> OUDERENPSYCHIATRIE LAAT LEEFTIJDSGRENS LOS

> DE POH-GGZ BIEDT HULP VANUIT DE HUISARTSENPRAKTIJK

> IN STAPPEN TERUG NAAR DE MAATSCHAPPIJ

GGZ Friesland

Janu

ari 2

011

InzineInzicht in het aanbod van GGZ Friesland in de regio Drachten/Dokkum

‘Alle zorg van GGZ Friesland in Drachten onder één dak in het ziekenhuis’

LET OP:LET OP:LET OP:LET OP:NIEUWE CONTACT-

GEGEVENS!

2 Inzine Inzine 3

De dozen zijn nog maar amper uitgepakt. De zorg van GGZ Friesland voor volwassenen en ouderen bevond zich al aan het Compagnonsplein. Maar sinds november betrokken Kinnik kind en jeugd GGZ en het team dat langdurige zorg en ondersteuning biedt aan de patiënten in onze woonvormen de nieuwbouw bij ziekenhuis Nij Smellinghe. Daarmee heeft GGZ Friesland brede deskundigheid op veel gebieden ook qua locatie bij elkaar gebracht.

Die verhuizing brengt vele voordelen met zich mee. Iedereen die in behandeling is van GGZ Friesland weet ons nu gemakkelijk te vinden, omdat we op één vaste en in de regio bekende plek zitten. Maar ook onze medewerkers lopen eerder bij elkaar binnen voor overleg en afstemming. De keuze om naast en zeker ook samen met het ziekenhuis geestelijke gezondheidszorg aan te bieden, komt zeker de kwaliteit ten goede. We kunnen elkaar versterken en aanvullen.Maar onze hulp bieden we niet alleen vanuit

het ziekenhuis in Drachten. Waar mogelijk brengen we de behandeling naar de patiënt toe. Dit doen we door locaties in Oosterwolde en bij het ziekenhuis in Dokkum, maar ook door, als het nodig is, iemand thuis te bezoeken. Eigenlijk biedt GGZ Friesland een totaalpakket wat betreft psychische hulp. Bij spoed is GGZ Friesland Spoed bereikbaar, bij lichte problematiek kunnen mensen terecht voor gesprekken en bij klachten die langere begeleiding nodig hebben, bieden de woonvormen een oplossing.

Via deze Inzine willen we u informeren over ons aanbod. Mocht u nog vragen hebben dan kunt u altijd contact met ons zoeken. De medewerkers van GGZ Friesland doen hun uiterste best ook uw patiënt te helpen het beste uit zijn of haar leven te halen.

Vriendelijke groeten,

Reinder HaakmaRegiomanager Drachten/Dokkum

Alle verwijzers kunnen sinds februari 2010 met hun aanmeldingen terecht bij Aanmelding GGZ Friesland.

Sommige psychiatrische stoornissen zijn niet te genezen. De patiënt kan dan alleen maar leren omgaan met de stoornis. Ziektebeelden waar dan aan gedacht kan worden, zijn schizofrenie, persoonlijkheidsstoornissen en vormen van ADHD en Autisme Spectrum Stoornissen.

‘In totaal gaat het om ongeveer 500 patiënten in Drachten en ongeveer 300 in de omgeving van Dokkum. Een deel daarvan woont binnen woonvormen van GGZ Friesland. Zij wonen zelfstandig en zoeken ons weer op als ze vastlopen. Soms zoeken patiënten niet vanuit zichzelf hulp. Dan zoeken wij ze actief op om te kijken of het goed met ze gaat. Dit doen we bijvoorbeeld als iemand langskwam voor depots, maar een tijd niet geweest is, legt Carola van Litsenburg, psychiater in Drachten, uit.

Verschillende vragenDe begeleiding aan deze groep mensen is heel veelzijdig. Carola: ‘Ik praat eigenlijk over van alles met ze. Over medicatie, wat de psychische klachten voor hun leven betekenen, of de woonplek ze bevalt en wat ze verder nog nodig hebben. Afhankelijk van de antwoorden op die vragen, schat ik in hoe elk individu verder ondersteund kan worden.’

