isbn - happy8workplace.comhappy8workplace.com/project/attach/book/123...

1

ISBN 978-616-7790-01-5

ผเขยน ผศ.ดร.จฑามาศแกวพจตรและคณะ ดร.วศนมหตนรนดรกลและคณะ ผศ.ดร.อทยทพยเจยววรรธนกลและคณะ รศ.ดร.ศรนนทกตตสขสถตและคณะ ดร.ขวญเมองแกวดำาเกงและคณะ ดร.จราพรระโหฐานและคณะ บรรณาธการ นพ.ชาญวทยวสนตธนารตน นพพรทแกวศร

ออกแบบปกและรปเลม เพมศกดฟองสายชลและกรพนธคชรตน

ครงทพมพ ครงท1วนท16มนาคม2556จำานวน2,000เลม

จดพมพโดย ศนยองคกรสขภาวะ(HappyWorkplaceCenter) สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.) อาคารศนยเรยนรสขภาวะเลขท99/8ซอยงามดพล แขวงทงมหาเมฆเขตสาทรกรงเทพฯ10120 โรงพมพ บรษทสองขาครเอชนจำากด 59/33หม3ม.เปยมสขรตนาธเบศรถ.รตนาธเบศร ต.บางกระสออ.เมองจ.นนทบร11110 โทรศพท:029256699โทรสาร:029256706

123สการเปนองคกร

แหงความสข

123 ��.indd 1 20/3/2013 20:47

2

คำานำา

หนงสอ“123สการเปนองคกรแหงความสข”เลมนนำาเสนอแนวทางการพฒนาใหเปนองคกรแหงความสขโดยเนอหาประกอบดวย2สวนคอ สวนนำาซงนำาเสนอภาพรวมขององคกรแหงความสขและแนะนำา5+1เครองมอเพอพฒนาองคกรใหเปนองคกรแหงความสข สวนท2นำาเสนอเครองมอสรางความสข5+1เครองมอหรอ6เครองมอซงแบงยอยเปน3ประเภทคอ 1. เครองมอทนำาเสนอกรอบความคดองคกรแหงความสขจำานวน1เครองมอคอHOMEModel 2.เครองมอทนำาเสนอกระบวนการสรางความสขม2เครองมอไดแกHeHaและHappy8Menu 3.เครองมอทนำาเสนอแนวทางการวเคราะหองคกรจำานวน3องคกรไดแกHAPPINOMETER,HappyWorkplaceIndexและROI ผจดทำาขอขอขอบคณองคกรตางๆทใหความสนใจองคกรแหงความสขและขอขอบคณทมนกวชาการ5+1เครองมอทรวมกนพฒนาแนวทางการสรางความสขใหแกประเทศไทย

ศนยองคกรสขภาวะ:สำานกสนบสนนสขภาวะองคกร สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาวะ 16มนาคม2556

123 ��.indd 2 20/3/2013 20:47

3

สารบญ

คำานำา 2

สารบญ 3

บทนำา 4

HOME Model 10

HeHa 21

Happy8Menu 32

HAPPINOMETER 40

Happy Workplace Index 52

ROI 61

บรรณานกรม 73

123 ��.indd 3 20/3/2013 20:47

4

บทนำา ทำาไมองคกรแหงความสขจงมความสำาคญและองคกรแหงความสขมลกษณะอยางไร? บทนำานจะตอบคำาถามขางตนถงความสำาคญขององคกรแหงความสขรวมถงความหมายและลกษณะขององคกรแหงความสขตามกรอบแนวคดความสข8ประการหรอHappy8ของสำานกสนบสนนสขภาวะองคกรสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาวะ

ความสำาคญขององคกรแหงความสข

องคการอนามยโลก(Burton,J.,2010)ใหเหตผลทองคกรควรพฒนาองคกรใหเปนองคกรแหงความสขดงน

1.เพอสรางจรยธรรมในการบรหารงานและสงเสรมสทธของพนกงานเนองจากหลกการบรหารทมงเนนผลงานเพยงอยางเดยว จะทำาใหพนกงานเครยดองคกรควรสรางบรรยากาศการทำางานทดใหแกพนกงานนอกจากนแนวโนมของการบรหารงานยงพยายามลดความเลอมลำาตางๆเชนการสงเสรมความเทาเทยมกนของผชายและผหญง ปจจบนกฎหมายไดปกปองสทธและเสรและสงเสรมสวสดการของพนกงานมากขนประกอบกบการสงเสรมความเปนอยทดของพนกงานไดกลายเปนเงอนไขทางการคาดงนนองคกรตองสงเสรมสทธของพนกงานมาตรฐานการทำางานสงแวดลอมและบรหารองคกรดวยความโปรงใส ในมมมองของพนกงาน พนกงานเรยนรสทธทตนเองควรไดรบ ซงควรไดรบตามทกฎหมายกำาหนดนอกจากนพบวาพนกงานไมเพยงตองการความปลอดภยและสงแวดลอมในการทำางานทดเทานนแตยงตองการความเปนอย(ทงของตนเองชมชนและสงคม)ทยงยน

2.เพอสงเสรมความสำาเรจขององคกรเนองจากในระยะยาวความสำาเรจและความสามารถในการแขงขนขององคกรขนอยกบปจจยดานสขภาพ(ทงดานรางกาย

123 สการเปนองคกรแหงความสข

123 ��.indd 4 20/3/2013 20:47

5

จตใจและความพงพอใจในการทำางาน)และความปลอดภยของพนกงาน นอกจากนNational Heart Foundation of Australia (2011)นำาเสนอเพมเตมวาองคกรแหงความสขชวยลดการลาออกการขาดงานการปวยของพนกงานชวยสรางความสมพนธทดในองคกรรวมถงชวยใหพนกงานมคณธรรมมแรงจงใจในการทำางาน ความพงพอใจ ความรก ความผกพนตอองคกร ชวยเพมผลตผลขององคกรและทำาใหองคกรมภาพลกษณทดขน

3. กฎหมายกำาหนดใหตองดำาเนนการ โดยประเทศสวนใหญมกฎหมายเพอปกปองสทธเสรภาพของพนกงานอยางนอยทสดคอปองกนพนกงานจากอนตรายจากการทำางาน เพอหลกเลยงคาปรบและการเรยกรองของพนกงาน องคกรควรดำาเนนการเชงรกดวยการใหความสำาคญตอสขภาพความปลอดภยและความเปนอยทดแกพนกงานซงเปนกรอบของกฎหมายแรงงานทไดรบความนยมในประเทศตางๆ

4. องคกรแหงความสขเปนกรอบการบรหารทรพยากรบคคลระดบโลกเนองจากทงองคการอนามยโลก(WHO)และองคกรแรงงานระหวางประเทศ(ILO)ตางเหนวา แรงงานทวโลกยงมปญหาเรองสขภาพความปลอดภยและความเปนอยทดดงนนจงพยายามสงเสรมเงอนไขในการทำางานทดใหแกแรงงานทงในกลมผหญงเดกและผชาย การประชมอนามยโลกพ.ศ.2538(ค.ศ.1995)ใหการรบรองกลยทธดานชวอนามยของประชาชนทกกลมเปาหมาย(theGlobalStrategyonOccupationalHealthforall) ซงเปนกลยทธเบองตนทประเทศตางๆ จะนำาไปใชเพอสรางองคกรแหงความสข และ พ.ศ.2550(ค.ศ.2007) การประชมอนามยโลกไดรบรองแผนปฏบตการเพอสรางองคกรแหงความสขระหวางพ.ศ.2551-2650(PlanofActiononWorkplaceHealth(GPA)fortheperiod2008-2017)โดยแผนดงกลาวม5วตถประสงคหลกคอ

- เพอใหมการกำาหนดและนำาเครองมอทางนโยบายดานสขภาพของพนกงาน ไปปฏบต - เพอปกปองและสนบสนนสขภาวะในททำางาน - เพอสนบสนนใหเกดการเขาถงบรการทเกยวของกบสขภาพในการทำางาน - เพอจดหาและสอสารเพอใหเกดการสรางองคกรแหงความสข - เพอผลกดนวาระเรองสขภาวะของแรงงานไปสนโยบายเรองอนๆทเกยวของ


123 ��.indd 5 20/3/2013 20:47

6

ประโยชนตอพนกงาน1.พนกงานไดรบการดแลอยางนอยตามมาตรฐานทกฎหมายกำาหนด2.พนกงานมความเครยดนอยลง3.ลดการลาออกของพนกงาน4.ลดการขาดงานของพนกงาน5.ลดการปวยของพนกงาน6.ลดอตราการเกดอบตเหต7. พนกงานตระหนกและมความรดานสขภาพ8. พนกงานมสขภาพทงทางรางกายและจตใจดขน9.พนกงานมรปแบบการใชชวตทสงเสรมใหมสขภาพด10.พนกงานมคณธรรม11.พนกงานมแรงจงใจในการทำางาน12. พนกงานมความพงพอใจตองานและองคการ13.พนกงานมความผกพนตอองคกร

ประโยชนตอองคกร1.ลดตนทนทงดานคารกษาพยาบาลและดานประกนสขภาพและการลดอตราการเรยกรองสทธจากการทำาประกน2.ลดความเลอมลำาในองคกร3.พนกงานมสวนรวมกบองคการ4.มบรรยากาศการทำางานทด5.สามารถบรหารอตรากำาลงและบรหารทรพยากรมนษยไดงายขน6. สามารถสรรหาและคดเลอกพนกงานไดงายขน7.ลดอตราการขาดงาน8.ลดอตราลาออกของพนกงาน9.พนกงานมความผกพนตอองคกร10. พนกงานมขวญและกำาลงใจในการทำางานเพมมากขน11.องคการมผลการดำาเนนงานทด12.สรางภาพลกษณทดตอองคการ

แผนปฏบตการเพอสรางองคกรแหงความสขน เปนกรอบการดำาเนนการของประเทศตางๆในการพฒนานโยบายโครงสรางพนฐานเทคโนโลยสารสนเทศและพนธมตรในการดำาเนนการเพอสรางองคกรแหงความสข ทงนการสงเสรมใหพนกงานมความสขในการทำางานขององคการอนามยโลกและองคกรแรงงานระหวางประเทศ ในอดตเปนลกษณะแบบแยกสวนคอ มการสงเสรมกจกรรมเพอสงเสรมสขภาพของพนกงาน(Healthpromotionactivity) และกจกรรมทเกยวของกบสขภาพในการทำางาน(Occupationhealthactivity)แตเมอไมนานมานมความพยายามเพอรวมกจกรรมทง2ไวดวยกนโดยแผนปฏบตการเพอสรางองคกรแหงความสขระหวางพ.ศ.2551-2650เปนแนวทางปฏบตทชดเจนทสด นอกจากน การทบทวนวรรณกรรมเรองความสำาคญขององคกรแหงความสขสรปไดวาองคกรแหงความสขมประโยชนทงตอพนกงานและองคกร

สรปประโยชนขององคกรแหงความสข


123 ��.indd 6 20/3/2013 20:47

7

ความหมายขององคกรแหงความสข

องคกรแหงความสข คอ กระบวนการพฒนาคนในองคกรอยางมเปาหมายและยทธศาสตรใหสอดคลองกบวสยทศนขององคกร เพอใหคนมความพรอมตอการเปลยนแปลง นำาพาองคกรไปสการเตบโตอยางยงยน(แผนงานสขภาวะองคกรเอกชนสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ,2552,น.17)

ลกษณะขององคกรแหงความสข

องคกรแหงความสขมลกษณะทสำาคญคอคนทำางานมความสขททำางานนาอยและชมชนสมานฉนทดงน(เพงอาง,น.27-28)

1.คนทำางานมความสข(HappyPeople)คอองคกรตองตระหนกวาพนกงานเปนบคลากรทสำาคญขององคกร ดงนนตองสงเสรมใหพนกงานมความเปนมออาชพมความเปนอยมครอบครวทอบอนมศลธรรมอนดงามและเอออาทรตอตนเองและสงคมคนทำางานมความสขเพราะมสขภาพและจตใจทดมความมนคงในชวตดานการงานเศรษฐกจและสงคม

2.ททำางานนาอย(HappyHome)องคกรตองทำาใหททำางานเปนเหมอนบานหลงท2ของพนกงานแกปญหาความขดแยงเรองงานสรางความรกและความสามคคในองคกร 5.3ชมชนสมานฉนท(HappyTeamWork)องคกรตองมความสามคคทำางานเปนทมชวยเหลอซงกนและกนและเอออาทรตอสงคมรอบขาง

เครองมอเพอสรางองคกรแหงความสข

สำานกสนบสนนสขภาวะองคกรสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาวะรวมกบนกวชาการ5+1เครองมอเพอพฒนาแนวทางการสรางองคกรแหงความสขอยางไรกตามดวยบรบทขององคกรแตกตางกนเชนความแตกตางดานการบรหาร


123 ��.indd 7 20/3/2013 20:47

องค�กรแห�ง

ความสข

องค�กรแห�ง

ความสข

กรอบความคด

องค�กรแห�งความสข

กระบวนการ

สร�างความสข

แนวทาง

การวเคราะห�องค�กร

8

เครองมอสรางสข

เครองมอสรางองคกรแหงความสข5+1เครองมอแบงออกเปน3กลมหรออาจเรยกวา“123สการเปนองคกรแหงความสข”

3แนวทางการ

วเคราะห�องค�กร

2กระบวนการสร�างความสข

1กรอบความคด

องค�กรแห�งความสข

จดการวฒนธรรมองคกรงบประมาณความพรอมดานบคลากรฯลฯทำาใหการเสนอแนวทางการพฒนาองคกรแหงความสขดวย5+1 เครองมอ เปนการแนะนำาเพอใหองคกรไปปรบใชใหเหมาะกบบรบทของแตละองคกร(พ.ศ.2554มการเปดตวเครองมอสรางสข5เครองมอแตพ.ศ.2555เพมเครองมอHeHaเขามาดงนนจงเรยกวา5+1เครองมอสรางสข)


123 ��.indd 8 20/3/2013 20:47

9

1.เครองมอทนำาเสนอกรอบความคดองคกรแหงความสขจำานวน1เครองมอคอHOMEModel 2.เครองมอทนำาเสนอกระบวนการสรางความสขม2เครองมอไดแกHeHa(เครองมอเสรมสรางสขภาวะแบบมากมศรสข:สบม.)และHappy8Menu(กลองแหงความสข8ประการ) 3. เครองมอทนำาเสนอแนวทางการวเคราะหองคกร จำานวน3 เครองมอไดแกHappinometer(การวดความสขดวยตนเอง)HappyWorkplaceIndex(ดชนสขภาวะองคกร)และROI(การประเมนความคมคาในโครงการองคกรแหงความสข)

สรป

องคกรแหงความสข หมายถง กระบวนการพฒนาคนในองคกรอยางมเปาหมาย และยทธศาสตรใหสอดคลองกบวสยทศนขององคกร เพอใหคนมความพรอมตอการเปลยนแปลงนำาพาองคกรไปสการเตบโตอยางยงยนโดยองคกรแหงความสขมลกษณะทสำาคญคอคนทำางานมความสขททำางานนาอยและชมชนสมานฉนท ผลของการพฒนาองคกรแหงความสขจะเกดประโยชนทงตอ พนกงานองคกร และสงคม โดยเหตผลทองคกรควรพฒนาองคกรใหเปนองคกรแหงความสขคอ เพอสรางจรยธรรมในการบรหารงานและสงเสรมสทธของพนกงาน เพอสงเสรมความสำาเรจขององคกร กฎหมายกำาหนดใหตองดำาเนนการ และองคกรแหงความสขเปนกรอบการบรหารทรพยากรบคคลระดบโลก


123 ��.indd 9 20/3/2013 20:47

10

HOME Model

องคกรเปรยบเสมอน “บาน”

ทสรางสขใหทกคนในครอบครว

HOME Modelสะทอนความสขแบบบานๆโดยเปนโมเดลอธบายลกษณะขององคกรแหงความสขผานมมมองของบคคล3สถานะหรอ3มมมองไดแกมมมองระดบองคกรระดบผปฏบตงานททำาหนาทบรหารความสขในองคกรและระดบพนกงาน HOMEประกอบดวย3โมเดลยอยคอองคกรแหงความสข(HappyOrga-nization)การจดการความสข(HappyManagement)และพนกงานทมความสข(HappyEmployee)

ภาพโมเดล HOME

ปจจยสำาคญของการทำาความเขาใจโมเดลนคอ “อตลกษณ”(Identity) ขององคกร หรอรปแบบองคกร ซงโมเดลองคกรแหงความสข(HappyOrganization)จำาแนกและอธบายอตลกษณขององคกรวาโดยทวไปองคกรแบงเปน3ลกษณะ

HOME Model

123 ��.indd 10 20/3/2013 20:47

11HOME Model

องคกรแหงความสข (Happy Organization)

องคกรโดยทวไปมรปแบบการสรางความสขทเปน “อตลกษณ” หรอมเอกลกษณของการสรางความสขทเปนแบบเฉพาะขององคกรซงบคคลทวไปสามารถสมผสและรบรไดโมเดลองคกรแหงความสขนจำาแนกองคกรเปน3ประเภท

ภาพคณลกษณะทแตกตางขององคกรหลากสข

1.องคกรทเนนความเรยบงายไดดลยภาพ(Simplifiedorganization) เปนองคกรทมสไตลการบรหารจดการทเนนความเรยบงาย ประหยด สมถะ ระมดระวงและมสไตลการจดการแบบอนรกษนยม(Conservative) องคกรประเภทนจะไมประกอบกจการแบบหวอหวาไมบรหารงานตามกระแสแตเนนจงหวะการกาวเดนทางธรกจแบบคอยเปนคอยไปมกลยทธทางธรกจทเหมาะสมตามอตภาพของตนเอง องคกรประเภทนเนนสรางความมนคงและความตอเนองภายในองคกร โดยเฉพาะการสงเสรมความสามคค การทำางานเปนกลม เปนทม การสรางวฒนธรรมองคกรแบบ“ครอบครวเดยวกน”และคานยมการทำางานแบบ“ทกขสขรวมกน”โดยมแนวคดการบรหารจดการใหบคลากรมความสขทงทางกายจตใจและทางจตวญญาณ องคกรประเภทนเชอวา ถาพนกงานมความสขอยางเรยบงายและไดสมดลทงทางกายภาพและทางจตใจแลว จะทำาใหศกยภาพ และผลผลตของพนกงานดขน ซงจะสงผลใหผลการประกอบการดขนดวย

