ISSN: 1303-9784

46

26

84

22

TDBD / 10

‹Ç‹NDEK‹LER

40

50

TDB 12. Uluslararas› Diflhekimli¤i Kongresi, ‹stanbul DiflhekimleriOdas›’n›n organizasyonuyla 20-25 Haziran 2005 tarihlerinde‹stan-bul Lütfi K›rdar Kongre Merkezi’nde yap›l›yor. Kongre alt komitele-rinden haz›rl›klar›n geldi¤i nokta hakk›nda bilgi ald›k.

Geçti¤imiz ay TBMM’den geçen ‘Yenilenebilir Enerji Yasas›’ylaTürkiye’de bu konu ilk kez yasayla tan›mlanm›fl oldu. Görüfllerinebaflvurdu¤umuz Dünya Rüzgar Enerjisi Birli¤i (WWEA) BaflkanYard›mc›s› Doç.Dr. Tanay S›dk› Uyar fosil yak›tlara ve nükleere ke-sinlikle ihtiyac›m›z olmad›¤›n› belirtiyor.

‹stanbul yolcusu kalmas›n

‘Sadece rüzgar bile yeterli’

‹stanbul Bahçelievler’deki Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Ku-rumu (SHÇEK) fieyh Zayed Çocuk Yuvas›’nda aç›lan ilk Sa¤l›kl› Gü-lüfller Odas›’nda Kampanya Koordinatörü diflhekimi Nimet Ko-çak’tan ve gönüllü diflhekimlerinden çal›flmalar hakk›nda bilgi al-d›k.

Çocuk yuvalar›nda iyi fleyler oluyor

Türkiye Denizcilik ‹flletmeleri yaz aylar›nda befl Ege adas›n› kapsa-yan turlar düzenliyor. Hesapl› fiyatlarla Kos’ta Hipokrat’›n alt›ndaderslerini verdi¤i a¤ac›, Rodos’ta Osmanl› eserlerini, Mikonos’unyelde¤irmenlerini ve adalar›n en özeli Santorini’de dünya tarihinide¤ifltiren patlaman›n yaratt›¤› güzelli¤i görebiliyorsunuz.

Yeni Türk Ceza Kanunu geçti¤imiz günlerde yürürlü¤e girdi. Yasa-n›n, sa¤l›k hizmeti sunan hekim ve diflhekimlerini zor durumda b›-rakabilecek birçok mu¤lak maddeyi de içerdi¤i s›kça dile getirildi.Yeni TCK üzerine bir çal›flma yapan Türk Tabipleri Birli¤i YüksekOnur Kurulu Üyesi Doç.Dr. Faik Çelik’in görüfllerine baflvurduk.

Genel Sa¤l›k Sigortas› sistemini iki y›ld›r çeflitli toplant›larda Odayöneticileriyle birlikte görüflüp tart›flan TDB, Sosyal Sigortalar veGenel Sa¤l›k Sigortas› Kanunu TBMM’de görüflülmeye bafllay›ncagerek kanunun geneli gerekse kanunda diflhekimli¤i hizmetlerininnas›l yer almas› gerekti¤i konusunda görüfl ve önerilerini bildirdi.

‹htiyac›m›z; adil ve sürdürülebilir bir sistem

‘Bu yasa hekimleri savunmac› t›bba sevkeder’

Dostluk denizinde dört damla ve bir inci

T D B D H a z i r a n - T e m m u z 2 0 0 5 8 8 . S a y › 1 7 . 0 0 0 a d e t b a s › l m › fl t › r . T D B ü y e l e r i n e ü c r e t s i z d i r . 2 a y d a b i r , y › l d a 6 s a y › y a y › m l a n › r .

TDBD / 88Sahibi TDB Yönetim Kurulu Ad›na Genel BaflkanCelal Korkut Y›ld›r›mSorumlu Yaz› ‹flleri MüdürüGenel SekreterMurat ErsoyTDB Yay›n Kurulu SorumlusuTar›k ‹flmenGenel Yay›n YönetmeniTatyos BebekTDBD Bilimsel Dan›flma Kurulu TDB E¤itim Komisyonu’durYay›n Türü: Yayg›n süreli yay›nEditörHakan Sürmen Görsel Yönetmenfieref KartalReklam için baflvuruTel: (212) 327 84 41 (pbx)Fax: (212) 327 84 43Ofset Haz›rl›k RepronetBas›m yeri Tor Ofset‹mam Çeflme Cad. 26/2 Ayaza¤a fiiflli, ‹stanbulBas›m tarihi Haziran 2005Editoryal üretim ve yap›mNisan ‹letiflimnisaniletisim@superonline.comTel: 0212. 327 84 41 Yönetim Yeri ve Yaz›flma AdresiZiya Gökalp Caddesi No: 37/11Yeniflehir-ANKARATel: (312) 435 93 94www.tdb.org.tre-mail: tdb@tdb.org.trISSN: 1303-9784

REKLAM ‹NDEKS‹ (Alfabetik)AC DENTAL ................................................. 29AKADEM‹K DENTAL ................................... 21AKT‹F DIfi T‹CARET...................................... 67BASMACI D‹fi DEPOSU .............................. 91BRAUN ........................................................ 07CAN MED‹KAL ............................................ 65COLGATE ...................................... Ön kapak içiDENTANET ................................................. 95DENTA-TEK ................................................. 33DENTORAL .................................................. 15DENTOSAN ................................................. 49DMS ..,,,,,,,,,............................................ 09-69EST‹ ............................................................. 79GRUP DENTAL............................................. 75GÜLSA ......................................................... 25GÜLO⁄UZ D‹fi DEPOSU .............................. 77GÜNEY D‹fi ............................................. 08-93GÜNEY DENTAL .................... 19-27-53-73-97‹PANA ....................................... Arka kapak içiL‹DER D‹fi ............................................... 54-55ORAL B ........................................................ 06ORPROMER ................................................. 45OSSEO‹NTEGRASYON DERNE⁄‹ ............... 104ÖNCÜ DENTAL ............................................ 89RF SYSTEM ................................................. 83SIGNAL .......................................... Arka kapakSENSODYNE ............................................... 87SEVENLER D‹fi DEPOSU ..............................101SÖNMEZ MED‹KAL DENTAL ............ 03-04-05TEKM‹L .............................................. 57-60-61TOROS DENTAL ........................................... 17UN‹MED ....................................................... 39VEM ‹LAÇ ................................................... 35VOCO .......................................................... 36

11 / TDBD

merhabaCelal K. Y›ld›r›mTDB Genel Baflkan›

‹letiflim ve alg›lama; sadece yukar›daki deyiflin sahibiMevlana’n›n iflaret etti¤i gibi yüzy›llar öncesinin sorunude¤il malesef. Günümüzde de ayn› durumlar› yafl›yoruz.

Bu durum sadece alg›layamama ve anlatamamadaki‘beceriden, becerisizlikten’ kaynaklanm›yor. Ço¤u za-

man anlamak istememekten yani önyarg›dan kaynaklanabi-liyor. Önyarg›; kendini karfl›tl›k üzerinden tan›mlayanlar›n ok-sijeni. O olmadan yaflamalar› olanakl› de¤il.

Ülkemizde siyaset yapma biçimi bu anlay›fl üzerine kurulu.Ne yaz›k ki bu anlay›fl kendini meslek kurulufllar›nda da gös-teriyor. Kimileri kendilerini milat olarak görüyor. Her fleyinkendileri ile bafllad›¤›n› düflünüyor.

Geçmifli olmayan›n gelece¤i de olmaz derler; geçmifle tak›-l›p kalan da gelece¤i kuramaz. Türk Diflhekimleri Birli¤i’ninbüyük bir onurla tafl›d›¤› 20 y›ll›k geçmifli var; geçmiflin biri-kimleri üzerine her ad›mda, her solukta oda baflkanlar›ylabirlikte sorgulayarak oluflturdu¤u duruflu var.

Politika, sadece geçmifl ve gelecek üzerine kurguland›¤› za-man ‘flimdiyi’ yaflayamazs›n›z. Yaflam da böyledir. Ân› yafla-mak, yani flimdiyi yaflamak ve gelece¤i kurgulamak gerekir.

TDB; kuruldu¤u günden beri diflhekimli¤i hizmetlerinin sunu-mu ve finansman› konusunda tart›fl›yor. Ve tart›flmaya dadevam edecek.

Sürekli tart›flaca¤›z ve ilkesel kararlar›m›z olmayacak m›?Esen rüzgara göre mi tav›r alaca¤›z?

Türk Diflhekimleri Birli¤i hiçbir zaman esen rüzgara göre po-litika oluflturmam›flt›r. Hayat›n gerçekleri ile örtüflen; toplu-mun ç›kar›yla diflhekiminin ç›kar›n› ortaklaflt›ran bir politika-dan yana olmufltur. Politik duruflunu tart›flarak, sorgulaya-rak, kendi ilkeleri ve do¤rular› üzerine oluflturmufltur.

Hükümetin sosyal güvenlik sistemleriyle (her yeni taslaktaad› de¤iflti¤i için genel bir adland›rma yapt›m) ilgili taslakla-r› konusunda TDB’nin görüflünün olmad›¤›n› söylemek iyi ni-yetli bir tav›r de¤ildir.

Bunlar› biz söylüyorduk, flimdi TDB söylemeye bafllad› de-mek tarihin kendisiyle bafllad›¤› vehmine kap›lmakt›r. Ve bu,tedavisi mümkün olmayan bir hastal›kt›r.

TDB’nin ne söyledi¤ini dosta ve düflmana anlatmak için birkez daha ifade edelim:

Sa¤l›k hizmetleri piyasa anlay›fl›na terk edilemez. (Piyasadaha çok tükettirmeyi amaçlayan bir sistemdir. Bu nedenlesa¤l›¤›n daha çok tüketilmesine yönelik sistem oluflturmakkabul edilemez.)

Devlet; ‘piyasay›’ kontrol etmek için sa¤l›k hizmetlerinin su-numunda kesinlikle olmal›d›r.

Sosyal güvenlik harcamalar›nda devlet bütçesinden dahaçok katk› ay›rmal›d›r.

Kamu ve özel sektörde çal›flan diflhekimleri bu ülkenin kay-naklar›d›r. Kamu ve özelde çal›flan diflhekimleri birbirleriniyok etmeden, birbirlerine tamamlayarak diflhekimli¤i hiz-metlerini sunacak flekilde organize edilmelidir. Yani sosyalgüvenlik kapsam›nda olan tüm bireyler, kurallar› konulmuflbir flekilde diflhekimli¤i hizmetlerini özel muayenehaneler-den de alabilmelidir.

Sa¤l›k hizmetleri sunumunun sadece kamu eliyle verilmesigerekti¤i görüflünü ilkesel olarak do¤ru bulmuyoruz. Sa¤l›khizmetlerinin özel sa¤l›k kurulufllar› taraf›ndan da verilmesigerekti¤i ve sosyal sigorta anlay›fl› çerçevesinde özel sa¤l›kkurulufllar›ndan hizmetin sat›n al›nmas›n›n do¤ru ve gereklioldu¤unu belirtiyoruz.

Bu anlamda hükümetin diflhekimli¤i hizmetlerini özel sa¤l›kkurulufllar›ndan da almay› amaçlayan Genel Sa¤l›k Sigortas›yasa tasar›s›n› olumlu buluyoruz. Bu yaklafl›m›m›z yasa tasa-r›s›n› tümüyle olumlad›¤›m›z anlam›na gelmemeli. Her plat-formda yasa tasar›s›na yönelik elefltiri ve önerilerimizi ifadeettik, etmeye de devam edece¤iz.

Yasa tasar›s›nda diflhekimli¤i hizmetleriyle ilgili düzenleme-ler iki taraf› keskin k›l›ç olarak önümüzde duruyor. Bu k›l›çmesle¤imize ve halk sa¤l›¤›na yararl› da olabilir, zarar da ve-rebilir. Türk Diflhekimleri Birli¤i’nin önerileri dikkate al›nmazve meslektafllar›m›z bu düzenlemeye sorgusuz evet dersekaybedecek olan sadece diflhekimleri olmayacakt›r.

Sevgi ve sayg›lar›mla.

Polititikalar›m›z› önyarg›larüzerine kuramay›z

‹‘Ne kadar anlat›rsan anlat, anlatabildi¤in karfl›ndakinin anlayabildi¤i kadard›r.’

2 0 Haziran 1993 tarihli T›bbi At›klar›nKontrolü Yönetmeli¤i de¤ifltiriliyor.

Çevre ve Orman Bakanl›¤›, sa¤l›k kuru-lufllar›ndan kaynaklanan t›bbi at›klar›ntoplum sa¤l›¤›na ve çevreye zarar verme-den ayr› olarak toplanmas›, geçici depolan-mas›, tafl›nmas› ve bertaraf›n›n sa¤lanmas›na

yönelik bir taslak haz›rlad›. AB uyum çal›flmalar› ve yönetmeli¤in yay›nland›¤›günden bu yana meydana gelen bilimsel ve teknolojik

geliflmeler kapsam›nda haz›rlanan taslak incelenerekTDB’nin de¤erlendirmeleri Bakanl›¤a iletildi.

S a¤l›k hizmetlerinin sunu-mu, finansman› ve mevzu-

at›nda yap›lacak de¤iflikler ko-nusunda TBMM Sa¤l›k, Aile,Çal›flma ve Sosyal ‹fller Komis-yonu ile di¤er sa¤l›k meslekbirliklerinin de kat›l›m›yla ikitoplant› yap›ld›.Komisyon Baflkan› Cevdet Er-döl’ün ça¤r›s› üzerine 21 Nisan2005 tarihinde yap›lan ilk top-lant›ya TTB, TEB ve TDB davetedildi. Sosyal Güvenlik ve GSSyasa tasar›s› konusunda görüflal›flveriflinde bulunulan toplan-t›ya TDB ad›na Genel Baflkan

Celal Y›ld›r›m kat›ld›. Sa¤l›k, Aile, Çal›flma ve Sosyal‹fller Komisyonu’nun ça¤r›s› ileikinci toplant› da 10 May›s2005 tarihinde TBMM’de ya-p›ld›. Bu toplant›ya da TDB’yitemsilen yine Genel Baflkan Ce-lal Y›ld›r›m ile TDB A¤›z DiflSa¤l›¤› Hizmetlerinin Sunumuve Finansman› Komisyonu so-rumlusu K. Tümay ‹mre kat›l-d›lar.2 Haziran 2005 tarihinde yap›-lan toplant›ya da Genel BaflkanCelal Y›ld›r›m ve MYK üyesiTuncer Taflk›n kat›ld›lar.

Ü lkemizde difl ve difleti hastal›klar›n›n gö-rülme s›kl›¤› ve yüksekli¤i bu hastal›kla-

r›n fliddetinin ve yayg›nl›¤›n›n azalt›lmas›nayönelik tüm toplumu içine alan programlar›nhaz›rlanmas›n› ve uygulanmas›n› gerekli k›l›-yor. Bu amaçla tüm toplumu içine alan e¤iticiprogramlar›n ülke çap›nda uygulanmas› içinSa¤l›k Bakanl›¤›, Milli E¤itim Bakanl›¤›, TürkDiflhekimleri Birli¤i ve akademisyenlerin ka-

t›l›m›yla çal›flmalar sürüyor. 12 May›s 2005 tarihinde Sa¤l›k Bakanl›¤› Te-davi Hizmetleri Genel Müdür Yard›mc›s› difl-hekimi Yavuz Yenidünya baflkanl›¤›nda birtoplant› gerçeklefltirildi. Ayn› konuda 25 Ma-y›s 2005 tarihinde ikinci bir toplant› daha ya-p›ld›. Toplant›larda TDB’yi Genel Baflkan Celal Y›l-d›r›m ve Toplum A¤›z Difl Sa¤l›¤› KomisyonuSorumlusu Tar›k ‹flmen temsil ediyorlar.

TDB Genel Baflkan› Celal Y›ld›r›m ve MYKüyesi Tar›k ‹flmen 12 May›s2005 tarihinde

Sa¤l›k Bakanl›¤›’n› ziyaret ettiler. Ziyarette Sa¤l›k Bakan› Say›n Prof.Dr. Recep Ak-da¤ TDB 12. Uluslararas› Diflhekimli¤i Kongre-si’nin aç›l›fl›na davet edildi ve t›pta uzmanl›k tü-zü¤ü, performans, flirketleflme, diflhekimli¤i fa-külteleri, sahte diflhekimine verilen cezalar gibiacil konularda görüfl al›flveriflinde bulunuldu.

Sa¤l›k hizmetlerinin sunumu

Ulusal A¤›z Difl Sa¤l›¤›Program› çal›flmalar›

TDB’den Sa¤l›k Bakan›’na ziyaret

TDBD / 12

T›bbi at›k yönetmeli¤i de¤ifliyor

S ahte diflhekimlerine verilen cezala-r›n hafifletilmesi giriflimine karfl› yü-

rüttü¤ümüz mücadele, önergenin geriçekilmesiyle baflar›ya ulaflm›flt›. fiimdiyine TBMM Adalet Komisyonu’nda ce-

zalar›n 2-5 y›la indirilmesi çal›flmalar›-n›n yap›ld›¤› yönünde haberler dolafl›-yor. TDB, cezalar›n ertelenmesine yolaçacak indirim konusunda odalar› dik-katli olunmas› ve bölge milletvekillerinezdinde giriflimlerin sürdürülmesi ge-

rekti¤i yönünde uyard›.Konu Sa¤l›k Bakan› Recep Akda¤ ile ya-p›lan görüflmede de gündeme getirildi.Akda¤, indirime karfl› oldu¤unu ancakAdalet Komisyonu’nu ikna etmekte zor-land›¤›n› ifade etti.

13 / TDBD

Difl teknisyenleri belgelerini ald›lar

Sahte diflhekimleriyle ilgili

Difl teknisyenli¤i e¤itimini tamamlayarak Difl Teknisyenli¤i belgesi almayahak kazananlar belgelerini 18 May›s 2005 günü ‹stanbul ‹l Sa¤l›k Müdürlü-¤ü’nde düzenlenen törenle ald›lar. Törene Sa¤l›k Bakanl›¤› Tedavi HizmetleriGenel Müdür Yard›mc›s› diflhekimi Yavuz Yenidünya, TDB Genel Baflkan› Ce-lal Y›ld›r›m, ‹stanbul Diflhekimleri Odas› Baflkan› Rifat Yüzbafl›o¤lu ve Difl Tek-nisyenleri Odas› yöneticileri de kat›ld›lar.

Tehlike tümüyle geçmifl de¤il...

Teknisyeninizi yönlendirinMilli E¤itim Bakanl›¤›’ndan kalfal›k belgesi sahibi olanlarSa¤l›k Bakanl›¤›’n›n e¤itim ves›navlar›na kat›larak Difl ProtezTeknisyenli¤i Meslek Belgesialabilecekler. Meslektafllar›m›zteknisyenlerini yönlendirerekdifl teknisyenli¤i hizmetinin kalitesinin artmas›na katk›dabulunabilirler.

Difl protez teknisyenli¤i mesle¤inde3308 say›l› kanunla M.E.B. ç›rakl›kokullar› vas›tas›yla kalfal›k belgesinesahip olanlar›n, Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›nyapaca¤› e¤itim ve s›nava kat›larakDifl Protez Teknisyenli¤i Meslek Bel-gesi alabilmeleri için bulunduklar›ilin sa¤l›k müdürlüklerine

Ön kay›t için; 27 May›s 2005 / 10 Haziran 2005Kesin kay›t için; 21 Haziran 2005 / 01 Temmuz 2005

tarihleri aras›nda müracaat etmelerigerekmektedir.

‹l sa¤l›k müdürlüklerine bilgi içingönderilen M.E.B. Ç›rakl›k ve Yayg›nE¤itim Genel E¤itim Müdürlü¤ü’ndenal›nan kalfalarla ilgili listenin içindebulunmayan ama elinde kalfal›k bel-gesi olan kiflilerde ikamet etti¤i ildekiil sa¤l›k müdürlüklerine baflvuru ya-p›labilir. Bir hak kayb› oluflmamas› için ilgilile-re önemle duyurulur.

Sa¤l›k Bakanl›¤› Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlü¤ü difl protez teknisyenli¤i e¤itimi ve meslek belgeleriyle ilgili bir duyuru yapt›. Duyuru metni flöyle:

Türk Diflhekimleri Birli¤i’nin ku-ruldu¤undan bu yana ulaflmakistedi¤i hedeflerden biri de Tür-

kiye’nin diflhekimli¤i alan›nda bölgeninkongre ve fuar merkezi haline gelmesi-ni sa¤lamakt›. Son y›llarda geliflen ulus-lararas› iliflkilerimizle birlikte bu konu-da önemli ad›mlar at›ld›. Bu do¤rultuda Dünya Diflhekimli¤i Bir-li¤i(FDI) Kongresi’nin Türkiye’de yap›-labilece¤i düflünülerek alt yap› çal›flma-lar›na baflland›. Daha önce ‹stanbul’dave Antalya’da yap›lan TDB kongrelerinibizzat izleyen FDI baflkanlar›, organi-zasyon ve diflhekimlerinin kat›l›m› aç›-s›ndan bir sorun görmediklerini belirt-mifllerdi. FDI yetkililerinin Türkiye’debir Dünya Diflhekimli¤i kongresinin ya-p›lmas›n›n önünde bir engel olmad›¤›ve fiziki alt yap› koflullar›n›n daha gelifl-tirilmesi durumunda ‹stanbul’da bunungerçekleflebilece¤ini ifade eden olumluyaklafl›mlar› üzerine TDB, daha sonragenifl bir dosya haz›rlayarak FDI’a bafl-vuruda bulundu. Bu baflvuruyu de¤er-lendirmek ve gerekli incelemeleri yap-mak üzere FDI seçilmifl baflkan› (Eylülay›ndan sonra göreve gelecek baflkan)bayan Michele Aerden, FDI Genel Sek-reteri Johann (JT) Barnard ve FDI Et-

kinlikler Yöneticisi Paul Wilson TDB12. Uluslararas› Diflhekimli¤i Kongre-sinde ‹stanbul’da olacaklar.FDI yetkililerinin inceleme ziyaretlerisonucunda Eylül ay›nda Kanada’da ya-p›lacak olan Dünya Diflhekimli¤i Birli¤iKonsey toplant›s›nda ‹stanbul için kararverilmesi ihtimalinin yüksek oldu¤u be-lirtiliyor.

TDBD / 14

Reçetelerde protokol numaras›na yer verilecek

Maliye Bakanl›¤›’nca ç›kar›lan336 s›ra nolu Vergi Usul Ka-nunu Genel Tebli¤inin 2 nci

maddesine göre; reçetelere protokoldefterindeki protokol numaras›na dayer verilmesi zorunlu hale getirildi. Tebli¤de özel muayenehane, özel po-liklinik, özel hastane sahibi veya bu-ralarda çal›flan hekimlerce (diflhekimidahil) özel muayene ve tedaviler içindüzenlenecek reçetelerin kopyal› veen az üç örnek olmas› zorunlulu¤u

getirilmifl oldu¤u hat›rlat›larak dü-zenlenecek reçetelerde, 1219 say›l›Tababet ve fiuabat› Sanatlar›n›n Tarz›‹cras›na Dair Kanunun 72 inci mad-desine istinaden tutulan protokol def-terindeki protokol numaras›na da yerverilmesi zorunlu hale getiriliyor. Buna göre reçete üzerinde protokolnumaras›n›n yer almamas› halinde bubelge hiç düzenlenmemifl say›lacak veVergi Usul Kanununun 353/2 mad-desine göre özel usulsüzlük cezas› ke-

silecek.Öte yandan 3065 say›l› Katma De¤erVergisi Kanununun 29/2 maddesinegöre indirimli orana tabi ifllemler do-lay›s›yla eczac›lar taraf›ndan yap›la-cak iade taleplerinde, ilgili dönem be-yannamelerine bu reçetelerin bir lis-tesinin eklenmesi de isteniyor. Bu lis-tede reçetenin tarih ve numaras›, has-tan›n ve düzenleyen hekimin ad›-so-yad› ile protokol numaras›na yer veri-lecek.

Maliye Bakanl›¤›’nca ç›kar›lan 336 s›ra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebli¤inin 2 nci maddesinegöre; reçetelere protokol defterindeki protokol numaras›na da yer verilmesi zorunlu hale getirildi.

FDI yetkilileri FDI Kongresi için ‹stanbul’a geliyor

FDI kongreleri diflhekimli¤inde dünya çap›n-daki en önemli organizasyon.

FDI Seçilmifl Baflkan› Michele Aerden ve iki FDI yöneticisi, TDB’nin Türkiye’de bir FDI Kongresidüzenleme talebiyle ilgili incelemelerde bulunmak üzere 12. Uluslararas› Diflhekimli¤i Kongre-si’nde ‹stanbul’da olacak.

FDI Seçilmifl Baflkan› Michele Aerden 2003Sidney Kongresinde TDB delegasyonuyla birlikte

B ilindi¤i gibi, Balkan Diflhe-kimleri Derne¤i (BaSS), Bal-

kan ülkelerindeki diflhekimleriaras›nda dostlu¤un pekifltirilmesi,mesleki ve bilimsel iliflkilerin ge-lifltirilmesi amac›yla on y›l öncekuruldu. Arnavutluk, Bulgaristan,Makedonya, Yunanistan, Roman-ya, Türkiye, S›rbistan-Karada¤,Bosna ve Hersek ve K›br›s (her ikikesim de) BaSS’›n üyeleridir.BaSS’›n 10. Bilimsel Kongresi,Konsey Toplant›s› ve Genel Kuru-lu 11-14 May›s 2005 tarihlerindeS›rbistan ve Karada¤’›n baflkentiBelgrad’da gerçeklefltirildi. Bel-grad’›n modern kongre merkezi SavaCentar’da yap›lan kongrede toplam 541tebli¤ sunuldu. Konsey toplant›s›ndaülkemizi Prof.Dr. Hamit Bostanc›, Difl-hekimi Eser Cilasun ve Prof.Dr. MuratAkkaya temsil ettiler. Kongreye Türki-ye’den 65 diflhekimi kat›ld›. Meslektafl-lar›m›z bilimsel toplant›lara kat›lman›nyan› s›ra Belgrad’›n do¤al güzellikleri iletarihi yerlerini görme f›rsat›n› da buldu-lar.

Konsey toplant›s›nda, Kas›m 2004 tari-hinde Sofya’daki Konsey toplant›s›ndagörüflülen, Türk delegasyonunun öner-di¤i ve tasla¤›n› haz›rlad›¤› “BaSS Kon-gre Yönetmeli¤i” Genel Kurula sunul-mak üzere di¤er yönetmeliklerle birlik-te kabul edildi. 2006 Kongresinin Sara-jevo (Bosna-Hersek) de yap›lmas›na; ül-kemizin de aday oldu¤u 2007 kongresi-nin yerinin sonbahar toplant›s›nda gö-rüflülmesine karar verildi.

BaSS Genel Kurulu’na sunulmaküzere üye ülkelerin Konsey Üyele-ri ile Yürütme Kurulu adaylar› be-lirlendi. Buna göre yeni baflkanRomanya’dan Prof. Dr. Adrian ‹li-escu olurken, boflalan baflkan yar-d›mc›l›¤›na önceki genel sekreterPetros Koidis, Türk delegasyonu-na ise Prof.Dr. Murat Akkaya,Prof.Dr. Ender Kazazo¤lu,Prof.Dr. Hamit Bostanc› veProf.Dr. Nejat Arpak, Kuzey K›b-r›s Türk Cumhuriyeti’ni temsilenDr. Filiz Kuntay ve Dr. Sami Sol-yal› seçildiler. Toplant› süresince Türk delegas-

yonunun di¤er balkan ülkelerindekimeslek örgütleri temsilcileri ile yapt›¤›sohbetlerde özellikle sa¤l›k sigorta sis-temleri ve diflhekimli¤i uygulamalar›konufluldu. Ülkemizde uygulanacakGSS’de sohbet konular› aras›ndayd›.Gala yeme¤inde Bosna-Hersek temsilci-si Prof. Süleymanagiç kongre bayra¤›n›devir ald›. 11-14 May›s 2006 tarihlerin-de Sarajevo’da buluflmak üzere bir BaSSkongresi daha sonland›.

TDBD / 16

Balkan Diflhekimleri Derne¤i Kongresi Belgrad’da yap›ld›Balkan ülkelerindeki diflhekimleri aras›nda mesleki ve bilimsel iliflkilerin gelifltirilmesi amac›yla ony›l önce kurulan Balkan Diflhekimleri Derne¤i (BaSS)’›n 10. Bilimsel Kongresi 11-14 May›s 2005tarihlerinde S›rbistan-Karada¤’›n baflkenti Belgrad’da gerçeklefltirildi.

S a¤l›k Bakanl›¤› Temel Sa¤l›k Hiz-metleri Genel Müdürlü¤ü’nce tü-

tün kullan›m›n sa¤l›¤a olan tehdidi vesigara salg›n›n›n kontrol alt›na al›na-bilmesine yönelik ilk uluslararas› an-laflma olan Tütün Kontrol ÇerçeveSözleflmesi Sa¤l›k Bakan› taraf›ndanimzalanm›fl ve TBMM’de de kabul

edilmiflti. Ülkemizde konuya iliflkinyap›lacak çal›flmalar› planlamak üzere2005 – 2010 y›llar›n› kapsayan UlusalTütün Kontrol Program› haz›rlan›yor.Ulusal Tütün Kontrol Program› tasla¤›incelenmek üzere TDB’ye de gönderil-di. TDB’nin taslak üzerine görüflleriBakanl›¤a iletildi.

Ulusal Tütün Program›

Diyarbak›r Diflhekimleri Odas›’n›n organize etti¤i I. Bahar(uluslararas›) Bilimsel Sempozyumu 160’› aflk›n meslek-tafl›m›z›n kat›l›m›yla Diyarbak›r Ba¤lar Belediyesi Konfe-

rans Salonu’nda gerçeklefltirildi. 26-27 Mart 2005 tarihlerindeki I. Bahar (uluslararas›) BilimselSempozyumuna bölge d›fl›ndan da meslektafllar›m›z ilgi göster-diler. Ad›yaman, fianl›urfa, Gaziantep, Kahramanmarafl, Bingölve Elaz›¤’dan yo¤un bir kat›l›m yafland›. Aç›l›fl konuflmas› Diyarbak›r Diflhekimleri Odas› Baflkan› Muzaf-fer Saruhan taraf›ndan yap›lan sempozyumu Oda Genel Sekre-teri ve Organizasyon Komitesi Baflkan› M. S›dd›k Patnos yönet-ti.D.Ü. Diflhek. Fak. Ö¤r. Üyesi Yrd.Doç.Dr. Emrah Ayna taraf›n-dan “Modern Protetik Uygulamalar” konulu sunum yap›ld›. Yunanistan Selanik Üniversitesi Ö¤retim Üyelerinden Dr. DinosKouturas “Diflhekimli¤inde Estetik Uygulamalar” konulu bir su-num yapt›. Dr. Dinos Kouturas ayn› gün ö¤leden sonra “Oral ‹mplantoloji”konulu sunumunu yapt›. Elk-Blg.Müh. Cihan Halil de “Diflhe-kimli¤inde Dijital Cihazlar ve Yeni Ifl›nl› Dolgu Cihazlar›” üzeri-ne bir sunum yapt›.Akflam gala yeme¤i ve e¤lence düzenlendi.Sempozyumun ikinci günü Diflhekimi Hüseyin Mefleci “Endo-dontik Tedavide Baflar›n›n Temel ‹lkeleri”, D.Ü. Diflhek. Fak.Çene Cerrahisi AD Baflkan› Prof.Dr. Behçet Erol “Diflhekimli-¤inde Sistemik Acil Sorunlar” konulu sunumlar›n› yapt›lar. Ar-d›ndan kat›l›mc›lara sempozyuma katk›lar›ndan dolay› Diyar-bak›r Diflhekimleri Odas› taraf›ndan birer plaket verildi. Orga-nizasyon Komitesi Baflkan› M. S›dd›k Patnos’un kapan›fl konufl-mas›n›n ard›ndan 2006’da buluflma dile¤iyle sempozyum sonaerdi. Sempozyumda difl depolar›n›n katk›lar›yla kat›l›mc›lara 60’a ya-k›n hediye çekilifli yap›ld›. Ayr›ca sempozyum boyunca firmalarstand açarak diflhekimlerine ürünleri hakk›nda bilgiler vererektan›t›m yapt›lar.

TDBD / 18

Selanik Üniversitesi’nden Dr. Dinos Koutouras “Oral ‹mplantoloji veEstetik Uygulamalar” konulu bir sunum yapt›.

Prof.Dr. Behçet Erol’un “Diflhekimli¤inde Sistemik Acil Sorunlar”konulu konferans›ndan...

Sempozyumu kalabal›k bir diflhekimi grubu izledi.

Diyarbak›r I. Bahar (Uluslararas›)Bilimsel Sempozyumu

TDBD / 20

Ak›ll› kart nedir?Ak›ll› kartlar, üzerinde bir mikro ifllem-ci bulunan, içerisinde farkl› amaçlariçin kullan›labilecek bilgileri saklayabi-len, de¤iflik haf›za kapasitelerine sahipteknolojik ürünlerdir. En yayg›n olarakkredi kartlar› bilinmektedir.Tek bir yaz›l›m ortam›na ba¤l› kalmak-s›z›n, çok farkl› uygulamalarla iletiflimkurabilen de¤iflik amaçlar için kullan›-labilecek bu teknoloji ürünü, online ve-ya offline olarak bilgi aktar›m› yapabil-mektedirAk›ll› kartlar içerisindeki bilgilerinokunmas› ve kart içerisine bilgi yaz›la-bilmesi için bilgisayar›n›za seri iletiflimgiriflinden veya usb giriflinden ba¤lana-bilen bir kart okuyucu-yaz›c› cihaza ih-tiyaç duyulmaktad›r. Bu cihaz›n saye-sinde, ak›ll› kart ve bilgisayar›n›zda ku-rulu yaz›l›m haberleflebilmektedirTeknolojik özellikleri bak›m›ndan ge-lifltirilecek uygulaman›n gereksinimleri-ne göre farkl› kapasiteler ve güvenliközelliklerine sahip olan ak›ll› kartlar›nön ve arka yüzlerinde, firma logosu,firma kurumsal kimlik bilgileri ve ku-rumsal renkleri ile kart sahibinin ismiveya foto¤raf› kullan›larak firmalaraprestijini art›r›c› tan›t›m ile ek katmade¤erler sa¤lanabilmektedir.

Ak›ll› kartlardaki bilginin güvenli¤i;Seçilen kart tipine ba¤l› olarak güvenlikdüzeyi de¤iflmekle birlikte bankalar içinbile kullan›labilecek kadar güvenli karttipleri mevcuttur. Uygulaman›n güven-lik ihtiyaçlar› ile birlikte kart maliyetle-ri artmaktad›r. Güvenlik büyük oranda ak›ll› kart› kon-trol eden yaz›l›m taraf›ndan sa¤lanmak-tad›r. Kendi iflletim sistemine sahip

ak›ll› kartlar birebir kopyalanmaya kar-fl› bile koruma sa¤layabilmektedir.Kart içine yaz›lan her bilgi belirli biranahtar ile do¤rulama yap›larak yaz›l-makta bu anahtar kart› kontrol eden ya-z›l›m taraf›nda belirlenip kart içinde sa-dece yaz›labilen okunamayan bir alandasadece karfl›laflt›rma bilgisi olarak kulla-n›lmaktad›r. Böylelikle kart kötü niyet ile kullan›l-maya çal›fl›ld›¤›nda kart içine bilgi yaza-bilmek için kart içinden okunamayanbu anahtar alan› bilmek zorunlulu¤uvard›r. Bu anahtar alan›n üç kez yanl›flgirilmesiyle kart kendini yazmaya karfl›tamamen bloke etmektedir.

TDB ak›ll› kart – kimlik kart› uygulamas›Üye bilgi formlar›yla birlikte resimlerinigönderen diflhekimlerine ak›ll› kartözelli¤ini tafl›yan kimlik kartlar›n›n bas-k› ifllemi sonuçlanm›fl ve da¤›t›lmaküzere Odalar›m›za gönderilmifltir.Meslektafllar›m›zdan gelen 11 500 üyebilgi formu bilgisayarlarda taranarakTDB ve Diflhekimleri Odalar› Yönetimve Yaz›l›m Program›na “TOYY” geçiril-mifltir. Formlar diflhekimlerinin kendiel yaz›lar› ile dolduruldu¤undan taran-mas›nda çeflitli zorluklar yaflanm›fl, bil-gilerin do¤ru ve güvenilir olmas› bak›-

m›ndan bu formlar bilgisayar operatör-lerince de bire bir kontrol edilmifltir. Buifllem sonucunda Formlara eksik oldu-¤u görülen bilgiler bazen diflhekimleriile do¤rudan, ama büyük oranda Oda-lar›m›z›n deste¤i ile tamamlanm›flt›r.Formu doldurup resim göndermeyendiflhekimlerinin say›s› yaklafl›k 1 600civar›ndad›r. Resimlerde JPEG forma-t›nda taranarak internet yoluyla ilgilidiflhekiminin üyesi oldu¤u Odan›n dos-yas›na yap›flt›r›lm›flt›r.Uygulamadaki güçlü¤ü nedeniyle TDBlogosunun de¤iflim sürecinin de arayagirmesiyle kimlik bask›s›nda bir gecik-me yaflanm›flt›r. Teknolojisi nedeniyleson derece pahal› olan ak›ll› kart kim-liklerinin ikinci bir maliyet getirmemesiiçin meslektafllar›m›zdan gelen elefltiri-lere ra¤men elde olmayan gecikme içinmeslektafllar›m›z›n hofl görüsüne s›¤›n›-yoruz.

SDE ve ak›ll› kart-kimlik kart› uygulamas›11. Uluslararas› diflhekimli¤i kongre-sinde ilk uygulamas› yap›lan ve baflar›l›olunan ak›ll› kartlar, 12. Uluslararas›diflhekimli¤i kongresinde kimlik kart›özelli¤i ile meslektafllar›m›z taraf›ndankullan›lacakt›r. Bilimsel toplant›lardagirifllerdeki Proxy kart okuyucular›naokutulacak kimlik kartlar› nedeniylemeslektafllar›m›z›n SDE için elle formdoldurmalar› önlenmifltir. Kart okuyu-cular›ndaki bilgiler bilgisayar ortam›nado¤rudan geçirildi¤inden SDE puanla-r›n›n hesaplanmas› ve sertifikaya dö-nüflmesi zaman ve emek aç›s›ndan sonderece kolaylaflm›flt›r.Bilindi¤i gibi FD‹ taraf›ndan mezuniyetsonras› diflhekimi e¤itiminin zorunluhale getirilmesi çal›flmalar› TDB taraf›n-dan da desteklendi¤inden gelecek dö-nem için gerçekleflecek bu realite içinde TDB olarak gerekli haz›rl›klar ta-mamlanm›flt›r.

Üye bilgi formlar›n› ve resimlerini gönderen meslektafllar›m›z›n ak›ll› kart özelli¤ini tafl›yan kimlik kartlar›n›n bask›

ifllemi sonuçland›. Da¤›t›lmak üzere Odalara gönderilen kartlar kimlik kart› ifllevinin d›fl›nda özellikle SDE’lerde form doldurma ifllemine gerek b›rakmamas› ve

an›nda kayda geçmesi sayesinde hayat›m›z› biraz daha kolaylaflt›racak.

Mehmet Eskicio¤luTDB MYK üyesi

Geçti¤imiz y›l TDB kongresinde de kullan›lanak›ll› kartlar oturumlarda form doldurma zah-metini de ortadan kald›r›yor.

Ak›ll› kimlik kartlar›odalara gönderildi

TDBD / 22

Madde 33: Malullük Ayl›¤›ndan Yararlanma fiartlar› Bu maddenin (b) bendi, malullük ayl›-¤›ndan yararlanabilmek için 3600 günprim ödenmesi zorunlulu¤unu getir-mektedir.öneri: Bireylerin, gönüllü olarak kendi-lerini malul b›rakmayacaklar› düflünü-lerek(böyle niyetleri olanlara karfl› ge-rekli önlemi almak kofluluyla) süre dü-zenlemesi yeniden de¤erlendirilmelidir.

Madde 38: Yafll›l›k Ayl›¤›ndan Yararlanma fiartlar› Bu maddendin (a) ve (b) bentlerindeyer alan gün say›s› ve emeklilik yafl› dü-flürülmelidir.Gerekçe: Çal›flma gün say›s› ve emekli-lik yafl› dünya standartlar›n›n çok üze-rinde bulunmaktad›r. ‹flsizli¤in çok yo-¤un olarak yafland›¤› ülkemizde bu dü-zenleme ile emekli olma olana¤›na sa-hip kifli say›s› yok denecek kadar az ola-

cakt›r. Bu da sosyal devlet anlay›fl› ileçeliflmektedir.

Madde 54: Fiili Hizmet Süresi Zamm› Bu maddenin kapsamdaki sigortal›larbafll›¤› alt›nda yer alan 5 numaral› bö-lümdeki meslek grubu içerisine diflhe-kimleri de belirtilmelidir.Gerekçe: Birçok düzenlemede tabip ta-n›mlamas› yer almaktad›r. Bu tan›mla-ma ço¤u kez diflhekimini kapsam d›fl›n-

ilindi¤i gibi TDB, Genel Sa¤l›k Sigortas› sistemini iki y›ld›r çeflitli toplant›larda Oda yöneticileri ile bir-likte görüflüp tart›flm›flt›. Ayn› flekilde bu süreçte Odalar›m›z da konuyla ilgili kendi aralar›nda tart›fl-m›fl ve oluflturduklar› görüfllerini TDB Baflkanlar Konseyi toplant›lar›nda ifade etmifllerdi. Kanun tasa-

r›s› Sosyal Sigortalar ve Genel Sa¤l›k Sigortas› Kanunu ad› ile TBMM Sa¤l›k, Aile, Çal›flma ve Sosyal ‹fller Ko-misyonu’nda görüflülmeye bafllay›nca Türk Diflhekimleri Birli¤i de komisyona kanun tasar›s›na iliflkin, gerekkanunun geneli gerekse kanunda diflhekimli¤i hizmetlerinin nas›l yer almas› gerekti¤i konusunda görüfl veönerilerini bildirdi.

‹htiyac›m›z; adil ve sürdürülebilir bir sistem

TDB’nin Sosyal Sigortalar ve Genel Sa¤l›k Sigortas› Kanunu Tasar›s› Hakk›nda Görüfl ve Önerileri

1) Yasa tasar›s›nda idari ve mali özerklik ifade edilmesine karfl›n; komisyon ve kurullar›n oluflumunda buna dikkat edilmemifltir. Sa¤l›k Meslek Birliklerinin, alanlar› ile ilgili oluflturulacak tüm yap›larda yer almas› sa¤lanmal›.

2) Uygulaman›n baflar›l› olabilmesinin temel flartlar›ndan biri; devlet bütçesinden yap›lacak ödemenin yasa içerisinde belirtilmesidir. Aksi bir durumda uygulaman›n sürdürülebilirli¤i mümkün olmayacak ve hükümetler ister istemez kuruma müdahale etmek zorunda kalacak. Ayr›ca, kurum yetkilileri geçmiflte oldu¤u gibi rehavet içerisinde olacakt›r. Sonuç olarak, Devlet bütçesindenyap›lacak ödemeler miktar› (oran›) yasa içinde belirtilmelive sosyal hukuk devletine yarafl›r oranda art›r›lmal›d›r.

