iso 50001 requirements ver01

86
ﻛﺎرﮔﺎه آﻣﻮزﺷﻲ آﺷﻨﺎﺋﻲ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻧﺮژي و اﻟﺰاﻣﺎت اﺳﺘﺎﻧﺪاردISO 50001 ﺗﻬﻴﻪ و اراﺋﻪ: رﺿﺎ ﺳﻴﻒ اﻟﻠﻬﻲ

Upload: reza-seifollahy

Post on 22-Jan-2015

304 views

Category:

Business


2 download

DESCRIPTION

The Requirements of ISO 50001 Energy Management Systems. Introduction and requirements described.

TRANSCRIPT

Page 1: Iso 50001 requirements ver01

كارگاه آموزشي

آشنائي با سيستم هاي مديريت انرژيISO 50001الزامات استاندارد و

رضا سيف اللهي : تهيه و ارائه

Page 2: Iso 50001 requirements ver01

فهرست مطالب

آمار و اطالعات–اهميت موضوع 1

ارتباط با ساير سيستمهاي مديريت –تاريخچه 2

تعاريف و مفاهيم 3

13901390شهريورشهريور 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

كار عملي و مطالعه موردي 5

مدل و الزامات استاندارد 4

تعاريف و مفاهيم 3

22

Page 3: Iso 50001 requirements ver01

Commercial Commercial

1212%%

2004 2004 World Energy Use: World Energy Use: 447 447 quadsquads

Industry accounts for Industry accounts for 5050% of world energy use% of world energy use

OECD Europe, OECD Europe, 1515%%

((34 34 quads)quads)

China, China, 2020%%

United States, United States, 1515%%

((34 34 quads)quads)

Industry: Industry: 223 223 quadsquads

مصرف انرژي در جهان

Source: EIA/International Energy Outlook Source: EIA/International Energy Outlook 20072007

TransportationTransportation

2020%%

Residential Residential

1818%%Industrial Industrial

5050%%

((223 223 quads)quads)

Rest of World, Rest of World, 3535%%

((80 80 quads)quads)

China, China, 2020%%

((44 44 quads)quads)

Russia, Russia, 99%%

((21 21 quads)quads)

Japan, Japan, 55%%

((11 11 quads)quads)

13901390شهريورشهريور 33 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 4: Iso 50001 requirements ver01

مصرف انرژي در جهان به تراوات

13901390شهريورشهريور 44 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 5: Iso 50001 requirements ver01

20رشد مصرف انرژي در كشورهاي گروه

13901390شهريورشهريور 55 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 6: Iso 50001 requirements ver01

مصرف انرژي در ايران در مقايسه با جهان

13901390شهريورشهريور 66 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Primary energy use (before transformation to other endPrimary energy use (before transformation to other end--use fuels) in kilograms of oil equivalent, per use fuels) in kilograms of oil equivalent, per capitacapita

Page 7: Iso 50001 requirements ver01

4دپارتمان انرژي آمريكا استفاده كنندگان انرژي را به .دسته تقسيم كرده است

13901390شهريورشهريور 77 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 8: Iso 50001 requirements ver01

13901390شهريورشهريور 88 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 9: Iso 50001 requirements ver01

نمودار مصرف انرژي در بخش هاي مختلف

1387برگرفته از ترازنامه انرژي �

13901390شهريورشهريور 99 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 10: Iso 50001 requirements ver01

مقايسه شدت انرژي در كشورهاي مختلف

13901390شهريورشهريور 1010 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 11: Iso 50001 requirements ver01

رويكرد باري به هر جهت به مديريت انرژي

Source: UNIDO Source: UNIDO 20102010

13901390شهريورشهريور 1111 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 12: Iso 50001 requirements ver01

Senior management Senior management commit to programcommit to program

00

++55%%

CostsCostsInitial savings Initial savings

sustainedsustained

رويكرد ساختاريافته

00 33YearsYears

--2020%%

--2525%%

--1515%%

--1010%%

--55%%

InvestmentInvestment

Housekeeping first Housekeeping first –– then then investmentinvestment

Becomes company Becomes company culture culture

Source: UNIDO Source: UNIDO 20102010

13901390شهريورشهريور 1212 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 13: Iso 50001 requirements ver01

چيست؟ 50001ايزو

يك سيستم مديريت ساختار يافته با تمركز بر مديريت �.انرژي

امكان رويكرد سيستماتيك به بهبود مداوم را ميسر مي �:كند در:كند در

عملكرد انرژي�

كارآئي انرژي�

حفاظت از انرژي�

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 1313 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 14: Iso 50001 requirements ver01

چيست؟ 50001ايزو

اندازه گيري�

مستندسازي و گزارش دهي�

..و مصرف انرژي اعمال مي گرددو مصرف انرژي اعمال مي گردد) ) توليدتوليد((نيازمنديها در حوزه ارائهنيازمنديها در حوزه ارائه

مستندسازي و گزارش دهي�

عمليات طراحي و تداركات �براي تجهيزات و

سيستمهاي مصرف كننده انرژي

فرآيندها و كاركنان�اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 1414 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 15: Iso 50001 requirements ver01

ISO 50001 Timing

كشور 10عضو و 42سازمان جهاني استانداردسازي با 242كميته �:اين كشورها بودناظر تشكيل شده و هدايت آن به عهده

(ANSI)اياالت متحده �

(ABNT)برزيل�

انگلستان (BSI)انگلستان�

(SAC)چين�

.پيش نويس آن منتشر شد 2010در آوريل �

.تصويب و منتشر شد 2011ژوئن 15اولين ويرايش آن در �

رياست كميته با ادوين پينرو، مشاور عالي در محيط زيست كاخ �.سفيد در دوره جورج بوش بود

5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 1515

Page 16: Iso 50001 requirements ver01

مزايا

تهيه يك مرجع براي استفاده �انرژي

صرفه جوئي در هزينه ها از �طريق كاهش استفاده انرژي

كاهش آلودگي�كاهش آلودگي�

بهبود مداوم در استفاده از �انرژي

مستندسازي استفاده از انرژي �)براي اعتبار(

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 1616 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 17: Iso 50001 requirements ver01

مزايا

1.2مطالعات در كره جنوبي نشان داده است كه در يك دوره �.ساله هزينه هاي پروژه هاي كارآئي به سازمان برمي گردد

مصرف انرژي را كاهش % 8يك كارخانه معمولي مي تواند �. دهد

% 60در يك دوره طوالني مي تواند 50001استاندارد ايزو � % 60در يك دوره طوالني مي تواند 50001استاندارد ايزو �

.استفاده جهان از انرژي را تحت تاثير قرار دهد

:اين استاندارد پاسخي است براي اين الزامات�

موافقتنامه هاي بين المللي محدود كننده، تجاري و آب و هوائي�

مسئوليت شركتها و توسعه پايدار�

تقاضاهاي زنجيره تامين�

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 1717 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 18: Iso 50001 requirements ver01

مزايا

تا 94بهبود طي سالهاي % 22با Dowشركت شيميائي �.ميلياد دالر بياندوزد 4توانسته است 2005

تا 94بهبود طي سالهاي % 22با شركت شيميائي .ميلياد دالر بياندوزد 4توانسته است 2005

به ازاي هر 2002شعبه تويوتا در آمريكاي شمالي از سال �.انرژي را كاهش داده است% 23واحدش

شركت سنتام در شادآباد با عايق بندي سقف كارخانه به �در اواخر 24000كولر 3ميليون تومان هزينه با حذف 1.5ازاي

بهار و تابستان طي دوسال هزينه مربوطه را جبران كرده .است

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 1818 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 19: Iso 50001 requirements ver01

چطور كار مي كند؟

PDCAمانند ساير استانداردهاي ايزو از چرخه .استفاده مي كند

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 1919 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 20: Iso 50001 requirements ver01

