D e č j i

ATLASISTORIJES V E T A

Sajmon Adams

CTP_001 SER:192_001.qxp 12.3.2009 10:21 Page 1

CTP_002-003 SER:002_003 12.3.2009 10:22 Page 2

D e č j i

ATLASISTORIJES V E T A

CTP_002-003 SER:002_003 12.3.2009 10:22 Page 3

STARI SVET 8Stari svet: kako upoznajemo prošlost 10Prvi gradovi 12Mesopotamija 14Stari Egipat 16Stari Egipat: pripreme za život posle smrti 18Stara Evropa 20Dolina Inda 22Minojci i Mikenjani 24Narodi Sredozemlja 26Velika carstva 28Antička Grčka 30Antička Grčka: grčki svet 32Rimsko carstvo 34Rimsko carstvo: grad Rim 36Drevna Afrika 38Drevna Indija 40Drevna Kina 42Severnoamerički narodi 44Srednja i Južna Amerika 46Australija i Okeanija 48

SREDNJOVEKOVNI SVET 52Srednjovekovni svet: kako upoznajemo prošlost 54Posle Rimskog carstva 56Vizantijsko carstvo 58Srednjovekovna Evropa: hrišćanstvo 60Evropa Karla Velikog 62Širenje islama 64Arapski svet: islamska kultura 66Srednjovekovna Indija 68Kina 70Japan i Koreja 72Jugoistočna Azija 74Pacifik 76Vikinzi 78Srednjovekovna Evropa 80Srednjovekovna Evropa: zamkovi i sela 82Mongoli 84Afrička kraljevstva 86Severna i Srednja Amerika 88Srednja Amerika: Asteci 90Čimui i Inke 92

SADRŽAJ

ISTRAŽIVANJE I CARSTVA 96Svet 1450–1800. godine: šta znamo o prošlosti 98Istraživačka putovanja 100Asteci i Inke 102Španija i njeno carstvo 104Renesansa: svet nove nauke 106Reformacija 108Osmansko carstvo 110Mogulsko carstvo 112Tjudori i Stjuarti 114Podeljena Evropa 116Širenje Rusije 118Kina i Japan 120Afrika 122Trgovina robljem: užasna trgovina ljudima 124Naseljavanje Severne Amerike 126Doba apsolutizma 128Intelektualna revolucija: prosvećeni pogled na svet 130Istraživanje Pacifika 132Američka revolucija 134Francuska revolucija 136

SAVREMENI SVET 140Svet posle 1800. godine: svet stalnih promena 142Evropa u doba Napoleona 144Industrijska revolucija: para, gvožđe i čelik 146Britansko carstvo 148SAD u XIX veku 150Kolonizacija Afrike 152Imperijalna Evropa 154Prvi svetski rat 156Rusija u XX veku 158Amerika i Velika kriza: ekonomski procvat i krah 160Evropa između dva svetska rata 162Drugi svetski rat 164Hladni rat 166Savremena Amerika 168Kina u XX veku 170Latinska Amerika 172Bliski istok 174Borbe za nezavisnost 176Savremena Evropa 178Svet danas: pogled u budućnost 180

Indeks 182Izrazi zahvalnosti 190

SVETSTARI

Ilustrovala Ketrin Bakster

CTP_006_007 SER:006_007 12.3.2009 10:30 Page 6

SADRŽAJ

STARI SVET 8Stari svet: kako upoznajemo prošlost 10Prvi gradovi 12Mesopotamija 14Stari Egipat 16Stari Egipat: pripreme za život posle smrti 18Stara Evropa 20Dolina Inda 22Minojci i Mikenjani 24Narodi Sredozemlja 26Velika carstva 28Antička Grčka 30Antička Grčka: grčki svet 32 Rimsko carstvo 34Rimsko carstvo: grad Rim 36Drevna Afrika 38Drevna Indija 40Drevna Kina 42Severnoamerički narodi 44Srednja i Južna Amerika 46Australija i Okeanija 48

CTP_006_007 SER:006_007 12.3.2009 10:30 Page 7

l

s

F

8

Narod Bantu Obrada gvožđa u Africi

str. 38–39

AFRIKA

StounhendžDrevni Briti

str. 20–21

GrenlandInuiti

str. 44–45

Severoistočna AmerikaIrokezi

str. 44–45

SEVERNA AMERIKA

KLJUČ ZA MAPE U OVOM POGLAVLJU

NIMRUD Glavni gradČatal Hijik Drugi grad ili seloGiza PiramidaUluru Drugo drevno mesto

Granica carstva

Mesa VerdeAnasazi Indijanci

str. 44–45

Ljudi hodaju zemljom već dvesta hiljadagodina, a da bi preživeli, u početku su lovili

i sakupljali hranu gde god su mogli. Pre oko desethiljada godina naučili su kako da uzgajaju žitarice,što je značilo da su mogli živeti u naseobinama blizusvojih polja. Iz ovih malih sela iznikli su gradovi, odaklesu nastanli velike civilizacije drevnog sveta. U početku su u ovim civilizacijama radili pomoćukamenih alatki, ali na Bliskom istoku su do 6000. g. p.n.e.već koristili bakar, nešto kasnije bronzu, a zatim gvožđe.Po ovim materijalima ime su dobila preistorijska doba iliperiodi. Nije svaka civilizacija prošla kroz sva četirirazdoblja: na primer, narod Bantu u Africi prešao jepravo iz kamenog doba u gvozdeno.

