inwestycje - uniwersytet warszawskicoin.wne.uw.edu.pl/siwinska/makro13_17.pdfinwestycje w polsce,...
TRANSCRIPT
INWESTYCJE
Makroekonomia II
Dr Dagmara Mycielska
Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak
Inwestycje
• Inwestycje w kapitał trwały:
wydatki przedsiębiorstw na dobra używane podczas
procesu produkcji innych dóbr
• Inwestycje mieszkaniowe:
zakupy nowych domów, mieszkań
• Inwestycje w zapasy:
wartość zmiany zapasów wyprodukowanych dóbr
Fakty
• Inwestycje są niestabilnym składnikiem popytu
• Szczególnie dużym fluktuacjom (procyklicznym)
podlegają inwestycje w zapasy
Tempo wzrostu inwestycji i PKB w Polsce (dane kwartalne do
2003 roku do II kwartału 2016)
-20,0
-15,0
-10,0
-5,0
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
Inwestycje
PKB
Inwestycje w Polsce, dane roczne (2000-2015)
-15,0
-10,0
-5,0
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Inwestycje PKB
Neoklasyczny model inwestycji
• Pożądany (optymalny) zasób kapitału K* wyznaczony jest
przez przyrównanie krańcowego produktu kapitału (MPK)
do ceny wynajmu kapitału (user cost; uc)
Krańcowy produkt kapitału
• Im wyższy poziom technologii i im większy zasób siły
roboczej, tym wyższy krańcowy produkt kapitału
• Jeżeli założymy neoklasyczną funkcję produkcji, to MPK
jest malejący, czyli:
• Im większy zasób kapitału, tym mniejszy jego
krańcowy produkt
• Nominalna wartość krańcowego produktu kapitału:
P*MPK, gdzie P to poziom cen
Koszt wynajmu kapitału (uc)
• Jest to koszt użytkowania jednostki kapitału przez jeden
okres; koszt ten zależy od stopy procentowej, stopy
deprecjacji i zmiany ceny dóbr kapitałowych PK
)(K
KKKKK
P
PdiPPdPiPuc
Koszt wynajmu kapitału
Na koszt wynajmu kapitału składa się :
Koszt pożyczki: i PK,
gdzie PK = nominalna cena kapitału (PK nie musi
być równe ogólnemu poziomowi cen P)
Koszt deprecjacji : d PK, czyli koszt zużycia kapitału
w procesie produkcji ; d= stopa deprecjacji,
Zmiana ceny dóbr kapitałowych:
strata: PK <0;
zysk, PK > 0
Koszt wynajmu kapitału
• Na ogół (ale nie zawsze!) możemy założyć, że:
• Czyli wartość uc sprowadza się do:
K
K
P
P
)()( drPdiPuc KK
Pożądany zasób kapitału
• Zgodnie z teorią neoklasyczną; dany projekt inwestycyjny
zostanie zrealizowany w takim zakresie, aby
zmaksymalizować zysk, co oznacza, że …
• …dobra kapitałowe będą kupowane do momentu, gdy
oczekiwany krańcowy produkt kapitału zrówna się z
kosztem wynajmu kapitału
)( drP
PMPK
ucMPKP
Kf
f
Pożądany zasób kapitału
Pożądany zasób kapitału
•Wpływ spadku r
Pożądany zasób kapitału
•Wpływ pozytywnego szoku technologicznego
Pożądany zasób kapitału a polityka fiskalna
• Podatki obniżają krańcowy produkt kapitału , więc obniżą
również pożądany zasób kapitału
)1(
)(
)1(
t
dr
P
PMPK
ucMPKPt
Kf
f
Pożądany zasób kapitału a polityka fiskalna
• Subsydia inwestycyjne (investment tax credit) pozwalają
odjąć pewną część ceny dóbr kapitałowych od podatków, co
obniża koszt użytkowania kapitału
)1(
)1)((
))(()1(
t
dr
P
PMPK
drPPMPKPt
Kf
KK
f
Pożądany zasób kapitału a inwestycje
• Firma najpierw wyznacza pożądany zasób kapitału
• Wielkość inwestycji jest konsekwencją tego poziomu
• Wyróżniamy inwestycje brutto i netto
Wielkość inwestycji
• Inwestycje netto:
• Inwestycje brutto:
• Gdzie : Kt to zasób kapitału na koniec okresu t, Kt-1 to zasób kapitału
na sam koniec okresu t-1 (lub na początek okresu t), d Kt-1 to zasoby,
jakie musimy przeznaczyć, żeby utrzymać zasób z końca okresu t-1
(lub początku okresu t) na niezmienionym poziomie przez cały okres t.
1 tt
N
t KKI
11
ttt
G
tdKKKI
Wielkość inwestycji
• Jeżeli firmy od razu dostosowują wielkość kapitału do
wielkości pożądanej, to:
• Jeżeli dostosowania przebiegają z opóźnieniem, to
1
tt
N
t KKI
11
1
)(
10),(
ttt
B
t
tt
N
t
dKKKI
KKI
Wielkość inwestycji
• Wielkość inwestycji jest wynikiem dostosowania się do
optymalnego poziomu kapitału i zależy od:
• przewidywanego MPK (wzrost MPK zwiększa I)
• stopy procentowej, (wzrost stopy procentowej zmniejsza I)
• stopy deprecjacji,
• Realnej ceny dóbr kapitałowych
• Podatków
• rzeczywistego zasobu kapitału (im większy, tym mniejsze I)
Wielkość inwestycji
Znany wykres
wielkości inwestycji:
Wzrost r
Zwiększa uc
I zmniejsza
inwestycje:
I
r
I2 I1
r1
r2
Zmiana zasobu kapitału (w %) w krajach OECD
Jakie rejony inwestują?
Giełda a inwestycje
• Teoria q Tobina
• Firmy podejmują decyzję dotyczące inwestycji
porównując wycenę nowego kapitału dokonaną przez
giełdę (przyjmuje się, że jest to po prostu giełdowa
wartość firmy do kosztów zakupu dobra kapitałowego
• Wzrosty i spadki cen akcji (czyli giełdowej wartości firmy)
spowodują wzrosty i spadki inwestycji
Giełda a inwestycje
• V to giełdowa wartość firmy; K*PK to koszt zakupu kapitału
• Inwestycje zależą od wartości q
• Gdzie a jest stałą.
• Jeżeli q=1; It =dKt-1 , czyli ItN=0
• Jeżeli q>1; inwestycje rosną
KPK
VTobinaq
*_
dqaK
I
t
t
)1(1
Q Tobina a model neoklasyczny
• Giełdowa wartość kapitału zależy od obecnego i
oczekiwanego zysku, stopy procentowej,
• Na przykład:
• wzrost MPK pociągnie za sobą wzrost ceny akcji przedsiębiorstwa (wzrost
V).
• Wzrost stopy procentowej pociągnie za sobą spadek V
• Wzrost ceny dóbr kapitałowych to z kolei wzrost mianownika we wzorze na
Q Tobina, czyli jego spadek i spadek inwestycji