Klaske Rinsma, sociaal psychatrisch verpleeg-kundige in Dokkum, vertelt dat die onder-steuning op verschillende manieren mogelijk is: ‘Structuur is vaak erg belangrijk. Het kan zijn dat we daarom met de patiënt op zoek gaan naar een plek voor werk- of dag besteding, zodat ze een goed dag- en nacht ritme houden. Cognitieve therapie kan ze helpen inzicht te krijgen in symptomen van hun ziekte beeld en hulp te zoeken als de klachten dreigen te escaleren.’

‘Daarbij kunnen we helpen het sociale netwerk te versterken en is er aandacht voor gezond leven. Rehabilitatie staat bij deze doelgroep centraal. We proberen vanuit het kunnen van de patiënten, ze doelen te laten stellen, zodat ze meer en meer onderdeel worden van de maatschappij.’

Door steeds de zorgvraag van de patiënt serieus te nemen en de plaats van hem of haar in de samenleving te verstevigen, hoopt het team van GGZ Friesland zichzelf uiteindelijk overbodig te maken. ‘Als ik merk dat iemand het leven weer goed op de rails heeft en dingen onderneemt, ben ik tevreden’, vertelt Carola. Maar we houden iedereen altijd nog een beetje in de gaten. Zolang het ziektebeeld stabiel is kunnen ze zich vaak prima redden, maar als er ineens iets gebeurt, willen we er voor ze zijn.’

Het uitgangspunt hiervan is alleen maar wetenschappelijk getoetste behandelingen te bieden en vanaf het eerste moment duidelijkheid aan de patiënt te verschaffen over de duur en aard van de behandeling. Ellen Swart, psychiater in Dokkum legt hierover uit: ‘We werken met landelijk vastgestelde effectieve behandelingen. Daarmee waarborgen we kwaliteit en kunnen we in de hele provincie hetzelfde bieden. Doordat de specialisten de zorgprogramma’s schrijven kijken we meteen kritisch naar het effect van onze behandelingen. Dat komt de zorg ten goede.’

ZorgpadenVoor angst- en stemmingsproblemen draaien de zorgprogramma’s al een tijdje. De anderen volgen komend jaar. De programma’s zijn door sessies met gespecialiseerde teams tot stand gekomen. Ze zijn opgebouwd vanuit de kennis van vak inhoudelijken. Binnen een zorg programma beschrijven zorgpaden het daad werkelijke behandeltraject.

‘Een goede verwijzing is voor het slagen van de behandeling dan ook essentieel. Aanmelding GGZ Friesland maakt een inschatting wat iemand heeft. Als iemand ADHD lijkt te hebben krijgt hij of zij een intake in het zorgprogramma van deze stoornis. Daarin kijkt een specialist aan de hand van de DSM-criteria wat er precies aan de hand is en bepaalt in welk zorgpad de patiënt terecht moet komen’, vertelt Frans Huitema, psychiater in Drachten.

Het zorgpad beschrijft welke hulp geboden wordt. Zo weet de patiënt vanaf het begin dat hij of zij bijvoorbeeld eerst psycho-educatie krijgt om meer over zijn ADHD te leren en vervolgens in het zorgpad ‘sociaal praktisch’ vaardigheden aanleert om zichzelf in de maatschappij beter staande te houden. De hulp heeft een duidelijke kop en staart. Gespecialiseerde teams bieden de behandelingen.

ComorbiditeitRia van Houten, psychiater, benadrukt dat de zorgpaden niet betekenen dat er geen ruimte meer is voor het individu. ‘Bij comorbiditeit moeten we kijken welk probleem op de voor -grond staat en of hulp nodig is uit meerdere zorg programma’s. De praktijk laat zien dat niet alles in exacte zorgpaden te leiden is en door kritisch te blijven op de hulp die we bieden voor -komen we dat een behandeling onvolledig is.’

COLUMN

‘Alles onder één dak’

Behandeling en ondersteuning bij blijvende psychische klachten

Poliklinische behandelingen vanuit zorgprogramma’sIn Drachten, Dokkum en Ooster-wolde kunnen patiënten bij de poliklinieken terecht voor de behandeling van onder andere stemmings- en angst-stoornissen, ADHD, Autisme Spectrum Stoornissen, trauma’s en persoonlijkheidsstoornissen. De hulp is beschreven in zorg -programma’s. Iemand met een depressie komt in een ander zorg programma dan iemand met Borderline.

De crisisdienst van GGZ Friesland staat altijd klaar om mensen met acute psychiatrische problemen te helpen. Tijdens kantooruren bezoeken verschillende teams in de provincie, met namen als SPITS en ACT-team, personen die kampen met psychische en psychosociale problemen in de thuissituatie.

