issn : 1513-0207 ข่าวสารด้านยา และ...

ISSN : 1513-0207

ขาวสารดานยา และผลตภณฑสขภาพ

MEDICINAL AND HEALTH PRODUCT BULLETINMEDICINAL AND HEALTH PRODUCT BULLETIN

http://thaihpvc.fda.moph.go.th/thaihvc/Journal/

e-mail : [email protected]

£ รายงานเหตการณไมพงประสงคจากการใชสารทบรงส (Contrast Media) จากฐานขอมล Thai Vigibase ระหวางป พ.ศ.2540 – 28 กมภาพนธ 2562

£ สรปขาวขอมลความปลอดภยของผลตภณฑสขภาพ ประจ�าเดอน มกราคม-มนาคม 2562

£ WHO Signal : Desloratadine กบการเกดอาการตาแหง (dry eyes)

£ Oxaliplatin induced long QT syndrome with torsades de pointes and myocardial injury in a patient with adenocarcinoma of upper rectum with ovarian metastasis

3

4-6

7-9

10-12

ปท 22 ฉบบท 2 เดอนเมษายน-มถนายน 2562

MEDICINAL AND HEALTH PRODUCT BULLETIN2

กองบรรณาธการ

วตถประสงค

คณะทปรกษา

กองบรรณาธการ

แบบรายงานเหตการณไมพงประสงค

จากการใชผลตภณฑสขภาพ

สรปรายงานเหตการณไมพงประสงค จากการใชยาระหวางป พ.ศ.2527-2560

เวบไซต Safety Alert ใบสมครรบขาวสารดานยาและผลตภณฑสขภาพ

เพอเผยแพรขอมลขาวสารและใหความรเกยวกบผลตภณฑสขภาพ โดยเฉพาะขอมลดานความปลอดภยของผลตภณฑสขภาพและขอมลใหมๆ ทเกยวของใหแกบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขเพอใชประโยชนทวไป

ปล. ทานสามารถขอรบการสนบสนนวสดจ�าเปนส�าหรบงานเฝาระวงฯ เชน บตรแพยา สตกเกอรแพยา สมดประจ�าตว G-6-PD เปนตนทอเมล [email protected] ฟร!! ไมมคาใชจายคะ

สวสดคะทกทาน พบกนอกครงกบวารสารขาวสารดานยาและผลตภณฑสขภาพ ฉบบท 2 ของป พ.ศ.2562 ผานมาแลวกบพระราชพธบรมราชาภเษก ในหลวงรชกาลท 10 ระหวาง วนท 4 ถง 6 พฤษภาคม 2562 ทน�ามาซงความปลาบปลมปตยนดของพสกนกรชาวไทยทกคน โลกปจจบนยงคงหมนไป พรอม ๆ กบเทคโนโลยทก�าลงพฒนาขนอยางตอเนอง ในขณะทคนไทยก�าลงจะกาวไปสสงคมผสงอายอยางเตมรปแบบ การดแลสขภาพโดยเฉพาะการใชผลตภณฑสขภาพดวยความตระหนกรถงความเสยงและการเฝาระวงความปลอดภย จงมความส�าคญส�าหรบทกคน เพอใหพรอม รบสถานการณดานสขภาพตาง ๆ ทสามารถเกดขนไดในโลกอนาคต เนอหาฉบบกลางปน ขอเรมดวยรายงานสญญาณอนตรายจากองคการอนามยโลกเกยวกบยา Desloratadine กบอาการตาแหงทมรายงานจากทวโลก แตยงไมพบในไทย พรอมทงยงม สรปการตดตามขาวจากตางประเทศในรอบ 3 เดอน ทผานมา ทเปน highlight มาใหทกทานไดทราบ ตอดวยบทความกรณศกษาด ๆ เกยวกบ Oxaliplatin induced long QT syndrome with torsades de pointes and myocardial injury ในคนไข ทเปน adenocarcinoma of upper rectum และเปน ovarian metastasis รวมดวย ตบทายดวยขอมลรายงานเหตการณไมพงประสงคของสารทบรงส (contrast media) ซงยงไมเคยมการศกษารวบรวมขอมลดงกลาวมากอนส�าหรบประเทศไทย ทายทสดน ขออาราธนาคณพระศรรตนตรยและสงศกดสทธทงหลายอนเปนทเคารพของทกศาสนา ขอจงอ�านวยพรใหทกทาน มสขภาพแขงแรง กาวหนาในการงาน ร�ารวยเงนทอง และความสข ตลอดทงปน

เลขาธการคณะกรรมการอาหารและยารองเลขาธการคณะกรรมการอาหารและยา(ทกทาน)ผทรงคณวฒ(ทกทาน)ผเชยวชาญ(ทกทาน)ผอ�านวยการกองแผนงานและวชาการ

88/24ถ.ตวานนทต.ตลาดขวญอ.เมองจ.นนทบร11000โทร0-2590-7288,0-2590-7253,0-2590-7307โทรสาร0-2591-8457

บทบรรณาธการ

กองแผนงานและวชาการส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา

• ดร.ภญ.พรทพยเจยมสชน• ภญ.พทรยาโภคะกล• ภญ.ศรนยาหนทม• ภก.วทยาประชาเฉลม• ดร.ภญ.วชรรงอภรมยนนท• ภญ.ชลธชาสอนสภาพ• ภญ.พมภรณสมกตตธรรม• ภก.ธวชชยนาคราชนยม• ภญ.พรกนกจนทรข�า

ปท 22 ฉบบท 2 เดอนเมษายน-มถนายน 2562 3

WHO Signal : Desloratadine กบการเกดอาการตาแหง (dry eyes)

Desloratadineไดรบอนมตทะเบยนต�ำรบในประเทศไทยจ�ำนวน8ต�ำรบฐำนขอมลThaiVigibaseไมพบรำยงำนกำรเกดอำกำรตำแหงกบยำ desloratadine ทงน ประกำศกระทรวงสำธำรณสขฉบบท 28 ก�ำหนดให desloratadine ตองแสดงขอควำมในสวนค�ำเตอนในฉลำกและค�ำเตอนในเอกสำรก�ำกบยำ"ค�าเตอนในฉลาก" 1. ยำนอำจท�ำใหงวงไดบำงในผใชยำบำงรำย ผทขบขยำนยนตหรอท�ำงำนเกยวกบเครองจกรกลหรอท�ำงำนทเสยงตอกำรพลดตกจำกทสงควรทดสอบกอนวำรบประทำนยำนแลวไมงวง 2. ไมควรใชในสตรมครรภระยะ 3 เดอนแรก และสตรทใหนมบตรและเดกอำยต�ำกวำ12ป"ค�าเตอนในเอกสารก�ากบยา ใหใชค�ำเตอนเชนเดยวกบค�ำเตอนในฉลำกและเพมเตมค�ำเตอนตอไปนดวย 1. ระวงกำรใชยำนในผปวยโรคไต 2. กำรใชยำนรวมกบยำตำนจลชพกลมMacrolidesเชนerythromycinหรอยำตำนเชอรำกลมImidazolesเชนketoconazoleจะท�ำใหระดบยำนในเลอดสงขน"

ขอมลประเทศไทย

3

รายงานจากฐานขอมล WHO VigiBase

จำกฐำนขอมล WHO VigiBase จ�ำนวนรำยงำนทเกดอำกำรตำแหงจำกยำdesloratadineมทงหมด13ฉบบ(รำยงำนฉบบแรกพบเมอเดอนพฤษภำคม2561)รำยงำนสวนใหญ(9ฉบบ)มยำdesloratadineเปนยำทสงสยเพยงตวเดยวมรำยงำน6ฉบบทผ ปวยหยดยำแลวอำกำรดขน โดยอำกำรทเกดขนอำจเกดจำกฤทธทำงเภสชวทยำของ desloratadine รำยงำนทงหมดมำจำกประเทศตำงๆ ไดแกสหรฐอเมรกำ5ฉบบสวเดน2ฉบบเนเธอรแลนด2ฉบบสวตเซอรแลนด1ฉบบฟนแลนด1ฉบบโปรตเกส1ฉบบและแคนำดำ1ฉบบเปนเพศหญง10ฉบบเพศชำย3ฉบบอำยตงแต2-75ปอำยเฉลย41.2ปรำยงำนทมระยะเวลำเกดอำกำรหลงจำกไดรบยำ (time to onset: TTO)จ�ำนวน8ฉบบโดยมรำยงำนTTO1วน(3ฉบบ)TTO2-3วน(1ฉบบ)TTOตงแตเรมใหกำรรกษำ(1ฉบบ)TTO14วน1เดอนและ6เดอนจ�ำนวนอยำงละ1ฉบบตำมล�ำดบ

เอกสารอางอง1. SarahWatson,EugenevanPuijenbroek.desloratadineandtherisk

ofexperiencingdryeyes.SignalNovember2018:6-7.

