1

ISTORIJA RAZVOJA MUZIKE

www.pravoslovo.net

Primitivna muzika

Prvi zvuci su se svodili na oponašanje zvukova u prirodi. Ovdje bi se na primjer mogla uvrstiti današnja Indijanska muzika, Muzika Aboridžina, Afrička muzika... U ovu muziku može ući narodna muzika ili tradicionalna muzika.

Muzika početaka civilizacija (Antička muzika) 1500 p.n.e - 476 a.d

Najstarija pronađena pesma (4000 g.p.n.e.) je u Mesopotamiji, u gradu Ur. Instrumenti Mesopotamije bili su harfa, lira, lutnja, frula, gajde i bubnjevi. U antičkoj Grčkoj već dolazi do stvaranja horova, i važnosti muzičkog obrazovanja. Pojavljuju se žičani instrumenti: lira, kitara. U ranu muziku može se ubrojiti narodna ili tradicionalna muzika, azijska muzika, jevrejska muzika, grčka muzika, rimska muzika, muzika Mesopotamije, egipatska muzika, muslimanska muzika ili arapska muzika.

Rana muzika

U klasične tradicije se ubraja muzika koja je finansirana, muzika za koncerte, tu se ubrajaju:

• Andaluzijska klasična muzika • Arapska klasična muzika • Gagaku – Japanska klasična muzika • Gamelan – Indonezijska klasična muzika • Korejska klasična muzika • Azijska muzika • Kineska muzika – stara 3000 godina, izvodila se na Kineskom dvoru • Japanska muzika • Indijska klasična muzika (Karnatska i Hindustanska) • Persijska muzika • Evropska klasična muzika : Grčka muzika , Rimska muzika, Vizantijska muzika

Rana muzika je termin koji označava muziku od pada Rimskog carstva 476 g. do kraja baroka, sredinom 18. veka. Narodna muzika ovdje zasigurno ima svoje temelje.

Istorija Evropske umetničke muzike

• Srednjovekovna muzika (476 - 1400) • Renesansna muzika (1400 - 1600) • Barokna muzika (1600 - 1760) • Klasična muzika (1730 - 1820) • Romantićna muzika (1815 - 1910) • Savremena muzika

Srednjovekovna muzika

2

Jevrejska tradicija pjevanja psalama u sinagogama snažno utiče na hrišćansko pojanje. Ovde ulaze brojni monofoni grigorijanski napevi, koje je ustanovio papa Gregur I, kao liturgijska muzika. Polifono pevanje razvija se pri kraju ovog perioda i u Renesansi. Pojava trubadura u zapadnoj Evropi, koji su pevali i svirali. Otvaranje muzičkih škola za glasovno pjevanje. Poznati kompozitori su bili: Guillaume de Machaut i Francesco Landini, zatim Léonin, Pérotin, W. de Wycombe, Adam de St. Victor, Petrus de Cruce , Guillaume Dufay.

Uglavnom crkva je bila ta koja je mogla sebi priuštiti čuvanje i pisanje muzičkih zapisa na skupim manuskriptima, tako da većinom muzički zapisi tog perioda su tako čuvani.

Ovde je potrebno pomenuti, pre svega, srpsku srednjovekovnu muziku, koja se razvijala u ono doba po dvorovima, a i manastirima. Pavle Aksentijević, je samo jedan od interpretatora sličnosti srpske crkvene muzike tog doba, sa zapadnim muziciranjem.

Dolaskom Turaka, najveći deo dog dela srpske srednjevekovne kulture je potpuno yatrt i unušten. U narodu su se i dalje koristili neki od instrumenata kao npr. su gusle, frula, možda tambura, te su korištene u raznim svečanim prilikama vemoma često i uz vokalno pjevanje.

Veoma važna ličnost u svetu srednjovekovne crkvene muzike svakako je sv. Jovan Kukuzelis (1280-1360). On je bio je veoma poštovan vizantijski himnopisac i pojac. Rođen je na jadranskoj obali današnje Albanije, majka mu je bila Bugarka, otac mu rano umire. Kukuzelis je obrazovanje primio u Carigradu u dvorskoj vokalnoj školi i bio je jedan od vodećih muzičara tog vremena. Bio je veoma omiljen kod vizantijskog cara i glavni pojac na njegovom dvoru, preselio se kasnije na Svetu Goru Atonsku, gde je ostatak života proveo kao monah u Velikoj Lavri. Zbog lepote njegovog glasa i načina pojanja govorilo se da ima anđelski glas. Do danas je sačuvano ko 90 njegovih dela.

Renesansna muzika

Renesanski period karakteriše je veća upotreba instrumentalne muzike. Pojava bas instrumenata. Renesansa u muzici nije započela u Italiji, već u Belgiji, Flamaniji, Holandiji i Severnoj Francuskoj. Najpoznatiji kompozitori te Burgundske škole, sredinom 15. veka bili su Guillaume Dufay, Gilles Binchois, i Antoine Busnois.