3) Sosyal güvenlik kurumlar›n›n tek çat› alt›nda toplanmas› süreci; var olan yap›lar›n ayn› statülere kavuflturulmas›n-

dan sonra bafllamal›d›r.4) Kay›t d›fl› ekonominin kay›t alt›na al›nmas›na yönelik

gerekli yasal düzenlemenin ve uygulamas›n›n bu yasa tasar›s›ndan önce yap›lmas›, sosyal güvenlikte yap›lmak istenen reformun baflar›s› için ön flartt›r.

5) Kazanan›n daha çok vergi ödedi¤i adil bir vergi sistemi oluflturulmal›d›r.

6) Bu tasar›da topluma yönelik koruyucu sa¤l›k hizmetlerinden bahsedilmemektedir. Bu hizmetler ya bu tasar›da ya da baflka bir düzenlemeyle netlefltirilmeli ve kamuoyuna aç›klanmal›d›r.

7) Sa¤l›k Hizmetlerinde insan gücü kaynaklar›n›n verimli kullan›lmas› temel ilkedir. Bu nedenle insan gücü planlamas›nda say›sal ve co¤rafik da¤›l›ma yönelik bir düzenleme yap›lmal›d›r.

TDB’nin kanunun geneline iliflkin önerileri

TDB’nin, kanunun maddelerine iliflkin önerileri ve gerekçeleri

B

23 / TDBD

da b›rakabilmektedir. Bu anlamda yatabip tan›mlamas› içerisine diflhekimle-rinin de girdi¤i belirtilmeli ya da diflhe-kimi ayr›ca belirtilmelidir. Diflhekimli¤ialan›nda oral diagnoz ve radyolojide ça-l›flan diflhekimleri radyasyona maruzkalmaktad›r.

Madde 82: Sosyal Sigorta Yüksek Sa¤l›k Kuru-luKurul içerisinde Sa¤l›k Meslek Kurulufl-lar›ndan temsilci bulunmamaktad›r.Kurul içerisinde Meslek Birliklerinin deyer almas›, kararlar›n objektifli¤i bak›-m›ndan yararl› olacakt›r.

Madde 87: Sa¤lanan Sa¤l›k Hizmetleri Bu madde içerisinde tan›mlanan diflhe-kimli¤i hizmetlerinin kapsam›n›n de-¤ifltirilmesi ve yanl›fl anlafl›lmalara ne-den olmayacak flekilde düzeltilmesi ge-rekmektedir.Gerekçe: 87. maddenin (d) bendinde15 yafl grubu belirlenmifltir. AB ülkele-rinin hemen hemen tamam›nda yaflgrubu 18 ya da 20 olarak belirlenmifltir.Difl ve difl eti hastal›klar› önlenebilirhastal›klard›r. Ayr›ca en s›k tekrarlananhastal›k grubu içerisinde tan›mlanmak-tad›r. Geliflme ça-¤›ndaki çocuk-larda difl ve difleti rahats›zl›¤›nedeniyle geli-flim bozukluk-lar› ortaya ç›k-maktad›r. 15 -18 yafl aras› kifliliklerinolufltu¤u ve pekiflti¤i bir dönemdir. Budönemde çocuklar›n diflhekimleri tara-f›ndan takip edilmesi ve kontrole ça¤r›l-mas› ile oluflturulacak olan al›flkanl›klarsonucunda sa¤l›kl› bir nesil yakalamakolana¤› bulunmaktad›r. Ayr›ca, bu dö-nemdeki yafl gruplar›na yap›lacak olanmüdahaleler; bu yafl üstü gruba sa¤la-nan haklarla hemen hemen ayn› oldu¤uiçin bir maliyet art›fl› söz konusu olma-yacakt›r.Protez ihtiyac›n›n karfl›lanmas› 60 yaflüzeri kiflilere tan›nmaktad›r. Ülkemizdehareketli protez ihtiyac› 45 yafl grubun-da bafllamaktad›r. 60 yafl›ndan sonraprotez ihtiyac›n›n karfl›lanmas› hemsa¤l›k aç›s›ndan hem de sosyal iliflkileraç›s›ndan uygun düflmemektedir. Ayr›ca yasa tasar›s›nda 15 yafl grubu üs-tünün diflhekimli¤i hizmetlerinin kap-

sam›; (e- bendinden sonra gelen f›kra)yanl›fl anlafl›lmalara ve yorumlara yolaçmaktad›r.Öneri: 87. maddede diflhekimli¤i ile il-gili afla¤›daki düzenleme yer almal›;"18 yafl›na kadar; a¤›z ve difl muayene-si, diflhekiminin görece¤i lüzum üzeri-ne a¤›z ve difl hastal›klar›n›n teflhisi için

gereken klinik muayeneler,laboratuar tetkik ve tahlil-leri ile di¤er tan› yöntem-leri, konulan teflhise dayal›olarak yap›lacak t›bbi mü-dahale ve tedaviler, tedaviyeyönelik t›bbi dan›flmanl›k,hasta takibi;

18 yafl üstünde olan kifliler için; difl çe-kimi, dolgu, kanal tedavisi,difl eti hastal›klar›-n›n tedavisi, trav-ma ve onkolojik te-daviye ba¤l› a¤›z vedifl hastal›klar›n›n te-davisi ile travma veonkolojik tedaviyeba¤l› protez uygula-malar› ve a¤›z ve difl hastal›klar› ile ilgi-li acil sa¤l›k hizmetleri ile kurumca be-lirlenecek di¤er tan› ve tedavi hizmetle-ri,50 yafl ve üzerindeki genel sa¤l›k sigor-tal›s› ve bakmakla yükümlü oldu¤u 50yafl ve üzeri kiflilerin protezleri"* 87. maddenin uygulanmas›na iliflkinç›kar›lacak olan yönetmelik haz›rl›k ça-

l›flmalar›nda Sa¤l›k Meslek Birliklerininde yer almas› sa¤lanmal›d›r.

Madde 93: Kat›l›m Pay› Al›nmas› Bu maddenin 5. f›kras›nda kat›l›m pay›toplam tutar›n›n net asgari ücreti geçe-meyece¤i belirtilmekte. Kat›l›m pay›n›nkazanca göre basamakland›r›lmas› dahaadil olacakt›r.Gerekçe: Kat›l›m pay› uygulamas› ilke-sel olarak do¤rudur. Kat›l›m pay›, ge-reksiz kullan›m› ve suiistimalleri engel-lerken ayn› zamanda da hizmet kullan›-m›na ihtiyac› olanlar› da engellemekte-dir. Bu nedenle; kat›l›m pay› ödeme

güçlü¤ü olanlar›nsa¤l›k hizmetlerinikullanmas›n› sa¤la-mak için, kat›l›mpay›nda basamak-land›rma yap›l-mas› adil olacak-

t›r. Örne¤in; ayl›kücreti/kazanc› .... YTL olanlar›n

kat›l›m pay› net asgari ücretin 1/4’ünü,... YTL olanlar›n kat›l›m pay› net asgariücretin 1/3’ünü geçemez.

Madde 94: Kat›l›m Pay› Al›nmayacak Haller ve Sa¤l›k HizmetleriBu madde gere¤ince kat›l›m pay› al›n-mayacak hizmetlerin belirlenmesi çal›fl-malar›nda Sa¤l›k Meslek Birliklerinin

GSS

SSK

“18 yafl üstünde olan kifliler için; difl çekimi, dolgu, kanal tedavisi, difl eti hastal›klar›n›n teda-visi, travma ve onkolojik tedaviye ba¤l› a¤›z ve difl hastal›klar›n›n tedavisi ile travma ve onko-lojik tedaviye ba¤l› protez uygulamalar› ve a¤›z ve difl hastal›klar› ile ilgili acil sa¤l›k hizmetle-ri ile kurumca belirlenecek di¤er tan› ve tedavi hizmetleri,50 yafl ve üzerindeki genel sa¤l›k sigortal›s› ve bakmakla yükümlü oldu¤u 50 yafl ve üzeri kifli-lerin protezleri kapsam dahiline al›nmal›d›r.”

TDBD / 24

yer almas› uygun olacakt›r.

Öneri: 94.maddenin son f›kras› afla¤›-daki flekilde de¤ifltirilmeli;"Bu madde gere¤ince, kat›l›m pay› al›n-mayacak sa¤l›k hizmetlerini tek tek ve-ya grupland›rarak tespite Kurum yetki-lidir. Bu çal›flmalarda Türk Diflhekimle-ri Birli¤i, Türk Eczac›lar Birli¤i, TürkTabipler Birli¤i’nin görüflleri al›n›r."

Madde 95: Hizmet Basamaklar› ve Sevk ZinciriBu maddede, birinci basamak sa¤l›khizmetlerinin aile hekimi taraf›ndan su-nulaca¤› belirtilmektedir. Ve sevk siste-mine uyulmadan al›nan sa¤l›k hizmet-lerinin bedeli ile ilgili nas›l bir ödemeyap›laca¤› yer almaktad›r.Diflhekimli¤i hizmetlerinde sevk zinci-rinin nas›l olaca¤› aç›k de¤ildir. (Dü-zenlemede diflhekimine de sevkin ailehekimi taraf›ndan yap›laca¤› anlafl›l-maktad›r.)Diflhekimli¤i hizmetlerinde aile hekimitaraf›ndan sevk yap›lmas› bürokrasiyiartt›ran bir ifllem olacakt›r. Bu nedenlehizmet kullan›c›s›n›n direkt olarak difl-hekimine gitmesi daha do¤ru olacakt›r.Ancak, diflhekimi hastas›n›n sa¤l›k dos-yas› hakk›nda aile hekiminden bilgi al-mal› ve genel sa¤l›¤› ile saptad›¤› sorun-lar› aile hekimine bir rapor ile bildirme-lidir. Bu maddeye ayr› bir f›kra eklene-rek bu durum ayd›nlat›lmal›d›r.

Öneri: Genel Sa¤l›k Sigortal›s› ve bak-makla yükümlü oldu¤u kifliler, diflhe-kimli¤i hizmetlerine baflvurular›nda ailehekimine baflvurmak zorunda de¤ildir.Diflhekimleri kendisine baflvuran haksahibinin tedavisini yapt›ktan sonra du-rumu; genel sa¤l›¤› ile ilgili bir sorunolup olmad›¤›n› bir rapor ile kiflinin ai-le hekimine bildirir. Diflhekimli¤i hiz-metlerinde uzman diflhekimine sevk ge-nel diflhekimi taraf›ndan yap›l›r.Ayr›ca, bu maddenin uygulanmas›nailiflkin usul ve esaslar›n düzenlenmesin-de Sa¤l›k Meslek Birlikleri de bulunma-l›d›r.

Madde 97: Acil HallerBu maddede acil haller ve acil sa¤l›khizmetlerinin neler oldu¤u Sa¤l›k Ba-kanl›¤›’n›n uygun görüflü al›narak tespitedilece¤i belirtilmektedir. Sa¤l›k MeslekBirliklerinin bu çal›flmalar içerisinde yeralmas› uygun olacakt›r.

Madde 98: Sa¤l›k Hizmetlerinin Ödenecek Tutarlar›n›n Belirlenmesi Bu maddede Sa¤l›k Hizmetlerini fiyat-land›racak olan bir komisyonun kuru-laca¤› belirtilmektedir. Komisyon tama-men atanm›fllardan oluflmakta ve Ko-misyonun aralar›nda Türk DiflhekimleriBirli¤i’nin bulundu¤u baz› kurulufllar-dan görüfl alabilece¤i(görüfl alabilir) be-lirtilmektedir.Komisyonun yap›lanmas›; kat›l›mc›l›k-tan uzak ve tamamen atanm›fllardanoluflmaktad›r. Sistemin baflar›s›nda hiz-met kullan›c›lar›n›n ve sunucular›n›nolmas› ileride oluflabilecek olan sorun-lar›n baflta çözümlenmesi aç›s›ndanönem arz etmektedir. Bu nedenle ko-misyon içerisinde Türk DiflhekimleriBirli¤i ve di¤er Sa¤l›k Meslek Birlikleriyer almal›d›r. Ayr›ca bu yap› TürkiyeOdalar ve Borsalar Birli¤i ile Türkiye Si-gorta ve Reasürans fiirketleri Birli-¤i’nden görüfl alacak ise ayn› flekildesendikalardan yani hizmet kullan›c›lar›-n›n kurulufllar›ndan da görüfl almal›d›r.

Madde 99: Sa¤l›k Hizmetlerinin Sa¤lanma Yöntemi ve Sa¤l›k Giderlerinin Ödenmesi Bu maddenin 2. f›kras›nda kurumunsa¤l›k hizmeti sunucular›n›n mahallin-de provizyon merkezi açabilece¤i belir-tilmektedir. Bu düzenleme kald›r›lmal›-d›r.gerekçe: Böyle bir düzenleme haks›z re-kabete yol açacakt›r. Kurum; tüm sa¤l›khizmeti sunucular›na provizyon merke-zi kuramayaca¤› için, bu olana¤a sahip

olan kurum ve kurulufllar avantajl› birkonum elde edeceklerdir.Özellikle diflhekimli¤i hizmetlerininmuayenehanecilik temelinde yap›lan-m›fl oldu¤u düflünülürse, sisteme gire-cek 17.000 diflhekimine provizyonmerkezi kurulamayaca¤› bir gerçektir.Bu nedenle, AB’nin Lizbon genelgesin-de vurgulad›¤› gibi, sa¤l›k hizmetlerinin"Butik" hizmet anlay›fl›na göre kurum-sallaflmas› gerekti¤i ve bunun hizmetinkalitesi aç›s›ndan ön koflul oldu¤u de-¤erlendirmesi ›fl›¤›nda, kurumun haks›zrekabete yol açacak bir düzenleme yap-mamas› gerekir. Kurum, sa¤l›k hizmet-lerinde "kontrollü rekabeti" sa¤layacakdüzenlemelere önem ve öncelik verme-lidir.Bu maddede hizmet sunucular› ile yap›-lacak olan sözleflmelerde; Sa¤l›k MeslekBirliklerine üyelik ve Meslek Birliklerin-den al›nacak standartlara uygunluk bel-geleri flart› aranaca¤› ifadesi yer almal›-d›r.

Madde 121: Gecikme zamm›Bu madde, kurumun prim ve di¤er ala-caklar›n›n ödenmemesi durumundakicezai yapt›r›mlar› aç›klamaktad›r. Dü-zenleme, kurumun alacaklar› aç›s›ndando¤ru ve hakl›d›r. Ayn› flekilde, kuru-mun hizmet sunucu ve kullan›c›lar›nayapaca¤› ödemelerde oluflacak gecik-melerin ceza-i yapt›r›mlar› da belirtilmelidir.

Madde 132: AvansBu madde, gelir ve ayl›k alanlar ile sa¤-l›k hizmeti sunucular›na tahakkuk et-mifl alacaklar›n 60 gün içerisinde öde-nece¤ini, ifllemin gecikmesi halinde ta-hakkuk tutar›n›n %75’ini geçmemeküzere avans verilece¤ini belirtmektedir.Diflhekimli¤i hizmetleri maliyetlerindekullan›lan sarf malzemeleri önemli biroran› oluflturmaktad›r. Bu nedenle 60günlük süre diflhekimlerini zora sokanbir zaman dilimidir. Bu sürenin azami30 gün ile s›n›rland›r›lmas› gerekir.

Madde 141: Kurumca Verilecek ‹dari Para Cezalar› Bu maddenin (l) bendinde yer alan pa-ra cezas›n›n ilk ve sonraki fiillerde a¤›r-laflt›r›lmas› ve sözleflmenin fesih süresi-nin en az alt› ay olarak düzenlenmesicayd›r›c›l›¤› sa¤layabilir.

“Difl ve difl eti hastal›klar› önlenebilir hasta-l›klard›r. Geliflme ça¤›ndaki çocuklarda diflve difl eti rahats›zl›¤› nedeniyle geliflim bo-zukluklar› ortaya ç›kmaktad›r. 15 -18 yafl ara-s› kifliliklerin olufltu¤u ve pekiflti¤i bir dö-nemdir. Bu dönemde çocuklar›n diflhekimle-ri taraf›ndan takip edilmesi ve kontrole ça¤-r›lmas› ile oluflturulacak olan al›flkanl›klarsonucunda sa¤l›kl› bir nesil yakalamak ola-na¤› bulunmaktad›r.”

TDB kongrelerinde her y›l bilimselprogram bafllamadan öncekigünlerde mesle¤in sorunlar›n›n

tart›fl›ld›¤› ve diflhekimli¤ine yön vere-cek politikalar›n oluflturulmaya çal›fl›l-d›¤›, konunun taraflar›n›n biraraya gel-di¤i (bakanl›klar, kamu kurumlar›, üni-versiteler vb.) bir Meslek Sorunlar›Sempozyumu düzenleniyor. Türk Difl-hekimleri Birli¤i ve Oda yöneticilerininkat›l›m›yla oluflan TDB Baflkanlar Kon-seyi de bu kapsamda toplanacak. 20-22Haziran 2005 tarihlerinde düzenlene-cek olan Meslek Sorunlar› Sempozyu-mu’nda ‘AB sürecinde diflhekimli¤i hiz-metleri’ bafll›¤› alt›nda iki ana konugündeme al›nd›:1. Diflhekimli¤i hizmetlerinin sunumuve finansman›n›n bugünü ve gelece¤i2. AB müktesebat›na uyum çal›flmalar›-n›n diflhekimli¤ine etkileri.

GSS’de Diflhekimli¤i HizmetleriBilindi¤i gibi hükümetin ‘Sosyal Güven-lik Reformu’ tasar›lar› içinde yer alanGenel Sa¤l›k Sigortas› (GSS) sistemindediflhekimli¤i hizmetlerinin nas›l yer ala-ca¤› tan›mlan›yor. 20-21 Haziran gün-lerinde Meslek Sorunlar› Sempozyu-mu’nda tasar›da ifade edilen kapsam›n(öncelikli yafl gruplar›, tedavilerin cinsi,tedavilerin süresi vb.) meslektafllar›m›zave topluma yans›malar›n›n nas›l olaca¤›tart›fl›lacak.

AB Sürecinde Diflhekimli¤i HizmetleriTürkiye’nin son y›llardaki en önemligündem maddesi olan Avrupa Birli¤i’neüyelik müzakereleri süreci bafllarkendiflhekimli¤i mesle¤ini nelerin bekledi¤ive ne yap›lmas› gerekti¤i, konunun uz-manlar› taraf›ndan enine boyuna ele al›-nacak. AB müktesebat›na uyum çal›fl-

malar› çerçevesinde ‘Sa¤l›kta ‹nsan Gü-cü’, ‘T›bbi Cihazlar›n Standardizasyonu’ve ‘Hasta Haklar› ve Hekim Sorumlulu-¤u’ çal›flma gruplar›n›n raporlar› kat›-l›mc›lar ve Oda yöneticilerimizin ortaktoplant›s›nda sonuçland›r›lacakt›r.

Birinci çal›flma grubunun konusu; Sa¤l›kta ‹nsan GücüDiflhekimli¤i hizmeti sunan insan gücü-nün(Diflhekimi, yard›mc› personel, difl-teknisyeni) varolan durumunun tespiti,e¤itimi, görev tan›mlar›n›n AB mükte-sebat› ile karfl›laflt›r›larak konunun ek-sikliklerinin tespiti ve giderilmesi içinöneriler. Bu çal›flma grubunda Sa¤l›kBakanl›¤›’n›n tüm birimleri, TDB, fakül-teler, meslek yüksek okullar›, Difl Tek-nisyenleri Odas› yer al›yor.

‹kinci çal›flma grubunun konusu; Hasta Haklar› ve Hekim Sorumlulu¤uBu grupta Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n ilgili bi-rimleri, TDB, fakültelerin deontolojianabilim dallar›, Hasta Haklar› Derne-¤i’nden kat›l›mc›lar var.Sa¤l›k AB Anayasas›’n›n en temel ve enönemli maddelerinden birisi. Dolay›s›y-la hasta haklar› ve hekim sorumlulu¤uda ayn› önemde ele al›nmakta. Ülke-mizde bu konunun tart›fl›lmas› oldukçayeni. Bu nedenle bu grubun ortaya ko-yaca¤› çal›flmalar konu hakk›ndaki ek-sikliklerimizi görmek ve çözümler içinyol gösterici olacakt›r.

Üçüncü çal›flmagrubunun konusu; T›bbi Cihazlar›n StandardizasyonuBu konuda üretici, kullan›c› ve denetle-yicileri temsil eden kurumlar birarayageliyor.• Uluslararas› standartlara uygun cihazve malzeme üretiyor muyuz?• Yurt d›fl›ndan ithal edilen cihaz ve

malzemeler standarda uygun mu?• Bunlar› AB normlar›na uygunlu¤unusa¤lamak için neler yapmal›y›z?-Hasta Haklar› ve Hekim sorumlulu¤ukonusunda oldu¤u gibi standardizas-yon da ülkemizde yeni yeni gündemegeliyor.

Hükümetin ‘Sa¤l›kta Dönüflüm Progra-m›’ çerçevesinde sa¤l›k mevzuat›ndauygulanacak de¤ifliklikler 2003 y›l›n-dan bu yana odalar›m›z ve meslektaflla-r›m›z aras›nda tart›fl›lmaktayd›. 2003 y›l›nda Antalya’da yap›lan 10.Uluslararas› Diflhekimli¤i Kongresi’nde-ki Meslek Sorunlar› Sempozyumundabafllayan tart›flma süreci daha sonra Ga-ziantep, Kapadokya, ‹stanbul, Çanak-kale ve Ankara’da yap›lan BaflkanlarKonseyi toplant›lar›nda devam etti. Biryandan da TDB’nin diflhekimli¤i hiz-metlerinin maliyetlerini bilimsel olarakbelirlenmesi, hizmetin özel muayeneha-nelerden de al›nmas› ve bu konudakiöncelikler, fiyatland›rma vb. konular›n-daki çal›flmalar› sürüyordu.

Son olarak TDB’nin Sa¤l›k Hizmetleri-nin Finansman› ve Sunumu Komisyo-nu, oda temsilcilerinin de kat›l›m›ylabir çal›flma grubu oluflturmufltu. Ko-misyonun haz›rlad›¤› ve Odalar›m›zagönderilen teknik rapor MSS’nin ilk ikigünü oda yöneticilerinin kat›ld›¤› top-lant›da ayr›nt›l› olarak tart›fl›lacak. Yine MSS kapsam›nda odalar›m›z›ntopluma yönelik verdi¤i bilgilerin gün-cel ve bilimsel olmas› ve ortak bir dilinkullan›lmas› amac›yla E¤itmen Diflhe-kimli¤i E¤itimi bafll›kl› ve tam gün süre-li bir konferans gerçeklefltirilecek. Prof.Dr. ‹nci Oktay taraf›ndan verilecekkonferansa her oda bölgemizden ikimeslektafl›m›z kat›lacak.

TDBD / 26

TDB Genel Sekreteri Murat Ersoy MSS gündemini de¤erlendirdi:

‘AB’nin mesle¤imize olas›etkilerini tart›flaca¤›z’

TDBD / 28

Kongreye çok az bir süre kald›. Haz›r-l›klar nas›l gidiyor?TDB 12. Uluslararas› Diflhekimli¤i Kon-gresi’nin çal›flmalar› 2004’ün a¤ustosay›ndan itibaren bafllad›. Bu kongre ‹s-tanbul’da gerçekleflen alt›nc› kongre. Bunedenle ‹stanbul Diflhekimleri Odas›kongre organizasyonu konusunda dene-yimli bir kadroya sahip. Kongre organi-zasyon komitesindeki meslektafllar›m›zözveri ile çal›flmalar›n› sürdürüyorlar.Bu sene, önceki kongrelerden farkl› ola-rak bir flirketle birlikte çal›fl›yoruz. Hazi-ran’›n 20’sinden 25’ine kadar yorucuama keyifli bir kongre süreci yaflayaca¤›-m›za ve baflar›yla sonuçlanaca¤›na inan›-yorum.

Neden bu sene bir flirket ile bir-likte çal›flmay› düflündünüz? En önemli sebeplerinden bir ta-nesi, Organizasyon Komitesinde-ki meslektafllar›m›z, bu kongre s›-

ras›nda ve kongre haftas› içinde za-manlar›n›n önemli bir bölü-

münü bu çal›flmalaraay›r›yorlard›. Di¤er birsebep de önümüzdeki

y›llarda FDI’›n Tür-kiye’de yapmay›

d ü fl ü n d ü ¤ üDünya Diflhe-kimli¤i Kon-gresi. HattaFDI’dan baz›

yöneticiler in-celemeler yapmaküzere Kongre s›-ras›nda ‹stan-bul’da olacaklar.Söz konusu FDI

kongresi mutlaka bir flirketle yap›lacak.Bu nedenle, kongre organizasyon komi-tesinin bir flirket ile birlikte çal›flma de-neyimi kazanmas› gerekir diye düflün-dük. Yine kongre s›ras›nda operasyonsahas›nda, flirketin profesyonelli¤indenfaydalanarak, aksakl›klar›n asgariye in-dirilmesini istiyoruz. Bu da kongreninbaflar›l› geçmesine neden olacak ve Or-ganizasyon Komitesi üyelerinin ifl yükü-nü azalacakt›r. Her flekilde daha verimlibir kongre olaca¤› inanc›nday›z.

Ancak, bilimsel bölümü yine sizler ya-p›yorsunuz galiba. Bilimsel program-da neler var?Evet. Organizasyon komitesi bilimselprogram› bizzat kendisi yap›yor. Bilim-sel program çok özel bir alan. Bu aflama-da bir flirketin üstesinden gelebilece¤inisanm›yoruz. Program, hem teorik aç›dan hem de mu-ayenehane prati¤i aç›s›ndan diflhekimle-rini tatmin edecek tarzda haz›rland›. Bireksi¤i oldu¤unu sanm›yorum. Bu prog-ram içinde diflhekimlerine kurslar, tek-nisyenlere kurslar, diflhekimi yard›mc›-lar›n›n e¤itimi gibi farkl› uygulamalar dasöz konusu.

Önceki kongrelerden farkl› olarak bukongrede Sergi Komitesi’nde D‹fiS‹-AD da yer al›yor. Birlikte çal›flmayanas›l karar verildi?Ülkemizi Do¤u Avrupa, Türki Cumhuri-yetler ve Orta Do¤u’nun kongre ve fuarmerkezi haline getirmeyi amaçlayanTDB, diflhekimli¤i ile ilgili alet, cihaz,sarf malzemesi vs. üreten sektörün tem-silcileri ile bunlar› tüketen konumunda-ki diflhekimlerinin örgütünün birlikte

çal›flmalar›n›n, güçlerini birlefltirmeleri-nin fuarlar›n ç›tas›n› yükseltece¤ine ina-n›yor. Bu do¤rultuda TDB ile D‹fiS‹-AD’›n yapt›¤› protokol sonucu sergininhaz›rl›klar› ortak bir sergi komitesi tara-f›ndan yap›ld›. Sergi’nin ad› da Expo-dental 2005 – ‹DEX’05 diye an›lacak.TDB ile D‹fiS‹AD birlikteli¤inin baflar›l›sonuçlar do¤uraca¤›na inan›yorum.

Kongrelerin heyecanla beklenen birbölümü de sosyal programlar. Bu senede ilginç programlar›n›z var san›r›m?Bu senenin sosyal program› çok renkli.Dolmabahçe Saray›’nda yap›lacak olangala yeme¤i ve Funda Arar konseri kon-greye farkl› bir boyut katacak. Ayr›caProf.Dr. ‹lber Ortayl› da kongremizinsosyal bölümünde konuflmac› olarak yeralacak. Yani kat›l›mc›lar›n çok e¤lenece-¤i, unutulmaz ve hofl an›larla evlerinedönece¤i bir program olacak. Ben meslektafllar›ma bu kongreye mutla-ka gelmelerini öneririm. Hem tatminedici bir bilimsel program, hem son tek-nolojik yeniliklerin ve geliflmelerin yerald›¤› fuar, hem de çok renkli bir sosyalprogram› kaç›rmam›fl olacaklar. Ayr›caeski arkadafllar›n›, dostlar›n› göreceklerve yeni arkadafll›klar kuracaklar. Biz ha-z›r›z... Meslektafllar›m›z› bekliyoruz...

TDB 12. Uluslararas› Diflhekimli¤i Kongresi OrganizasyonKomitesi Genel Sekreteri Ayhan Berk:

‘Biz haz›r›z... Meslektafllar›m›z› bekliyoruz...’

Funda Arar Gala Gecesi’nde Dolmabahçe Saray› Hasbahçe’yi flark›-lar›yla flenlendirirken, bilimsel konferanslardan bunalan meslek-tafllar›m›z ünlü tarihçi Prof.Dr. ‹lber Ortayl›’n›n sohbetine kat›labilir.

TDBD / 30

Komisyonunuzu biraz tan›yabilir miyiz?Komisyonumuza 2004’ün A¤ustosay›nda görev verildi. Komisyonu olufl-tururken ilk düflüncem bu konuda de-neyimli arkadafllar aras›nda seçim yap-makt›. Ama mutlaka genç meslektaflla-r›m›z›n da olmas›n› istiyordum. Dahaönce odam›z›n dergisinde birlikte çal›fl-t›¤›m dört arkadafl›m var. Songül, Zey-nep, Ebru ve Serdar. Hatice arkadafl›-m›z E¤itim Komisyonumuzun eski üye-lerinden. ‹smet arkadafl›m›z ‹zmir’dengeldi, ama ‹zmir odas›nda oldukça faal-di.

fiu anda hangi konularda çal›flma yap›yorsunuz?Biliyorsunuz tüm programlar› içeren birkongre kitab›m›z var. Bütün konferans-lar, kurslar, tebli¤ ve posterler hakk›ndabilgi içeriyor. Ayr›ca sergiye kat›lan fir-malar› tan›t›yoruz. Bu kitab› Komisyo-numuz haz›rl›yor. O kadar çok kaynaktan bilgi ak›fl› varki. Bütün bunlar› hatas›z olarak vermekistiyorsunuz. Gerçekten büyük biremek ama çok zevkli bir süreç.

Bu y›l da günlük Kongre Gazetesi ya-y›mlanacak m›?Evet, bu kongremizde de üç gün bo-yunca yap›lan etkinlikleri, birlikte yafla-

d›klar›m›z› gazete arac›l›¤›yla unutul-maz k›laca¤›z. Gazete, insanlara kendiyaflad›klar›n› farkl› gözlerle anlat›yor.Gazetemizin o koflturmacada insanlar›yormadan zevkle okunacak yaz› ve gör-sellerden oluflmas›n› çok istiyoruz. Tümamac›m›z bu, ama sonuç olarak biz bukonuda amatörüz. Meslektafllar›m›z›nbize bu anlay›flla yaklaflacaklar›ndaneminim. Sürçü lisan edersek affola.

Bas›n ve halkla iliflkiler konusundakonufltuk. Peki Organizasyon Komi-tesi’ndeki çal›flmalar nas›l gidiyor? Aram›zda daha önceki kongrelerdendeneyimli çok arkadafl var. Herkes sonderece özverili çal›fl›yor. Ama bazenolanaklar baz› düflüncelerin gelecek y›l-lara ertelenmesine neden oluyor. Yinede flunu söyleyebilirim. Hiçbir çal›flmageçmifl deneyimlerden yararlanmadanolmuyor. Yani Amerika’y› yeniden yeni-den keflfetmek yerine, aç›p eski dosya-lar› okuyorsunuz. Mesela ben KazmirPamir arkadafl›n geçmifl raporlar›ndançok yararland›m. Yine ‹hsan Gürsoy ar-kadafl›m›z geçen sene bas›n komisyo-nunda çal›flm›fl, onun tecrübelerinden

yararlan›yorum. Teknik komitenin ça-l›flmalar› bizim kongre esnas›ndaki ba-flar›m›z› çok etkileyecek. Onlara güve-niyoruz. Çal›flmalar hakk›nda o kadarçok fley söylebilirim ki! Ama fazla s›k›c›olmayay›m. Üç silahflörlerin o meflhursözünü biraz de¤ifltirmekle yetineyim:“Birimiz hepimiz için, hepimiz siziniçin”. Çünkü siz iyi fleylere lay›ks›n›z.

Halkla iliflkiler konusundaki çal›flma-lar›n›z hakk›nda bilgi verir misiniz?fiu ana kadar meslektafllar›m›za yöneliküç duyuru gönderdik. Ayr›ca posterlerhaz›rland›, da¤›t›ld›. Yurtd›fl› fuarlar›nave di¤er ülkelerin diflhekimleri birlikle-rine gönderildi. Kongremiz bafllamadanönce ve kongre günleri esnas›nda bas›ntoplant›lar› yap›larak medya kurulufllar›bilgilendirilecek. Bas›n dosyalar› haz›r-layarak gelen tüm bas›n mensuplar›nada¤›taca¤›z. Mümkün oldu¤unca tümiletiflim yollar› kullan›lmaya çal›fl›lacak.Amac›m›z mesle¤imize ait sorunlar› sa-dece meslektafllar›m›za duyurmak yeri-ne genel sa¤l›k politikalar› hakk›ndakidüflüncelerimizi bu platformu da kulla-narak tüm insanlara iletmek.

‘Meflakkatli ama zevkli bir ifl’Bas›n ve Halkla ‹liflkiler Komitesi Sorumlusu Nefle ‹nceo¤lu Dursun:

‘Anadolu’dan kat›l›m artt›’Kay›t Komitesi olarak Kongreye olanilgiyi de¤erlendirir misiniz?Kay›t Komitesi çal›flmalar›na bir y›l ön-ce bafllad›. Hatta yaz›l›mlar›n yüklen-mesi ve web tasar›m çal›flmalar›n› dadüflünürsek 11. Kongre bitti¤i gün bafl-lad›k desem yanl›fl olmaz. Bu sene üçbüyük ilden kat›l›m›n yan›s›ra daha çokAnadolu ve Avrupa’dan meslektafllar›-m›z bizle birlikte olacak. Tabii ki bun-da bu sene meslektafllar›m›za sa¤lad›¤›-m›z online ödeme imkan›n›n da pay›

Kay›t Komitesi Sorumlusu Muharrem ‹hsan Gürsoy:

31 / TDBD

oldu¤unu düflünüyoruz. Bundan son-raki seneler için iyi bir örnek olaca¤›kan›s›nday›z.

Bu y›l önceki y›llardan farkl› olarakbir organizasyon flirketiyle çal›fl›l›-yor. Bu, çal›flmalar›n›z› nas›l etkile-di?Genel olarak yüklenici firmayla çal›fl-mak bizim daha rahatlamam›z› sa¤lad›.Zaman zaman yo¤unluktan kaynakla-nan beklemeler olsa da genel olarak buyenili¤in bize yarar› oldu¤unu düflünü-yorum.

Bu y›l yenilik olarak neler yap›ld›?En büyük yenili¤imiz olarak onlineödemeyi gösterebiliriz. Bu, hekimlere

oturduklar› yerden sorunsuz bir flekil-de kay›t olmalar›n› sa¤lad›. Hatta flunusöyleyebilirim, flu ana kadar online ka-y›tlar bizim öngördü¤ümüzün üzerin-de. Bu da bize diflhekimlerinin tekno-lojiye ne kadar yatk›n oldu¤unu ve da-ha da önemlisi kurumsal kimli¤imizeolan güveni gösteriyor ve bunun bizimutlu etti¤ini söyleyebilirim. Bundansonraki amac›m›z daha da ileri olmal›ve mümkün oldu¤u kadar bu ifli onlineolarak yapmal›y›z. Çünkü hekimleri-mizin neredeyse tümü havalesini ya in-ternetten yapm›fl ya da kredi kart› for-munu bize fakslam›fl. Asl›nda kredikart› formu fakslamak online olaraködemekten farkl› bir ifllem de¤il.

Karfl›laflt›¤›n›z güçlükler var m›?Bizim toplum olarak genel bir huyu-muz var. Bir fleyi yapmaya karar veririzfakat uygulamay› son dakikaya b›rak›-r›z. Bu yüzden de son kat›l›m tarihindeciddi y›¤›lmalar oluyor. Bugünlerdekiyo¤unlu¤un çözülmesi için meslektafl-lar›m›z›n bizlere yard›mc› olmas› vekay›tlar›n› son ana b›rakmamas› gere-kiyor.

Meslektafllar›m›za yönelik bir ça¤r›n›z var m›?Meslektafllar›m›za flunu söylemek isti-yorum: Bilgilerinizi yenileyece¤iniz, ‹s-tanbul’un güzelliklerini yaflayaca¤›n›zmükemmel bir Kongre sizleri bekliyor,bekliyoruz.

Teknik Komitenin görev kapsam› nedir ve kimlerden olufluyor?Komitemizde geçen y›ldan devam et-mekte olan Faik Y›ld›z var. Buna ilave-ten genç arkadafllar›m›zdan Ali OsmanKaya ve Burçin Y›ld›z Acar’la birlikte 4kifliyiz. Teknik komitenin görev kapsam› içindeacil t›bbi yard›m hizmetlerinden tutunda, çiçeklendirmesine, sandalye say›s›n-dan yönlendirme levhalar›na kadar bir-çok ifl yer al›yor. Bunun d›fl›nda bütünteknik malzemelerden sorumluyuz. Bil-gisayarlar, fotokopi makineleri, faks ve

taray›c› gibi cihazlar› temin etmek vebütün teknik altyap›s›n› oluflturmaklada görevliyiz.

Acil durumlar için bir önlem al›nd› m›?Evet, her y›l oldu¤u gibi bu y›l da kon-gre boyunca tam donan›ml› bir sa¤l›kekibi ve ambulans haz›r bulunacak.

Daha önceki y›llarda en çok hangikonularda aksakl›k yaflan›yordu?Kulakl›klarla ilgili flikayetler yaflan›yor-du. Arada çal›flmayan veya ba¤lant›s› iyiolmayan kulakl›klar ç›kabiliyor. Ayr›cabekleme s›ras›nda birikme yaflan›yordu.Bu kulakl›klar›n verildi¤i yerde dahaçok eleman bulundurarak bu sorunuçözece¤iz. Ayr›ca çal›flt›¤›m›z organizas-yon flirketi bir hafta öncesinden kulak-l›klar›n hepsini teker teker kontrol ede-cek.

Teknik anlamda bir yenilik var m›?Konferanslar›n verimlili¤ini art›racakküçük teknolojik yenilikler var tabii.Konuflmac›lar›m›z bu y›l slaytlar›n› su-narken tek bir kumandayla gösterimiayarlayabilecek. Bir internet kafe olufl-

turma çal›flmalar›m›z devam ediyor. Bu-rada 15 civar›nda bilgisayar bulundur-may› düflünüyoruz. Bu y›l yeni olan bir fley de plazma ek-ranlar. Gerek Lütfi K›rdar’›n gerekseRumeli salonlar›n›n çeflitli yerlerineplazma ekranlar yerlefltirilecek. Bu ek-ranlarda bilimsel program ak›fl›n›, sos-yal programdaki etkinlikleri ve o andaihtiyaç duyulacak yeni uyar›lar› göster-me imkan›m›z var. Ayr›ca firmalar›nreklamlar› da burada yer alabilecek.

Meslektafllar›m›za yönelik bir uyar›n›z var m›?Yaka kartlar›n› sürekli yanlar›nda bu-lundursunlar. Bu, organizasyon ve gü-venlik aç›s›ndan gerekli. Bazen otelde,evde unutuluyor ve meslektafl›m›z ücretödeyerek yenisini ç›kartt›rmak zorundakalabiliyor. Konferanslar s›ras›nda cep telefonlar›-n›n çal›yor olmas› hem konuflmac›n›nhem de dinleyicilerin konsantrasyonu-nu bozuyordu. Toplant›lara bafllama-dan önce yapt›¤›m›z uyar›lara ra¤menyine de zaman zaman bu tür sorunlarlakarfl›laflt›k. Meslektafllar›m›z›n bu ko-nuda daha duyarl› olmas›n› bekliyoruz.

‘Hedefimiz s›f›r problem’Teknik Komite Sorumlusu Yaflar Baytak:

KONFERANSLAR

Lazer Destekli Diflhekimli¤i‹talya’dan Prof.Dr. Francesco Martelli, laze-rin diflhekimli¤inde kullan›m alanlar›n›,do¤ru ve yerinde kullan›ld›¤›nda diflhe-kimli¤inde nas›l mükemmel sonuçlar yara-tabilece›ini, bu alanda oluflturulan son ye-niliklerin ›fl›¤›nda sunacak.

Bonding Ajanlar›ndaki Son GeliflmelerProf.Dr. Martin Tyas, bonding ajanlar›n›nkullan›mlar›na iliflkin en temel ve pratikbilgileri sunarken, bu alandaki en son yeni-likleri ayr›nt›l› olarak aktaracak. Konuflmasonunda san›r›m akl›m›za tak›lan bir çoksoruyu çözmüfl olaca¤›z.

Muayenehane Prati¤inde PeriodontolojiPeriodontoloji alan›nda dünyan›n say›l› bi-lim adamlar›ndan biri olan ‹sviçre’denProf.Dr. Pierre Baehnie muayenehane pra-ti¤ine yönelik periodontal uygulamalar›nne zaman, nas›l yap›lmalar› gerekti¤ini an-latacak

Stresle Nas›l Baflederiz?Dünyan›n en stresli meslek gruplar› içeri-sinde ilk s›ray› alan mesle¤imizi daha azstresli gerçeklefltirebilme yollar› ‹ngilte-re’den Dr. Ralph Watson taraf›ndan aktar›-lacak. Mesle¤imizi verimli ve uzun y›llarsürdürebilmemizde stresle mücadeleyi ö¤-renmemiz büyük yararlar sa¤layacakt›r.

Daha ‹yi Estetik ve Fonksiyon ‹çin ‹mp-lant Çevresi Yumuflak Doku Tedavisi‹srail’den Prof.Dr. Lior Shapira, daha iyi birestetik ve fonksiyon için implant çevresiyumuflak doku tedavilerini ayr›nt›l› bir bi-çimde sunacak.

Protetikte Yeni Malzemeler ve TedavilerNorveç’ten Prof.Dr. Asbjorn Jokstad sabitprotetik uygulamalardaki, laminate veneerprotezler ve full seramik kronlar›n uygu-lanma pratikleri ile bu alanda gerçekleflti-rilmifl olan en son yenilikleri tan›tan bir su-num gerçeklefltirecektir.

Yeni Ürünler ve Teknikler Üzerine Bir Araflt›rmaABD’den Prof.Dr. Sibel Antonson özelliklediflhekimli¤i alan›nda kullan›ma giren yenimateryalleri tan›tan, bu materyalleri do¤ruzaman ve do¤ru yerde nas›l kullanabilece-¤imizi aktaran önemli bir sunum gerçeklefl-tirecek.

Beyazlatma Ürünleri ve Tekniklerindeki Son GeliflmelerABD’den Prof.Dr. Donald Antonson difl be-yazlatma yöntemleri hakk›nda uygulama-n›n tarihçesinden bafllayarak, beyazlatmayöntemleri hakk›ndaki genel görüflleri, en-dikasyonlar›n›, hangi durumlarda kontren-dikasyon yaratacaklar›n›, k›s›tlamalar›n› vegüvenilirliklerini ayr›nt›lar› ile anlatan birsunum gerçeklefltirecek.

Kök Kanal Tedavisinde Baflar›: Biomekanik PreparasyonSunumunda do¤ru geniflletme teknikleri-nin kök kanal tedavisinin baflar›s›ndakiönemine de¤inecek olan Prof.Dr. TayfunAlaçam, Ni-Ti enstrümanlar›n avantaj vedezavantajlar› üzerine de de¤erlendirilme-lerini aktaracak.