123 ��.indd 11 20/3/2013 20:47

12

2. องคกรทเนนความสรางสรรค (CreativeOrganization) เปนองคกรทมความยดหยนสง กระจายและมอบหมายอำานาจในการทำางาน เนนผลลพธของงานมากกวาการควบคมกระบวนการ ใหความสำาคญตอการจดสภาพแวดลอมและบรรยากาศในการทำางานเพอกระตนบคลากรใหเกดความสรางสรรคสงเสรมการแลกเปลยนขอมลขาวสารความรทงทเปนความรแบบชดแจง(Explicitknowledge)และความรแบบแนบนย(Tacitknowledge) เปนองคกรทไมพยายามควบคมบคลากรดวยกฎระเบยบหรอขอบงคบแตจะสรางคานยมและวฒนธรรมการใหเกยรตใหความเคารพและความเชอมนในตวพนกงานวาเปนผมความสามารถมศกยภาพสงและมวนยแหงตนสามารถใชความสรางสรรคในการทำางานจนสำาเรจลลวงไดอยางงดงามเปรยบประดจดงศลปนททำางานศลปะ องคกรทใชความคดสรางสรรคทงในระดบเลกระดบกลางและระดบใหญเปนองคกรในภาคธรกจทมการแขงขนทเขมขนในระดบสงเชนธรกจดานเทคโนโลยธรกจแฟชนหรออาจเปนหนวยงานพเศษทตองใชความสามารถพเศษเฉพาะดานและความคดสรางสรรคของพนกงานในระดบสงเชนงานวจยคนควางานทดลองทางวทยาศาสตรฯลฯ

3.องคกรทเนนความยงยน(SustainableOrganization)เปนองคกรทเจาของและผบรหาร โดยเฉพาะอยางยงผกอตงองคกรมปณธานความมงมนทมใชเพยงแคประกอบกจการการคา การผลตสนคาอตสาหกรรม หรอการบรการเพอใหไดกำาไรหลอเลยงความอยรอดขององคกรเทานน แตยงมชวทศนหรอปรชญาการดำาเนนชวตททรงคณคา รวมทงมโลกทศนหรออดมการณ คานยมในการดำาเนนธรกจทด เนนความสมดลระหวางองคกรกบสงคมและผมสวนไดสวนเสยทกกลมใหความสำาคญตอการสรางความเตบโตขององคกรอยางมนคงยงยนบนพนฐานของการบรหารจดการอยางมธรรมาภบาล(Goodcorporategovernance) ยดมนการพฒนาและรกษาคณภาพของสนคาและบรการรวมถงถอมนตอความรบผดชอบของธรกจทมตอสงคมอกทงสรางสรรควฒนธรรมองคกรในการหลอหลอมใหพนกงานเชอมนและปฏบตตามอดมการณขององคกร

การจดการความสข (Happy Management)

บทบาทหนาททสำาคญของนกพฒนาทรพยากรมนษยคอ การดแลความเปน

HOME Model

123 ��.indd 12 20/3/2013 20:47

13

อยของพนกงานภายในองคกรใหอยด มสขกนอยางทวถง แนวคดการจดการความสขนำาเสนอโมเดล“เปนอยคอ”ซงเปนการมองความสขผานมมมองของนกพฒนาทรพยากรมนษยทคำานงถงความสขของพนกงานในองคกรเปนหลกซงองคประกอบทสำาคญ3สวนของโมเดลนคอลกษณะของบคคลทมความสขวธการสรางความสขในททำางานและผลลพธของการทำางานอยางมความสขดงน

1.บคคลทมความสขในการทำางานตองมความเปนอยคอทเหมาะสมดงน 1.1“เปน”ประกอบดวยเปนตวตนทแทจรงเปนสขทางใจเปนคนไดเตมศกยภาพและเปนคนทครอบครวสงคมชมชนพอใจ 1.2“อย”ประกอบดวยอยดกนดอยอยางมPassionอยในองคกรทดมผนำาและเพอนรวมงานดอยในตำาแหนงและอาชพทเหมาะสมและเปนทยอมรบ 1.3 “คอ” ประกอบดวย คอผลงานขององคกร คอความหวงขององคกรและคอภาพลกษณขององคกร

2.การสราง“อย”ซงสามารถสรางไดหลากหลายวธแตวธการทเปนหวใจหลกคอ1)การใหเกยรตและใหโอกาส2)การสอสารอยางจรงใจและ3)การพฒนาและเรยนรอยางตอเนอง

3. ผลของการทำางานอยางมความสข นอกจากจะทำาใหบคคลคนนน “คอ”(บคคลนนตระหนกวาตนเองมคณคา โดยมผลงาน และเปนทตองการขององคกร)แลว ยงสงผลใหผนำาเปนทรกและศรทธา องคกรมผลงาน และครอบครวไดรบการดแลเอาใจใส

ภาพโมเดลการจดการความสข “เปน อย คอ”

บคคลทมความสขในการทำางานจะมองคประกอบของความสขแบบเปนอยคอครบทง3 องคประกอบ จะขาดองคประกอบใดองคประกอบหนงไมได แตองคประกอบของเปนอยคอของพนกงานแตละคนจะไมเทากน เงอนไขทสงผลตอ ความตองการเปน อย คอ ไดแก1) ความตองการของ

HOME Model

123 ��.indd 13 20/3/2013 20:47

14

แตละบคคล2)สถานการณทเผชญและ3)เวลานอกจากนยงพบวาในชวงแรกเรมของการทำางานหรอการสมครงานพนกงานมความตองการ“เปน”มากแตเมอเขามาทำางานหรอมอายมากขนความตองการ“อย”จะเพมมากขน

พนกงานทมความสข(HappyEmployee)

พนกงานทมความสข (HappyEmployee) นำาเสนอโมเดลความสขเชงพฤตกรรมศาสตร“กญแจความสข-หมนรหสขจดทกขบำารงสข” “สขอยทใด”เปนคำาถามทคนหคนไทยโดยสวนใหญเพราะโฆษณารานอาหารชอดงทางทวนำามาใชตงเปนประเดนเรมตนในการชวนคนดไปใชบรการโมเดลความสขเชงพฤตกรรมศาสตรนสามารถตอบคำาถาม“สขของคนทำางานอยทใด”นไดเปนอยางดโดยนำาเสนอองคประกอบสำาคญ7ประการทคนทำางานจะรบรไดดงรปภาพกญแจความสข-หมนรหสขจดทกขบำารงสข

ปจจยท1พนฐานความคดความเชอทศนคตปญญาและการฝกฝน

การรบรความสขของคนทำางานมปจจยพนฐานมาจากวธคดหรอมมมองทมของแตละคน บางคนรบรความสขทเกดขนไดจากวธคดของตนเอง ไมวาจะอยในสถานการณใดกสามารถรบรความสขทเกดขนในจตใจของตนเองได ในทางตรงกนขามคนบางคนไมสามารถรบรความสขทเกดขนกบตนเองไดเลยไมวาตนจะตกอยในสถานการณทคนอนอาจมองไดวานาจะมความสขแตคนๆนนกลบไมสามารถสมผสไดถงความสขเหลานน ปญญาหรอความฉลาดทเกดจากการเรยนและคดรวมถงการฝกฝนตนเองใหเปนผทเขาใจ“ความสข”ของชวตกเปนปจจยสำาคญในตวคนแตละคนทจะกำาหนดความสามารถในการรบรเรองความสขไดหากคนๆนนเขาใจธรรมชาตของชวตทตองประสบกบเหตการณตางๆ หลากหลายและแตกตาง ทอาจนำามาซงสงทพงปรารถนาและไมพงปรารถนาสงผลตอการรบรความสขของเราเพราะฉะนนหากคนๆใดมความเขาใจในธรรมชาตขอนแลวกจะสามารถรบรความสขบนพนฐานของความเปนจรงไดไมวาจะตนเองจะตกอยในสถานการณใดกสามารถรบรและเขาใจไดถงธรรมชาตของชวต ดงนนสามารถกลาวไดวาพนฐานความคดความเชอทศนคตปญญาและการฝกฝนของคนทำางานแตละคนเปนปจจยพนฐานสำาคญในการรบรความสขและถา

HOME Model

123 ��.indd 14 20/3/2013 20:47

15

หากสงเกตในรปจะเหนไดวามรปหวใจสชมพดวงเลกๆกำากบอยซงหมายถงองคกรมบทบาทในการสรางวธคดในการรบรความสขใหเกดขนจากความเขาใจทถกตองเหมาะสมของคนทำางานในองคกรของตนไดแตอาจทำาไดไมงายนกเพราะการปรบเปลยนวธคดของคนแตละคนอาจตองใชความพยายามอยางตอเนองและเวลาทยาวนานแตกตางกนไป

ปจจยท2ลกษณะงาน

ปจจยทเกยวของกบลกษณะงานนสามารถแบงไดเปน2 สวนคอ สวนแรกเกยวของกบลกษณะของงานโดยตรงซงสามารถอธบายไดวา ลกษณะของงานททำาสามารถสรางแรงจงใจใหกบคนทำางานได โดยเฉพาะเมอคนทำางานมโอกาสไดเลอกงานทตนชอบและถนดเมองานนนเปนงานทตนและบคคลอนเหนวาเปนงานทมคณคาและความสำาคญและเปนงานททำาแลวมความกาวหนาและคนทำางานไดเหนพฒนาการดานความสามารถของตนนำามาซงความพงพอใจในการทำางานสงผลตอการรบรความสขของคนทำางานคนนน สวนท2เกยวของกบกระบวนการทำางานและปจจยสนบสนนตางๆโดยสามารถอธบายไดวากระบวนการทำางานสามารถสรางแรงจงใจใหกบคนทำางานไดถาหากเปนกระบวนการทมความนาสนใจ มความทาทาย มความยากงายในระดบทเหมาะสม มเปาหมายปลายทางหรอผลสมฤทธของกระบวนการทชดเจนคนทำางานมโอกาสไดรบทราบความคดเหนหรอขอเสนอแนะทเปนประโยชนและไดใชความคดสรางสรรคในการปรบปรงกระบวนการทำางานของตนและการไดรบผลตอบแทนทสอดคลองกบผลการทำางานและอยในระดบทพอเหมาะ ตลอดจนองคกรมปจจยสนบสนนการทำางานอยางเหมาะสมองคประกอบเหลานมความสำาคญตอการรบรความสขของคนทำางานทงสน ดงนนสามารถกลาวไดวาลกษณะงานททำาและกระบวนการทำางานและปจจยสนบสนนตางๆเปนปจจยทสงผลตอการรบรความสขและถาหากสงเกตในรปจะเหนไดวามรปหวใจสชมพดวงใหญกำากบอยซงหมายถงองคกรมบทบาทสำาคญในการกำาหนดหรอออกแบบลกษณะงานกระบวนการทำางานตลอดจนปจจยสนบสนนตางๆเพอสงเสรมใหพนกงานเกดความสขในการทำางาน

ปจจยท3หวหนาเพอนรวมงานลกคาและบคคลอนๆทเกยวของ

ปจจยทเกยวกบคนเปนตวแปรสำาคญอกตวแปรหนงทสงผลตอการรบรความสข

HOME Model

123 ��.indd 15 20/3/2013 20:47

16

ของคนทำางานและอาจกลาวไดวาเปนตวแปรทมความแปรปรวนไมอยนงอนเปนผลมาจากพฤตกรรมของคนแตละคนทแสดงออกมาตามความคดความเชออารมณและความรสกทมความไมแนนอนขนอยกบปจจยแวดลอมทมากระทบในแตละชวงเวลา หวหนาเปนปจจยทมอทธพลอยางยงตอการรบรความสขในการทำางานของคนในองคกรเพราะเปนบคคลทคนทำางานทกคนตองมปฏสมพนธดวยอยางสมำาเสมอและเปนผทมอำานาจในการใหคณใหโทษตามสายการบงคบบญชาเพอนรวมงานเปนบคคลทคนทำางานตดตอสอสารประสานงานดวยเพอใหงานเสรจสนบรรลเปาหมายตามกำาหนดเวลาลกคาเปนกลมคนทมความสำาคญตอความสำาเรจและความอยรอดขององคกรและบคคลอนๆ ทคนทำางานตองมสวนเกยวของดวยเพอใหงานทไดรบมอบหมายประสบความสำาเรจดงนนลกษณะพนฐานสวนบคคลรวมถงพฤตกรรมการทำางานของแตละคนลวนแลวแตเปนปจจยทสงผลกระทบตอการรบรความสขของคนทำางานดวยกนทงสน สรปไดวา ปจจยทเกยวของกบตวบคคลทคนทำางานตองมปฏสมพนธดวยนนเปนอกตวแปรหนงทองคกรตองใหความสำาคญซงถาหากสงเกตในรปจะเหนไดวามรปหวใจสชมพดวงใหญกำากบอยหมายถงองคกรมบทบาทสำาคญในการกำากบดแลปจจยเหลานใหสงผลในทางบวกตอการรบรเรองความสขของคนทำางานในองคกร

ปจจยท4วฒนธรรมองคการและบรรยากาศในการทำางาน วฒนธรรมองคการเปนกรอบในการแสดงออกของพฤตกรรมในการทำางานของคนในองคกรเปรยบเสมอนเปนมาตรฐานกลางทคนสวนใหญยดถอปฏบตทำาใหทกคนสามารถแสดงบทบาทของตนเองในการทำางานไดอยางสอดคลองกบความคาดหวงขององคกร เมอวฒนธรรมองคการเปนวฒนธรรมสรางสรรค สงเสรมใหเกดพฤตกรรมการทำางานทสรางความสำาเรจ พฒนาความรความสามารถและความคดสรางสรรคมบรรยากาศของการทำางานเปนทม ชวยเหลอเกอกลกน และสรางความรสกผกพนเหมอนเปนพเปนนองเปนครอบครวเดยวกนเมอนนคนในองคกรสวนใหญกจะสามารถรบรไดถงความสขทเกดขนจากการทำางานนอกจากนสภาพแวดลอมในการทำางานนบเปนปจจยทมสวนสำาคญยงในการสรางความสขใหกบคนทำางานโดยสภาพแวดลอมทดควรเออใหคนในองคกรสามารถทำางานไดอยางสะดวกสบายและปลอดภย ดงนนสามารถกลาวไดวาวฒนธรรมองคการบรรยากาศและสภาพแวดลอมในการทำางานเปนปจจยอกปจจยหนงทสงผลตอการรบรความสขของคนในองคกรและ

HOME Model

123 ��.indd 16 20/3/2013 20:47

17

ถาหากสงเกตในรปจะเหนไดวามรปหวใจสชมพดวงใหญกำากบอยซงหมายถงองคกรสามารถสรางและสงเสรมใหปจจยเหลานเอออำานวยตอการรบรความสขในการทำางานของคนในองคกรไดเปนอยางด

ปจจยท5รปแบบการใชชวต ปจจยนเปนปจจยทเกยวของกบลกษณะกจกรรมในการดำาเนนชวตของแตละคนตงแตพฤตกรรมการบรโภคและอปโภคจนถงการดแลสขภาพกายและใจเพราะชวตของคนทำางานไมไดมแตมตเรองงานเพยงอยางเดยวหากยงมเรองสวนบคคลทแตละคนตองเผชญในแตละวนรปแบบการใชชวตจงสงผลตอการรบรความสขของคนทำางานดวยเชนกน ถาคนทำางานมรปแบบการใชชวตทนำามาซงความเครยด เชน การใชจายในการบรโภคและอปโภคทเกนความจำาเปนและเกนกำาลงความสามารถในการจาย การเลนการพนนหรอการเลนหวยหรอการดมเครองดมแอลกอฮอลทสงผลเสยตอสภาพรางกายและจตใจ กจะทำาใหคนๆ นนเกดความทกข และสงผลกระทบตอพฤตกรรมการทำางานและการรบรความสขในการทำางานอยางหลกเลยงไมได แตในทางตรงขามหากคนทำางานมรปแบบการใชชวตทมคณภาพเชนการใชจายในการบรโภคและอปโภคตามความจำาเปนและประหยดมการวางแผนการเงนในการใชจายไมสรยสรายและดแลสขภาพทงรางกายและจตใจของตนเองอยางเหมาะสมกจะทำาใหคนๆนนรสกผอนคลายไมเกดความเครยดจากภาระหนสนหรอการพงพาคนอนสามารถดำาเนนชวตไดอยางมเสรภาพสงผลตอการรบรความสขไดในชวตสวนตวการมสมาธและการทมเทใหกบการทำางานอยางประสบความสำาเรจและนำามาซงความสขในการทำางานดวยในทายทสด ถงแมในปจจยนจะไมมรปหวใจกำากบอยตามภาพขางตน เพราะปจจยรปแบบการใชชวตนเปนปจจยทขนอยกบแตละปจเจกบคคลในการเลอกกำาหนดพฤตกรรมการดำาเนนชวตของตนเองแตองคกรกยงสามารถมสวนในการสงเสรมใหคนทำางานมความรความเขาใจทถกตองในการใชชวตอยางมคณภาพเพอใหคนๆนนมสขภาพกายและสขภาพใจทสมบรณพรอมปฏบตภารกจการงานใหสำาเรจลลวงตามเปาหมายนำามาซงการรบรความสขในการทำางานไดเปนอยางด

HOME Model

123 ��.indd 17 20/3/2013 20:47

18

ปจจยท6ครอบครว ครอบครวเปนปจจยพนฐานสำาคญทเกยวของกบการดำาเนนชวตของทกคนโดยตรง เมอเสรจสนภารกจการงานในแตละวน คนทำางานทกคนกลบบาน หากครอบครวของคนทำางานมความรกใครกลมเกลยวเตมไปดวยความอบอนหวงใยกนกจะสงผลใหเปนพลงและกำาลงใจทเขมแขงในการทำางานของคนๆนนและในทางตรงกนขามหากครอบครวของคนทำางานขาดความผกพนหางเหนหมางเมนไมมความใกลชดกนกนาเสยดายทคนๆนนอาจจะไมไดรบกำาลงใจและการสนบสนนทสำาคญในการปฏบตภารกจการงานใหประสบความสำาเรจ