مدل سيستم مديريت انرژي50001در استاندارد

خط مشي انرژيخط مشي انرژي

برنامه ريزي انرژيبرنامه ريزي انرژي

پياده سازي و عملياتپياده سازي و عمليات

بازنگري مديريتبازنگري مديريت

13901390شهريورشهريور 2020 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

كنترلكنترل

پايش، اندازه گيري و پايش، اندازه گيري و

تجزيه و تحليلتجزيه و تحليل

مغايرت ها، اصالحات، اقدامات مغايرت ها، اصالحات، اقدامات

اصالحي و پيشگيرانهاصالحي و پيشگيرانه

مميزي داخلي بر مبناي مميزي داخلي بر مبناي

سيستم مديريت انرژيسيستم مديريت انرژي

Page 21: Iso 50001 requirements ver01

سيستمهاي مديريت انرژيسيستمهاي مديريت انرژيالزامات با راهنمائي هائي براي استفاده

13901390شهريورشهريور 2121 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 22: Iso 50001 requirements ver01

دامنه كاربرد

اين استاندارد بين المللي الزامات مربوط به برقراري، اجرا، �نگهداري و بهبود يك سيستم مديريت انرژي را كه مقصود آن قادر ساختن يك سازمان در تبعيت از يك روش سيستماتيك

عملكرد انرژي كه شامل كارآئي، مداومبه بهبود دستيابيبراي .مشخص مي كند را استفاده و مصرف انرژي است، .مشخص مي كند را استفاده و مصرف انرژي است،

اين استاندارد بين المللي الزامات قابل اجرا براي استفاده و �مصرف انرژي كه شامل اندازه گيري، مستند سازي و گزارش

گيري، طراحي و تهيه روشهاي كار براي تجهيزات، سيستم ها، فرايندها و پرسنلي كه در عملكرد انرژي نقش دارند، مي باشد را

.مشخص مي كند

13901390شهريورشهريور 2222 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 23: Iso 50001 requirements ver01

كاربرددامنه

اين استاندارد بين المللي به تمامي متغيرهاي موثر بر عملكرد انرژي كه �مي توانند كنترل شوند و توسط سازمان تحت تاثير قرار مي گيرند،

اين استاندارد بين المللي معيار عملكردي مشخصي در . اعمال مي شود.رابطه با انرژي توصيه نمي كند

اين استاندارد بين المللي به گونه اي طراحي شده است كه به طور �مستقل به كار گرفته شود، ولي مي تواند با ساير سيستم هاي مديريتي مستقل به كار گرفته شود، ولي مي تواند با ساير سيستم هاي مديريتي

.هماهنگ يا تركيب شود

اين استاندارد بين المللي براي هر سازماني كه مي خواهد مطمئن شود �كه از خط مشي بيان شده انرژي خود پيروي مي كند و مي خواهد اين

موضوع را به ديگران نشان دهد، چه اين پيروي با استفاده از خود ارزيابي و خود اظهاري باشد و چه با تاييد سيستم مديريت انرژي توسط

.يك سازمان خارجي، قابل اجرا است

13901390شهريورشهريور 2323 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 24: Iso 50001 requirements ver01

مراجع الزامي

اين بند به اين دليل آورده . ذكر نشده است الزاميهيچ مرجع �شده كه شماره گذاري بندها با ساير استانداردهاي سيستم

.هماهنگ باشد ISOمديريت

13901390شهريورشهريور 2424 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 25: Iso 50001 requirements ver01

اصطالحات و تعاريف

(Continual Improvement)بهبود مداوم -3-2

فرايند ادامه دار كه منجر به بهبود �عملكرد انرژي و سيستم مديريت

.انرژي مي شود

فرايند تعيين مقاصد و يافتن :1يادآوري �

(Boundaries)محدوده ها -3-1

دود فيزيكي يا مكاني و يا ح�محدوده هاي سازماني كه توسط

.سازمان تعريف شده است

فرايند تعيين مقاصد و يافتن :1يادآوري �يك فرايند؛ يك مجموعه از :مثال� داومفرصت هايي براي بهبود يك فرايند م

.است

باعث دستيابي به مداومبهبود : 2يادآوري �بهبودهايي در عملكرد كلي انرژي در جهت

.خط مشي انرژي سازمان مي شود

يك فرايند؛ يك مجموعه از :مثال�فرايندها؛ يك مكان؛ يك سازمان

كامل؛ مكان هاي مختلف تحت كنترل يك سازمان

13901390شهريورشهريور 2525 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 26: Iso 50001 requirements ver01

اصطالحات و تعاريف

(Corrective Action)اقدام اصالحي -3-4

اقدام به حذف علت يك عدم �)3-21(انطباق شناسايي شده

براي يك عدم انطابق مي تواند : 1يادآوري �.بيش از يك دليل وجود داشته باشد

(Correction)اصالح -3-3

اقدام براي حذف يك عدم انطباق �شناسايي شده

ISOبرگرفته از استاندارد : يادآوري�

.بيش از يك دليل وجود داشته باشد9000:2005

اقدام اصالحي براي جلوگيري از : 2يادآوري �تكرار انجام مي شود، در حالي كه اقدام

پيشگيرانه براي جلوگيري از وقوع انجام مي .شود

، تعريف ISO 9000:2005برگرفته از : 3يادآوري �5-6 -3.

9000:2005

13901390شهريورشهريور 2626 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 27: Iso 50001 requirements ver01

اصطالحات و تعاريف

(Energy Baseline)مبنا انرژي /مرجع -3-6

كمي كه معياري را براي ) ها(مرجع �مقايسه عملكرد انرژي فراهم مي

.كند

انرژي منعكس كننده مبنا/يك مرجع: 1يادآوري�

(Energy)انرژي -3-5

برق، سوخت، بخار، گرما، هواي �فشرده، و ساير وسايل مشابه

با توجه به اهداف اين استاندارد بين :1يادآوري �المللي، انرژي به اشكال مختلف انرژي شامل

انرژي منعكس كننده مبنا/يك مرجع: 1يادآوري�.دوره زماني مشخصي است

انرژي مي تواند با مبنا/يك مرجع:2يادآوري �استفاده از متغيرهايي كه بر استفاده و يا مصرف انرژي تاثير گذار است، مثل ميزان توليد، درجه

.شوداستاندارد حرارت محيط و غيره،

انرژي همچنين براي مبنا/مرجع :3يادآوري �صرفه جويي انرژي ، به عنوان مرجع محاسبه

مات بهبودعملكرد انرژي اقبل و بعد از اجراي اقد.، مورد استفاده قرار گيرد

المللي، انرژي به اشكال مختلف انرژي شامل تجديد پذير، آن هايي كه مي توانند خريداري،

انبار، تصفيه شوند، در دستگاه يا يك فرايند . استفاده يا بازيافت شوند است، اطالق ميشود

انرژي مي تواند به صورت ظرفيت يك :2يادآوري �سيستم براي توليد فعاليتي خارجي يا انجام كار

.تعريف شود

13901390شهريورشهريور 2727 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 28: Iso 50001 requirements ver01

اصطالحات و تعاريف

(Energy efficiency)كارآئي انرژي -3-8

نسبت يا رابطه كمي ديگر بين �خروجي عملكرد، خدمت، كاال يا

.انرژي و ورودي انرژي

اثربخشي تبديل؛ انرژي مورد نياز به : مثال�

(Energy Consumption)مصرف انرژي -3-7

ميزان انرژي بكار گرفته شده�

اثربخشي تبديل؛ انرژي مورد نياز به : مثال�

خروجي به ورودي؛ انرژي استفاده شده؛

انرژي اسمي مورد نياز به انرژي استفاده

.شده براي كار

ورودي و خروجي هر دو از منظر : يادآوري� شده كيفيت و كميت بايد به وضوح مشخص

.گيري باشند و قابل اندازه

13901390شهريورشهريور 2828 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 29: Iso 50001 requirements ver01

اصطالحات و تعاريف

Energy)تيم مديريت انرژي -3-10

Management Team)