Genç Sürekli Difllerde Endodontik Teda-vi / Süt Difllerinde Endodontik TedaviProf.Dr. Alev Alaçam ve Prof.Dr. Oya Aktö-ren genç sürekli ve süt difllerinde pulpa te-

davisinden amputasyona kadar bir de¤er-lendirme sunarken özellikle süt az›lar›ndakök kanal tedavisi mi ve difl çekimi miyapmal› ikilemine yan›t arayacaklar.

Çapraz Enfeksiyonu Nas›l Engelleriz?Prof.Dr. Güven Külekçi muayenehanelerdeenfeksiyon riskine karfl› al›nmas› gerekenönlemleri anlatacak.

Endodontik Tedavide Karfl›lafl›lan So-runlar ve ÇözümleriProf.Dr. Faruk Haznedaro¤lu kök kanal te-davisinin pek çok aflamas›nda karfl›lafl›labi-lecek sorunlar ve çözümlerinin irdelenece-¤i bir sunum yapacak.

Travma Olgular›nda Farkl› Yaklafl›mlarProf.Dr. Koray Gençay’›n yapt›¤› sunumdaözellikle diflin yerinden tamamen ayr›ld›¤›durumlarda tedavi seçenekleri ve uygula-mada zamanlama anlat›lacak.

Kalsiyum Hidroksit’in, Vital ve Devital Endodontik Tedavilerde Klinik Baflar›ya EtkisiProf Dr. Kemal Çal›flkan, kalsiyum hidrok-sitin farkl› prepatlar›n›n etki mekanizmala-r› ve klinik baflar›lar› üzerine sunum yapa-cak.

TDBD / 32

Dolu dolu bir bilimsel program

Geçti¤imiz y›l 2500’ün üzerinde meslektafl›m›z›n kat›ld›¤› Kongreye bu y›l bunun da üzerindebir kat›l›m bekleniyor.

TDBD / 34

Mesleki Sa¤l›¤›m›z ve Muayenehane ErgonomisiProf Dr. Nermin Yamal›k çal›flma ortam›m›-z›n sa¤l›¤›m›z› nas›l etkiledi¤ini anlatacak.

Muayenehane ‹flletmecili¤iDr. Diflhekimi Onur Yarar ve DiflhekimiTümay ‹mre muayenehane verimlili¤ininnas›l art›r›labilece¤i konusunda bir sunumyapacaklar.

Protetik Tedavideki Baflar›s›zl›klarProf.Dr. Hüsnü Yavuzy›lmaz, protezlerdekibaflar›s›zl›kta hasta hekim ve teknisyeninpaylar›n›n neler oldu¤unu anlatacak.

Total Protezlerde Kullan›lan Ölçü YöntemleriProf.Dr. Ender Kazazo¤lu’nun sunumunda,tam protezlerde geliflen ölçü yöntemleri veprotezlerin tutuculu¤u anlat›lacak.

TME Hastal›klar›n›n Tedavisinde Ça¤dafl UygulamalarProf.Dr. Selçuk Basa, örneklerle TME has-tal›klar› ve tedavilerini anlatacak.

Gömük Difllere Uygulanacak Klinik veRadyografik Yaklafl›mlarProf.Dr. Özen Do¤an’›n sunumunda gömü-lü difllerin hastaya zarar vermeden çekimyöntemleri anlat›lacak.

Konvansiyonel Alt Total Protezlerin Baflar› fians›Prof.Dr. Senih Çal›kkocao¤lu, diflsiz a¤›z-larda alt protezin tutuculu¤unun nas›l art-t›r›laca¤› konusunda sunum yapacak.

Porselen Restorasyonlar ve Klinik UygulamalarProf.Dr. Hasan Alkumru’nun sunumundaporselen restorasyonlarda; preparasyon, öl-çü, geçici kron ve simantasyon anlat›lacak.

Total Diflsizlerde ‹mplant Neden-Nas›l-SonuçDoç.Dr. Hakan Özyuvac›’n›n sunumundatotal diflsizlik vakalar›nda uygulanan imp-lant yöntemleri anlat›lacak.

Titanik’in Önlenemeyen Bat›fl› (Son Perde)Prof.Dr. Sedat Küçükay, kanal tedavisindedo¤rular kadar yanl›fllar›n da bilinmesininönemli oldu¤unu vurgularken, ne yapma-

mal›, nas›l yapmamal› ve ne ile yapmamal›-y› anlatacak.

PANELLER

Diflhekimli¤i Protetik Uygulamalar›ndaKarfl›lafl›lan Sorunlara Pratik ÇözümlerProf.Dr. Gülümser Koçak, Prof.Dr. EmineNay›r, Prof.Dr. Deniz Gemalmaz veProf.Dr. Nur Hersek protez uygulamalar›n-da karfl›lafl›lan sorunlarla ilgili tüm ayr›nt›-lar›, ölçü maddeleri ve simantasyon mater-yallerinin karfl›laflt›rmal›-farkl› özelliklerinianlatacaklar.

Oral KanserlerProf.Dr. Meral Ünür, Prof.Dr. Asriye Mo-can, Prof.Dr. Sevtap Günbay, Prof.Dr. Beh-çet Erol ve Prof.Dr. Gülsüm Ak’›n kat›ld›¤›panelde oral kanserler ve erken tan›s›ndadiflhekimlerinin rolü tart›fl›lacak.

Ortodontik Vakalara Genel Bak›flProf.Dr. Haluk ‹fleri, Prof.Dr. Tülin Arun,Prof.Dr. Ali ‹. Karaman ve Prof.Dr. ‹lkenKocadereli’nin kat›ld›¤› panelde ortodontikvakalara genel bir bak›fl kapsam›nda horla-ma ve uyku apnesi olgular›n›n tedavisindea¤›z içi ayg›tlar›n›n kullan›lmas› ve bu ko-nuda diflhekimlerinin rolü üzerinde duru-lacak.

Cerrahi Olgularda Teflhis ve Tedavide Ay›r›c› KriterlerProf.Dr. Ümit Akal, Doç.Dr. Mehmet Yalt›-r›k, Doç.Dr. Buket Aybar’›n kat›ld›¤› panel-de, cerrahi uygulamalar s›ras›nda hastayaait genel medikal sorunlar ve acil durum-larda al›nabilecek önlemler tart›fl›lacak.

Enfeksiyon Kontrolü ve Antibiyotik Kullan›m›Prof.Dr. Ferda Taflar, Prof.Dr. Serdar Çin-tan, Prof.Dr. Filiz Bal ve Prof.Dr. Raif Eri-flen’in kat›ld›¤› panelde antibiyotiklerinyanl›fl kullan›mlar› ile sistemik antibiyotikkullan›m›n› gerektiren durumlar tart›fl›la-cak.

Diflhekimli¤inde ‹mplant Uygulamalar›Prof.Dr. Ersan Ersoy, Prof.Dr. Serdar Yal-ç›n, Prof.Dr. Onur ‹çten ve Yrd.Doç Dr. Ya-flar Özkan’›n kat›ld›klar› panelde immediatimplantlar nas›l yüklenir ve implanta des-tek özellikleri neler olmal› sorular›na yan›t-

lar tart›fl›lacak.

Özel Bak›m Gerektiren Hastalarda Diflhekimli¤i Yaklafl›mlar›Prof.Dr. Ifl›n Ulukap›, Prof.Dr. Zeynep Ay-tepe ve Prof.Dr. ‹lknur Tanbo¤a’n›n kat›l-d›klar› panelde özel bak›m gerektiren has-talarla iletiflim ve diflhekimi yaklafl›m› nas›lolmal›d›r gibi konular tart›fl›lacak.

Sistemik Hastal›klarda Periodontal Sa¤l›¤›n DüzenlenmesiProf.Dr. Erhan F›ratl›, Prof.Dr. GülnurEmingil, Prof.Dr. Funda Yalç›n ve Prof.Dr.Haviye Çelenligil’in kat›ld›¤› panelde siste-mik hastal›¤› olanlarda periodontal dokula-r›n sa¤l›kl› hale getirilmesi için yap›lacaklaranlat›lacak.

Diflhekimli¤inde A’dan Z’ye Lokal AnesteziProf.Dr. Çetin Kasapo¤lu, Prof.Dr. HülyaK. Berbero¤lu, Prof.Dr. Kerim Güler veDoç.Dr. Banu Gürkan’›n kat›ld›¤› paneldeanestezi uygulamas› esnas›nda ve sonras›n-da oluflacak komplikasyonlar ve tedavileritart›fl›lacak.

KURSLAR

Protetik Restorasyonlarda Yüz Ark› Kullan›m› ve OklüzyonDoç.Dr. Ayflen Azak

Acil T›bbi Yard›mDr. Emine Özyuvac›

Hero-Shaper, Nikel Titanyum Döner Alet Uygulamas›Prof.Dr. Faruk Haznedaro¤lu

Seramik ‹nleyler, Onleyler ve Endokuronlar, Klinik UygulamalarProf.Dr. Çetin Sevük

Mini Dental ‹mplant-SendaxProf.Dr. Peker Sandall›

Porselen LaminateProf.Dr. Hasan Alkumru

Kötü Al›flkanl›k Düzeltilmesi Amac›ylaYap›lan Ortodontik Ayg›tlar, Çapraz Ka-pan›fl›n Düzeltilmesi ve Yer TutucularProf.Dr. Tülin ArunProf.Dr. Gamze Aren

Sa¤l›kl› Gülüfller Odas› projesi nedir,nas›l do¤du?Çocuk esirgeme kurumlar›nda yaflayançocuklar›n hem koruyucu hekimlikhem de sosyal konulardaki geliflimleri,bireysel özellikleri ve yeteneklerinin or-taya ç›kar›lmas›, sosyal hayata haz›rlan-mas› anlam›nda TDB ve ‹pana’n›nbirlikte yürüttü¤ü bir proje bu.Asgari bir y›l sürecek ama asl›ndaüç y›l hedefleniyor. Bütün Türki-ye’deki çocuk esirgeme kurumla-r›na yay›lmas› düflünülen bir pro-je bu. fieyh Zayed Çocuk Yuvas› ilkuygulama yap›lan alan; pilot çal›flma gi-bi de düflünülebilir. Bir ‘Sa¤l›kl› Gülüfl-ler Odas›’ kuruldu. Gönüllü diflhekim-lerimiz burada çal›flmaya bafllad›lar. Bu-radan di¤er yuvalara da geçifl olacak.

‹kinci yuva kuruldu mu?Planlanm›fl durumda. ‹stanbul Anadoluyakas›ndaki bir yuvada kurulmas› plan-lan›yor. ‹pana, difl f›rçalar›n›n sat›fl›n›nönemli bir oran›n› bu projeye aktararakyeni odalar kurmay› düflünüyor. Amaf›rça sat›fllar› ne olursa olsun bu yuva vekarfl›da yap›lacak yuva mutlaka aç›la-cak. Ama bunun Türkiye’ye yayg›nlafl-mas› sat›fllara ba¤l›.

Projenin hedefleri neler?Bu proje sadece sosyal bir proje de¤il;bilimsel bazl› ve hedefi olan bir proje.Dolay›s›yla neler yap›lmas› gerekti¤i ko-nusunda diflhekimli¤i fakültesi topluma¤›z difl sa¤l›¤› anabilim dal› ö¤retim

üyeleriyle yo¤un çal›fl-malar yapt›k. Proje

flöyle gelifliyor;ilk aflamadaçocuklar›n ko-

nuyla ilgilidavran›fl mo-dellerini tes-

pit etmek, bilgi se-viyelerini ölçmek amac›yla birer anketuygulamas› yap›l›yor. Ard›ndan a¤›zda-ki klinik muayene yap›l›yor. Bu klinikmuayeneye göre difllerin genel durumutespit ediliyor. Çürük oranlar›, gingivaldurumlar, plak oluflumu h›z› ölçülüyor.Bunlar›n sonunda buradaki elde edilenveriler do¤rultusunda çocuklara a¤›zdifl sa¤l›¤› e¤itimi veriliyor. O e¤itimdensonra da tekrar çal›flmalara devam edili-yor. Çocuklar bunlar› ne kadar ö¤rendi-ler, ne kadar baflar›l› oluyorlar, eksikbilgileri neler, tespit ediliyor ve o eksikbilgiler tamamlan›yor. A¤›zdaki perfor-manslar› sürekli ölçülüyor.

Çal›flmay› kaç diflhekimiyle sürdürü-yorsunuz? Say›n›z yeterli mi?Bu yuvada toplam 211 çocuk var. Böy-le bir program do¤rultusunda önce, kaçdiflhekimiyle rand›manl› çal›flabiliriz di-ye hesab›n› yapt›k. fieyh Zayed yuvas›

TDBD / 40

Çocuk yuvalar›nda iyi fleyler oluyorTürk Diflhekimleri Birli¤i ve ‹pana’n›n birlikte organize ettikleri ‘Sa¤l›kl› Gülüfller Odalar›’ kampan-yas› geçti¤imiz Aral›k ay›nda bir bas›n toplant›s›yla kamuoyuna duyurulmufltu. ‹stanbul Bahçeliev-ler’deki Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) fieyh Zayed Çocuk Yuvas›’nda aç›lanilk Sa¤l›kl› Gülüfller Odas›’nda Kampanya Koordinatörü diflhekimi Nimet Koçak’tan çal›flmalar hak-k›nda bilgi ald›k.

‘Burada gönüllü diflhekimlerimiz son dereceözverili ve çok iyi niyetli bir çal›flma yürütü-yorlar. Yüreklerini vererek bu ifli yap›yorlar,olabilecek en iyi flekilde ve projeye inanarakyap›yorlar. Herkes çok gönüllü ve bu da çokkeyif verici bir fley bence.’

41 / TDBD

‹stanbul’da oldu¤u için de ‹stanbul Difl-hekimleri Odas› bu çal›flmay› üstlendi.Bu bölgeye yak›n oturan, muayeneha-nesi olan diflhekimlerini haberdar ettik.Böyle bir çal›flmam›z var, gönüllü ola-rak çal›flmak ister misiniz diye. Oradangelen baflvuralar do¤rultusunda flu antoplam 27 tane gönüllü hekimimiz var.Çocuklar›n okul durumlar›ndan dolay›sabah ve ö¤leden sonra ayr› ayr› gruplarolmak üzere haftan›n dört günü bu ça-l›flma sürüyor. Çal›flma May›s’›n ilk haf-tas›nda bafllad›. Böyle bir çal›flmada sa-dece gönüllülük yeterli olmad›¤› içintoplum a¤›z difl sa¤l›¤› anabilim dal› ta-raf›ndan üç günlük bir e¤itmen difl-hekimi e¤itimi verildi. Ayr›cabir sosyal hizmet uzman›n-dan bu çocuklara nas›l yak-laflmam›z gerekir, do¤ru-yanl›fl yaklafl›mlar nelerolabilir, nelere dikkat etme-liyiz fleklinde küçük bir e¤itim ald›lar.Bu donan›mdan sonra burada çal›flmayabaflland›.

Yuvada yaflayan çocuklarla çal›flmakzor mu?Daha farkl› bir sorumluluk oluflturuyordiye düflünüyorum. Sonuçta ailesiylebirlikte yaflayan çocuklarla diyalog kur-mak biraz daha kolay. Do¤ruyu ö¤rete-

lim derken yanl›fl bir tav›rla çocuklaradaha olumsuz etkiler yaratabiliriz diyekorktuk ve bu nedenden dolay› da bire¤itim ald›k. Ama flunu gördük ne ka-dar nötr davran›rsak o kadar sa¤l›kl›olaca¤› konusunda bir bilgimiz oldu.Dolay›s›yla ne çok fazla bireysel iliflkiyegiriyoruz ne çok uzaklar›nda kal›yoruz.

E¤itimin çocuklarda bir bilinç de¤i-flikli¤ine ulaflt›¤›n› nas›l tespit ede-ceksiniz?

Yine fakülte kanal›yla sü-rekli bu konuda çal›fl›yo-ruz; ö¤rettiklerimiz nas›l

davran›fl haline gelecek diye.Çocuklar› sürekli izliyoruz,a¤›z difl sa¤l›¤›nda bireysel

baflar›lar›n› ölçmek içinbir indeksimiz var. Onumutlaka uyguluyoruz.En az›ndan ayda bir bir

çocu¤un a¤z›n› görüp bukonuda ne kadar kendini gelifltirmifl ol-du¤unu ö¤reniyoruz. Bunun yan› s›raçocuklar›n geliflimleriyle ilgili baflka fa-aliyetler de yap›l›yor. Ritim dersleri,basketbol, dans dersleri, tiyatro gibi.Müzik ya da dans dersinde a¤›z difl sa¤-l›yla ilgili ö¤retilerin tekrarlanmas›onun yaflama geçirilmesi aç›s›ndan sonderece önemli.

Kampanyan›n genel de¤erlendirmesi-ni yapar m›s›n›z?Bu, güzel bir f›rsat diye düflünüyorum.Bu tür yuvalarda kalan ciddi say›da ço-cuk var. Bunlar›n a¤›z difl sa¤l›¤› konu-sundaki e¤itimleri son derece önemliçünkü a¤›z difl sa¤l›¤› e¤itimi alt› yaflla-r›ndan itibaren daha da önem kazan›-yor. Bu e¤er sadece fieyh Zayed’de kal›r-sa bu bölgenin çocuklar› için bir hizmetolarak kal›r, yani c›l›z bir ses olur diyedüflünüyorum. Ama Türkiye’ye yay›ld›-¤› düflünüldü¤ünde a¤›z difl sa¤l›¤› ko-nusunda çok ciddi olarak bilinçlenmiflyetiflkin bireylere sahip olaca¤›m›z› dü-flünüyorum. Mümkün oldu¤unca bu-nun yayg›nlaflmas› gerek. Burada gönüllü diflhekimlerimiz sonderece özverili ve çok iyi niyetli bir ça-l›flma yürütüyorlar. Yüreklerini vererekbu ifli yap›yorlar, olabilecek en iyi flekil-de ve projeye inanarak yap›yorlar. Haf-tada yar›m günlerini ay›r›yorlar. Herhafta mutlaka devamediyor ve di-siplinli bir fle-kilde belli sa-atlerde çal›fl›-yorlar. Herkes çokgönüllü ve bu daçok keyif verici birfley bence.

Gönüllü diflhekimleri çal›flmay› de¤erlendirdi

Projeden Odadangelen yaz› sayesindehaberdar oldum vegönüllü olarak kat›l-mak istedim. Projeyi olumlu bulu-yorum. Çocuklar›n bir k›sm› çok e¤itim-siz. Haz›rlanan sorular› sordu¤umuzdaçocuklar›n diflten de difletinden de biha-ber olduklar›n› gördüm. Bir tanesi, yuva-ya geleli bir hafta kadar olmufl; sordu¤umsorulara evet veya hay›r fleklinde çarp›iflareti konmas› gerekiyor ama çocuk çiz-gi çizmeyi dahi bilmiyordu. ‹lk önce ka-lemi elime ald›m, çizgi çizmeyi ö¤rettim.Bakt›m ki dört befl seferden sonra çocukilgilenmeye bafllad›. Çarp›lar› koymayabafllad›. Bu beni çok mutlu etti. Çocuklar›n durumunu gördükten sonraonlara yard›m edebilme imkan› verdi¤iiçin projeyi düflünenlere teflekkür ediyo-rum.

Bana da Odadan bilgigeldi, o flekilde habe-rim oldu. Daha öncede çocuk yuvas›ndaçal›flt›m. Müdürü ta-n›d›kt› bana hep ço-cuk gönderirdi. Ondan dolay› gönüllü ol-mak istedim. Ama daha önce 14 yafl gru-bu gelirdi bana. Önce ‹nci Oktay hocadane¤itim ald›k ve çal›flmaya bafllad›k. Difle¤itimi derken difl f›rçalamay› nas›l ö¤rete-ce¤imizi, çocuklarla nas›l iletiflim kuraca-¤›m›z› ö¤rendik. Daha sonra pedagojike¤itim ald›k.Benim çocuklarla iletiflimim zaten çok ko-layd›r ama bizim çal›flt›¤›m›z grupta kü-çük yok. Çocuklar›n difl e¤itimiyle ilgili pek bilgile-ri yoktu. Ama çürükleri falan vard› ve bue¤itimin onlar için çok gerekli oldu¤unudüflünüyorum. Genel olarak olumlu bul-du¤um için de geldim çal›fl›yorum.

Ben daha önce‹DO’nun ToplumA¤›z Difl Sa¤l›¤› Ko-misyonu’nun ‹stan-bul Gazi Mahalle-si’nde bir okulda yü-rüttü¤ü benzer bir çal›flmada yer alm›fl-t›m. Tecrübelerim vard›. Arkadafllarayard›mc› oldum bu çal›flmada. Burada bir fark var tabii. Buradaki ço-cuklar düzenli bir aile yaflant›s›na sahipde¤iller. Daha kalabal›k ortamlarda yafl›-yorlar ve duygusal aç›dan biraz dahafarkl›lar. Onun için buradakiler dahaözel çocuklar asl›nda.Çal›flman›n sonucunda bir ilerleme mut-laka oluyor. Nas›l f›rçalayacaklar›n› ö¤re-niyorlar, çürükten nas›l korunacaklar›n›ö¤reniyorlar. Daha bilinçli hale geliyor-lar. Ama tabii verdi¤imiz bilgileri al›fl-kanl›¤a dönüfltürmek laz›m. Umar›mbunu da baflar›r›z.

Necmiye Çapç› Özgür ÜnsalAyfle Derya Azezli

Kayseri’de sahte diflhekimleriyle ilgi-li durum nedir?Kayseri’de flu an savc›l›¤a intikal etmifl55 tespit edilmifl isim var. Bunlar›n ikitanesinin hapis cezas› kesinleflti. Bunlartespit edilenler ve savc›l›¤a intikal etmiflolanlar. Bilinenlerin yan› s›ra çevredetespit edilmeden çal›flabilenler de var.Bunlar› da tespit etmeye çal›fl›yoruz.Net bir flekilde yakalayabilmek için ba-z› veriler gerekiyor. Onlar› tam anla-m›yla flu anda tespit edebilmifl de¤iliz.Diflhekimiyle birlikte çal›flan sahte difl-hekimi say›s› da tahminen 20 civar›nda-d›r. Bu, Kayseri merkezdeki durum. Bu-nun d›fl›nda duyumlar›m›za göre varofl-larda eli çantal› diye tabir edilenler var.Onlar› birebir yakalama flans›m›z olmu-yor. fiikayetler üzerine, bize baflvurularolursa onlar› de¤erlendiriyoruz. Bildi¤i-niz gibi en son Ni¤de gündemdeydi. Birtemsilcimizin arabas› yak›lmaya çal›fl›l-d›. Bu durum üzerine Kayseri Diflhe-kimleri Odas› Yönetim Kurulu olarakNi¤de’ye gittik. Ni¤de’de ‹l Sa¤l›k Mü-dürü’yle, Emniyet Müdürü’yle görüfl-tük. ‹l Sa¤l›k Müdürü sahte diflhekimle-riyle ilgili daha da yo¤un çal›flacaklar›konusunda bize söz verdi. Ni¤de’dekidiflhekimi arkadafllar›n kendilerine des-tek olmas›n› istedi. Meslektafllar›m›z dagerekli deste¤i her zaman verebilecekle-rini belirttiler. Ni¤de Emniyet Müdürüde birebir bu konuyla ilgilendi¤ini söy-ledi. Ni¤de’de meslektafllar›m›zla da birtoplant› yapt›k. Art›k çekinmenin,korkman›n bir anlam› olmad›¤›n›, ileri-de daha vahim durumlar›n olmamas›için hep beraber, birbirimizle haberle-flerek konunun üzerine gidilmesi gerek-

ti¤i konusunda anlaflt›k.

Sahte diflhekimlerintespitini ve bask›nlar› ‹lSa¤l›k Müdürlü¤ü müyap›yor?As›l sorumlu tabii ki ‹lSa¤l›k Müdürlü¤ü. Biztespit ettiklerimizi, du-yumlar›m›z› ‹l Sa¤l›k Mü-dürlü¤ü’ne bildiriyoruz.‹l Sa¤l›k Müdürlü¤ü ken-disi araflt›r›p bulmuyor. Denetim ekibinde Oda temsilcisi arka-dafllar›m›z da yer alabiliyor. Bölgemiz-deki illerde de temsilcilermiz kanal›yla,Kayseri merkezde ise biz birebir ilgile-niyoruz.

Odan›za ba¤l› di¤er illerde durum na-s›l?K›rflehir bu ifli çözdü. K›rflehir il temsil-cimiz Kadir Tiryakio¤lu ‹l Sa¤l›k Mü-dürlü¤ü’yle de diyalog içinde sahte difl-hekimleri sorununu çözdüler. Bu konu-da gerçekten çok olumlu çal›flmalar› ol-du. Nevflehir’de de son olarak geçti¤i-miz haftalarda yine Ni¤de’dekilerinuzant›s› oldu¤u tespit edilen iki yerebask›n yap›ld› ve savc›l›¤a intikal ettiril-di.

Sahte diflhekimlerine yönelik cezala-r›n geçti¤imiz y›l art›r›lmas›yla bir-likte bu vakalarda bir gerileme oldumu?Elbette. Bu ifli yapan insanlar›n bir bö-lümü babadan o¤ula ya da usta ç›rakiliflkisi sonucu devam eden insanlard›.Cezan›n cayd›r›c› hale gelmesiyle en

az›ndan bu insanlar, bunu gelecekleriniba¤layacaklar› bir meslek olarak göre-meyeceklerini farkettiler. Tek bafl›na ça-l›flanlar kendilerine çekidüzen vermeyoluna girdiler. Önceleri daha pervas›z-ca tek bafl›na çal›flanlar kamuflaj içinyanlar›na bir diflhekimi almaya bafllad›-lar. Bunlar› da engelleyece¤iz ama geli-nen nokta bizim için daha ileri bir nok-tad›r tabii.

Geçti¤imiz ay biliyorsunuz sahte difl-hekimlerine ceza indirimi gündemegeldi. Bunu nas›l yorumluyorsunuz?Bu do¤rultudaki çabalara karfl›y›z. Bunedenle biz de Ankara’ya gittik veTBMM’deki giriflimlere kat›ld›k. Oradail milletvekilleriyle görüfltük. Döndük-ten sonra yine Kayseri ve Ni¤de millet-vekilleriyle görüfltük. Bu konuda karar-l›y›z ve takipçisiyiz. Geri ad›m at›lmas›-n› istemiyoruz. Bu duruma geldiktensonra hangi mant›¤a hizmet edilerek buceza hafifletiliyor yorum yapmak müm-kün de¤il. Ceza indiriminin gerçeklefl-memesi nedeniyle çabalar›m›z›n sonu-cunu ald›¤›m›z› düflünüyorum.

TDBD / 42

Kayseri Diflhekimleri Odas› Baflkan› Tülay Tacettino¤lu:

Geçti¤imiz ay sahte diflhekimleriyle mücadele aç›s›ndan yo¤un geçti. TBMM’de sahte diflhekimlerineceza indirimini engellemeye çal›flt›¤›m›z günlerde bu mücadelede yer alan baz› meslektafllar›m›z sald›-r› ve tacizlere maruz kald›lar. Kayseri Diflhekimleri Odas› Ni¤de ‹l Temsilcisi Sevgi Özbek’in otomobili-nin yak›lmas› da bunlardan biriydi. Kayseri Diflhekimleri Odas› Baflkan› Tülay Tacettino¤lu bölgelerindesahte diflhekimi olgusunun boyutu ve yürütülen mücadele hakk›nda dergimize bilgi verdi.

‘Mücadeleyle bu sorunu bitirece¤iz’

Sevgi Özbek’e yönelik sald›r› sonras› suçlular›n yakalanmas› için Ni¤de Emniyet Müdürlü¤ü nezdinde giriflimlerde bulunuldu.

43 / TDBD

A¤›z Difl Sa¤l›¤› Hizmetlerinin Fi-nansman› ve Sunumu Komisyonuolarak yapt›¤›n›z çal›flmalar› anlat›rm›s›n›z?Komisyonumuz, ad›ndan da anlafl›laca-¤› gibi diflhekimli¤i hizmetlerinin fi-nansman› ve sunumu ile ilgili olabile-cek hemen her konuda çal›flmalar yap-mak amac›yla kurulmufltur. Çal›flmala-r›m›z› flöyle s›ralayabiliriz;Ülkemizde a¤›z difl sa¤l›¤› hizmetlerininfinansman ve sunum aç›s›ndan günü-müzdeki durumunu, güçlü ve zay›f ta-raflar›n halk›m›z›n bu hizmetlere ulafl-mada karfl›laflt›¤› sorunlar› ve çözümyollar›n› araflt›rmak;Kamunun özel sektörden hizmet almas›(halen daha çok genel t›pta devam edi-yor) ve gelecekte bu durumun alabile-ce¤i flekli; Halen yo¤un bir flekilde tart›fl›lan GSSbünyesinde veya baflka bir yöntemle ka-mu, yak›n ya da uzak gelecekte yayg›nbir flekilde özel sektörden hizmet al›m›-na bafllad›¤›nda bu duruma haz›rl›kl›olmak. Bu amaçla:Birim tedavi maliyetlerini ç›karmak veböylece bir diflhekiminin yaflam stan-dartlar›n› da dikkate alarak asgari teda-vi ücretlerini hesaplamak (bu çal›flmahemen hemen tamamland›). Gene ka-munun özel sektörden hizmet sat›n al-mas› gündeme geldi¤inde, kamu yarar›aç›s›ndan maliyet-yararl›l›k kriterlerinigöz önüne alarak öncelikli tedavileri vegruplar› saptamak. En etkin hizmet sunumunu gerçeklefl-tirmek amac›yla, çal›flma biçimimizi ya-ni bireysel muayenehanecilikle toplu

çal›flma birimlerini incelemek ve mes-lektafllar›m›za öneriler sunmak;Son olarak tüm bu tart›flmalar› yapar-ken baflta AB olmak üzere dünyadakigeliflmeleri ve süreci yak›ndan takip et-mek.

Türkiye’de turizmin geliflmesiyle bir-likte son y›llarda sa¤l›k turizmi degündemde yer almaya bafllad›. SizTDB’nin Sa¤l›k Turizmi ve A¤›z-DiflSa¤l›¤› Hizmetlerine Yans›malar› Ko-misyonu sorumlususunuz ayn› za-manda... Sizce bu durumdan Türkiyenas›l yararlanabilir?Hem dünyada insan hareketlerinin (tu-rizm, ticaret vb.) hem de geliflmifl baz›ülkelerdeki sa¤l›k harcamalar›n›n art-mas›yla birlikte karfl›m›za bir olgu ola-rak ç›kan sa¤l›k turizminin ülkemize vemesle¤imize etkilerini tart›flmak ama-

c›yla kurulmufl bir komisyondur.Bu konuda bilgi birikimimizin henüzyeterli¤i oldu¤unu söyleyemeyiz. Ancakkarfl›m›zda duran bu olguyu ülkemiz vemesle¤imiz aç›s›ndan bir f›rsat olarakgörmek de mümkün. Özellikle Bat› Av-rupa ülkelerinde sa¤l›k harcamalar›n›nartmas›yla insanlar farkl› aray›fllara gir-diler. Geliflmifl ülkelere k›yasla dahaucuza hizmet verebiliyor olmam›z ter-cih edilen ülkeler aras›na girmemizisa¤l›yor. Bu f›rsat› de¤erlendirme çal›flmalar› s›-ras›nda etik, meslektafllar aras› eflitlik,hasta haklar› vb. kriterleri saptamak ko-misyon çal›flmalar›n›n önemli bir k›sm›-n› oluflturacak diye düflünüyoruz. Bir baflka önemli nokta ise, varolanmevzuat› bu aç›dan de¤erlendirip gere-kirse mevzuat de¤iflikli¤i önerileriniyapmakt›r.

TDB komisyonlar›n›n çal›flmalar›na yeri geldikçe dergimizde yer vermeye çal›fl›yoruz. Bu say›da daA¤›z Difl Sa¤l›¤› Hizmetlerinin Finansman› ve Sunumu Komisyonu ve Sa¤l›k Turizmi ve A¤›z-Difl Sa¤-l›¤› Hizmetlerine Yans›malar› Komisyonu’ndan sorumlu TDB Merkez Yönetim Kurulu üyesi Tümay‹mre’den komisyon çal›flmalar›yla ilgili bilgi ald›k.

‘Muayenehanelerden hizmet al›m›na haz›rl›kl› olmaya çal›fl›yoruz’

A¤›z Difl Sa¤l›¤› Hizmetlerinin Sunumu ve Finansman› Çal›flma Grubu Üyeleri; U¤ur Yapar,Emel Coflkun, Turgan Ülker, Muharrem Armutlu, Tümay ‹mre, Memduh Mazmanc›, Ali Gürlek,Hüseyin Emino¤lu, Necati Hilmi Küçüky›ld›z, Saba Ery›lmaz.

TDBD / 44

Söz konusu hastan›n 12 numaral›difline alt›n kuron yap›lm›fl, 13numaral› difline de ayn› mater-

yalden kanat uzat›lm›fl. Bu kanatl› köp-rünün fonksiyon süresi, literatürdekibütün istatistikleri alt-üst edecek du-rumdad›r. Hasta 1907 y›l›nda Türki-ye’de do¤mufl, y›llard›r da ‹stanbul ya-k›nlar›nda yaflamaktad›r. Sözü edilenköprü, 1926 y›l›nda yap›lm›flt›r. Hasta,köprünün tak›ld›¤› zaman› hala dahanet bir flekilde hat›rl›yor. Bu da, köprü-nün tam 78 y›ld›r a¤›zda fonksiyondaoldu¤u anlam›na geliyor.Resim 2’de hastan›n 15 yafl›ndaki hali,köprünün tak›lmas›ndan birkaç y›l ön-ce. Bu foto¤raf, 1922 y›l›nda, Ata-türk’ün Türkiye Cumhuriyeti’ni kurma-s›ndan (1923) k›sa bir süre önce, Os-manl› ‹mparatorlu¤u zaman›nda çekil-mifl.Hasta ilk y›llarda, düzenli olarak (sa-bahlar› ve akflamlar›) difllerini f›rçala-m›fl. Resim 3, Hastan›n a¤z›na çok iyi bakt›-¤›n› düflündürüyor. Yaklafl›k bir y›l ön-ce hastada bir tümör bulunmufl, o gün-den sonra da hasta difl temizli¤ini ikin-ci plana atm›fl. Resim 4 Hasta 97 yafl›nda (flu anda)

Hem üst hem de alt çenede eksik diflle-ri var. Sözü geçen köprü d›fl›nda, a¤›z-da bir biodent köprü ve de alt çenedebir hareketli protez var. Hasta diflheki-

mine sadece flikayetleri oldu¤unda git-mifl, rutin kontroller çok seyrek yap›l-m›fl. Hasta 13 numaral› diflin nas›l çe-kildi¤i hat›rlam›yor. Ne yaz›k ki, köprüyü yapan hekime

ulaflmak art›k mümkün de¤il, çünküy›llar önce ölmüfl. Diflhekimimizin ne-den kanatl› köprü yapt›¤› hasta taraf›n-dan da cevaplanam›yor. Asl›nda burada tart›fl›lmas› gereken, ka-

Guinness’e girecek köprüAlmanya do¤umlu Türkiyeli diflhekimi Dr. Rengin Attin’in dedesi; diflhekimli¤i literatürüne giren ‘a¤›zda en

uzun süre kalan köprü’nün sahibi! Dede, 1907 y›l›nda Türkiye’de do¤mufl ve flu anda ‹stanbul’da yafl›yor.

1926 y›l›nda yap›lan alt›n köprü, halen fonksiyon gören bir durumda a¤›zda bulunmas› nedeniyle Guinness

Rekorlar kitab›nda yer almaya aday. Bu ilginç olgu, Dr. Rengin Attin’in diflhekimi olarak, dedesinin a¤z›nda

79 seneden beri baflar›yla hizmet veren köprüyü araflt›rmas›yla ortaya ç›kart›ld›. Dr. Rengin Attin ve arka-

dafllar› Zahnarztliche Mitteilungen(zm) dergisinde yay›mlanan afla¤›daki çal›flmalar›nda bu ilginç olguyu

anlat›yorlar. Tek bir olgu da olsa Türkiye’de verilen diflhekimli¤i hizmet kalitesini gösteren baflar›l› çal›flmas›

nedeniyle Dr. Rengin Attin ve arkadafllar›na teflekkür ediyoruz.

Resim 1: Köprü, 13 numaral›

difle kanat at›larak 12numaral› difle

yap›lm›fl.

Resim 2: Hasta, 15 yafl›nda. Henüz Cumhuriyet ilan edilmemifl.Resim 3: Hastan›n yaklafl›k 35 yafl›ndaki hali, Resim 1’deki köprü, o zamanlar 16 y›ld›r a¤z›ndaifllev görüyor.

natl› köprülerde destek difle gelen fazlayükün tehlikesidir. Konuyla ilgili yap›-lan araflt›rmalar, kanatl› köprüler ilekonvansiyonel köprüler aras›nda daya-n›kl›l›k aç›s›ndan fark olmad›¤›n› gös-termektedir (Leempoel et al., 1995) Kanatl› köprülerde, preparasyon kural-lar›na dikkat edildi¤i sürece, sorun gö-rülmemektedir. Buruda düflünülmesigereken, kanatl› köprülerde destek diflebinen yükün, diflin kendisi taraf›ndan

s›n›rland›r›l›r olmas›d›r. Destek diflefazla yük geldi¤inde, diflin yap›flt›r›lm›floldu¤u siman çözülür, difle fazla bir za-rar gelmez. Ayn› flekilde, kanat›l köprü-lerdeki destek difllerin periodental sa¤-l›klar›, konvansiyonel köprülerdekidestek difllere göre daha fazla zarar gör-mez. Bu arada, kanada binen oklüzalyük, devrilme momentini en aza indir-mek için minimumda tutulmaktad›r.Burada geçerli olan eski kurald›r, gele-

neksel köprüler en az iki destek difl sa¤-lanarak yap›lmal›d›r. Sözü geçen vak’a, diflhekimli¤inde çokaz görülebilecek bir durumu ortayakoymaktad›r. Fakat buradan yola ç›ka-rak, tek bir olayla, diflhekimli¤indekirekonstrüksiyonlar›n dayan›kl›l›klar›hakk›nda genelleme yapmak yanl›flolur. Yukar›da sözü edilen hasta, uygunflartlarda yap›lm›fl bir diflhekimli¤i uy-gulamas›n› uzun y›llar (tarihsel bir de-vir) a¤›zda fonksiyon gördü¤ünü aç›k-lamaktad›r. Ayr›ca, diflhekimli¤i uygu-lamalar›nda, bu denli genifl bir zamandiliminde dönüp geriye bakmak da çokaz hastaya k›smet olur. ‹nsanlar›n yaflamdan beklentileri sony›llarda oldukça artm›fl durumda. Buanlamda yazarlar hastaya ve de büyükbüyük babas›na daha uzun, daha sa¤-l›kl› yaflam y›llar› diliyorlar ki, böylecekanatl› köprü daha 79. 80. do¤um gü-nünü kutlayabilsin...

45 / TDBD

Resim 4: Hasta bugün, 97 yafl›nda, torunu ve torununun çocu¤uyla

Yeni Türk Ceza Kanunu tasar›s›ndasizin sak›ncal› buldu¤unuz noktalarhangileri?Öncelikle ça¤›n gerisinde kalan TürkCeza Kanununun de¤ifltirilmesi çabas›-n› olumlu buldu¤umuzu belirteyim.Ancak inceledi¤imizde çeflitli kesimle-rin görüflleri al›nmadan ve alelacele ha-z›rlanm›fl bir yasa görüntüsü veriyor.Yoruma son derece aç›k hükümleri varve bu, hekimlik mesle¤ini de çok zor-laflt›rabilecek sonuçlar yaratabilir. Ör-ne¤in ‘bilinçli taksir’ ve ‘olas› kas›t’ gibiiki yeni ifade kullan›l›yor. Bunlar›n tra-fik suçlar› ya da örne¤in yapt›klar› bina-n›n çökmesiyle insanlar›n ölümüne yolaçanlar için kullan›lm›fl oldu¤unu tah-min ediyorum. Biliyorsunuz bas›n›n dabaz› konular› çok fazla ifllemesiyle top-lum baz› suçlarda daha duyarl› hale gel-

di. Trafik canavar› diye sunulan alkollüaraç kullan›rken ölüme yol açan insan-lara ya da özellikle deprem sonras› dö-nemde çöken binalar›n müteahhhitleri-ne karfl› büyük bir öfke olufltu. Bunlar›n‘hafif’ cezalarla s›yr›lmamas› aç›s›ndan

baz› maddelerin yapt›r›mlar› art›r›lm›fl.Ama ayn› maddelerin kapsam›na he-kimler de kolayl›kla al›nabilir. Örne¤in‘bilinçli taksir’, 22. maddede ‘kiflininöngördü¤ü neticeyi istememesine kar-fl›n, neticenin meydana gelmesi halindebilinçli taksir vard›r’ diye aç›klanm›fl.Bu, son derece yoruma aç›k ve bizleride içine alabilecek bir kavramd›r.

‘Olas› kas›t’tan ne kastediliyor?O da 21. maddede ‘Kiflinin, suçun ka-nuni tan›m›ndaki unsurlar›n gerçekle-flebilece¤ini öngörmesine ra¤men, fiiliifllemesi halinde olas› kas›t vard›r’ diyebelirtilmifl. Düflünebiliyor musunuz birhekim hastas›na zarar verece¤ini bile bi-le bir ifllem yapacak. Uç bir örnek; ka-y›nvalidemin çok konuflmas›ndan flika-yetçiyim, onun guatr ameliyat›n› yapar-

TDBD / 46

5237 say›l› yeni Türk Ceza Kanunu (TCK) 26 Eylül 2004’te TBMM’de kabul edilmiflti. Yürürlüktarihi önce 1 Nisan 2005 olarak belirlense de daha sonra çeflitli nedenlerle 1 Haziran’a ertele-nen TCK geçti¤imiz günlerde yürürlü¤e girdi. Yasan›n, varolan haliyle sa¤l›k hizmeti sunan hekimve diflhekimlerini zor durumda b›rakabilecek birçok mu¤lak maddeyi de içerdi¤i s›kça dile getiril-di. Yeni TCK’daki netameli maddeler hakk›nda konu üzerine bir çal›flma yapan Türk TabipleriBirli¤i Yüksek Onur Kurulu Üyesi Doç.Dr. Faik Çelik’in görüfllerine baflvurduk.

‘... esas önemli olan taksirli

veya olas› kas›tla, her ne

sebeple olursa olsun

hekimlik mesle¤inin

yasaklanmas› kabul

edilemez.

Bu, hekimleri bugün

ABD’de oldu¤u gibi

savunmac› t›bba ve risk

almamaya götürür.

‘Bu yasahekimleri

savunmac›t›bba

sevkeder’

TTB Yüksek Onur Kurulu Üyesi Doç.Dr. Faik Çelik:

ken ses tellerini de kesiveriyorum! Her-halde böyle bir durumu öngörüyorlar.Böyle bir fley olabilir mi? Hekim hasta-s›na bilerek zarar verebilir mi?