ปจจยท7สงคมสถานการณ/ปจจยแวดลอม เราอาศยอยในสงคมจงเปนสงทหลกเลยงไมไดทวถและความเปลยนแปลงเปนไปในสงคมสงผลกระทบตอการดำาเนนชวตของคนทำางานทกคน รวมถงสถานการณและปจจยแวดลอมตางๆ ทางเศรษฐกจ การเมอง เทคโนโลย และธรรมชาต ดวยเพราะการรบรความสขในการทำางานนนไมอาจแยกออกจากอารมณความรสกในการดำาเนนชวตประจำาวนไดประสบการณหรอเหตการณตางๆทคนทำางานตองประสบพบเจอในการใชชวตในวนหนงๆจงมสวนสำาคญตอความสขทจะเกดขนกบคนๆนน ปจจยสดทายปจจยนสามารถกลาวไดวาเปนปจจยทตวบคคลมอำานาจในการควบคมและกำาหนดความเปนไปไดนอยทสด

โมเดลความสขในเชงพฤตกรรมศาสตร “หมนรหส ขจดทกข บำารงสข”ถกออกแบบมาใหมลกษณะเปนเหมอนแมกญแจทมแปนหมนรหสอยดานหนา โดยมศนยกลางเปนปจจยเกยวกบพนฐานความคดความเชอทศนคตปญญาและการฝกฝนของคนแตละคนเปนหวใจสำาคญและเปรยบเสมอนแกนกลางในการรบรความสขของคนทำางานปจจยพนฐานสำาคญนถกแวดลอมดวยปจจยสำาคญอนๆทเกยวของกบการรบรความสขอก6 ปจจย ซงการถอดรหสความสขของคนแตละคนนนขนอยกบการหมนรหสปจจยทเกยวของเหลานใหมสวนผสมอยางลงตวเหมาะสมในแตละชวงขณะเพอทำาใหมาตรวดความสขสามารถวดระดบความสขไดจากปจจยตางๆ ทเกยวของและประมวลผลออกมาเปนระดบความสขโดยรวมของคนๆนน ระดบความสขของคนทำางานเกดจากการประมวลการรบรในแตละปจจย ในบางชวงบางขณะปจจยบางตวอาจสงผลใหการรบรความสขอยในระดบสง ปจจยบาง

HOME Model

123 ��.indd 18 20/3/2013 20:47

19

ตวอาจสงผลใหการรบรความสขอยในระดบปานกลางและปจจยอกบางตวอาจสงผลใหการรบรความสขอยในระดบตำา คนเราสวนใหญรบรความสขในการทำางานของตนในลกษณะของการมองภาพรวม โดยนำาระดบการรบรความสขจากทกปจจยดงกลาวขางตนมาคำานวณความรสกเฉลยโดยรวมดงคำาพดทกลาววา“สขและทกขคลกเคลากนไป”เพราะหากมคนมาตงคำาถามวา“ตอนนชวตเรามความสขหรอไม”หลายคนกมกจะตอบไปในลกษณะทวา“สขบางทกขบางตามอตภาพ”เพราะการรบรความสขของเราเปนการประมวลผลในภาพรวมของปจจยทงหมดตามทไดกลาวไวขางตน คนทำางานทมปจจยพนฐานในดานความคดความเชอทศนคตทเหมาะสมไดรบการฝกฝนใหมสตมปญญามวธคดอยางมเหตมผลเปนระบบอยบนพนฐานของความเปนจรง เขาใจในธรรมชาตของสรรพสง กจะเปนคนทมตนทนเดมทดในการมองโลกและรบรความสขได โดยมความสามารถในการรบรความสขทเปนอสระจากปจจยอนๆรอบตวคอไมวาปจจยเหลานนจะมการเปลยนแปลงอยางไรจะไมเปนไปตามความตองการหรอความคาดหวงของเราอยางไรตวเรากยงมความสามารถในการมองเหนและสมผสความสขในการรบรของเราได แตอยางไรกตาม คนทำางานทกคนไดพบกบสถานการณในชวตทแตกตางกนออกไป ตองเผชญกบสภาพแวดลอมในการดำาเนนชวตทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา บางคนอาจตองพบกบปจจยทมความซบซอนมาก บางคนอาจไดพบกบปจจยทมความซบซอนนอย คนทมโจทยชวตงายกอาจแทบไมตองอาศยความสามารถในการคดทลกซงซบซอนมากนกกสามารถรบรถงความสขไดแตคนทมโจทยชวตยากกอาจจำาเปนตองใชความอดทน การเรยนรฝกฝนททำาใหสามารถคดและเขาใจ รบรไดถงความสขทเกดขนบนเงอนไขทแตกตางจากคนอนๆ “แลวโมเดลทนำาเสนอนบอกอะไรกบองคกรบาง”สงทองคกรสามารถทำาใหคนทำางานในองคกรนนรบรถงความสขในการทำางานไดกคอ การพยายามสรางเสรมใหปจจยทเกยวของทงหมดดงทกลาวแลวขางตน โดยเฉพาะปจจยในสวนทเกยวของกบองคกรโดยตรง(สญลกษณรปหวใจดวงใหญ) ใหเปนปจจยทสงผลกระทบในทางบวกตอการรบรความสข ไมวาจะเปนการออกแบบลกษณะงานใหมความเหมาะสม การใหปจจยสนบสนนในการทำางานใหประสบความสำาเรจการพฒนาภาวะผนำาใหคนทำางานทกระดบการมระบบการบรหารจดการทดทใหความสำาคญทงลกคาภายนอกและลกคาภายในองคกรการสรางบรรยากาศการทำางานทใกลชดเปนกนเองการสงเสรมวฒนธรรมการทำางานทเออตอการเกดผลสมฤทธตามเปาหมายขององคกรไปพรอมๆกบการเกดความพงพอใจของคนทำางาน นอกจากนองคกรยงตองใหความสำาคญกบการพฒนาบคลากรใหมความรความ

HOME Model

123 ��.indd 19 20/3/2013 20:47

20

สามารถมความคดความเชอทถกตองเหมาะสมสงเสรมใหคนทำางานทกคนไดเพมพนสตปญญาเพอใหรและเขาใจสจธรรมของชวตมวถดำารงชวตอยอยางมคณภาพสงผลใหคนทำางานสามารถรบรความสขในการทำางานและการดำาเนนชวตของตนไดอยางเหมาะสมภายใตความไมแนนอนของสงตางๆ ทเกดขนและดบไปตามธรรมชาตของสรรพสงบนโลกน

สอบถามขอมลเพมเตม

หวหนาโครงการ: ผศ.ดร.จฑามาศแกวพจตร

ทมงาน:รศ.ดร.วชยอตสาหจต ผศ.ดร.สมบตกสมาวล

Website:www.happyworkplace-thaihealthnida.com Facebook:HappyHomeModel

ผประสานโครงการ:คณปยรตนลรคมสน โทรศพท:0896705260 e-mail:[email protected]

ทอย: คณะพฒนาทรพยากรมนษย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร118หม3ถนนเสรไทยแขวงคลองจนเขตบางกะปกรงเทพฯ10240

HOME Model

123 ��.indd 20 20/3/2013 20:47

21HOME Model

HeHa

เครองมอเสรมสรางสขภาวะ

แบบมากมศรสข : สบม.

HeHaหรอHolesticEnterpriseHappinessApproachเปนเครองมอ หนงในการเสรมสรางสขภาวะองคกรอยาง

เปนระบบโดยอาศยแนวคดของการรกษาสมดลของความสขภายในองคกรดวยการเพมผลผลตควบคกบการเสรมสรางความสขของทงผประกอบการและพนกงาน บนพนฐานของการปรบปรงและพฒนาอยางตอเนอง HeHaประกอบดวย2แนวคดหลกทสำาคญคอ 1.การสรางแหลงกำาเนดความสขในองคกรผานHeHaGEN (GuidanceforEnergeticNavigation) 2.การประยกตใชHeHaเพอพฒนาองคกรแหงความสข

กรอบความคดหลก

HeHaGEN (Guidance for EnergeticNavigation) หรอแหลงกำาเนดความสขในองคกร ซงประกอบดวยสนามแมเหลกทเกดจาก 2 สวนคอ สวนของผบรหารและสวนของพนกงานถาทง2สวนไดรบการพฒนาทถกตองจะทำาใหมสนามแมเหลกทแรงและเขมแขงทจะผลกดนแทนเหลกทอยภายในใหเกดการหมนตาม HeHa Approach เปนขนตอนการปรบปรงและพฒนาความสขทประกอบดวย 5 ขนตอน จนสงผลใหเกดความสขทงในกจกรรมทเกยวของกบการทำางาน(WorkProcess)และกจกรรมในชวตประจำาวนอนๆ(LifeProcess)

123 ��.indd 21 20/3/2013 20:47

22

ขนตอน

ขนตอนท1:การเรมตน(GettingStarted)

การประยกต ใช HeHa

การพฒนาองคกรใหเปนองคกรแหงความสข ตามแนวคดของ HeHaประกอบดวย5ขนตอน17กจกรรมดงน

สรปการพฒนาองคกรแหงความสขตามแนวคดของHeHa

กจกรรม

กจกรรมท1:กำาหนดนโยบาย(Policy)กจกรรมท2:สรางทมHEHA(FormaHEHATeam)กจกรรมท3:สำารวจองคกร(AssessandUnderstandthePresentSituation)กจกรรมท4:วเคราะหปญหา(GapandProblemAnalysis)

HeHaGEN:HolisticEnterpriseHappinessApproachGuidanceforEnergeticNavigation

123 ��.indd 22 20/3/2013 20:47

23

กจกรรม

กจกรรมท5:ตงเปาหมาย(GoalSetting)กจกรรมท6:คนหาแนวทางแกไขปรบปรง(Genera-tionofImprovingApproaches)กจกรรมท7:ประเมนจดลำาดบความสำาคญและคดสรรแนวทางการแกไขปรบปรง(ScreeningEvaluationandPrioritizationofImprovingApproaches)กจกรรมท8:บรหารการตอตานการเปลยนแปลง(ManagingResistancetoChange)กจกรรมท9:กำาหนดแผนดำาเนนงาน(PreparationofImplementationPlan)กจกรรมท10:แนวทางการสรางการมสวนรวมของพนกงาน(EmployeeparticipationPlan)

กจกรรมท11:มอบหมายความรบผดชอบ(Responsi-bility)กจกรรมท12:เสรมสรางความรความเขาใจ(Aware-nessBuilding,TrainingandDevelopingCompe-tence)กจกรรมท13:ดำาเนนงานตามแผนทกำาหนดไว(Imple-mentationofSelectedOptions)

กจกรรมท14:ตดตามและประเมนผล(MonitoringandEvaluation)กจกรรมท15:ทบทวนเพอการแกไขปรบปรง(Review)

กจกรรมท16:ทำาใหเปนมาตรฐาน(Standardization)กจกรรมท17:พฒนาอยางตอเนอง(ContinuousImprovement)

ขนตอน

ขนตอนท2:การวางแผน(Planning)

ขนตอนท3:การดำาเนนการ(Implementation)

ขนตอนท4:การเฝาตรวจและทบทวน(MonitoringandReview)

ขนตอนท5:การรกษาระดบกจกรรม(Main-tainingandPerfection)

123 ��.indd 23 20/3/2013 20:47

24

ขนตอนท 1 : การเรมตน (Getting Started)

วตถประสงคของขนตอนน คอ ประกาศความรบผดชอบและนโยบายการบรหารจดการของผบรหารระดบสงรวมถงคดเลอกสมาชกและจดตงทมงานตดตอกบ ทปรกษาภายนอก (ถาจำาเปน) แตงตงหวหนาทม กำาหนดหนาทความรบผดชอบ ใหชดเจนจดเตรยมแผนการประชมการสำารวจเบองตนและการรวบรวมขอมลพนฐาน ขนตอนนม3กจกรรมไดแก

กจกรรมท1:กำาหนดนโยบาย(Policy)ผบรหารระดบสงตองแสดงใหเหนถงความ มงมนโดยจดทำานโยบายและสอสารใหรบทราบถงความสำาคญของการดำาเนนการให บรรลตามความตองการรวมถงเตรยมความพรอมดานทรพยากรทจำาเปนตองใช

กจกรรมท2:สรางทมHeHa(FormaHeHaTeam)การจดตงทมเปนสงสำาคญ ควรยดหลก“PuttheRightManontheRightJob”โดยไมจำาเปนตองยดวาทกแผนก จะตองมตวแทนแตควรขนอยกบขนาดขององคกรในองคกรใหญสมาชกในทมจะทำา

การพฒนาองคกรแหงความสขตามแนวคดของHeHa

123 ��.indd 24 20/3/2013 20:47

25

หนาทเปนผแนะนำาการปฏบต(Supervisor)ใหกบทมยอย(Sub-team)อกชนหนง ในการสรางทมงานสงทควรหลกเลยงคอการโตเถยง การปดกนความคด ความกลว ความวตกกงวลการพดขดและการขาดความอดทนอดกลน

กจกรรมท3:สำารวจองคกร(AssessandUnderstandthePresentSituation)เพอใหทม HeHaเขาใจภาพรวมขององคกรกอนการพฒนากอนทำาการสำารวจสภาพปจจบนควรม การบรรยายเพอใหทมงานทราบขอบเขตลกษณะงานขนตอนการทำางานการควบคม และชแจงจดทสำาคญหรอขอควรระมดระวง

กจกรรมท4:วเคราะหปญหา(GapandProblemAnalysis)ผลการสำารวจองคกร ในเบองตนจะทำาใหเหนปญหาและความเขาใจสาเหตมากขนซงจะนำาขอมลนมาใช ระดมสมอง เพอวเคราะหหาสาเหตและผลทเกดขน (Cause-effect Analysis) การระดมสมองในแตละครงอาจนำาไปสการเกบขอมลหรอทำาการคำานวณเพมรวมทง สำารวจหนางานเพอใหทราบชองวางระหวางสถานะปจจบน และสถานะอนาคต เพอ กำาหนดปญหาแลวจงวเคราะหปญหาทงนเพอใหทราบปญหาสำาคญรวมถงตนเหต ทแทจรงของปญหาเหลานนและควรจดลำาดบความสำาคญวาปญหาใดควรแกไขกอน หลง

ขนตอนท 2 : การวางแผน (Planning)

ในขนตอนวางแผนนสงทไดมาภายหลงเสรจสนกระบวนการไดแก -การกำาหนดวตถประสงคและเปาหมาย -การบงชปญหาและสาเหต -การกำาหนดดชนชวด

กจกรรมท 5 : ตงเปาหมาย (Goal Setting) การวเคราะหปญหา ควรกำาหนด วตถประสงค เปาหมายดวย ในขนตอนการกำาหนดเปาหมายควรประเมนจดแขงและ จดออนขององคกรหรอหนวยงานกอน เพอใหทราบชองวางระหวางสถานภาพ ณปจจบนและเปาหมายทตองไปใหถงในอนาคต

กจกรรมท6:คนหาแนวทางแกไขปรบปรง(GenerationofImprovingApproaches) แนวทางการแกไขปรบปรง ควรมาจากความคดทเปนเหตเปนผลกน ซงวธการระดม

123 ��.indd 25 20/3/2013 20:47

26

สมองเปนวธทดทสดเมอไดแนวทางแกไขปรบปรงตางๆแลวควรพจารณาเบองตนวา แนวทางใดตองการขอมลเพมเตมแนวทางใดเมอนำาไปปฏบตจะมผลตอการเพมความ ขดแยง หรอแนวทางใดทไมเหมาะสมกบสถานการณในปจจบนขององคกร ขอมล เหลานควรพจารณาหรอเตรยมการกอนเขาสกจกรรมการประเมนแนวทางแกไข ปรบปรง

กจกรรมท7:ประเมนจดลำาดบความสำาคญและคดสรรแนวทางการแกไขปรบปรง (ScreeningEvaluationandPrioritizationofImprovingApproaches)การประเมน แนวทางการแกไขปรบปรงจะทำาใหทราบลำาดบกอนหลง เพอเปนขอมลพจารณาการ จดทำาแผนงานในการประเมนแนวทางทเลอกโดยอาจพจารณาวาทางเลอกใดททำาให สามารถบรรลวตถประสงค-เปาหมาย ประโยชนทไดรบในแตละทางเลอก และสอดคลองกบความตองการขององคกรหรอไมนอกจากนยงทำาใหทราบถงความยาก งายและความซบซอนของเทคนคทใชรวมถงผลขางเคยงทอาจเกดขนในทางปฏบต

กจกรรมท8:บรหารการตอตานการเปลยนแปลง(ManagingResistancetoChange) เมอหนวยงานจดทำาแผนปฏบตการครบถวนแลว หนวยงานควรคาดการณผลกระทบ ทอาจเกดขนจากการดำาเนนการตามแผนปฏบตการเพอเตรยมแผนปฏบตการฉกเฉน รองรบเหตการณทไมพงประสงคตางๆ

กจกรรมท 9 : กำาหนดแผนดำาเนนงาน(PreparationofImplementationPlan) หลงจากกำาหนดเวลาสำาหรบการดำาเนนการแลว หนวยงานตองจดทำาแผนปฏบตการ เพอผสมผสาน“งาน”“คน”และ“เวลา”ใหไดสดสวนทเหมาะสม

กจกรรมท10:แนวทางการสรางการมสวนรวมของพนกงาน(EmployeeparticipationPlan)เมอหนวยงานวางแผนดำาเนนการในสวนของเนองาน เรยบรอยแลวหนวยงานควรวางแผนดานของ“บคลากร”ทจะตองเขามาเกยวของกบ การพฒนา โดยหลกการแลวการเขารวมของบคลากรยงมากเทาไหร ยงเปนผลดตอ การเปลยนแปลงมากเทานน เพราะการรบรเทากบเปนการสรางความรสกของการ เปนสวนหนงของการเปลยนแปลงทจะเกดขน แตหนวยงานควรมแนวทางปฏบตท หลากหลายเพอดงบคลากรใหมสวนรวมใหมากทสด