2. http://rutnin.com/th/eye_knowledge/detail.30.1.html

3. ระบบตรวจสอบผลตภณฑสขภำพส�ำนกงำนคณะกรรมกำรอำหำรและยำ

4. ThaiVigibase®[Databaseontheinternet]Nonthaburi:HealthProd-uctVigilanceCenter,FoodandDrugAdministration,Thailand;c2017-2019,desloratadine;[citedMar25,2019].Availablefrom:http://thaihpvc.fda.moph.go.th/thaihvc/index.jsf

5. ประกำศกระทรวงสำธำรณสขเรองยำทตองแจงค�ำเตอนกำรใชยำไวในฉลำกและทเอกสำรก�ำกบยำและขอควำมของค�ำเตอน ฉบบท 28 ประกำศณ วนท 11กมภำพนธ2546คดจำกรำชกจจำนเบกษำฉบบประกำศทวไปเลมท120ตอนพเศษ26งลงวนท28กมภำพนธพ.ศ.2546

6. MIMS® TIMS (Thailand) Ltd., desloratadine; [citedMar 25, 2019].Availablefrom:https://www.mims.com

7. MICROMEDEX® [Database on the internet]. Colorado: ThomsonReuters(Healthcare);c2017-2019TruvenHealthAnalyticsLLC.Drugdex®System,desloratadine;[citedMar25,2019].Availablefrom:www.thomsonhc.com.

เหตการณไมพงประสงคทมระบไวในฉลากยาไดแกpharyngitis,drymouth,myalgia,fatigue,somnolence,headache,dizziness,insomnia, dysmenorrhoea, nausea, dyspepsia, diarrhoea,vomiting,anorexia,increasedappetite,fever,UTI,varicella,upperresptractinfection,coughing,epistaxis,parasiticinfection,bronchitis,otitismedia,rhinorrhoea,emotionallability,irritability,maculopapularrash,erythema,xerostomia เนองจำกอำกำรตำแหงจำกกำรใชยำdesloratadineยงไมเคยมรำยงำนในประเทศไทยมำกอน นอกจำกนอำกำรดงกลำวยงไมไดถกระบไวในเอกสำรก�ำกบยำอกดวยหำกอำกำรนเกดขนอำจสงผลใหเกดอำกำรตำพรำมว ซงเปนอนตรำยส�ำหรบผปวยทขบรถหรอผ ทใชเสนทำงขนสงตำง ๆ บคลำกรทำงกำรแพทย ผปวยและผทเกยวของจงควรระมดระวงอำกำรดงกลำวทอำจเกดขน กำรเกดอำกำรตำแหงจำกกำรใชยำdesloratadineเปนเพยงสญญำณเตอนทเกดจำกกำรวเครำะหขอมลรำยงำนในฐำนขอมลWHOVigiBase ถงวนท 25 มนำคม 2562 ซงขอมลดงกลำวอำจเปลยนแปลงไดเมอไดรบรำยงำนเพมขนผปฏบตงำนควรระมดระวงกำรน�ำเขำขอมลดงกลำวไปใชศนยฯHPVCเผยแพรขอมลนเพอใหเกดควำมตระหนกในควำมเสยงดงกลำวจำกยำdesloratadineเทำนน

วทยา ประชาเฉลมพรกนก จนทรข�า

WHOUppsalaMonitoringCenter(WHO-UMC)รำยงำนกำรตรวจพบสญญำณควำมเสยงในกำรเกดอำกำรตำแหง(dryeyes)จำกกำรใชยำdesloratadine ตำแหง คอ อำกำรของดวงตำทมปรมำณน�ำตำมำหลอเลยงใหเกดควำมชมชนกบดวงตำและเคลอบกระจกตำด�ำไมเพยงพอซงพบในผปวยทกเพศทกวย โดยตำจะรสกฝด เคอง ระคำย คลำยมเศษผงเขำตำ แสบรอน อำกำรดงกลำวสำมำรถท�ำใหเกดอำกำรตำพรำมว(blurredvision)ไดสำเหตของโรคตำแหงนนสวนใหญไมพบสำเหตทชดเจนแตมกพบในผหญงทมอำยมำกขนพบในผปวยทเปนโรคSjogren’ssyndromeซงมอำกำรตำแหงรวมกบขออกเสบและปำกแหงและมสำเหตมำจำกยำบำงชนดทอำจท�ำใหกระบวนกำรสรำงน�ำตำลดลง เชน ยำกลมตำนฮสตำมนทใชรกษำหวดและภมแพ ยำกลอมประสำท ยำทำงจตเวช ยำลดควำมดนโลหตสงในกลมทออกฤทธโดยกำรขบปสสำวะเปนตน ยำdesloratadineเปนยำตำนฮสทำมนชนดกนรนทสำม(thirdgenerationoralH1antihistamine)โดยไดรบกำรพฒนำมำจำกloratadineใชส�ำหรบรกษำโรคภมแพ


สรปขาวขอมลความปลอดภยของผลตภณฑสขภาพประจ�ำเดอน มกรำคม – มนำคม 2562

ส�ำหรบประเทศไทยพบกำรขนทะเบยนยำ gabapentin

จ�ำนวน41ทะเบยนและจำกฐำนขอมลThaivigibaseพบวำไดรบ

รำยงำน AEs/ADRs จำกยำ gabapentin จ�ำนวน 1,702 ฉบบ

โดยไมพบรำยงำนกำรเกดdysphagia(ขอมลณวนท13กมภำพนธ2562) [Ref:https://www.ema.europa.eu/documents/prac-recom-

mendation/prac-recommendations-signals-adopted-14-17-january-

2019-prac-meeting_en.pdf;AccessedFebruary,132019]

Clinical trial finds an increased risk of blood clots in the lungs and of death in rheumatoid arthritis patients taking high dose of tofacitinib (sold as Xeljanz

or Xeljanz XR).

HealthCanadaแจงขอมลควำมปลอดภยของยำtofacitinib

(ชอกำรคำXeljanzandXeljanzXR)เนองจำกระหวำงกำรทดลอง

ทำงคลนกพบควำมเสยงทเพมขนของกำรเกดลมเลอดในปอดและ

กำรเสยชวตเมอใช tofacitinib ในขนำด 10mg วนละ 2 ครง

ซงเปนขนำดสงกวำทไดรบอนมต โดยในขณะน Health Canada

และบรษท Pfizer อยระหวำงกำรประเมนขอมลควำมปลอดภย

ของยำดงกลำว

ยำ Tofacitinib เปนยำทมขอบงใชส�ำหรบกำรรกษำผปวย

โรคขออกเสบรมำตอยดในระดบควำมรนแรงปำนกลำงถงมำก

(moderate to severe rheumatoid arthritis) โรคขออกเสบ

สะเกดเงน(activepsoriaticarthritis)ในผปวยทตอบสนองตอกำร

รกษำดวยยำอนโดยทวไปมกใชรวมกบยำอนเชนmethotrexate

ส�ำหรบประเทศไทยพบกำรขนทะเบยนยำ tofacitinib

จ�ำนวน1ต�ำรบไดแกXeljanz(tablets5mg)และจำกฐำนขอมล

Thai vigibase พบวำไดรบรำยงำนอำกำรไมพงประสงคจำกกำร

ใชยำtofacitinibจ�ำนวน30ฉบบ(ขอมลณวนท19มนำคม2562)