Bu yoruma aç›k hükümler hekimlerinmesleklerini yürütme tarzlar›n› etki-ler mi? 53. maddede ‘Belli bir meslek veya sa-nat›n ya da trafik düzeninin gerektirdi-¤i dikkat ve özen yükümlülü¤üne ayk›-r›l›k dolay›s›yla ifllenen taksirli suçtanmahkumiyet halinde, üç aydan az ve üçy›ldan fazla olmamak üzere bu meslekveya sanat›n icras›n›n yasaklanmas›naya da sürücü belgesinin geri al›nmas›nakarar verilebilir’ derken hekimlik diplo-mas› sürücü ehliyetiyle bir tutuluyor,ayn› maddenin ilk f›kras›nda da ‘serbestmeslek erbab›’ genel bafll›¤›yla de¤er-lendiriliyor. Ama burada esas önemliolan taksirli veya olas› kas›tla, her ne se-beple olursa olsun hekimlik mesle¤ininyasaklanmas› kabul edilemez. Bu, he-kimleri bugün ABD’de oldu¤u gibi sa-vunmac› t›bba ve risk almamaya götü-rür. Orada yüksek tazminat davalar› so-nucu sigorta primlerini ödeyemeyecekolan birçok hekim mümkün oldu¤uncarisk almamaya çal›fl›yor. Sonuçta halksa¤l›¤› olumsuz etkilenecek.Yine 83. madde de çok tehlikeli birmadde. Kasten öldürmenin ihmali dav-ran›flla ifllenmesini düzenleyen bu mad-deyle, bir t›bbi giriflimde dikkatsizliksonucu bir kimseye zarar veren hekim,ma¤durun ölümü halinde taksirle ölü-me neden olmaktan sorumlu tutulacak-ken; bu hastay› kurtulmas› mümkünolabilecek ileri bir merkeze sevketmeyidüflünen ama ihmal sonucu sevketme-yen hekim, hastan›n ölümü halinde ola-s› kast içinde de¤erlendirilece¤indenkasten öldürmeden sorumlu tutulabile-cek.

Hekimlerin kaderi hakimlerin yo-rumlar›na b›rak›l›yor bir yerde... Evet. Örne¤in ‘taksirle baflkas›n›n vücu-duna ac› verme’den bahsediliyor 89.maddede. fiimdi, ac› nedir? Nas›l ta-n›mlayacaks›n›z ac›y›. Aflk ac›s› da birac›d›r. fiuna, zarar verme desenize. Bu-nun gibi yetersiz tan›mlamalarla dolubir metin ve Türkçe aç›s›ndan da ciddi

yanl›fllar› var.90. maddede ‘insanlar üzerinde bilimseldeney yapan kifli...’ diye bahsediliyor.Bir fleyi hem ‘bilimsel’ olarak tan›mlaya-caks›n›z hem de yasaklayacaks›n›z; bubilimi inkar demektir. Böyle bir ifadeolmaz. Evet, insanlar kobay de¤ildir veinsan üzerinde deney yap›lamaz. O ne-denle ‘deneysel çal›flma’ olarak ifadeedilmelidir.

Kürtaj› güçlefltirici yapt›r›mlar getir-di¤i ifade ediliyor...Burada siyasi bir yaklafl›m var. Kürtajaideolojik olarak karfl›s›n›z, ama yasalolarak engel koyam›yorsunuz. ‹nsanlar›korkutarak engel olmaya çal›fl›yorsu-nuz. On haftadan fazla olan gebelikler-de çocu¤unun düflürtülmesine r›za gös-teren kad›na da hapis cezas› öngörülü-

yor. Bu kabul edilemeyecek bir cezad›r.Zaten can›n› tehlikeye atan, yavrusunufeda etmek zorunda kalan bir kimseyetekrar ceza vermek hekimlik mesle¤in-de kabul edilemez. Kürtaj konusundabaflka ülkelerde de muhafazakar yakla-fl›mlar var. Bugün ‹talya’da nüfusun%70’i Katolik. Papa ‘kürtaj soyk›r›md›r’diyor. Ama kendi ülkesinde yasaklaya-m›yor kürtaj›. Biz de yasaklayamay›z.Ne yapaca¤›z? Kad›n› korkutal›m. Buyanl›fl bir yaklafl›md›r.

Hekimlerin s›r saklama yükümlülü¤üsuç bildirmeyle ilgili maddeyle zede-lenmiyor mu?O da çok vahim bir madde. Diyor ki280. madde; görevini yapt›¤› s›rada birsuçun ifllendi¤i yönde bir belirtiyle kar-fl›laflan sa¤l›k mensubu -diflhekimi dedahil buna- e¤er yetkili makamlara bil-dirmezse bir y›la kadar hapis cezas›ylacezaland›r›l›r. Yani siz iflinizi gücünüzüb›rakacaks›n›z, hastan›z›n diflini çeker-ken veya dolgusunu yaparken acaba bubir suça kar›flm›fl m›, bir belirti var m›onu takip edeceksiniz. Bu bizim görevi-miz de¤il ki. Biz adli kolluk kuvveti de-¤iliz ki, biz hekimiz! Mesle¤imizi yap-mak istiyoruz. Eskiden gelen kifli hak-k›nda kovuflturma yap›lacaksa bile bi-zim asla öyle bir bildirme zorunlulu¤u-muz yoktu. Biz onu hasta olarak görü-rüz, suçlu olarak görmeyiz. Ama flimdihem onu ihbar zorunlulu¤u getiriyorlarhem de belirti gibi bofllukta bir kelime-ye s›¤›nm›fllar. Belirti nedir? Mesela si-zin flu anda elinizi çenenize dayaman›zbana göre bir belirti, bir fley sakl›yorsu-nuz benden! O kadar yoruma aç›k veyanl›fl fleyler ki. Sonuçta ne olacak, birflekilde suça bulaflm›fl bir insan bu belir-tiyi göstermemek için tedavi olmaya git-meyecek, belki evde ölecek. ‹nsanlar›nen kutsal hakk› olan yaflam hakk›n› vebunun içinde olan tedavi hakk›n› engel-liyorsunuz. Ayr›ca bizi de kendi mes-lektafllar›m›z› ihbar etme, hastan›n s›rr›-n› etrafa, jandarmaya, zab›taya bildir-meye zorlayarak s›r saklama yükümlü-lü¤ümüzü ortadan kald›r›yorsunuz. S›rsaklama ta 5 bin y›ld›r t›p tarihinde Hi-pokrat yeminine geçmifl bir fley. Bunungibi gerçekten kabul edilemeyecekmaddeler var.

47 / TDBD

‘‹flinizi gücünüzü b›rakacak-

s›n›z, hastan›z›n diflini çe-

kerken veya dolgusunu ya-

parken acaba bu bir suça

kar›flm›fl m›, bir belirti var m›

onu takip edeceksiniz. Bu

bizim görevimiz de¤il ki. Biz

adli kolluk kuvveti de¤iliz ki,

biz hekimiz! Ayr›ca s›r sakla-

ma yükümlülü¤ümüzü orta-

dan kald›r›yorsunuz. S›r sak-

lama ta 5 bin y›ld›r t›p tari-

hinde Hipokrat yeminine

geçmifl bir fley.

Bu ba¤lamda özellikle cezaevlerin-deki ölüm oruçlar› nedeniyle çok tar-t›fl›lan zorla besleme olay› da tasar›kapsam›na al›nm›fl...298. maddede ‘Hükümlü ve tutuklula-r›n beslenmesini engelleyenler hakk›n-da iki y›ldan dört y›la kadar hapis ceza-s› verilir’ diyor. Bu madde kanununkendisiyle de çelifliyor. 26.. maddede‘hakk›n kullan›lmas› ve ilgilinin r›zas›’bafll›¤› alt›nda ikinci f›kras›nda ‘kiflininüzerinde mutlak surette tasarruf edebi-lece¤i bir hakk›na iliflkin olmak üzere,aç›klad›¤› r›zas› çerçevesinde ifllenen fi-ilden dolay› kimseye ceza verilemez’ de-niyor. Beslenmeyi kendi r›zas›yla kabuletmeyen bir insana zorla besleme ancakt›bbi giriflimle olur, bu giriflimi de he-kimler yapar (parenteral beslenme gi-bi). Hekim, evrensel t›p eti¤i kurallar›nauydu¤u için cezaland›r›lamaz. Bu mad-de tümüyle kalkmal›d›r. Hekim devle-tin infaz memuru olamaz.

Malpraktis olgular›na nas›l yaklafl›l›-yor?Malpraktis tan›m› yok gerçekten. Mese-la malpraktis maddesi var. 85, 86, 87,88 ve 89. Komplikasyon denen kabuledilebilir bir risk vard›r. Tasar› onu or-tadan kald›rm›fl. Hekim bir hata yapt›y-sa o kabul edilebilir riskin içinde de¤il-dir, mutlaka ceza görmelidir diye biryaklafl›m var burada. Bu da yine hekim-leri savunmac› t›bba yöneltecek bir yak-lafl›m. Kald› ki maddenin bir tanesindede bitkisel hayat gibi dönüflü olmayan

bir durumla düflü¤ü ayn› derecede flid-deti art›r›c› görüyor. Cezaland›rmay› ar-t›rmak için ikisi ayn› kefeye konuyor.Düflükle bitkisel hayat bir mi allahaflk›-na? Bu da yine siyasi dünya görüflününyans›mas›d›r. Böyle çok s›k›nt›l› fleyler var ve tabi-i cezalar›n hepsi art›r›ld›. Temelde hapiscezalar›n›n hepsi art›r›ld›. Vergi kaçak-ç›l›¤›, banka hortumlama, çek- senet gi-bi fleylerin cezalar› azalt›l›rken bizim ce-zalar art›r›ld›. Neyle birlikte art›r›ld›?Trafik kazalar›, inflaat sektöründeki h›r-s›z müteahhitlerle birlikte bizimkiler deart›r›ld›. ‹ki, eski yasada para cezas›olan fiiller flimdi hapis cezas›na yönlen-dirildi. Bir de hakime, savc›ya yorumaaç›k çok fazla yetki verildi.

Meslekten men cezas› da bu tasar›yagöre hakimler taraf›ndan verilebile-cek...Meslekten men cezas› konusundakiyaklafl›m bizim kesinlikle kabul edeme-yece¤imiz bir fley. Meslekten men ya dageçici men cezas›n› 6023 say›l› kanunagöre bizim meslek örgütümüz Türk Ta-bipleri Birli¤i veriyordu. fiimdi bunuhakim-savc› yapabilecek. Yani bizi mes-le¤imizden hem geçici hem de süresizal›koyma yetkisini mahkemelere veri-yor. Bu da art›k bize asla meslekte tutu-nacak dal b›rakmama anlam›na geliyor.Bir savc› rahatl›kla benim diplomam›alabiliyor. Ehliyeti alabiliyor ya, bunuda al›yor. fioför ehliyetiyle bir tutuyordiplomay›. Hekimlik hakikaten çok

farkl› bir meslek, bunun farkl›l›¤›n› ka-bul etmek laz›m. Hakimlik de farkl›.Hakimli¤i koruma alt›na alm›fllar amabizi alm›yorlar. Bizi tamamen kurtlarvadisine sald›lar. Böyle hekimlik yap›l-maz. Ne yapaca¤›z? Hekimlik art›k sonderece zor bir meslek olacak. Ya hekim-li¤e itibar azald›¤›ndan dolay› insanlart›p fakültelerine girmeyecek, girenlerde savunmac› t›pla ifli götürecekler. So-nuçta toplum, kamu kaybedecek bu ifl-te.

Yeni TCK’n›n yürürlü¤e girmesininertelenmesinden sonra bu konulardabir düzeltme yap›ld› m›?Düzelir diye bekliyoruz ama 1 Hazi-ran’da yürürlü¤e giriyor. Bugün ve ya-r›n mecliste görüflülecek. Umuyoruz kibaz› maddeler, en az›ndan söyledi¤imüç dört madde de¤iflir. Ama de¤iflmezseiflimiz çok zor. Bekleyece¤iz ki Yarg›-tay’da sa¤duyulu hakimler karar versin.Onlar içtihat haline gelecek. Hakimlerona göre yorumlayacak. Bunun netlefl-mesi için 4-5 sene laz›m. Türkiye’demahkemelerin sürecini biliyorsunuz.Nerden baksan›z ortalama yedi sene sü-rüyor davalar. En iyimser durumda 4sene. ‹lk meyvesini ondan sonra alabili-riz bu sa¤duyulu kararlar›n. Bu aradabir sürü insan›n can› yanacak. Bu da he-kimli¤i gerçekten çok s›k›nt›l› hale so-kacak ama esasen kamu sa¤l›¤›n› olum-suz etkileyecek.

Geçti¤imiz ay biliyorsunuz sahte difl-hekimlerine verilecek cezalar›n hafif-letilmesi gündeme geldi. ‹ronik birdurum; sahte hekimler kurtar›l›yor,hastas›n› iyilefltirme saikiyle hareketeden gerçek hekimlerin cezalar› art›-r›l›yor...Do¤ru, ama o konuda Türk Diflhekim-leri Birli¤i gerçekten iyi bir tutum sergi-ledi. Erken davrand›lar ve cezalar› azal-tan maddeyi son anda geri çektirdiler.fiimdi eskisi gibi oldu ki do¤ru oldu.TDB itiraz etmese o haliyle ç›kacakt›.Böyle bir fley olur mu? Sahte diflhekim-lerinin cezas›n› azalt›yorsun ama he-kimlik yapmak isteyenin cezas›n› art›r›-yorsun. Neyse ki o düzeldi. Bunlar›n dadüzelmesini bekliyoruz. Ama ne zamandüzelecek ondan da çok emin de¤ilim.

TDBD / 48

‘Bitkisel hayat gibi dönüflü

olmayan bir durumla düflük,

ayn› derecede fliddeti

art›r›c› görülüyor.

Cezaland›rmay› art›rmak

için ikisi ayn› kefeye

konuyor. Düflükle bitkisel

hayat bir mi allahaflk›na?

Bunlar siyasi dünya

görüflünün yans›mas›d›r.’

Yenilenebilir enerji kavram›n› birazaçar m›s›n›z?Yenilenebilir enerji; bir gün önce b›rak-t›¤›n›z yerde yeniden buldu¤unuz ener-jidir. Yani kendini sürekli yenileyen veas›l kayna¤› da günefl olan. Günefl hergün do¤uyor ve batana kadar atmosfe-rin içine ›s›s›n› veriyor. Böylece atmos-ferin d›fl›nda eksi 60°C olan s›cakl›k at-mosferin içinde ortalama art› 16°C’yegeliyor. As›l kaynak atmosferin içinegüneflin verdi¤i enerji. Ayr›nt› k›sm›n›kömür, do¤algaz ve petrolden karfl›l›yo-ruz. Yani Erzurum’da eksi 20°C’den ar-t› 20°C’ye getiren veya ‹stanbul’da5°C’den 20°C’ye getiren, yani insanla-r›n ihtiyaç duydu¤u s›cakl›¤a getiren.As›l kaynak günefl, her sabah do¤uyor.Herkese eflit ve adil olarak ›s›s›n› ulaflt›-r›yor. Kimsenin birbiriyle kavga etmesi-ne gerek yok ve ücretsiz. Her gün emreamade ve her yere eflit olarak ulafl›yor. Petrol krizinden sonra dünya yenilene-bilir enerji dedi¤imiz kaynaklara dön-dü. Bu sayede bunlar›n teknolojisi degeliflti. Bu kaynaklardan elektrik, ›s›

üretecek teknoloji var. Bizim ülkemizdeise özellikle bol miktarda bulunuyorgünefl. Yirmi milyon kifli her sene güne-fli görmek için bizim ülkemize geliyor.Ülkenin kuzeyiyle güneyi aras›nda da

az fark var, günefl alma anlam›nda.

Hangi enerji türleri bu kapsama giri-yor?Güneflin yeryüzünün farkl› parçalar›n›farkl› h›zlarda ›s›t›p so¤utmas›ndan do-¤an hava hareketleri var. Bu kinetikenerjiye biz rüzgar enerjisi diyoruz. Ek-vatordan ›s›n›p yükselen havan›n yerinikutuplardan gelen so¤uk hava al›yor.Küresel olarak böyle bir dönüflüm var.Bir de denizle k›y› aras›nda böyle birhareket var. Hareket halindeki havan›nenerjisine, bu her gün gerçekleflti¤i içinyenilebilir enerji diyoruz. Di¤er bir yenilenebilir enerji kayna¤›biokütle dedi¤imiz bitkiler. Bitkiler bü-yürken atmosferden karbondioksit al›-yorlar. Karbonu bünyelerinde tutuyor-lar, oksijeni d›flar› veriyorlar. Bu neden-le ormanlar akci¤erlerimizdir diyoruz.Bitkilerin büyürken fotosentezle bünye-lerinde toplad›¤› kütleye biokütle deni-yor. A¤ac›n gövdesi, bitkinin yapraklar›gibi. Bunlar da her mevsim, her gün ye-nilendi¤i için biokütleye de yenilenebi-lir enerji diyoruz. Kesiyoruz dal›n›, ora-dan tekrar ç›k›yor. Tekrar emre amadehale geliyor.

Enerjinin yenilenebilir olmas› ‘temiz’oldu¤u anlam›na da gelir mi?Yenilenebilir enerji kaynaklar›n›n çev-reyle iliflkisi önemli. Asl›nda temiz veyenilenebilir enerji diyoruz. Biyokütle-ye bakal›m. sera gaz›na neden olan kar-bondioksiti büyürken al›yor, yakt›¤›-m›zda tekrar atmosfere veriyor. Bir ya-k›t olarak kullanmam›zdan dolay› at-mosfere ek karbondioksit ç›km›yor.Ama kömür, do¤algaz ya da petroldemilyonlarca y›lda yeralt›nda depolan-m›fl karbonu al›yoruz, yak›p atmosferekarbondioksit veriyoruz ek olarak.Bunlara sera gazlar› diyoruz. Sera gazla-r› bünyelerinde ›s› tuttu¤u için, güneflin

TDBD / 50

‘Sadece rüzgar bile yeterli’

Küresel ›s›nman›n yaratt›¤› etkiler gün geçtikçe daha büyük bir tehdit olufltururken ne ülkemizdene de dünyada buna neden olan sera gazlar› meselesi yeterince ciddiye al›nm›yor. Oysadünyan›n bir an önce alternatif ve temiz enerji kaynaklar›n› gündeme almas› gerekiyor. Geçti¤imizay TBMM’den geçen ‘Yenilenebilir Enerji Yasas›’yla Türkiye’de bu konu ilk kez yasaylatan›mlanm›fl oldu. Bu konuda görüfllerine baflvurdu¤umuz Dünya Rüzgar Enerjisi Birli¤i (WWEA)Baflkan Yard›mc›s› ve Marmara Üniversitesi Enerji Anabilim Dal› Baflkan› Doç.Dr. Tanay S›dk›Uyar fosil yak›tlara ve nükleere kesinlikle ihtiyac›m›z olmad›¤›n› belirtiyor:

‘Yenilenebilir enerji;

bir gün önce b›rakt›¤›n›z

yerde yeniden buldu¤unuz

enerjidir. Yani kendini

sürekli yenileyen ve as›l

kayna¤› da günefl olan.

Günefl her gün do¤uyor ve

herkese eflit ve adil olarak

›s›s›n› ulaflt›r›yor. Kimsenin

birbiriyle kavga etmesine

gerek yok ve ücretsiz.

Her gün emre amade ve

her yere eflit olarak

ulafl›yor.’

51 / TDBD

verdi¤i ›s›n›n atmosferind›fl›na yans›mas› gerekenk›sm›n›n bir miktar›n› tu-tuyorlar. Bu nedenle sonyüzy›lda atmosferde orta-lama s›cakl›k 0.5 ila 0.8derece artm›fl. Bu da de-niz seviyelerini 25 cmyükseltmifl, çünkü ›s› art-t›¤› zaman atmosferiniçinde kutuplardaki buz-lar erimeye bafll›yor. Bio-kütle buna neden olmu-yor. Çünkü büyürken al-d›¤› karbondioksiti ya-narken d›flar› veriyor.Onun için de yenilenebi-lir diyoruz.

A¤açlar›n yak›lmas› o kadar kötü birfley de¤il o zaman?Hay›r, a¤açlar› yakt›¤›n zaman karbon-dioksit emen bir fleyi öldürmüfl oluyor-sun. Ama çal› ç›rp›, marangoz atölye-sindeki talafl art›klar›, tar›m alanlar›nda-ki art›klar vs. yak›labilir. H›zl› büyüyenbitkiler enerji orman› olarak yetifltirile-bilir, bunlar› hasat edip kullan›rs›n, oda mümkün. Ama yüz y›lda oluflmuflbir a¤ac› kesip biokütle yap›yorum diyea¤aç yak›nca olmuyor. Jeotermal enerjiye bakarsak yerküreniniçinde biliyorsunuz magma var. E¤erdünyay› bir metre çap›nda bir top ola-rak düflünürsek üzerinde yaflad›¤›m›zyer bir milim kal›nl›¤›nda. Yüz metreindi¤inizde jeotermal kaynak olarak130 derece s›cakl›kta buhar elde edebi-lece¤iniz yerler var yeralt›nda. Yeralt›n-daki ›s›n›n ›s› ve elektri¤e çevrilmesi herzaman mümkündür. Afla¤›da kaynaksürekli kendini yeniliyor, çünkü ›s›s›n›magmadan al›yor. Afla¤›da içi belli birs›cakl›kta su ve buharla dolu bir jeoter-mal rezervuar var. Rezervuara iki tanedelik aç›l›yor. Bir ba¤lant›dan çekilensu santralde ›s›s› al›nd›ktan sonra di¤erdelikten ayn› rezervuara b›rak›l›yor.Böylece hem kayna¤›n süreklili¤i sa¤-lanm›fl oluyor hem de jeotermal suyunyeryüzünde nehre falan verilerek çevre-ye zarar vermesi engelleniyor. Bunlar›n d›fl›nda hidrolikler var. Bu daya¤mur sular›n›n potansiyel enerjisi.Baraj arkas›nda toplanm›fl suyun ya danehirden akan suyun bir türbini çevir-mesiyle elektrik elde ediyoruz. Kayna¤›ya¤mur oldu¤u için sular buharlaflt›¤›sürece, bulutlar kritik bir kütleye eriflti-¤i sürece ya¤mur ya¤›yor. Bunlar›n hep-si insan olmadan do¤al çevrede olan

fleyler ve bu do¤al çevrede var olan bukaynaklara biz yenilenebilir kaynak di-yoruz.

Hidroelektrik santraller de çevre ör-gütleri taraf›ndan yaratt›¤› iklim de-¤ifliklikleri gibi nedenlerle sak›ncal›bulunuyor...Sadece hidroelektrikler için de¤il, bü-tün kaynaklar için bir toplumsal mali-yet kavram›m›z var. Her insan etkinli¤i-nin do¤al çevreye, insan yaflam›na veekolojik dengeye yapt›¤› tahribat› birde¤er biçip fiyatland›r›yoruz. Ormanalan› yok olmuflsa o ormanlar›n bir de-¤eri var, onu hesapl›yoruz. Bir tar›malan›nda ürün yok olmuflsa o ürününbir de¤eri var, onu hesapl›yoruz. Ya danükleer gibi tehlikeli bir yak›tla u¤rafl›-yorsan onun at›klar›n› bir yerden biryere tafl›man gerekiyor. Tafl›rken muha-

f›z koyman gerekiyor, de-polama yerine gitti¤i za-man bafl›nda bin y›l adamdurmas› gerekiyor. Bütünbunlar o topluma mali-yet. Bu toplumsal mali-yetlerin hesaplanmas›ylabütün insan etkinlikleriiçin bir terazi olufluyorteknolojileri karfl›laflt›r-mak için. Yenilenebilirenerjiler de bu terazidetart›lmak zorunda. Hid-rolik santrallerin büyükbarajl›lar›n›n bir tak›mproblemleri var. Meselabaraj gölü doluyor. Ke-ban 25-30 y›lda dolacak.Yine o bölgede yaflayan

insanlar var; siz oraya baraj yapt›¤›n›zdaköyleri, yerli insanlar› oradan ç›kart›-yorsunuz. Bu aç›dan baraj yap›m› insanhaklar› aç›s›ndan oldu¤u kadar kültürelmiras aç›s›ndan da sorunlu. Tarihi yer-ler o nehir yataklar›nda kurulmufl. Barajyapt›¤›n›z zaman hepsi sular alt›nda ka-l›yor. Bütün bunlar›n hesaplad›¤›m›ztoplumsal maliyetleri var. Ayr›ca bir deorada yaflayan yurttafllar için onun de-¤erini soruyoruz. Çevre ekonomistleriyap›yor bunu; yurttafllara bir anketlebunun böyle kalmas› için ne verirdindiye soruluyor. O alan›n o bölgede ya-flayan insanlar aç›s›ndan de¤erini de bu-lup ekliyoruz. Böyle bir hesaplama ya-p›ld›¤› zaman fizib›l olmayabiliyor. Bi-zim önerdi¤imiz ve yenilenebilir buldu-¤umuz barajs›z, nehir tipi hidrolik san-traller.

Yenilenebilir enerjilerle varolan ihti-yac›m›z›n tamam›n› karfl›lamakmümkün mü?Mümkün. fiu anda Türkiye’nin tümelektrik ihtiyac›n›n en az iki mislini rüz-gardan sa¤layabiliriz. Yüzlerce misli faz-las›n› sa¤lamak mümkün. Petrol krizin-den sonra dörtte bir ila onda bir oran›n-da enerji kullanarak ayn› ifli yapanbuzdolaplar›, bilgisayarlar vs gelifltirildi.Bu geliflmeyle tüketti¤imiz toplam ener-ji azald›¤› için yenilenebilir enerjiylekarfl›laman›z gereken k›s›m da azal›yorzaten. Ama o azalma olmasa da yenile-nebilir enerji kaynaklar› dünya tüketi-minin en az 2 mislini sa¤layabilecek du-rumda. Burada flu dinamikten de söz etmek la-z›m. Petrol krizi sonras› endüstrileflmiflülkeler yenilenebilir enerjiler üretmekiçin teknoloji gelifltirmeye bafllad›lar,

‘fiu anda Türkiye’nin tüm

elektrik ihtiyac›n›n en az iki

mislini rüzgardan

sa¤layabiliriz. Petrol

krizinden sonra dörtte bir ila

onda bir oran›nda daha az

enerji kullanarak her ifli

yapan buzdolaplar›,

bilgisayarlar vs. gelifltirildi.

Bu geliflmeyle tüketti¤imiz

toplam enerji azald›¤› için

yenilenebilir enerjiyle

karfl›laman›z gereken k›s›m

da azal›yor zaten.’

TDBD / 52

80’li y›llarda. Bunda baflar›l› ol-dukça yani daha az elektrik tüke-ten bir ekmek k›zartma makinesiürettiklerinde bir önceki tekno-lojiyi bunun fark›nda olmayanülkelere yollamaya bafllad›lar. fiuanda Almanya 16 bin tane rüzgartürbini kurdu. ABD bir milyonçat›s›n› günefl piliyle kaplamak-tan söz ediyor. Ama bize ‘siz kö-mür, nükleer, do¤algaz kullan›n,petrolde do¤uyla bat› aras›ndabir köprü olun’ diyorlar. Böylebir dinamik de var, onu bilmeklaz›m. Almanya her sene nükleersantrallerinin bir tanesini kapat›-yor. Fransa daha önce kurmufl,flimdi rüzgar kurmak için u¤rafl›-yor. Nükleer santrallerin yenilerikurulmuyor art›k. Bir Finlandi-ya, bir de Türkiye önerildi flimdi.Finlandiya’n›nkini Avrupa Ko-misyonu’na flikayet ettik; çünküyasad›fl› sübvansiyon veriliyor. Nükleersantraller zaten sübvansiyon vermedenkendi kaynaklar›yla yap›lam›yor. ‹fla-damlar› nükleer santralden elektrik üre-tip satmay› ekonomik bulmuyorlar. An-cak bir ülkenin üstüne y›k›l›rsa, bütünyurttafllar öderse nükleer santral kuru-yorlar. Yoksa hiç bulaflm›yorlar. Çokpahal› oldu¤u için terk ediliyor dünya-da. 1- tesisi 2- güvenlik altyap›s› 3- li-sanslamas› 4- iflletilmesi 5- sökümü vebertaraf edilmesi. Ben nükleer mühen-disiyim ayn› zamanda.

Ama geliflmifl ülkeler bunu hala kul-lan›yor...ABD’de 1978’den beri bir tane kurul-mad› ve 11 tanesi de kapat›ld› lisansla-ma nedeniyle. 78’den önce verilmifl si-parifllerin 100 tanesi de iptal edildi. fiuanda öncelikle enerjinin etkin kullan›-m›na gidiyor Amerika. Nükleeri otuz y›lönce kulland›lar. fiu anda kapat›yorlarve kurtulmaya çal›fl›yorlar. Geliflmifl ül-keler büyük santraller kurmuyorlar ar-t›k. Da¤›n›k mikrotürbinler kuruyorlar.Günefl pilleri, rüzgar türbinleri, yak›thücreleri kuruyorlar. Dünyan›n genelgidifli 2050 y›l›na kadar yenilenebilirenerji ve enerjinin etkin kullan›m›n›yayg›nlaflt›rmak yönünde. Nükleer2011’de bitiyor dünyada. Do¤algaz ku-yular›ndan gaz ç›km›yor. 99 y›l›nda Bülent Ecevit beni ça¤›rd› veBakanlar Kurulu’nda nükleerin nedenyap›lmamas› gerekti¤ini anlatt›m. Ne-den pahal› oldu¤unu, dünyan›n nedenterk etti¤ini anlatt›m. O zaman vazgeçil-

di. fiu anda zaten dünya terk etmifl du-rumda; 2010’da hiç yap›lmaz o santral.

Türkiye’nin yenilenebilir enerji kay-naklar› aras›nda sizin birinci s›radagördü¤ünüz rüzgar enerjisi mi?fiu anda dünyada teknolojisi en geliflmiflolan yenilenebilir enerji türü rüzgar.Ayr›ca Türkiye Avrupa’n›n tamam›ndandaha rüzgarl› bir yerdir. Türkiye’ninözellikle rüzgarl› bölgelerinde en ucuz

enerji rüzgard›r. Son yasayla or-talama fiyattan alma garantisiverdiler. Almanya’da yedi buçukcent verilirken Türkiye’de beflcent verdiler. ‹nsanlar da yapa-cak bunu. Ama en rüzgarl› yer-lerde yapabilirsin. Biraz daha azrüzgarl› yerde kurtarm›yor. Do-¤algaz anlaflmalar›nda taahhütedilen enerji miktar› kullan›ls›n,oraya aç›ktan verilen para gözük-mesin diye hidrolik santralleridurdurdular. Kömür santrallerinidurdurdular. Rüzgara ve jeoter-male izin vermiyorlar flu anda.S›rf ‘al ya da öde’ tarz›nda yap›l-m›fl do¤algaz anlaflmalar›yla al›n-m›fl do¤algaza verilen para boflagitmifl olmas›n diye. Yirmi y›ll›k240 milyar dolarl›k do¤algaz ala-ca¤›z diye imzalam›fllar. Bu dayenilenebilir enerjinin etkin kul-lan›m›n›n önünde engel oluyor.

Geçti¤imiz ay yenilenebilir enerjiyleilgili yasa TBMM’den geçti. Bas›ndanizledi¤imiz kadar›yla ç›kan yasay›çok olumsuz de¤erlendirmiyorsu-nuz...Bir bebek do¤du ama o bebek ayaklar›üzerinde yükselip yürüyebilecek mi,onu görece¤iz. Günefl bebe¤i yürümez.Günefl enerjisinde destek yeterli de¤il.Jeotermal, biyokütle, ufak hidrolik san-traller için, bu bebekler için bu yasa ye-terli de¤il. Rüzgarda da sadece çok rüz-garl› olan yerlerde olan türbinler içinyeterli olabilir. Oraya do¤mufl bebekle-ri elinden tutup hayata katabilir. Amadi¤er bebekler ölü do¤du.

Sizin öneriniz neydi?Oturup hesaplay›p hangi yak›t türü içinkaç paraya sat›n almak kurtar›r, bunutespit etmek gerekirdi. Ufak sistemlerdekurtarmas› için bir cent fazla vermek la-z›m, 1 megawattl›k santral için. 5 mega-wattl›k santral için yar›m sent daha azvermek, daha büyük oldukça daha azvermek laz›m. Bu da Almanya’da 7.5 ile8.3 aras›nda de¤ifliyor. Biz de rüzgara 5veriliyor orda befl buçuk yap›labilir. Bi-yokütle için de 6,5 – 6.7 –6.8. Daha ca-zip hale getirilebilir. Yat›r›m maliyetleri-ne bak›p o ifle yat›r›m yapmak isteyene‘flunu yaparsan›z flu kadar veririz’ de-mek laz›m. Mesela günefl pili göreceliolarak pahal› oldu¤u için Alman yasas›55 cent veriyor. Normal elektrik 5-6cent biliyorsunuz. Yeter ki günefl pilikursunlar ve ileride dünya piyasalar›n›

TDBD / 52

‘Hidrolik santrallerin büyük

barajl›lar›n›n bir tak›m

problemleri var. Mesela

baraj gölü doluyor. Yine,

baraj yapt›¤›n›zda köyleri,

yerli insanlar› oradan

ç›kart›yorsunuz. Bu aç›dan

baraj yap›m› insan haklar›

aç›s›ndan oldu¤u kadar

kültürel miras aç›s›ndan da

sorunlu. Tarihi yerler o nehir

yataklar›nda kurulmufl.

Baraj yapt›¤›n›z zaman

hepsi sular alt›nda kal›yor.

Bizim önerdi¤imiz ve

yenilenebilir buldu¤umuz

barajs›z, nehir tipi hidrolik

santraller.’

Alman ifladamlar› elegeçirsin diyor. Ayn› gü-nefl pilini oraya koydu-¤unuz zaman 55 centkurtar›yorsa burada 20– 25 cente kurtar›yor.20-25 cent vererekkendi ülkemizdeki pa-zar› de¤erlendirebiliriz.Almanlar 55 cent vere-rek yapay bir pazaroluflturuyorlar. Yenilenebilir enerjisantralleri Türkiye’deimal edilebilir veönemli bir istihdam dayaratabilir. Ama enönemlisi do¤algaza,petrole olan ba¤›ml›l›¤›azalt›yor. D›fl ticareta盤›n› ortadan kald›r›-yor. ‹çeride üretip ih-raç ediyorsunuz. Tek bir ad›m bütünbunlar› sa¤l›yor. Ama do¤algaz›, kömü-rü, petrolü, nükleeri bu ülkeye satmakyani baflka ülkelerde art›k kullan›lma-yan çöpleri buraya atmak için yüz tanead›m atmak zorunda kal›yorlar. Deniz-li’de 1984’te 20 megawattl›k jeotermalkuruldu. Aa çal›fl›yormufl dendi. He-men program kapat›ld›. Rüzgar, üç tanekuruldu Bozcaada’da. Bütün Bozcaa-da’y› besliyor. Bir senedir yasa meclistebekliyordu. Sonunda ikna ettik, yasaç›kt›. Ç›kt›¤› haliyle yetersiz ama bir ilkad›m. Yenilenebilir enerji kullan›m›Türkiye’de suç olmaktan ç›kt›.

Bir enerji kayna¤› olarak hidrojendenson y›llarda çok bahsediliyor. Bu ba¤-lamda Karadeniz’in hidrojen aç›s›n-dan zengin oldu¤u, yine Türkiye’ninsahip oldu¤u bor madenlerinin Hid-rojenin depolanmas›nda kullan›labi-lece¤inden bahsediliyor...Hidrojen; rüzgar, günefl, kömür ya dapetrol gibi bir kaynak de¤il. Hidrojen,elektroliz yoluyla yani elektrik kullan›-larak elde ediliyor. E¤er kulland›¤›n›zelektrik kömür, do¤algaz, petrol venükleerden elde edilmiflse biz onu te-miz enerji olarak kabul etmiyoruz. Da-ha önce günefl pilleri ya da rüzgar tür-binleri elektrik flebekesine ba¤l› çal›fl-mazken bu tür fleyler düflünülebilirdi.Ama flimdi hele günefl pilleri her çat›yakonabiliyor ve elektrik flebekesiyle etki-leflimli çal›fl›yor. Üreten kifli fazlas›n› fle-bekeye veriyor, flebekeden de ihtiyaçduydu¤unda al›yor. Aradaki fark› ödü-yorsunuz. Rüzgar türbinleri arazide

elektrik flebekesine veriyor ve o andakullan›l›yor. Daha önce bu böyle de¤il-ken çeflitli kaynaklardan üretece¤imizelektrikle hidrojen üretsek ve o hidroje-ni depolasak, sonra da ihtiyac›m›z oldu-¤u zaman onu yak›p kullansak m› diyedüflünceler vard›. fiimdi o düflünce kal-mad›. Çünkü zaten di¤erleri flebekeyeba¤l› olarak çal›fl›yor. Rüzgar esmedi¤izaman biokütleyi deposundan al›p kul-lan›yor veya ufak barajda biriktirdi¤isuyu kullan›yor. Rüzgar bafllay›nca ge-ne durduruyor onu. Böylece de elektrikflirketleri talebi karfl›layabilecek hale ge-liyor bu sistemlerle.

Hidrojenden elektrikenerjisi elde edebili-yor muyuz?Hidrojen ekonomikde¤il. fiu anda tafl›na-m›yor. Tafl›nmas› içinmesela bor maddesihammadde olarak kul-lan›labilir ama flu andaekonomik de¤il. Yak›thücreli otomobillerdekullan›lmas› düflünülü-yor ama biz kent içindeotomobil kullan›m›n›do¤ru bulmuyoruz.Çünkü her otomobilkentin yüzeyini 12metrekaresini iflgal edi-yor. Kent düzeyi de s›-n›rl›. Bir milyon oto-mobil koydu¤unuz za-man 12 milyon metre-

karesini iflgal etmifl oluyorsunuz. Bu, at-mosferin içinde yaflam›n sürmesini iste-yen insanlar›n anlaml› bulaca¤› ve yapa-ca¤› ak›ll›ca bir davran›fl de¤il. Onuniçin kentlerin içine özel otolar›n girme-mesi laz›m. H›zl› ulafl›m sistemleri ol-mas› laz›m. Ancak öyle bir atmosferiniçinde varl›¤›m›z› sürdürebiliriz.

Nükleer santral biliyorsunuz hükü-met taraf›ndan yeniden gündeme ge-tirildi. Gerçekten mecbur muyuznükleer enerjiye?Türkiye’nin nükleere hiç ihtiyac› yok.Kömüre, do¤algaza, petrole de yok.Baflta da dedi¤im gibi sadece rüzgardanihtiyac› olan tüm elektri¤in iki mislinisa¤layabilir. Jeotermalden befl milyonkonutunu ›s›tabilir. Ayr›ca nükleer san-traller pahal› oldu¤u için terk ediliyorbütün dünyada. Pahal›l›¤›n›n nedenide, ilk yat›r›m maliyeti, art› güvenlikaltyap›s›, art› lisanslama bedeli, art› ifl-letme, art› sökülüp kald›r›lmas›. Lisans-lanmas› santral kadar pahal› oldu¤u içinABD’de 11 tanesi Kanada’da 7 tanesi ilklisanslama döneminin sonunda kapat›l-mas›na karar verildi. ABD’de kapat›lma-s› kararlaflt›r›lan santrallerden bir tanesiolan Maine Yankee reaktörünün ilk ya-t›r›m maliyeti 281 milyon dolard›. ABDEnerji Bakanl›¤›’n›n resmi senaryosun-da 281 milyon dolara tesis edilmifl san-tralin bertaraf edilme maliyeti 2 milyardolar olarak hesaplan›yor. Yak›tlar› kal-d›r›p sürekli depolamaya koydu¤unuzzaman binlerce y›l koruman›z laz›m.Onun için nükleer enerji hiç bulaflma-mam›z gereken bir yol.

TDBD / 56

‘Hidrojenin yak›t hücreli

otomobillerde kullan›lmas›

düflünülüyor ama biz kent

içinde otomobil kullan›m›n›

do¤ru bulmuyoruz. Çünkü

her otomobil kentin yüzeyini

12 metrekaresini iflgal

ediyor. Bir milyon otomobil

koydu¤unuz zaman 12

milyon metrekaresini iflgal

etmifl oluyorsunuz. Bu,

atmosferin içinde yaflam›n

sürmesini isteyen insanlar›n

yapaca¤› ak›ll›ca bir

davran›fl de¤il. Onun için

kentlerin içine özel otolar›n

girmemesi laz›m.’

Özet:Kalite, diflhekimli¤i için do¤al bir ilgialan› olmakla beraber, günümüzde kali-te konusu üzerinde daha çok önemledurulmaktad›r. Diflhekimi-hasta etkile-fliminin, tedavinin birçok aflamas›ndayer almas› ve bu etkileflimin di¤er mes-lek gruplar›yla karfl›laflt›r›ld›¤›nda difl-hekimli¤i için çok daha önemli olma-s›ndan dolay› hekim-hasta iliflkisi, kali-teli bir tedavinin vazgeçilmez bir anaunsurudur. Bu makele dizisi, bu etkile-flimin çeflitli önemli boyutlar›n› incele-mektedir. Birinci ve ikinci bölüm, gü-ven ve iletiflimin de¤erini incelemekte,üçüncü bölüm; ayd›nlat›lm›fl onam üze-rinde odaklanmakta ve dördüncü bö-lüm; hastalarda davran›flsal de¤ifliklikolflturulmas›nda diflhekimlerinin nispe-ten artan rolünü de¤erlendirmektedir.

Bilgi-iletiflim teknolojisindeki ilerleme-ler, yeni piyasa (arz-talep) güçleri, yenisosyal, ekonomik ve yaflam tarz› trend-leri, artan rekabet, hizmet sektöründekiat›l›mlar ve de¤iflen tüketici davran›flla-r› dünyan›n heryerinde toplumlar› etki-lemekte ve bireylerin hayatlar›n› önem-li ölçüde de¤ifltirmektedirler.1 Di¤er bir-çok meslekte oldu¤u gibi, bu yeni dina-mik güçler, diflhekimli¤ini çevreleyensosyal ve mesleki ortam› da flekillendir-mektedir.1-4 Bu itici güçlerin hastalarüzerindeki etkisinin dikkatle incelen-mesi gerekir, çünkü bunlar hastalar›n

de¤erlerini, taleplerini, beklentilerini vediflhekimli¤iyle ilgili alg›lamalar›n› di-rek ya da dolayl› olarak de¤ifltirebilecek(gelifltirebilecek) ve nispeten ‘yeni’ diyetan›mlanabilecek bir hasta populasyo-nunun oluflmas›na yol açabilecektir.Genel olarak daha bilinçli olmalar›, sa¤-l›k konular›na iliflkin daha fazla bilgiyesahip olmalar› ve kendi sa¤l›klar› ile il-gili karar sürecine kat›lmaya daha istek-li olmalar› ve gerek tedavinin kalitesinegerekse de kendi haklar›na daha fazla il-gi göstermeleri günümüz hastalar›n›nen belirgin özellikleri olarak ön planaç›kmaktad›r.1-3

Diflhekimli¤i için, tedavinin kalitesi do-¤al olarak her zaman bir ilgi alan› ol-mufltur, çünkü hasta memnuniyeti hertedavinin ana hedefi ve ön koflulu-dur.2,5,8 Ayn› zamanda, hasta memnuni-yeti; sa¤l›k durumunu, tedavi sonuçla-r›n›, hastan›n uyumunu, anksiyete dü-zeyini ve hizmet kullan›m›n› etkileye-bildi¤inden ötürü, hastay› memnun et-meyen bir tedavinin kaliteli bir tedaviolarak nitelendirilmesi mümkün de¤il-dir.4,7 Bu nedenle, hasta memnuniyeti-nin do¤as›n› anlamak gereklidir. Hastamemnuniyeti oldukça karmafl›kt›r.4,7

Ancak, birçok diflhekimi bunun dahaçok iyi bir hasta-hekim iliflkisine ba¤l›oldu¤unu kabul etmektedir ve asl›ndadiflhekimleri günlük çal›flmalar› s›ras›n-da bu iliflkileri düzenlemekte ve yön-lendirmektedirler.4,8 Taraflar›n birbirle-riyle çok yönlü olan etkileflimleri ve buetkileflimin günlük pratik üzerine etkisigeçmifltekinden daha çok anlafl›lmaktave kabul edilmektedir.7

Diflhekimi-hasta etkileflimi tedavininneredeyse tüm yönlerini kapsamakta veiyi bir hekim-hasta iliflkisi, tedavininkalitesini ve hasta memnuniyetini art›r-maktad›r. Tersine, iyi bir hekim-hasta

iliflkisi olmaks›z›n taraflar aras›nda te-davide verimli bir iflbirli¤i kurmak vediflhekimli¤inin birçok önemli meslekihedefine ulaflmak mümkün de¤il-dir.4,5,6,7,8 Öte yandan, diflhekimli¤i bi-limsel ve teknolojik ilerlemelerle oldu-¤u kadar hasta talep ve beklentileriylede yönlendirilen bir meslektir.1 Hasta-hekim etkileflimi, klinik uygulamalar›nhiç flüphesiz tam merkezinde yer ald›-¤›ndan hekimlerle hastalar›n iliflkilerin-de olas› de¤iflikliklere yol açabilecek içve d›fl faktörlerin iyi tan›mlanmas› ge-reklidir.4,5,7,8 Bunlar aras›nda, bilgi-ileti-flim teknolojisindeki geliflmeler, hizmetsektöründeki at›l›mlar ve yeni tüketicie¤ilimleri özel bir önem tafl›maktad›r-lar.