123 ��.indd 26 20/3/2013 20:47

27

ขนตอนท 3 : การดำาเนนการ (Implementation)

ในทกๆแนวทางทไดรบการคดเลอกจะถกนำามาจดทำาแผนการปฏบตซงม วตถประสงค3ประการคอ 1.เพอใชเปนแนวทางในการดำาเนนงาน 2.เพอเสรมสรางความตระหนกและกำาหนดแผนการฝกอบรม 3.เพอใชเปนเครองมอในการทบทวนความกาวหนาและรายงานใหกบ ผบรหารตอไป

เมอเสรจสนขนตอนนควรไดรบสงตอไปน -การตระเตรยมแผนการดำาเนนการทคดเลอกไว -การกำาหนดคณะทำางานทรบผดชอบและนำาแผนไปดำาเนนการ -การดำาเนนการตามแผนทกำาหนดไว -มการอบรมและพฒนาศกยภาพของพนกงานพรอมทงมการตดตามและ ประเมนผลเปนระยะๆ

กจกรรมท11:มอบหมายความรบผดชอบ(Responsibility)การมอบหมายงานใน ดานบวกเปนแนวทางหนงของการสรางแรงจงใจใหกบพนกงานรวมทงเปนการฝกฝน เพมพนทกษะและเสรมสรางศกยภาพใหกบผไดรบการมอบหมายงาน อยางไรกตามการมอบหมายงานทผดพลาด นอกจากเปนการเพมภาระงานทมากเกนไปใหกบผทไดรบการมอบหมายแลวการไมพจารณาอยางรอบคอบในการ เลอกผทำางานทเหมาะสมอาจนำาไปสความลมเหลวและเปนผลเสยกบองคกรโดยรวม ไดเชนกน

กจกรรมท12:การฝกอบรมเพอเสรมสรางความรความเขาใจ(AwarenessBuilding, TrainingandDevelopingCompetence) การฝกอบรมไมใชเปนกจกรรมทจะทำา เพยงครงเดยว แตตองทำาอยางตอเนองและเปนระบบ โดยขนตอนควรประกอบดวย การประเมนความตองการในการฝกอบรม การคดเลอกโปรแกรม/วธการการพฒนา การใชสอในการฝกอบรมทเหมาะสม การเตรยมแผนการฝกอบรม การดำาเนนการ ตามแผนการฝกอบรม การตดตามและรายงานผลการฝกอบรม การประเมน ประสทธภาพของการฝกอบรมและการพฒนาโครงการฝกอบรม

123 ��.indd 27 20/3/2013 20:47

28

ขนตอนเหลานจะชวยใหองคกรยกระดบความร ความสามารถ และเพม ศกยภาพของพนกงานนอกจากนยงเปนการสรางความตระหนกใหกบพนกงานดวย

กจกรรมท 13 : การดำาเนนงานตามแผนทวางไว (ImplementationofSelectedOptions)การปรบปรงองคกรตามแผนดำาเนนการทวางไวในชวงนอามการปรบแผน ดำาเนนงานใหเหมาะสมกบสถานการณทเกดขนโดยควรคำานงถงปจจยดงตอไปน

ขนตอนท 4 : การเฝาตรวจและทบทวน

(Monitoring and Review)

ขนตอนนเปนการนำาสงทไดจากการตดตามมาประเมนผลการดำาเนนงานวา เปนไปตามแผนทวางไวหรอไม และถาพบวาไมเปนไปตามแผน กทำาการแกไขปรบปรง

เหตผล

เพอลดผลกระทบทอาจเกดขนเมอปฏบตจรง

เพอใหมนใจในการสอสารและความเขาใจ

เพอใหมนใจและความเขาใจการดำาเนนงานตามทกำาหนด

เพอใหมนใจวาคณะทำางานมทรพยากรเพยงพอ

เพอใหมนใจวาไดมการแกไขเชงบรหารและระบบ

เพอยนยนถงความสำาเรจ

กจกรรม

มTrialandsmall-scale

มการประชมสมำาเสมอ

การตดตาม

การสนบสนนทรพยากร

การสนบสนนดานบรหาร

เกบขอมลกอนและหลงการดำาเนนการ

123 ��.indd 28 20/3/2013 20:47

29

สงทไดภายหลงจากขนตอนนไดแก -ผลการตดตามดชนชวดความสำาเรจของแตละกจกรรมทไดดำาเนนการไว -ผลการวเคราะหและประเมนวาผลลพธเปนไปตามเปาหมายหรอไม -รายงานผลการดำาเนนงานเพอเสนอตอผบรหารใหทำาการทบทวนแผนการ ดำาเนนงานตอไป

กจกรรมท14:ตดตามและประเมนผล(MonitoringandEvaluation)เมอกจกรรม ถกปฏบตตามแผนงานแลว ควรตดตามและประเมนผลโดยตรวจสอบความกาวหนา ดวยการพจารณาจากคาของดชนทใชวดกบชวงเวลาทดำาเนนการ เปรยบเทยบความ กาวหนาของแตละทางเลอกกบเปาหมายทวางไวเพอพจารณาหามาตรการหรอ กจกรรมทจะตองทำาเพมเพอลดผลกระทบทเกดขนในระหวางดำาเนนการ หรอเพอให ไดตามเปาหมายทวางไวและสดทายคอสรปผลทไดโดยแสดงผลกระทบทเกดขนใน ระหวางดำาเนนงานและผลลพธทไดเมอสนสดโครงการ

กจกรรมท15:ทบทวนเพอการแกไขปรบปรง(Review)เมอดำาเนนการไดระยะหนง หนวยงานควรทบทวนถงความเหมาะสมของแผนวายงคงสอดคลองกบสภาพแวดลอม ทเปลยนแปลงหรอไม ในกระบวนการทบทวนนเปนโอกาสทจะแสดงใหเหนวากจกรรมเพอแกไข ปรบปรงเหมาะสมกบองคกรมากนอยเพยงใด บคคลททำาการทบทวนจงควรมความร และขอมลทถกตองเพอประกอบการตดสนใจในการเปลยนแปลงปจจยตางๆ ทเปน อปสรรคหรอขอจำากดในการดำาเนนการซงมทงปจจยภายในเชนการเปลยนอปกรณ เครองจกรการเปลยนผลตภณฑหรอบรการการเปลยนลกคาหรอผสงมอบใหมฯลฯ หรอปจจยภายนอกเชนกฎหมายใหมเทคโนโลยใหมหรอปญหากบชมชนรอบขางฯลฯ สำาหรบความถในการทบทวนขนอยกบความเหมาะสมขององคกร แตควรคำานงถง ชวงเวลาทเหมาะสมทจะทำาใหบรรลวตถประสงค-เปาหมายโดยเรว

ขนตอนท 5 : รกษาระดบกจกรรม

(Maintaining and Perfection)

เมอดำาเนนกจกรรมการแกไขปรบปรงไประยะหนงความสนใจความตงใจ และความตอเนองจะคอยๆลดลงฉะนนในขนตอนนจงเนนท

123 ��.indd 29 20/3/2013 20:47

30

-การกำาหนดมาตรฐาน -การพฒนาอยางตอเนอง

กจกรรมท 16 : ทำาใหเปนมาตรฐาน(Standardization) มาตรฐานการปฏบตงาน เปนการทำางานในวงจรคณภาพเรองหนง ทนยมนำามาใชและมงจดทำาใหเกดขนภายหลงจากทตรวจสอบผลแลว ปรากฏวาไดผลตามเปาหมายทวางไว กใหกำาหนด มาตรฐานการทำางานออกมาโดยอาศยขอมลจากการวางแผนและวธการแกปญหาท ไดปฏบตมาแลวเปนพนฐานในการกำาหนด การกำาหนดมาตรฐานเรมดวยการเขยนแผนผงขนตอน(WorkFlow)พรอม คำาอธบายกระบวนการหรอขนตอนของการทำางานในปจจบนแลวจงวเคราะหและ พจารณาขนตอนการปฏบตงานททำามาวาขาดตกบกพรองอยางไรมจดใดของขนตอน การปฏบตงานทตองแตงเตมใหถกตองและมประสทธภาพมากขน จากนนจงนำา มาตรฐานการปฏบตงานทผานการรบรองจากฝายบรหารแลวมาจดทำาเปนคมอการ ปฏบตงาน (Operation Manual) เพอใหการทำางานเปนไปอยางถกตอง และยง ใชสำาหรบการตรวจสอบและประเมนผลการทำางานไดดวย ทงนตองเผยแพรให ผเกยวของรบทราบ

กจกรรมท17:การพฒนาอยางตอเนอง(ContinuousImprovement)กระบวนการ ปรบปรงอยางตอเนองจะทำาใหองคกรเปลยนแปลงอยเสมอองคกรควรทบทวนความร และประสบการณทไดมาใหทนสมยอยเสมอและตดตามประเมนผลอยางตอเนอง เมอปญหาไดรบการแกไขหรอปรบปรงใหดแลว ควรนำามาปรบปรงเอกสาร ทมอยใหทนสมย ทบทวนเปาหมายของแผนกตางๆ กำาหนดบทบาทหนาทเพมเตม เพมการฝกอบรมหรอกจกรรมสงเสรมตางๆ ทงนปญหาหรอการเปลยนแปลงใหมๆ มกเกดขนตลอดเวลาในการดำาเนน ธรกจซงอาจเกดจากปจจยภายในหรอปจจยภายนอกกไดเชนการเปลยนแปลงราคา วตถดบ การเปลยนผลตภณฑใหมหรอตลาดใหม การมกฎหมายหรอขอกำาหนดเพม เตมการปรบปรงเพอเทยบกบคแขงการมคแขงเพมการสญเสยตลาดฯลฯ ปจจยเหลาน ทำาใหองคกรตองบงชปญหาและดำาเนนการแกไขปรบปรง อยเสมอ ทงนเปนขอสงเกตวา เมอมปญหาใหม ไมจำาเปนตองเรมตนตงแตขนตอน 1 ถง 5 ใหมในทกครง แตจะวนเขาขนตอนไหนกไดแลวแตความเหมาะสม การ ปรบปรงอยางตอเนองจะเปนกระบวนการสงขอมลกลบจากขนตอนการแกไขและ ปองกนปญหาทจะเกดขน

123 ��.indd 30 20/3/2013 20:47

31


หวหนาโครงการ:ดร.วศนมหตนรนดรกล

ทมงาน: คณโชตวฒอนนดดา ดร.อดทตวะสนนท ดร.ปณธานควเจรญวงษ ดร.วลยรตนจนทวงศ ดร.อศวนอมรสน ดร.สรชยโฆษตบวรชย คณรฐเรองโชตวทย คณสรสตงไพฑรย คณอฐพงศไหลอดมสน คณสาวปวณาเกษเดช คณสาวมงขวญคงฤทธ

Website:www.HeHahappy8.com Facebook:HeHa

ผประสานโครงการ:คณปวณาเกษเดช โทรศพทททำางาน:02-879-0829มอถอ:081357-4046 อเมล:[email protected] ทอย : สมาคมเครอขายบรการวศวการ ชน 4 กรมสงเสรมอตสาหกรรมถนนพระราม6เขตราชเทวกรงเทพฯ10400

123 ��.indd 31 20/3/2013 20:47

32

Happy 8 Menu

กลองแหงความสข 8 ประการ

กลไกการจดการความรเพอสนบสนนการดำาเนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกร

เครองมอHappy8Menuคออะไร?

เครองมอHappy8Menuเปนเครองมอในการจดการความรทชวยสนบสนน การดำาเนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกร(HappyWorkplace)ใหประสบผลสำาเรจ โดยทำาหนาทเปนกลไกชวยในการจดการความรของภาคเครอขายองคกรสขภาวะ จดใหมการสรางความรการสกดความรการคดเลอกรวบรวมจดเกบความรการ เผยแพรและแบงปนความร Happy 8 Menu สรางชองทางการเขาถงความร ตลอดจนการบรหาร จดการเพอนำาความรไปใชประโยชนในดานการสรางเสรมสขภาวะองคกร โดยมรปแบบทงการดำาเนนการในเชงกวางตอสาธารณชน ผานพนทการเรยนรบนเวบไซตทาง อนเตอรเนตและการดำาเนนการในเชงลกตอองคกรภาคเครอขายผานพนทการเรยนร ในรปแบบของเวทจดการความร ชองทางการเรยนรทง2รปแบบเปนชองทางททำาใหเกดปฏสมพนธระหวางกน เพอใหสามารถพฒนาปรบปรงเครองมอใหทนตอเหตการณและเปนประโยชนตอผใช อยางตอเนอง

แนวคดสำาคญของเครองมอ

ปจจบนสถานประกอบการตางๆโดยเฉพาะองคกรภาคธรกจจะดำารงอยได ตองมความสามารถในการพฒนาคนและองคกรใหทนกระแสการเปลยนแปลง ของโลกการทำาธรกจโดยมความรบผดชอบตอสงคมการใหความสำาคญตอคณภาพชวต ของบคลากรในองคกรจงมความสำาคญตอการพฒนาองคกรการสรางความยงยน ของธรกจในระยะยาว การสรางสรรคองคกรใหเปนองคกรแหงความสขจะตองอาศยทงศาสตร และศลปในการจดการ เพอทำาใหบคลากรในองคกรตระหนกถงความสำาคญ และมงมน ไปสเปาหมายเดยวกนมนโยบายและกจกรรมการสรางเสรมคณภาพชวตทเหมาะสม

123 ��.indd 32 20/3/2013 20:47

33

มกจกรรมตางๆ ททำาขนเพอใหบคลากรในองคกรคดถงสวนรวมสามารถทำางานเปนทม และสรางความสขในการทำางานรวมกน ตลอดจนเผอแผความสขไปสชมชนรอบขาง และสงคมสวนรวม การดำาเนนงานใดๆ ในปจจบนและอนาคตจำาเปนตองอาศยการจดการความร เขามาเปนเครองมอชวยในการขบเคลอนเนองจากสภาพแวดลอมตางๆทเกยวของ ทงภายในและภายนอกองคกรปรบเปลยนเปนพลวตอยเสมอ จงจำาเปนตองมการ ใชความรเปนฐานในการพฒนางาน การเตรยมรบกบการเปลยนแปลง การแกไข ปญหาทพบในการทำางาน การดำาเนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกรหรอการสราง องคกรแหงความสขกเชนกน หากตองการใหประสบผลสำาเรจ กจำาเปนตองมการ จดการความรเพอนำาไปสการใชความรในการพฒนางานและพฒนาผคนทเกยวของ กบการทำางาน รวมทงพฒนาไปสองคกรแหงการเรยนร อนจะทำาใหเกดองคกรแหง การเรยนรทมความสขตามมา

ความจำาเปนของการจดการความรดงกลาวขางตน สอดคลองกบสถานการณ ทเปนอยในปจจบนกลาวคอทผานมามสถานประกอบการและธรกจเอกชนหลายแหง ใหความสำาคญกบการพฒนาคณภาพชวตของพนกงานและการสรางสขภาวะในองคกร โดยมการดำาเนนงานในรปแบบทหลากหลายกนออกไปโดยมองคกรจำานวนไมนอยท มความตองการจะรเรมการดำาเนนการองคกรสขภาวะ แตยงขาดองคความรแนวทาง ในการเรมตนดำาเนนงาน องคกรบางสวนอยในระหวางการดำาเนนงาน ซงจำาเปน ตองหาความรมาใชในการพฒนา ยกระดบงานอยางตอเนอง ในขณะเดยวกนกม องคกรทดำาเนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกรจนเหนผลสำาเรจเปนรปธรรม สามารถ เปนตวอยางทดแกองคกรหนวยงานอนๆ ได ซงหากมการจดการใหเกดการพฒนา องคความรจากการทำางานดานน และมการแลกเปลยนเรยนรระหวางองคกรตางๆ เหลาน กจะทำาใหเกดการเรยนรการทำางานระหวางกนทำาใหสามารถแสวงหาความร มาใชในการทำางานสรางเสรมสขภาวะองคกรไดเปนอยางด

จากการเหนความสำาคญของการจดการความรในการขบเคลอนองคกร แหงความสขดงกลาวขางตน คณะทำางานโครงการพฒนาศกยภาพและสนบสนนทาง วชาการแกภาคเครอขายองคกรสขภาวะ ภายใตการสนบสนนของสำานกสนบสนน สขภาวะองคกรสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)จงพฒนา เครองมอHappy8Menu:กลองแหงความสขแปดประการขนมา

123 ��.indd 33 20/3/2013 20:47

34

เครองมอHappy8Menuสามารถเปนกลไกในการจดการความรระหวาง แหลงขอมล องคกรทมการดำาเนนกจกรรมดานการสรางเสรมสขภาวะทมอยเปน จำานวนหนงแลว กบองคกรใหมทสนใจจะรเรมการดำาเนนงานดานน โดยจดทำา เปนระบบฐานขอมลและสารสนเทศออนไลนทางเวบไซตทสามารถเชอมโยงหนวย งานองคกรตางๆ ทมความสนใจในการดำาเนนการดานน โดยจดการใหมการสราง ความร และแบงปนความร ทจำาเปนในการดำาเนนการสรางเสรมสขภาวะองคกร มาใชประโยชนรวมกนทำาหนาทเปนพนทในการแลกเปลยนเรยนร(LearningSpace) โดยใหความสำาคญกบการมปฏสมพนธระหวางกนโดยจดใหมการสอสารผานชองทาง ในสงคมออนไลนfacebook,blogและwebboardซงเหมาะสมตอสถานการณ บรบทขององคกร/สถานประกอบการในปจจบน เปนการสรางเครอขายพนธมตร ของกลมองคกรทสนใจเขารวม อนจะนำาไปสการสรางชมชนแหงการเรยนร ชมชน นกปฏบต(CommunityofPractice:CoP)ดานการทำางานสรางเสรมสขภาวะองคกร ทจะสรางสรรคกจกรรมทเปนประโยชนรวมกนในอนาคตสรางสรรคการเปลยนแปลง ในสงคมทขยายผลไปมากกวาเฉพาะองคกรของตนเองได ในระยะแรกคณะผดำาเนนงานเรมตนพฒนาจากขอมลของภาคเครอขายของ ศนยสรางเสรมสขภาวะองคกรสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส). และตอมาไดขยายขอบเขตการดำาเนนงานไปสสงคมในวงกวางรวมทงมการจดเวท เรยนรดานการจดการความรในงานสรางเสรมองคกรสขภาวะรวมกนในอกทางหนงดวย เพอหวงใหเครองมอนเปนประโยชนแกองคกรโดยทวไปทสนใจการดำาเนนงาน สรางสขในองคกร เพอพฒนางานพฒนาบคลากรทเกยวของตลอดจนพฒนาไปส องคกร/เครอขายแหงการเรยนรดานการสรางเสรมสขภาวะองคกร เพอรวมผลกดน ใหเกดสงคมสขภาวะตอไป

