is-si n( 1i1 tal-kitba amelitensiawth.com/incoming/index/il-malti/il-malti. 002(1926)4/01s.pdf ·...
TRANSCRIPT
I . M A I ; ( ^ | lo i lkOrJ / / . GhAQDA
" < K A ' i A ' K T I E B
IS-SI N( 1I1A T A L - K I T B A
I I K - R I l - T . E S S J O N I
; l r ri/lossjont\ j c w l r mġ'gℏa fuq dak li nkunu osser-
WHt), l«¦.iwwi, L w c t t u q i i s s a f t i I (a^tn - i l l i w^lu'd jiobor
wmni'iiwoi/otii: l l t i q q a ℏaġa m a ' n l i r a , ċ r . i j j . i m a ' o ℏ r a
1 1 1 >
l l l f t l e ℏ o r i ' f t i l F t i t t a s a l b i c x t a ^ t i r a l * i l - I i y i j i e t
• N M I , u j . i h l v i n u i l a w k i b ℏ w e j j o j v , d a w k i l - j f r a j j a ,
djtk i l j ' . h n i n i l , u h c k k w i r h n l i k u n j i s t a ' . b o s t a d r a b i ,
i t i s sor l i l u n n i l a u u l i l ℏ a d d ieℏor ftafna ġ r a j j a l i m a j k i i n N i l i i u | a ' i n a j j ' h h o i u h l i o f d i k id*darba b i s s .
Uimghu I p o < H a k i f i g h u n n i f u q i i - ż g ℏ u i i j a :
11 i s b n ℏ b i & S a t a ' h u j j i t u u ,
K i f i g h h l u . h i à-àgftuàha,
( I h n x s u h h i t n n , g f t f t x h i l i t n a
K i h n t i k h o r , t i o h u n i o s ;
làdn h o n u , U d a s h u ℏ i i u
Mn Rhie« k o n n n t g f t i a h M i i e t
H o k k k i f fwhVnn t h l h o r t i t n t a
X i t u r i j n l a h n n k h i n u k
t h q a l h t n g ℏ n u t f t i w a x i a t h d a ,
r t k a r k a r n a fejn h i * r « ;
I V n i j i t b ' *hUrna l . i hla iihaqal naℏsbun ġui
i i4
X i t h u j s x e j n ta/ mhabba fina
Hawn titwieled h bil-ℏlewTva
X a r a w aℏna li thennina,
X ' j i ġ i niinnha nia naℏslntt*
Gℏumi! nieta tidℏol sewwn
Hlief taℏbil ma naqilgℏux
Bl-ebda gℏaqal moℏℏna mtajjar
Tgℏicl in-nies i l l i tarana;
Ah, kemm drabi ġewwa mgℏalji
Ikun fina u ma' nurux !
Li lna n-nies taℏseb ferℏana
D x'joqtolna ma jafux.
Kif kien jista' qatt il-poeta li kiteb dawn i l ^
iqegℏdilna quddiem g ℏ a j n e j n a b is - saℏℏa tas-sewwa j
intomrajtu, din ix-xbieha hekk minnha taż-żgtiuzihj kieku hu ma kienx osserva b ir -reqqa liż-żgℏażagti % snin ta' ℏajjithoni bejn 1 - e r b a l à x n t-tmintàx-il sena?
Kollox fela, il-poeta: l -ewwel erba ' żajbriet li jidl fuq il-wiċċ, t a r i j a illi t-tfulija gℏaddiet u Ixliei
riesqa 1-milja tal-ℏajja; is-saℏℏa u I ℏeġġa wYlà. qalbenija li kull j u m tikber, t i eℏu xejra u qies; il-
ġibdiet qawwija, u xi drabi kiefra , id l-imtuibk\\% nuqqas tal-gℏaqal, frott tan-nuqqas ta' tiġrib, li jaℏasra
jiġbed miegℏu taqriq, sogℏba , indiema u fuq kollox
taℏbit. Anqas taℏrablu r-rifiessjoni li, gℏalkeram*
żgℏużija gℏandha t-twegℏir i l - g ℏ a w ġ u 1-hemm tagℏha
bℏal ma gℏandha kull b i ċ ċ a o ℏ r a minn ℏajjitna, til-
tehma tan-nies hi m i ż n i u m a , min j a f hux bil-ℏaqq«
hs-sewwa, bℏala 1-isbaℏ u 1 -ahjar medda ta' snin » m
' * j a tahℏajja.