Toplumlar›n ‘endüstrinin yönlendirdi¤itoplumsal yap›lardan’ ‘bilginin yönlendir-di¤i toplumsal yap›lara’ do¤ru de¤iflimi,hastalar› de¤iflimin primer katalizörühaline dönüfltürmektedir.1,3 Günümüz-de hastalar sa¤l›k bilgilerine eriflim im-kan›na daha fazla sahiptirler ve tedavisürecine daha fazla kat›lmaktad›rlar.Hastalar›n tedaviye iliflkin görüflleri, fli-kayetleri, kiflisel alg›lamalar› ve gerçek-çi de¤iflimlere yönelik talepleri her ge-çen gün daha fazla önem kazanmakta-d›r.6 Di¤er taraftan, yeni pazar güçleri,tüketiciye yönelik yeni trendler ve hiz-met sektöründeki at›l›mlar, tüketicimemnuniyetini baflar›n›n önemli bir iti-ci gücü ve kalitenin temel bir ölçüsü ha-line getirmektedir.4,5 Rekabetin yo¤unoldu¤u pazarlarda hizmetin sunum mo-deli rekabette olas› bir avantaj sa¤lad›-¤›ndan, kalite yönetim sistemleri (ürü-nün veya bir hizmetin tabiat› ve kalitesiyan›nda) kiflisel beklentilerin ve mem-nuniyetin öneminin de s›kl›kla alt›n›çizmektedirler. 3,5,8

Sa¤l›k mesleklerinin karfl›laflt›¤› çeflitli

TDBD / 58

Hekim-hasta iliflkisi ve tedavinin kalitesi

* Prof.Dr. Bu makale dizisi FDI-Dental Practice Komitesi projesi olarak Prof.Dr.Nermin Yamal›k taraf›ndan haz›rlanm›flt›r. InternationalDental Journal’da bas›m›na bafllanm›fl olan ve 5 bölümden oluflan bu makale dizisi derginin editöründen al›nan izin do¤rultusundatercüme edilerek dergimizde de ayn› s›ra ile yay›mlanmaktad›r. (Yamalik N. Dentist-patient relationship and quality of care. 1.Introduction. Int Dent J 2005:55:110-112)

Nermin Yamal›k*

59 / TDBD

durumlar hizmet sektöründeki geneldurum ile benzerlik göstermektedir.Ayr›ca, sa¤lanan hizmetin kalitesine yö-nelik kiflisel alg›laman›n, hastalar›nbeklentilerini ve tedavisiyle ilgili mem-nuniyetlerini etkileme potansiyeli eski-ye nazaran bugün daha iyi anlafl›lmak-tad›r. Bu nedenle, hizmetin kalitesi hergeçen gün tedavide daha önemli halegelmektedir ve sa¤l›k endüstrisi gittikçetüketiciye do¤ru yön de¤ifltirmekte vetüketiciye odaklanmaktad›r. Meslekibaflar› için hizmetin sunumuna ve hastamemnuniyetine özel bir önem veril-mektedir. Ayn› zamanda hastalar›n sa¤-l›k ve kalite konular›na daha fazla ilgiduymalar›ndan dolay› sa¤l›k hizmetleri,hastalar› sa¤l›k sorunlar›na iliflkin tart›fl-malara daha fazla dahil etmeleri konu-sunda teflvik edilmektedirler.1,2,6,7

Hastalar, diflhekimlerinin yetkinli¤ine(teknik becerilerine) son derece de¤ervermektedirler. Ancak, sa¤l›k hizmetle-rinin birço¤u oldukça komplekstir vetedavi sonuçlar› her zaman kesin biçim-de ön görülememektedir. Bu nedenle,hastalar uygulanan tedavinin teknik ka-litesini yeterince de¤erlendiremeyebilir-ler ve kalite de¤erlendirmelerini çevre-deki görülebilir unsurlara yönlendirebi-lirler (örne¤in, bir bütün olarak hizme-tin sunumu).2,4,5,8 Alg›lanan hizmet kali-tesi, tedaviden memnuniyetin bafll›caölçütü haline geldi¤inden, yetersiz hiz-met, hastan›n hekimini de¤ifltirmesin-deki bafll›ca sebeblerinden biri halinegelmektedir.5 Hastalar kalite de¤erlen-dirmelerine s›radan tüketicilere k›yasladaha kiflisel biçimde kat›ld›klar›ndanötürü, onlar›n kiflilikleri, beklentileri,geçmifl deneyimleri ve yaflam tarzlar› dason derece önem tafl›maktad›r.5,8

Diflhekimli¤i, insan ve hizmet ile ilgili-dir. Buna ba¤l› olarak, kaliteye yönelik

artan ilgi, sa¤l›k endüstrisinin tedavi su-numunda tüketici-odakl› genel de¤ifli-mi ve tüketici memnuniyetinin meslekibaflar›ya artan etkisi mesleki aç›danönemli konulard›r. Bunlar, büyük olas›-l›kla diflhekimli¤inden beklenilenleride¤ifltirecek ve hastal›k-odakl› yakla-fl›mlar yerine, gittikçe standartlar ile ka-lite alan›nda artan rekabetle birlikte da-ha çok hasta-odakl› diflhekimli¤inedo¤ru bir de¤iflimi yaratacakt›r.2,7 Hiz-met sa¤lay›c›lar› olarak kalite alan›ndabireysel diflhekimlerinden de yüksekderecede bir profesyonellik beklenmek-tedir.2,7

Kaliteli tedavi, tüm klinik ve psikolojikyönleriyle (teknik parametrelere ek ola-rak) hastalar›n memnuniyetinin alt›n›çizdi¤inden ötürü, kalite diflhekimli¤ihizmeti ve kalite güvencesine yönelikher çaba hasta memnuniyetini ve hastaalg›lamalar›n› önemli ölçütler olarakgöz önüne almay› gerektirmektedir.1,2,4,7

Ayr›ca, hastalar›n a¤›z ve difl sa¤l›¤› tu-tumlar› ve davran›fllar› zaman içinde ge-liflme ve de¤iflme göstermekte oldu¤un-dan, hasta memnuniyetinin art›r›lmas›ve yüksek kalitede bir tedavi sa¤lanabil-mesi için, bu de¤iflimlerin saptanmas›gerekmektedir.1,7 Diflhekimleri, bireyle-rin genel karar alma süreçlerini daha iyianlamal›, hastalar›n beklentileri ile hiz-mete iliflkin alg›lamalar› aras›ndaki fark›azaltmal› ve tedavinin ve hizmet sunu-munun kalitesini art›rmal›d›rlar.1,4,7,8 Buda diflhekimlerinin daha önceleri mes-leki olarak gerekli görülmeyen alanlar-da daha bilgili olmalar› ihtiyac›n› ortayakoymaktad›r.3-5

Ancak, sa¤l›¤›n kendine özgü özellikle-ri vard›r.9 Hastalar›n refah›n›n önceli¤ive hastaya hizmet etmek ve eflitli¤i tefl-vik etmek esas prensiplerdir ki, bunlar›hiç bir pazar gücünün veya toplumsal

de¤iflimin tehlikeye atmamas› gerek-mektedir. Ayr›ca, oral sa¤l›k tedavisi,soyut ve somut alg›lamalar›n kompleksbir kar›fl›m›d›r ve memnuniyet hastala-r›n tedaviyle ilgili beklentileriyle kifliselolarak alg›lad›klar› hizmet aras›ndakibasit bir farkl›l›k olarak de¤erlendirile-mez.4,8 Mesleki taahhütler, etik de¤erlerve temel prensipler ve hekim-hasta et-kileflimin benzersiz özellikleri hastan›ntedaviye iliflkin memnuniyetini bir tü-keticiden farkl› k›lmaktad›r.8 Diflhekim-leri de¤iflen ortamla birlikte hareketederken, do¤ru bir kalite kavram›na sa-hip olmak ve üretim hedefleriyle diflhe-kimli¤i de¤erleri aras›nda bir denge ku-rarken etik bir bilinç gelifltirmek zorun-dad›rlar. Toplumun diflhekimli¤inekarfl› güvenin, mesle¤in kredibilitesininve iyi bir hekim hasta iliflkisinin sürdü-rülebilmesine de özel önem vermelerigerekmeketdir.9

Diflhekimleri bazen hastalara bir ‘birey’olarak yaklaflman›n önemini hafife ala-bilmektedirler. Ancak, iyi bir hekim-hasta iliflkisi hem hastan›n ihtiyaçlar›nahem de mesleki hedeflere yan›t verebi-len bir hizmet sunumu için belirginavantajlar sa¤layacakt›r.4,8 (Tablo 1). Di-¤er birçok meslekle karfl›laflt›r›ld›¤›ndadiflhekimli¤inde iyi bir hasta hekim ilifl-kisinin daha fazla gerekli oldu¤u aç›kt›rve tedavinin kalitesi söz konusu oldu-¤unda bu çok daha önem kazanmakta-d›r.

• Daha paylafl›mc› ve güvenilir ortakl›k• Yüksek tedavi kalitesi• Artan hasta uyumu ve hasta memnuniyeti • Azalan diflhekimli¤i korkusu ve anksiyete• Daha iyi tedavi sonuçlar› ve tedavi sonuçlar›n›n uzun dönem sürdürülmesi• Etkili hasta e¤itimi, motivasyonu ve davran›flsal de¤ifliklik• Hastalar ve hekimler aras›nda çeliflkilerin-sorunlar›n azalmas› • Mesleki streste ve savunmaya yönelik davran›fllarda azalma• Artan diflhekimi ziyareti s›kl›¤› • Daha fazla mesleki mükafat (iyi itibar, hasta devaml›l›¤›, memnuniyet, sayg›)

Tablo-1 : ‹yi bir hekim-hasta iliflkisinin olumlu etkileri

KAYNAKLAR1. Douglass CW, Sheets CG. Patients’ expectations

for oral health care in the 21st century. J Am Dent As-

soc 2000 131: 3-7.

2. Goedhart H, Eijkman MAJ, ter Horst G. Quality of

dental care. The view of regular attenders. Community

Dent Oral Epidemiol 1996 24: 28-31.

3. Miles L. The art and science of marketing. Com-

pend Contin Educ Dent. 2001 22 (Special issue): 54-

57.

4. Newsome PRH, Wright GH. A review of patient sa-

tisfaction. 2. Dental patient satisfaction: an appraisal

of recent literature. Br Dent J 1999 186: 166-170.

5. Harr R. Quality in dental practice. Managing sys-

tems in dentistry. Schw Monat Zahnmed 2001 111:

53-59.

6. Newton T. Involving the consumer in the evaluation

of dental care: a philosophy in search of data. Br Dent

J 2001191: 650-653.

7. Reifel NM, Rana H, Marcus M. Consumer satisfac-

tion. Adv Dent Res 1997 11: 281-290.

8. Newsome PRH, Wright GH. A review of patient sa-

tisfaction. 1. Concepts of satisfaction. Br Dent J 1996

186: 161-165.

9. Wiebe RJ. The new business ethics. J Can Dent As-

soc 2000 66: 248-249.

10. Medical professionalism in the new millennium: A

Physician Charter. Ann Intern Med 2002 136:243-

346.

Afl›r› madde kayb› olan difllerdeuygulanacak olan restorasyon ti-pini seçerken zarar gören difl do-

kusu miktar› kadar, lokasyon ve etkile-nen yüzey miktar› da önemlidir. Maddekayb›n›n yeri diflin aksiyal duvarlar›n›içine ald›¤› zaman periferal, okluzaldeoldu¤u zaman santral veya iki yüzeyide ilgilendiriyorsa kombine olarak ad-land›r›l›r. Geleneksel tedavi yöntemleri-ne bak›ld›¤›nda prepare edilecek diflteorta derecede madde kayb› mevcutsastandart bir onley preparasyonu veyaoluklar› olan bir kuron uygulanabilir.E¤er bir tüberkül zarar görmüflse oluk-la desteklenmifl genifl bir kutu preparas-yonu uygulan›r. Diflin yar›s›n› içine alanbir madde kayb› söz konusu ise supran-gingival madde miktar› yeterli yüksekli-¤e sahipse oluklar gerekli retansiyonusa¤lar. Restorasyona pin yuvalar› aç›la-bilir.

Pinler:Konvansiyonel yöntemler de¤erlendiril-di¤inde pinler etkin bir flekilde retansi-yonu artt›r›rlar. Yerlefltirilebilmeleri içinvertikal supragingival difl dokusu ge-rekmemektedir ve yetersiz aksiyal du-var uzunlu¤u olan durumlarda kullan›-labilirler.

Pinler genelde iki flekilde uygulanabilir-ler:1- Preparasyonun girifl yoluna paralelolan pin yuvalar› aç›l›r ve pinler,dökümrestorasyonun içinde bulunur.2- Difle paralel olmayan pinler yerleflti-rilerek, restorasyon için preparasyonyap›labilecek amalgam ya da kompozitkor için retansiyon sa¤lan›r. Pin yuvalar› aç›l›rken baz› noktalaradikkat edilmesi gerekir.1. Sa¤lam dentine yerlefltirilmelidir.2. Desteksiz mine dokusu b›rak›lmama-l›d›r.3. Periodontal membranda perforasyonoluflturmamaya dikkat edilmelidir.4. Pulpaya zarar verilmemelidir.Pin yuvalar› vertikal basamaklara ya dadiflin d›fl yüzeyi ile pulpa aras›ndakimesafenin yar›s›na yerlefltirilmelidir. Enaz 0.5 mm dentin dokusu ile çevrili ol-mal›d›r. Pin yuvalar› için en uygun yer-ler difllerin dönüm noktalar›, köfleleri-dir. En istenmeyen bölge ise köfleleraras›ndaki mesafenin ortas›, özelliklefurkasyon bölgeleridir. Problem olufl-mas›n› engellemek için frezin yeri veyönüne dikkat edilmelidir. Radiograflarincelendikten sonra frez ya da sond di-fleti cebine sokarak d›fl yüzeyin yönü in-celenir. Pin yuvas› aç›l›rken kanamaolursa, yanl›fl yönlendirilmifl olan frezinpulpaya m›, periodontal membrana m›geldi¤i kontrol edilmelidir. Pulpaya gel-mifl ise endodontik tedavi gerekir. Peri-odontal membrana geldi ise pin boyutudikkatli ölçülerek uygulan›rsa iyileflmegerçekleflebilir. Perforasyon alveol kre-tin üst seviyesinde ise flep kald›r›larakpin ve kök yüzeyi düzlefltirilir. Pinlerinsay›s›, derinli¤i ve çaplar› artt›¤›nda re-tansiyon da artar. Ancak 4-5 pin yerlefl-

tirildi¤inde durum farkl›lafl›r. Yap›lançal›flmalarda kay›p olan her bir tüber-kül, dönüfl aç›s› ya da aksiyal duvar içinbir pin uygulanmas› gerekti¤ini belirt-mektedir. Yivleri olan pinler simanteedilenlere oranla yaklafl›k olarak 5 katdaha fazla retantiftirler ve sadece 2 mmderinli¤e yerlefltirilmeleri yeterlidir.Restorasyona ba¤l› bulunan simanteedilen pinlerin ise 4 mm difl dokusunayerleflmeye ihtiyac› vard›r.

Endodontik tedavi görmüfl difllerdeuygulanan restorasyonlar: Geleneksel tedavi yaklafl›mlar›nda en-dodontik tedavi görmüfl ve madde kay-b› fazla olan difllerde post uygulanarak 1. Restorasyona direnç sa¤lamak 2. Kalan difl dokusunu korumak amaç-lan›r.Bütün di¤er flartlar eflit kalmak flart›ylacanl› olan bir difl endodontik tedavigörmüfl olan difle oranla daha fazla me-kanik direnç gösterir. Endodontik teda-vi görmüfl difllerin vital pulpa taraf›n-dan sa¤lanan s›v›lar›n prematür kayb›nedeniyle daha k›r›lgan oldu¤una dairyayg›n bir kan› vard›r. Uygulanacak restorasyonlarda dentininmümkün oldu¤u kadar korunmas› ge-rekir. Korono-radiküler stabilizasyonlailgili hekimler aras›nda görüfl farkl›l›k-lar› vard›r. 1- Baz› hekimler her kanaltedavisinden sonra difli kuvvetlendirice-¤ini düflündükleri için post yerlefltirir-ler. 2- Baz› hekimler difli zay›flatt›¤›n›düflündükleri için post uygulamadankaç›n›rlar. 3- Postlar›n okluzal kuvvet-lere karfl› direnci artt›rmad›¤›n›, korrestorasyona retansiyon sa¤lamak içingerekmedi¤i durumlarda post uygulan-mamas› gerekti¤ini düflünürler.

TDBD / 62

Afl›r› madde kayb› olan difllerdeuygulanacak restorasyonlar

* Diflhekimi, Araflt›rma görevlisi, Marmara Üniversitesi Diflhekimli¤i Fakültesi Protetik Difl Tedavisi Anabilim Dal›** Yrd.Doç.Dr., Marmara Üniversitesi Diflhekimli¤i Fakültesi Protetik Difl Tedavisi Anabilim Dal›

Burçin Ako¤lu*R›fat Gözneli **

63 / TDBD

Travma, genifl çürük, ve endodontik te-davi sonras›nda, genelde, klasik bir ku-ron yada köprü restorasyonuna dirençsa¤layacak miktarda difl dokusu kal-maz. Bu durumda gelen okluzal kuvvet-lere karfl› koymak için kök kanal›napost yerlefltirilir. Postun retansiyonunuetkileyen ana faktörler postun dizayn›,çap› ve yerlefltirildi¤i derinliktir. Retan-siyonun yan› s›ra post restorasyonu, ya-p›sal bütünlü¤ü bozulmufl olan difl do-kusunu korumay› amaçlar. Post uygu-land›¤› zaman gelen kuvvetler post bo-yunca da¤›t›l›ca¤›, böylece marjin böl-gesinde oluflan stresin azalaca¤› düflü-nülür.Genel görüfle ra¤men post retorasyonla-r› diflleri güçlendirmemektedir. Postunprimer fonksiyonu kor için retansiyonsa¤lamakt›r.

Genel prensipler:Bir postun retansiyonunu etkileyen 5faktör vard›r.1. Postun uzunlu¤u2. Postun daralma aç›s›3. Postun çap›4. Yüzey flekli5. Simantasyon materyalinin etkisi Post uzunlu¤u:Post uzunlu¤u ile ilgili pekçok çal›flmayap›lm›flt›r. Bu çal›flmalar›n sonuçlar›nabakacak olursak :1. Post, kuronun incisoservikal veyaokluzoservikal boyutuna eflit olmal›d›r.2. Post, kurondan uzun olmal›d›r.3. Post, kuron uzunlu¤unun 1 1/3uzunlu¤unda olmal›d›r.4. Post, kök uzunlu¤unun 1/2 , 2/3 yada 4/5’i gibi tam bir oran›nda olmal›d›r.

5. Post, kret tepesi ile kök ucu aras›nda-ki mesafenin yar›s› olmal›d›r.6. Post, apikal s›zd›rmazl›¤› bozmadanmümkün oldu¤unca uzun olmal›d›r.Bu çal›flmalar›n ›fl›¤›nda günümüzdeyayg›n olarak kabul gören görüfl postuzunlu¤unun, kök boyunun üçte ikisikadar ya da minimum bitmifl restoras-yonun boyu kadar olmas›d›r. Post-coreile restore edilmifl difllerde en s›k görü-len baflar›s›zl›klar postun tutuculu¤unuyitirmesi ve kök k›r›klar›d›r. Her iki riskde post uzunlu¤u artt›kça azal›r. Yap›-lan çal›flmalar post uzunlu¤unun retan-siyon üzerinde belirgin bir etkisi oldu-¤unu göstermifltir. Özellikle k›sa post-larda baflar›s›zl›k oran› daha yüksektir(Resim1).

Post çap›:Yap›lan in vitro çal›flmalar kalan difl do-kusu kal›nl›¤›n›n k›r›lmaya karfl› olandirenç aç›s›ndan önemli oldu¤unu gös-termifltir. Postun çap›n› artt›rmak pos-tun retansiyonunda belirgin bir art›flaneden olmazken, postun sertli¤ini, k›-r›lma direncini art›r›r. Bu nedenle postçap› radiküler dentini koruyacak, per-forasyon riskini azaltacak, diflin k›r›l-maya olan direncini etkilemeyecek fle-kilde haz›rlanmal›d›r. Perforasyon riski-ni tamamen ortadan kald›racak bir tek-nik olmamas›na ra¤men baz› noktalaradikkat edilerek bu risk azalt›labilir:• Radyograflar› tam olarak incelemek• Postun çap›n› kök çap›n›n 1/3’ü ile s›-n›rland›rmak• Postun uç çap›n› 1 mm veya daha azolacak flekilde haz›rlamak• Üst ve alt molarlarda kanal giriflindenitibaren post uzunlu¤unu 7 mm ile s›-n›rland›rmak• Mümkünse alt molarlar›n mesial, üstmolarlar›n bukal köklerini kullanma-mak.

Günümüzde genel olarak kabul görenpost çap›n›n kök geniflli¤inin üçte biriolmas› ve post etraf›nda her yerde 1mm’lik dentin kalacak flekilde haz›rlan-mas›d›r.

Kök kanal›n›n haz›rlanmas›:Post yuvas›n›n haz›rlanmas› ve bununapikal s›zd›rmazl›¤a olan etkisi üzerinebirkaç metot üzerine araflt›rma yap›l-m›flt›r. Frezler, ›s›t›lm›fl aletler, ve çözü-cüler üzerine yap›lan araflt›rmalar sonu-cunda hiçbir metot belirgin olarak üs-

tün bulunmam›flt›r. Apikal s›z›nt›n›nönlenmesi için apikalde en az 4-5mm’lik gütaperkan›n b›rak›lmas› idealoland›r. Post simante edimeden öncegüta perka röntgen ile kontrol edilmeli-dir. Güta perka ç›kar›ld›ktan sonra ka-nal e¤eler ile flekillendirilir. Prefabrikepost sistemleri ile birlikte paketlenmiflolan frezler ile bas›nç uygulamadan,stopper kullanarak kanal flekillendirilir. Ferrule etkisi:Kalan difl dokusunun 360º lik metal ilesar›lmas› ferrule etkisi olarak tan›mla-m›fl ve döküm restorasyonun, korla ka-lan difl dokusunun birleflim yerinden enaz 2 mm daha apikale uzanmas› gerek-ti¤ini bildirmifltir. Yap›lan çal›flmalar›n›fl›¤›nda. 1.5- 2.0 mm vertikal aksiyaldifl dokusunun 360º kuron ile çevrelen-mifl olmas› difli k›r›lmaya karfl› koruya-cak ‘ferrule etkisi’nin oluflmas›n› sa¤lar. Post-core’lar iki grupta incelenir:

1-) Tek parça döküm post-core’lar2-) Prefabrike postlarla tek seansta ha-z›rlanan post-core’lar

Döküm postlar›n avantaj ve dezavantajlar›:1. Sabit ve hareketli protezlerde destekolarak kullan›lacak difllerde dökümpostlar tercih edilir.2. Kök kanal› çok geniflse döküm post-lar tercih edilir.3. Kronu destekleyen difl dokusu az isedöküm postlar kullan›l›r. Bu tip vaka-larda postun rotasyonel kuvvetlere di-renç göstermesi gereklidir. Prefabrikepostlar›n kesiti yuvarlakt›r ve rotasyo-nel kuvvetlere direnç göstermezler. Dö-küm postlar ise haz›rlanan kök kanal›nauyar ve torsiyonel kuvvetlere dirençgösterirler. Mandibuler kesiciler gibi ça-p› küçük olan difllerde prefabrike post-lar›n kullan›m› güçtür. Post çevresindeüst yap› materyali için minimal dokukald›¤›ndan döküm postlar›n kullan›m›daha uygundur.4. Kor ile post aras›nda aç›land›rma ge-rekti¤i durumlarda döküm postlar kul-lan›l›r.5. Kök formu oval olan difllerde prefab-rike postlar›n kullan›lmas› güçtür. Böy-le durumlarda her yönde eflit kal›nl›ktabir kanal haz›rlan›p döküm post yap›l›r.6. Döküm post ifllemleri zaman al›c› vepahal›d›r.7. Metal post yap›lar›n›n korozyonu ne-deniyle dental ve periodontal dokulardarenkleflme meydana gelebilir.

Resim 1. Afl›r› k›sa haz›rlanm›fl prefabrikepost

Prefabrike postlar›n avantaj ve dezavantajlar›:1. Prefabrike postlar ile core materyalidirek olarak birleflir ve post core ifllem-leri bir seansta tamamlan›r.2. Prefabrike postlar so¤uk olarak ifllen-diklerinden, ayn› metalden dökülmüflpostlara oranla daha sa¤lamd›r ve dahahomojen bir yap›ya sahiptir.3. Prefabrike materyali olarak titanyumve kobalt-krom-molibden (Co-Cr-Mo)kullan›l›r ve bunlar kolay dökülemez.4. Ayn› diflte birbirine paralel olmayankanallarda kombine olarak kullan›labi-lirler.5. Kanal›n iç morfolojisine uyumlar›döküm postlar kadar iyi de¤ildir. Budüzensiz adaptasyon stres da¤›l›m›n›nher bölgede homojen olmamas›na yolaçar.

Döküm ve prefabrike postlar›n k›r›lmadirençlerini karfl›laflt›ran 1995 y›l›ndansonra yay›nlanm›fl pek çok çal›flma bu-lunmaktad›r. Bu çal›flmalarda iki tekni-¤in birbirine göre bir üstünlü¤ü olma-d›¤› görülmüfltür. ‹ki teknikte de derinhorizontal ve hatta vertikal fraktürlergörülmüfltür ki, klinikte bu diflleri çek-memiz gerekir. Karbon fiber postlardakoronal dokuyu içeren k›r›klar bildiril-mifltir ki bunlar›n tamiri mümkündür

ancak bununla beraber vertikal k›r›klarda bildirilmifltir.

DÖKÜM POST-CORE’LARDöküm post-core’lar, post için haz›rlan-m›fl olan kanal bofllu¤unun negatifinin,klinik ve laboratuvar ifllemleri ile haz›r-lanmas› sonucu elde edilir. Bu negatifyap› iki flekilde haz›rlanabilir:• Kök kanal›ndan silikon esasl› ölçümateryali ile ölçü al›n›r. Laboratuvardaalç› model elde edilir. Model üzerindemum modelaj yap›l›r ve döküm ifllemitamamlan›r. • Post-core klinikte otopolimerizan ak-rilik rezin ile flekillendirilir. Laboratuva-ra gönderilerek dökümü yap›l›r. Buyöntemde, akrilikle al›nan ölçü do¤ru-dan döküme gönderildi¤inden, transferifllemlerinin olmamas› nedeniyle, gelenrestorasyonun adaptasyonu daha iyidir(Resim 2-7).

PREFABR‹KE POST-CORE’LAR Post dizaynlar›: Yüzy›l› aflk›n bir süredir post dizaynla-r›nda birçok farkl› dizayn kullan›lm›flt›rve günümüzde de yeni dizaynlar geliflti-rilmektedir. Postun aksiyal formu dara-lan flekilde veya paralel yüzeyli olabilir.Dentine bakan post yüzeyleri ‘smooth’,‘serrated’, ‘vented’ ya da ‘threaded using

taps’ or ‘self threading’ dizaynda olabi-lir. Klinik incelemeler sonucunda kulla-n›fls›z olan birçok dizayn elimine edil-mifltir. Kullan›lan postlar 4 gruba ayr›labilir.1. Daralan, düz yüzeyli, uygun boyuttakanal e¤elerinin kullan›m› ile haz›rla-nan kanala simante edilen postlar. Uy-gulan›mlar›ndaki kolayl›k nedeniylepopülerdirler. 2. Paralel yüzeyli, uygun haz›rlanm›fl si-lindir flekilde kanallara simante edilenpostlar. Yerleflimi s›ras›nda hidrolikback pressure oluflur. Siman tabakas›-n›n kal›n ve zay›f oldu¤u durumlardaretansiyon kayb› görülür. 3. Daralan, vida fleklinde, yivleri kanaliçindeki dentine giren postlar. 4. Paralel yüzeyli, vidal›, önceden dara-lan flekilde haz›rlanm›fl olan kanala yer-lefltirilen postlar.Ayr›ca bu dizaynlar›n kombinasyonufleklinde birçok hibrit dizayn gelifltiril-mifltir. Örne¤in spiral ve düz difllileriolan simante postlar, 2 paralel yüzeyibasamakl› olan postlar, ayr›ca vidal› di-zaynlar›n kendili¤inden yuvas›n› açanve farkl› keskinlikte olanlar› ç›km›flt›r.Genelde yuvarlak bir post yuvas›n›n ha-z›rlanabilece¤i difllerde prefabrike post-lar, genifl, oval kanallara sahip olandifllerde ise dentin kal›nl›¤› kritik se-

TDBD / 64

Resim 2. Sol üst kanin diflinde döküm postiçin haz›rlanm›fl kök kanal›

Resim 3. Otopolimerize akrilik rezin ile a¤›ziçinde haz›rlanan post modelaj›

Resim 4. Döküme haz›r post

Resim 5. Sol üst molar diflinde otopolimerizeakrilik rezinin a¤›z içinde flekillendirilmesi

Resim 6. Haz›rlanan post modelaj› Resim 7. Döküm sonras› metal post

viyede de¤ilse döküm postlar uygula-n›r.Uygulanan intraradiküler retantif ele-manlar aktif ve/veya pasif, paralel ve/ve-ya daralan tarzda olabilir. Genelde aktifpostlar daha retantif olmalar›na ra¤menbirçok sistem lateral veya apikal stresoluflmas›na neden olur. Kalan kök ka-nal kal›nl›¤› yetersiz ise bu stresler diflezararl› olabilir. Ucuna do¤ru daralmagösteren postlar flekil itibariyle kök ka-nal›na benzer olmalar›ndan dolay› uy-gun görünselerde özellikle konvansiyo-nel simanlarla uygulan›mlar›nda kamaetkisine neden olurlar ve paralel postla-ra göre daha az retansiyon gösterirler.Kök kanal›n›n genifl oldu¤u durumlar-da döküm postlar kanal›n flekline uyumsa¤lamalar› sayesinde daha retantifözellik gösterirler. Bu uygulama s›ras›n-da 1-2 mm kalan dentin dokusu gerek-mektedir. En büyük dezavantajlar› re-tansiyon azl›¤›, kök k›r›¤› riski ve denti-nin ince oldu¤u durumlarda metalinyans›mas›d›r.Seramik teknolojisinin geliflmesiyle bir-likte tüm seramik kuronlar popüler ha-le gelmifltir. Tüm seramik bir kuronunalt›nda metal bir post kullan›m› translu-sent olan kuronun optik özelliklerini et-kileyecek ve esteti¤i bozacakt›r. Bu ne-denle tüm seramik postlar gelifltirilmifl-tir.

Zirkonyum esasl› postlar: 1993’te Lüthy ve ark yüksek flexuralstrengthi olan (1400 MPa) tetragonalzirconia polikristallerinden (ZrO2-TZP)oluflan post materyallerini gelifltirmifltir.Bu sistemde kor yap›lar› posta simanteedilmekteydi. Bu çal›flmaya dayanarakMeyenberg ve ark nonvital destek difl-lerde zirconia seramik postlar› kullana-rak yeni bir klinik konsept gelifltirmifl-lerdir. Ayn› zamanda zirconium postlarve kompozit korlar piyasaya ç›km›flt›r.1997’de Ivoclar firmas› zirconia postüzerine direkt olarak ›s› ile preslenebi-len seramik kor materyalini gelifltirmifl-tir. Bu yeni serami¤in thermolinear eks-pansiyon katsay›s› zirconia’n›nki ileuyumludur. ‹nce grenli, yo¤un tetragonal zirconiumpolikristallerinden oluflan bu post yük-sek k›r›lma direncine sahiptir. Radyoo-pak ve biyouyumludur.Piyasada zirkonyum esasl› farkl› postsistemleri bulunmaktad›r. Genel olarak2 farkl› flekilde uygulanabilirler.

Direkt metot:• Kanal dolgusu apeksten 4 mm yuka-r›da olacak flekilde boflalt›l›r.• Setten ç›kan standart aletlerle kanalflekillendirilir. • Kanal y›kan›p, paper pointle kurutu-lur.• Uygun bir aletle (örn: paper point)kanal duvarlar›na dentin primer ve ade-zivi uygulan›r. • Kanal paper pointle kurutulur. • Rezin siman kar›flt›r›l›r. Kanala veposta uygulan›r. • Fazla siman bir f›rça veya el aleti ileuzaklaflt›r›l›r.• Hafif bas›nç uygularken her yüzeyden40’ar saniye ›fl›kla polimerize edilir. • Uygun bir restoratif kompozitle korflekillendirilir.

‹ndirekt metot:Hekim uygun boyutta postu seçtiktensonra ölçüyü alarak laboratuara gönde-rir ve laboratuarda zirkonyum post üze-rine kor yap›s› haz›rlan›r (Resim 8-9).

Fiberle desteklenmifl epoksi rezinpostlar:1990 y›l›nda gelifltirilen fiber esasl› postsistemleri epoksi rezin matriks içindes›k›flt›r›lm›fl paralel karbon fiberlerdenoluflmaktad›r. Fiberler 8µm çap›ndaolup postun uzun aks› boyunca yerlefl-mifllerdir ve sistemin filler›n› oluflturur-lar. BisGMA yap›da olan epoksi matrikspostun a¤›rl›¤›n›n %36’s›n› oluflturur.Rezin matriks enjekte edilmeden öncekarbon fiberler s›k›flt›r›larak fizikselözelllikler artt›r›lmaya çal›fl›lm›flt›r. Ma-teryal radyolusenttir ve biyouyumlu-dur. Bu postlar çeflitli flekillerde sat›flasunulmufltur. Postlar›n siyah renkte ol-mas›na neden olan karbon fiberler yeri-ne kuartz fiberler konularak estetikpostlar gelifltirilmifltir. Uygulan›m›: • Uygun boyda post seçilir• Gates-Glidden frez kullan›larak gütaperka uzaklaflt›r›l›r. Post yuvas› uygunboyuttaki frez ile flekillendirilir. • Post kanal içinde denenir ve boyu el-mas frez ile ayarlan›r. • Post kanal› asitlenir ve kurutulur.Dentine primer ve adeziv uygulan›r vefazla miktar hava ile uzaklaflt›r›l›r. • Dual-cured bir siman kar›flt›r›larakkanala ve posta uygulan›r ve post belir-lenen derinlikte kanala yerlefltirilir. • Rezin ›fl›nlan›r. • Kor flekillendirilir (Resim 10-12).

TDBD / 66

Resim 8. Üst sol santral ve lateral difltehaz›rlanan post yuvas›

.Resim 9. Difllere simante edilen zirkonyumesasl› postlar

Resim 10. Fiber post simantasyonu için ret-rakte edilip kanal› haz›rlanan üst sa¤ santraldifl

Resim 11. Simante edilmifl fiber post

Resim 12. Fiber post üzerine flekillendirilenkompozit kor

67 / TDBD

Günümüzde uzun dönem etkisinin bi-linmemesine ra¤men bu postlar›n sertli-¤i dentine yak›n olarak bildirilmifltir.Fiziksel özellikleri uygulanan kuvvetinaç›s›na göre de¤ifliklik gösterir. Elastikmodülleri dentine yak›n olsa da buözellik benzer klinik davran›fl›n olufla-ca¤›n› göstermez. ‹çi bofl bir tüp fleklin-de olan kök içinde ince bir post ara birkompozit rezin tabakas› ile sar›l›d›r. Busistem içinde postun fleksibilitesi kökile uymayacakt›r. Fiber esasl› postlar›n avantajlar›:• Estetik• Metal kullan›lmamakta• Do¤al translusenslik• Ifl›k geçirgenli¤i• Kabul edilebilir kullan›m süresi, ade-ziv tekni¤e ba¤l› olarak yüksek retansi-yon de¤erleri• Mükemmel k›r›lma dayan›kl›l›¤›• Dentine yak›n elastik davran›fllar kö-ke zarar vermeme • Döner aletlerle ç›kar›labilme, endo-dontik tedavinin yenilenebilmesi• Uyumlu kor ve yap›flt›rma materyalle-ri

Woven Fiber Kompozit Materyaller:Cold-glass plasma treated polyethylenewoven fiber üreten bir flirket(Ribbond Inc.) bu materyali rezin kom-pozitle pulpas›z difllerin koronoradikü-ler stabilizasyonu için önermektedir. Bufiberler çok yönlüdür. Woven fiberkompozit postlar›n; metal postlara görebelirgin olarak daha düflük k›r›lma di-renci oldu¤u bildirilmifltir. Ancak buwoven fiber kompozit daha küçük çap-ta bir metal prefabrike postla desteklen-di¤inde sistemin direnci belirgin olarakartm›flt›r.

Kök kanal› çok genifl difllerde uygulanacak tedavi yaklafl›mlar›:Çürük, apeksifikasyonu tamamlanma-

m›fl difle gelen travma, konjenital de-fektler, internal rezorbsiyon gibi neden-lerle çok fazla genifllemifl kök kanallar›ile karfl›laflabiliriz. Fazla madde kayb›olan kanallar ilk olarak kompozit mat-riksi kullan›larak daha güçlü bir haleve istenilen flekle getirilebilir. Daha son-ra retansiyon sa¤lamak amac›yla uygunboyuttaki vida tipi metal post simanteedilir.

SimantasyonPostlar›n simantasyonunda konvansi-yonel simanlar›n uygulan›m› kolayd›rve uzun süreli baflar› geçmiflleri vard›r.Ancak rijiditesi az olan sistemlerle uy-guland›klar› zaman konvansiyonel den-tal simanlar gelecek tensile kuvvetlersonucunda baflar›s›zl›¤a u¤rayacakt›r. Adeziv rezin simanlar›n kullan›lmas›n›nen önemli nedenlerinden biri kullan›lanmateryale göre, çinko fosfat simana na-zaran ilave retansiyon sa¤lamas›d›r. Ekolarak kompozit resin simanla uygula-nan pasif bir post, aktif bir post kadaretkili olabilir. Önemli olan di¤er birfaktör de rezin simanlar› ancak uygunbonding ajanlar› ile kullan›m› çinkofosfat, cam iyonomer ve polikarboksilatsimanlara göre daha iyi retansiyon de-¤erleri göstermifltir. Birçok kök kanal›n› doldurmak içinkullan›lan kanal patlar›n›n içinde, kom-pozitlerin polimerizasyonunu olumsuzetkileyen öjenol bulunmaktad›r. Öjenoliçeren bir pat kullan›ld›¤› durumlardaçinko fosfat siman›n adeziv materyalle-re göre daha iyi sonuçlar verdi¤ini bildi-ren çal›flmalar vard›r. Rezin simanlar›n en önemli dezavantaj-lar› uygulan›m zorlu¤udur. Konvansi-yonel simanlarla siman›n sadece kanalauygulanmas› gerekti¤i ve postu simanlakaplaman›n retansiyonu belirgin oran-da artt›rmad›¤› bilinmektedir. Adezivsimanlar için de ayn› sonuçlar beklene-

bilir. Ancak kanal içersine siman› koy-duktan sonra postu yerlefltirmek postuntam oturmamas› ile sonuçlanabilir.

Postlar›n yerinden ç›kar›lmas›: Postlardaki baflar›s›zl›¤›n en s›k görülennedenleri postun retansiyonunu kay-betmesi, çürük ve apikal lezyonlard›r.Ayr›ca kök veya post k›r›¤›, post perfo-rasyonu, k›r›lm›fl veya düflmüfl kronlar,ve periodontal y›k›mla da karfl›lafl›labi-lir.Endodontik postlar› yerinden ç›karmakiçin pekçok metot önerilmifltir. Örne-¤in:• ‹nce uçlu bir forceps, hemostat, i¤netutucu gibi el aleti ile ç›karmak• Piyasada mevcut olan çeflitli post çeki-cilerinin kullan›lmas›• Postu tutan siman› k›rmak için ultra-sonik aletlerin kullan›lmas›• Posta yap›flan cyanoacrylate gibi ade-zivleri olan sistemler• Yivleri olan ekstraktörlerin kullan›l-mas›• Post ekstraktörlerinin kullan›lmas›önerilen yöntemlerdir. • Postlar›n frezlerle uzaklaflt›r›lmas›(perforasyon riski var)• Kanal e¤elerinin kullan›lmas›• Siman› çözmek için solventlerin kul-lan›lmas› da uygulanabilir.Genelde kanal e¤eleri ile friksiyon pos-tu ç›karmay› sa¤lar. Sodyum hipokloritve hidrojen peroksitle irigasyon kalanparçalar›n yukar› ç›kmas›n› sa¤lar. Gü-nümüzde ise en çok uygulanan teknikultrasonik veya sonik cihazlar›n kulla-n›lmas›d›r. Ultrasonik aletler K tipi e¤e-ler gibi normal aletleri kullan›rken, so-nik aletler özel tip aletleri kullan›rlar.Ultrasonik aletler longitudinal yöndeossilasyon olufltururlar ve dentin kal›n-l›¤›n› fazla oldu¤u durumlarda postunfacial ve lingual yüzeylerinde oluklaroluflturarak postun gevflemesini sa¤-

Resim 13. Afl›r› madde kayb› olan alt molardifl

Resim 15. Porselen onlayin okluzal görün-tüsü

Resim 14. Porselen onlayin simantasyonu

lamak amac›yla kullan›lmal›d›rlar. So-nik cihazlar eliptik bir ossilasyon olufl-tururlar. Hareketlerinin vertikal ve late-ral komponeneti vard›r. Ancak kanaldalateral hareket elimine olur ve vertikalveya longitudinal hareket kal›r.