ประโยชนของการนำาเครองมอไปใช

1. มเครองมอชวยในการสกดความรจากกจกรรมการสรางเสรมสขภาวะองคกร ทดำาเนนการอย 2. สามารถคดเลอกความร ตวอยางกจกรรมการดำาเนนงานสรางเสรม สขภาวะองคกรไปประยกตใชใหเหมาะสมกบองคกรของตน 3. มชองทางในการแลกเปลยน และแบงปนองคความรดานการสรางเสรม สขภาวะองคกรทสามารถเขาถงไดโดยไมมขอจำากดดานระยะทางหรอเวลา

123 ��.indd 34 20/3/2013 20:47

35

4.มแหลงเรยนรขอมลสารสนเทศความรดานการสรางเสรมสขภาวะองคกร ทเปนประโยชนตอการดำาเนนงานดานน 5.มทปรกษาทางวชาการในดานการดำาเนนงานสรางเสรมสขภาวะในองคกร และการดำาเนนการจดการความรดานการสรางเสรมสขภาวะในองคกรของตน 6. มชองทางในการประชาสมพนธการดำาเนนการสรางเสรมสขภาวะขององคกร และเรองดๆทเกดขนในองคกรภาคเครอขายเพอรวมสรางสรรคการดำาเนนงานรวมกน 7.สรางเครอขายพนธมตรในการทำางานดานการสรางเสรมสขภาวะองคกร

วธการใชเครองมอ

การใชเครองมอHappy8Menuขนอยกบวตถประสงคของผใชงานเนองจาก เครองมอมความหลากหลาย ตงแตการเปนแหลงในการแสวงหาขอมลความร การ เกบรวบรวมความรการสกดความรการเผยแพรแบงปนความรการสรางเครอขาย เรยนร ซงผใชงานสามารถเลอกใชไดตามความเหมาะสม โดยสามารถทจะศกษา รายละเอยดไดจากเวบไซต ทมรายละเอยดคมอการใชงานใหดาวนโหลดไว หรอ ปรกษาโดยตรงตอคณะผดำาเนนงานในทนจะไดแนะนำาการใชประโยชนทสำาคญๆไว ดงตอไปน

การใชประโยชนเพอเปนแหลงเรยนรการดำาเนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกร

ตวอยางหนาเวบไซตwww.happy-workplace.com

123 ��.indd 35 20/3/2013 20:47

36

องคกรทสนใจการดำาเนนการสรางเสรมสขภาวะองคกร สามารถเขาไปใช เวบไซตwww.happy-workplace.comโดยสามารถเขาไปสบคนฐานขอมลตวอยาง การดำาเนนกจกรรมสรางเสรมสขภาวะองคกร8ดาน(Happy8)ตวอยางสอทใชในการดำาเนนกจกรรมสรางเสรมสขภาวะองคกรตามคมอทจดเตรยมไวใหและสามารถ อานหรอดาวนโหลดเอกสารบทความทเกยวของคณะผดำาเนนงานจดเตรยมไว และ ยงสามารถคนหาขอมลองคความรตางๆทเกยวของตามlinkของเวบไซตตลอดจน สามารถสอสารขอคำาปรกษาแลกเปลยนความรขอมลการทำางานกบคณะผดำาเนนงาน สมาชกองคกรอนๆทเขาใชเวบไซตไดทางe-mail,facebookหรอwebboardของ เวบไซต

นอกจากการเขาไปใชเวบไซตของโครงการเปนแหลงเรยนรแลว องคกรท เหนความสำาคญของการจดการความรดานการสรางเสรมสขภาวะองคกรอยางเปน ระบบ สามารถเขารวมกจกรรมเวทเรยนรททางคณะผดำาเนนการจดขน ซงจะเนนไป ทการเพมพนทกษะดานการจดการความร การใชเครองมอการจดการความร เพอ ใหมการใชความรไปพฒนางานสรางเสรมสขภาวะองคกร เชน เทคนคการเลาเรอง การถอดบทเรยน สานเสวนา การจดทำาแผนจดการความร การจดการความร จากการประเมนผลการทำางาน เปนตน ซงจะไดมการเผยแพรประชาสมพนธการจด

กลไกในการแลกเปลยนขอมลและสารสนเทศผานชองทางการสอสารทางFacebook

ตวอยางของwww.facebook.com/thaihappyworkplace

123 ��.indd 36 20/3/2013 20:47

37

กจกรรมใหทราบหรอผสนใจสามารถขอคำาปรกษาเฉพาะดานไดจากคณะผดำาเนนงาน

การใชประโยชนเพอการแบงปนแลกเปลยนขอมลความรการดำาเนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกร

นอกจากการเขาใชเวบไซต ฐานขอมลและสารสนเทศดงกลาวขางตนแลว องคกรทมการดำาเนนการสรางเสรมสขภาวะองคกรอยแลวสามารถทจะแบงปนขอมล การดำาเนนงานขององคกรตนเองเพอเปนตวอยางการดำาเนนกจกรรมแกองคกรอน ทสนใจ อนจะเปนประโยชนอยางกวางขวางในการขยายผลการดำาเนนงาน โดย องคกรทสนใจจะแบงปนความร ขอมลกจกรรมขององคกรตนเองสามารถทจะเขาไป ดาวนโหลดแบบฟอรมกจกรรม และทำาการบนทกขอมลลงในเวบไซตเพอเผยแพร แบงปนความรแกผอนทเขาเยยมชมเวบไซตโดยในเบองตนทางคณะผดำาเนนงานได ออกแบบเครองมอทใชในการแลกเปลยนเรยนรกจกรรม ในลกษณะของแบบฟอรม สำาหรบบนทกกจกรรมสรางสขภาวะในองคกรจำานวน3ชด(ไดแกแบบบนทกขอมล การสรางเสรมสขภาวะอง แบบบนทกตวอยางกจกรรมสรางเสรมสขภาวะองคกร และแบบบนทกขอมลตวอยางสอ HappyWorkplace) โดยมงหวงใหเปนเครองมอ ชวยในการวเคราะหสกดความรออกมาจากกจกรรรมทดำาเนนการอย การใชประโยชนในการสรางเครอขายพนธมตรในการทำางาน

องคกรทสนใจการดำาเนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกรสามารถใชเครองมอ Happy8Menu เพอสรางและขยายเครอขาย แนวรวมการทำางาน โดยสามารถท จะสรางสรรคการดำาเนนงานรวมกน เผยแพรประชาสมพนธ กจกรรมขาวสารการ ดำาเนนงานรวมกน ปรกษาปญหาการทำางานระหวางกน ตลอดจนรวมกนสรางและ เผยแพรความรในการทำางานเพอพฒนาสเครอขายชมชนแหงการเรยนรหรอชมชน นกปฏบต(CoP)ในดานนตอไปในอนาคต

องคประกอบทนำาไปสความสำาเรจในการใชเครองมอ

1. องคกรมเปาหมายในการสรางสรรคการดำาเนนงานสองคกรสขภาวะโดยมวฒนธรรมการเรยนรเพอขบเคลอนงานบนฐานความรเหนความสำาคญของการ จดการความรในงานสรางเสรมสขภาวะองคกร

123 ��.indd 37 20/3/2013 20:47

38

2.องคกรมความตงใจทดในการแสวงหาความร เพอนำามาใชในการทำางาน ตลอดจนการแบงปนความร แบงปนเรองราวเกยวกบกจกรรมสรางสขในองคกรของ ตนเองใหเปนประโยชนตอผอน 3. องคกรมการสรางความร สกดความร มการคด วเคราะหการบนทก ตวอยางกจกรรม ตงแตวตถประสงคขนตอนการดำาเนนงาน เหตผลการออกแบบ กจกรรมปจจยเงอนไขทเกยวของและขอเสนอแนะทลกซงชดเจนเพอใหผอนเขาใจ และสามารถนำาไปใชประโยชนเปนตวอยางทดได และสามารถเลาเรอง ถายทอดสง ททำาออกมาเปนเรองราวใหผอนเขาใจได 4. องคกรมเจาหนาททรบผดชอบการดำาเนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกร ตลอดจนสามารถใชอนเตอรเนตเครอขายสงคมออนไลนได 5.มการปฏสมพนธตดตอสอสารกบภาคเครอขายอยางตอเนอง

วธการประเมนผลสมฤทธของเครองมอ

1. สามารถนำาขอมลและสารสนเทศ ความร ดานการสรางเสรมสขภาวะองคกรจากเครองมอไปใชใหเกดประโยชนในการดำาเนนงาน 2. มเครอขายแลกเปลยนเรยนรดานการดำาเนนการสรางเสรมสขภาวะองคกรทสามารถแลกเปลยนขอมลปรกษาหารอการดำาเนนงานได


หวหนาโครงการ:ผศ.ดร.อทยทพยเจยววรรธนกล

ทมงาน: รศ.ดร.ประภาพรรณอนอบ อ.ดร.อธวฒนเจยววรรธนกล อ.ดร.อรศราเลกสรรเสรญ อ.ดร.พรธดาวเศษศลปานนท อ.ดร.จตรสดาลมเกรยงไกร อ.ดร.พสชนนทนรมตรไชยนนท

123 ��.indd 38 20/3/2013 20:47

39

Website:www.happy-workplace.com Facebook:www.facebook.com/thaihappyworkplace

ผประสานโครงการ:คณวรสากรณทองสอาด โทรศพทมอถอ:0867921181 อเมล:[email protected]ทอย : โครงการพฒนาศกยภาพและสนบสนนทางวชาการแกภาคเครอขายองคกรสขภาวะ ภาควชาศกษาศาสตร คณะสงคมศาสตรและมนษยศาสตร มหาวทยาลยมหดลตำาบลศาลายาอำาเภอพทธมณฑลจงหวดนครปฐม73170

123 ��.indd 39 20/3/2013 20:47

40

HAPPINOMETER

การวดความสขดวยตนเอง

HAPPINOMETER คอ เครองมอวดความสขทบคคล สามารถวดไดดวยตนเอง เปนแนวคดเสมอนการใชปรอท มาวดความรสกและประสบการณทสะทอนจากมตคณภาพ ชวตของตนเอง สามารถใชวดความสขของคนทำางานไดใน

องคกรทกภาคสวน รวมทงบคคลทวไป และสามารถทราบคาคะแนนเฉลยความสข ของตนเองหรอคาคะแนนเฉลยความสขของบคคลเปนภาพรวมในระดบองคกรไดทนทดวยโปรแกรมวดความสขสำาเรจรปเอกซเซล(Excel)

เครองมอHAPPINOMETERประกอบดวย

1.แบบวดความสขดวยตนเอง (Happinometer Self-Administered Questionnaire:HSAQ)หรอ“แบบสอบถามทตอบดวยตนเอง”มทงหมด3รปแบบไดแก 1.1 แบบสำารวจความสข (Paper-based) ดวยการกรอกขอมลผานแบบ สำารวจ 1.2 แบบวดความสขออนไลน (Online-based) ดวยการกรอกขอมลผาน เวบไซตwww.happinometer.com 1.3แบบวดความสขผานโทรศพทเคลอนท(MobileApps-based)ดวยการ กรอกขอมลผานMobileApplication

2. โปรแกรมวดความสขสำาเรจรปเอกซเซล (Happinometer Excel Programme:HEP)เปนเครองมอทใชจดเกบขอมลและคำานวณคาคะแนนเฉลยความสขทแสดงผลคาคะแนนเฉลยความสขในทกตวชวดทกมตและเสนอผลคาเฉลยรวม

3. แบบรายงานแสดงคาเฉลยความสขรายมตและคาเฉลยความสขรวม โดยสามารถแสดงผลได2 รปแบบคอแบบรายบคคลและแบบภาพรวมขององคกร (HappinometerTemplate)

123 ��.indd 40 20/3/2013 20:47

41

คณสมบตเดน5ประการของHAPPINOMETER

1. มแบบวดความสขเปนชดคำาถาม แบงตามมตตางๆ โดยฉบบเตมมขอ คำาถาม56ขอและฉบบสนมขอคำาถาม20ขอเพอใหครอบคลมประเดนตางๆทมผล ตอผตองการวดความสขดวยตนเอง 2.มแบบวดความสขใหเลอกใชได3แบบไดแกการกรอกในฉบบ(Paper -based กรอกผานระบบออนไลน (Online-based และกรอกผานระบบโทรศพท เคลอนท(MobileApps-based) 3. มโปรแกรมสำาเรจรปในการหาคาคะแนนเฉลยความสขของตนเอง หรอ คาคะแนนเฉลยความสขของบคคลเปนภาพรวมในระดบองคกร 4. มแบบรายงานแสดงคาเฉลยความสขรายมต และคาเฉลยความสขรวม ของรายบคคลและภาพรวมขององคกร 5.มคมออธบายการใชงานทเขาใจงายและพรอมใชไดทกททกเวลาใชงาย สะดวกประหยดและทราบผลทนท

ประโยชนของHAPPINOMETER

1.บคคลหรอผบรหารองคกรสามารถนำาผลทไดมาวางแผนและดำาเนนการ บรหารจดการความสขของตนเอง หรอคนในองคกรในทกระดบ ไดอยางถกจดและถกใจ 2.บคคลหรอองคกรสามารถใชHAPPINOMETERเปนเครองมอในการ สำารวจ ตดตาม ประเมนผล คณภาพชวตและความสขของบคลากรในองคกร หรอ ของตนเองไดเปนเวลาปจจบน(Realtime)อยางตอเนองและเปนระยะๆ

องคประกอบและมตตางๆของHAPPINOMETER

HAPPINOMETERตระหนกถงประโยชนขององคกรหรอหนวยงานทดำาเนน ตามแนวคด“ความสข8ประการ”และ“องคกรแหงความสข:HappyWorkplace” ซงสำานกสนบสนนสขภาวะองคกรสำานกงานกองทนสนบสนนการวจย(สสส.)และ เพอใหHAPPINOMETERเปนเครองมอในการวดตดตามและประเมนผลความสข คนทำางานตามแนวคดของ “องคกรแหงความสข: Happy Workplace” ไดอยาง ตอเนอง เปนระบบ นาเชอถอ รวมทง หนวยงาน หรอองคกรสามารถนำาผลการวด

123 ��.indd 41 20/3/2013 20:47

42

ตดตามและประเมนดวยเครองมอHAPPINOMETERไปใชไดอยางเตมประสทธภาพ และประสทธผล

HAPPINOMETERจงจดมตทงหมดใหสอดคลองกบ“ความสข8ประการ” และเพมมตท9อก1มตรวมเปนHappy8Plusดงน 1.สขภาพด(HappyBody)หมายถงการทบคคลมสขภาพรางกายแขงแรง สมสวน มพฤตกรรมการบรโภคทด/เหมาะสม มความพงพอใจสภาวะสขภาพกาย ของตนเอง มตนม6ตวชวดคอคาBMIภาวะอวนลงพงออกกำาลงกายสบบหรดม เครองดมแอลกอฮอลและความพงพอใจตอสขภาพกาย

2.ผอนคลายด(HappyRelax)หมายถงการทบคคลสามารถบรหารเวลา ในแตละวนเพอการพกผอนไดอยางมคณภาพ พอใจกบการบรหารจดการปญหาของ ตนเองและทำาชวตใหงายสบายๆ มตน ม 5 ตวชวด คอ ความพอเพยงในการพกผอน กจกรรมหยอนใจความเครยดชวตเปนไปตามทคาดหวงและการจดการกบปญหาในชวต

3.นำาใจด(HappyHeart)หมายถงการทบคคลมจตสาธารณะมสวนรวม ในการสรางประโยชนใหกบสวนรวมและมเมตตากบคนรอบขาง มตน ม 9 ตวชวด คอ ความรสกเอออาทร การใหความชวยเหลอแกคน รอบขาง การทำางานเปนทม ความสมพนธเหมอนพเหมอนนอง การสอสารกบเพอน รวมงานในองคกรการถายทอดแลกเปลยนการทำางานการทำาประโยชนเพอสวนรวม และการเขารวมกจกรรมทเปนประโยชนตอสงคม

4.จตวญญาณด(HappySoul)หมายถงการทบคคลมความตระหนกถงคณธรรมและศลธรรมรแพรชนะรจกใหและมความกตญญรคณ มตนม5ตวชวดคอการทำานบำารงศลปวฒนธรรมศาสนาการใหทาน และการปฏบตกจตามศาสนา การใหอภย การยอมรบและการขอโทษ รวมถง การ ตอบแทนผมพระคณ

5.ครอบครวด(HappyFamily)หมายถงการทบคคลมความรสกผกพน เชอใจมนใจและอนใจกบบคคลในครอบครวของตนเอง

123 ��.indd 42 20/3/2013 20:47

43

มตนม3ตวชวดคอเวลาอยกบครอบครวการทำากจกรรมกบครอบครวและมความสขกบครอบครว

6.สงคมด(HappySociety)หมายถงการทบคคลมความสมพนธทดตอ เพอนบานไมทำาใหผอนเดอดรอนไมเอาเปรยบผคนรอบขางไมทำาใหสงคมเสอมถอย มตน ม 6 ตวชวด คอ ความสมพนธกบเพอนบาน การปฏบตตามกฎระเบยบของสงคม ความปลอดภยในชวตและทรพยสน การขอความชวยเหลอจากคนในชมชนสงคมสงบสขและการใชชวตในสงคมอยางมความสข