TeotihuakanSrednjoamerički narodi

str. 46–47

Čičen IcaMaje

str. 46–47

A t l a n t s k i

o k e a n

STARI SVETSREDNJA

AMERIKA

MočeJužnoamerički narodi

str. 46–47

TihuanakoNarod sa Anda

str. 46–47

DREVNE CIVILIZACIJESvaki slikovni simbol na ovoj mapisveta odnosi se na drevnucivilizaciju koju ćete kasnijepronaći u poglavlju. Broj stranepored svakog simbola govori vamgde treba da pogledate kako bistepronašli tekst o svakoj civilizaciji injenim narodima.

1000. g. n.e.

UluruAboridžinistr. 48–49

SjenjangKinezi

str. 42–43

OkeanijaPolinežanistr. 48–49AUSTRALIJA

I n d i j s k i

o k e a n

DATIRANJEU ovoj knjizi smo datirali pomoću oznakap.n.e. (pre nove ere) i n.e. (nove ere).Uobičajeni sistem koji možete naći u drugimknjigama – p.H. (pre Hrista) i l.g. (letagospodnjeg) – hrišćanski je sistem datiranja istoga može dovesti do grešaka kada se radi onehrišćanskim kulturama i civilizacijama.Datum 100. godina p.n.e. znači što i 100.godina p.H., dok je 100. godina n.e. isto što i100. godina l.g.

10000. g. p.n.e. – 1000. g. n.e.

10000. g. p.n.e.10000. Lovci-sakupljači lutaju mnogim

krajevima zemlje.

9000 g. p.n.e.9000. Čobani drže stada ovaca uplaninama blizu plodnih oblasti

Bliskog istoka.

8000. g. p.n.e.8000. Prve zemljoradničke

zajednice na Levantu.

7000. g. p.n.e.7000. Sedelačke zemljoradničke zaje-dnice širom plodnih oblasti Bliskog istoka.

6700. Čatal Hijik je najveći grad.6500. Grnčarstvo je rašireno u

plodnim krajevima Bliskog istoka.6200. U Maloj Aziji se počinje s

topljenjem bakra.

6000. g. p.n.e.6000. Pripitomljena prva stoka.

5000. g. p.n.e.5000. U Mesopotamiji sagrađeni prvi

gradovi i hramovi.4500. Počinje bakarno doba naBalkanu (jugoistočna Evropa).

4300. Uruk u Mesopotamiji je prvigrad na svetu.

4000. g. p.n.e.3400. U Mesopotamiji počinje pisanje

piktogramima.3300. Prvi gradovi u Egiptu.

3200. U Sumeru korišćena prva kolica s točkovima.

3000. g. p.n.e.3000. U Evropi podignuti megalitski

spomenici.2900. Klinasto pismo u Sumeru.2630. Prva piramida u Egiptu.2600. Civilizacija u dolini Inda.

2500. U Evropi počinje bronzano doba.2350. U Mesopotamiji napisan prvi

zakonik na svetu.2000. g. p.n.e.

2000. Minojska civilizacija na Kritu.

1800. Sumersko carstvo.1700. Vavilonsko carstvo.

1450. Mikenska civilizacija u Grčkoj.

1000. g. p.n.e.1000. U Evropi počinje gvozdeno doba.1000. Narod Bantu u južnoj Africi.

900. U Grčkoj osnovani prvi gradovi-države.

510. Osnovana Rimska republika.500. Persijsko carstvo.

350. Pojava gradova-država kod Maja.

n.e.100. U Etiopiji se razvija Aksum.

200. Hopi Indijanci grade humke uSevernoj Americi.

Do 1000. Polinežani stižu na Novi Zeland.

ItalijaEtrurci

str. 26–27

KartaginaFeničani

str. 26–27

JerusalimJevreji

str. 26–27

UrSumerci

str. 14–15

VavilonVaviloncistr. 28–29

NimrudAsirci

str. 28–29Mikena

Mikenjanistr. 24–25

AtinaStari Grcistr. 30–31

KnososMinojska kultura

str. 24–25

RimRimljani

str. 34–35

Čatal HijikPrvo gradsko stanovništvo

str. 12–13

GizaDrevni Egipćani

str. 16–17

SarnatMaurje

str. 40–41

AksumDrevna Afrika

str. 38–39MeroeNubijci

str. 38–39

Mohendžo DaroNarod iz doline Inda

str. 22–23

EVROPA

AZIJA

PersepoljPersijancistr. 28–29

Vidite isečak