Vanaf 2011 worden deze teams samengevoegd onder de naam GGZ Friesland Spoed. Dat is duidelijker voor patiënten en verwijzers, maar zorgt er ook voor dat de zorg meer over de provincie uitgerold kan worden. Het ACT-team en SPITS opereren nu niet in heel Friesland en dat doet GGZ Friesland Spoed straks wel.

Zoals het nu lijkt komen er in Friesland vier teams. Deze teams onderhouden nauwe banden met de klinieken, zodat bij een crisissituatie een patiënt daar goed terecht kan. Daarbij kan de patiënt dankzij GGZ Friesland Spoed straks sneller naar huis. Ze krijgen daar nog wel intensieve begeleiding en behandeling van het nieuwe team, maar dan wel in de veilige, eigen omgeving. Binnenkort volgt over dit team meer informatie.

BIJ SPOED OF ZORGEN

Via deze Inzine willen we u informeren over

dan kunt u altijd contact met ons zoeken. De dan kunt u altijd contact met ons zoeken. De Aanmelding GGZ Friesland• via Zorgdomein • online via aanmeldformulier op www.ggzfriesland.nl/aanmelding• telefonisch 058 - 284 87 77• per brief: Postbus 932, 8901 BS Leeuwarden• per fax: 058 - 284 87 00

‘ Tijdens de behandeling is het belangrijk de patiënt zelf het stuur in handen te geven’

‘ Er wordt hard gebouwd aan de verschillende zorgprogramma’s’

4 Inzine Inzine 5

Over aanloop van patiënten hoeven de behandelaren in Drachten op de maandagavond niet te klagen. Die avond houden ze avondpoli en staan hun agenda’s steevast vol. Dina Zelhorst, systeemtherapeut vertelt: ‘Bij ons komen vooral veel stellen. Die kunnen overdag moeilijk samen komen. Maar ook met een baan is het handiger om na zes uur een afspraak te hebben voor bijvoorbeeld relatie- of gezinstherapie.’

Op de avondpoli kunnen mensen met uiteenlopende problemen terecht. Hannie van der Beek, ook systeemtherapeut: ‘We zijn met een volledig team aanwezig: een psychiater, sociaal psychiatrisch verpleegkundige en verschillende andere hulpverleners. Ook de balie is bezet, zodat afspraken gepland kunnen worden.

Groepsbehandelingen doen we nu nog niet zoveel ’s avonds, maar in de toekomst zou dit nog wel kunnen veranderen.’Beide vrouwen vinden dat met de avondpoli tegemoet wordt gekomen aan de vraag van de klant: ‘We leven steeds meer in een 24-uurseconomie. De avondpoli sluit daarop aan. Maar ook voor ons vliegt de avond om. We zien veel patiënten en je kunt rustig doorwerken omdat er minder dingen tussendoor komen.’

De psychische klachten van ouderen zijn complex. Ze hebben een heel leven achter zich liggen en daardoor is het volgens Jitske Dirks, sociaal psychiatrisch verpleegkundige in Dokkum, een puzzel om de factoren te identificeren die tot de uiteindelijke diagnose leiden. Daarbij wordt onder andere gekeken naar biologische factoren, zoals medicatiegebruik en somatische status en sociale factoren, zoals alle zaken die de oudere in het leven heeft meegemaakt.’

De zorg verleent GGZ Friesland zoveel mogelijk dichtbij huis: ‘Het multidisciplinaire team levert maatwerk. Tijdens de diagnostiek, die in Dokkum binnen 14 dagen na aanmelding plaatsvindt, kijken we hoe de patiënt het beste geholpen kan worden. Daarbij valt te denken aan ambulante hulp, dagbehandeling en zo nodig behandeling binnen een klinische setting’, vertelt Jitske.

Stil leedAlexander Keijzers, ouderenpsychiater in Dokkum, vertelt: ‘Bij ouderen neemt de kans op een depressie of een angststoornis toe en spelen cognitieve achteruitgang en dementie een rol. Deze generatie kent veel stil leed. Ouderen zijn meestal niet gewend over hun gevoelens te praten, omdat dat vroeger niet gebruikelijk was.’