ซงไมพบรำยงำนเกยวกบกำรเกดลมเลอดในปอดและกำรเสยชวต [Ref:https://healthycanadians.gc.ca/recall-alert-rappel-avis/

hc-sc/2019/69336a-eng.phpMarch,132019]

Recommendations for update of the product information : Biotin – Interference with clinical laboratory tests

Pharmacovigilance Risk Assessment Committee,EMA แจงแกไขเอกสำรก�ำกบยำ Biotin โดยเพมขอควำมค�ำเตอนเกยวกบกำรรบกวนผลกำรตรวจทำงหองปฏบตกำรในหวขอSpecialwarningsandprecautionsforuseเนองจำกพบขอมลวำกำรไดรบยำ biotin รปแบบรบประทำนทมปรมำณ ≥150microgramตอหนวยและbiotinรปแบบยำฉดทมปรมำณ≥60microgramตอหนวยอำจท�ำใหเกดกำรรบกวนผลกำรตรวจทำงหองปฏบตกำร ส� ำหรบประเทศไทย พบกำรขนทะเบยนผลตภณฑทมสวนประกอบของbiotin จ�ำนวน61ต�ำรบ และศนย HPVCเคยมกำรสอสำรควำมเสยงเกยวกบกรณดงกลำว ผำนทำง HPVCSafetynewsฉบบท46ปพ.ศ.2561วนท19ตลำคม2561เรอง“กำรรบกวนผลกำรตรวจทำงหองปฏบตกำรจำก biotin (VitaminB7;VitaminH)” [Ref:https://www.ema.europa.eu/documents/prac-recom-

mendation/prac-recommendations-signals-adopted-14-17-january-

2019-prac-meeting_en.pdf;AccessedFebruary,132019]

Recommendations for update of the product information: Gabapentin – Dysphagia

Pharmacovigilance Risk Assessment Committee,EMA แจงแกไขเอกสำรก�ำกบยำ gabapentin โดยเพมขอควำมกำรเกดอำกำรไมพงประสงคเกยวกบกำรกลนล�ำบำก (dysphagia)เนองจำกไดรบรำยงำนผปวยและพบขอมลจำกเอกสำรงำนวจยเกยวกบกรณดงกลำวโดยใหเพมขอควำมดงตอไปน - Summary of product characteristics Undesirableeffects: Gastrointestinal disorders Uncommon:dysphagia - Package leaflet Possiblesideeffects Uncommon:mayaffectupto1in100people

Difficultyswallowing


promethazine,morphine, pethidine และหำมใชยำเสพตด

ดงตอไปนในสตรมครรภสตรระยะใหนมบตรfentanyltransdermal,

methadone(tablet,solution) [Ref: https://www.cdc.gov/ncbddd/birthdefects/features/

birthdefects-opioid-analgesics-keyfindings.html;AccessedJanuary20,

2018]

Potential risk of new primary malignancy with Xgeva®

HSA สงคโปรแจงบคลำกรทำงกำรแพทยเกยวกบกำร

เพมอตรำกำรเกด new primarymalignancy (NPM) ในผปวย

ทเปน advancedmalignancy ทไดรบกำรรกษำดวย Xgeva®

(denosumab) เมอเทยบกบกำรรกษำดวย zoledronic acid

อยำงไรกตำม มอบตกำรณและอตรำกำรเกดเหตกำรณดงกลำวต�ำ

ไมพบควำมสมพนธกบรปแบบในกำรรกษำของผปวยมะเรงแตละชนด

หรอกลมผปวยทชดเจนและไมทรำบกลไกกำรเกดทแนชด

ส�ำหรบประเทศไทยพบรำยงำนอำกำรไมพงประสงคจำกกำร

ใชยำdenosumabในฐำนขอมลThaiVigibaseจ�ำนวน21รำยงำน

(ขอมลณวนท4มกรำคม2562)ในทนมรำยงำนกำรเกดbone

metastasesจ�ำนวน1รำยงำน (ไมสำมำรถประเมนควำมสมพนธได)

และขณะนอย.อยระหวำงกำรรวบรวมขอมลเพอประเมนสญญำณ

อนตรำยจำกยำdenosumab [Ref:https://www.hsa.gov.sg/content/hsa/en/Health_Prod-

ucts_Regulation/Safety_Information_and_Product_Recalls/Product_

Safety_Alerts/2018/potential-risk-ofnewprimarymalignancywithxge-

va.html#;AccessedJanuary,42019]

Early termination of ALLOZITHRO trial due to increased risk of relapse in haematopoietic stem cell transplantation patients treated with azithromycin for

prophylaxis of bronchiolitis obliterans syndrome

HSA สงคโปรแจงบคลำกรทำงกำรแพทยเกยวกบกำรสนสด

กำรศกษำทำงคลนกชอALLOZITHROกอนก�ำหนดเนองจำกพบกำร

เพมขนของอตรำกำรกลบเปนซ�ำของมะเรงระบบโลหตวทยำและ

เพมอตรำกำรเสยชวตในผปวยกลมทไดazithromycinเทยบกบยำหลอก

ALLOZITHRO เปนกำรศกษำถงประสทธภำพของกำรใช

azithromycin ระยะยำว (2 ป) ในกำรปองกน bronchiolitis

obliteranssyndrome(BOS)ในผปวยมะเรงระบบโลหตวทยำทได

รบปลกถำยเซลลตนก�ำเนดของเมดเลอด (hematopoietic stem

celltransplant(HSCT))

Azithromycin มขอบงใชเพอรกษำโรคตดเชอแบคทเรย

ทไวตอยำ เชน กำรตดเชอในระบบทำงเดนหำยใจสวนลำง ไดแก

Maternal Treatment with Opioid Analgesics and

Risk for Birth Defects

CDC แจงผลกำรศกษำเรองMaternal Treatmentwith

OpioidAnalgesicsandRiskforBirthDefectsทตพมพในวำรสำร

AmericanJournalofObstetricsandGynecologyเนองจำก

พบวำกำรใชยำในกลม opioid analgesic ในชวงแรกของกำร

ตงครรภสมพนธกบกำรเกดทำรกวรปเชนspinabifida,hydrocephaly,

glaucoma, gastroschisis, congenital heart defects

(conoventricular septal defect, atrioventricular septal

defect, hypoplastic left heart syndrome, atrial septal

defect,tetralogyofFallot,pulmonaryvalvestenosis)

กำรศกษำดงกลำวเปนกำรศกษำควำมสมพนธระหวำงกำรเกด

birthdefectsกบกำรใชยำกลมopioidในระหวำง1 เดอนกอน

ตงครรภและไตรมำสแรกซงใชขอมลจำกNationalBirthDefects

Prevention Study (NBDPS) ในเดกทำรกทเกดตงแต 1 ตลำคม

1997 ถง 31 ธนวำคม 2005 เป น population-based

case-controlstudyมผปวยจ�ำนวน17,449คนและ6,701คน

เปนกลมcaseและcontrolตำมล�ำดบซงกำรใชopioidสมพนธ

อยำงมนยส�ำคญทำงสถตกบกำรเกดลกษณะตอไปนในทำรก

conoventricularseptaldefects(OR,2.7;95%CI,1.1–6.3),

atrioventricularseptaldefects(OR,2.0;95%CI,1.2–3.6),

hypoplasticleftheartsyndrome(OR,2.4;95%CI,1.4–4.1),

spinabifida(OR,2.0;95%CI,1.3–3.2),หรอgastroschisis(OR,

1.8;95%CI,1.1–2.9)