7.ใฝรด(HappyBrain)หมายถงการทบคคลมความตนตวกระตอรอลน ในการเรยนรสงใหมๆ เพอปรบตวใหเทาทนและตงรบการเปลยนแปลงไดตลอดเวลา และพอใจทจะแสดงความทนสมยอยเสมอ มตนม3ตวชวดคอการแสวงหาความรใหมๆการพฒนาตนเองและโอกาส ในการพฒนาตนเอง

8.สขภาพเงนด(HappyMoney)หมายถงการทบคคลมวนยในการใชจายเงน มความสามารถและพงพอใจในการบรหารจดการระบบการรบ จาย และ ออม เงน ในแตละเดอน มตนม4ตวชวดคอการผอนชำาระหนสนตางๆการชำาระหนเงนออมและ ความเพยงพอของคาตอบแทนทไดรบ

9. การงานด (HappyWork-life) หมายถง การทบคคลมความสบายใจ ในททำางาน มความรก ความผกพน และความภาคภมใจในองคกร มความมนใจใน อาชพรายได และมความพงพอใจกบความกาวหนาของตนเองในองคกร ซงเปนมตท เนนการวดผลความรสกและประสบการณของคนทำางานกบองคกร มตนม15ตวชวดคอความสขตอสภาพแวดลอมในองคกรการไดรบการ ดแลดานสขภาพ ความพงพอใจตอสวสดการ การไดรบการปฏบตอยางถกตองตาม กฎหมายแรงงาน ความเหมาะสมของการเลอนขน เลอนตำาแหนง ความมนคงใน อาชพความเสยงจากการทำางานการลาออกจากงานการเปลยนสถานททำางานการ มสวนรวมแสดงความคดเหน ความถกตองของการจายคาจาง ความตรงเวลาของ การจายคาจางและการทำางานอยางมความสข

123 ��.indd 43 20/3/2013 20:47

44

นอกจากนHAPPINOMETERยงรวมสวนขอมลทวไปประกอบดวย8คำาถาม ไดแกเพศอายการศกษาสถานภาพสมรสจำานวนบตรลกษณะงานสภาพการจาง ระยะเวลาททำางานในองคกรปจจบนซงเปนตวแปรสำาคญในการนำามาวเคราะหใหเหน ความชดเจน วาควรพฒนาสรางเสรมความสขคนทำางานกบใคร ทไหน และอยางไร ทำาใหการสรางสขไปถกทศทางและไดผลตรงกบกลมเปาหมายอยางแทจรง

ตวชวดความสขของHAPPINOMETER

ตวชวดความสขทง56 ตวชวด ของHAPPINOMETER ไดมกระบวนการตรวจสอบความเทยงตรงและนาเชอถอดงตอไปน 1.เปนการศกษาความตรงตามเนอหาโดยการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ และประชมรวมกบผทรงคณวฒทางดานคณภาพชวตความสขสขภาพจตเพอพจารณา ความตรงตามเนอหาทตองการประเมนจำานวน9ครง 2. เปนการศกษาความตรงตามโครงสราง โดยการวเคราะหปจจย(factor analysis) (ยกเวนขอคำาถามทผทรงคณวฒลงความเหนวาจำาเปนตองมขอน จงไม คำานงถงคาfactorloading) 3.การศกษาคาความเชอมนของเครองมอ(reliability)โดยมคาCronbach’s AlphaCoefficientจำาแนกตามองคประกอบหลก

ขอตกลงเบองตนของเครองมอHAPPINOMETER

1.ความสขของบคคลเปนสงทเปลยนแปลงตลอดเวลาเพยงแตมากหรอนอย ชา หรอเรวHAPPINOMETER สามารถวดความสขไดเปนความสขระยะสน และนำา เสนอผลเปนรายครงป 2. เปนการประเมนประสบการณดานอารมณ และระดบความชนชอบชวต โดยรวมของตนเองทงทางบวกและลบ 3.เปนเครองมอวดความสขระดบบคคลมงไปทคนทำางาน 4.สามารถใหภาพรวมสะทอนเปนความสขขององคกรได 5. เปนการวดระดบความสขโดยประเมนจากองคประกอบคณภาพชวตและความสข9มต56ตวชวดทงนตองเปนไปภายใต ก.ผตอบตอบตามความรสกทใกลเคยงความรสกของตนเองมากทสด ข.ผตอบใหความหมายของแตละตวชวดดวยความรสกหรอประสบการณ

123 ��.indd 44 20/3/2013 20:47

45

โปรแกรมสำาเรจรปเอกซเซล(HappinometerExcelProgramme:HEP)

ของตนเอง ค. ผตอบมความซอสตยในการตอบทงขอมลเชงประจกษ ความรสก และประสบการณทปรากฎเปนคำาถามในHAPPINOMETER ง.ผตอบตอบใหเสรจในเวลาทกำาหนด

123 ��.indd 45 20/3/2013 20:47

46

123 ��.indd 46 20/3/2013 20:47

47

HAPPINOMETERผานระบบออนไลน(Online-based)www.happinometer.com

123 ��.indd 47 20/3/2013 20:47

48

HAPPINOMETERผานระบบมอถอ(MobileApps-based)

123 ��.indd 48 20/3/2013 20:47

49

คาคะแนนเฉลยความสขของHAPPINOMETER 1.เมอลงรหสหมายเลขดวยตวเลขทกขอในSheetquestionnaireแลวโปรแกรมจะคำานวณ 1.1คาเฉลยรวมคณภาพชวตแตละมต(HappyAverageScore) 1.2คาเฉลยรวมระดบความสขทกมตรายบคคลในองคกร (HappyIndividualAverageScore)

คะแนนเฉลย

0.00–24.99

25.00–49.99

50.00–74.99

75.00–100.0

ความหมาย

ไมมความสขอยางยง:VeryUnhappyสะทอนใหเหนวาคนทำางานในองคกรของทานอยในระดบ

“ไมมความสขเลย”ผบรหารตองดำาเนนการแกไขอยางเรงดวน

ไมมความสข:Unhappyสะทอนใหเหนวาคนทำางานในองคกรของทานอยในระดบ“ไมมความสข”ผบรหารตองดำาเนนการแกไขอยางจรงจง

มความสข:Happyสะทอนใหเหนวาคนทำางานในองคกรของทานอยในระดบ“มความสข”ผบรหารตองสนบสนนใหมความสขยงขนไป

มความสขอยางยง:VeryHappyซงสะทอนใหเหนวาคนทำางานในองคกรของทานอยในระดบ“มความสขมาก”ผบรหารควรสนบสนนและยกยองเปนแบบ

อยาง

คาเฉลยระดบความสขรวมของทกบคคลในองคกร (Happy Company Average Score) คาเฉลยรวมคณภาพชวตแตละมต (Happy Average Score) คาเฉลยรวมทกมตรายบคคล (Happy Individual Average Score) และคาเฉลย ระดบความสขรวมของทกบคคลในองคกร(HappyCompanyAverageScore)จะ ปรากฎผลโดยอตโนมตในSheetoverallscore

123 ��.indd 49 20/3/2013 20:47

50

ประเดนจรยธรรมของHAPPINOMETER

1. ผบรหารและผเกยวของของทกสวนงานคณะทำางาน และ คณะนกวจย สถาบนวจยประชากรและสงคมตองเกบรกษาขอมลทงหมดเปนความลบอยางเครงครด ไมเปดเผยขอมลตอสาธารณะเปนรายบคคลแตจะรายงานผลเปนภาพรวม 2.วตถประสงคในการสำารวจครงนเปนเชงสรางสรรคเพอพฒนาความสข ของบคลากรทกระดบไมใชเปนการจบผดหรอสรางโทษใหกบผตอบ

แบบแสดงผลคาคะแนนเฉลยความสขของHAPPINOMETER(คาเฉลยรวมขององคกร/ระดบประเทศ)

ชวงครงปแรก

คาคะแนนเฉลย










ชวงครงปหลง











RealTime

HappyBody

HappyRelax

HappyHear

HappySoul

HappyFamily

HappySociety

HappyBrain

HappyMoney

HappyWork-life

HappyAverage

123 ��.indd 50 20/3/2013 20:47

51

3.ผกรอกแบบสำารวจมสทธทจะไมตอบขอคำาถามโดยจะไมไดรบผลกระทบ ใดๆทงสน 4.ผกรอกแบบสำารวจไมตองระบชอลงในแบบสำารวจ 5.การตอบแบบสำารวจนไมมคำาตอบทถกหรอผดเปนเพยงตองการใหผตอบ สะทอนความคดเหนและความรสกผานแบบสำารวจ เพอนำาขอมลไปวเคราะหในการ พฒนาและสรางเสรมคณภาพชวตบคลากรทกระดบในองคกรใหดและมความสขมาก ยงขน


หวหนาโครงการ:รศ.ดร.ศรนนทกตตสขสถต

ทมงาน: ผศ.ดร.กาญจนาตงชลทพย อ.ดร.จรมพรโหลำายอง อ.ดร.เฉลมพลแจมจนทร ดร.เฉลมพลสายประเสรฐ คณวรรณภาอารย คณบรเทพโชคธนากล คณวภาพรจารเรองไพศาล คณพอตาบนยตรณะ

Website:www.happinometer.com Facebook:www.facebook.com/happinometer

ผประสานโครงการ:น.ส.วรรณภาอารย โทรศพทททำางาน:024410201-4ตอ407 โทรศพทมอถอ:0892420963 อเมล:[email protected]

ทอย:สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดลตำาบลศาลายาอำาเภอพทธมณฑลจงหวดนครปฐม73170

123 ��.indd 51 20/3/2013 20:47

52

Happy Workplace Index

ดชนสขภาวะองคกร

แนวคดการพฒนาHappyWorkplaceIndex

องคกรทเรมตนทำา HappyWorkplace มกจะ ตงคำาถามกบตนเองดวยความอยากรวา“องคกรมความสข(มาก-นอย)แคไหน?”และเมอ

รวาสขในระดบไหนหรอแคไหนแลวขนตอไปกคอ“หากตองการเพมความสของคกร จะมวธการอยางไร?” คำาถามดงกลาวไดจดชนวนความพยายามในการสราง“ดชนสขภาวะองคกร” ขนในป2553เพอใชประโยชน3ประการคอ 1. เปนเสมอนกระจกเงาทชวยสะทอนสภาวะปจจยทเกอหนนตอการสราง สขของคนในองคกร 2.ใหขอมลเกยวกบสงทตองปรบปรงและพฒนา 3.เปนเครองมอใหเกดกระบวนการสรางสขทเหมาะสมกบบรบทขององคกร

ดชนสขภาวะองคกรหรอHappyWorkplaceIndexเปนเครองมอในการ พฒนากระบวนการและกจกรรมทจดขนใหเกดผลตอการสรางสขของบคลากรใน องคกรอยางแทจรงโดยอาศยหลกการแนวคดเรองอทธพลของพหปจจยและพหระดบ ทสงผลตอสขและทกขของคนในองคกรตลอดชวงเวลางานและการใชชวตภายใต บรบทและวฒนธรรมทสรางสมมาอนเปนสภาพแวดลอมใกลชดทมอทธพลตอการ ทำางานมากทสด ดชนสขภาวะองคกรมปจจยสำาคญ5มตคอ1)การจดการ2)บรรยากาศ และสภาพแวดลอมในองคกร3)กระบวนการสรางเสรมสขในองคกร4)สขภาพกาย และสขภาพใจและ5)ผลลพธองคกร การตรวจสอบสขภาวะองคกรเกดขนดวยหลกคดวานาจะมสงทชวยสะทอน ทเปนกลางเพอใหทราบสภาวะปจจยทเออใหเกดความสขขนในองคกรชวยสะทอนสข หรอทกขขององคกรจะไดใชขอมลทตรวจสอบในการปรบปรงแกไขกอนทสภาวะ การณจะแยลงจนนำาไปสวกฤตทสงผลกระทบตอปญหาบคลากรคณภาพผลผลตหรอ งานบรการขององคกร

123 ��.indd 52 20/3/2013 20:47

53

แนวคดการพฒนาดชนสขภาวะระดบองคกรอาศยหลกการตรวจสอบความ สมดลของปจจยภายในองคกร ดวยแนวคดวา “ตองไมเพมความเครยดใหกบผใช” องคกรทมความตงใจพฒนากระบวนการสรางสขและเลอกใชเครองมอนนำาทาง จงไมควร ถกบนทอนดวยเครองมอชดนตงแตเรมตน ดชนสขภาวะองคกรจงเปนเครองมอหนง ทองคกรสามารถเลอกใชเพอสรางเสรมกระบวนการพฒนาภาวะปจจยแหงความสข ใหเกดขนในองคกร เกณฑการตรวจสอบแตละหวขอ พฒนาขนโดยคำานงถง “ประโยชนทจะ ทำาใหเกดกระบวนการสรางสขในองคกรเปนสำาคญ” เนองจากการกำาหนดกจกรรม สรางสขมความแตกตางกนไปตามบรบทและวฒนธรรมขององคกรผทจะกำาหนดแนวทาง ของงานสรางสขจงตองสรางกระบวนการเรยนรรวมกนของผทเกยวของในองคกร เครองมอชดนจงออกแบบใหมการใชงานดวยการตรวจสอบองคกรไดดวยตนเอง คาดชนสขภาวะองคกรจะแสดงถงระดบความสามารถในการจดการสภาวะ ปจจยทเออใหเกดความสขบนฐานของสขภาพทสมบรณครอบคลมทงกายจตใจสงคม และปญญาของบคลากรในองคกรวามความเหมาะสมหรอไมอยางไรรวมทงผล การประมวลจะแสดงแนวทางสำาคญในการแกไขปรบปรงเพอใหองคกรสามารถกาวไปสองคกรสขภาวะตามเปาหมาย

MapHR แนวทางสำาหรบนกสรางสของคกร

คณะทำางานโครงการฯไดศกษาวจยและรวบรวมองคความรทงตางประเทศ และในประเทศ รวมทง ประสบการณการจดเวทแลกเปลยนเรยนรระหวางองคกร ทดำาเนนกจกรรมสรางสขในองคกร ไดจดทำารางดชนสขภาวะองคกรนำาเสนอผทรง คณวฒ และนำาไปทดลองใชกบองคกรทงขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดเลก จำานวน93แหงนำามาปรบปรงและพฒนาเปนชดดชนสขภาวะองคกร(HappyWork placeIndex:HWI)ซงมจำานวนทงสน37หวขอยอยแบงเปน5มตเรยกสนๆวา MapHRประกอบดวย มตท1สขดวยการจดการ(M:Management) มตท2สขดวยบรรยากาศและสภาพแวดลอมในททำางา(A:Atmosphere&Environment) มตท3สขดวยกระบวนการสรางสข(P:Process) มตท4สขดวยสขภาพกายและสขภาพใจ(H:Health) มตท5สขดวยผลลพธองคกร(R:Result)

123 ��.indd 53 20/3/2013 20:47

54

MapHR เปนแนวทางสำาหรบนกสรางสของคกร และเปนเสมอนแผนทแสดงเสนทางการนำาองคกรไปสความผาสก ความสข หรอ HappyWorkplace ซงเนนการพฒนาทนมนษยอนเปนทรพยากรทมคาและสำาคญทสดขององคกร และเปนกำาลงหลกในการขบเคลอนองคกรไปสความมนคงและยงยน

MapHRไดกำาหนดประเดนการพฒนาในแตละมตดงน

มตท 1 สขดวยการจดการ (M: Management)

ระบบและการบรหารจดการมงเนนเกยวกบการดแลปจจยพนฐานในดาน การบรหารทรพยากรมนษย อนไดแก บคลากร เงน วสดอปกรณ ซงอาศยศาสตร และศลปในการจดการระบบตางๆ อาท ผลตอบแทนทเหมาะสม นโยบายคมครอง พนกงาน สวสดการพนกงาน การใหรางวลยกยองพนกงาน การประเมนผลงานให เปนทยอมรบ ระบบและกลไกในการพฒนาความกาวหนาในอาชพตามศกยภาพของ พนกงาน ฯลฯ ทำาใหองคกรบรรลผลตามเปาหมายทวางไวไปพรอมกบคณภาพชวต และความสขรวมกนของบคลากรในองคกร

ภาพกรอบดชนสขภาวะระดบองคกร(HappyWorkplaceIndexframework)

123 ��.indd 54 20/3/2013 20:47

55

มตท 2 สขดวยบรรยากาศและสภาพแวดลอมในททำางาน

(A: Atmosphere & Environment)

สภาพแวดลอมและบรรยากาศทเออตอการทำางานเปนองคประกอบสำาคญ ทกอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลของงาน หากสภาพแวดลอมในการทำางาน มความเหมาะสมหรอมความปลอดภย พนกงานกจะสามารถทำางานไดอยางเปนสข ในทางตรงกนขาม หากสภาพแวดลอมในการทำางานไมเหมาะสมหรอมความ ไมปลอดภยกบนทอนหรอลดประสทธภาพการทำางานลงทำาใหสขภาพกายและสขภาพ จตของพนกงานเสอมโทรม เกดความเครยดมความขดแยงมความเสยงในการเกด อบตเหตและโรคจากการประกอบอาชพหรอเปนสาเหตทำาใหเกดโรคตางๆงายขน

มตท 3 สขดวยกระบวนการสรางสข (P: Process)

องคกรแตละแหงมสภาพปญหาและบรบททแตกตางกนไป หากกจกรรมท องคกรคดเลอกนำามาประยกตใชมความเหมาะสมกบลกษณะและวฒนธรรมขององคกร กจะสามารถทำาใหเกดสขไดมาก-นอย ตามวธการออกแบบและการสราง ความเชอมโยงระหวางกจกรรม รวมทง การสรางการมสวนรวมจากบคลากรทก ระดบอยางทวถงเพอใหเกดผลในวงกวาง อาท การมผรบผดชอบการกำากบดแล นโยบายองคกรสรางสขสรางชองทางการสอสารเรองการสรางสขในองคกร เรยนร เรองการสรางสขสนบสนนทรพยากรใหความสำาคญเรองสขภาวะวาเปนทนแบบหนง การมสวนรวมของบคลากรและคณภาพของกระบวนการประเมนองคกรสรางสข

