IS FEBRUARI 2011 3938 FEBRUARI 2011 IS

Afrikaanse vluchtelingen vinden hun weg in Nederland

Van Kenia naar Kollumtekst eefje blankevoort beeld karijn kakebeeke

V an een vluchtelingenkamp in Kenia naar een arbeiderswijk in Kollum, Friesland. Het overkwam de Somalische Hamida. Ze ver-

ruilde haar lemen hut voor een doorzonwo-ning. Haar kinderen gaan naar school. Zelf leert ze voor het eerst lezen en schrijven. Ze ontmoette lieve buren, maar kreeg ook te maken met racisme en zelfs met fysiek geweld. Hamida is een van de uitgenodigde vluchtelingen die in 2009 in Nederland werd hervestigd. Ze woonde in Kakuma, een vluchtelingenkamp in Noord Kenia waar vooral Ethiopische, Somalische en Rwandese vluchtelingen verblijven. Veel van hen leven al tientallen jaren in het kamp. Voor Hamida naar Nederland vertrok, volgde ze een trai-ning van het Nederlandse COA (Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers) om zich voor te bereiden op de cultuur en gewoontes in haar nieuwe gastland.Een paar weken na de training werd Hamida samen met andere uigenodigde vluchtelin-gen ondergebracht in een asielzoekerscen-trum in Amersfoort Daar werd de groep

klaargestoomd voor de Nederlandse maat-schappij. Hamida leerde hoe een pinauto-maat werkt. Ze werd wegwijs gemaakt in het verkeer en in onze omgangsvormen. Na ongeveer vijf maanden wordt een groep als die van Hamida ‘uitgeplaatst’ in verschil-lende Nederlandse gemeenten. Daarmee stopt de ‘uitverkoren’ status van deze vluch-telingen. Ze hebben dezelfde plichten als elke andere nieuwkomer, en beginnen nu met hun inburgering.

NieuwigheidDe vreemdelingenwetten van Europese lan-den worden steeds strenger. Toch heeft de ‘echte’ vluchteling nog altijd recht op verblijf in Europa en worden er zelfs vluchtelingen uitgenodigd. Nederland speelt daarin een voortrekkersrol en doet sinds 1984 mee aan het hervestigingbeleid van VN-vluchtelin-genorganisatie UNHCR. Die draagt zaken voor van vluchtelingen die gestrand zijn in het land waar zij naartoe vluchtten, maar daar geen toekomst hebben. Nederland beslist wie toegelaten wordt: per jaar zo’n vijfhonderd personen. Ongeveer vier keer per jaar organiseert de Immigratie- en Natu-ralisatiedienst (IND) een selectiemissie naar plaatsen waar vluchtelingen worden opge-vangen.

Hoe een nieuw leven in een onbekend land vorm krijgt, heeft net zoveel te maken met de inzet en weerbaarheid van de vluchtelingen

zelf als met kansen en geluk. Nederland is een land met talloze voorzieningen, maar ook een land van regels en procedures. Huis-vesting, taalcursussen, opleidingen; het wordt allemaal geregeld, maar het kost tijd. Aan de inzet van de betrokken organisaties en vrijwilligers ligt het niet, toch komen sommige vluchtelingen in de knel. Hun ken-nismaking met de Nederlandse bureaucratie is lastig en frustrerend. Ze popelen om na al die jaren van wachten te beginnen met hun nieuwe leven, maar dat gaat niet op stel en sprong.

Foto rechts boven xxx

Foto rechts onder xxx

Eefje Blankevoort en Karijn Kakebeeke volgden anderhalf jaar lang twee groepen vluchtelingen, vanaf het moment van selec-tie in het buitenland totdat ze enkele maanden in hun nieuwe thuisgemeente wonen en de eerste nieuwigheid eraf is. Eén groep komt uit Kenia, de andere groep bestaat uit Irakezen die naar Syrië gevlucht zijn. Die zijn vaak hoger opgeleid, kennen ze dezelfde voorzieningen als in het Westen en hebben ze al fami-lie in Nederland. Het boek ‘De Vluchtelingenjackpot’ verschijnt op 12 februari. Dan wordt ook de gelijknamige tentoonstelling geopend, die start in Het Gemak in Den Haag en daarna door het land reist. http://on.fb.me/vluchtelingenjackpot. ‘De Vluchtelingen-jackpot’ is mogelijk gemaakt door steun van VluchtelingenWerk Nederland, Stichting Sem Presser Archief, NCDO, Fonds Bijzon-dere Journalistieke Projecten en MAOC Gravin van Bylandt Stichting.

Meer zien?

* Als vluchteling ‘uitgenodigd worden’ om een nieuw leven op te bouwen in een ander land, is als het winnen van de lotto-jackpot.

* Maar je weg vinden in je nieuwe land is een moeizaam proces waarin inzet en weer-baarheid net zo belangrijk zijn als een dosis geluk.