مسئول براي به كارگيري ) افراد(فرد �ثر فعاليت هاي سيستم مديريت ؤم

انرژي و براي دستيابي به بهبودهاي .عملكرد انرژي

(EnMs)سيستم مديريت انرژي -3-9

مجموعه اي از عناصر مرتبط يا �متعامل براي تعيين خط مشي انرژي و اهداف انرژي، و فرايندها و روشهاي

.عملكرد انرژياجرائي براي دست يابي به اين

اندازه و ماهيت سازمان، و منابع در : يادآوري�. د كردندسترس، اندازه تيم را تعيين خواه

تيم مي تواند يك نفره باشد مانند نماينده .مديريت

اجرائي براي دست يابي به اين .اهداف

13901390شهريورشهريور 2929 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 30: Iso 50001 requirements ver01

اصطالحات و تعاريف

(Energy performance)عملكرد انرژي -3-12

نتايج قابل اندازه گيري مرتبط با �، استفاده از )3- 8(كارآئي انرژي

)3-7(و مصرف انرژي ) 3-18(انرژي

در زمينه سيستم هاي مديريت :1يادآوري �

(Energy Objective)هدف كالن انرژي -3-11

برآمد مشخص شده يا مجموعه دست �آوردهايي كه براي برآورده شدن

خط مشي انرژي سازمان در جهت در زمينه سيستم هاي مديريت :1يادآوري �.بهبود عملكرد تعيين شده است

انرژي، نتايج مي توانند با توجه به خط اهداف خرد و (مشي، اهداف، سطوح دستيابي

و ساير الزامات عملكرد انرژي سازمان )كالن.اندازه گيري شوند

عملكرد انرژي بخشي از عملكرد :2يادآوري �.سيستم مديريت انرژي است

.بهبود عملكرد تعيين شده است

13901390شهريورشهريور 3030 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 31: Iso 50001 requirements ver01

اصطالحات و تعاريف

(Energy policy)خط مشي انرژي -3-14

بياينه سازمان در مورد توجهات و �جهت سازمان در رابطه با عملكرد

انرژي كه معموالً توسط مديريت .ارشد بصورت رسمي بيان شده است

Energy)شاخص عملكرد انرژي -3-13

performance Indicator)

مقدار كمي يا معيار عملكرد انرژي بر �.اساس تعريف سازمان

شاخصهاي عملكرد انرژي مي : يادآوري�.ارشد بصورت رسمي بيان شده استتوانند به صورت معياري ساده، نسبت يا يك

انرژي چارچوبي را براي خط مشي :يادآوري�اقدام و تنظيم اهداف و سطوح دستيابي

.انرژي ايجاد مي كند

توانند به صورت معياري ساده، نسبت يا يك .مدل پيچيده تر بيان شده باشند

13901390شهريورشهريور 3131 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 32: Iso 50001 requirements ver01

اصطالحات و تعاريف

(Energy Services)خدمات انرژي -3-16

فعاليت ها و نتايج آن ها در رابطه با �.يا استفاده از انرژي است/تامين و

(Energy Review)بازنگري انرژي -3-15

تعيين عملكرد انرژي سازمان بر �اساس داده ها و ساير اطالعات كه

منجر به شناسايي فرصت هايي براي .بهبود مي شود.بهبود مي شود

در ساير استانداردهاي منطقه اي :يادآوري�يا ملي، مفاهيمي مانند شناسايي و بازنگري جنبه هاي انرژي يا وضعيت انرژي در مفهوم

.بازنگري انرژي لحاظ شده اند

13901390شهريورشهريور 3232 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 33: Iso 50001 requirements ver01

اصطالحات و تعاريف

(Energy Use)استفاده از انرژي -3-18

ماهيت يا نوع كاربرد انرژي�تهويه؛ روشنايي؛ گرمايش؛ سرمايش؛ : مثال�

.حمل و نقل؛ فرايندها؛ خطوط توليد

(Energy Target)هدف خرد انرژي -3-17

الزامات عملكرد انرژي جزئي و كمي �شده، كه در سازمان يا بخش هايي از آن كاربرد داشته و برگرفته از هدف

انرژي بوده و الزم است به گونه اي انرژي بوده و الزم است به گونه اي تنظيم و اجرا شوند تا اين هدف

.محقق شود

13901390شهريورشهريور 3333 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 34: Iso 50001 requirements ver01

اصطالحات و تعاريف

(Internal Audit)مميزي داخلي -3-20

فرايند سيستماتيك، مستقل و �مستند شده براي گردآوري شواهد و ارزيابي هدفمند آن به منظور تعيين

.ميزان برآورده شدن الزامات

(Interested Party)طرفهاي ذينفع -3-19

فرد يا گروه مرتبط يا تحت تاثير �.عملكرد انرژي سازمان

.ميزان برآورده شدن الزامات

براي اطالعات بيشتر پيوست الف :يادآوري�.را ببينيد

13901390شهريورشهريور 3434 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 35: Iso 50001 requirements ver01

اصطالحات و تعاريف

(Organization)سازمان -3-22

شركت بازرگاني، شركت بزرگ، �كسب و كار، موسسه اقتصادي، مرجع قانوني يا مؤسسه، يا بخش يا تركيبي از آن به صورت تلفيق شده يا نشده،

(Nonconformity)عدم انطباق -3-21

اجرا نكردن يك الزام�]ISO 9000:2005 3-6-2، تعريف.[

از آن به صورت تلفيق شده يا نشده، دولتي يا خصوصي، كه داراي عمليات

و مديريت مخصوص به خود بوده و مجاز به كنترل استفاده و مصرف

.انرژي خود است

يك سازمان مي تواند يك فرد يا :يادآوري�.گروهي از افراد باشد

13901390شهريورشهريور 3535 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 36: Iso 50001 requirements ver01

اصطالحات و تعاريف

(Procedure)روش اجرائي -3-24

روش مشخص شده براي انجام يك �.فعاليت يا يك فرآيند

روش هاي اجرائي مي توانند :1يادآوري�.مستند باشند يا نباشند

(Preventive Action)اقدام پيشگيرانه -3-23

اقدامي براي حذف عامل يك عدم �)3-21(انطباق بالقوه

براي يك عدم انطباق بالقوه مي :1يادآوري�.مستند باشند يا نباشند.تواند بيش از يك دليل وجود داشته باشد

وقتي كه دستورالعملي مستند :2يادآوري �يا "دستورالعمل مكتوب"شده باشد، واژه

به كرات "دستورالعمل مستند شده".استفاده مي شود

ISOبرگرفته از :3يادآوري �.3- 4-5، تعريف 9000:2005

.تواند بيش از يك دليل وجود داشته باشد

اقدام پيشگيرانه براي جلوگيري :2يادآوري �از بروز انجام مي شود، در حالي كه اقدام

اصالحي براي جلوگيري از تكرار انجام مي .شود

ISOبرگرفته از :3يادآوري �.3- 6-4، تعريف 9000:2005

13901390شهريورشهريور 3636 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 37: Iso 50001 requirements ver01

اصطالحات و تعاريف

(Scope)دامنه كاربرد -3-26

اتيعمق فعاليت ها، امكانات و تصميم�كه سازمان از طريق يك سيستم

مديريت انرژي مشخص كرده و مي تواند شامل محدوده هاي متعدد

(Record)سابقه -3-25

سندي كه نشان دهنده نتايج به �دست آمده بوده يا شواهدي براي

فعاليت هاي انجام شده را ارائه مي تواند شامل محدوده هاي متعدد .كند

.باشد

دامنه مي تواند شامل انرژي مربوط :يادآوري�.به حمل و نقل باشد

.كند

سوابق مي توانند، به عنوان :1يادآوري �مثال، براي مستندكردن قابليت رديابي و براي ارائه شواهد در مورد تصديق، اقدام پيشگيرانه و اقدام اصالحي مورد استفاده

.قرار گيرند

ISOبرگرفته از :2يادآوري �.3- 7- 6، تعريف 9000:2005

13901390شهريورشهريور 3737 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 38: Iso 50001 requirements ver01