มตท 4 สขดวยสขภาพกายและสขภาพใจ (H: Health)

ปจจบนเปนทยอมรบวาสขภาพกายและสขภาพใจนนเชอมโยงกนเปน สงเดยวและเปนสงสำาคญทเกอหนนตอความสขสมบรณและคณภาพชวตทด ผทม สขภาพกายดคอมรางกายแขงแรงสมบรณไมบาดเจบหรอเจบปวยมสขภาพใจด คอ จตใจมความสข รสกเบกบาน อมเอมใจ มความพงพอใจในชวต จะสามารถ ปฏบตหนาทในงานประจำาและทำางานไดอยางมประสทธภาพ ดงนนการสงเสรมสขภาพกายและใจจงเปนสงทจำาเปนสำาหรบทกคนหากเรา มกจกรรมทดแลสขภาพทงกายและใจในชวงเวลาการทำางานแลวกจะสงผลดในเบอง

123 ��.indd 55 20/3/2013 20:47

56

ตนใหเรามความสขสมบรณและคณภาพชวตทด มตท 5 สขดวยผลลพธองคกร (R: Result)

ประโยชนทไดจากกจกรรมสรางสขเกดผลไดทงตอบคลากรและองคกรอาท การเพมขนของผลผลต ลดอตราการเกดอบตเหตจากการทำางานและลดโรคท เกดจากการทำางาน เปนการลดตนทนการผลตเนองจากอตราการขาดงานของพนกงาน ลดลง ทำาใหการจดการทรพยากรบคคลดขนเพราะ รวาจะเลอกคนลกษณะอยางไร เขามาทำางาน ลดอตราการลาออกจากงาน ลดระดบของความเครยดของคนทำางาน รวมทง ทำาใหภาพลกษณขององคกรดขนเนองจากพนกงานมสขภาพดเปนทยอมรบ ในสงคม ลกคามความพงพอใจตอคณภาพของสนคาและการบรการทเกดขนจากพนกงานทใหบรการดวยความสขกลาวไดวาดชนสขภาวะองคกรทง5มตชวยสะทอนสภาพและปจจยการดำาเนนงานทเชอมโยงตอการสรางความสขใหเกดขนอยางสมดลและยงยนในองคกรดงแผนภาพ

มตท 1 สขดวยการจดการ (M: ManageMent)

มตท 2 สขดวยบรรยากาศและ สภาพแวดลอมในททำางาน (a: atMosphere & environMent)

มตท 3 สขดวยกระบวนการสรางสข (p: process)

มตท 4 สขดวยสขภาพกายและสขภาพใจ (h: health)

มตท 5 สขดวยผลลพธองคกร (r: result)

สขภาวะองคกร

ภาพแสดงปจจยการพฒนาสขภาวะองคกรดวยMapHR

123 ��.indd 56 20/3/2013 20:47

57

วธการใชงานHappyWorkplaceIndex

ดชนสขภาวะองคกรไดรบการพฒนาใหเปนเครองมอสำาหรบพฒนากระบวนการ และกจกรรมสรางสขในองคกร เพราะชวยสะทอนสภาวะทเกอกลตอสขภาวะของคน ในองคกรซงองคกรสามารถตรวจสอบระดบสขภาวะในองคกรไดดวยตนเอง

รปแบบของเครองมอ

ดชนสขภาวะองคกร ถกพฒนาใหเปนเครองมอตรวจสอบสขภาวะองคกรเพอใชประโยชนในการพฒนากระบวนการสรางสขในองคกรม2รปแบบคอ 1. เอกสารคมอตรวจสอบสขภาวะระดบองคกร ดวยHappyWorkplaceIndex 2. โปรแกรมตรวจสอบสขภาวะระดบองคกรออนไลน เผยแพรผานเวบไซตwww.happy-workplace.comเมนตรวจสอบสขภาวะองคกร

การใชเครองมอตรวจสอบใหเกดประโยชนสงสด

การสรางสขอาจเปน“เรองงาย”สำาหรบบางองคกรและอาจจะเปนเรองท “เรมตนไมถก” สำาหรบองคกรจำานวนมาก เนองจากความแตกตางกนในเรองขนาด ประเภท วฒนธรรมและระบบบรหารงานของผนำาองคกร ดงนน ดชนสขภาวะระดบ องคกรจงเนนการใชงาน3ประการดงน

ภาพคมอการตรวจสอบสขภาวะองคกรและโปรแกรมตรวจสอบสขภาวะองคกรออนไลน

123 ��.indd 57 20/3/2013 20:47

58

1. ใชประโยชนเพอการพฒนาตนเอง มากกวาการตรวจสอบเชงประเมน ซงตองอาศยบคคลจากภายนอกเขามาประเมนหรอตรวจสอบเรองภายในองคกร องคกรควรนำาไปใชไดดวยตนเอง ทงวธการใชงาน กระบวนการบนทก การรบรผล และการนำาผลไปใชประโยชน 2.ใชตามความพรอมและความสมครใจองคกรทเรมตนทำากจกรรมสรางสข อาจใชขอมลจากการตรวจสอบฯ นเปนขอมลพนฐานในการเปรยบเทยบกบขอมล การตรวจสอบฯ ครงตอไปภายหลงจากดำาเนนงานไปไดระยะหนงแลว เพอดความ เปลยนแปลงของปจจยสนบสนนการสรางสขภายในองคกรหรอคนจดออนและจดแขง ของปจจยการพฒนาเพอปรบความสมดลของปจจยสนบสนนการสรางสขในระยะยาว ทงนโดยใชตามความพรอมและความสมครใจ 3.ใชโดยไมเปดเผยขอมลองคกรในระบบเพอใหเกดบรรยากาศของใชงาน อยางกวางขวางองคกรทเขามาใชงานจะไดรบการดแลขอมลทบนทกไวในระบบโดย จะนำาเสนอเฉพาะภาพรวมของจำานวนองคกรทมการจำาแนกกลมตามระดบการพฒนา และแสดงตำาแหนงของสภาวะปจจยการสรางสขขององคกรวาอยหางจากคาเฉลย รวมขององคกรทงหมดมาก-นอยเพยงใด องคกรทตองการหาคเทยบเคยง (bench mark)สามารถแสดงความจำานงผานระบบและเปนความยนยอมของทงสองฝาย

จดมงหมายของการใชประโยชนจากเครองมอดงกลาวคอ“กระบวนการใช” มากกวา “ผลทเกดขนจากการตรวจสอบฯ” ดงนน ผทนำาเครองมอนไปใช ดวยวธ ทหนงคอการใชเอกสารคมอตรวจสอบสขภาวะระดบองคกรดวยHappyWorkplace Index หรอวธท 2 คอ การบนทกผานโปรแกรมตรวจสอบสขภาวะระดบองคกร ออนไลนควรใหความสำาคญกบ“กระบวนการใช”โดยพจารณาวาจะกำาหนดวธการใช อยางไรเพอใหเกดผลตอการเปลยนแปลงกระบวนการสรางสขทเหมาะสมกบองคกร ซงอาจเปนไดทง “เครองมอสรางการเรยนร” และ“เครองมอชวยใหเกดการสอสาร” ระหวางบคคลหรอกลมบคคลในองคกรเกยวกบการสรางสขในองคกรของตนเอง

ขอแนะนำาในการใชเครองมอ

1.ใชเปน“เครองมอสรางการเรยนร”

ควรเนนใหเกดการแลกเปลยนความคดในกลมคณะทำางานอยางกวางขวาง เพอการสรางความคดใหมๆ สำาหรบพฒนาคนในองคกร และหาวธในการนำาความ

123 ��.indd 58 20/3/2013 20:47

59

คดเหลาน ไปทำาใหเปนจรงตามบรบทขององคกร ดวยการใชกระบวนการมสวนรวม ในการพฒนาองคกรแหงความสขอาทเนนการฟงคนอนดวยความตงใจใหขอเสนอแนะ แบบสรางสรรค แลกเปลยนความคดดวยใจเปนกลางเพอปรบปรงกระบวนสรางสข ในองคกรใหดยงขนเรอยๆ

2.ใชเปน“เครองมอชวยใหเกดการสอสาร”

ผลการตรวจสอบสขภาวะองคกร ดวยHappyWorkplace Index ทำาให ทราบระดบปจจยการสรางสขขององคกร โดยผลการคำานวณตามคมอฯหรอผลการ ประมวลดวยโปรแกรมตรวจสอบสขภาวะออนไลน มการแสดงผล 3 สวน คอ (1) ระดบการจดปจจยสขภาวะในภาพรวมขององคกร (2) ระดบปจจยทเออใหเกดการ สรางสขในองคกรจำาแนกตามมตการพฒนา5มต(3)การจำาแนก/จดกลมองคกร

ผลการตรวจสอบฯดงกลาวจะทำาใหองคกรรบทราบระดบการพฒนาวาม ความกาวหนาเพยงใด และองคกรควรใหความสำาคญในเรองใดบาง เรองใดทควร เรงรดกอน องคกรจงควรนำาผลดงกลาวมาใชสอสารอยางเหมาะสมกบบคคลทเกยวของ จะชวยสรางความเขาใจในการเลอกกจกรรมทดและเหมาะสมกบธรรมชาตของ บคลากรในองคกรพฒนาใหเกดความเชอมโยงและตอเนองมการใสใจความตองการ ของทกฝายและตอบสนองคนสวนใหญ การตรวจสอบสขภาวะองคกรใหประโยชนกบองคกรดงน 1. ผบรหารองคกรรบรสภาพและปจจยความสมดลของสภาวะทเกอกลตอ สขและปจจยทสรางทกขของคนในองคกร 2.เปนเครองมอสอสารเกยวกบการสรางองคกรแหงความสขระหวางพนกงาน นกพฒนาทรพยากรมนษยและผบรหาร 3. ผปฏบตงานไดรบรจดออน-จดแขงเกยวกบการพฒนาและการสรางองคกร สขภาวะ

การตรวจสอบสขภาวะองคกรอาจสรางจดเปลยนใหคนในองคกรกาวไปส จดหมายรวมกน ในอกมตทมใชคดเพยงแคผลกำาไร แตเปนการสราง “สภาวะแหง ความสข”หรอ“สขภาวะทสามารถเกดขนไดทวทงองคกร”ทำาใหองคกรเปนสถานท ททกคนประทบใจวาเปนสถานททนาอยและอยากจะมาทำางาน

123 ��.indd 59 20/3/2013 20:47

60


หวหนาโครงการ:ดร.ขวญเมองแกวดำาเกง ทมงาน: ดร.ดวงเนตรธรรมกล ดร.อจศราประเสรฐสน ดร.จำาเนยรชณหโสภาค

Website:www.happy-workplace.com Facebook:www.facebook.com/map.hr?fref=ts ผประสานงาน:ดร.ขวญเมองแกวดำาเกง โทรศพทททำางาน:023548543-9ตอ3601 โทรศพทมอถอ:0816840109 อเมล:[email protected],[email protected] ทอย : กองสขศกษา กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสขตำาบลตลาดขวญอำาเภอเมองจงหวดนนทบร1110

123 ��.indd 60 20/3/2013 20:47

61

Happy Workplace ROI

การประเมนความคมคา

ในโครงการองคกรแหงความสข

HappyWorkplaceROIคออะไร ในการดำาเนนงานโครงการHappyWorkplace การประเมนผลโครงการถอเปนอกขนตอนท

สำาคญโดยทผดำาเนนโครงการจำาเปนตองประเมนผลโดยเกบรวบรวมขอมลทเกดจาก ผลการดำาเนนโครงการและคนหาคณคาของโครงการทงในเชงคณภาพและในเชง ปรมาณเพอประเมนวาโครงการHappyWorkplaceทจดขนนนบรรลวตถประสงค ของโครงการตามทตงไวหรอไม โดยเฉพาะการประเมนความคมคาในการดำาเนน โครงการ(returnoninvestment:ROI) การประเมนความคมคาในการดำาเนนโครงการ เปนการหาคำาตอบวา ผล ตอบแทนทไดจากการจากโครงการHappyWorkplace มมากกวาตนทนทไดลงไป ทงทางตรงและทางออมหรอไมและการลงทนในโครงการHappyWorkplaceเพอ การพฒนาบคลากรและพฒนาองคกรมความเหมาะสมและเกดความคมคามากนอย เพยงไร การวเคราะหความคมคาของโครงการเปนเครองมอสำาคญในการตดสนใจ ของผบรหารระดบสงผบรหารทรพยากรมนษยและผดำาเนนโครงการเพราะสามารถ แสดงใหเหนมลคาและคณคาของโครงการอยางเปนรปธรรมทชดเจน รวมถงทำาให เหนความเชอมโยงระหวางผลลพธกบเปาหมาย และความเหมาะสมของการกำาหนด นโยบายการดำาเนนโครงการHappyWorkplaceขององคกรอกดวย

ประโยชนของการประเมนผลตอบแทนจากการลงทน

1. การนำากระบวนการประเมนผลตอบแทนจากการลงทนมาใชสามารถแสดง ใหเหนถงเหตผลในการคดเลอกโครงการHappyWorkplaceเนองจากกระบวนการ หาROIทำาใหทราบถงเหตผลสนบสนนทจำาเพาะเจาะจงของโครงการHappyWork place ซงแสดงใหเหนถงผลประโยชนทแทจรงเปรยบเทยบกบตนทนทงในทางตรง และทางออมเปนการชวยยกระดบขอมลทไดจากการประเมน

123 ��.indd 61 20/3/2013 20:47

62

2.การนำากระบวนการประเมนผลตอบแทนจากการลงทนมาใชจะชวยในการ ปรบปรงกระบวนการดำาเนนโครงการHappyWorkplaceเมอพจารณาถงขอมลปอน กลบทไดรบจากโครงการ การวเคราะหขอมลดงกลาว จะนำาไปสการเปลยนแปลง กระบวนการดำาเนนโครงการหรอใหความสำาคญในกจกรรมททำาใหเกดมลคาเพมขน

กรอบแนวคดของ Happy Workplace ROI

กรอบแนวคดสำาหรบประเมนผลตอบแทนจากการลงทนพจารณาได3ดานดงน -ผลตอบแทนจากการลงทนทพยากรณวาจะเกดจากการดำาเนนโครงการ HappyWorkplace มอะไรบาง?(การประเมนกอนการดำาเนนงานโดยใชขอมลจาก การพยากรณ) -ผลตอบแทนจากการลงทนทเกดขนจรงจากการดำาเนนโครงการHappy Workplace มอะไรบาง? (การประเมนระหวางดำาเนนงานโดยใชขอมลทเกดขนจรง ระหวางการดำาเนนโครงการ) -ผลตอบแทนจากการลงทนทประมาณการวาจะไดจากการดำาเนนโครงการ HappyWorkplaceมอะไรบาง?(การประเมนภายหลงการดำาเนนงานโดยประมาณ การจากขอมลทเกดขนจรงหลงจากสนสดโครงการ)

แนวทางการประเมนของHappyWorkplaceROI

การประเมนผลตอบแทนการลงทน(ROI)ในโครงการHAPPYWORKPLACE ม9ขนตอนดงน 1.การระบผลลพธของโครงการ 2.การระบแผนการประเมนและขอมลพนฐาน 3.การเกบขอมลระหวางการดำาเนนโครงการ 4.การเกบขอมลหลงจากโครงการสนสดลง 5.การแยกผลลพธทไดจากโครงการHappyWorkplace 6.การแปลงขอมลใหกลายเปนมลคาทางการเงน 7.การระบคาใชจาย/ตนทนของโครงการHappyWorkplace 8.การระบผลประโยชน/ผลไดของโครงการHappyWorkplace 9.การคำานวณผลตอบแทนการลงทน

123 ��.indd 62 20/3/2013 20:47

63

1.การระบผลลพธของโครงการ ผลลพธในการดำาเนนงานโครงการ HAPPY WORKPLACE จะถกระบอยาง ชดเจนและเหมาะสมโดยเชอมโยงกบวตถประสงคทถกกำาหนดไวในการดำาเนนโครงการ วตถประสงคในแตละระดบจะระบถงผลลพธทตองการไวอยางชดเจน และ เปนเสมอนเครองมอสอสารแกผเขารวมและผมสวนไดสวนเสยตางๆ ดงตวอยางตอ ไปน

การลงทนของนายจางสำาหรบการสรางททำางานทมความสข(HappyWorkplaceProgram)

(ผลประโยชน,เงอนไข,ความยดหยนในการทำางาน,ขอมลขาวสาร,ทรพยากรฯลฯ)

การสอสาร,วฒนธรรมองคกร,การสนบสนนของผบงคบบญชา

พนกงานมความสมดลระหวางการทำางานและชวตสวนตวมากขน

ความขดแยงความเหนอยลาและความเครยดทลดลง

ความจงรกภกดความผกพนตอองคกรและความพงพอใจทเพมขน

การสรรหาพนกงานทดขน

การคดเลอกพนกงานไดรบการปรบปรงให

ดขน

การขาดงานของพนกงานนอยลง

ตนทนจากการขาดงานของพนกงานลดลง

จำานวนพนกงานทลาออกลดลง

คาใชจายจากการลาออกของพนกงานลดลง

พฤตกรรมการทำางานทดขน

การใหบรการและผลการปฏบตงานท

เพมขน

123 ��.indd 63 20/3/2013 20:47

64

2.การระบแผนการประเมนและขอมลพนฐาน

การวางแผนการประเมนทดตองชเฉพาะเจาะจงวาจะวดความสำาเรจไดอยางไร การวางแผนการเกบขอมลจะตองระบถงวธการเกบขอมลแหลงขอมลและเวลาในการ เกบขอมลเพอเปนขอมลพนฐานรวมถงขอมลการตดตามผลเปนตน แผนการวเคราะหการประเมนผลตอบแทนจากการลงทนตองแบงแยกความ แตกตางระหวางขอมลเชงปรมาณ(HardData)เชนผลผลตผลกำาไรการลดคาใชจาย และขอมลเชงคณภาพ(SoftData)เชนนสยการทำางานบรรยากาศการทำางานดงน