Sredinom 15. veka kompozitori i pevači su počeli putovati Evropom, dolaziti u Rim, kod papa, na imanja vladara, vojvoda, pogotovo na sever Italije. Osnovne forme sakralne muzike tad su bile: misa, motet, madrigal i laude; svetovne forme su bile: šansona (balada, rondo), frotola, kanconeta i kasnije madrigal.

Instrumentalni žanrovi za plesanje bili su: bas dans, pavane, a galjarde, an alemandi ili kuranti.

Izum štamparske mašine doprineo je širenju muzike. Francusko-flamanski muzičari su se rasejali Evropom. Najpoznatiji su kompozitori: Johannes Ockeghem, Jacob Obrecht, Nicolas Gombert, i Josquin Desprez, - verovatno najpoznatiji kompozitor prije Palestrine, koji je tokom 16. veka bio najbolji u svim formama.

Sredinom 16. veka došle su nove promjene u muzici, poznati kompozitori tog perioda su Giovanni Pierluigi da Palestrina , Carlo Gesualdo. Pojavljuju se škole, po čemu je osobito poznata Venecija. Razvija se orkestracija. Poznati kompozitori Venecije su bili: Gabrielis, Andrea i Giovanni, kao I Claudio Monteverdi – jedan od najpoznatijih s kraja ere renesanse. U Engleskoj su

3

se pojavili kompozitori kao Thomas Tallis i William Byrd, koji su pisali crkvenu muziku, bili su tu i Thomas Morley, John Wilbye i Thomas Weelkes.

U Španiji se pojavio Tomás Luis de Victoria – stvarao je muziku sličnu Palestrini. Tada se pojavila gitara kao novi instrument i mnogi su za nju pisali muziku.

U Francuskoj su stvarali Guillaume Costeley i Claude Le Jeune.

Jedna od najrevolucionarnijih pojava desila se u Firenci 1570-1580, radom Florentine Camerata, koji je imao nameru da obnovi muziku starih Helena. Njima je rukovodio Vincenzo Galilei, i Giulio Caccini. Plod njihovog rada bila je forma poznata danas kao opera. Prva opera napisana oko 1600. godine, i to označava kraj renesanse i početak baroka.

Barokna muzika

Ovaj preiod beleži razvoj sonate i koncerta kao svetovnih formi muzike, kao i končerta grosa. Čembalo je dominantan instrument.

• Rana barokna muzika (1600–1654)

Claudio Monteverdi (1567 – 1643), Heinrich Schütz (1585–1672) , Girolamo Frescobaldi (1583–1643), Thomas Campion (1567 - 1620) , Jacques Champion de Chambonnières (1601 ili 1602 - 1672)

• Srednje barokna muzika (1654–1707)

Marc-Antoine Charpentier (c.1643 - 1704) , Jean-Baptiste Lully (1632–1687), Arcangelo Corelli (1653–1713), Dieterich Buxtehude (1637–1707) I , Henry Purcell (1659–1695), Johann Pachelbel (1653 - 1706) , Michel-Richard Delalande (1657 - 1726)

• Kasna barokna muzika (1707–1760)

George Frideric Handel (1685–1759), Johan Sebastijan Bah (1685–1750), Jean-Philippe Rameau (1683–1764), François Couperin (1688-1733), Antonio Vivaldi (1678–1741), Jean-Marie Leclair (1697 - 1764) , Giuseppe Tartini (1692 - 1770) , Johann Adolph Hasse (1699 - 1783)

Klasični period u razvoju muzike

U ovom preiodu klavir zamjenjuje čembalo kao instrument. Rani klasični period otvorio je Mannheim School, tu ulaze kompozitori kao Johann Stamitz, Franz Xaver Richter, Carl Stamitz, i Christian Cannabich, koji su uticali na Joseph Haydn i preko njega na druge. Wolfgang Amadeus Mozart je centralna ličnost ovog perioda u svim muzičkim vrstama.

Ludwig van Beethoven i Franz Schubert su velikani klasične muzike koji su stvarali na prelazu klasičnog preioda u romantični period.

Romantični period muzike

Muzika je u ovom periodu postala više emocionalna i sledila je književnost, filosofiju i umetnost. Poznati kompozitori su Schumann, Chopin, Mendelssohn, Bellini, i Berlioz., zatim u drugoj polovini perioda Johann Strauss II, Brahms, Liszt, Čajkovski, Verdi, i Wagner. Između

4

1890. g. i 1910. g. imamo novi talas kompozitora: Dvořák, Mahler, Richard Strauss, Puccini, Sibelius, zatim I ostali Grieg, Saint-Saëns, Fauré, i Franck.

Savremena muzika

Kao pripadnici savremene civilizacije, svedoci smo i nastanka i razvoja savremene muzike. Pojava radia, te razvoj ostalih medija i tehnologija, pa samim tim i stvaranje novih elektornskih instrumenta i uređaja koji proizvode zvuk, rezultirao je brojnim pravcima i vrstama savrmene muzike.