ผลกำรศกษำนพบควำมสมพนธระหวำงกำรใช codeine

ระหวำงกำรตงครรภไตรมำสแรกกบกำรเกดควำมผดปกตของหวใจ

ซงสอดคลองกบกำรศกษำในครงกอนและพบควำมสมพนธชนดใหม

จำกกำรใชยำในกลมopioidanalgesicsกบกำรเกดhydrocephaly,

glaucomaและgastroschisis

จำกกำรคนหำขอมลเพมเตมจำกDrugsinPregnancyand

Lactation11thed.พบขอมลควำมเสยงในกำรเกดbirthdefect

ตอทำรกในครรภของมนษย จำกยำ codeine, hydrocodone,

hydromorphone, fentanyl, meperidine, methadone,

morphine,oxycodone, pentazocine, propoxyphene และ

tramadol

ส�ำหรบประเทศไทยกองควบคมวตถเสพตดไดก�ำหนดขอควำม

มำตรฐำนของเอกสำรก�ำกบยำเสพตดมใจควำมโดยสรปดงนใหระวง

กำรใชเปนพเศษในสตรมครรภสตรระยะใหนมบตรเดกและผสงอำย

codeine, codeine/glyceryl guaiacolate, codeine/

paracetamol, codeine/ phenyltoloxamine, codeine/


หลอดลมอกเสบ ปอดอกเสบ กำรตดเชอในระบบทำงเดนหำยใจ

สวนบน ไดแก ทอนซลอกเสบ คอหอยอกเสบ โพรงอำกำศอกเสบ

กำรตดเชอแบคทเรยในห ผวหนง หรอโรคตดเชอทำงเพศสมพนธ

เกดจำกเชอChlamydia (คลำมเดย)ทงนกำรใชเพอปองกนBOS

เปนกำรใชแบบOff-Label

ส�ำหรบประเทศไทยพบขอมลทะเบยนยำชอสำมญazithromycin

จ�ำนวน29ต�ำรบและพบรำยงำนอำกำรไมพงประสงคจำกกำรใชยำ

azithromycinในฐำนขอมลThaiVigibaseจ�ำนวน1,454รำยงำน

(ขอมลณวนท4มกรำคม2562)ซงอำกำรไมพงประสงค5ล�ำดบแรก

คอMPrash,urticaria,rash,erythematousrash,pruritus [Ref:https://www.hsa.gov.sg/content/hsa/en/Health_Prod-

ucts_Regulation/Safety_Information_and_Product_Recalls/Prod-

uct_Safety_Alerts/2018/early-terminationofallozithrotrialduetoin-

creasedriskofrelapseinh.html#;AccessedJanuary,42019]

Ipilimumab (Yervoy): reports of cytomegalovirus (CMV) gastrointestinal infection or reactivation

GOV.UK แจงขอมลแกบคลำกรทำงกำรแพทยเกยวกบ

กำรเกดกำรตดเชอในระบบทำงเดนอำหำรจำก cytomegalovirus

(CMV) ในผปวยทใชยำ Ipilimumab (Yervoy) ทมขอบงใชใน

กำรรกษำadvancedmelanomaโดยมขอแนะน�ำดงน

1.แนะน�ำใหผปวยมำพบแพทยทนทหำกมอำกำรล�ำไสใหญ

อกเสบ(colitis)เชนทองเสยอจจำระมเลอดปนหรอปวดทอง

2.ควรหำสำเหตของอำกำรทองเสยหรอล�ำไสใหญอกเสบ

ในผปวยทใชยำ Ipilimumab วำเกดจำกกำรตดเชอหรอเกดจำก

CMVหรอไม

3.ควรพจำรณำเพมยำทกดภมคมกนชนดอนในผปวยทเปน

immune-related colitis ทไมตอบสนองตอ corticosteroid

หำกสำมำรถยนยนวำไมมสำเหตเกดจำกกำรตดเชอไวรส แบคทเรย

และปรสต

4.รำยงำนอำกำรไมพงประสงคทเกดจำกIpilimumab

ส�ำหรบประเทศไทยขอมลรำยงำนอำกำรไมพงประสงค

จำกกำรใชยำIpilimumabในฐำนขอมลThaiVigibaseมจ�ำนวน

8 รำยงำน ซงไมพบรำยงำนทเกยวกบอำกำรล�ำไสใหญอกเสบ

(ขอมลณวนท10มกรำคม2562)

[Ref: https://www.gov.uk/drug-safety-update/ipilimumab-

yervoy-reports-of-cytomegalovirus-cmv-gastrointestinal-infection-

or-reactivation;AccessedJanuary,102019

Health Canada safety review finds possible link

between Fibristal and risk of liver injury

Health Canada แจงผลกำรทบทวนควำมปลอดภยของยำ

Fibristal (ulipristal acetate) เนองจำกพบควำมสมพนธระหวำง

กำรใชยำ ulipristal acetate กบกำรเกด severe liver injury

ทเปนอำกำรไมพงประสงคทรนแรง แตพบไดนอย หลงจำกพบ

รำยงำนผปวยจ�ำนวน 4 รำย ในตำงประเทศทจ�ำเปนตองไดรบกำร

ปลกถำยตบ และแจงกำรปรบปรงขอมลควำมปลอดภยของยำ

Fibristalโดยเพมขอจ�ำกดในกำรใชยำดงน

- ไมแนะน�ำใหใชในหญงทมหรอเคยมปญหำเกยวกบตบ

- ส�ำหรบIntermittentuse(รกษำมำกกวำ1คอรส)จ�ำกด

ใหใชในหญงวยเจรญพนธ ทไมสำมำรถผำตดเพอน�ำ fibrosis

ออกแนะน�ำใหตดตำมกำรท�ำงำนของตบกอนระหวำงและหลงไดรบยำ

ส�ำหรบประเทศไทยพบขอมลกำรขนทะเบยนผลตภณฑ

ulipristal acetate ชอทำงกำรคำ Esmya 5mg tablets และ

ไมพบรำยงำนกำรเกดอำกำรไมพงประสงคจำกกำรใชยำ ulipristal

acetateในฐำนขอมลThaiVigibase(ขอมลณวนท14มกรำคม2562) [Ref:https://healthycanadians.gc.ca/recall-alert-rappel-avis/

hc-sc/2019/68806a-eng.php;AccessedJanuary,142019]

Benlysta (belimumab) and risk of serious depression

and/or suicidal ideation or behaviour or self-injury.

HSAสงคโปรแจงวำบรษทGlaxoSmithKline ไดมหนงสอ

ถงบคลำกรทำงกำรแพทยเพอสอสำรควำมเสยงเกยวกบกำรเกด

โรคซมเศรำทรนแรง (serious depression) และ/หรอ ควำมคด

อยำกฆำตวตำย หรอกำรท�ำรำยตนเอง สมพนธกบกำรใชยำ

Benlysta (belimumab) เนองจำกพบรำยงำนกำรเกดเหตกำรณ

ดงกลำวในกำรศกษำภำยหลงจำกยำออกสทองตลำด(post-marketing

study)ซงบรษทฯอยระหวำงกำรเปลยนแปลงเอกสำรก�ำกบยำ

ส�ำหรบประเทศไทยพบขอมลทะเบยนยำ belimumab

จ�ำนวน1ทะเบยนไดแกBenlystaและขอมลจำกฐำนขอมลThai

Vigibase พบวำไดรบรำยงำนอำกำรไมพงประสงคจำกกำรใชยำ

belimumabจ�ำนวน1ฉบบ(ขอมลณวนท20มนำคม2562)

ไดแกอำกำรanorexia,gastroesophagealrefluxและhepatitis [Ref:https://www.hsa.gov.sg/content/hsa/en/Health_Prod-

ucts_Regulation/Safety_Information_and_Product_Recalls/Over-

view.html;AccessedMarch,202019]

Oxaliplatin induced long QT syndrome with torsades de pointes and myocardial injury in a patient with adenocarcinoma of upper rectum with ovarian metastasis

Oxaliplatinเปนยำเคมบ�ำบดรนท3ในกลมplatinum-basechemotherapyทนยมใชในกำรรกษำโรคมะเรงชนดตำงๆโดยเฉพำะมะเรงล�ำไส (colorectal cancer) ซงผลขำงเคยงชนดเฉยบพลนทพบบอย ไดแก อำกำรคลนไส อำเจยน ทองเสยเมดเลอดขำวชนดนวโทรฟลต�ำเกลดเลอดต�ำปลำยประสำทอกเสบ(peripheralsensoryneuropathy)และปฏกรยำกำรตอบสนองตอภมคมกนไวเกน(hypersensitivityreaction)เปนตน1