Omdat lichaam en geest elkaar beïnvloeden kunnen lichamelijke problemen en psychische klachten elkaar versterken. ‘We vinden het daarom belangrijk voor beide aandacht te hebben en zo nodig te behandelen’, vertelt Alexander verder. ‘Om dat te bewerkstelligen willen we overal nauwer samenwerken met medisch specialisten in de ziekenhuizen en met de huisartsen. Dan helpen we de patiënt op beide gebieden en dat is gunstig voor het uiteindelijke herstel.’

Op de polikliniek komen ouderen regelmatig langs voor herbeoordeling van de situatie of psychotherapie. Soms gaat de sociaal psychiatrisch verpleegkundige thuis langs. Daarnaast schrijven we als het nodig is medicatie voor. Omdat ouderen kwetsbaarder zijn voor bijwerkingen, houden we bij elke patiënt nauwlettend in de gaten wat de medicatie lichamelijk met ze doet. Van bepaalde medicijnen worden de bloed waarden periodiek bepaald om te zorgen dat de patiënt geen last krijgt van ernstige bijwerkingen of een verminderde lichamelijke conditie. De lithiumpoli speelt hierin een organisatorische rol.

Kliniek en dagbehandelingMochten de problemen van de oudere patiënt vragen om meer structuur en begeleiding, dan kan men terecht bij de dagbehandeling of in de kliniek. Op deze manier biedt GGZ Friesland ’stepped care’. De dagbehandeling bestaat uit verschillende modules. Daarbij valt te denken aan een behandelingsgroep, waar structuur en veiligheid centraal staan en psychomotore therapie waarbij de senioren letterlijk in beweging komen. Als het echt nodig is, kan de oudere patiënt tijdelijk verblijven in de klinieken in Drachten of Leeuwarden.

SamenwerkingOm de geestelijke gezondheidszorg voor ouderen provinciebreed naar een hoger niveau te tillen, gaat de ouderenpsychiatrie van GGZ Friesland de komende tijd nog meer de samen werking zoeken. Met ketenpartners zal overlegd worden hoe gezamenlijk de beste hulp geboden kan worden. ‘Daarbij willen we graag meer consultatie gaan bieden aan verzorgings- en verpleeghuizen. Ook willen we ons nadrukkelijker profileren binnen de zieken-huizen. Door sneller problemen te signaleren, willen we voorkomen dat de psychische klachten escaleren’, vertelt Alexander. Scholing en het creëren van bewustwording zal hierin een belangrijke rol gaan spelen.

Barbara Geelhoed, ziekenhuispsychiater in Drachten, vertelt dat zij zich dagelijks op het raakvlak van de somatiek en psychiatrie begeeft. Barbara maakt deel uit van het psychosomatisch team van GGZ Friesland, wat is gevestigd in ziekenhuis Nij Smellinghe. Dagelijks trekt zij samen met haar maatje Age Hunse, verpleeg kundig specialist, het ziekenhuis in. Zij zien patiënten die psychische klachten ontwikkelen ten tijde van de ziekenhuisopname, zoals een depressie na een hartinfarct, of bijvoorbeeld een delirium. Maar ook bij onbegrepen lichamelijke klachten denkt en kijkt ze regelmatig mee.

Psychiater denkt en kijkt mee in het ziekenhuis

EEN POP-POLI IN DRACHTEN

Naast de algemene ziekenhuis- en liaisonpsychiatrie is Barbara Geelhoed in Nij Smellinghe bezig met de oprichting van een POP-poli. Dit in goede samenwerking met de gynaecologen, verloskundigen en kinderartsen. Al ruim een half jaar wordt in de praktijk volgens het POP-poli model gewerkt. POP staat voor Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie. Eén op de tien vrouwen heeft psychische problemen rond de zwangerschap. ‘Als een vrouw psychofarmaca slikt, is dat niet altijd veilig voor de baby. Maar ook stoppen met of switchen van medicatie brengt risico’s met zich mee. Bij de POP-poli kan dan gekeken worden welke medicijnen efficiënt zijn voor de moeder en het minst schadelijk voor de baby’, legt Barbara uit.

