

2002., su registrovani autohtoni arhitektonski objekti: ukupno

72 kula, vodenice kao objekti tehnologije za mlevenje

žitarica, koji su mnogobrojni u našoj opštini, verski objekti

– 8 džamija, 3 verske škole – mejtepi i 3 pravoslavne crkve,

jedan osmanlijski arhitektonski kameni most u selu Zalč i 11

arheoloških nalazišta.

Kule – su autohtoni arhitektonski objekti. U Istoku se mogu

naći 73 od kojih su 15 trospratne, njihov gradnja ja počela u 18

v. i okončana u 20 v. Građevinski materijal je krečni kamen, koji

se može naći u zadovoljavajućim količinama u masivu Suvih

planina. U nekim kulama je kao građevinski materijal korišćen

mermer za izgradnju arhitektonskih elemenata i dekorativnih

gravura kao i za uglove kule.

Vodenice – su objekti tehnologije za mlevenje žitarica. Ova

delatnost ima veoma staru istoriju, od Ilira. Prva vodenica u

Istoku je izgrađena pri samom potentnom izvoru vode, 150

metara, 1520., koji je poznat po imenu vodenica Grijanovih, dok

je uzduž reku Istok bilo sagrađeno 36 vodenica.

Kulturna baština opštine

14

Džamija Mehmet Akifa Arsoja je izgrađena 1897., čiji zidovi

postoje i u današnjim danima u Sušici i koja je spaljena u

poslednjem ratu. Učka džamija i mejtep pored nje, džamija

u Vrelu, Studenici, Kaličanu, džamija i mejtep u Tomovcima,

džamija u Trubuhovcu, mejtep u Zablaču.

Od pravoslavnih crkava imamo crkvu u Gorioču, crkvu u

Cerkolezi i crkvu u Ljubovu.

Stari kameni most u Zalču je izgrađen 1695., dužine 82,45

metara, širine 4,72 metra, sa 13 lukova nosilaca, izgrađen je od

krečnog kamena i vezan kaldrmom od kamena.

Istok kao opština je veoma bogat i arheološkim vrednostima.

Arheološka nalazišta se prostiru uzduž Suvih planina, počevši od

istoka ka zapadu se mogu naći naselja takozvane Sine – relikti

zidina antičkog grada, nakon toga u samom gradu se mogu

pronaći ostaci antičke civilizacije, u Crci – ilirska tuma, gigantske

zidine sa lukama za vezivanje plovnih sredstava, nakon toga u

Studenici – paleohrišćanska albanska crkva iz 4-5 v. naše ere

i mnogo drugih naselja. – Banja (poznata kao Ilidža), poznata

po ilirskoj tumi – grob plemićkih ilirskih porodica u kojima su

pronađeni ilirski šlemovi od bronze, mač ilirskog kralja, oznake ali

i srebrni nakit ilirske princeze.

Arheološka nalazišta dokazuju autohtonost ovih stanovnika i

smatramo da će arheološke ekspedicije baciti veće svetlo na ovu

tvrdnju i istovremeno učiniti izazovnim mestom za Podgur, kao

posebno etnografsko mesto je bogato materijalnim kulturnim

vrednostima, stoga mi smo sastavili kolekciju eksponata antičke

vrednosti, koji su prikupljeni i prikazani u domu kulture „Adem

Jashari“ u Istoku i koji se mogu videti svakodnevno.

15

Ova publikacija je fi nansirana od strane Agencije Sjedinjenih Država za međunarodni razvoj

(USAID), Program Inicijativa za demokratske i efektivne opštine na Kosovu.

Stavovi izraženi u ovoj publikaciji ne izražavaju nužno stavove Agencije Sjedinjenih Država za

međunarodni razvoj ili Vlade Sjedinjenih Država.