ขอมลเชงคณภาพ(SoftData)

นสยการทำางาน-การขาดงาน-การหลกเลยงงาน-การฝาฝนกฎระเบยบการรกษาความปลอดภย

บรรยากาศการทำางาน-การลาออกจากงาน-ความพงพอใจในการทำางาน-การรองเรยนของพนกงาน

ทศนคต-ความจงรกภกด-ความผกพนตอองคกร-ความรสกรบผดชอบในงาน

การพฒนาทกษะใหม-จำานวนการตดสนใจทไดกระทำา-จำานวนปญหาทไดแกไข-ความถในการประยกตทกษะใหม

ขอมลเชงปรมาณ(HardData)

ผลผลต-จำานวนหนวยของสนคาทผลตได-จำานวนสนคาทประกอบได-จำานวนสนคาทขายได-จำานวนแบบฟอรมทประมวลได-จำานวนชนงานททำาได

คณภาพ-จำานวนสนคามตำาหน-จำานวนสนคาชำารดจนใชการไมได-จำานวนของเสย

เวลา-ปรมาณเวลาทใชในการทำางาน-ปรมาณการทำางานลวงเวลา-ปรมาณเวลาการฝกอบรม-ปรมาณเวลาทเครองจกรอปกรณตองหยดซอม

คาใชจาย-คาใชจายในการดำาเนนงาน-คาใชจายเกยวกบอบตเหต-คาใชจายทเพมขนจากประมาณการ

ตวอยางการแบงแยกความแตกตางของขอมล

123 ��.indd 64 20/3/2013 20:47

65

3.การเกบขอมลระหวางการดำาเนนโครงการ การเกบขอมลเปนขนตอนทสำาคญทสดในกระบวนการประเมนผลเพราะ หากไมมขอมลกไมมหลกฐานของผลกระทบทเกดขนจากโครงการHappyWorkplace เชน การเกบขอมลระหวางการดำาเนนการเพอสรปปฏกรยา ความพงพอใจของผเขา รวมโครงการ การเรยนรทเกดขนจากการเขารวมโครงการ การเปลยนแปลงดาน พฤตกรรมการทำางานและการนำาไปปรบใชหรอการนำาไปปฏบตรวมถงการวดความ เปลยนแปลงของผลกระทบทางธรกจหรอผลทองคกรไดรบในรปแบบของการพฒนา องคกรหรอการพฒนาบคลากรทเกยวเนองมาจากโครงการHappyWorkplace 4.การเกบขอมลหลงจากโครงการสนสดลง การเกบขอมลหลงจากโครงการสนสดลง ถอเปนชวงแรกของการตดตาม ในกระบวนการประเมนผลตอบแทนการลงทน การเกบขอมลหลงโครงการสนสดม ความสำาคญมาก เพราะวาถาไมมการเกบขอมล การศกษาถงผลลพธกไมสามารถ เสรจสนไดอกทงในขนตอนนจะตองใชระยะเวลา ทางเลอกของวธการทจะเกบขอมลหลงจากโครงการสนสดขนอยกบความ หลากหลายของปจจยตางๆทเกยวของเชนประเภทของโครงการความเตมใจของ ผเขารวมโครงการคาใชจายของการเกบขอมลความถกตองแมนยำาของขอมลเปนตน

5.การแยกผลลพธทไดจากโครงการHappyWorkplace

การแยกระบผลลพธทไดจากโครงการเปนขนตอนหนงทสำาคญและทาทาย ทสดของกระบวนการประเมนผลตอบแทนการลงทนโดยทจะตองสามารถระบไดวา ผลลพธทไดเกดจากโครงการHappyWorkplaceทแทจรง มใชเกดจากตวแปรทม อทธพลอนในสภาพแวดลอมขององคการนน หรอการทสามารถทราบไดวา ผลการ ดำาเนนการทดขนนนเปนผลจากโครงการ Happy Workplace และเปนผลมาจาก โครงการอนๆอยางไร

6.การแปลงขอมลใหกลายเปนมลคาทางการเงน

ในการคำานวณหาผลตอบแทนจากการลงทน ขอมลการประเมนผลจะตอง

123 ��.indd 65 20/3/2013 20:47

66

ถกแบงเปนขอมลเชงปรมาณ (Hard Data) และขอมลเชงคณภาพ (Soft Data) วธการทสามารถแปลงขอมลใหเปนมลคาทางการเงนมหลายวธ ซงวธการเฉพาะเหลาน จะเหมาะสมกบประเภทของขอมลทแตกตางกนออกไป

7. การระบคาใชจาย/ ตนทนของโครงการสรางททำางานทมความสข (HappyWorkplace)

การระบคาใชจาย/ ตนทนของโครงการสรางททำางานทมความสข(Happy Workplace)ประกอบไปดวยตนทน/คาใชจายทางตรง(directcost)ตนทน/คา ใชจายทางออม(indirectcost)ตนทน/คาใชจายทจบตองไมได(intangiblecost) ซงตนทน/ คาใชจายเหลานมทงทจายออกไปในรปตวเงนและไมใชตวเงน เชน การ เสยสละเวลาในการเขารวมกจกรรม ซงสงเหลานถอวาเปนสนทรพยทมตนทนคาเสย โอกาสเกดขนไดทงสน รวมถงตนทนและคาใชจายทองคกรตองรบภาระถาไมมการ ดำาเนนโครงการHappyWorkplace

ตวอยางคาใชจายทางตรงและทางออมทเกยวของกบความเครยดจากการทำางาน

คาใชจายทางออม

-การขาดพลงแหงชวต-แรงจงใจลดลง-ความไมพงพอใจ

-การสอสารทลมเหลว-คณภาพของความสมพนธในงาน-ความไมไววางใจ-การขาดความเคารพ-ความไมเปนมตร

คาใชจายทางตรง

-การขาดงาน-ความเฉอยชาในการทำางาน

-ผลการปฏบตงาน-คณภาพของผลผลต-ปรมาณของผลผลต-ขอรองทกข-อบตเหต

123 ��.indd 66 20/3/2013 20:47

67

8.การระบผลประโยชน/ผลไดของโครงการHappyWorkplace

ผลประโยชนทเกยวของทงหมดของโครงการทจะใชในการคำานวณผล ตอบแทนการลงทน ควรประกอบดวยผลประโยชนทางตรง ผลประโยชนทางออม และผลประโยชนทไมสามารถแปลงเปนมลคาทางการเงนไดดงน 8.1ผลประโยชนทางตรง(directbenefit)หมายถงผลประโยชนทไดรบ เปนตวเงนในการดำาเนนโครงการตามการระบผลลพธทไดกำาหนดไวในขนตอนท 1 เชนเมอจดโครงการHappyWorkplaceเพอปรบปรงผลการปฏบตงานแลวมลคา ของผลลพธทเพมขนหรอความสามารถลดตนทนลงจะถกคำานวณ 8.2ผลประโยชนทางออม(indirectbenefit) เปนผลประโยชนทไดในรป ของตวเงน ซงเกดจากผลกระทบของดำาเนนโครงการทนอกเหนอจากผลประโยชนท เปนทางตรง 8.3 ผลประโยชนทไมสามารถแปลงเปนมลคาทางการเงนได (intangible benefit)ซงควรไดรบการประเมนและรายงานเพราะมลคาเหลามความสำาคญ

ผลประโยชนทไมสามารถแปลงเปนมลคาทางการเงนไดแบงไดเปน2ประเภท คอ ประเภทเกยวกบการปรบพฤตกรรมทใชในการทำางาน เชน ทมงานทพฒนาขน ความผกพนตอองคกรเพมขนความรวมมอในการทำางานในองคกรมากขน และการ พฒนาการสอสารในองคกรเปนตนประเภทท2คอผลลพธทางธรกจบางประเภท เชนความพงพอใจของลกคาความพงพอใจในงานของพนกงานความขดแยงทลดลง เปนตน

อยางไรกตาม หากสามารถแทนคาสงเหลานเปนตวเงนได กสามารถยาย ออกจากผลประโยชนทไมสามารถแปลงเปนมลคาทางการเงนไดไปเปนผลประโยชน ทสามารถแปลเปนมลคาทางการเงนไดในรปของผลประโยชนทางตรง และ/หรอผล ประโยชนทางออม

123 ��.indd 67 20/3/2013 20:47

68

ตวอยางแสดงผลประโยชนทเกดขนจากโครงการ

ชอโครงการ:สขภาพทดแนวคดรเรม :กจกรรมสงเสรมสขภาพ, สภาพแวดลอมการทำางานทออกแบบใหเหมาะสมตามหลกสรรศาสตร, โอกาสพฒนาสรรถภาพทางกาย, การใหคำาปรกษาโครงการการบรหารชวตผลลพธทสำาคญ/ผลกระทบทตองการ:ผลผลตจากการทำางานทเพมขนหลงการ เขารบคำาปรกษา,ประหยดคาใชจายเกยวกบประกนสขภาพจากความเจบปวย

ผลประโยชนทางธรกจ

การประหยดคาใชจาย-ผลผลตจากการทำางานทเพมขนหลงใหคำาปรกษา500ถง700บาทตอพนกงาน1คน-ประหยดคาใชจายได800,000บาทจากการประกนสขภาพจากความเจบปวยความปลอดภยและสขภาพทดขน-อตราการเกดอบตเหตและความเจบปวยจากการทำางานลดลง61%จากเดมมเปาหมาย30%ประหยด คาใชจายได620,000บาท

ผลประโยชนทางธรกจ

ภาพลกษณทดขน-84%ของพนกงานภมใจทจะทำางานเพอองคกรและ82%จะแนะนำาวาเปนสถานททนาทำางานสงผลใหประหยดคาใชจายได2ลานบาทในการสรรหาคดเลอกพนกงานการฝกอบรมและพฒนาพนกงาน-80%ของพนกงานกลาววาพวกเขามความยดหยนในการทำางานทเพยงพอซงสามารถรกษาสมดลระหวางชวตงานและชวตสวนตว-88%ของพนกงานกลาววาองคกรแสดงใหเหนความตงใจทจะสงเสรมใหพนกงานมสขภาพทดการยอมรบ-องคกรไดรบการเสนอชอเปนองคกรขนาดใหญทสงเสรมสขภาพในป2008-2012โดยนตยสารSciencemagazineเปนเวลา4ปตดตอกน

ประเภทของผลประโยชน

ผลประโยชนทางตรง

ผลประโยชนทางตรง

ผลประโยชนทางออม

ประเภทของผลประโยชน

ผลประโยชนทไมสามารถแปลงเปนมลคาทางการเงนได




123 ��.indd 68 20/3/2013 20:47

69

9.การคำานวณผลตอบแทนการลงทน

หลงจากทเกบขอมลและวเคราะหแบงแยกผลประโยชนจากโครงการและ ทำาการแปลงขอมลใหเปนขอมลทางการเงนแลว ตอไปจะคำานวณดวยสตรการหาผล ตอบแทนการลงทนดวยเครองมอในการวเคราะหผลตอบแทนการลงทน(ReturnonInvestmentหรอROI)ดงน

ถาผลตอบแทนการลงทน เทากบ 100% แสดงวา โครงการมความคมคา (ผลตอบแทนของโครงการ=คาใชจาย/ตนทน) ถาผลตอบแทนการลงทนมากกวา100%แสดงวาโครงการมความคณคา/ ประโยชน(ผลตอบแทนของโครงการมากกวาคาใชจาย/ตนทน)(เชนROI=400% แสดงวาการลงทนทกๆ1บาทไดรบผลตอบแทนกลบคนมา4บาทหรอเทากบ4เทา ของคาใชจาย/ตนทนของการลงทน) ถาผลตอบแทนการลงทนนอยกวา100%หรอตดลบแสดงวาผลตอบแทน ของโครงการมนอยกวาคาใชจาย/ตนทนของโครงการทงทางตรงและทางออม

การใชงานเครองมอวดผลตอบแทนจากการลงทน(HappyWorkplaceROI)

เครองมอการประเมนความคมคาในโครงการองคกรแหงความสข (Happy Workplace ROI) เวอรชนปจจบน เปนเครองมอทองคกรและประชาชนทสนใจ สามารถทดลองประเมนผลตอบแทนจากการลงทนได บนเวบไซตwww.roi-hwp.com ซงสามารถเขาถงไดทกททกเวลาไมตองเสยเวลาในการตดตงโปรแกรมสะดวกสบาย ตอการใชงานและงายตอการทำาความเขาใจโปรแกรม นอกจากนโปรแกรมสามารถ ตรวจสอบแกไขควบคมขอมลไดแบบรวมศนยมคณลกษณะทใชงานงายยดหยนม ประสทธภาพมากกวา เครองมอนไดมาจากการศกษาลกษณะการใชงานของโปรแกรมจากตาง ประเทศแลวนำามาพฒนาตอยอดปรบปรงคณลกษณะตางๆของโปรแกรมใหสอดคลอง

ROI(%)=ผลประโยชนสทธ(ผลตอบแทนของโครงการ-คาใชจาย)x100

คาใชจายของโครงการ

123 ��.indd 69 20/3/2013 20:47

70

กบบรบทของประเทศไทย และเพมฟงกชนหนาทใหมๆ ทเกยวของกบการวดผล ตอบแทนจากการลงทน เพอเใหเครองมอวดผลตอบแทนจากการลงทนมประสทธภาพ และครอบคลมลกษณะการใชงานมากขน เครองมอนเปนเครองมอทชวยคาดการณ (Projection) และประเมนผลเชงประจกษทมตอองคกรจากการดำาเนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกรและการสรางองคกรแหงความสขรวมถงสามารถวเคราะหผลลพธและผลตอบแทนทใหเปนตวเงน ในเชงปรมาณ และเชงคณภาพทไมสามารถวดเปนมลคาได เพอนำาไปสการพฒนา ปรบปรงและสรางนวตกรรมใหเกดประโยชนสงสดตอองคกรและบคลากรในองคกรตอไป เครองมอการประเมนความคมคาในโครงการองคกรแหงความสข จงจดวา เปนอกหนงนวตกรรมการสรางองคกรแหงความสขเพราะเปนเครองมอทพฒนาตอยอด และนำามาปรบใชใหเหมาะกบบรบทขององคกรในแตเทศไทย โดยใหผใชไดใชเครองมอ ทดทสดแตใชงายทสด

- เวบแอพพรเคชน ทำาใหใชงานไดงายและสะดวกรวดเรวในการเขาถงขอมลไมตองตดตงโปรแกรม -ระบบรกษาความปลอดภยโดยใชระบบสมาชก

เครองมอการประเมนความคมคาในโครงการองคกรแหงความสข(HappyWorkplaceROI)ทแสดงบนเวบไซตwww.roi-hwp.comอำานวยประโยชน ใหแกผใชดงน

123 ��.indd 70 20/3/2013 20:47

71

-สามารถกรอกขอมลตวอยางเพอใชพยากรณโครงการลวงหนาวาคมคา ตอการลงทนหรอไม -สามารถใสจำานวนโครงการไดโดยไมจำากดและงายตอการบรหารจดการ -สามารถเพมเตมแกไขเปลยนแปลงขอมลโครงการไดตลอดเวลา - สามารถสรปขอมลโครงการในรปแบบรายงานทงายตอการตดสนใจของ ผบรหารองคกร -สามารถสรปผลผลตอบแทนจากการลงทนในโครงการแบบวเคราะหความ ออนไหวได -สามารถสรปผลผลตอบแทนจากการลงทนดวยการกำาหนดคาความเปลยน แปลงทองคกรสามารถกำาหนดเองได - สามารถวเคราะหเปรยบเทยบผลตอบแทนจากการลงทนในแตละ โครงการได -สามารถรายงานผลผลตอบแทนจากการลงทนในรปแบบกราฟได -มระบบการปองกนการกรอกขอมลผดรปแบบ -มระบบการตรวจสอบการกรอกขอมลและแนะนำาการกรอกขอมลอตโนมต ใหงายตอการใชงาน -มหองตอบคำาถามและแลกเปลยนเรยนรในการใชงานโปรแกรม -มหนงสอออนไลนe-bookเพอเปนสอการเรยนร - สามารถเกบภาพ Value Chain Impact เพอประกอบการอธบายโครงการไดดงภาพ

123 ��.indd 71 20/3/2013 20:47

72


หวหนาโครงการ:ผศ.ดรจราพรระโหฐาน ทมงาน: ดร.นเวศนจระวชตชยและทมพฒนาซอฟแวร อ.จราวรรณเนยมสกลและทมพฒนาเครอขาย คณนภสรนประมาณพล Websiteโครงการ :www.roi-hwp.comตดตอสอบถาม:[email protected] โทรศพทมอถอ: 0897495463 08 7747 1015 08 4044 4890 ทอย:มหาวทยาลยศรปทมวทยาเขตชลบร79หม1ถนนบางนา-ตราดตำาบลคลองตำาหรอำาเภอเมองจงหวดชลบร20000038-743690-9ตอ2603-2607

123 ��.indd 72 20/3/2013 20:47

73

บรรณานกรม

จฑามาศแกวพจตร,วชยอตสาหจต,และสมบตกสมาวล.(2554).ความสขหลากมมมอง.นนทบร:สองขาครเอชนจำากด.แผนงานสขภาวะองคกรเอกชนสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ.(2552).มาสรางองคกรแหงความสขกนเถอะ.น.27.Bognar,G.(2005).TheconceptofQualityofLife.JournalofSocialTheoryandPractice,Vol.31,No.4.Burton,J.(2010).WHOHealthyWorkplaceFrameworkandModel:BackgroundandSupportingLiteratureandPractice:WordHealthOrga-nization.RetrievedJanuary20,2012,formwww.who.int/occupational_health/healthy_workplace_framework.pdfNationalHeartFoundationofAustralia.(2011).HealthWorkplaceGuide.RetrievedJanuary20,2012,formwww.heartfoundation.org.au/SiteCol-lectionDocuments/HF-WorkplaceHealth.pdf

123 ��.indd 73 20/3/2013 20:47