1LQAKI
qari 5 * ? \o s s e r v
^ j o m u x-riflessjonh & ( f f J j q a n t a
kotba tajbin ihejji 1-moℏℏ biex wieℏed f
i i k t e b tajjeb; gℏahex ,1-qar, j l a q q a ' L ℏ s e b i j i
i-ℏsebijiet ta hawtur, naraw kif ℏ a s e bJ ^ fg
U mdornjin naℏsbu aℏna, ktl fisser ruℏu * * S onna nfissni ruℏna aℏna. u hekk issir b ℏ a l ,
tahlita tabℏsebijiet ta 1-awtur u tahℏsebijiet taSna
; i n l i n n dik ,1-ġabra u taℏhta ssir ghażla ta' S l i jjdhrulna 1-aℏjar.
Bosta drabi, fil-waqt K qegℏdin naqraw, niltaqgℏu
m a xi gℏidud 1, jo lqotna, u meqfu biex n e r ġ g ℏ u naqrawh
u ntemuh, u nℏossu bℏal ferℏ, bℏal hena li jmur minn
moℏℏna gℏal qalbna u jisfa fi tbissima. X'inhu? Dak
ihℏsieb imfisserb'dak il-kliem ikun gℏadda bosta drabi
minn moℏℏna, u nkunu ℏassejnieh ġo qalbna, bla ma kellna qatt i l -ℏi la nrissruh sewwa. gℏaliex il-kelma t-
tajba naqsitna; u ġ ℏ a l h e k k dik it-tifsira tkun gℏalina
bℏala dehra t'a' dawl , bℏala dehra ta' ġmiel, bℏala
qtigℏ ta' xewqa li ma konniex nobsru. O h ! kemm
nitgℏallmu bil-qari infissru ℏwejjeġ li gℏandu mnejn
ma konna naslu qatt biex infissruhom b'ℏiittna !
Iżda j e k k il-qari hu tajjeb gℏal min irid jikteb
b'ilsna mqabbda, imwettqa u magℏrufa, hu bilbosta
aktar meℏtieġ gℏa l min irid jikteb bil-malti, ilsien li
gℏal mijiet ta' snin ma nkiteb qatt, u meta nkiteb,
ma nkitebx bir-reqqa u bl-imℏabba ℏlief minn ftit li
tgℏoddhom fuq subgℏajk, u li gℏaldaqstant gℏad ma
ℏax dik il-mixja meqjusa u sabiℏa H 1-ilsna jieℏdu biż-Imien.
Issa, x V ℏ a n d u wieℏed jaqra? Naℏscb illi 1-kotba
gℏollijin minn awturi qodma ℏuma l aℏjar. gℏaliex h l l h
eqreb lejn in-nixxiegℏa li minoℏa ġej . s.enna h l l l » a aktar safjin, aktar tas-saℏℏa, aktar bn.en, fkebna
p W a , aktar malt in. H-qwiel maltin.
*l e h
e d m i n n Mikielanton Vassalli jiswew rn.tq.lhom
*
i i6
d e h e b O - " . h e k k ' ' ġ ' V ^ ' j ' ' . >"Atii la' , , | storja ta' Ciru maqlubin m.nn.i ,', I s . ^ j N j Udawn ta' l aℏℏar huma m.xℏui .n l e j n i ¦ . p , , .
i n n i j i e t tal-Knisja u ℏafna k.tb.i o ℏ r ; i , .
uZd Tommasi; il kotba t a ' A n n i b a l e V ^ S
hi Irlstorja tal Kmsja, m .ġbura hl inalti ,„:' ' % S L i w n . /V/fr - V ^ / jew i l , M ; i l [iri„ . <H|.,
i • "iet tal-Knisja u ℏafna kit
V M M I < « * ' A n n i b a k «
hi / - A W ' * / R T / migbura f.l-mal-- • r , ;
Dun Bosco, Xorli! j c w il .Ma. t i r j u „ • s
stakju, f t ^ / y^
r t /; 1 1
"ℏrajn ¦ U l l l l ; i .
tal-lsien malti. U bos ta j . s ta wieℏed jitghal ¦ fm
' iid-Dài'omno ta r a l z o n u m i i l - D ^ a ^ J qari
LingM Maltest ta A . L . C a r u a n a .