اصطالحات و تعاريف

(Top Management)مديريت ارشد -3-28

فرد يا گروهي از افراد كه يك �سازمان را در باالترين سطح رهبري و

.كنترل مي كندكنترل هاي مديريت ارشد :1يادآوري�

Significant)استفاده بارز انرژي -3-27

Energy Use)

سندي كه نشان دهنده نتايج به �دست آمده بوده يا شواهدي براي

فعاليت هاي انجام شده را ارائه مي كنترل هاي مديريت ارشد :1يادآوري�.كند

سازمان در دامنه و حدود سيستم مديريت .انرژي تعريف مي شود

ISOبرگرفته از :2يادآوري�.3- 2- 7، تعريف 9000:2005

.كند

سوابق مي توانند، به عنوان :1يادآوري �مثال، براي مستندكردن قابليت رديابي و براي ارائه شواهد در مورد تصديق، اقدام پيشگيرانه و اقدام اصالحي مورد استفاده

.قرار گيرند

ISOبرگرفته از :2يادآوري �.3- 7- 6، تعريف 9000:2005

13901390شهريورشهريور 3838 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 39: Iso 50001 requirements ver01

الزامات سيستم مديريت انرژي

13901390شهريورشهريور 3939 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 40: Iso 50001 requirements ver01

الزامات عمومي - 1- 4

:سازمان بايد�

يك سيستم مديريت انرژي را مطابق با الزامات اين استاندارد ) الف�

بين المللي ايجاد، مستند، اجرا، نگهداري كند و بهبود ببخشد؛

دامنه كاربرد و حدود سيستم مديريت انرژي خود را تعريف و ) ب�

.مستند نمايد.مستند نمايد

تعيين نمايد كه چگونه الزامات اين استاندارد بين المللي را به ) ج�منظور دست يابي به بهبود مستمر عملكرد انرژي و سيستم مديريت

.انرژي خود، برآورده خواهد كرد

13901390شهريورشهريور 4040 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 41: Iso 50001 requirements ver01

مسئوليت مديريت -2- 4

مديريت ارشد بايد التزام خود به حمايت از سيستم مديريت �انرژي و بهبود مستمر در اثربخشي آن را با استفاده از موارد زير

:نشان دهد

تعريف، برقراري، اجرا و نگهداري يك خط مشي انرژي؛) الف�

مديريت ارشدمديريت ارشد --11- - 22--44

تعريف، برقراري، اجرا و نگهداري يك خط مشي انرژي؛) الف�

انتصاب يك نماينده مديريت و تائيد شكل گيري تيم مديريت ) ب�

انرژي؛

تهيه منابع الزم براي استقرار، اجرا، نگهداري و بهبود سيستم ) ج�

مديريت انرژي و عملكرد انرژي حاصل؛منابع شامل منابع انساني، مهارت هاي تخصصي، فناوري و منابع :يادآوري•

.مالي است

13901390شهريورشهريور 4141 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 42: Iso 50001 requirements ver01

مسئوليت مديريت -2- 4

شناسائي دامنه كاربرد و حدودي كه بايستي توسط سيستم ) د�

.مديريت انرژي در نظر گرفته شوند

انتقال اطالعات در مورد اهميت مديريت انرژي به افراد درون ) ه�

سازمان؛

مديريت ارشدمديريت ارشد --11- - 22--44

سازمان؛

اطمينان از اين كه اهداف و سطوح دستيابي انرژي مشخص شده ) و�

اند؛

اطمينان از اين كه شاخصهاي عملكرد انرژي متناسب با سازمان ) ز�

.هستند

13901390شهريورشهريور 4242 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 43: Iso 50001 requirements ver01

مسئوليت مديريت -2- 4

در نظر گرفتن عملكرد انرژي در برنامه ريزي بلند مدت؛) ح�

اطمينان از اين كه نتايج در فواصل زماني تعيين شده اندازه ) ط�

گيري و گزارش شده اند؛

.انجام بازنگري هاي مديريتي) ي�

مديريت ارشدمديريت ارشد --11- - 22--44

.انجام بازنگري هاي مديريتي) ي�

13901390شهريورشهريور 4343 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 44: Iso 50001 requirements ver01

مسئوليت مديريت -2- 4

مديريت با تخصص ها و ) هاي(مديريت ارشد بايد نماينده �شايستگي هاي مناسب را منصوب كند كه صرف نظر از

مسئوليت هاي ديگر، در قبال موارد زير مسئوليت و اختيار داشته :باشد

نماينده مديريتنماينده مديريت --22- - 22--44

:باشد

اطمينان از استقرار، اجرا، حفظ، و بهبود مستمر سيستم ) الف�

مديريت انرژي بر اساس اين استاندارد بين المللي؛

، اختيار داده شده توسط سطح مناسبي از )افرادي(شناسائي فرد ) ب�مديريت، براي كار با نماينده مديريت براي پشتيباني از فعاليت هاي

مديريت انرژي؛

گزارش به مديريت ارشد در مورد عملكرد انرژي؛) ج�13901390شهريورشهريور 4444 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 45: Iso 50001 requirements ver01

مسئوليت مديريت -2- 4

گزارش به مديريت ارشد در مورد عملكرد سيستم مديريت انرژي؛) د�

اطمينان از اين كه برنامه ريزي فعاليت هاي مديريت انرژي براي ) ه�

پشتيباني از خط مشي انرژي سازمان ، طراحي شده اند؛

تعريف و ابالغ مسئوليت ها و اختيارات به منظور تسهيل مديريت ) و�

نماينده مديريتنماينده مديريت --22- - 22--44

تعريف و ابالغ مسئوليت ها و اختيارات به منظور تسهيل مديريت ) و�

اثربخش انرژي؛

تعيين معيار و روش هاي مورد نياز براي اطمينان از اين كه اجرا و ) ز�

كنترل سيستم مديريت انرژي ، اثر بخش است؛

افزايش آگاهي در مورد خط مشي و اهداف انرژي در تمامي ) ح�

.سطوح سازمان

13901390شهريورشهريور 4545 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 46: Iso 50001 requirements ver01

خط مشي انرژي -3- 4

خط مشي انرژي بايد تعهد سازمان در نيل به بهبود عملكرد �مديريت ارشد بايد خط مشي انرژي را تعريف . انرژي را بيان كند

:كرده و مطمئن شود كه اين خط مشي انرژي

براي ماهيت و اندازه استفاده و مصرف انرژي سازمان مناسب ) الف�

است؛ است؛

شامل تعهدي براي بهبود مستمر در عملكرد انرژي است؛) ب�

شامل تعهدي براي اطمينان از اين كه اطالعات و منابع الزم براي ) ج�

رسيدن به اهداف و سطوح دستيابي در دسترس مي باشند، است؛

شامل تعهدي براي رعايت الزامات مرتبط قانوني و ساير الزاماتي ) د�كه سازمان در رابطه با استفاده ، مصرف و اثربخشي انرژي خود

تصويب كرده است، مي باشد؛13901390شهريورشهريور 4646 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 47: Iso 50001 requirements ver01

خط مشي انرژي -3- 4

چارچوبي را براي تنظيم و بازبيني اهداف و سطوح دستيابي انرژي ) ه�

فراهم مي كند؛

خريد محصوالت و خدمات كارامد از نظر انرژي را پشتيباني كرده ) و�

و براي بهبود عملكرد انرژي طراحي شده باشد؛

مستند و در تمامي سطوح درون سازمان ابالغ شده است؛) ز� مستند و در تمامي سطوح درون سازمان ابالغ شده است؛) ز�

به طور منظم مورد بازنگري قرار گرفته و در صورت لزوم به روز ) ح�

.شده است

13901390شهريورشهريور 4747 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 48: Iso 50001 requirements ver01

برنامه ريزي انرژي -4- 4

كليات -�4-4-1

. سازمان بايد يك فرايند برنامه ريزي انرژي را اجرا و مستند نمايد�

برنامه ريزي انرژي بايد منطبق با خط مشي انرژي بوده و بايد منجر به فعاليت هايي شود كه عملكرد انرژي را به طور مداوم