De POP-poli heeft tijdens de zwangerschap de functie om de schadelijke factoren voor moeder en kind te beperken, maar in het kraambed kunnen problemen ontstaan in de hechting tussen moeder en kind, kunnen er psychische problemen ontstaan, of er zijn zorgen rondom de veiligheid. Dit kan het geval zijn bij bijvoorbeeld zwangerschapspsychosen of een postpartum depessie. Getracht wordt deze problemen te voorkomen, of ze anders minder hevig te laten verlopen. Om alle patiënten te bereiken is er één keer in de twee weken een POP-overleg. Daarbij komen vragen ter tafel als: zijn er psychische problemen, gebruiken de vrouwen medicijnen en is het nodig dat de patiënte binnen het POP-team komt.

‘Een afwisselende, leuke baan’, beaamt ze. ‘Met ons team komen we binnen het gehele ziekenhuis. Zo draaien de psychologen bijvoorbeeld vast mee in de revalidatie van mensen die problemen met hun hart hebben gehad. Omdat zij vaak hun lichaam niet meer goed vertrouwen. En dan helpt het geven van goede informatie, een gesprek, en soms een meer gerichte therapie. Ook wordt door de psychologe en testassistentes onderzoek gedaan bij ouderen op de geheugenpoli.’ Tenslotte zijn de psychologen nauw betrokken bij Herstel en Balans, een begeleidingstraject in samenwerking met de afdeling oncologie.

PreventieBarbara denkt dat de ziekenhuispsychiatrie de afgelopen jaren steeds meer in beeld is gekomen. ‘Als op tijd psychische hulp ingeschakeld wordt, kunnen we opnames verkorten, complicaties verminderen, en verergering van de klachten voorkomen.’ Een mooi voorbeeld daarvan is het delirium. Als het lichaam een klap heeft gehad door een operatie kan een delirium ontstaan. Patiënten zijn tijdens een delirium erg verward. Het risico op complicaties neemt enorm toe. Door vooraf het risico op deze symptomen in te schatten kunnen de verpleegkundigen maatregelen nemen die het delirium voorkomen of verminderen. Als toch een delirium optreedt wordt gekeken naar de oorzaak daarvan en wordt uitleg gegeven aan de familie en worden maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat de patiënt rustiger of minder bang wordt.

Daarnaast speelt de ziekenhuispsychiatrie een rol bij het inschatten van het suïciderisico, anorexia nervosa en bij patiënten die veel pijn ervaren. Ook worden uiteraard depressieve en angstige patiënten behandeld. ‘Hierbij zijn de verpleegkundigen in het ziekenhuis erg belangrijk. Zij zien alle patiënten. Daarom geef ik samen met mijn collega Age Hunse, verpleegkundig specialist, lessen over bijvoorbeeld het herkennen van suïcide gedachten en is er een protocol opgesteld dat veel gebruikt wordt op de afdelingen.’

Om zoveel mogelijk te signaleren en te overleggen sluit Barbara regelmatig aan bij overleggen met de staf en maatschappen. Het psychosomatisch team werkt in het ziekenhuis en is in dienst van GGZ Friesland en vormt zo een brug tussen beide. Ook onderhouden ze goede contacten met VNN over verslavingsproblematiek. Snelle doorverwijzing en overname van patiënten wordt hierdoor makkelijker.

EEN MULTIDISCIPLINAIR TEAM LEVERT OUDERENZORG OP MAAT

Cognitieve stoornissen kunnen zich al voor het vijfenzestigste levensjaar openbaren. Daarnaast staan veel senioren midden in het leven en voelen zich geen oudere. Dit zijn redenen om de voorheen gehanteerde leeftijdsgrens van 65 jaar los te laten. Vanaf nu bepalen de aard en complexiteit van de klachten of iemand binnen de ouderenpsychiatrie hulp krijgt of elders binnen GGZ Friesland.

Volle agenda’s tijdens de avonduren

Over aanloop van patiënten hoeven de behandelaren in Drachten op de maandagavond niet te klagen. Die avond houden ze avondpoli en staan hun agenda’s steevast vol. Dina Zelhorst, systeemtherapeut vertelt: ‘Bij ons komen vooral veel stellen. Die kunnen overdag moeilijk samen komen. Maar ook met een baan is het handiger om na zes uur een afspraak te hebben voor

Groepsbehandelingen doen we nu nog niet zoveel ’s avonds, maar in de toekomst zou dit nog wel kunnen veranderen.’