ส�ำหรบควำมรนแรงของกำรเกดปฏกรยำกำรตอบสนองตอภมคมกนไวเกน(hypersensitivityreaction)สำมำรถพบไดตงแตระดบเลกนอยถงรนแรงแบบanaphylacticshockจนสงผลใหผปวยเสยชวตไดในทสดเมอผปวยเกดanaphylacticreactionมกมอำกำรแสดงตำงๆอำทหลอดลมตบตน(bronchospasm)หวใจเตนเรว(tachycardia)ควำมดนโลหตต�ำหรอควำมดนโลหตสงรวมทงภำวะหวใจหยดเตน(cardiacarrest)ถงแมวำพบรำยงำนอบตกำรณกำรเกดsevereanaphylacticreactionและพษตอหวใจ(cardiactoxicity)ไดนอยแตมรำยงำนอบตกำรณกำรเกดแปลผนตรงกบกำรไดรบขนำดยำสะสม(accumulateddose)ของoxaliplatinทเพมขน2โดยพบวำผปวยเกดcoronaryarteryspasmหลงไดรบoxaliplatinซงสมพนธกบกำรเกดอำกำรปลำยประสำทอกเสบ3นอกจำกนยงมรำยงำนกำรเกดlongQTsyndrome(LQTS)จำกoxaliplatinในผปวยappendicealadenocarcinoma4 ดงนนกรณศกษำนจงรำยงำนกำรเกด LQTS ในผปวยมะเรงมะเรงล�ำไสใหญ ชนด adenocarcinomaระยะแพรกระจำยจำกกำรรกษำดวยoxaliplatin

บทน�า

ณฐชนน สถาปนพทกษกจณฐพชร แสงสขเกษมศกด


รายงานผปวย

ผ ปวยหญงไทย อำย 76 ป พนทผว 1.39 ตำรำงเมตรเขำรบกำรรกษำมะเรงล�ำไสใหญสวนตน ชนด adenocarcinomaระยะแพรกระจำยไปรงไข (adenocarcinomaof upper rectumwith ovarianmetastasis) ตงแตเดอนพฤษภำคม พ.ศ. 2561ผำนกำรใสทอ(colonicstent)เพอเปดทำงอดตนบรเวณล�ำไสใหญด วยวธส องกล อง (colonoscopy) และ hand-assistedlaparoscopic anterior resection ครงนมำรบกำรรกษำดวยยำเคมบ�ำบดสตร mFOLFOX-6 (5-fluorouracil 400 mg/m2 IVbolusตำมดวย5-fluorouracil2400mg/m2นำน46 ชวโมง,leucovorin400mg/m2นำน2ชวโมงและoxaliplatin85mg/m2 นำน2ชวโมง)ครงท6

ประวตการเจบปวยในอดตและประวตการใชยา

ผปวยมโรคประจ�ำตวเปนเบำหวำน ชนดท 2 (DM type2)ไดรบmetforminขนำด500มลลกรมโดยผปวยปรบขนำดยำเองเหลอรบประทำนวนละ1เมดหลงอำหำรเชำและโรคควำมดนโลหตสงไดรบยำmanidipineขนำด20มลลกรมรบประทำนวนละ1เมดหลงอำหำรเชำ

ประวตการเจบปวยในปจจบน

ผปวยมำรบยำเคมบ�ำบดสตรmFOLFOX-6ครงท6โดยกอนเรมยำเคมบ�ำบดผปวยไดรบ ondansetron ขนำด 8 มลลกรมรวมกบdexamethasoneขนำด20มลลกรมIVpushส�ำหรบปองกนอำกำรคลนไสอำเจยนจำกนนท�ำกำรใหoxaliplatinขนำด110มลลกรมผสมในD5Wปรมำณ250มลลลตร(ควำมเขมขน0.40มลลกรมตอมลลลตร) ทำงหลอดเลอดด�ำ ดวยอตรำเรว 1 มลลกรมตอนำทขณะใหยำoxaliplatinได40มลลลตร(16มลลกรม)ผปวยซมลงเกดอำกำรใจสน วบ และหมดสตในทสด โดยไมพบอำกำรชกเกรงและอำกำรเจบหนำอก เครองบนทกสญญำณชพทแสดงคลนไฟฟำหวใจพบsinusbradycardia(อตรำกำรเตนของหวใจ50ครง/นำท)จำกนนตรวจพบShortrunventriculartachycardiaและtorsadesde pointes รวมกบควำมดนโลหตต�ำ (71/38 มลลเมตรปรอท)ซงเปนอยไดไมนำน คลนไฟฟำหวใจของผปวยกเปลยนเปน sinustachycardiaวดQT/QTcintervalได364/428มลลวนำทจำกนนประมำณ4ชม.วดQT/QTcintervalอกครงได456/555และ484/573มลลวนำท(prolongedQTinterval)โดยเมอตรวจ12-leadelectrocardiogram (ECG) พบ ST-elevation ท II, III, aVFและST-depressionV3-V4ดงแสดงในรปท1,LVEF67%,ไมมไข(อณหภม37.4ºC)ไมพบควำมผดปกตของผลตรวจทำงหองปฏบตกำร(Na+142mmol/L(คำปกต136-145mmol/L),K+3.9mmol/L

MEDICINAL AND HEALTH PRODUCT BULLETIN8(คำปกต3.4-4.5mmol/L),totalcalcium8.9mg/dL(คำปกต8.8-10.2mg/dL), Mg2+ 2mg/dL (คำปกต 1.6-2.6mg/dL),Troponin-T6.510ng/L(คำปกต≤14ng/L),POCTglucose167mg/dL (คำปกต 80-180mg/dL)) ไดรบกำรวนจฉยจำกแพทยเปนinferiorwallmyocardialinfarction

ประวตการแพยา

ผปวยไมมประวตแพยำสมนไพรและอำหำรเสรม

การประเมน

อำกำรไมพงประสงคจำกกำรใชoxaliplatinสำมำรถพบไดตงแตระดบเลกนอยถงรนแรงซงอำจสงผลใหผ ป วยเสยชวตจำกกำรเกดanaphylacticshockไดจำกกำรศกษำของMaindralt-Goebel และคณะท�ำกำรศกษำควำมถของกำรเกดอำกำรแพตอoxaliplatinในผปวยมะเรงกวำ42ชนดพบวำลกษณะอำกำรแพเกดได2ชนดไดแกชนดท1คออำกำรแพแบบ immediateallergicreactionโดยพบอำกำรทำงระบบทำงเดนหำยใจรอยละ47.6อำกำรแสดงทำงผวหนงรอยละ40.5และanaphylacticshockรอยละ 3.1 นอกจำกนยงพบอำกำรแพชนดท 2 ซงท�ำใหผปวยเกดimmunologicalthrombocytopeniaรอยละ3.1ไดเชนกน5และจำกกำรศกษำของ Kemp SF และคณะ พบอบตกำรณกำรเกดsevereanaphylacticreactionจำกoxaliplatinรอยละ1.326

ทงนกำรเกด anaphylaxis จะแสดงอำกำรคอนขำงเรว เนองจำก

การรกษาในครงน

เมอผปวยเกดควำมผดปกตของกำรรบรและหมดสตจงไดท�ำกำรใสทอชวยหำยใจ(endotrachealtube)และใหNSS300มลลลตรใน15นำทจ�ำนวน2ครงหลงจำกนนวดควำมดนโลหตได127/70มลลเมตรปรอทและบรหำรยำaspiringrV(325มลลกรม)1เมดรวมกบclopidogrel75มลลกรม1เมดทำงปำกทนทและให clopidogrel ตอเนองอก 7 วน จำกนนผปวยเขำรบกำรท�ำcoronaryarteryangiography(CAG)และมแผนกำรรกษำดวยยำตำนกำรแขงตวของเลอด 2 ชนด (dual antiplatelet therapy:DAPT)โดยวธกำรรบประทำนคอaspirin81มลลกรมวนละ1ครงหลงอำหำรรวมกบclopidogrel75มลลกรมวนละ1ครงหลงอำหำรนำน1ป