.بهبود مي بخشند.بهبود مي بخشند

طرحريزي انرژي بايد شامل بازنگري فعاليت هايي از سازمان �. باشد كه مي توانند بر عملكرد انرژي اثر بگذارند

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 4848 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 49: Iso 50001 requirements ver01

برنامه ريزي انرژي -4- 4

كليات -�4-4-1

يك نمودار مفهومي براي نمايش طرحريزي انرژي در :1يادآوري �.نشان داده شده است 2-شكل الف

در ساير استانداردهاي منطقه اي و ملي، مفاهيمي :2يادآوري �همانند شناسايي و بازنگري جنبه هاي انرژي يا مفهوم وضعيت همانند شناسايي و بازنگري جنبه هاي انرژي يا مفهوم وضعيت

.انرژي در مفهوم بازنگري انرژي لحاظ شده است

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 4949 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 50: Iso 50001 requirements ver01

فرآيند برنامه ريزي انرژي

وروديهاي برنامه وروديهاي برنامه ريزيريزي

بازنگري انرژيبازنگري انرژيخروجي برنامه خروجي برنامه

ريزيريزي

استفاده هاي گذشته و در استفاده هاي گذشته و در حال حاضر انرژيحال حاضر انرژي

تجزيه و تحليل تجزيه و تحليل . . الفالفاستفاده و مصرف استفاده و مصرف

انرژيانرژي

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 5050 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

متغيرهاي مرتبط مؤثر بر متغيرهاي مرتبط مؤثر بر ••استفاده قابل توجه انرژياستفاده قابل توجه انرژي

عملكردعملكرد••

نمودار براي نمايش مفاهيم نمودار براي نمايش مفاهيم پايه برنامه ريزي انرژيپايه برنامه ريزي انرژي

مرجع انرژيمرجع انرژي••عملكرد انرژيعملكرد انرژي) ) هاها((شاخص شاخص ••اهدافاهداف••سطوح دستيابيسطوح دستيابي••هاي عملياتيهاي عملياتي برنامهبرنامه••

شناسائی حوزه ھای شناسائی حوزه ھای . . ببقابل توجه استفاده و قابل توجه استفاده و

مصرف انرژی مصرف انرژی

شناسائي فرصتهايشناسائي فرصتهاي. . ججبهبود عملكرد انرژيبهبود عملكرد انرژي

Page 51: Iso 50001 requirements ver01

برنامه ريزي انرژي -4- 4

الزامات قانوني و ساير نيازمنديها -�4-4-2

سازمان بايد الزامات قانوني داراي كاربرد و ساير الزاماتي كه سازمان �در رابطه با استفاده، مصرف و اثربخشي انرژي خود قبول كرده است

.را شناسائي و اجرا كرده و به آن ها دسترسي داشته باشد

سازمان بايد تعيين كند كه چگونه اين الزامات براي استفاده، مصرف و �سازمان بايد تعيين كند كه چگونه اين الزامات براي استفاده، مصرف و �اثربخشي انرژي اعمال شده و بايد مطمئن شود كه اين الزامات قانوني

و ساير الزاماتي كه قبول كرده است براي استقرار، اجرا و حفظ .سيستم مديريت انرژي در نظر گرفته شده اند

الزامات قانوني و ساير الزامات بايستي در فواصل زماني تعريف شده، �.مورد بازنگري قرار گيرند

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 5151 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 52: Iso 50001 requirements ver01

برنامه ريزي انرژي -4- 4

بازنگري انرژي -�4-4-3

روش . سازمان بايد بازنگري انرژي را ايجاد، ثبت و نگهداري كند�كار و معيار استفاده شده براي تكوين بازنگري انرژي بايد مستند

:براي تكوين بازنگري انرژي، سازمان بايد. شده باشد

استفاده و مصرف انرژي را بر اساس اندازه گيري و ساير داده ) الف� استفاده و مصرف انرژي را بر اساس اندازه گيري و ساير داده ) الف�:ها مورد تجزيه و تحليل قرار دهد، يعني

منابع فعلي انرژي را شناسائي كند؛�

استفاده و مصرف انرژي را در گذشته و حال ارزيابي كند؛�

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 5252 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 53: Iso 50001 requirements ver01

برنامه ريزي انرژي -4- 4

بازنگري انرژي -�4-4-3

بر اساس تجزيه و تحليل استفاده و مصرف انرژي، حوزه هاي با ) ب�:استفاده بارز انرژي را شناسائي كند، يعني

امكانات، تجهيزات، سيستم ها، فرايندها و افراد كه براي سازمان،يا به �جاي سازمان تاثير بارز بر استفاده و مصرف انرژي دارد ، را شناسائي جاي سازمان تاثير بارز بر استفاده و مصرف انرژي دارد ، را شناسائي

كند؛

انرژي را شناسائي كند؛ بارزمتغيرهاي مرتبط تاثيرگذار بر استفاده �

عملكرد انرژي فعلي تسهيالت ، تجهزات، سيستم ها، و فرايندهاي �

مرتبط با استفاده هاي بارز انرژي را تعيين كند؛

استفاده و مصرف آتي انرژي را برآورد نمايد؛�

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 5353 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 54: Iso 50001 requirements ver01

برنامه ريزي انرژي -4- 4

بازنگري انرژي -�4-4-3

شناسايي ، اولويت گذاري، و ثبت فرصت هايي براي بهبود ) ج�.عملكرد انرژي

فرصت ها مي توانند مرتبط با منابع بالقوه انرژي، :يادآوري�استفاده از انرژي تجديد پذير، يا منابع ديگر انرژي همانند انرژي هدر استفاده از انرژي تجديد پذير، يا منابع ديگر انرژي همانند انرژي هدر

.رفته باشد

بازنگري انرژي بايد در فواصل زماني تعريف شده، و همچنين در �پاسخ به تغييرات عمده در امكانات، تجهيزات، سيستم ها يا

.فرايندها به روز شود

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 5454 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 55: Iso 50001 requirements ver01

برنامه ريزي انرژي -4- 4

مرجع انرژي -4- �4-4

سازمان بايد با استفاده از اطالعات در نخستين بازنگري انرژي و با در نظر گرفتن �) مراجع(دوره اطالعاتي مناسب براي استفاده و مصرف انرژي در سازمان، مرجع

) مراجع(تغييرات در عملكرد انرژي بايد با توجه به مرجع . انرژي را تعيين كند

. انرژي اندازه گيري شوند

بايد صورت ) مراجع(با توجه به يك يا چند مورد از موارد زير، اصالحاتي در مرجع � بايد صورت ) مراجع(با توجه به يك يا چند مورد از موارد زير، اصالحاتي در مرجع �:گيرد

نشان دهنده استفاده و مصرف انرژي سازماني نبوده ، يا شاخص هاي عملكرد انرژي�

تغييرات عمده اي در فرايند، الگوهاي عملياتي، يا سيستم هاي انرژي وجود داشته �

باشد، يا

.با توجه به روش از پيش تعيين شده�

.انرژي بايد نگهداري و ثبت شده باشند) مراجع(مرجع �

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 5555 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 56: Iso 50001 requirements ver01

برنامه ريزي انرژي -4- 4

شاخصهاي عملكرد انرژي - �4-4-5

سازمان بايد شاخص هاي عملكرد انرژي مناسب براي پايش و �شيوه كار براي . اندازه گيري عملكرد انرژي خود را شناسايي كند

بايد ثبت شده شاخص هاي عملكرد انرژيتعيين و به روز رساني .و به طور منظم مورد بازنگري قرار گيرند.و به طور منظم مورد بازنگري قرار گيرند

بايد بازنگري شده و به طور مناسب با شاخص هاي عملكرد انرژي�.مرجع انرژي مقايسه شود

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 5656 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 57: Iso 50001 requirements ver01