Volle agenda’s tijdens

Ouderenpsychiater Vera Remkes

Ouderenpsychiaters Mendel Hamoen (l) en Alexander Keijsers

Barbara Geelhoed en Age Hunse

6 Inzine Inzine 7

De POH-GGZ ondersteunt de huisarts in de praktijk

Friesland is volgens recent onderzoek de sociaalste provincie van Nederland. Inwoners doen meer vrijwilligerswerk dan gemiddeld en bekommeren zich meer om het welzijn van de buurman of een familielid. Deze hechte cultuur heeft wel een nadeel. Veel mensen vinden het lastig hulp te zoeken voor psychische klachten, omdat ze niet willen dat de buurt weet dat het niet goed met ze gaat.

Fred Kolkman, praktijkondersteuner bij de huisarts (POH-GGZ) in Ternaard en Metslawier, vertelt dat het daarom erg goed is dat mensen hulp kunnen krijgen bij de huisarts: ‘Op het platteland praten mensen vaak niet gemakkelijk over problemen. Ze schamen zich als ze last hebben van psychische klachten. Doordat de POH-GGZ in de huisartsenpraktijk zit, is het gemakkelijker hulp te zoeken. De drempel is minder hoog, omdat je omgeving niet hoeft te weten dat je daar voor psychische problemen bent.’

WaardevolJuist dat gegeven maakt de POH-GGZ waardevol. Daarbij is de dekking over de hele provincie groot, waardoor patiënten niet ver hoeven te reizen. ‘Dan zoekt iemand eerder hulp en hoe vroeger je erbij bent, hoe beter dat is. Want dat voorkomt erger’, meent Sjakkelien Humalda, eveneens POH-GGZ, maar dan in onder andere Buitenpost en Veenwouden.

Zij ervaart het daarbij als een voorrecht om met de huisarts samen te kunnen werken: ‘De lijnen zijn kort. Ik kan bijvoorbeeld zo even bij de huisarts binnen stappen en zij bij mij. Elke praktijk is anders en het is leuk dat ik de bewoners van het dorp vaak goed leer kennen. En zij mij natuurlijk ook. Hierdoor is het gemakkelijker een vertrouwensband op te bouwen en dat komt de psychische hulp ten goede.’

VeelzijdigMet uiteenlopende problemen kunnen mensen bij de POH-GGZ terecht. Zowel Sjakkelien als Fred geeft aan dat ze in gesprekken met patiënten te maken hebben met werk-, relatie- en andere lichte problemen. ‘We zien wel mensen met een burnout of die veel stress ervaren. Maar ook angstproblemen komen veel voor. Met een aantal gesprekken kunnen we dan vaak het één en ander oplossen.’

Mocht dat niet voldoende zijn dan kan de POH-GGZ een inschatting maken van de ernst en aard van de klachten. Vervolgens kunnen zij doorverwijzen naar een psychologenpraktijk of naar GGZ Friesland. Daarmee komt iemand toch vlot op een plek terecht waar goede hulp geboden wordt. Sjakkelien: ‘We zitten in steeds meer praktijken en volgens mij naar volle tevredenheid van zowel de huisarts als de POH-GGZ.’

Cees Meijer is voorzitter van de Raad van Bestuur van Nij Smellinghe. Hij vertelt dat GGZ Friesland en het ziekenhuis Nij Smellinghe reeds een groot aantal jaren intensief samenwerken en dat hij deze samenwerking van groot belang acht voor het integraal kunnen leveren van patiëntenzorg aan de inwoners van het verzorgingsgebied van Nij Smellinghe: ‘Gezamenlijk kunnen we invulling geven aan de behandeling voor mensen met zowel somatische als psychische problematiek. Daarmee waarborgen we de kwaliteit en continuïteit van de zorg in onze regio.’

Voorbeelden van deze samenwerking zijn er genoeg. Meijer vertelt dat ondermeer geriaters en psychiaters samen om de tafel zitten om voor ouderen goede zorg verder

te ontwikkelen en uit te voeren. Daarnaast is de afdeling medische psychologie van het ziekenhuis geïntegreerd in de geestelijke gezondheidszorg en wordt de consult- en liaisonpsychiatrie in nauwe samenwerking met GGZ Friesland uitgevoerd.

Tengevolge van de intensieve samen-werking is het mogelijk goede begeleiding te realiseren voor patiënten met een chronische aandoening of zorg te bieden aan patiënten met een ernstige ziekte. Zo is er sprake van samenwerking op het gebied van ondermeer de oncologie, de cardiologie, de neurologie, longziekten, de gynaecologie en de bariatrische chirurgie. Ik ben blij met de medisch psychologische hulp die patiënten van deze afdelingen kunnen krijgen.’