Dan ma jfisserx illi I-qari ta' awturi cirib 1
ma ln.x ta' fejda. Mhux ftit hem.n x'wieℏed j ?
u jaℏżen mill-kotba ta' S i s n e r , ta' D m i Xajid C i ta'Ġanni Vassallo u 1-aktar t a ' Ġ u ż e Muscat A u o m l
( 1 ) Bℏala mera, irrid inġ ib xi ftit miiin dawn ikwiel ineℏiidin wiehed niinn hawn u wielied niinn hinn li deherli
fihoni nihux hiss lisebijiet sbieℏ, i żda klieni u tifsirlijrà
t-qawwa, li-ℏeffn, u n-nisġa Ii lii tal-lsien malti:
I 1. Il-ghada li titrabba fiha Jl-kefen biss ineℏtuha.
l'. Ibglio.vf f'rahlu niluix miamugℏ;
¦ Jitkellmu warajh u jmaqdruh.
3. Bufula, meta kiel nemusa u xaba', farfar ġwieulm u , kollu ferℏan, telaq igℏanni.
4. Dak li laglmhliieluk darba, jilghal.hielek nii
* dar il-gliażżien kollox j ibki . I T 1 ^ . h , m a t i x r u<ix hi taghmilhiex, '' i-kelma tad-dar la ttennihiex.
'• Hidma fuq il-qalb, qajla fejda tiha. wies bla feluna, ℏajrhom aaℏta u relnm
. ' £WM mh.ix g ¦ l a l x e j n . ¦ H , j 1 ( , k gℏajnek
li ' ;' «W«n Hli, glm.la iista' jiftel
•l.
k h ?
0 l ) h .ii^'"'- l - i lnm.'« , . . ie^Ide.x lil'
k' '
" m > n ,)l!
> ftiem, t iġġarraf jew tikser
" 7
ta
|i wie
r fir-rutnanzi tiegℏu. ma baqa' xein 1
f i j a taż / ;mien m a ℏ u ġ a gℏa ℏafna snin „
bfisbaℏ fehma u b dehen kb.r mis-Snr Aifons 5 2
Galea . -gabra ta kotha 1. jixirqdha wisq tajjeb l 2
• b a r r i e r a tad-deheb. JJ l 3 c m
Naℏseb illi j istgℏu wkoll ikimu ta' fejda Wℏanjiet
¦ ( j e ℏ e d j irnexxilu j iġbor, friski friski, miibfomm ta' xbejbict tar-raba' U tar rℏula, 11 gℏandhom ℏabta kbira
biex ifissru bil-gℏana, bosta drabi minn żniedhom, dawk il ℏsebijiet u tqanqiliet, issa ta' mℏabba, issa ta'
ahira jew ta' xi passjoni oℏra, li ma' tul il-ℏidma tal-
¦urnata j o ℏ a d d u j j n i n n rashom u minn qalbhom.
Ara kemm j inbxu ℏelu dawn li ġejjin :
1 . Dawk gℏajnejk iℏarsu lejja, l)ak fommok nia jkellimnix, Donnok trid xi ℏaġa minni W-għal mistħija ma tgħidlix.
2. Taħseb xejn li jiena nħobbok Għaliex rajtni nħares lejk : Ħarist lejk, għax vizzju tiegħi, Mhux għax sraqtni b'dawl għajnejk.
Ara x ' saħħa f d i n li ġejja.:
3. Ħn sikkina xoqqli dsidri, Tara '1 qalbi, medd ulejk U staqsiha, w-ara x'tgħidlek, Jekk hux lilek biss ħabbejt.
fjfhsaJMa} Dun kirin
*