Adeziv yaklafl›mMine ve dentine ba¤lanan restorasyon-lar söz konusu oldu¤unda, yaklafl›maç›s›, preparasyon yüksekli¤i gibi fak-törlere ba¤l› olan konvansiyonel retan-siyona ihtiyaç azal›r (Resim 13-15).Adeziv teknikler ile minimal preparas-yon haz›rlayarak diflte daha az madde

kayb›na neden olup, pulpan›n vitalitesikorunabilir.Genifl madde kayb› olan difllere uygula-nan adeziv restorasyonlarla ilgili fazlaçal›flma bulunmamaktad›r. Van Dijkenve ark. 2001’de yay›nlanan çal›flmala-r›nda 110 hasta üzerinde 182 IPS Em-press posterior parsiyel ve full kaplamarestorasyonun klinik baflar›s›n› de¤er-lendirmifller, siman, bonding ajan vepreparasyonun etkisini incelemifllerdir.Ortalama 4.9 y›ll›k (4.3-7,5 y›l) kullla-n›m süresi sonucunda 13 restorasyonu(%7.1) baflar›s›z bulmufllar, baflar›s›zl›knedenlerini 5 adet restorasyonda k›r›k,

4 adet restorasyonda adezyon kayb›, 3adet restorasyonda sekonder çürük, 1adet diflte endodontik tedavi ihtiyac›olarak bildirmifllerdir. ‹ki rezin simanve 3 bonding ajan aras›nda istatistikselolarak anlaml› bir fark gözlememifller-dir. Non vital difllerin %9.7’sinde(3/31), vital difllerin %6.6’s›nda(10/151) baflar›s›zl›k bildirmifllerdir. Sonuç olarak dentin ve mineye ba¤la-nan restorasyonlar›n klinik baflar›lar›artt›kça, uzun dönem takipleri baflar›l›sonuçlar verdikçe afl›r› madde kayb›gösteren difllerde geleneksel tedavi yak-lafl›mlar›n›n uygulan›m› azalacakt›r.

KAYNAKLAR:

1. Schillinburg HT, Hobo S, Whitsett LD, Jacobi R, Brackett SE. Fundamentals ofFixed Prosthodontics. 3rd edition. Quintessence Publishing Co.Inc. 1997 2. Pruden WH. Full coverage, partial coverage and the role of pin. J Prosthet Dent1971;26:302-3063. Gilboe DB, Teteruck WR. Fundamentals of extracoronal tooth preparation. PartI. Retantion and resistance form. J Prosthet Dent 1974;32:651-6564. Gourley JV. Favourable locations for pins in molars. Oper Dent 1980;5:2-65. Caputo AA, Standlee JP. Pins and posts-Why, when and how. Dent Clin NorthAm 1976;20:299-3116. Caputo AA, Standlee JP. Biomechanics in Clinical Dentistry. Quintessence Pub-lishing Co.Inc.1987. Pages:185-2037. Fusayama T, Maeda T. Effect of pulpectomy on dentin hardness. J Dent Res

1969;48:4528. Sorensen JA, Martinoff JT. Clinically significant factors in dowel design. J Prost-het Dent 1984;52:289. Stockton LW. Factors affecting retention of post systems: A literature review. JProsthet Dent 1999; 81:380-510. Goodacre CJ, Spolnik KJ. The prosthodontic management of endodonticallytreated teeth: a literature review. J Prosthodont 1995;4:122-811. Morgano SM, Brackett SE. Foundation restorations in fixed prosthodontics:Currunt knowledge and future needs. J Prosthet Dent 1999;82:643-5712. Sorensen JA, Engleman MJ. Ferrule design and fracture resistance of endo-dontically treated teeth. J Prosthet Dent 1990;63:529-3613. Heydecke G, Peters M. The restoration of endodontically treated, single roo-ted teeth with cast or direct cores: a systematic review. J Prosthet Dent2002;87:380-614. Martinez-Insua A, da Silva L, Rilo B, Santana U. Comparison of the fractureresistances of pulpless teeth restored with a cast post and core or carbon-fiberpost with a composite core. J Prosthet Dent 1998;80:527-32. 15. Isidor F, Odman P, Brondum K. Intermittent loading of teeth restored usingprefabricated carbon fiber posts. Int J Prosthodont 1996;9:131-6. 16. Zuckerman GR. Practical considerations and technical procedures for post re-tained restorations. J Prosthet Dent 1996;75:135-917. Zalkind M, Hochman N. Esthetic considerations in restoring endodonticallytreated teeth with posts and cores. J Prosthet Dent 1998;79:70218. Lüthy H, Scharer P, Gauckler L. New materials in dentistry: zirconia posts.Abstract IV-2. Monte Verita Conferance on Biocompatible Materials Systems, As-cona, Switzerland 11-14 October 199319. Meyenberg K, Lüthy H, Scharer P. Zirconia Posts: a new all ceramic conceptfor nonvital abutment teeth. J Esthet Dent 1995;7:73-8020. Hochman N, Zalkind M. New all ceramic indirect post- and-core system. JProsthet Dent 1999;81:62521. Heydecke G, Butz F, Strub JR. Fracture strength and survival rate of endodon-tically treated maxillary incisors with approximal cavities after restoration with dif-ferent post and core systems: an in vitro study. J of Dent 2001;29:427-433.22. Dean JP, Jeansonne BG, Sarkar N. In vitro evaluation of a carbon fiber post.J Endod 1998, 24(12):807-1023. Raygot CG, Chai J, Jameson L. Fracture resistance and primary failure modeof endodontically treated teeth restored with a carbon fiber-reinforced resin postsystem in vitro. Int J Prostodont 2001;14:141-14524. Ribbond Inc. Constructing a Ribbond composite laminate endo post and core.Seattle Ribbond Inc; 1992-1997. p 21-625. Standlee JP, Caputo AA. Endodontic dowel retention with resinous cements.J Prosthet Dent 1992;68:13-1726. Mendoza DB, Eakle WS. Retention of posts cemented with various dentinalbonding cements. J Prosthet Dent 1994;72:591-59427. Duncan JP, Pameijer CH. Retention of parallel-sided titanium posts cementedwith six luting agents: An in vitro study .J Prosthet Dent 1998;80: 423-828. Kostka E, Roulet JF. Retention of posts luted with different materials after ro-ot canal filling with eugenol containing sealer( abstract 2084). J Dent Res1996;77:29229. Heling I, Gorfil C, Slutzky H, Kopolovic K, Zalkind M, Slutzky-Goldberg I. Endo-dontic failure caused by inadequate restorative procedures: Review and treatmentrecommendations. J Prosthet Dent 2002;87:674-8.30. Buoncristiani J, Seto BG, Caputo AA. Evaluation of ultrasonic and sonic ins-truments for intraradicular post removal. J Endod. 1994;20:486-48931. van Dijken JWV, Hasselrot LH, Örmin A, Olofsson AL. Restorations with exten-sive dentin/enamel bonded ceramic coverage. A 5 year follow-up. Eur J Oral Sci2001; 109:222-229

Odontojenik ve di¤er bafl boyunenfeksiyonlar›na sahip hastalar›nsistemik durumu altta yatan ve

geliflen bir hastal›¤›n semptomlar› flek-linde kendini göstermektedir.Tipik ola-rak hastalar a¤r›, fonksiyon kayb›, fliflmeve sistemik durumun bozulmas› fleklin-de ortaya ç›kmaktad›r. Klinisyen enfek-siyonun ciddiyetini, hastan›n genel du-rumunu belirlemesi ve acil tedaviyi orta-ya koyma aç›s›ndan sorumludur. Enfek-siyonun lokalizasyonu, problemin süresive etiolojik sebepler belirlenmelidir.Hastan›n geçmifl medikal hikayesini ala-rak enfeksiyonun oluflmas›nda predis-pozan faktör olabilecek sistemik hasta-l›klar belirlenmelidir.Bafl ve boynun fiziksel muayenesinde,etkilenen anatomik bölgeler, enfeksiyo-nun oda¤›n› ve metastatik enfeksiyonla-r›n ortaya ç›kar›lmas› gerekir. Nörolojikdurum ortaya konmal›d›r; hastan›n bi-linç durumu, göz belirtileri, solunumdurumu ve generalize motor cevaplarde¤erlendirilmelidir. Görme bozukluk-lar› ve ekstraokuler kaslardaki etkileflimkayda geçirilmelidir. Ciddi bafl boyunenfeksiyonlar›na sahip bireylerde nöro-lojik, oftalmolojik, kardiyovasküler verespiratuar sistemler de¤erlendirilmeli-dir. Enfeksiyonun temel belirtileri olanrubor, tumor, color ve dolor geneldehastalarda görülmektedir. Doku s›v›lar›nve cerahat›n birikmesi sonucu bölgedehusule gelen vazodilatasyon o sahan›neritemli görünmesine neden olur. Bölge-ye vazodilasyon ve kan ak›m›n›n artma-s› sonucuda ›s› fark› meydana gelir. Do-

ku gerginli¤i sinire bask› yapt›¤›ndan a¤-r› meydana gelmektedir. Ciddi enfeksi-yonlarda atefl ve taflikardi en çok görülensistemik belirtilerdir. ‹ntraoral muayene-de a¤›z aç›kl›¤› hemen saptanarak kas-lardaki trismusun derecesi de¤erlendiri-lebilir. Lateral farengeal loca enfeksiyo-nu mesela trismus, disfaji, ödem, uvula-nun yer de¤ifltirmesine ve mandibularaç›da fliflli¤e neden olur. Bu sahadakiciddi apseler a¤›z k›s›tl›¤› ile kendinigösterirler.Difller perküsyon, so¤uk-s›cak testleri ilede¤erlendirilmelidir. Büyük çürükleresahip ve kötü restore edilmifl difllerodontojenik enfeksiyon kayna¤› olabilir-ler. Periodontal cepler sondalanarak ab-se oluflumu aç›s›ndan incelenmelidir.Oral ve sirkumoral yabanc› cisimlerinvarl›¤› araflt›r›lmal› ve saf d›fl› edilmeli-dir. Tükürük bezleri palpe edilmeli vekanallardan akan tükürü¤ün kalite vekantitesini görmek için masaj yap›laraktükürük ak›fl› sa¤lanmal›d›r.

Laboratuvar ve Radyografik De¤erlendirmeRutin laboratuvar testleri; CBC, WBC sa-y›m› ve SDR (sedimantasyon) testlericiddi enfeksiyonlarda gereklidir, hattabu bölgedeki enfeksiyonun ortaya ç›kar-t›lmas›nda tek delil olabilir. Dental en-feksiyonlar, otitis media veya sinüzitlerorijini belli olmayan semptomlar fleklin-de veya sadece ateflle belirti gösterebilir-ler. Olgunlaflmam›fl WBC ile birlikteyükselmifl beyaz kan hücreleri say›m›ciddi enfeksiyon durumunda oluflabilir.Panoramik ve periapikal dental radyog-rafiler odontojenik enfeksiyonlar›n de-¤erlendirilmesinde yeterlidir. CT ve MRIise lat.paraferangeal loca, orbita, beyin,boyun ve mediastinuma yay›ld›¤›ndakullan›lmal›d›r.

Odontojenik EnfeksiyonlarOdontojenik enfeksiyonlar 1- pulpal, 2-periodontal ve 3-perikoronal kaynakl›-d›r. Dentoalveolar apselerin ço¤unluklakayna¤› nekrotik pulpad›r.

1-Pulpal Enfeksiyonlar: Pulpa odas›n›ntermal ve kimyasal irritanlara ma¤ruzkalmas› sonucu pulpa devital hale geçerve nekrotik pulpal ürünler lokalize veyageneralize pulpal enfeksiyonlara yolaçar. Pulpal nekrozlu difllerdeki subjek-tif ve objektif bulgular spontane drenaj›ngeliflip geliflmemesine ba¤l›d›r. Enfektedifl spontane olarak sinüs yolundan veyadiflin kanal›ndan drene oluyorsa hastaasemptomatik olabilir. Drenaj t›kand›-¤›nda tüm pulpan›n h›zl›ca etkilenmesisonucu pulpal nekroza neden olur. Enf-lamatuar ürünler periapikal sahay› irriteetmeden önce drenaj yolu koronaldensa¤lan›r ise kök ucunda granülom oluflu-mu meydana gelebilir. Bu proses asemp-tomatik olup drenaj geliflti¤i sürece de-vam eder.Akut dentoalveolar enfeksiyonlar enfek-te pulpan›n ç›kar›lmas›, takibinde kanaltedavisi veya diflin çekimi ve periapikalenfeksiyonu drene ederek tedavi edilir-ler. Dentoalveolar apse geliflti¤inde kar-fl›m›za 3 tane tedavi seçene¤i ç›kar:1-insizyon ve drenaj (I&D);2-primer tedavi olarak çekim;3-yo¤un medikal tedaviTedavide acil giriflim olarak drenaj yap-mak suretiyle enfeksiyonun ilerlemesinidurdurmak, a¤r›y› azaltmak ve oluflumuçözmek amaçlan›r. Lokalize olarak cera-hat›n topland›¤› durumlarda, apse kavi-tesi içine insizyon yaparak drenaj sa¤la-mak temel yaklafl›md›r. Drenaj›n sürekliolabilmesi için de o sahaya dren uygula-mak gerekir. Drenaj›n sa¤lanmas› sonu-cu hastadaki semptomlar hafifler ve di-flin çekimi yap›labilir. Akut enfeksiyondurumunda birçok durumda flüktasyonolmad›¤›nda drenaj sa¤lamak için diflinçekimi bazen önem arz eder. Ayr›ca ilgi-li difl atravmatik olarak çekilebilecek iseçekim primer tedavi olarak görülmelidir.Diflin çekimi ve o bölgede meydana ge-len dentoalveolar apsenin bize sa¤lad›¤›avantajlar flunlard›r:• enfeksiyon tedavisinde enfeksiyonoda¤›n›n ortadan kald›r›lmas› en önemliad›md›r

TDBD / 70

Dental enfeksiyonlar

* Yrd.Doç.Dr., Marmara Üniversitesi Diflhekimli¤i Fakültesi, A¤›z-Difl-Çene Hast. ve Cerrahisi A.D** Diflhekimi, Marmara Üniversitesi Diflhekimli¤i Fakültesi, A¤›z-Difl-Çene Hast. ve Cerrahisi A.D.

Yaflar Özkan*Altan Varol**

71 / TDBD

• enfeksiyonun çözülmesi için gerekliolan zaman azalt›lm›fl olur• tedavi ücretlerin azalt›lmas› ve multiplprosedürlerin uygulanmas› önlenir• hasta k›sa süre içinde aktivitelere dö-ner.Diflin çekimi, insizyon ve drenaj ve anti-biyotik tedavisi bir dentoalveolar apsedeuygulanmas› gereken tedavi prosedürü-dür. ‹fllemin geciktirilmesi hastan›n sis-temik durumunun kötü olmas› ile yap›-l›r. Sistemik durumu çekim için uygunseviyeye gelen hastalar›n tedavisine he-men bafllanmal›d›r.

2-Periodontal Enfeksiyon: Periodontalhastal›klar diflin destek dokular›n› y›kankronik ve progresif destrüktif bakteriyelprosestir. ‹leri derece geliflen periodontalenfeksiyonlar difl eti alt›nda süpürasyonaneden olurlar. Burada biriken cerahatnormalde difleti cebinden d›flar›ya drene

olur, fakat drenaj›n engellendi¤i durum-larda periodontal apseler geliflir. Peri-odontal apsenin diagnozu difllerde çü-rük olmad›¤›nda, sondalamayla peri-odontal defektler saptand›¤›nda ve rad-yolojik olarak y›k›m görüldü¤ünde ko-nabilir. Birçok vakada akut periodontalenfeksiyonlar lokal dentoalveolar doku-larla s›n›rl› kal›rlar ve daha derin doku-lara ilerlemezler. Hasta faktörleri ve dre-naj›n olmad›¤› durumlarda hekim herzaman bu tarz enfeksiyonlar›n daha de-rin k›s›mlara yay›labilece¤ini gözden ka-ç›rmamal›d›r. Periodontal enfeksiyonla-r›n tedavisi gingival sulkusun debridma-n›, küretaj, cerahat›n drenaj› ve etkile-nen diflin çekimidir. Antibiyotik tedavi-sine drenaj›n yap›lamad›¤›, derin doku-lar›n etkilendi¤i ve hastan›n sistemiksemptomlar gösterdi¤i durumlarda bafl-lanmal›d›r.

3-Perikoronal Enfeksiyonlar: Parsiyelolarak gömük kalm›fl difllerin üzerindekioperkülümün alt›na bakterilerin ve deb-risin girdi¤i durumlarda perikoronitisenfeksiyonlar› geliflmektedir. Operkü-lüm genelde karfl›t diflle travmatize edi-lerek enfeksiyonun devam› ve yay›lma-s›nda sürekli bir sebep teflkil eder. Ge-nelde perikoronal enfeksiyon lokalizeolarak kalmakta, operkülümün alt›na ir-rigasyon ve karfl›t diflin çekimi ile enfek-siyon ortam› ortadan kald›r›lmaktad›r.Antibiyotikler hastada lenfadenopati ve-ya sistemik olarak etkilenme söz konusuise verilebilir. Drenaj etkilendi¤inde ve-ya sistemik faktörler bakterilerin virü-lans›n› fliddetlendirdi¤i durumlarda en-feksiyonun derin sahalara do¤ru yay›l›-m› söz konusu olabilir. Radyografik ola-rak alttaki kemik etkilenmemifl olabilir.Perikoronitise sahip gömük yirmi yafldifllerin çekimi genelde perikoronitis

VAKA 1:

Submandibuler apse formasyonu Apsenin a¤›z içinde oluflturdu¤u flifllik

Locan›n boflalt›lmas› Drenin tatbiki

‹nsiziyonun yap›lmas›

Cerrahat›n disseksiyon ile drenaj›

bulgular› hafifledi¤inde yap›lmal›d›r.

Odontojenik Enfeksiyonlarda Cerrahi Yaklafl›mEnfeksiyon kayna¤› uzaklaflt›r›ld›ktansonra lokalize ve yay›lan odontojenikenfeksiyonlar›n yaklafl›m›nda uygulanancerrahi teknikler basittir. Enfeksiyonunfasiyal localara yay›l›m› belirlenmeli vedrenaj için gerekli cerrahi insiziyonlaryap›lmal›d›r. Bafl ve boyundaki localar›ndrenaj insizyonlar önemli anatomik ya-p›lar›n hasar görmemesi, istenmeyenkozmetik sekellerin oluflmamas› ve böl-geye ileride gerekecek cerrahi manüpü-lasyon için dikkatli flekilde yap›lmal›d›r.Extraoral insizyonlar her zaman sa¤l›kl›deri üstüne yap›lmal›d›r çünkü flüktas-yon gösteren bölgeye uygulanan drenleriyileflirken afl›r› skar dokusu meydanagetirirler. Hekim sekonder bir skar olufl-turmamak için spontan olarak dreneolan noktadan insizyon ve drenaj›n› uy-gulayabilir. Fakat buradaki dokunun za-y›f karakterde olmas› iyileflirken afl›r›skar dokusu oluflumuna predispozanfaktördür.I&D tekni¤i genelde aç›lacak sahayaba¤l› olarak farkl›l›k gösterir. ‹nsizyon 1-2 cm uzunlu¤unda deri üzerinde ve süb-kutan olarak yap›l›r. Daha sonra bir he-mostat al›narak etkilenen locaya ulafl›la-na kadar künt disseksiyon ile doku kat-manlar› ayr›l›r. I&D’dan önce cerrahi ifl-lemlere haz›rlanan sahaya 18 gauge i¤neile cerahat aspire edilmelidir. Aspirasyonürünü aerobik, anaeorobik, gram boya-ma ve di¤er endike kültürlerin yap›lma-s› için laboratuvara gönderilmelidir. Ce-rahat›n aspire edilemedi¤i durumlarda,enfekte loca steril serum enjekte edilip,sonradan aspire edilerek mikrobiyolojikinceleme için laboratuara yollanmal›d›r.Sirkumoral veya derin loca apselerindedrenlerin say›s› ve yerlefltirilmesi hemos-tat›n girifl yoluna ba¤l› olarak yerlefltiri-lir. Böylece dren ile cerahat insizyon böl-gesine kadar bir engele karfl›laflmadanakabilecek ve locay› boflaltabilecektir.

Lat. farengeal, submandibular, mastika-tör, sublingual, temporal localar sub-mental sahadan tek bir insizyon ile bo-flalt›labilir. Bu sahadan kafatas› taban›nakadar ulaflma imkan› vard›r. Fakat bupratikte hiç önerilmeyen ve kullan›m ye-ri görmeyen bir yaklafl›md›r. Etkilenenlocada insizyonu yapmak; içerideki cera-hat›n akmas› için bu aç›kl›¤› korumakönemlidir. Drenaj için doku içine çokuzun mesafeler oluflturulmas› önerilmez.Lat.farengeal bölge submandibular veyasubmental bölge yerine intraoral olarakdaha etkin flekilde boflalt›labilir. I&D’deher zaman anatomik yap›lar› ve kozme-ti¤i korumak kofluluyla cerahat içeri¤ineen k›sa ve en etkin flekilde ulaflacak yoltercih edilir. Drenler enfekte dokununderinliklerine kadar uygulanmal›d›r veperiyodik olarak hasta ça¤r›larak etkiliolup olmad›klar› de¤erlendirilmelidir.Lastik drenler çok etkili olup ayn› za-manda maliyetsizdirler. Iodoform ve gazstripler lastik drenlerin yerine ve enfektebölgeye aç›k yaradan uygulanarak dren-leme sa¤lan›r. Drenler yaradan cerahatak›fl› kesilinceye kadar uygulanmal›d›r.Oral sekresyonlar ay›rt edilmelidir, böy-lece fazla ve gereksiz drenlenme önlen-mifl olur. Ekstraoral olarak yerlefltirilendrenlerden tükürük bezi fistülleri geli-flebilir. Sublingual apse yaklafl›m› esna-s›nda sublingual aciniler zarar görerekbu bölgeden sürekli bir seröz ak›nt›s›olabilir. Drenaj bölgesinden dren çekil-medi¤i sürece bu sahadan tükrük ak›fl›sürekli olacakt›r. Tükrük ve cerahat ak›-fl› kar›flt›r›labilir dolays›yla hasta uzunsüre gereksiz antibiyotik tedavisine vedrenlenmeye maruz kalabilir. Hekimdrenaj›n sulu ve seröz oldu¤u durumda,hasta iyileflme belirtileri gösterdi¤inde veWBC say›mlar› pozitifse tükrük ak›fl›n-dan flüphelenmelidir.Genelde odontojenik enfeksiyonlarkomflu dokulardaki doku katmanlar›aras›na yay›l›rlar. Maxiller difllerden kay-naklan enfeksiyonlar üst yüzün yar›s›n›nfliflmesine; mandibuler difllerden kay-

naklanan enfeksiyonlar ise alt yüzün ya-r›s›n›n fliflmesine enden olurlar. Ayr›cakontralateral bölgelerde enfeksiyonunyay›lmas› meydana gelebilir.

Maksiller Odontojenik EnfeksiyonlarMaxiller difllerden kaynaklanan enfeksi-yonlar daha çok bukkal ve kanin bölge-lerinde etkili olmaktad›rlar. Daha az in-fratemporal ve temporal sahalar etkile-nir. Ayr›ca lateral ve retrofarengeal loca-lara da enfeksiyonun yay›l›m› söz konu-su olabilir.

Kanin Bölgesindeki Enfeksiyonlar:Anterior maxiller difller m.buccinatori-us’un anteriorunda yerleflmifllerdir. Sel-lülitis üst duda¤a ve fossa caninaya yay›-l›r. Superfisyal olarak periorbital bölgeetkilenir. Klinik görüntü olarak hastadaperiorbital ödem ve hastan›n direncinindüflmesidir. Kanal tedavisi, cerrahi dre-naj, çekim ve antibiyotik verilmesi flek-linde tedavi prosedürleri vard›r.‹nfratemporal Loca Enfeksiyonlar›:‹nfratemporal bölgedeki enfeksiyonundiagnozu sadece klinik parametreleribaz alarak zor olabilir. Trismus, süreklia¤r›, antibiyotik tedavisiyle birlikte yap›-lan cerrahi ekspozisyon düzelme meyda-na gelmiyor ise infratemporal loca apse-sinden flüphelenmelidir.Fossan›n orbita ile olan iliflkisi enfeksi-yonun inferior orbital fissura ile göz içi-ne iletilmesi önem arz eder. ‹nfratempo-ral bölgedeki enfeksiyonlara geneldebukkal ve temporal enfeksiyonlar efllikeder. ‹nratemporal bölgedeki izole en-feksiyonlar nadir olmakta ve geneldeposterior maxiller difllerdeki enflamas-yon sonucu geliflmektedir. Maksiller3.molar difller bu sahada enfeksiyonkayna¤›d›rlar. Yap›lan cerrahi çekimlersonucu geliflen trismus ve sürekli a¤r›-larda veya bu diflin periapkial patolojiyesahip oldu¤u durumda bölgenin ince-lenmesinde CT ve MRI kullan›lmal›d›r.‹nfratemporal loca enfeksiyonun ileribelirtileri flunlard›r: preaurikular bölge-de ve zigomatik ark›n alt›nda eksternalflifllik ve k›rm›z›l›k; gözkapaklar›na veyana¤a (bukkal saha) kadar yay›lanödem fleklindedir; ayr›ca farenks vemandibula gibi uzak ve derin k›s›mlarayay›l›m söz konusu olabilir. Farenksinetkilendi¤i durumlarda ise disfaji karfl›-lafl›lan bulgudur.

Temporal Loca Enfeksiyonlar›: Super-fisyal temporal loca temporalis fasya vetemporal kas ile s›n›rl›d›r. Derin tem-poral loca ise kafatas›ndan orijinini

TDBD / 72

Enfekte sa¤ alt 2.büyük az› difli

Kronik fistül ilecerahatin spontan

drenaj›

VAKA 2:

alan temporal kas›n alt›ndad›r. ‹nfratem-poral ve massaterik localar›n enfeksiyo-nu sekonder olarak temporal bölgeye ya-y›labilir. Hastalar a¤r›, trismus ve bafl a¤-r›s›ndan flikayet ederler. Sürekli bunalt›-c› a¤r›, titremeler ve atefl intrakraniyalyay›l›m›n erken belirtileri olabilir. Me-nenjitis veya ensefalitisin di¤er hiçbirbulgusu meydana gelmez. Periorbitaldokuda ödem husule gelebilir. Di¤er lo-calardaki klinik görüntü olmayabilir;ödem daha azd›r, flüktasyon olmayabilirve kendili¤inden spontan eksternal dre-naj geliflmeyebilir. Drenaj için insizyonintraoral olarak zigomatik kemi¤in alt›n-dan yani vestibulum orisin derin k›s-m›ndan veya ekstraoral olarak temporalsahadan yap›l›r. Drenaj›n devam etti¤i vetemporal sahadaki dokularda balon ben-zeri flifllik var ise temporal fasya nekrozolmufl demektir. Dolay›s›yla sürekli dre-ne olan bu sahadan nekrotik temporalfasyan›n al›nmas› drenaj›n ortadan kal-d›r›lmas›na yard›mc› olur. Cerrah tem-poral fasyay› insizyon sahas›nda yapt›¤›lavajlar ve hemostat ile uzaklaflt›rabilir.Ekstraoral olarak insizyon yap›ld›¤› du-rumda temporal fasyan›n daha rahat al›-nabilmesi için insizyonun 2-3 cm dahauzat›lmas›nda yarar vard›r. Orijinal dre-naj insizyonundun yeterli bir drenaj sa¤-lanamad›¤› durumlarda ek insizyonlaryap›lmal›d›r. Nekrotik temporal fasya-n›n uzaklaflt›r›lmas›nda uygulanan dren-ler, temporal sahan›n pansuman› ve irri-

gasyon ifllemleri genelde bu fasyan›n ç›-kar›lmas›nda kabul edilen ifllemler de¤il-dir.‹nterinsizal aç›kl›¤›n ve çene hareketle-rin sa¤lanmas›nda etkili olan fizyoterapiayn› zamanda skar oluflumunu ve sürek-li trismus durumunu ortadan kald›r›r.Hastaya tedavi bafllang›c›nda çene fonk-siyonlar›n› gerçeklefltirmede bir tak›mzorluklar olabilece¤i söylenmeli böyleceileride herhangi bir kooperasyon güç-lü¤ü de önlenmifl olur.

Bukkal Loca Enfeksiyonlar›: Superfis-yal ve derin temporal sahalar›n önündeyer alan bukkal loca, m.buccinatorius vesuperfisyal fasyan›n›n aras›nda lokalize-dir. Bu sahaya yay›lan enfeksiyonlar ge-nelde çok ciddi de¤ildir; yanakta afl›r›ödem, trismus ço¤u zaman görülmez vehastan›n sadece birkaç flikayeti vard›r.Tedavi edilmeyen enfeksiyonlar ise di¤erlocalara yay›labilir ve hayat› tehdit edicidurum alabilirler. Bukkal fliflli¤in karak-terini ve di¤er odontojenik enfeksiyonla-r›n potansiyel yay›l›m alanlar›na olaniliflkisinin saptanmas› güçtür. Bukkal lo-ca hem maksiller hem de mandibulardifllerle enfekte edilebilir. Bu locaya cer-rahi girifl genelde arka maxiller bölgedevestibulum oristen yap›lan insiziyon ilegerçeklefltirilmektedir.

Mandibular Odontojenik EnfeksiyonlarMandibular kesiciler ve kaninlerdenkaynaklanan enfeksiyonlar lingual ve la-bial tarafta yay›labilirler. E¤er difllerinkökleri mental kas›n üstünde ve enfeksi-yon bukkal korteksi tahrip etmifl ise budurumda intraoral olarak s›n›rl› kal›r.Mandibular enfeksiyon linguale do¤ruyay›ld›¤›nda köklerin mylohyoid kaslaolan iliflkisine göre sublingual veya sub-mandibular loca apsesi olufltururlar.‹kinci ve üçüncü mandibular difllerinapeksleri genelde mylohyoid kas›n alt›n-dad›r dolays›yla direkt olarak submandi-

bular bölgede yay›l›m söz konusudur.

Sublingual Loca Enfeksiyonu: Üsttemukoza, altta mylohyoid kas, arkadahyoid kemi¤i, yanda mandibulan›n içkorteksi ve mylohyoid kas, medialde isegenioglossus ve geniohyoid kaslar bu-lunmaktad›r. Bu bölge etkilendi¤indea¤r›, yutkunmada güçlük, trismus, a¤›ztaban›nda flifllik ve dil hareketlerinde k›-s›tlama meydana gelir. A¤›z taban› en-feksiyonlar› yeteri kadar tedavi edilme-di¤i durumlarda submandibular bölgeyeyay›lma söz konusu olmaktad›r. Sub-mandibular bölge de etkilendi¤i durum-larda çok fazla cerahat ak›fl› meydana ge-lir. ‹ki locaya da cerahat›n yay›ld›¤› du-rumda genelde insizyon ekstraoral ola-rak uygulanmal›d›r. ‹zole sublingual lo-ca apselerinde drenaj intraoral olarak ya-p›lmal›d›r. A¤›z taban› enfeksiyonlar›ndasublingual bezin kapsülünde insizyonesnas›nda hasar meydana gelebilir.Sublingual bölgedeki bir enfeksiyonWharton kanal›n›, sublingual bezi vekomflu yap›lar› etkileyebilir. Ayr›ca bubölgedeki kaslar› birbirinden ay›ran gev-flek ba¤ dokusuna da yay›labilir. Sublin-gual bölgedeki kaslar aras›ndaki ba¤ do-kusu bir taraftan di¤er taraftaki locayakadar uzan›r. Mylohyiod ve geniohyoid,ayr›ca genioglossus ve geniohyoid kaslararas›ndaki ba¤ dokusu orta hatta kesil-mez, devaml›d›r. Sa¤ ve sol kaslar çokince gevflek ba¤ dokusu ile birbirindenayr›lm›fllard›r. Dolays›yla tedavi edilme-yen bir taraftaki sublingual selülitis ba¤dokusunu her iki kompartman›n› etkile-yebilir. Üstteki kompartman geniohyoidkas›n üstünde, di¤eri ise bu kas›n alt›n-dad›r. Orta hatta ise sa¤-sol geniohyoidkaslar ve sa¤-sol genioglossus kaslar›aras›ndaki gevflek ba¤ dokusunun aras›-na yay›larak a¤›z taban›n orta hatt›ndadil kökünün ve dil corpusunda fliflli¤eneden olur.

Sublingual Selülitisin Uzant›s›:

TDBD / 74

Submandibular apse Etken diflin OPTG görüntüsü Drenin yerlefltirilmesi

Drenin al›nmas›ndan sonra geliflen skar

VAKA 3:

Hyoid kemi¤in lateralinde (sublinguallocan›n posterior k›sm›) enfeksiyon dis-tale uzanarak mylohyoid kas›n arka ke-nar›n› aflabilir. Bu meydana gelirse, sub-lingual selülit submandibular niche(tractus angularis) ve pararfarengeal locaaras›ndan boynun derin k›s›mlar›na ya-y›labilir. Böylece bir sublingual selülitisdescending cervical selülitis yani Ludwiganjini oluflturur.‹nsizyonu yaparken sadece mukoza ke-silmelidir ve lingual kortikal kemikten 1cm içerde olacak flekilde difllere paralelinsizyon yap›l›r. Bölgeye cerahat›n ak-mas› için masaj yap›l›r ve dren tatbikedilir. ‹nsizyon esnas›nda Wharton ka-nal›na zarar vermemeye dikkat etmekgerekir.

Submandibular Loca Enfeksiyonlar›:Submandibular loca enfeksiyonlar› an-gulus civar›nda flifllik, a¤r›, trismus, pal-pasyonda hassasiyet, massaterik bölgeyek›yasla çok belirgin bir trismus durumusöz konusudur.Submandibular bölge asl›nda birkaçkompartmandan meydana gelmifltir.Dolay›s›yla bu kompartmanlar aras›ndaba¤lant› olup, çok ufak bir bas›nç ile ce-rahat bu bölgelere iletilebilir. Submandi-bular loca bütün olarak yukarda dilinmukoz membran› ve derin servikal fas-yan›n superfisyal laminas›, afla¤›da isebu fasyan›n hyoid kemi¤e yap›flt›¤› yer-dir. Submandibular locan›n kompart›-manlar› mylohyoid kas ile birbirindenayr›l›rlar. Bu kas›n üstü sublingual loca,alt›nda ise submental loca vard›r.Mylohyoid kas›n posteriorunda bulunansubmandibular bez, sublingual ve sub-mandibular localar aras›ndaki fiziki bir-leflmeyi meydana getirir. Bilindi¤i üzeresubmandibular bölgenin arka k›sm›ndanpararfarengeal locaya cerahat geçmekte-dir. Mylohyoid kas›n alt›nda ise digas-trik kas›n anterior karn› bu locay› sub-mental ve submaksiller olmak üzere iki-ye ay›r›r. Submental loca digastrik kas›n

anterior karn›n›n önünde lokalizedir,submaksiller bölge ise anterior ve poste-rior digastrik kaslar›n aras›nda olup me-dialde hyoglossus kas› mevcuttur.Submandibular bölgedeki flifllikler ge-nelde ço¤unun odontojenik orijinli ol-du¤u düflünülerek tan›da hata yap›labil-mektedir. Enflamatuar durumlar, neop-lazmlar ve submandibular bezin t›kan-mas›na neden olan durumlar mandibu-lan›n alt›nda fliflli¤e neden olabilirler.Submandibular üçgende metastatik veprimer neoplastik hastal›klar submandi-bular lenf nodun adenopatisine nedenolabilir dolays›yla diagnozun do¤ru ko-nulmas› önem arz eder.Submandibular ve submental locadakicerahatlenmeler için I&D a¤›z d›fl›ndanyap›l›r. Sa¤l›kl› dokuda mandibular ke-mi¤in inferior kenar›ndan 2 parmak ve-ya 2 cm alt›ndan yap›lan insizyonlar ka-fi gelmektedir. Difüz a¤›z taban› ve sub-mandibular bölge iltihaplar› için yap›la-cak cerrahi giriflimde havayolunun sa¤-lanmas› önemlidir; gerekirse hasta entü-be edilmelidir. Havayolu, en iyisi agresifcerrahiyle birlikte verilen yo¤un antibi-yotik tedavisi ile korunmal›d›r. Semp-tomlar progresif bir hipoventilasyonado¤ru seyrediyor ise tecrübeli kimseler-ce endotrakeal entübasyon yap›lmal›d›r.Trakeostomi ifllemi ise konservatif me-todlar›n ifle yaramad›¤› durumlarda dü-flünülmelidir. Afl›r› trismum ve ödem ge-liflti¤inde fiberoptik entübasyon yap›la-bilir.Submandibuler ve sublingual bölge bila-teral olarak etkilendi¤i durumlarda ciddidisfaji ve respiratör obstrüksiyon gelifle-bilir. A¤›z taban›n bilateral derin bölgeenfeksiyonlar›, submandibular üçgen veboyunda binlerce y›ldan beri bilinmek-tedir. Ludwig anjini; submental bölge-nin tahta sertli¤indeki ödemi, sublingualolarak oluflan flifllik, iyi s›n›rlanm›fl bo-yun ödemi ve rejyonel lenf nodlar›ndalenfadenopatinin yoklu¤u klasik tan›m›olarak bilinir. 2 tane flekli tan›mlanm›fl-

t›r:1-septik non-süpüratif enflamatuarödem2-septik süpüratif tip‹kinci tipte yeterli drenaj elde edilmekteayn› zamanda prognoz olarak daha iyi-dir. Ludwig anjini a¤›z taban›n ve boy-nun akut, septik, endure ve düffüz selü-litidir. Distorsiyona u¤rayan oral doku-lar, dilin dama¤a do¤ru bask› yapmas›naneden olur ve hipofarinkse düflerek so-lunum güçlü¤ü yarat›rlar. Farinks ve la-rinks ayn› zamanda etkilenmifl olabilir.Dolay›s›yla konuflma ve nefes almadaciddi s›k›nt›lar meydana gelir. Ludwiganjininden meydana gelen ölümlerdenço¤u rapor edildi¤i üzere sepsisden de-¤il, solunumun sekteye u¤ramas›ndandolay› meydana gelir. Erken trakeostomiasfiksiyi ve pulmoner komplikasyonla-r›n önlenmesinde etkin olmaktad›r.Enfeksiyon genelde mikstir ve kültür ça-l›flmalar›nda bir çok organizmaya rast-lanm›flt›r. Bunlar hemolitik ve non-he-molitik streptokoklar, stafilokoklar,pnömokoklar e.coli ve Vincent organiz-malar›d›r. Tedavisinde yeterli hava yoluaç›kl›¤›n›n sa¤lanmas› ve çok yo¤un an-tibiyotik tedavisi yapmak yeterlidir.Flegmonun cerrahi olarak dekompres-yonu, süpürasyon olmad›¤› için anlam-s›zd›r ve gereksizdir.

Lateral ve Retrofarengeal Loca Enfek-siyonlar›: Maksiller ve mandibular difl-lerdeki enfeksiyonlar lateral ve retrofa-rengeal loacalara yay›l›m imkan›na sa-hiptirler. Lateral farengeal locan›n s›n›r-lar› medial pterygoid kas ile lateral fa-rengeal duvar aras›nda uzanmaktad›r.Loca med.pterygoid kas›n arkas›ndanstyloid prosesse ve ona yap›flan kaslarave derin parotis bölgesine kadar ulafl›r.Dolay›s›yla medial pterygoid kas›n ante-rior eve posterior s›n›rlar› sayesindepterygomandibular loca ile ba¤lant› sözkonusudur. Lateral farengeal boflluk me-dial duvarda karotis fasyas› ile devameder. Lateral farengeal loca enfeksiyonla-r› yumuflak dama¤›n lateral duvar›ndakideplasman ile kendini belli eder. Tris-mus ve yutkunmada güçlük bu bölgede-ki enfeksiyonlar›n bafll›ca bulgular›d›r.Trismustan dolay› farinksin posterior velateral k›s›mlar›n incelemesi pek müm-kün olamayabilir ve herhangi bir enfek-siyon durumu klinik olarak gözleneme-yebilir. Paraferangeal bölgedeki enfeksi-yon trake ve özafagus byunca afla¤›yado¤ru ilerleyebilir. Bu bölge bol kanlan-maya sahiptir; karotis arteri ve n.vagusburadan geçer, dolays›yla buraya nö-rovasküler veya vasküler loca denir.

Pediatrik hastada submandibular selülitis

VAKA 4:

Parafarengeal loca kafatas› taban›ndanbafllar. Mastikatör boflluklar olan ptery-gomandibular loca, zygomatikotemporalloca ve bukkal bölge ile iliflkilidir.Styloglossus kas›n antero-superior isti-kamette submandibular loca ile komflu-luk yapar.Baz› yazarlar›n bahsetti¤i gibi retrofaren-geal loca, prevertabral fasyaya ba¤l› olanfarengeal fasya ile parafarengeal locadanayr›lmaz. Farinks arka duvar› genifltir vecolumna vertebralis ile kaslar› aras›nda-ki genifl ba¤lant› nedeniyle retrofarenge-al loca apseleri klinik olarak gözlenebi-lir. Bu sahadaki enfeksiyon çok kolay bi-çimde afla¤›ya do¤ru yay›labilir. Bazenfarinks seviyesinde ender de olsa hori-zontal yay›lma meydana gelmektedir.Ayr›ca stylofarengeal ve styloglossus kas-lar›n farinksin posterolateral taraf›ndangeçerken, parafarengeal ve retrofarenge-al loca aras›nda tam olmayan bir ayr›l-maya neden olurlar. Boyunda parafaren-geal loca, paravisceral(vasküler) loca iledevam eder. Retroözofajyal ve paravisce-ral boflluklar birbiriyle genifl ba¤lant› ya-parlar. Parafarengeal Riolan kas deme-tiyle anterior ve posterior kompart›man-lara ayr›lm›flt›r. Riolan kas demeti olufl-turan kaslar; m.styloglossus, m.styloh-yoideus ve m.stylophrayngeus’tur.Enfeksiyonun anterior ve posterior kom-part›manlarda olup olmamas›na göre pa-rafarengeal enfeksiyonlar semptomlar›geliflir. Anterior kompartman etkilendi-

¤inde 4 tane kardinal bulgu mevcuttur:trismus, indurasyon, atefl, farengeal böl-gede flifllik ve çene aç›s›nda fliflliktir. An-terior kompartman angulus mandibulacivar›nda sonlan›r. Bu sahadaki flifllik en-feksiyonun son safhalar›nda meydanagelir.Posterior kompart›man›ndaki enfeksi-yon septisemi ile birlikte a¤r› ve trismusbulunmaktad›r. Bu bölgenin retrofaren-geal loca ile olan ba¤lant›s› nedeniyleakut mediastnitis meydana gelebilir. fiifl-lik genelde palatofarengeal ark›n arka-s›nda geliflti¤inden, derin ve internaldir.Posterior kompartman etkilendi¤indeçok ciddi komplikasyonlar rapor edil-mifltir; larinksin ödemine ba¤l› olaraksolunumun obstrüksiyonu, jugular ve-nin trombozu ile internal karotid arterinerozyonu meydana gelebilir. Servikalsempatik zincirin ve kranial IX ve XII. si-nirlerin nörolojik etkilenmesiyle bilate-ral Horner sendromu geliflebilir.Retrofarengel loca genelde lateral faren-geal locan›n medial uzant›s› sonucu ce-rahatlenir. Yabanc› cisimler veya nasoen-dotrakeal entübasyon esnas›nda bu böl-geye yap›lan irrtiasyonlar enflamasyonubafllatabilirler. Parafarengeal enfeksiyon-lar sadece odontojen orijinli olmayabilir;bunun yan›nda tonsiller, adenoidler, pa-rotis bezi, beynin drenaj›n› alan lenfnodlar›, farinks olabilir.Enfekte loca entübasyon esnas›nda aç›la-bilir ve endotrakeal tüp boyunca cerahat

akci¤erlere iletilebilir. Dolays›yla iyiplanlanm›fl ve kontrollü bir entübasyonyap›lmas› gerekir.Parafarengeal loca cerahatlenmeleri in-traoral ve ekstraoral olarak drene edile-bilir. ‹ntraoral olan daha çok tercih edil-mektedir. A¤z›n en geri k›sm›nda üst vealt arklar›n posterior bölgelerinde ptery-gomandibular rafeye lateral ve paralelvertikal insiziyon yap›l›r. Mukoz mem-bran ve buccinator kaslar disseke edil-dikten sonra bukkal locan›n posteriork›sm› aç›lm›fl olur ve temporal kas›n ten-donlar› ortaya ç›kar. ‹nsizyon boyuncak›vr›k hemostat her yönde sokulmal›d›r.Anterior ve lateral yönde bukkal locayagirer, posteriorda ise temporal tendonunmedialinden pterygomandibular locayagirer. E¤er hemostat temporal kas bo-yunca yukar›ya do¤ru yönlendirilir iseinfratemporal locaya girifl yap›l›r. Parafa-rengeal loca ise anterior tendonu ortayaç›kan medial pterygoid kas boyunca he-mostat›n ilerletilmesi sonucu drene olur.Ekstraoral olarak ise angulus mandibu-lan›n alt›ndan yap›lan insizyon ile drenajyap›l›r.