برنامه ريزي انرژي -4- 4

بلندمدت انرژي،اهداف كوتاه مدت انرژي، اهداف - �4-4-6طرح هاي اجرائي انرژي

سازمان بايد اهداف بلندمدت و اهداف كوتاه مدت مستند شده �انرژي را براي بخش ها، سطوح، فرايندها يا تسهيالت مرتبط

براي دست يابي به اهداف . درون سازمان تعيين، اجرا، و حفظ كند براي دست يابي به اهداف . درون سازمان تعيين، اجرا، و حفظ كندبلندمدت و اهداف كوتاه مدت بايد چارچوب زماني مشخص شده

.باشد

اهداف بلندمدت و اهداف كوتاه مدت بايد در جهت خط مشي �اهداف كوتاه مدت بايد همسو با اهداف بلندمدت . انرژي باشند

.باشند

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 5757 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 58: Iso 50001 requirements ver01

برنامه ريزي انرژي -4- 4

بلندمدت انرژي،اهداف كوتاه مدت انرژي، اهداف - �4-4-6طرح هاي اجرائي انرژي

در زمان تعيين و بازنگري اهداف بلندمدت و اهداف كوتاه مدت، �سازمان بايد الزامات قانوني و ساير الزامات، استفاده هاي بارز انرژي و فرصت هاي بهبود عملكرد انرژي، همان گونه كه در انرژي و فرصت هاي بهبود عملكرد انرژي، همان گونه كه در

. بازنگري انرژي مشخص شده است، را مد نظر داشته باشد

سازمان همچنين بايد شرايط مالي، عملياتي و تجاري خود، گزينه .هاي فنĤوري و ديدگاه هاي گروه هاي ذينفع را در نظر بگيرد

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 5858 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 59: Iso 50001 requirements ver01

برنامه ريزي انرژي -4- 4

بلندمدت انرژي،اهداف كوتاه مدت انرژي، طرح هاي اهداف -6- �4-4اجرائي انرژي

سازمان بايد طرح هاي اجرايي براي حصول به اهداف بلندمدت و اهداف كوتاه �طرح هاي اجرايي بايد شامل موارد زير . مدت خود را تعيين، اجرا و حفظ كند

:باشد

تعيين مسئوليت؛� تعيين مسئوليت؛�

روشها و چارچوب زماني كه بر اساس آن اهداف كوتاه مدت خاص بايد حاصل �

شوند؛

بيانيه روشي كه بر اساس آن بهبود در عملكرد انرژي بايد تصديق شود؛�

بيانيه شيوه تصديق نتايج؛�

طرح هاي اجرايي بايد مستند شده و در فواصل زماني تعريف شده، به روز �.شوند

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 5959 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 60: Iso 50001 requirements ver01

اجرا و عمليات - 5- 4

كليات - 1- �4-5

سازمان بايد از طرح هاي اجرايي و ساير بروندادهاي منتج از �.فرايند برنامه ريزي براي به كارگيري و عمليات استفاده كند

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 6060 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 61: Iso 50001 requirements ver01

اجرا و عمليات - 5- 4

شايستگي، آموزش و آگاهي - 2- �4-5

كه در رابطه با ) افرادي(سازمان بايد مطمئن شود كه هر فرد �استفاده بارز انرژي براي سازمان يا به جاي سازمان كار مي كند با

توجه به تحصيالت، آموزش، مهارتها يا تجربه داراي شايستگي سازمان بايد نيازهاي آموزشي مربوط به كنترل استفاده . است سازمان بايد نيازهاي آموزشي مربوط به كنترل استفاده . است

هاي بارز از انرژي و عمليات سيستم مديريت انرژي خود را سازمان بايد براي برآورده شدن اين نيازها، . شناسائي كند

.آموزش يا ساير اقدامات ديگر را انجام دهد

.سوابق مناسب بايد نگهداري شوند�

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 6161 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 62: Iso 50001 requirements ver01

اجرا و عمليات - 5- 4

شايستگي، آموزش و آگاهي - 2- �4-5

كه براي سازمان يا به جاي آن كار ) افرادي(سازمان بايد مطمئن شود كه هر فرد �:مي كند، در مورد موارد زير آگاهي دارد

اهميت انطباق با خط مشي ، روش هاي اجرائي و الزامات سيستم مديريت ) الف�

انرژي؛

نقشها، مسئوليت ها، و اختيارات خودشان در دستيابي به الزمات سيستم مديريت ) ب� نقشها، مسئوليت ها، و اختيارات خودشان در دستيابي به الزمات سيستم مديريت ) ب�

انرژي؛

مزاياي عملكرد بهبود يافته انرژي؛) ج�

تاثير ، واقعي يا بالقوه، با توجه به استفاده و مصرف انرژي، فعاليت هاي خودشان و ) د�اين كه چگونه فعاليت ها و رفتارشان در دستيابي به اهداف بلندمدت و اهداف كوتاه

.مدت انرژي نقش دارد و نتايج بالقوه انحراف از دستورالعمل هاي مشخص شده

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 6262 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 63: Iso 50001 requirements ver01

اجرا و عمليات - 5- 4

تبادل اطالعات - 3- �4-5

سازمان بايد با توجه به عملكرد انرژي و سيستم مديريت انرژي �خود، و متناسب با اندازه سازمان، انتقال اطالعات داخلي داشته

.باشد

سازمان بايد فرايندي را تعيين و به كار گيرد كه بر اساس آن هر �سازمان بايد فرايندي را تعيين و به كار گيرد كه بر اساس آن هر �فردي كه براي سازمان يا از طرف سازمان كار مي كند، بتواند پيشنهادات يا توضيحاتي براي بهبود سيستم مديريت انرژي

.بدهد

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 6363 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 64: Iso 50001 requirements ver01

اجرا و عمليات - 5- 4

تبادل اطالعات - 3- �4-5

سازمان بايد تصميم بگيرد كه آيا در رابطه با خط مشي انرژي، �سيستم مديريت انرژي، و عملكرد انرژي خود انتقال اطالعات به

اگر . خارج داشته باشد يا خير و تصميم خود را مستند نمايدتصميم بر انتقال اطالعات به خارج است، سازمان بايد روشي تصميم بر انتقال اطالعات به خارج است، سازمان بايد روشي

.براي اين انتقال اطالعات به خارج را تعيين و اجرا نمايد

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 6464 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 65: Iso 50001 requirements ver01

اجرا و عمليات - 5- 4

مستندسازي -�4-5-4الزامات مستندسازي -�4-5-4-1سازمان بايد اطالعات را به صورت كاغذي، الكترونيكي يا با هر رسانه ديگر، �

براي تشريح عناصر اصلي سيستم مديريت انرژي و تعامل آن ها را ايجاد، . استفاده و حفظ كند. استفاده و حفظ كند

:مستندات سيستم مديريت انرژي بايد شامل موارد زير باشد�

دامنه و حدود سيستم مديريت انرژي؛) الف�

خط مشي انرژي؛) ب�

اهداف بلندمدت ، اهداف كوتاه مدت، و طرح هاي اجرايي؛) ج�

مستندات شامل سوابق، كه توسط اين استاندارد بين المللي الزام شده است؛ ) د�

.ساير مستندات تعيين شده كه توسط سازمان الزم تشخيص داده شده اند) ه�

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 6565 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 66: Iso 50001 requirements ver01

اجرا و عمليات - 5- 4

مستندسازي -�4-5-4الزامات مستندسازي -�4-5-4-1ميزان مستندات به داليل زير مي تواند براي سازمان هاي مختلف، :يادآوري�

:متفاوت باشد

اندازه سازمان و نوع فعاليت ها؛� اندازه سازمان و نوع فعاليت ها؛�

پيچيدگي فرايندها و تعامل آن ها؛�

.شايستگي كاركنان�

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 6666 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 67: Iso 50001 requirements ver01

اجرا و عمليات - 5- 4

مستندسازي -4- �4-5

كنترل مدارك -4-2- �4-5

مدارك الزامي شده توسط اين استاندارد بين المللي و سيستم �اين كنترل . مديريت انرژي بايد تحت كنترل قرار داشته باشند