รปท 1 แสดง12-leadelectrocardiogramพบsinus tachycardia,STEทII,III,aVFและSTDทV3-V4

กำรปลดปลอยสำรเคมตำงๆเชนhistamine,heparin,proteaseรวมทง leukotrieneและprostaglandinทเกยวของกบกำรเกดanaphylactic reaction ผำนทำงกำรจบกนระหวำงโมเลกลของimmunoglobulinEกบผวของmastcell7,8ซงสำรเคมขำงตนมคณสมบตเปนdirectvasoactiveeffectและsmoothmusclespasmogenic effect จงเปนสำเหตทท�ำใหผปวยเกด coronaryspasmขนได9

ผปวยรำยนมำรบยำเคมบ�ำบดสตรmFOLFOX6 ครงท 6โดยหลงไดรบ oxaliplatin เพยง 40 มลลลตร (16 มลลกรม)เกดอำกำรใจสนวบและหมดสตพรอมกบตรวจพบsinusbradycardiaจำกนนกลำยเปน Short run ventricular tachycardia และtorsadesdepointesรวมกบควำมดนโลหตต�ำซงเปนอยไดไมนำนคลนไฟฟำหวใจกเปลยนเปนsinustachycardiaและprolongedQTintervalโดยเมอตรวจ12-leadECGพบSTelevationทII,III,aVF และ ST-depression V3-V4 โดยสำเหตทท�ำใหผ ปวยมควำมดนโลหตต�ำรวมกบเกดtorsadesdepointesนนเปนผลมำจำกภำวะanaphylacticcoronaryspasmรวมกบoxaliplatininducedQTprolongationทงนเปนผลมำจำกกำรเกดsodiumchannelopathyจำกกำรไดรบขนำดยำสะสม(cumulativedose)ของoxaliplatinซงโดยปกตsodiumchannelมผลตอกำรท�ำงำนของ cardiacmyocyte และ His-Purkinje system10 ดงนนเมอเกดกำรเปลยนแปลงของsodiumchannelkineticจงอำจเปนสำเหตทท�ำใหผปวยรำยนเกดlongQTsyndromeและtorsadesde pointes ไดในทสด สอดคลองกบกำรรำยงำนกรณศกษำของChangRYและคณะทพบวำ ผปวยหญงอำย 67 ป ไดรบกำรวนจฉยเปนมะเรงล�ำไสใหญสวนลำง (lower rectal cancer)ชนดadenocarcinomaระยะแพรกระจำยไปตบกระดกและตอมน�ำเหลอง โดยมประวตเปน dilated cardiomyopathy รวมกบcongestiveheartfailureผำนกำรรบยำ2รอบแรกสตรFOLFOX4:5-fluorouracil, leucovorin และ oxaliplatin 85 mg/m2 (12cycleและตำมดวย6cycle)มำแลวเนองจำกมกำรกลบเปนซ�ำของโรคจงมำรบยำรอบท3สตรเดมค�ำนวณรวมกำรรกษำดวยยำoxaliplatin เปนครงท 21 หลงเรมยำ oxaliplatin ผปวยเกดSTsegmentdepressionทleadIIและprolongationofQTintervalรวมกบpolymorphicventriculartachycardiaจงเกดtorsadesdepointes ในทสด11ถงแมวำพบรำยงำนกำรเกดQTprolongationในผปวยทไดรบondansetronเชนกนแตลกษณะกำรเกดเปนแบบdose-dependentจำกกำรรำยงำนของUSFDAพบอบตกำรณกำรเกดQTprolongationเมอไดรบondansetronทำงหลอดเลอดด�ำขนำด32มลลกรมตอครง12ในขณะทไมพบอบตกำรณกำรเกดเมอไดรบondansetronขนำดไมเกน16มลลกรมตอครงและไมเกน 24 มลลกรมตอวน13 ดงนนเหตกำรณไมพงประสงคดงกลำว ทเกดขนกบผปวยรำยน มควำมเปนไปไดสงวำมสำเหตจำกกำรไดรบ oxaliplatin มำกกวำ ondansetron และประเมนระดบควำมสมพนธระหวำงเหตกำรณไมพงประสงคกบกำรใชยำoxaliplatinตำมNaranjo’salgorithmพบวำอยในระดบProbable(7คะแนน)


เอกสารอางอง

1. HewittMR,SunW.Oxaliplatin-associatedhypersensitivityreactions:clinicalpresentationandmanagement.Clinicalcolorectalcancer.2006;6(2):114-7.

2. SaifMW.Hypersensitivityreactionsassociatedwithoxaliplatin.Expertopinionondrugsafety.2006;5(5):687-94.

3. SamolJ,WaterstonA.Oxaliplatin-inducedcoronaryarteryspasm:first report of an important side-effect. BMJ case reports.2009;2009:bcr0620080334.

4. WoeiChungL,LiaoY-M,HsiehC-Y,LinC-Y.Oxaliplatin-inducedlongQTsyndromeinapatientwithappendicealadenocarcinoma.ActaOncologica.2009;48(1):156-7.

ขอสรป/เสนอแนะ

ในปจจบน oxaliplatin เปนเคมบ�ำบดทนยมน�ำมำใชในกำรรกษำมะเรงล�ำไส (colorectal cancer) ทงในระยะตนและระยะแพรกระจำยซงกำรใชยำเปนระยะเวลำนำนอำจพบcardiactoxicityจำกanaphylaxisไดอกทงกำรเกดprolongationofQTintervalรวมกบtorsadesdepointesอำจเปนอนตรำยตอชวตผปวย ดงนนในผปวยทไดรบ oxaliplatin เปนระยะเวลำนำนบคลำกรทำงกำรแพทยควรท�ำกำรประเมนปจจยเสยงทมผลตอกำรเกดprolongationofQTintervalรวมกบtorsadesdepointesและเฝำระวงปฏกรยำแพยำทอำจเกดขนในผปวยทกรำย

Question Yes No Do not know score

1. Aretherepreviousconclusivereportsonthisreaction? +1 0 0 +1

2. Didtheadverseeventappearafterthesuspecteddrugwasadministered? +2 -1 0 +2

3. Didtheadversereactionimprovewhenthedrugwasdiscontinuedor aspecificantagonistwasadministered?

+1 0 0 +1

4. Didtheadverseeventreappearwhenthedrugwasre-administered? +2 -1 0 0

5. Aretherealternativecauses(otherthanthedrug)thatcouldontheirown havecausedthereaction?

-1 +2 0 +2

6. Didthereactionreappearwhenaplacebowasgiven? -1 +1 0 0

7. Wasthedrugdetectedinblood(orotherfluids)inconcentrations knowntobetoxic?

+1 0 0 0

8. Wasthereactionmoreseverewhenthedosewasincreasedorlesssevere whenthedosewasdecreased?

+1 0 0 0

9. Didthepatienthaveasimilarreactiontothesameorsimilardrugsinany previousexposure?

+1 0 0 0

10.Wastheadverseeventconfirmedbyanyobjectiveevidence? +1 0 0 +1

Definite >8, Probable 5-8, Possible 1-4, Doubtful <1: TOTAL SCORE: 7

Naranjo Adverse Drug Reaction Probability Scale

5. Maindrault-GoebelF,AndréT,TournigandC,LouvetC,Perez-StaubN,ZeghibN,etal.Allergic-typereactionstooxaliplatin:retrospectiveanalysisof42patients.EuropeanJournalofCancer.2005;41(15):2262-7.

6. LeeM-Y,YangM-H,LiuJ-H,YenC-C,LinP-C,TengH-W,etal.Severeanaphylacticreactionsinpatientsreceivingoxaliplatintherapy:ararebutpotentiallyfatalcomplication.SupportiveCareinCancer.2007;15(1):89.

7. Kemp SF, Lockey RF. Anaphylaxis: a review of causes andmechanisms. Journal of allergy and clinical immunology.2002;110(3):341-8.