KAYNAKLAR

1- Kwon, Clician’s Manual of Oral and Maxillo-facial Surgery, 20032- Moore, Principles of Oral and MaxillofacialSurgery, 20013- Peterson, Principles of Oral and Maxillofa-cial Surgery, 200

TDBD / 78

Üst 1. molar da kronik apikal granülom Cerrahat›n ekstraoral fistülize olmas›

‹ntraoral insizyonla apikal küretaj Ekstraoral apse kayna¤› enfekte difl

Ekstraoral insizyonun yap›lmas›

Fistülün eksizyonu

VAKA 5:

‹nsano¤lunun her daim h›zl› bir de¤i-flim içinde bulundu¤u, ça¤lar boyun-ca görülmüfl ve kendi do¤as› içinde

hep yeni fleyler aray›fl›n› do¤urmufltur. ‹n-sano¤lunun eski al›flkanl›klar›n› b›rakt›¤›ve h›zla ça¤a ayak uydurdu¤u flu günler-de, bunu en güzel yans›tan fley ise flüphe-siz ki INTERNET.Eskiden bir banka ifllemi için saatlercekuyrukta beklenirken art›k bu gibi ifllem-ler saniyelerle ifade edilebilen bir h›zaulaflm›fl durumda veya saatlerce dolafl›l›pal›nan bir hediye web sayfalar›ndan an›n-da al›nabiliyor. Bu ve benzeri güzellikleri-ni gördü¤ümüz internetin ne yaz›k ki kul-lan›c› tabanl› olarak kötü yanlar› da bu-lunmakta.Günümüzde internet kullan›c›lar›n›n%80 gibi bir k›sm›n›n art›k olmazsa ol-mazlar›ndan olan e-posta, internet banka-c›l›¤›, e-al›flverifl gibi birçok kullan›malanlar› kötü niyetli internet kullan›c›lar›taraf›ndan istismar edilmekte.‹flte özellikle ülkemizde flu günlerde buflekil istismarlar›n bafl›nda gelen olay ise:PHISHING yani k›saca bankan›z›n, e-pos-tan›z›n veya bunun gibi bilgi girmenizigerektiren bir kuruluflun web sayfas›n›nbir kopyas›n› yap›p kullan›c›n›n hesapbilgilerini çalmay› amaçlayan bir ‹nternetdoland›r›c›l›¤›.‹ngilizce "Bal›k tutma" an-lam›na gelen "Fishing" sözcü¤ünün 'f'harfinin yerine 'ph' harflerinin konulma-s›yla gelen terim, oltay› att›¤›n›z zaman enaz›ndan bir bal›k yakalayabilece¤iniz dü-flüncesinden esinlenerek oluflturulmufl veuygulan›yor. Örne¤in kulland›¤›n›z elektronik postaservisinin girifl ekran›n›n bir kopyas› elek-

tronik posta olarak geliyor ve bir flekildekullan›c› ad›n›z› ve flifrenizi girmenizi isti-yor. Dikkatsiz bir flekilde bilgileri verdi¤i-nizde, sayfan›n içine gizlenmifl bir kodparças› kullan›c› ad›n›z› ve flifrenizi do-land›r›c›lara gönderiyor.

Neler çal›n›yor?Phishing yöntemi kullanarak bilgisayarkullan›c›lar›n› tuzaklar›na düflüren dolan-d›r›c›lar özellikle afla¤›da belirtilen ifllem-leri çal›yorlar1. Kredi, Debit/ATM Kart Numarala-r›/CVV2 2. fiifreler ve Parolalar 3. Hesap Numaralar› 4. ‹nternet Bankac›l›¤›na Giriflte Kullan›-lan Kullan›c› Kodu ve fiifreleri

Phishing nas›l iflliyor?Phishing ile doland›r›c›lar internet kulla-n›c›lar›n› Fake (sahte) e-posta yöntemi ilea¤lar›na düflürmeyi deniyorlarve yukar›da da bahsetti¤imizkullan›c›lar› bilgilerini al›yor-lar.

E-posta yöntemi nedir?E-posta yöntemini kullanandoland›r›c›lar burada da kul-lan›c›lar› üç flekilde aldatmayoluna gidiyorlar. fiöyle ki: a) E-postan›za devaml› temashalinde oldu¤unuz kurulufl-lardan gönderiliyormufl izleni-mi verilen sahte bir posta gön-deriliyor. Bu e-postalarda kul-lan›c›ya kurumun web sitesi-ne giderek flifresinin süresinindoldu¤u söyleniyor ve altta osayfaya yönlendirilece¤i birlink(ba¤lant› yolu) veriyor.Korsan daha önceden haz›rla-d›¤› ve kuruluflun sitenin ay-n›s› olan bu siteye kurban›nagetirdikten sonra, ondan flifre-

yi girmesini istiyor, sonra da kullan›c›kendi flifresini yeni flifresiyle de¤ifltiriyor(normalde tabii ki de¤ifltirmiyor. Esaseneski flifre hala geçerli oldu¤u için korsanbu flifre ile internet arac›l›¤› ile para trans-feri, e-ticaret vb. ifller yapabiliyor)b) Baz› e-postalarda ise; bir yar›flma dü-zenlendi¤i ve bu yar›flmaya kat›lmas› tek-lif edilen kullan›c›lara ödül olarak BMWmarka bir araç kazand›klar› ancak gereklikiflisel bilgileri vermeleri gerekti¤i söyle-niyor. Bu gibi durumlarda bilgilerini ve-ren kullan›c›n›n tüm bilgileri doland›r›c›-n›n yani korsan›n eline geçiyor.c) Bir baflka kullan›lan teknikte ise; gelene-posta da müflteriye kiflisel bilgilerinigüncellemesi gerekti¤i tüm bilgileri tekrargirmesi bunun kendileri aç›s›ndan dahaiyi hizmet verebilmeleri için gerekli oldu-¤u söyleniyor.d) Son zamanlarda baz› bankalar›n bafllat-m›fl olduklar› ve cep telefonlar› ile para

TDBD / 80

PhishingSanal doland›r›c›l›kta son nokta:

Mustafa Sansar*

Örnek:

Sayin Abiday› Bank MusterisiHesabiniza 24/subat/2005 tarihinde Huseyin AB‹-DAYI tarafindan 270 YTL. havale edilmistir. Yapi-lan havale ile ilgili ayrintilar asagidadir.

Gonderen: Huseyin AB‹DAYIMiktar: 270,00 YTL. (ikiyuzyetmis yeniturklirasi)Sube: Mardin / MerkezAciklama: -Havale onay ve/veya red islemi icin asagidaki link-den internet bankaciligini kullanabilirsiniz ve/veyahesabinizda gerekli incelemeleri yapabilirsiniz. Si-ze havale gonderen kisinin bilgileri icinde asagida-ki linki kullanabilirsiniz... www.abidayibank.com.trEger yukaridaki link calismiyorsa lutfen asagidakilinki kullaniniz.http://172.84.130.29/abidayibank/form/

Biliflim teknolojisi ak›l almaz bir h›zla geliflirken kötü amaçl› kullan›m da s›radan kullan›c›lar› çokzor durumda b›rakacak flekilde artt›. Her gün yeni bir kredi kart› ya da internet h›rs›zl›¤› haberi okurolduk. ‹nternet üzerinden bankac›l›k hizmetlerini kullan›yorsan›z afla¤›daki yaz›ya bir göz atman›z-da fayda var.

81 / TDBD

transferine imkân veren sistem kullan›la-rak banka müflterilerine sanki kendi he-saplar›na para gönderilmifl veya al›nm›flgibi gösterilip sahte banka sitesi linki(ba¤lant› yolu) verilerek bu paran›n tahsiledilebilmesi için bilgi güncellefltirmesi is-tendi¤i belirtilmektedir.

Phishing sald›r›lar›ndan nas›lkorunmal›y›z? Unutulmamas› gereken nokta her türlüonline doland›r›c›l›k, sahtekarl›k ve virüs-lere karfl› en büyük korunma arac›, bu ko-nuda bilinçli ve bilgili olmakt›r. Bunu ak-l›m›z›n bir kenar›nda devaml› bulundur-mal›y›z. Tabii ki internette güvenli al›flve-rifl yapmay› istiyorsak.1. E-postan›za gelen mesajlar›n do¤rulu-¤unu ispatlay›n. Tan›mad›¤›n›z kimseler-den gelen mesajlar› silin, asla cevap ver-meyin. "Afla¤›daki ba¤lant›ya t›klay›n"gibie-posta isteklerine asla yan›t vermeyin2. ‹fllemlerinizi online yaparken, ifllemyapt›¤›n›z web sayfas›n›n güvenli olup ol-mad›¤›n› mutlaka kontrol edin ! ‹nternet taray›c›n›z›n üst k›sm›nda bulu-nan adres bölümünde bulunan adresin"https://" olup olmad›¤›n› kontrol edin.“https://”’in sonunda bulunan “s” harfi busayfan›n güvenli ve çeflitli flifreleme me-totlar› ile ifllem yapt›rd›¤›n› belirtir.Ek olarak, internet taray›c›n›z›n sa¤ altk›sm›nda yer alan kapal› kilit iflareti, yinegüvenli ve flifrelenmifl bir sayfada ifllemyapt›¤›n›z› gösterir.

Bu iflaret sayfan›n SSL ile flifrelendi¤ini vesitenin gerçekten çal›flt›¤›n›z kurulufla aitolup olmad›¤›n› göstermektedir, üzerineiki kez t›kland›¤›nda ise; afla¤›daki örnek-te görüldü¤ü gibi bir mesaj ç›kacakt›r.

-ÖRNEKT‹R-"Issued to: www.abidayibank.com.tr ve"Issued by: www.verisign.com/CPS In-corp.by Ref.LIABILITY LTD.(c)97 Veri-Sign" bilgileri kontrol edilmelidir.

Unutulmamas› gereken noktalar›n bafl›n-da ise yukar›da anlat›lan bu iki güvenlikönlemi de doland›r›c›lar taraf›ndan tekraroluflturulabiliyor. Bu sebeple; e¤er inter-net bankac›l›¤›n› veya e-al›flverifl yapmakistiyor iseniz yapman›z gereken fley, ifllemyapmak istedi¤iniz sayfay› kendinizin gir-mesi en güvenilir yoldur.

3. ‹nternet adresi olarak say›sal rakamlariçeren adresler ile karfl›lafl›rsan›z kullan-madan önce mutlaka kontrol edin !

Ziyaret etti¤iniz web sitelerinde; adreslerço¤unlukla adres k›sm›, ard›ndan firma-n›n ve flirketin ismine ek olarak, com, org,net gibi uzant›lar ile biter. Örne¤in; https://www.abidayi-bank.com.tr Sahte sitelerde, ço¤u zaman say›sal adres-ler kullan›lmaktad›r. E¤er bu tür bir du-rum ile karfl›lafl›rsan›z, direkt olarak çal›fl-t›¤›n›z kurulufl ile irtibata geçin.- ÖRNEKT‹R – ( Sahte siteler afla¤›daki gi-bi say›sal bir link verirler)

4. Size ulaflan e-posta’n›n kimden geldi-¤inden ve do¤rulu¤undan mutlaka eminolmal›s›n›z!Öncelikle gelen e-postan›n kimden geldi-¤ine muhakkak emin olmal›s›n›z e¤er kie-posta’n›n kimden geldi¤inden emin ola-m›yor veya gönderilen içerik ile ilgili baz›flüpheleriniz oluyor ise mutlaka direktolarak sizden bilgi talep etti¤ini öne sürengerçek kurulufl ile irtibata geçiniz. Çünküçal›flt›¤›n›z kurum size asla kifliselbilgileriniz veya flifrenizi soran e-postagöndermez. Bunu sak›n unutmay›n!!!5. Güvenmedi¤iniz Network(A¤larda) ke-sinlikle elektronik ifllem yapmay›n›z. Kul-land›¤›n›z bilgisayar güvenilir olsa bilee¤er networke(A¤a) güvenmiyorsan›zelektronik ifllem yapmay›n›z!6. Bankan›zdan gelen kart ekstrelerini,hesab›n›z› düzenli olarak kontrol etmeyiunutmay›n. Olas› aksiliklerde bankan›zlaile irtibata kesinlikle geçin.7. Sisteminizi düzenli olarak kontrol edin.‹flletim sisteminizin güvenlik yamalar›n›yükleyin, antivirüs yaz›l›m›n›z› devaml›olarak güncelleyin. ‹nternet taraf›ndangüncel kalmas›n› sa¤lay›n.8. Çeflitli kurumlardaki hesaplar›n›z› veyae¤er ki birden fazla e-posta adresiniz varise kesinlikle kendinizi her biri için farkl›flifreler belirleyin.9. Belirledi¤iniz flifreleri belli aral›klar ilemuhakkak de¤ifltirin. Bunu kendinizeal›flkanl›k haline getirin.10. Phishing sald›r›lar›na arac›olmay›n!Doland›r›c›l›¤› gerçeklefltirecek kifli veyakifliler phishing yöntemi ile ele geçirdikle-ri kurumsal veya finansal bilgileri kulla-narak hesaplar üzerinden paralar› ele ge-çirme imkân›na sahip olurlar. Paran›n he-saptan çekilmesi aflamas›nda kendilerinintespitini zorlaflt›rmak yada hiçbir flekildetespit edilmemelerini sa¤lamak için iseflüphelenilmeyecek kiflilere Internet üze-rinde ifl ilanlar› sunmaktalar. Bu ilanlarda

çaba harcamadan kolay para kazan›laca¤›bunun çok kolay bir ifl oldu¤u fleklindebilgi verilmektedir. ‹nternette verilen bu ilan ile bulunan kifli-lerin banka hesaplar› kullan›larak phis-hing yöntemi ile çal›nan hesaplardan paratransferi yap›lmaktad›r. Yine ilan ile bulu-nan kifliler hesaplar›ndan bu paralar› çek-mek ve belirli bir komisyon karfl›l›¤› do-land›r›c›l›¤› gerçeklefltiren kiflilere paray›uluslararas› para transferi yapan flirketlerarac›l›¤› ile transfer etmek için kullan›l-maktad›rlar. Böylece doland›r›c›l›¤› ger-çeklefltiren kifli yada kifliler kimliklerinigizlemifl olup, ilan arac›l›¤› ile bu ifle bafl-vuran kiflilere suçu atm›fl olmaktad›rlar.Bu tip belirli bir paray› al›p, komisyonkarfl›l›¤›nda baflka bir yere transfer etmekfleklindeki ifl ilanlar› konusunda çokdikkatli olunmas› gerekmektedir. Bu fle-kilde yap›lan ifllem kara para aklama iflle-mi olup, sonucu kanuni takibata varacakflekide bitmektedir.11. E¤er böyle bir eyleme maruz kal›rsa-n›z size gelen e-postay› kesinlikle silme-yin ve yönlendirdi¤i web sitesiyle ilgilibilgileri toplamay› deneyin. Örne¤in ri-pe.net’ten whois sorgulamas› yap›p ilkbilgileri toplamaya çal›fl›n. Derhal üstleri-nize ve bilgi ifllem departman›na haberverin. E¤er bireysel kullan›c›ysan›z bir di-lekçe ile hemen savc›l›¤a baflvurup ilgilipolis birimlerine elden havale al›n ve ya-z›y› polise götürün. Bu tür suçlarda zama-n›n çok önemli oldu¤unu hiçbir zamanakl›n›zdan ç›kartmay›n.Genel olarak sahte site ile gerçe¤iniay›rdetmek için afla¤›daki flekli incele-yebiliriz.

KEYLOGGERDoland›r›c›lar phishing yöntemiyle kulla-n›c›n›n gizli bilgilerini elde etmenin yan›s›ra bu bilgilere birde baflka bir yöntemolan keyloger ad› verilen klavye ve ekran

görüntülerini kopyalaybilen programlarvas›tas› ulaflabilmekteler. ‹sterseniz bun-dan da biraz söz edelim :

KEYLOGGER YÖNTEM‹‹nternet kullanan banka müflterilerininveya internet üzerinden ticaret yapan kul-lan›c›lar›n online ifllem flifrelerinin çal›n-mas›n›n bir di¤er yöntemi ise keyloggeryani klavye tufl girdilerini kay›t eden yaz›-l›mlar vas›tas›yla gerçekleflmektedir. Kul-lan›c›lar›n bilgisayarlar›na yerlefltirilenkeylogger adl› yaz›l›m, bilgisayarda yap›-lan her türlü ifllemlerin bir kayd›n› tutarve bu kay›tlar klavyeden girilen bilgilerinyan› s›ra ekran görüntüleri de olabilir. Bukay›tlar ya sistemde bir txt (metin) dosya-s› olarak tutulur ya da klavye girdileri e-posta ile sald›rgana(HACKER) gönderilir.

Keylogger türü yaz›l›mlar sisteme nas›lgiriyor?1) Kötü niyetli kifliler taraf›ndan yaz›lanve iflletim sistemlerinin aç›klar›ndan ya-rarlan›larak hedef bilgisayar›n k›smen ve-ya tamamen yönetici haklar›n› sald›rganateslim eden truva at› (trojan) adl› yaz›l›m-lar arac›l›¤›yla keylogger yaz›lmlar› siste-me yüklenirler.2) Keylogger yaz›l›m› bilgisayara kullan›c›taraf›ndan yüklenebilir:Örne¤in; güvenilmeyen bir bilgisayardabilgisayar sahibi taraf›ndan sisteme baflka-lar› taraf›ndan girifl yap›lmas› halinde (lo-gin olunmas›) ne gibi ifllemler yap›ld›¤›bilgisayar sahibi taraf›ndan bilinmek iste-nebilir. Bu durumda sisteme yüklenecekbir keylogger yaz›l›m› ile bilgisayarda bafl-ka kullan›c›lar›n yapt›klar› bütün ifllemlerkaydedilmifl olur. E¤er bilgisayar pek çokkifliye aç›k bir a¤da ise bilgisayarda yap›-lan bütün ifllemler keylogger› yükleyenkifli taraf›ndan ö¤renilebilir.Ayr›ca iflletim sistemlerinde tespit edilenaç›klarla sisteme rahatl›kla uzaktan mü-dahale edilebilmekte ve bu müdahalelerinbafl›nda sisteme dosya aktarma, aktar›landosyay› çal›flt›rma gibi ifllemlerle sonra-s›nda kullan›c›lar takip edilebilmektedir.Bu tür aç›klar, yamalarla kapanm›fl ol-makla birlikte sistemlerini güncellemeyenkullan›c›lar halen büyük bir tehlike alt›n-da.Keyloger ve benzeri programlardan etki-lenmemek için:• Mutlaka iflletim sisteminizin güncellefl-tirmelerini yap›n• Bir güncel ve aktif antivirüs pro¤ram›bilgisayar›n›zda bulundurun,• Bankac›l›k ve önemli ifllemlerinizi gü-venli olmayan bilgisayarlardan yapmay›n,• Kulland›¤›n›z bilgisayar›n web browser›(internet taray›c›s›)’n›n otomatik tan›mla-ma özelli¤indeki “Formlarda kullan›c› ad-

lar› ve parolalar” ile ilgili k›sm›n iflaretsizolmas›na dikkat edin.Yukar›da bahsetti¤imiz “Formlarda kulla-n›c› adlar› ve parolalar” bölümüne flu fle-kilde girifl yap›lmal›d›r

Kanunlarda bu suç hangi maddelerdebelirtiliyor?‹sterseniz kanunumuzda bu suçlar hangimaddelerde ve nas›l iflleniyor sorular›n›ncevaplar›na afla¤›daki soru-cevaplar› oku-yarak ulaflal›m

1- Bu suçun tam tan›m› nedir ? (Yeni veEski TCK'ya göre)Bu suçun tam tan›m› maalesef hem eskiyasam›zda hem de yeni yasam›zda tam ta-n›mlanmam›fl. Bu sebeple ancak yorumyoluyla bir sonuca var›labiliyor. Ama cezahukukunda yorum ancak çok dar bir fle-kilde yap›labildi¤i için bu suçun biliflimsuçu olarak de¤erlendirilmesi zordur.Ama bu suça Yeni TCK’da Madde:158/fuygulanabilir.2- Bu gibi suçlar da korunan hukukimenfaat nedir?Fake(Sahte) mailler ile ifllenen bu gibisuçlarda korunan hukuki menfaat kiflile-rin malvarl›¤› haklar›d›r.3- Bu olayda Ma¤dur kimdir (Banka m›yoksa Müflteri mi?)Olayda ma¤dur müflteridir. Çünkü mal-varl›¤›nda azalma meydana gelen kifli , hi-le ve desiseye maruz kalan kifli müflteri-dir.4- Bu olay›n faili kimdir?Olay›n faili herkes olabilir. Fail olabilmekiçin yasa herhangi bir özel flart aramam›fl-t›r.5- Suçla mücadelede hukuki olarak na-

s›l bir yöntem izlenmelidir?Suçla mücadele için öncelikli olarak ya-p›lmas› gereken bir adli biliflim birimininkurulmas›d›r.Bu adli t›p içinde de kurula-bilir. ‹kinci olarak hakim ve savc›lar›m›zayeterli e¤itim verilmelidir. Üçüncü hususise servis sa¤lay›c›lara yasal yükümlülük-ler getirerek bugün delillendirme de yafla-nan problemlerin önüne geçilmelidir.

6- Delillendirme nas›l yap›lmal›d›r?Delillendirme de en hayati nokta gelensahte elektronik postan›n ka¤›t ç›kt›s›n›nmahkemeye sunulmas› de¤il, elektronikversiyonunun savc›ya ya da mahkemeyesunularak üzerinde bilirkifli incelemesiyapt›r›lmas›d›r. Ayr›ca sahte postan›nyönlendirdi¤i web sitesine iliflkin bilgile-rin ve yine sahte elektronik postan›n gön-derildi¤i servis sa¤lay›c›s›ndan al›nacakbilgilerin dosyaya konulmas› gerekir.7- Baflvuru yollar› nelerdir?Böyle bir eyleme maruz kalan kifli derhalbankas›n› bilgilendirmeli ve ard›ndanTCK'nun doland›r›c›l›k hükümlerine göresavc›l›¤a dilekçe ile baflvurmal›d›r. Buradahem ma¤dura hem savc›ya hem de güven-lik güçlerine düflen görev hayati önemde-ki birkaç delilin en k›sa zamanda toplan-mas›n› sa¤lamakt›r.8- Uluslararas› hukukta bu olay ne bo-yuttad›r uluslararas› hukuk bunu neolarak görüyor?Dünya bu eyleme haz›rl›ks›z yakaland› vebu sebeple bunu aç›kça suç olarak düzen-leyen bir yasa maddesi yok. Ancak ABD’lihukukçular›n “The Anti – Phishing Act”olarak adland›rd›klar› ve Senatör PatrickLeahy taraf›ndan sunulan yasa tasar›s› ileABD’de büyük finansal kay›plara yol açansahte elektronik posta eylemleri ve biliflimsuçlar› önlenmek isteniyor. Di¤er ülkele-rin genel e¤ilimi ceza yasalar›ndaki bili-flim suçlar›n› düzenleyen hükümlerdenfaydalanmak yönünde.‹nternetin uçsuz bucaks›z deryas›nda yo-lunuzu flafl›rmadan (veya flafl›rt›lmadan)güvenle seyahat etmeniz dile¤i ile...

* Polis Memuru, ‹stanbul EmniyetMüdürlü¤ü Biliflim Suçlar› BüroAmirli¤i

KAYNAKLAR:

1- turk.internet.com2- http://www.hsbc.com.tr/OnlineServisler/Guvenlik/Phishing.asp3- http://www.hukuki.net/topic.asp? TO-PIC_ID=6134- http://www.pclabs.gen.tr/haberler/news.asp?doc=11815- http://www.tcmb.gov.tr/yeni/duyuru/ junk-mail.htm6- http://www.tcmb.gov.tr/yeni/duyuru/ ytle-posta2.htm

TDBD / 82

‹nternet Explorer 6.0 için ( Araçlar->‹nternetSeçenekleri->‹çerik->Otomatik Tamamla)

Firefox 1.0 PR ‹çin ( Araçlar -> Seçenekler ->Gizlilik)

Art›k ‘emektar’ denebilecek Kara-deniz gemisi Alsancak Lima-n›’ndan demir ald›¤›nda yapma-

n›z gereken ilk ifl gündelik hayat›n›z›h›zla unutmak. Sabah Bodrum aç›kla-r›ndaki Kos (‹stanköy) adas›nda olmaküzere akflam saatlerinde yolculu¤unuzbafll›yor. Alt› gece befl gün süren bu yol-culu¤un dolu dolu geçmesini istiyorsa-n›z ard›n›zda b›rakt›¤›n›z köpükleriseyretme keyfini fazla uzatmay›n veadalarla ilgili broflürleri (yola ç›kmadanmutlaka kitapç›lar› bir dolafl›n) ka¤›tkalem eflli¤inde gözden geçirip ertesigünlerinizi planlay›n derim.

Hipokrat’›n a¤ac›n›n gölgesindeKaptan’›n Kos liman›na yanafl›ld›¤›n›belirten anonsuyla uyan›p güverteyekofltu¤unuzda sizi pek de muhteflem bir

manzaran›n karfl›lad›¤› söylenemez. Ge-zi kapsam›nda görülecek adalar›n enküçü¤ü olan Kos t›pk› karfl›s›ndakiBodrum gibi yeflilliklerden fazla nasibi-ni almam›fl mütevaz› bir ada. Toplamyedi sekiz saat mola verilen Kos’ta aceleetmenize gerek yok; flehir turu için li-mandan kalkan küçük vagonlardanoluflan trenimsi motorlu tafl›ta atlay›pmakul bir fiyata bu küçük kent hakk›n-da bir fikir sahibi olabilirsiniz. Hipokrat’›n do¤du¤u ve yaflad›¤› yerolan Kos’a gelip de Hipokrat’›n gölge-sinde derslerini verdi¤i a¤ac› görmedendönmek olmaz. Gerçi a¤aç 560 yafl›nda,Hipokrat ise nereden baksan›z 2400 y›lönce yaflam›fl ama olsun önemli olan ni-yet. Burada Kos’lu olan Türklerin d›-fl›nda gayet temiz bir Türkçeyle bize in-cik boncuk satmaya çal›flan bir Romen’e

rastlay›nca biraz hoflbefl edip arada iflle-rin nas›l gitti¤ini, kazanc›ndan mem-nun olup olmad›¤›n› soruyoruz. Romentezgahtar›n yan›t› bizi güldürüyor: Alla-ha flükür!Kos’un da akran› Bodrum gibi gece ha-yat›n›n iyi oldu¤u söyleniyor ama geceRodos’a varmak üzere yola ç›k›laca¤›n-dan test etme flans›n›z yok. Mayonuzyan›n›zdaysa belki bir iki saatli¤ine li-man›n yan›ndaki gayet temiz plajda se-rinleyebilirsiniz.

Rodos: fiövalyelerden arta kalanKos’tan yaklafl›k dört saat süren bir yol-culuktan sonra Rodos’a ulaflt›¤›n›zda dafazla uzaklaflm›fl olmuyorsunuz. Datçak›y›lar›n› izleyerek vard›¤›n›z RodosMarmaris’ten deniz otobüsüyle bir saatbile sürmüyor. Rodos kenti, oldukça iyi

TDBD / 84

Dostluk denizinde

dört damla ve bir inci

Türkiye Denizcilik ‹flletmeleri yaz aylar›nda befl Ege adas›n› kapsayan turlar düzenliyor. Cruiseturlar›na göre çok daha düflük bedeller ödeyerek Kos’ta Hipokrat’n alt›nda derslerini verdi¤ia¤ac›, Rodos’ta Osmanl› eserlerini, Girit’in plajlar›n›, Mikonos’un yelde¤irmenlerini ve adalar›nen özeli Santorini’de dünya tarihini de¤ifltiren patlaman›n yaratt›¤› güzelli¤i görebiliyorsunuz.

85 / TDBD

korunmufl kalesi, camileri, saraylar› vekiliseleriyle alt›n günlerini yaflad›¤› or-taça¤›n havas›n› koruyor. Kudüs’ten ko-vulan Tap›nak fiövalyeleri yüzy›llarcaRodos’ta egemenlik sürdüler. KanuniSultan Süleyman döneminde Osmanl›‹mparatorlu¤u’na kat›lan adada onunad›n› tafl›yan caminin restorasyonu halasürüyor. Bunun d›fl›nda da özellikle es-ki kentte birçok cami varl›¤›n› sürdürü-yor ancak cemaatsizlikten olacak ço¤u-nun kap›s› kilitli.Antik ça¤›n yedi harikas›ndan biri olanRodos Heykeli’nin liman›n bulundu¤ugirintide oldu¤u ve gemilerin bu devasaheykelin ayaklar› aras›ndan geçti¤i riva-yet ediliyor. Efsane bize pek inand›r›c›görünmese de turizme katk›s› büyük.Kentin birbirinden güzel kap›lar›ndanbirinden girip fiövalyeler Soka¤›’na yö-neldi¤inizde gotik yap›lar›yla etkileyicibir görüntü veren hanlar› görüyorsu-nuz. Rodos’un en ifllek caddesiyse ku-yumcular›, butikleri ve cafeleriyle Sok-rates Caddesi. Cadde üzerinde Rodoslubir Türk olan Ali’nin Kahvesi özellikleTürkiye’den gelenlerin u¤rak yeri. Birdinlenme kahvesi içip yolunuza devametti¤inizde Büyük Üstatlar Saray›’na va-r›yorsunuz. Bu görkemli yap›y› gezme-den Rodos turunu bitirmemek laz›m.Adan›n tek gezilecek yeri Rodos kentide¤il tabii. Özellikle Rodos’a 52 km me-safedeki Lindos kasabas› ünlü akropo-lü, geleneksel sivil mimarinin güzel ör-neklerini veren evleriyle günübirlik tur-lar›n en cazibi. Plaj› da temiz ve güzel.Üstelik ulafl›m için otomobil kiralamakzorunda da de¤ilsiniz. Rodos’tan s›kçakalkan belediye otobüsleriyle hesapl›bir flekilde ulaflabilirsiniz. Asl›nda ada-lar›n tamam›nda toplu ulafl›m son dere-ce düzgün çal›fl›yor.

A¤›rbafll› a¤abey: GiritAdalar›n en büyü¤ü Girit tarih boyuncaönemli bir merkez olmufl. Belki biraz dabu yüzden, di¤er adalar›n naifli¤iniözellikle adan›n baflkenti Iraklion’dahissetmiyorsunuz. Bildi¤iniz büyük fle-hir havas› var burada. Limandan kentinkalbi say›lacak Venizelos Meydan›’na ç›-kana kadar sa¤l› sollu gördü¤ünüz tari-hi kiliseler, manast›rlar da bu fikrinizide¤ifltirmeye yetmiyor. Meydan›n kuze-yinde hala eski bir Türk pazar› havas›n›koruyan ve Pazar Soka¤› olarak bilinen1866 Soka¤› sempatik havas›yla dahas›cak bir mekan. Sokakta aç›kta sat›lanet ürünlerini görünce AB’nin bizim ko-koreççileri bofluna endiflelendirdi¤inidüflünmeden edemiyoruz.Osmanl›, Rodos’a göre daha sonra elegeçirip daha erken terketmesinden do-lay› belki, Girit’te pek iz b›rakmam›fl.Yenisini yapmak yerine kiliseleri camiyeçevirmeyi tercih etmifller. Bir de baz›noktalarda rastlad›¤›n›z çeflmeler var. 19. yüzy›ldan kalma Aya Minas Kated-rali iyi korunmufl freskleriyle etkileyicibir mekan. Tarihe ve arkeolojiye merakl› olanlargünün devam›n› ‹raklion’a 5 km mesa-fede bulunan Knossos antik kentindegeçirebilirler. ‹lk kez milattan 2000 y›lönce infla edilen ve 300 y›l kadar yafla-d›ktan sonra büyük bir deprem sonucuyerle bir olan Knossos’un bugünkü ka-l›nt›lar› daha sonra kurulmufl flehirdenkalmad›r. Do¤al güzellikleri daha fazla merakedenler Adan›n do¤usuna do¤ru yakla-fl›k bir saatlik bir yolculukla ulaflabile-cekleri Aya Nikola’y› tercih edebilir. Or-ta büyüklükte bir kent olan Aya Niko-la’y› çekici k›lan, kent merkezindekiVoulismeni Gölü. Bir taraf› sarp kaya-larla di¤er taraf› kafe ve lokantalarla

kapl› olan göl yapay bir kanalla denizeba¤lanm›fl. Etraf›nda yap›lan bir gezin-ti ve ard›ndan bir kafede göl manzaras›-na karfl› içilen s›cak birfleyler keyfiniziyerine getirebilir. Co¤rafyay› daha bir al›c› gözle inceledi-¤inizde hemen tüm Ege’ye (Türkiye k›-y›lar›na da) hakim olan ç›plakl›k bura-da da -özellikle de burada Girit’te- ken-dini gösteriyor. Zeytin a¤açlar› d›fl›ndafazla bir yeflillik yok ama mimarisi ko-runmufl kasabalar, tarih ve tabi-i iklim buralar› özellikle Avrupal›lar›ngözünde çekici k›l›yor.

Tarihin ak›fl›n›n de¤iflti¤i yerHaritaya bakt›¤›n›zda Ege Adalar›, eri-tilmifl topra¤›n suya dökülünce donupoluflturdu¤u birer damlac›k gibi durur.Bu damlalar aras›nda Santorini -Yunan-

Rodos’ta ünlü Sokrates Caddesi’ndeki Ali’ninKahvesi Türkiye’den gelenlerin u¤rak yeri(solda). Hipokrat’›n derslerini Kos’taki bua¤ac›n gölgesinde verdi¤ine inan›l›yor (üst-te). Girit’in bir Türk pazar›n› and›ran 1866Soka¤›’nda et ürünleri aç›kta sat›l›yor (altta).

l›lar daha çok Thera ismini kullan›yor-bir inci tanesi gibi par›ldar. Bütün ada-lar› dolaflanlar›n fikir birli¤i ettikleribelki de tek konu en etkileyicilerininSantorini oldu¤udur.Sizi etkilemeye limandan bafll›yor San-torini. Biraz da bu etkiyi yaratmak içinolsa gerek turistik gemiler adan›n dahauygun olan do¤u k›y›lar›na de¤il dekraterin bulundu¤u 300 metrelik biruçurumdan yukar› t›rmanmak zorundakalaca¤›n›z bat› k›y›s›na yanafl›yor. As-l›nda yanafl›yor da denemez, ba¤lana-cak bir iskele olmad›¤›ndan aç›kta de-mirliyorlar ve k›y›dan gelen kay›klarlaadaya ulafl›yorsunuz. Yolun en keyiflik›sm› burada bafll›yor. Tepedeki Fira

kentine ulaflmak için iki seçene¤inizvar: Teleferik ve eflek. Üçüncü bir seçe-nek olarak yürüyerek ç›kmak da müm-kün ama kendinize fazla güvenmiyorsa-n›z hele de s›cakta denemeyin. Teleferikle ç›kmak bile yeterince ürkü-tücü ve heyecan verici ama özellikle ç›-k›flta efle¤e binmeyi deneyin, çok e¤len-celi bir yolculuk. Dostunuz, s›rt›na bin-di¤iniz anda f›rl›yor ve kimsenin bir fleydemesine gerek b›rakmadan on dakika-da tepeyi buluveriyor. Sadece di¤erle-riyle yar›flma inad›na girdi¤i zaman bi-raz heyecanlanabilirsiniz ama tehlikelibir yolculuk de¤il.Santorini, yaklafl›k 3500 y›l önce Minosuygarl›¤›na ev sahipli¤i yaparken tari-

hin ak›fl›n› de¤ifltiren bir volkanik patla-mayla bugünkü halini alm›fl. fiimdi ge-milerin yanaflt›¤› uçurumun oldu¤u k›-s›m asl›nda kraterin a¤z›na denk geli-yor. Minos uygarl›¤›n› yok eden bu pat-lama sonras› (baz› arkeologlar efsaneviAtlantis kay›p flehrinin buras› olabilece-¤ini düflünüyor) gökyüzünü kaplayankara dumanlar aylarca güneflin görün-memesine neden olmufl. Bugün de kra-terin ortas›nda kalan Palea Kameni veNea Kameni adalar›na tekneyle ulafl›pma¤madan gelen buhar› görmek ve s›-c›k suyun kaynad›¤› kayal›klarda yüz-mek flans›n›z var.Santorini’ye gidenlerin ritüel haline ge-tirdikleri fleylerden biri de adan›n kuzey

TDBD / 86

Aya Minas Katedrali göz al›c› freskleriyleGirit’in baflkenti ‹raklion’un en önemliyap›lar›ndan (üstte). Santorini’nin kuzeyinde-ki Ia kasabas› her akflam güneflin bat›fl›n›seyretmeye gelen turistlerle dolup tafl›yor(solda).

ucundaki Ia (Oya okunuyor) kasabas›n-da güneflin bat›fl›n› seyretmek. Rivayetegöre dünyan›n en güzel günbat›m› bu-rada izlenirmifl. Bunun nesnel bir ölçü-tü yok tabii. Günbat›m›n› foto¤raflamakyerine foto¤raf çekmek için ç›lg›nca te-raslar› dolduran yüzlerce insan› foto¤-raflamak daha cazip gelebilir.

Özgürlükler adas›Mikonos pek çok aç›dan Santorini ka-dar etkileyici de¤il. Bir kere düzayak birlimanda inip normal otobüsle flehre va-r›yorsunuz. Öyle ah›m flah›m bir güzel-li¤i de yok. Peki nas›l oluyor da en tan›-nan ve en çok ilgi çeken adalardan biri?Üstelik de en pahal›s›? ‹flte burada Mi-konos’u ay›rdeden özellikleri ö¤renme-ye bafll›yorsunuz.Buras› bir e¤lence adas›. Bir kere tümEge’deki en hareketli gece hayat› bura-da. Di¤er taraftan her türlü cinsel terci-he toleransl› yaklafl›lan bir yer oldu¤un-dan dünyan›n her yan›ndan e¤lenmekiçin yüzbinlerce insan buraya ak›nediyor. Tabii plajlar›ndan da bahset-mek laz›m. Say›lar› onbefli bulan plajla-

r›n bir k›sm› ç›plaklar kamp›. Bu dabaflka bir turist grubu için Mikonos’ucazip k›l›yor.Mikonos’un merkezi olan Hora kasaba-s›na Venedik yak›flt›rmas› yap›lsa dabunun abart›l› bir yaklafl›m oldu¤unubelirtmek laz›m. Yal› tarz› birkaç güzelbina buray› Venedik’e çevirmeye yetmi-yor tabii. Ama burundaki yelde¤irmen-lerinin resimsi bir hava verdi¤i kasaba,araç girmeyen tafl sokaklar›yla (tafllar›naras›ndaki derzler mütemadiyen beyazboyayla boyan›yor), beyaz duvarlar› veçivit mavisi pervazlar›yla kendine özgübir güzelli¤e sahip. Turist yo¤unlu¤una ra¤men özelliklekafe ve lokantalarda garsonlar s›cak vesayg›l›. Sadece ‘Törkifl kafi’ dedi¤inizdegülümseyerek ‘Grek kafi’ diye düzelti-yorlar. Israr etmeyip ‘peki senin dedi¤inolsun’ dedi¤inizde gerçekten Türk kah-vesine benzeyen ama belli ki makinedeyap›lm›fl ve ayn› lezzeti tutturamayanbir kahve getiriyorlar. Zaten lokantala-r›n soka¤a ç›kard›klar› menü tahtalar›nabakt›¤›n›zda isimlerin ço¤u tan›d›k ge-lecektir: Musaka(musakka), caciki(ca-

c›k) gibi.Mikonos’ta Hora’n›n d›fl›nda görülebile-cek yerlerin bafl›nda Yunan mitollojisin-deki tanr› Apollon ile tanr›ça Arte-mis’in do¤um yeri olan Delos adas› ge-lir. Hora’dan Türkçe’de oldu¤u gibi ‘ka-y›k’ denen teknelerle gidilen Delos’taantik tiyatro, Apollon Tap›na¤› ve As-lanl› Yol baflta olmak üzere tarihe me-rakl›lar›n ilgisini çekecek çok say›daeser bulunuyor. Yaln›z uykuyu sevenle-ri uyaral›m, ö¤leden sonra adaya teknebulam›yorsunuz.Mikonos di¤er adalardan biraz daha pa-hal›, bu yüzden aya¤› yorgana göreuzatmakta fayda var. Yine de bir krepyemekten zarar gelmez; çok güzel yap›-yorlar.

Yolculuk boyunca bir daire çizip tekrar‹zmir hizas›na yaklaflt›¤›n›z için dönüflyolculu¤u fazla uzun sürmüyor. Ege’niniki yakas›nda da, ortas›nda da insanl›-¤›n ortak miras› duruyor. Umal›m ki za-manla anlams›z düflmanl›klar azal›r, s›-n›rlar kalkar da bu ortak mirasa pasa-port-vize istenmez.

TDBD / 46

Mikonos’un sembolü olmufl yelde¤irmenleribugün sadece turistik bir ö¤e (üstte). Girit,Aya Nikola’daki Voulismeni Gölü yapay birkanalla denize ba¤lanm›fl(üstte sa¤da). San-torini’de limandan kente ç›kmak için en ke-yifli seyahat arac›; eflek (sa¤da ortada). Mi-konos için “Yunanistan’›n Venedik’i” denme-sine neden olan manzara(sa¤da).

TDBD / 90

Son y›llardaki endodontik araflt›rmalar yüksekesnekli¤e sahip olan Nikel ve Titanyum (NiTi)e¤elerin kullan›m›n› tavsiye ediyor. Difl kanalla-r›n›n do¤al bükülmelerine mükemmel uyumsa¤layan bu e¤eler, basit ve h›zl› bir teknolojiyesahiptir. Günümüze kadar kulan›lan e¤e sis-temleri sürekli düflük h›zla dönerlerdi (150rpm-2 000 rpm). NITI CONTROL anglduruvasahip oldu¤unuz tüm mikromotorlarla kullan›-labilir. Yeni bir mikromotora intiyaç duymazs›-n›z. Torku ayarlanabilen bafll›k sistemi sayesin-de kolay kullan›l›r. Piyasadaki tüm NiTi kanale¤eleriyle kullan›labilir. Sürgülü ve push but-ton, (spreyli yada spreysiz seçenekleriyle) mik-ro kafaya sahiptir.