.آنجا كه الزم است شامل مستندات فني هم مي شود.آنجا كه الزم است شامل مستندات فني هم مي شود

اجرائي براي موارد زير تعيين، اجرا و ) هاي(سازمان بايد روش �:حفظ كند

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 6767 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 68: Iso 50001 requirements ver01

اجرا و عمليات - 5- 4

كنترل مدارك -4-2- �4-5تصويب مدارك از نظر كفايت قبل از صدور؛) الف•

بازنگري دوره اي و روزآمد كردن مدارك در صورت لزوم؛) ب•

حصول اطمينان از اين كه تغييرات و وضعيت كنوني تجديد نظر مدارك مشخص ) ج•

است؛

مربوطه از مدارك ذيربط در مكان هاي استفاده در نسخحصول اطمينان از اين كه ) د• مربوطه از مدارك ذيربط در مكان هاي استفاده در نسخحصول اطمينان از اين كه ) د•

دسترس هستند؛

حصول اطمينان از اين كه مدارك به صورت باقي مي مانند و به سهولت قابل شناسايي ) ه•

هستند؛

حصول اطمينان از اين كه مداركي كه منشاء بيروني دارند كه توسط سازمان براي طرح ) و•ريزي و عمليات سيستم مديريت انرژي تعيين شده اند، شناسائي شده اند و توزيع آن ها

تحت كنترل مي باشد؛

پيشگيري از استفاده سهوي از مدارك منسوخ شده و مشخص كردن آنها به نحو ) ز•

.مناسب در صورتي كه اين نوع مدارك براي هر منظوري نگهداري شوند

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 6868 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 69: Iso 50001 requirements ver01

اجرا و عمليات - 5- 4

كنترل عملياتي - 5- �4-5

سازمان بايد عمليات و فعاليت هاي نگهداري و تعميراتي خود را �كه مرتبط با استفاده هاي بارز از انرژي بوده و همراستا با خط مشي انرژي، اهداف بلند مدت، اهداف كوتاه مدت و طرح هاي

اجرايي آن هستند را شناسايي و طرح ريزي كند تا با استفاده از اجرايي آن هستند را شناسايي و طرح ريزي كند تا با استفاده از ابزار زير، مطمئن شود كه آن ها تحت شرايط مشخص شده انجام

:مي شوند

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 6969 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 70: Iso 50001 requirements ver01

اجرا و عمليات - 5- 4

كنترل عملياتي - 5- �4-5

استقرار و ايجاد معيارهايي براي عمليات موثر و نگهداري از استفاده ) الف�هاي بارز انرژي كه عدم وجود آن ها مي تواند منجر به انحراف شديد از

عملكرد موثر انرژي مي شود؛

بهره برداري و نگهداري از امكانات، فرايندها، سامانه ها و تجهيزات ) ب�

مطابق با معيارهاي عملياتي؛

بهره برداري و نگهداري از امكانات، فرايندها، سامانه ها و تجهيزات ) ب

مطابق با معيارهاي عملياتي؛

انتقال اطالعات مناسب به كاركنان يا افرادي كه به جاي سازمان كار ) ج�

.مي كنند در مورد كنترل هاي عملياتي

يا اضطراري در موقع برنامه ريزي براي موقعيت هاي احتمالي:يادآوري�يا فجايع بالقوه، از جمله براي تجهيزات تهيه شده، سازمان مي تواند عملكرد انرژي را براي تعيين ميزان واكنش به اين موقعيت ها در نظر

.بگيرداللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 7070 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 71: Iso 50001 requirements ver01

اجرا و عمليات - 5- 4

طراحي -6- �4-5

سازمان بايد فرصت هاي بهبود عملكرد انرژي و كنترل عملياتي �در طراحي امكانات، تجهيزات، سامانه ها و فرايندهاي جديد،

اصالح شده و بازسازي شده اي كه مي توانند تاثير بارزي بر روي .عملكرد انرژي داشته باشند را در نظر بگيرد.عملكرد انرژي داشته باشند را در نظر بگيرد

مقتضي است با آنجا كه نتايج ارزيابي عملكرد انرژي بايد �ي مرتبط )ها(مشخصات، فعاليت هاي طراحي و تداركات پروژه

.هم راستا شود

.نتايج فعاليت طراحي بايد ثبت شود�

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 7171 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 72: Iso 50001 requirements ver01

اجرا و عمليات - 5- 4

تداركات خدمات، محصوالت و تجهيزات انرژي و خود انرژي - 7- �4-5

هنگام تهيه خدمات، محصوالت و تجهيزات انرژي،كه برروي مصرف �بارز انرژي تاثير دارند يا مي توانند داشته باشند، سازمان بايد به

تامين كنندگان اطالع دهد كه بخشي از ارزيابي خريد انجام شده تا .حدودي بر اساس عملكرد انرژي خواهد بود.حدودي بر اساس عملكرد انرژي خواهد بود

سازمان بايد معيارهايي براي ارزيابي استفاده و مصرف انرژي و كارآئي �در طول عمر عملياتي طرح ريزي شده يا موردانتظار را زماني كه

خريد انرژي با استفاده از محصوالت، تجهيزات و خدماتي است كه انتظار مي رود تاثير بارزي برروي عملكرد انرژي سازمان داشته

.باشند، تعيين و آن را به كار بندد

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 7272 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 73: Iso 50001 requirements ver01

اجرا و عمليات - 5- 4

تداركات خدمات، محصوالت و تجهيزات انرژي و خود انرژي - 7- �4-5

سازمان بايد براي استفاده موثر از انرژي، مشخصات خريد انرژي، آنجا �.كه كاربرد دارد، را تعريف و مستند نمايد

.براي اطالعات بيشتر پيوست الف را ببينيد :يادآوري�

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 7373 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 74: Iso 50001 requirements ver01

كنترل - 6- 4

پايش، اندازه گيري و تجزيه و تحليل -1- �4-6

سازمان بايد مطمئن شود كه مشخصات كليدي عملياتش كه �عملكرد انرژي را تعيين مي كنند در فواصل زماني برنامه ريزي

مشخصات . شده، پايش، اندازه گيري و تجزيه و تحليل مي شوند:كليدي بايد حداقل شامل موارد زير باشد:كليدي بايد حداقل شامل موارد زير باشد

استفاده هاي بارز انرژي و ساير بروندادهاي بازنگري انرژي؛) الف•

متغيرهاي درست مرتبط با استفاده هاي بارز انرژي؛) ب•

شاخصهاي عملكرد انرژي؛) ج•

اثربخشي طرح هاي اجرايي براي دستيابي به اهداف بلندمدت و اهداف ) د•

كوتاه مدت؛

.ارزيابي مصرف انرژي واقعي و مورد انتظار) ه•

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه � 7474 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 75: Iso 50001 requirements ver01

كنترل - 6- 4

پايش، اندازه گيري و تجزيه و تحليل -1- �4-6

نتايج حاصل از پايش و اندازه گيري مشخصات كليدي بايد ثبت �.شود

يك طرح اندازه گيري انرژي، متناسب با اندازه و پيچيدگي �يك طرح اندازه گيري انرژي، متناسب با اندازه و پيچيدگي �سازمان و تجهيزات پايش و اندازه گيري آن، بايد تعريف شده و

.به كار گرفته شود

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 7575 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 76: Iso 50001 requirements ver01

كنترل - 6- 4

پايش، اندازه گيري و تجزيه و تحليل -�4-6-1اندازه گيري مي تواند فقط كنتورها براي سازمان هاي كوچك تا :يادآوري�

سامانه هاي پايش و اندازه گيري كامل كه متصل به نرم افزار كاربردي كه قادر به . به يكپارچه نمودن داده ها و اجراي خودكار تجزيه و تحليل است، باشد. سازمان مربوط مي شود تا چه شيوه و روش اندازه گيري را تعيين كند