Beide partijen hopen nog lang samen te werken. Meijer zegt hierover: ‘We hebben allebei de verantwoordelijkheid voor mensen met lichamelijke en psychische klachten. Hopelijk kunnen we nog lang de vruchten plukken van de goede samenwerking die we de afgelopen jaren tot stand hebben gebracht.’

Bij ziekenhuis Nij Smellinghe kunnen patiënten met zwaardere, acute problemen terecht in de kliniek. Met een capaciteit van 20 open en 9 gesloten bedden biedt de kliniek een tijdelijk verblijf voor mensen met uiteen-lopende psychiatrische klachten. Het multidisciplinaire team wil de patiënten zo snel mogelijk laten opknappen, zodat ze, even tueel met ondersteuning van de dagbehandeling (voorheen OVDB), weer naar huis kunnen.

Jos Keizer is psychiater in de kliniek en vertelt: ‘Soms is ambulante hulp niet toereikend. Iemand is bijvoorbeeld psychotisch, ernstig depressief of heeft geen familie om op terug te vallen. Dan kan de situatie voor zowel de patiënt als de omgeving gevaarlijk worden. Dan komt de kliniek in beeld. We proberen daarbij eerst in overleg met de patiënt een vrijwillige

opname te realiseren, maar als het niet anders kan, kan ook een verplichte opname in het kader van de wet Bopz een optie zijn.’

Op de afdeling Structuur en veiligheid zijn binnen de kliniek het belangrijkste. Behandelaren zijn dag en nacht aanwezig. Door de familie vroeg bij de behandeling te betrekken en veel tijd met de patiënt door te brengen, wordt de situatie van de patiënt in kaart gebracht. De aanpak van de behandeling wordt vastgelegd in een behandelplan. Samen met de patiënt is hierbij het uitgangspunt. De medewerkers van de kliniek doen er alles aan om dwang-maatregelen te voorkomen. Bejegening en het betrekken van de familie spelen hierbij een belangrijke rol.

Een verpleegkundige vertelt daarover: ‘De patiënten worden ‘s ochtends gewekt. Daarna wordt in de ochtendstart besproken wat iedereen die dag op het programma heeft staan. Daarbij valt te denken aan een individueel gesprek met een verpleegkundige, psychiater of andere hulpverlener. Eenmaal per week formuleren de patiënten een weekdoel wat later wordt geëvalueerd.’

‘Verpleegkundigen hebben een signalerende functie. De stemming van de patiënten

wordt geobserveerd en er wordt gelet op de veiligheid van de patiënt en de omgeving. Ook kijken we hoe de patiënt op de voorgeschreven medicatie reageert. Een maal per week krijgt iedere patiënt een voortgangsgesprek waarin de toestand van de patiënt wordt geëvalueerd. Aandachts-punten die hieruit voortkomen worden teruggekoppeld aan de behandelaar.’

Dagbehandeling‘De kliniek is wel altijd de laatste stap, omdat het voor niemand prettig is de thuissituatie te verlaten’, legt Jos uit. ‘Het doel is de patiënt weer zo snel mogelijk thuis te krijgen. De dagbehandeling faciliteert dat. Zodra iemand opgeknapt is, kan hij of zij overdag nog therapieën volgen, maar hoeft dan niet meer in de kliniek te overnachten.’

Deze therapieën zorgen ervoor dat de patiënt vaardig heden ontwikkelt om zich beter in de maatschappij te kunnen handhaven. Daarbij valt te denken aan een sociale vaardigheids training of werk of andere dagbesteding. Afhankelijk van het individu wordt gekozen voor een passende invulling van de dagbehandeling. Door aan te sluiten bij de wensen van de patiënt is hij of zij gemotiveerder om aan zichzelf te werken en dat komt de behandeling ten goede.