8. GalliSJ,WershilBK.Thetwofacesof themastcell.Nature.1996;381(6577):21.

9. MaseriA,DaviesG,HackettD,KaskiJC.Coronaryarteryspasmand vasoconstriction. The case for a distinction. Circulation.1990;81(6):1983-91.

10.GrantAO.Molecularbiologyofsodiumchannelsandtheirrolein cardiac arrhythmias. The American journal ofmedicine.2001;110(4):296-305.

11.ChangR-Y,LeeM-Y,KanC-B,HsuW-P,HsiaoP-C.Oxaliplatin-inducedacquiredlongQTsyndromewithtorsadesdepointesandmyocardialinjuryinapatientwithdilatedcardiomyopathyandrectalcancer.JournaloftheChineseMedicalAssociation.2013;76(8):466-9.

12.Podcast FDS. Updated information on 32mg intravenousondansetron(Zofran)doseandpre-mixedondansetronproducts.

13.FreedmanSB,UlerykE,RumantirM,FinkelsteinY.Ondansetronandtheriskofcardiacarrhythmias:asystematic reviewandpostmarketing analysis. Annals of emergency medicine.2014;64(1):19-25.e6.


ประเภทแหลงทเกดเหตการณ จ�านวนรายงาน (%)

1. สถานพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสข 3,799 (35.9)

1.1 โรงพยำบำลสงกดส�ำนกงำนปลด กระทรวงสำธำรณสข 1.1.1 โรงพยาบาลศนย 1.1.2 โรงพยาบาลทวไป 1.1.3 โรงพยาบาลชมชน 1.2 โรงพยำบำลนอกสงกดส�ำนกงำน ปลดกระทรวงสำธำรณสข

3,425(32.3)

1,854 (17.5)1,444 (13.6)

127 (1.2)374(3.5)

ตารางท 1 จ�านวนรายงานทไดรบจ�าแนกตามประเภทแหลงทเกดเหตการณ ตารางท 1 จ�านวนรายงานทไดรบจ�าแนกตามประเภทแหลงทเกดเหตการณ (ตอ)

รายงานเหตการณไมพงประสงคจากการใชสารทบรงส (Contrast Media) จากฐานขอมล Thai Vigibase ระหวางป พ.ศ.2540 – 28 กมภาพนธ 2562

สำรทบรงส (contrastmedia) หมำยถง สำรทใชในกำรตรวจทำงรงสวทยำ เพอใหเกดควำมแตกตำงในกำรดดกลนรงสระหวำงอวยวะทตองกำรตรวจกบอวยวะหรอโครงสรำงอนทอยใกลเคยงเปนผลใหเหนอวยวะทตองกำรตรวจไดชดเจนขนชนดของcontrastmediaแบงชนดตำมWHOไดแก 1. Iodinatedx-raycontrastmediaไดแกiobitridol,iodixanol,iohexol,iomeprol,iopamidol(iopamide),iopromide,iotrolan,ioxaglicacid,ioversol 2. Non-iodinatedx-raycontrastmediaไดแกbariumsulfate 3. Magneticresonanceimagingcontrastmediaไดแกironoxide,ferricammoniumcitrate,gadobenicacid,gadobutrol,gadodiamide,gadopenteticacid,gadotericacid,gadoversetamide,gadoxeticacid 4. Ultrasoundcontrastmediaไดแกmicroparticlesofgalactose,microspheresofhumanalbumin,microspheresofphospholipids ทผำนมำยงไมเคยมกำรสรปรำยงำนเหตกำรณไมพงประสงคจำกกำรใชสำรทบรงส (contrastmedia)ดงกลำวของประเทศไทยบทควำมนจงมวตถประสงคเพอศกษำลกษณะของรำยงำนเหตกำรณไมพงประสงคจำกกำรใชสำรทบรงส(contrastmedia)ในประเทศไทยในเบองตนเพอเปนแนวทำงในกำรเฝำระวงควำมปลอดภยจำกกำรใชcontrastmediaตอไป ตงแตวนท 1 มกรำคม 2540 ถง 28 กมภำพนธ 2562 มกำรรำยงำนเหตกำรณไมพงประสงคจำกกำรใช contrastmediaจำกหนวยงำนตำงๆสงมำยงส�ำนกงำนคณะกรรมกำรอำหำรและยำจ�ำนวน10,593ฉบบรำยงำนทไดรบสวนใหญมำจำกแหลงทเกดเหตกำรณฯประเภทโรงพยำบำลนอกกระทรวงสำธำรณสขมำกทสด(รอยละ42.3)(ตำรำงท1) รำยงำนเหตกำรณไมพงประสงคจ�ำนวน10,593ฉบบพบวำสวนใหญเปนเพศหญง(รอยละ60.8)อำยเฉลย50.4ปอำยต�ำทสดคอเดกทำรกอำย1วนและอำยสงสด96ปสวนใหญเปนวยผใหญตอนปลำย(41-60ป)มำกทสด(รอยละ39)เปนผปวยนอก(รอยละ60.4)พบเหตกำรณไมพงประสงคทรำยแรง (รอยละ 11.2) โดยท�ำใหผปวยตองเขำรบกำรรกษำ ในโรงพยำบำลหรอท�ำใหเพมระยะเวลำในกำรรกษำนำนขน(รอยละ8.2)ผปวยสวนใหญหำยเปนปกตโดยไมมรองรอยเดม(รอยละ77.9)ม14รำย(รอยละ0.14) ทเสยชวตภำยหลงเกดเหตกำรณไมพงประสงคโดยมสำเหตจำกเหตกำรณไมพงประสงคหรออำจเกยวของกบผลตภณฑรวมดวย(ตำรำงท2) รำยงำนเหตกำรณไมพงประสงคจ�ำนวน10,593ฉบบดงกลำวพบเหตกำรณไมพงประสงค13,417เหตกำรณ(events)(รำยงำนแตละฉบบมเหตกำรณไมพงประสงคไดมำกกวำ1เหตกำรณ)โดยพบurticariaมำกทสด(รอยละ21.4)รองลงมำคอrash(รอยละ17)และpruritus(รอยละ9.8)(แผนภมท1)สวนเหตกำรณฯทรำยแรงทพบเชนanaphylaxis(รอยละ1.5)cardiacarrest(รอยละ0.1)เปนตน เมอจ�ำแนกเหตกำรณไมพงประสงคตำมระบบอวยวะของรำงกำยพบskinandappendagesdisordersมำกทสดรอยละ71.2รองลงมำคอbodyasawhole-generaldisordersรอยละ10.2และautonomicnervoussystemdisordersรอยละ3.2(แผนภมท2)contrastmediaทมกำรรำยงำนมำกทสดคอiopromideรอยละ55.6รองลงมำคอiohexolรอยละ9.4และiobitridolรอยละ9(แผนภมท3)

ประเภทแหลงทเกดเหตการณ จ�านวนรายงาน (%)

2. สถานพยาบาลนอกสงกดกระทรวง สาธารณสข

4,476 (42.3)

2.1โรงพยำบำล 4,476(42.3)

3. เอกชน 2,282 (21.5)

3.1 โรงพยำบำลเอกชน 2,281(21.5)3.2 คลนก 1(0.01)

4. ไมระบหนวยงาน 37 (0.3)

10,593 (100.0)

ทมา : ฐำนขอมลเหตกำรณไมพงประสงคจำกกำรใชผลตภณฑสขภำพส�ำนกงำนคณะกรรมกำรอำหำรและยำ ขอมลณวนท25มนำคมพ.ศ.2562

วทยา ประชาเฉลมพรกนก จนทรข�า


คณลกษณะ (characteristic) จ�านวน (%) [n=10,593]

เพศ 3,799(35.9)

หญง 6,445(60.8)

ชำย 4,112(38.8)

ไมระบเพศ 36(0.4)

อาย (ป)

คำเฉลย(min-max) 50.4ป(1วน–96ป)

<1(วยทำรก) 17(0.2)

>1-12(วยเดก) 112(1.0)

13-18(วยรน) 145(1.4)

19-40(วยผใหญตอนตน) 1,976(18.6)