Basmac› Difl Deposu / 0212.529 65 55

R-endo

NiTi Control

Re-treatment: Kanal tedavisi yenileme sistemi

Anguldruva

Aerator bafll›k yerine tak›lan, 2.2 ila 4 Atü hava bas›nc›yla ça-l›flan, kullan›m› kolay, ergonomik, kullan›mda asistan gerek-tirmeyen, uç takma k›sm› kilit sürgü sistemi sayesinde çal›fl-ma esnas›nda gevfleme yapmayan uçlar.Uç k›sm›n›n 360 derece dönme özelli¤i A¤›zdan ç›kartmadan otomatik kurulma özelli¤i. Dakikada 70-80 aras›nda vurufl yapabilme imkan›. Sertlik ayar vidas› istenen konuma getirildi¤inde de¤ifltirenekadar ayn› sertlikte vurufl yap›l›r. Vurufllar seri flekilde de¤il,mandala her bas›flta tek darbe fleklinde uygulan›r. Klasik yön-temle köprüye uygulanan darbelerin kuronlara koleden ve teknoktadan uygulanmas› köprünün darbeyi tam alamamas› so-nucu baz› dezavantajlar yaflanmaktad›r. Özellikle porselen

köprülerin klasik yöntemle hasars›z ç›kart›lmas› oldukça zor-dur. Ara gövde halat›yla yap›lan uygulama halat›n ara gövdeyi tamkavramas› uygulanan darbeyi köprünün tam almas› siman›nb›rakmas›nda ve porselen köprülerin hasars›z ç›kart›lmas›ndaönemli bir faktördür. Darbe sertli¤i ayar vidas› sayesinde hassas vurufl ve gerekti¤in-de sert darbe ayar› yap›labilmektedir. Uygulanan hassas ve sert darbeler kron sökücüde bulananmandal sayesinde kontrol her zaman hekimdedir. Hekimininisiyatifi d›fl›nda kontrolsüz darbe uygulama riski yoktur.

Farko Dental / 0.242.311 40 54

Kanal dolgusunun yenilenme iflle-mi difl hekimli¤inde oldukça s›kkarfl›lafl›lan durumlardand›r. Özel-likle eksik ve yetersiz kanal dolgu-lar› tedavinin baflar›s›n› olumsuzyönde etkileyebilmektedir. Ve diflhekimi kanal tedavisinin yenilen-mesi karar›n› verdi¤inde karfl›s›naç›kacak bir tak›m güçlükler vard›r. Kanal tedavisinin yenilenmesineyönelik üretilmifl olan R-endoisimli cihaz kanal dolgu materyal-lerini ve kanal dolgu pat›n› kanal-dan uzaklaflt›rmam›zda bize yar-d›mc› olmaktad›r. Özellikle taperaç›s› yüksek orifice shaper solventyard›m›yla eritilen gütan›n kanala¤z›ndan uzaklaflt›r›lmas›nda vekoronal üçlüde flaring formumunverilmesi sonras›nda yap›lacak ir-rigasyonun etkinli¤inde bize yar-d›mc› olmaktad›r. Sistemin dönenendodontik aletler s›n›f›ndan ol-mas› ayr›ca kullan›c› aç›s›ndan et-kin bir kullan›fl sa¤lamaktad›r. An-

cak sisteme ait e¤eseti yaln›zca siste-min angldurvas› ilekullan›m› bir deza-vantaj gibi görün-se de angldurva-n›n özel dizayn›ve küçük kafayap›s› a¤›z içe-risinde rahat-l›kla kulln›msa¤lamaktad›r.Aletlerin herkullan›m sonra-s›nda temizlenmesiaç›s›ndan sünger temizleme kutu-suna da set içerisinde yer verilmifl-tir. Ayr›ca sistemin kullan›m s›ra-s›n› düzenleyebilece¤iniz bir endobox da bulunmaktad›r. Bu sistemsayesinde klasik kanal tedavisi ye-nilenmesi ifllemi süre aç›s›ndan ol-dukça k›salacakt›r.

Güney Dental / 0.216.466 83 83

Güney Dental stand›nda

Farko Haval› Sistem Tam Otomatik Kron Sökücü

Basmac› Difl Deposu stand›nda

Farko Dental stand›nda

TDBD / 92

Bilhassa sert k›vaml› kompozitlerle yapaca¤›n›z bütün ça-l›flmalarda kullanabilece¤iniz bu spatüllerin en büyüközelli¤i kompozite yap›flm›yor olmalar›...5’li set olarak sunulan ve 5 ayr› uç fleklinde sahip olan buspatülleri servikal, oklüzal ve yüzeysel bölgelerde yapaca-¤›n›z bütün modelaj ve flekillendirme çal›flmalar›n›zda vehatta bunun yan›nda opak sürülmesi ve boya tafl›ma ifl-lemlerinizde de kullanabilirsiniz. Micerium – Mock-Up – Spatülleri ahflap ve krom sapl› ikiayr› çeflit olarak sunuluyor. Ahflap sapl› spatüller düz ve sabit uçlu olarak üretilmifllerve ayr›ca acrylic uyumlu dezenfektan veya alkollü mendilile silinerek dezenfekte edilebiliyorlar. Krom sapl› spatül-ler ise 45/90 derecelik uç aç›lar› ve 5 ayr› flekildeki de¤ifl-ken refilleri sayesinde, çal›flmalar›n›z› büyük ölçüde ko-laylaflt›r›yor. Dilerseniz bu seti refilleri ile birlikte otok-lavda 121 derecede sterilize edebiliyorsunuz.

Denta-Tek / Tel: 0216. 416 26 42

Kompozit Modelaj – Mock-Up – Spatülleri

Micerium

RinsEndo, art›k etkin kimyasal kök kanal haz›rl›¤›na imkanveriyor. RinsEndo, kök kanallar›ndaki pek çok bakteriyi, hid-rodinamik aktivasyonla temizliyor ve baflar›l› bir endodontiktedavisinin temelini oluflturuyor.• Etkin ve afl›r› derecede basit kök kanal irigasyonu söz konu-sudur.• ‹rigasyon solüsyonu, kök dentinin derin katmanlar›na kadaretkin bir flekilde iflledi¤i için, yüksek derecede klinik emniyetsa¤lar.• Hidrodinamik irigasyon kök kanal›n› difl köküne kadar de-zenfekte eder• Bilinen bütün irigasyon solüsyonlar›yla kullan›labilir• Bafll›ca türbin kaplinglerine uyum sa¤lar.• Sadece bir adet el tak›m›ndan oluflmaktad›r, ilave ekipmanveya ayr› bir ayak pedal›na gerek duyulmazGünümüze kadar endodonti tedavilerinde esnas›nda yap›lansürekli manuel irigasyonlar, enerji ve zaman kayb›na yol aç-maktayd›. RinsEndo bu prosedüre bir son verebilir ve diflhe-kimlerine tam otomatik modda yard›mc› olabilir. Kanülün kendisi büyük oranda bükülebilmektedir ve kök ka-nal›na eriflim sa¤lamaktad›r. Baflka bir tedavi yard›mc›s›, DürrProtector’dur. Dürr Protector, kanal uzunlu¤una sabitlenmek-tedir ve cerrahi kanül ile aspirasyona destek olmaktad›r. Ayr›-ca hastay› ve difl hekimini, irigasyon solüsyonunun s›çrama-s›ndan korumaktad›r.

DMS / 0.212.210 13 34 / www.dmsteknik.com

RinsEndoKimyasal Kök Kanal› ‹rigasyon Cihaz›

DMS stand›nda

Ozon gaz› ile caries tedavisiSpesifik Ozon uygulamalar›n›n kan›t-lanm›fl medikal baflar›lar› Ozon tedavi-sinin difl hekimli¤indeki uygulama sa-halar›na temel teflkil etmifltir.Etkin ve a¤r›s›z çürük tedavisi ile difl

hekimli¤inde yeni bir sayfa açan KaVoHealozone, endikasyon alanlar›n› genifl-leterek diflhekimleri için farkl› bir alan-da kullan›lmaya baflland›.Metodun etkinli¤i, özellikle burada be-lirtilen alanda, bir çok klinik çal›flma ilebilimsel olarak gösterilmifltir.Berlin Üniversitesinde yap›lan çal›flma-larda Healozone ile yan kanallar dahilkök kanallar›n›n etkin bir flekilde de-

zenfeksiyonu sa¤land›¤› bildirilmifltir.Likid dezenfektanlar›n yerini alabilece¤ibilimsel olarak kan›tlanm›fl Ozon gaz›ile tedavinin avantajlar›: • Kuvvetli anti-bakteriyel etki • Tek seansta tedaviyi bitirme imkan›• Hasta rahatl›¤› ve hekim için uygula-ma kolayl›¤›.

Güney Difl Deposu / 0.212.346 04 04

Denta-Tek stand›nda

HealOzone EndoKök Kanal› Dezenfeksiyon Cihaz›

Güney Difl stand›nda

TDBD / 94

GC yeni gelifltirmifl oldu¤u 7. je-nerasyon bonding sistemi GC G-Bond ile asitlemeye ihtiyaç duy-maks›z›n difl hekiminlerine za-man tasarrufu ve uygulama kolay-l›¤› sa¤l›yor. Tek bir fliflede asit,hassasiyet giderici, prime ve bondgibi özellikleri bir arada bulun-durmas›n›n yan› s›ra sadece tekbir tabaka olarak uygulanmas› ye-terli. Toplam prosedürün sadece30 saniye sürdü¤ü bonding siste-mi ile kompozit ile mine ve den-tin aras›nda güçlü ve uzun ömür-lü bir ba¤lant› sa¤laman›n yan› s›-ra içerdi¤i doldurucular›n dentintübüllerini t›kamas› sayesinde depost-operatif hassasiyet oluflumu-nun önüne geçilmifl olunur. GCG-Bond’un uygulanmas› ile ilgiliherhangi bir teknik hassasiyeti

yoktur bu nedenle difl yüzeyininkuru mu yafl m› kald›¤› gibi birsorunla karfl›lafl›lmazUygulamas› oldukça kolay olanGC G-Bond f›rça yard›m› ile diflinba¤lant› yüzeylerine uygulan›r,yüksek bas›nçl› bir hava fl›r›ngas›ile inceltilir ve 10 sn. ›fl›k uygula-n›r. Böylelikle 30 saniyeden k›sabir sürede bütün ifllem tamamlan-m›fl olur.GC G-Bond’un içeri¤inde HEMAbulunmad›¤› için su emilimi, renkde¤iflimi, kollegenlerin bozunma-s›, retansiyon kayb› ve alerjik re-aksiyonlar gibi HEMA’n›n hidrofi-lik yap›da olmas›ndan kaynakl›problemlerin hiçbiri ile karfl›lafl›l-maz.

Güney Dental / 0.216.466 83 83

‹mplant›n yerlefltirilmesi ve üzerine pro-tezin yap›lmas› çok basitlefltirilmifltir. Endure implant sistemlerinin basit olufludiflhekimi ve hastaya klinik avantajlar su-nar. Diflhekimi, Endure implant›n› tekveya iki safhal› olarak yerlefltirme seçene-¤ine sahiptir. Kendine Özel Üçlü MikroYivleri vard›r. Mikro yivler, kemi¤e gelenstresi, aksiyal sertli¤i azaltmak suretiylealveol kretindeki kortikal kemi¤i korur.1 mm’lik kole bölgesindeki cilal› k›sm›diflhekimine, implant› yerlefltirirken kolek›sm›n›n kemi¤e göre pozisyonunu tayinetmede tercih olana¤›n› verir.

Gelifltirilmifl yüzey özelli¤i Endure’ün özel gelifltirilmifl Sand-Blas-ted, Large-Grit, Acid Etched (SLA) yüze-yi sayesinde osseointegrasyon daha iyiolur. Basitlefltirilmifl cerrahi ve protez protokolleri Simante edilebilen veya vidalanabilenprotez restorasyonlar›n›n seçilmesi veuygulanmas› kolay ve basittir. De¤iflen

çaplardaki tiplerinde farkl› protetik par-çalar›n kullan›lmas› ortadan kald›r›lm›flve ayn› platformda uygulamayla ifl basit-lefltirilmifltir. Kendine özel implant ileabutment aras›ndaki önlük fleklinde olankapanma iyi bir uyum sa¤lar. Standartolan hex anahtar› bütün vida ve protetikabutmentlara uyar. De¤iflik pozisyonlarda implant yerlefltirme Birçok avantaj› aras›nda en önemli olan›,de¤iflik pozisyonlarda kuronalapikalyönde yerlefltirilebilmesidir. Anatomik dizayn ‹mplant dizayn› do¤al anatomik kök for-mu olarak planlanm›flt›r. Her bir operas-yon frezi, kemikte implant yuvas›n› ha-z›rlamak üzere yap›lacak osteotomiye uy-gun olarak dizayn edilmifltir. Bu planla-ma sayesinde implant›n kemi¤e yerleflti-rilmesi s›ras›nda implant›n kendi kendi-ne vidalanmas› sa¤lanmakta ve kemi¤egelen bask› minumuma inmektedir.

Dentosan Ltd. Tel: 0.212. 296 75 55

Endure Internal Hex

‹mplant Sistemi

Dentosan stand›nda

Maximat Plus, posterior difllerde kullan›lmaküzere gelifltirilen yeni matris germe sistemidir.

Özellikleri;• Tüm standart posterior matris bantlar› ile uygu-lanabilir.• A¤›z içerisinde matris gerici alet kalmad›¤›ndandaha iyi görüfl aç›s›na ulafl›l›r.• Hem metal hem de fleffaf matris bantlar› ile kul-lan›labilir.• Kama kullan›m›na engel olmaz.• Kama kullan›m› ile optimum kontak noktas›naulafl›lmas›n› sa¤lar.• Ayn› anda birden fazla dolgu yap›labilmesineolanak sa¤lar.• Maksimat Makaralar›n›n ›fl›k geçirgen yap›s› sa-yesinde kompozit dolgular›nda ›fl›k kayna¤›naengel olmaz.• 134°C’de otoklavda steril edilebilebilir.• Kolay kullan›l›r ve zamandan tasarruf sa¤lar.

Öncü Dental A.fi./ 0.212.621 51 40www.oncudental.com

Maksimat PlusPosterior DifllerdeKullan›lan matris germe sistemi

Öncü Dental stand›nda

GC G-BOND7. Jenerasyon Bonding

Güney Dental stand›nda

TDBD / 96

Premise bir nano teknoloji kom-pozittir. Trimodal teknolojisi ilegelifltirilen ürün içeri¤inde 3 tippartikül içerir; polimerizasyonuazaltmak için prepolimerize parti-küller, 0.4 mikron partiküller vecilalanabilirli¤ini en üst seviyedetutmak için 0.2 mikron partikül-ler... Premise ön ve arka bölgeler-de güvenle uygulanabilen üniver-sal bir kompozittir. Ürün trimodalyap›s› sayesinde %84 doldurucu-luk içerir bu da % 1.4 ‘e kadar dü-flürülmüfl polimerizasyon büzül-mesi olarak hekimi önemli bir so-rundan uzaklaflt›r›r. K›vam› saye-

sinde hekime uygulama kolayl›¤›sa¤lar. Tabakalama tekni¤i uygu-lamadan da çal›fl›labilir ancak bu-gün özellikle tabakalama tekni¤iile çal›fl›lmas›n›n önerildi¤i gözönüne al›nd›¤›nda sistem tabaka-lama tekni¤i ile de çal›flmayauyumludur.Bonding sistemi 5. jenerasyon birnano dolduruculu bondingdir,etanol bazl› yap›s› sayesinde kuru,›slak ve nemli ortamlarda tek birkat uygulama ile kullan›labilir.

Güney Dental0.216.313 57 91 (Dahili 139)

Total protezler-de kretler düzise ve tutuculu-¤u sa¤lamaktaproblem yafl›yor-sak, özellikle tutucu-lu¤u artt›rmak amac›y-la kullan›lan ve hasta ba-fl›nda kullan›m için uygun, uzun süreli yumuflak astarla-ma materyalidir. A-silikon bazl›d›r ve so¤uk polimerizeolur. Daimi olarak yumuflakt›r. Bütün protez akrilik tiple-rine iyi ba¤lan›r. Özellikle immediate protezler için uy-gundur. Biyolojik olarak uyumludur, tats›z ve kokusuz-dur. Az bakteri birikimi oluflan yumuflak astarlama mater-yalidir. Ömrü, hastan›n a¤›z hijyenine ba¤l› olarak 3 ay ile2 y›l aras›nda de¤iflir.

Hamle Dental / 0.232.463 85 78 / www.hamleltd.com

Biolase’in, yap›m›ndauzay teknolojisindekullan›lan malzeme-

lere yer verdi¤i, tasar›-m›n› NASA ve Mercedes

(AMG)’nin tasar›mc›lar›n›nyapt›¤› Waterlase MD ergono-minin s›n›rlar›n› diflhekimleriile paylaflarak lazer ile çal›fl-may› çok daha zevkli hale ge-

tiriyor. Waterlase MD, Water-lase Millenium gibi sadece difl

hekimleri için üretilen ve tek ama-c› dental kullan›m olan Er,Cr: YSGG

Lazer teknolojisini kullanmaktad›r. Yumuflak ve Sert Doku uygulamalar› için

iki ayr› puls geniflli¤i seçene¤ine sahip olan Waterlase MD, 8Watt’a kadar ç›kabilen lazer gücü, 10-50 Hz. aras›nda ayarla-nabilen puls frekans›, çal›flma sahan›z› rahat görebilmenizisa¤layan ›fl›kl› el aplikatörü, dokunmatik renkli LCD ekran› ve16 adet kullan›c› program haf›zas›na sahiptir.

Unimed / 0.212.621 90 90

Waterlase MDYumuflak ve

Sert Doku LazeriUnimed stand›nda

Nano doldurucular, inceltilmifl partikül boyu-tuna sahip seramik doldurucularla birlefltiril-mifltir. Doldurucu oran› (% 87 w/w) maksimu-ma ç›kart›lm›fl ve resin içeri¤i minimalize edil-mifl olmas›na ra¤men kullan›m kolayl›¤› sa¤la-yan bir yo¤unlu¤a sahiptir.% 1,57’lik düflük polimerizasyon büzülmesi,azalt›lm›fl abrazyon, yüksek bükülme direnci veyüzey sertli¤i önemli özelliklerindendir.Grandio® 14 farkl› estetik renktedir, kulan›mkolayl›¤› sa¤layan k›vam› ve k›sa polimerizas-yon süresi sayesinde zamandan kazand›r›r. Grandio® Flow nano teknolojinin avantajlar› sa-yesinde geleneksel kompozitlerin fiziksel özel-liklerine benzer özelliklere sahip üretilen ak›fl-kan kompozittir. Grandio Flow minimal inva-ziv s›n›f III ve V kaviteler ve fisür örtücü olarakrahatl›kla uygulan›r.

VOCO GmbH

Ifl›kla sertleflen nano-hibrid dolgu materyali

VOCO stand›nda

Grandio®

Grandio® Flow

Hamle Dental stand›nda

Mollosil – Detax Yumuflak Astarlama Materyali

Trimodal Nano Dolduruculu Kompozit

Premise

Güney Dental stand›nda

TDBD / 98

Sorular›n yan›tlar›n› en geç 3 Haziran 2005 tarihine kadar SDE Yüksek Kurulu Ziya Gökalp Caddesi No:37/11 K›z›lay/Ankara adresine mektupla, 0 312 430 29 59’a faksla ya da tdb@tdb.org.tr adresine e-mail ile gönderen meslektafllar›m›zdan en az 7 soruyu do¤ru cevaplayanlar6 SDE kredisi almaya hak kazanacaklard›r.

Web sitemizdeki SDE bölümüne girmek için kullanaca¤›n›z flifre: kredi

Sürekli Diflhekimli¤i E¤itimi kredilendirilmifl sorular›1- Travma nedeniyle sol üst santral diflini kaybeden birçocu¤a en erken sabit protez uygulama yafl› ne olmal›d›r?

a) 8 yaflb) 10 yaflc) 12 yafld) 14 yafle) 16 yafl

2- Thermafil kanal dolgu tekni¤ine ait bilgilerden hangisiyanl›flt›r?

a) Korlu sistemlerdir.b) Is› ile uygulan›rlarc) Enjeksiyonlu sistemlerdird) Uygulamas› tek kon sistemine dayal›d›re) Aç›k apeksli difllerde kullan›ma uygundurlar

3- Hareketli bölümlü protezlerde fonksiyonel ölçü al›nma-s›n› gerektiren vaka afla¤›dakilerden hangisidir?

a) Tek tarafl› serbest sonlu vakab) Çift tarafl› serbest sonlu vakac) Genifl diflsiz bofllu¤a ve az say›da destek difle sahip

Cl IV vakas›d) Modifikasyonlu serbest sonlu vakalare) Hepsi

4- K›zam›kç›k için yüksek risk grubu hangisidir?a) 2 yafl üstü çocuklarb) Hamilelerc) Erkeklerd) Guatr hastalar›e) Hiç biri

5- Afla¤›daki periodontal cepte bulunan bakterilerdenhangisinin doku invazyon yetene¤i yoktur?

a) A. actinomycetemcomitansb) P. gingivalisc) P.microsd) F. nucleatume) T. denticola

6- Koruyucu resin restorasyon uygulamalar›nda fissürler-de gözlenen çürü¤ün boyutu hangi mesafenin üzerinde ol-mamal›d›r?

a) ‹ki tüberkül tepesi aras› mesafenin 1/3’ ü b) ‹ki tüberkül tepesi aras› mesafenin 1/4’ üc) ‹ki tüberkül tepesi aras› mesafenin 1/5’ id) ‹ki tüberkül tepesi aras› mesafenin 1/6’ s›e) ‹ki tüberkül tepesi aras› mesafenin 1/7’ si

7-Afla¤›dakilerden hangisi self-etch adesiv sistemlere aitbir özellik de¤ildir?

a) ‹ki basamakta uygulanmas›b) Birinci basamakta self-etching primer uygulanmas›c) ‹kinci basamakta bonding rezin uygulanmas›d) Tek basmakta uygulanmas›e) Uygulama süresinin di¤er sistemlere göre k›sa olmas›

8- Periodontal aç›dan zay›f destek difller söz konusu oldu-¤unda okluzal t›rnak yerleflimi için hangisi do¤rudur?

a) Okluzal t›rnak komflu difle yerlefltirilir veya iki komfludestek diflte ortak bir yerleflim sa¤lanarak, yük da¤›t›l›r.

b) Okluzal t›rna¤›n konumu, zay›f destek difle yerlefltirilenkroflenin lokalizasyonuna göre ayarlan›r.

c) Okluzal t›rnak zay›f destek diflin diflsiz bofllu¤unun karfl›t taraf›na yerlefltirilir.

d) Okluzal t›rnak zay›f destek diflin diflsiz bofllu¤a komflu taraf›na yerlefltirilir.

e) Hiçbiri.

9- ‹nfeksiyöz Mononükleazisin palyatif tedavisinde afla¤›-dakilerden hangisi önerilmez?

a) Antipiretik ajan vermekb) Sekonder bakteriyel infeksiyonu engellemek için

aminopensilin grubu antibiyotik bafllamakc) Oral antiseptik gargara ile kolonizasyonunu azaltmakd) A¤›r hareket ve egsersizlerden kaç›nmak

10- Afla¤›dakilerden fonksiyonlardan hangisi nötrofillerinbakteriyel enfeksiyonlar› kontrol etmesinde gerekli de¤il-dir?

a) Transendotelyal migrasyonb) Opsonizasyonc) Kemotaksisd) Transepitelyal migrasyone) Nötrofil apoptozisi

99 / TDBD

1. a b c d e2. a b c d e3. a b c d e4. a b c d e5. a b c d e

6. a b c d e7. a b c d e8. a b c d e9. a b c d e

10. a b c d e

Ad› Soyad› :Adresi :

‹mzas› :

SDE CEVAP FORMU (Do¤ru cevab› daire içine al›n›z)

1. E Sodyum hipokloritin hemostazis etkisi yoktur.

2. B Dental florozis estetik bir problemdir. Bu neden-le daimi ön difllerin kalsifiye oldu¤u 0-3 yafllarda fazlaflor al›m› bir risk oluflturmaktad›r.

3. E Bu hastalar non-diabetiklerle karfl›laflt›r›ld›¤›ndaeflit de¤il, daha yüksek periodontitis frekans›na sahiptir-ler.

4. D Sabit protezlerde tutucu olarak kullan›lacak res-torasyonlar›n kenar sonlanmalar›, esteti¤in en iyi flekildesa¤lanabildi¤i, difleti cebi içerisinde irritasyon olufltur-mayacak flekilde ve kolay temizlenebilir bölgede olmal›-d›r.

5. B Bir enfeksiyon hastal›¤›n›n inkübasyon evresi,kuluçka süresidir; hastal›¤›n ilk semptomlar›n›n ortayaç›k›fl›na dek sürer. Bu süre, etken mikroorganizman›nvücuda giren miktar›na, hedef organa ulaflmas›, ço¤al-mas›, dokulara zarar vermesi ve vücudun mikroorganiz-maya direncine göre birkaç saatten y›llara dek de¤iflebi-lir. Prodromal evre, hastal›¤›n ilk semptomlar›n›n görül-dü¤ü evredir. ‹lk semptomlar genellikle kendini iyi his-setmeme olarak tan›mlanabilen hafif atefl, bafl a¤r›s› vemide bulandt›s› gibi k›r›kl›k fleklindedir. Akut evre kifli-nin aç›kça hasta olud¤u ve semptomlar›n fliddetlendi¤ievredir. Konvalesan evre, hastal›¤›n iyileflme süresidir.

6. C Patlar›n hepsinin çözünme özelli¤i vard›r. Amaiçlerinde kalsiyum hidroksit bu özelli¤i en çok gösterenpatt›r.

7. D Self-etch bonding sistemlerin dentine ba¤lanmakuvvetleri total pürüzlendirmeli sistemler kadar yüksekolmakla birlikte minedeki ba¤lanma kuvvetleri henüztotal pürüzlendirmeli sistemler kadar yüksek de¤ildir.

8. C ‹lk dört fl›kta verilen standartlar ideal oklüzyonuoluflturur. Dolay›s›yla hepsi do¤rudur.

9. C Ttrasiklinler bakteri ribozomlar›na ba¤lanarakprotein sentezini inhibe eden bakteriyostatik etkili anti-biyotikler olmas›na karfl›n; Antikollajenolitik aktivite degösterirler. Konak kaynakl› kollajenaz ve di¤er kollaje-nolitik enzimlerin aktivitelerini direkt olarak inhibeederler. Kullan›mlar› esnas›nda kollajen y›k›m› azal›r,kollajen ve kemik yap›m› artar. Bakterinin öldürülmesiveya üremesi ile alakal› olmayan bu ikincil etkiden özel-likle rejeneratif cerrahi tekniklerde faydan›labilece¤i dü-flünülmektedir.

TDBD 87. Say› CEVAPANAHTARI

TDB – SDE Yüksek Kurulunun 16.05.2005 tarihli toplant›s›nda de¤erlendirilen etkinlikler:

Kredilendirilen etkinlikler

EDAD

Tel: 0212.224 08 50

Etkinli¤in Ad› : 1.Estetik Diflhekimli¤i Sempozyumu

Bursa

Etkinli¤in Tarihleri : 13-14.06.2005

Bursa Diflhekimleri Odas›

Tel: 0224.222 69 69

Etkinli¤in Ad› : Haziran 2005 E¤itim Semineri

Etkinli¤in Tarihleri : 16.06.2005

‹stanbul Diflhekimleri Odas›

Tel: 0212.296 21 05

Etkinli¤in Ad› : Türk Diflhekimleri Birli¤i

12.Uluslararas› Diflhekimli¤i Kongresi

Etkinli¤in Tarihleri : 20-25.06.2005

DÜZELTMEDergimizin 87. say›nda yer alan 9. sorunun yan›t seçenek-leri yanl›fl yaz›lm›flt›r. Do¤rusu afla¤›dad›r. Bu soru SDEde¤erlendirmesinde dikkate al›nmayacakt›r.

9- Afla¤›daki antibiyotiklerden hangisi antikollajenolitikaktivite gösterir?a) Ornidazolb) Klaritromisinc) Tetrasiklind) Sefuroksim aksetile) ‹mpenem-cilastatin

TDBD / 100

Bilindi¤i üzere muayenehaneler,diflhekimlerinin bireysel olarakmesleki hizmet sunduklar› yer-

lerdir. Bu tür muayenehanelerde iflçi ça-l›flt›r›lmamas› durumunda herhangi birflekilde ‹fl Yasas› ya da SSK Yasas›n›nuygulanmas›n›n söz konusu olmayaca¤›aç›kt›r.

‹fl Yasas›n›n Amaç ve Kapsam bafll›kl› 1.maddesinin ikinci f›kras›na göre “BuKanun, 4 üncü maddedeki istisnalar d›fl›n-da kalan bütün iflyerlerine, bu iflyerlerininiflverenleri ile iflveren vekillerine ve iflçileri-ne faaliyet konular›na bak›lmaks›z›n uy-gulan›r.” Kanunun 4. maddesinde “Afla-¤›da belirtilen ifllerde ve ifl iliflkilerinde buKanun hükümleri uygulanmaz;” hükmübulunmakta ve (›) bendinde de “507 sa-y›l› Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 2 ncimaddesinin tarifine uygun üç kiflinin çal›fl-t›¤› iflyerleri” ‹fl Yasas›n›n uygulanmaya-ca¤› yerler olarak say›lmaktad›r.

Diflhekimi muayenehanelerinin 507 sa-y›l› Kanunun ikinci maddesinin tarifineuygun olup olmad›¤›n› belirleyebilmekiçin an›lan Kanun hükmüne bak›ld›¤›n-da;

“‹ster gezici olsun, ister bir dükkânda veyabir soka¤›n belli yerinde sabit bulunsunlar,ticareti sermayesi ile birlikte vücut çal›fl-malar›na dayanan ve geliri o yer gelenekve teamülüne nazaran tacir niteli¤ini ka-

zanmas›n› icabettirmiyecek miktarda s›-n›rl› olan ve bu bak›mdan ticaret sicili vedolay›siyle ticaret ve sanayi odas›na kay›t-lar› gerekmiyen, ayn› niteli¤e (Sermayeunsuru olsun, olmas›n) sahibolmaklaberaber, ayr›ca çal›flt›¤› sanat, meslekve hizmet kolunda bilgi, görgü ve ihti-sas›n› de¤erlendiren hizmet, meslek veküçük sanat sahipleriyle bunlar›n yan-lar›nda çal›flanlar ve geçimini s›n›rl› ola-rak kamyonculuk, otomobilcilik ve floför-lükle temin eden kimselerin birinci madde-de belirtilen amaçlarla kuracaklar› der-nekler bu kanun hükümlerine tabidir.”

Doktrin ve yarg› kararlar›na bak›ld›¤›n-da doktor, diflhekimi, avukat, mali mü-flavir,mimar gibi nitelikli mesleklerinyürütüldü¤ü iflyerlerinde çal›flan say›s›-na bak›lmaks›z›n ‹fl Kanunu kapsam›n-da oldu¤u vurgulanmaktad›r.

Sonuç olarak, herhangi bir biçimde flir-ket biçiminde örgütlenmifl olsun veyabireysel hizmet sunumu niteli¤indemuayenehane çal›flt›rs›n a¤›z ve difl sa¤-l›¤› hizmeti sunan bütün kurum ve ku-rulufllar tek bir iflçi dahi çal›flt›rsalar, ‹flYasas› kapsam›nda olmalar› sebebiyleiflçi sa¤l›¤› ve ifl güvenli¤i önlemlerineuyulup uyulmad›¤› bak›m›ndan Çal›fl-ma ve Sosyal Güvenlik Bakanl›¤›, dola-y›s›yla ifl müfettiflleri taraf›ndan denet-lenmesinde hukuka ayk›r›l›k bulunma-maktad›r.

Muayenehanelerin ifl müfettifllerince denetlenmesi Herhangi bir biçimde flirket biçiminde örgütlenmifl olsun veya bireysel hizmet sunumu niteli¤indemuayenehane çal›flt›rs›n a¤›z ve difl sa¤l›¤› hizmeti sunan bütün kurum ve kurulufllar tek bir iflçidahi çal›flt›rsalar, ‹fl Yasas› kapsam›nda olmalar› sebebiyle iflçi sa¤l›¤› ve ifl güvenli¤i önlemlerineuyulup uyulmad›¤› bak›m›ndan Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl›¤›, dolay›s›yla ifl müfettiflleritaraf›ndan denetlenmesinde hukuka ayk›r›l›k bulunmad›¤› yolundaki TDB Hukuk Müflaviri görüflüafla¤›ya ç›kar›lm›flt›r.

Mustafa Güler*

* Avukat, TDB Hukuk Dan›flman›

TDBD / 102

Gelir vergisinde yap›lan de¤ifliklikler 1- Gelir vergisi tarifesinin bafllang›ç ora-n› % 20 olarak aynen kal›rken, en yük-sek gelire uygulanan oran % 40 ‘ a indi-rildi. 2- ‹flyeri kira gelirlerinin y›ll›k safi tuta-r› 2005 y›l›nda 15.000.-YTL. Olarak be-lirlendi.3- Kira gelirlerinin beyan s›n›r› 2.000.-YTL olarak belirlendi. 4-2005 y›l›nda elde edilen Faiz ve Repogelirleri tutar› ne olursa olsun 2004 ‘ deoldu¤u gibi beyanname ile vergilendi-rilmeyecek, %18 ile %22 olan stopajlayetinilecek. 5281 say›l› kanunla repo vefaiz gelirlerinin beyan d›fl› b›rak›lmas›ile ilgili süre uzat›ld›. Bu gelirler01.01.2006 tarihinden itibaren 10 y›lsüre ile 31.12.2015 tarihine kadar gelirvergisi beyannamesi ile beyan edilme-yecek, % 15 indirilen stopajla yetinile-cek.5-Hisse Senetleri Gelirlerinin Vergilen-dirilmesi 5281 say›l› yasa ile yap›lan düzenlemede 01.01.2006 tarihinden itibaren, çe-flitli finansal araçlardan elde edilen geti-rilerin ayn› düzeyde kaynakta vergilen-mesi, ticari faaliyetlere dahil olmayangelirler için kaynakta yap›lan bu vergi-lemenin nihai vergileme olmas› öngö-rülmektedir.Hisse senetlerinin 01.01.2006 tarihin-den itibaren borsada kay›tl› olsun ya daolmas›n elden ç›kar›lmas›ndan do¤angetirileri gelir vergisine tabi olacakt›r.Arac› kurumlar›nda, arac›l›k ettiklerihisse senetlerinden al›fl-sat›fl aras›ndakifarka 01.01.2006 tarihinden itibarenstopaj uygulanacak.

6- Hazine Bonosu ve Devlet Tahvili faizgeliri üzerinden uygulanmakta olanenflasyon indirimine 2005 y›l›nda dadevam edilecek. 01.01.2006 tarihin-den itibaren enflasyon indirimi uygula-mas›na son verilecek. 5281 say›l› yasgere¤ince 01.01.2006 tarihinden itiba-ren bunlar›n al›m-sat›m ve faiz gelirleri-ne % 15 stopaj uygulanacak .

Kurumlar vergisinde yap›lan de¤ifliklikler fiu ana kadar geçici maddelerle düzen-lenmekte olan Kurumlar›n en az iki tamy›l aktiflerinde yer alan gayrimenkulleriile ifltirak hisseleri sat›fl›ndan do¤an vesermayelerine ilavesine karar verilenkazançlar› kurumlar vergisinden müs-tesna tutulacakt›r. Ayn› zamanda KDV’den de müstesna tutulacak, sat›fl kazan-c› stopaja tabi olmayacak, sadece al›msat›m harc› ödenecek. Siyasi partiler, oda ve borsalar ile kamuyarar›na çal›flan dernek ve vak›flar eldeetmifl olduklar› repo ve faiz gelirlerin-den bu güne kadar muaf tutulmufllard›.01.01.2006 y›l›ndan itibaren % 15’likgelir vergisine tabi tutulacaklar.

Katma De¤er Vergisi’yle ilgili de¤ifliklikler5281 say›l› yasa ile 2010 y›l›na kadarö¤rencilerin bilgisayar e¤itimi alarak ye-tiflmelerine katk›da bulunulmas›n› sa¤-lamak amac›yla Milli E¤itim Bakanl›¤›-na bedelsiz yap›lacak bilgisayar ve do-nan›m teslimleri ile bunlara iliflkin yaz›-l›m teslimi ve hizmet ifas›nda buluna-cak olanlara KDV istisnas› getirildi. Kurumlar›n en az iki y›l aktifinde bulu-nan gayri menkullerin sat›fl›ndan eldeedilecek gelire 5281 say›l› kanunla,KDV kanunun 17/4 maddesinde yap›-lan bir düzenleme ile 01.01.2005 tari-hinden itibaren istisna getirildi.

SSK’yla ilgili de¤iflikliklerAyl›k Prim ve Hizmet Belgesinin inter-

net ortam›nda al›nmas› ile ilgili uygula-ma geniflletildi. Üç (dahil) ve daha fazla sigortal› çal›flt›-ran iflverenler Ayl›k Prim ve HizmetBelgesini ve takip eden aylara iliflkinAyl›k Prim ve Hizmet Belgelerini inter-net ortam›nda zorunlu olarak verecek-ler.

Emlak Vergisi Kanunu’nda yap›lan de¤ifliklikler Çevre Temizlik vergileri ;Büyükflehir belediyelerinde % 50, di¤erbelediyelerde %20 art›r›ld›. Emlak Vergisi ile ilgili hiçbir geliri ol-mayan mükelleflerin, 2004 y›l›na ait in-dirimli (s›f›r) bina vergisi oran›ndanfaydalanmak için verilmesi gereken ta-ahhüt belgesinin süresi 31.05.2005 ta-rihi mesai bitimine kadar, 2005 y›l› indirimli vergi oran›ndan fay-dalanma flartlar›n› tafl›yanlar içinde ta-ahhüt belgesini ilgili belediyeye vermesüresi 31.12.2005 tarihi mesai bitimi-ne kadar.

Di¤er kanunlarla ilgili de¤ifliklikler Gecikme Zamm› oran› % 4 den % 3’eindirildi Tecil Faiz oran›da %3’ten % 2,5 ‘e indi-rildiDamga vergisinde pul yap›flt›rma yönte-minin kald›r›lmas› ile kap›c› ücretleri ileilgili ödenmesi gereken damga vergisiuygulamas›na peflin alt› ayl›k beyanlarusulü getirilmiflti. Bu yöntemin maliye-ye getirece¤i yük göz önüne al›narak ta-mamen kald›r›lmas› üzerinde bir kanuntasar›s› haz›rlanmakta olup önümüzde-ki günlerde aç›klanacak. 5281 say›l› kanunla mükellefin kendisi,efli ve küçük çocuklar›na iliflkin olarakyap›lan e¤itim ve sa¤l›k harcamalar› ne-deniyle gelir vergisi beyannamesindebeyan edilen gelirlerden indirim olarakdikkate al›nabilecek azami tutar "beyanedilen gelirin % 5'inden" "beyan edilengelirin % 10'una" ç›kar›ld›.

Vergi mevzuatlar›ndaki son de¤ifliklikler

Baset Demirbu¤a*

* TDB Mali Müflaviri

Hükümet vergi gelirlerini art›rmak için çeflitli tasar›lar oluflturuyor. Ancak, vergi adaletsizli¤inin enbelirgin göstergesi olan dolayl› vergilerle dolays›z vergiler aras›ndaki a盤›n 2004 y›l›nda oldu¤u gi-bi 2005 y›l›nda da devam edece¤i tahmin ediliyor.

103 / TDBD

Kurs

Kongre,

Sempozyum

Türk Diflhekimleri Birli¤i 12. Uluslararas› Diflhekimli¤i Kongresi 23-25 Haziran 2005 ‹stanbulTel: 0212 219 66 45Fax: 0212 232 05 60

93 FDI World Dental Congress24-27 A¤ustos 2005Montreal - Kanadawww.fdiworldental.org

3. Kore Uluslararas› Fuar veKonferans›2-4 Eylül 2005Seul - Güney Korewww.kdx.xo.kr

Dentech China26 Ekim 2005fiangay - Çinwww.dentech.com.cn

Swedental27-29 Ekim 2005Göteburg - ‹sveçwww.swedental.org

Dental World10-12 Kas›m 2005Budapeflte - Macaristanwww.dentalworld.dental.hu

Fransa Diflhekimleri Birli¤i Kongresi23-26 Kas›m 2005Paris - Fransawww.adf.asso.fr

New York Dental Toplant›s›27-30 Kas›m 2005New York - ABDwww.gnydm.com

3. ICOI Meffert Implant Institute Sympozium16-17-18 Aral›k 2005 Hilton /‹stanbulwww.draliarif.comTel : 0.312.427 62 25Fax : 0.312.427 36 31

93. FDI Dünya Diflhekimli¤i Birli¤i Kongresi

www.fdiworldental.org

TDBD’nin 86. say›s›yla birlikte da¤›t›lan Güney Difl Katalo¤u’nda baz› ürün fiyatlar› yanl›fl yaz›lm›flt›r.Do¤rusu afla¤›daki gibidir. Düzeltir, özür dileriz.

Sayfa No Fiyat› Hatal› Yaz›lan Ürün Do¤rusu19 Euronda E7 3490.0 EUR42 TC 95 kartufl 110.0 EUR42 TA 96 L kartufl 150.0 EUR55 Schwert cerrahi makas Düz 29.0 EUR55 Schwert cerrahi makas (Super Cut) 43.5 EUR55 Schwert cerrahi makas la grange f 54.0 EUR55 Schwert cerrahi makas f La grange super cut 66.0 EUR61 zeffiro ZFR 003 presel 15.0 EUR61 zeffiro ZFR 004 presel 15.0 EUR113 IPS class›c V opaker pasta kodlar› 053166-... olarak düzeltilir.

Güney Difl Deposu’ndan düzeltme

Dental Expo12-15 Eylül 2005Moskova - Rusyawww.dental-expo.ru

EDAD 9. Uluslararas› Estetik Diflhekimli¤i Kongresi16-18 Eylül 2005 ‹stanbulTel: 0.212.224 08 50

ADA 146. Y›ll›k Toplant›s›06-09 Ekim 2005Philadelphia - ABDwww.ada.org

Pragodent13-15 Ekim 2005Prag - Çek Cumhuriyetiwww.incheba.cz/pragodent

Expodental19-23 Ekim 2005Milano - ‹talyawww.expodental.it

International Dental Showcase20 Ekim 2005Birmingham - Britanyawww.bda-events.org

24-27 A¤ustos 2005 Montreal - Kanada

BUB‹

R‹L

ANDI

R

VEFATHacettepe Üniversitesi Diflhekimli¤i Fakültesi

Ö¤retim Üyesi Prof.Dr. Cihat Çekiç 11 May›s 2005 tarihinde vefat etmifltir.

Ailesi ve yak›nlar›n›n ac›s›n› paylafl›r, baflsa¤l›¤› dileriz.

VEFAT3224 say›l› Türk Diflhekimleri Birli¤i yasas›n›n ç›kmas›ndaki çal›flmalar›yla

Birlik ve Odalar›n›n kurulmas›na büyük katk›s› olan diflhekimi fievket Gedik vefat etmifltir.

Ailesi ve yak›nlar›n›n ac›s›n› paylafl›r, baflsa¤l›¤› dileriz.