CEES MEIJER KOESTERT SAMENWERKING

Sjakkelien Humalda en Fred Kolkman

Kliniek en dagbehandeling

‘ In stappen terug naar de maatschappij’

Met uiteenlopende problemen kunnen

mensen bij de POH-GGZ terecht

Het team van de kliniek en de dagbehandeling in Drachten

8 Inzine

magazine over het aanbod van GGZ Friesland in de regio Drachten

Redactieadres Afdeling Communicatie GGZ Friesland, Postbus 932, 8901 BS Leeuwarden, telefoon 058 284 87 15, e-mail pr@ggzfriesland.nl Redactie Marco Boonstra Eindredactie Louwra Weisfelt Vormgeving Groot Haar + Orth, Leeuwarden Fotografi e Fotobureau Hoge Noorden Drukwerk Grafi sch Bedrijf Hellinga, Leeuwarden Oplage 450 exemplaren

Januari 2011 Colofon

Januari 2011

Hallo, ik ben verhuisd. Sinds 29 november 2010 is Kinnik verhuisd.

U kunt ons niet meer vinden aan het

van Knobelsdorffplein.Vanaf nu bevindt

Kinnik zich op het volgende adres:

Kinnik kind en jeugd GGZ

Compagnonsplein 1

9202 NN Drachten

Ze vertelt dat de begeleiding in de woonvorm erg heeft geholpen: ‘Ik kon altijd mijn problemen aan ze kwijt en advies aan ze vragen. Ook ’s avonds kon ik altijd bellen met een speciaal telefoonnummer. Vroeger was ik daar heel anders in. Toen vertelde ik niet wat er in me omging. Ik ben erg blij dat ik geestelijk zo stabiel ben nu.’

Individuele begeleidingKlaas Ferbeek is casemanager in Ooster-wolde. In die functie is hij samen met twee andere casemanagers en drie woon -begeleiders verantwoordelijk voor de zorg aan de 18 woonvormbewoners. Zij houden de dossiers op orde en zorgen dat elke bewoner de zorg krijgt die hij of zij nodig heeft. De achttien plekken zijn verspreid over vijf huizen (groepswonen) en een aantal apparte menten. De begeleiding die de bewoners krijgen verschilt enorm en is zowel individueel als in groepen.

‘Op loopafstand van de woonvorm hebben we een inloophuis. Hier komen mensen voor een kop koffie en sociale contacten.

Elke dag zitten daar zo’n zes tot acht bewoners. Verder zijn er mensen die een vorm van dagbesteding hebben. Wat ook erg praktisch is, is dat in dezelfde plaats het gezondheidscentrum te vinden is. Daar kunnen ze medicijnen en andere zorg krijgen’, vertelt Klaas.

‘De psychische problematiek staat in de woonvorm niet op de voorgrond’, vertelt hij verder. ‘We werken rehabiliterend. Dat betekent dat we kijken wat de mensen al kunnen en wat ze nodig hebben om zoveel mogelijk mee te doen in de samenleving en weer zelfstandiger te functioneren. Dat kan gaan om het opbouwen van sociale contacten of het aanleren van vaardigheden die mensen in het dagelijks leven nodig hebben.’

AppartementBij Baukje heeft die aanpak inmiddels vruchten afgeworpen. Ze vertelt: ‘Ik ben opener tegen mensen en heb weer meer sociale contacten opgebouwd. Ik ga regelmatig naar de soos in ‘De Miente’.

Daar zijn gezellige avondjes met cabaret en spelletjes, zoals Rummikub. Ook wil ik Engelse les gaan volgen. Taal ligt me goed.’

‘Daarbij heb ik met mijn appartement een grote mijlpaal bereikt. Ik heb zelf veel tijd gestopt in de inrichting. Ik heb meubeltjes gekocht en een laminaatvloer besteld. Mijn budget was niet heel groot, maar ik ben tevreden met het resultaat. De eerstkomende tijd krijg ik op mijn nieuwe plek nog wel begeleiding. Maar uiteindelijk hoop ik volledig zelfstandig een woning te krijgen via een woningbouwvereniging.’

BEGELEIDING VANUIT DE WOONVORM IN OOSTERWOLDEIn de regio Drachten/Dokkum liggen verschillende woonvormen. Die in Oosterwolde ligt op steenworp afstand

van het winkelcentrum en het busstation. Baukje Drenth heeft in totaal bijna vier jaar in de woonvorm gewoond.

Ze was een paar jaar terug ‘in de war’ en is ontzettend trots op hoe goed het nu gaat. Ze woont sinds kort

namelijk zelfstandig, met wat begeleiding op afstand. Ze heeft weer een eigen plekje.

‘Ik heb met mijn appartement een

grote mijlpaal bereikt’