سازمان بايد نيازهاي اندازه گيري خود را تعريف و به صورت ادواري بازنگري � سازمان بايد نيازهاي اندازه گيري خود را تعريف و به صورت ادواري بازنگري �سازمان بايد اطمينان حاصل كند كه تجهيزات استفاده شده در پايش و . كند

اندازه گيري مشخصات كليدي، داده هائي كه دقيق و تكرار پذير هستند را سوابق كاليبراسيون و ساير روشهاي تعيين دقت و تكرارپذيري . ارائه مي كند

. بايد نگهداري شوند

سازمان بايد انحراف هاي بارز در عملكرد انرژي را مورد بررسي قرار داده و �.نسبت به آن ها واكنش نشان دهد

.نتايج اين فعاليت ها بايد نگهداري شود�

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 7676 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 77: Iso 50001 requirements ver01

كنترل - 6- 4

ارزيابي انطباق با الزامات قانوني و ساير الزامات - 2- �4-6

سازمان بايد، در فواصل زماني برنامه ريزي شده، انطباق با الزامات �قانوني و ساير الزاماتي كه در رابطه با استفاده و مصرف انرژي آن

.تصويب شده اند را مورد ارزيابي قرار دهد

.سوابق نتايج ارزيابي هاي انطباق بايد نگهداري شوند�

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 7777 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 78: Iso 50001 requirements ver01

كنترل - 6- 4

مميزي داخلي سيستم مديريت انرژي -3- �4-6

سازمان بايد در فواصل زماني برنامه ريزي شده مميزي داخلي را �:انجام دهد تا مطمئن شود كه سيستم مديريت انرژي

با ترتيبات برنامه ريزي شده براي مديريت انرژي از جمله الزامات �اين استاندارد بين المللي انطباق دارد؛اين استاندارد بين المللي انطباق دارد؛

با اهداف بلند مدت و اهداف كوتاه مدت تعيين شده براي انرژي �انطباق دارد؛

به طور اثربخش اجرا و برقرارنگهداشته و عملكرد انرژي را بهبود �.مي بخشد

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 7878 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 79: Iso 50001 requirements ver01

كنترل - 6- 4

مميزي داخلي سيستم مديريت انرژي -3- �4-6

يك طرح و برنامه مميزي بايد با در نظر گرفتن وضعيت و اهميت �فرايندها و حوزه هايي كه بايستي مميزي شوند و همچنين نتايج

.مميزي هاي قبلي تهيه شود.مميزي هاي قبلي تهيه شود

انتخاب مميزان و انجام مميزي ها بايد باعث حصول اطمينان از �.عيني بودن و بي طرفي فرايند مميزي گردد

سوابق مربوط به نتايج مميزي بايد حفظ شده و به مديريت ارشد �.گزارش شوند

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 7979 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 80: Iso 50001 requirements ver01

كنترل - 6- 4

عدم انطباقها، اصالح، اقدام اصالحي و اقدام پيشگيرانه - 4- �4-6

سازمان بايد عدم انطباق هاي بالفعل و بالقوه را با انجام اصالحات �:و اقدام اصالحي و اقدام پيشگيرانه زير مشخص نمايد

بازنگري عدم انطباق ها يا عدم انطباق هاي بالقوه؛) الف�

تعيين علل عدم انطباق ها يا عدم انطباق هاي بالقوه؛) ب تعيين علل عدم انطباق ها يا عدم انطباق هاي بالقوه؛) ب�

اطمينان از اين كه عدم انطباق حصولارزيابي نياز به اقدام براي ) ج�

ها رخ نمي دهند يا تكرار نمي شوند؛

تعيين و اجراي اقدام مناسب مورد نياز؛) د�

نگهداري سوابق اقدامات اصالحي و اقدامات پيشگيرانه؛) ه�

.بازنگري اثربخشي اقدام اصالحي يا اقدام پيشگيرانه انجام شده) و�

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 8080 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 81: Iso 50001 requirements ver01

كنترل - 6- 4

عدم انطباقها، اصالح، اقدام اصالحي و اقدام پيشگيرانه - 4- �4-6

اقدامات اصالحي و پيشگيرانه بايد متناسب با شدت مشكالت �بالفعل يا بالقوه و نتايجي كه عملكرد انرژي با آن ها مواجه شده

.است، باشد

سازمان بايد مطمئن شود كه هر گونه تغيير الزم در سيستم �سازمان بايد مطمئن شود كه هر گونه تغيير الزم در سيستم �.مديريت انرژي اعمال شده است

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 8181 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 82: Iso 50001 requirements ver01

كنترل - 6- 4

كنترل سوابق -5- �4-6

سازمان بايد آنجا كه الزم است سوابق را ايجاد و آن ها را �نگهداري كند تا از طريق آن ها انطباق با الزامات سيستم مديريت انرژي خود و اين استاندارد بين المللي ، و نتايج كسب شده براي

.عملكرد انرژي را نشان دهد.عملكرد انرژي را نشان دهد

سازمان بايد كنترل هايي براي شناسايي، بازيابي و نگهداري �.سوابق تعريف كرده و به كار گيرد

سوابق بايد به صورت خوانا، قابل شناسايي و قابل رديابي براي �.فعاليت مربوطه موجود و باقي بماند

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 8282 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 83: Iso 50001 requirements ver01

بازنگري مديريت -7- 4

كليات - 1- �4-7

در فواصل زماني برنامه ريزي شده، مديريت ارشد بايد سيستم �مديريت انرژي سازمان را مورد بازنگري قرار دهد تا مطمئن شود

.كه تناسب، كفايت و اثربخشي آن ادامه دارد

.سوابق بازنگري مديريت بايد نگهداري شود�

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 8383 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 84: Iso 50001 requirements ver01

بازنگري مديريت -7- 4

وروديهاي بازنگري مديريت -2- �4-7

:دروندادها به بازنگري مديريت بايد شامل موارد زير باشد�

پيگيري اقدامات از بازنگري هاي مديريت قبلي؛) الف•

بازنگري خط مشي انرژي؛) ب•

شاخص هاي عملكرد انرژي مربوطه؛ بازنگري عملكرد انرژي و) ج•

نتايج ارزيابي انطباق با الزامات قانوني و تغييرات در الزامات قانوني و ساير ) د• نتايج ارزيابي انطباق با الزامات قانوني و تغييرات در الزامات قانوني و ساير ) د•

الزاماتي كه سازمان تصويب كرده است؛

ميزان دستيابي اهداف بلند مدت و اهداف كوتاه مدت؛) ه•

نتايج مميزي سيستم مديريت انرژي؛) و•

وضعيت اقدامات اصالحي و اقدامات پيشگيرانه؛) ز•

عملكرد انرژي درنطر گرفته شده براي دوره بعدي؛) ح•

.توصيه هايي براي بهبود) ط•

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه � 8484 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 85: Iso 50001 requirements ver01

بازنگري مديريت -7- 4

خروجيهاي بازنگري مديريت - 3- �4-7

برونداد هاي بازنگري مديريت بايد شامل هرگونه تصميم يا �:اقدامات مرتبط با موارد زير باشد

تغييرات در عملكرد انرژي سازمان؛) الف�

تغييرات در خط مشي انرژي ؛) ب تغييرات در خط مشي انرژي ؛) ب�

تغييرات در شاخصهاي عملكرد انرژي؛) ج�

تغييرات در اهداف بلندمدت، اهداف كوتاه مدت يا ساير عناصر ) د�

سيستم مديريت انرژي همگام با تعهد سازمان به بهبود مداوم؛

.تغييرات در تخصيص منابع) ه�

اللهياللهيسيفسيفرضارضا : :تنظيمتنظيمووتهيهتهيه 8585 5000150001كارگاه ايزو كارگاه ايزو

Page 86: Iso 50001 requirements ver01

09120912 89458945 100100 8822062288220622: : دفتر مركزيدفتر مركزي: : تلفن تماستلفن تماس

09120912 89458945 200200 5623530456235304: : 22دفتر شماره دفتر شماره : : تلفكستلفكس

رضا سيف اللهي [email protected]