41-60(วยผใหญตอนปลำย) 4,128(39.0)

>60(วยผสงอำย) 2,389(22.6)

ไมระบอำย 1,826(17.2)

ประเภทผปวย

ผปวยใน 2,566(24.2)

ผปวยนอก 6,397(60.4)

ไมระบประเภทผปวย 1,630(15.4)

ความรายแรง

รำยแรง 1,187(11.2)

- ตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาล/ท�าใหเพมระยะเวลาในการรกษานานขน

867(8.2)

แผนภมท 1 แสดงรำยกำรเหตกำรณไมพงประสงคจำกกำรไดรบ contrastmediaทไดรบรำยงำนระหวำงปพ.ศ.2540-2562 (20อนดบแรก)

แผนภมท 2 แสดงรอยละของเหตกำรณไมพงประสงคจำกกำรไดรบ contrastmediaทไดรบรำยงำนระหวำงปพ.ศ.2540-2562

จ�ำแนกตำมระบบอวยวะ

รำยงำน1ฉบบสำมำรถมเหตกำรณไมพงประสงคมำกกวำ1เหตกำรณ(n=13,417) รำยงำนเหตกำรณไมพงประสงค1เหตกำรณอำจจ�ำแนกไดหลำยระบบอวยวะ(n=12,928)

ตารางท 2 แสดงลกษณะทวไปของผปวยทเกดเหตการณไมพง ประสงคจากการใช contrast media ทไดรบรายงาน ระหวางป พ.ศ. 2540-2562

ตารางท 2 แสดงลกษณะทวไปของผปวยทเกดเหตการณไมพง ประสงคจากการใช contrast media ทไดรบรายงาน ระหวางป พ.ศ. 2540-2562 (ตอ)

คณลกษณะ (characteristic) จ�านวน (%) [n=10,593]

- อนตรายถงชวต 165(1.6)

- มความส�าคญทางคลนก 102(1.0)

- เสยชวต 22(0.1)

- ไมระบชนดความรายแรง 31(0.3)

ไมรำยแรง 8,775(82.8)

ไมระบควำมรำยแรง 631(6.0)

ผลลพธ

หำยเปนปกตโดยไมมรองรอยเดม 8,252(77.9)

หำยโดยยงมรองรอยเดม 640(6.0)

อำกำรดขนแตยงไมหำย 519(4.9)

ยงมอำกำรอย/ยงไมดขน 729(6.9)

เสยชวตเนองจำกอำกำรอนไมพงประสงคหรออำจเกยวของกบผลตภณฑ

14(0.14)

เสยชวตเนองจำกสำเหตอนทไมเกยวของกบผลตภณฑ/ไมสำมำรถระบควำมสมพนธ

8(0.06)

ไมสำมำรถตดตำมผลได 427(4.1)

ระดบการประเมน

ใชแนนอน 212(2.0)

นำจะใช 8,081(76.3)

อำจจะใช 2,198(20.7)

ไมนำใช 30(0.3)

ไมสำมำรถระบระดบ 72(0.7)


บรรณานกรม

1. ศนยเฝำระวงควำมปลอดภยดำนผลตภณฑสขภำพส�ำนกงำนคณะกรรมกำรอำหำรและยำกระทรวงสำธำรณสข.[อนเตอรเนต][เขำถงเมอ25มนำคมพ.ศ.2562]ขอมลรำยงำนเหตกำรณไมพงประสงคจำกฐำนขอมลเหตกำรณไมพงประสงคจำกกำรใชผลตภณฑสขภำพ(ThaiVigibase) เขำถงไดจำก:http://thaihpvc.fda.moph.go.th

แผนภมท 3 แสดงจ�ำนวนรำยงำนเหตกำรณไมพงประสงคจำกกำรไดรบcontrastmediaทไดรบรำยงำนระหวำงปพ.ศ.2540-2562จ�ำแนกตำมชอสำรส�ำคญ10อนดบแรก(n=10,593)

แผนภมท 4 แสดงจ�ำนวนเหตกำรณไมพงประสงคจำก contrastmediaประเภทตำงๆ(n=13,476)

เมอพจำรณำตำมประเภทของ contrastmedia พบวำประเภทของcontrastmediaทมรำยงำนจ�ำนวนมำกทสดคอ Iodinated x-raycontrastmedia(รอยละ88)(แผนภมท4)โดยพบเหตกำรณไมพงประสงคทรำยแรงเชนanaphylacticshock,hypersensitivity,cardiacarrest,StevensJohnsonSyndromeเปนตนในขณะเดยวกนcontrastmediaประเภทอนๆกสำมำรถท�ำใหเกดเหตกำรณฯทรำยแรงไดดวยเชนกนและเมอพจำรณำจ�ำนวนรำยงำนของเหตกำรณทรำยแรงโดยแบงตำมประเภทยำ (ยำทสงสยและยำทใชรวม) พบวำรำยงำนสวนใหญเปนรำยงำนประเภทAคอรำยงำนทมยำทสงสย(S)เพยงชนดเดยวโดยไมมยำอนทใชรวมดวย(O)(ตำรำงท3)

โดยสรปรำยงำนเหตกำรณไมพงประสงคจำกกำรใชcontrastmediaทพบในฐำนขอมลThaiVigibaseสวนใหญเปนรำยงำนทไมรำยแรงและเปนเหตกำรณททรำบดอยแลวเหตกำรณไมพงประสงคทพบบอยเชนผนคนคลนไสอำเจยนเปนตนอยำงไรกตำมพบเหตกำรณไมพงประสงคทรำยแรงจำกกำรใชcontrastmediaดวยเชนกนพบรำยงำนจำกcontrastmediaทกประเภทโดยสวนใหญมำจำกIodinatedx-raycontrastmedia ดงนน บคลำกรทำงกำรแพทยควรเพมควำมระมดระวงในกำรใชcontrastmediaทกประเภท เพอปองกนกำรเกดเหตกำรณไมพงประสงคตำงๆทอำจจะเกดขนและขอใหรำยงำนเหตกำรณไมพงประสงคไปยงศนยเฝำระวงควำมปลอดภยและผลตภณฑสขภำพ ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรอำหำรและยำ เพอน�ำรำยงำนไปใชประโยชนเปนขอมลเฝำระวงควำมปลอดภยในระดบประเทศตอไป

No. Serious ADRIodinated

x-rayNon-iodinated

x-ray

MagneticResonance

Imaging

UltraSound

ไมระบประเภท

1 Anaphylacticreaction 66(A=63, B=2, C=1)

1(A=1)

2(A=2)

- -

2 Anaphylacticshock 110(A=107, B=2, C=1)

1(A=1)

8(A=8)

- 2(B=2)

3 Anaphylactoidreaction 237(A=236, B=1, C=0)

- - - 2(B=2)

4 Anaphylaxis 156(A=147, B=2, C=7)

- 9(A=7, B=1, C=1)

1(A=1)

33(A=31, B=2, C=0)

5 Cardiacarrest 15(A=15)

- 2(A=2)

-

6 DRESSsyndrome 1(B=1)

- - -

7 Drughypersensitivitysyndrome

- - 1(A=1)

8 Hypersensitivity 17(A=17)

- - -

9 Respiratoryarrest 1(A=1)

- - -

10 Rhabdomyolysis 2(B=2)

- - -

11 StevensJohnsonSyndrome

10(A=3, B=1, C=6)

- - - 1(C=1)

ตารางท 3 เปรยบเทยบจ�านวนเหตการณไมพงประสงคทรายแรง จ�าแนกตามประเภทของ contrast media

*หมำยเหต A=จ�ำนวนรำยงำนทมยำทสงสย(S)เพยงชนดเดยวโดยไมมยำอนทใชรวมดวย(O) B=จ�ำนวนรำยงำนทมยำทสงสย(S)เพยงชนดเดยวโดยมยำอนทใชรวมดวย(O) C=จ�ำนวนรำยงำนทมยำทสงสย(S)มำกกวำ1ชนด

issn : 1513-0207 ข่าวสารด้านยา และ...

Documents