INFORMACIONE TEHNOLOGIJE U ZDRAVSTVU

DijagnostikaObrada i analiza biofizikalnih signalaBiofizikalne signale moemo registrovati pojedinano, npr.: elektrokardiogram (EKG), elektroencefalogram (EEG), itd. ili pratimo vie njih u sklopu monitoring programa. U analizi bioelektrinih potencijala, gledajui tehniki, potrebno je rijeiti slijedee probleme:

detekciju bioelektrine aktivnosti (izbor elektroda i njihovo postavljanje);pojaanje signala;analogno-digitalnu konverziju (digitalni raunar);postupke matematike analize; i prikaz rezultata.

Raunarska elektrokardiografija

Programi za raunarsku analizu EKG-a mogu poboljati kvalitetu signala i ako im se ugrade statistiki zasnovani programi, koji integriu forme EKG-valova.Primjena raunara u analizi 24-satnog EKG-a (Holter) pokazala se osobito korisnom radi analize a zbog kompresije obilja podataka.Snimanje i analiza obavljaju se neovisno. Nalaz dobijamo obliku trend trake gdje je grafiki prikazano kretanje frekvencije i ST segmenata po satima.Danas je Holter monitoring rutinski metod.

Bioelektrini signali u oftalmologiji i otorinolaringologiji

U oftalmologiji se bioelektrini potencijali registruju kao elektroretinografija (ERG), elektrookulografija (EOG), elektromiografija (EMG) i vidni evocirani potencijali (VEP).Elektronistagmografija.Rinomanometrija.Olfaktometrija.Elektromiografija larinksa.Stroboskopija

Monitoring u klinikoj medicini

Idealan monitorski aparat ne postoji, a trebalo bi da bude: Bezbjedan; Pouzdan; Neinvazivan; Sa displejem sa kojega se lako ita; Jednostavan za kalibriranje; Stabilan; Portabilan; Podesan za integraciju s drugo monitorskom opremom; Pogodan za brzu tehniku obuku; i Jeftin.

Monitoring u anesteziji

Neprekidno posmatranje fiziolokih funkcija omoguuje anesteziologu pravovremeno uoavanje potencijalnih problema ili promjena koje mogu dovesti do neeljenih posljedica. Anesteziolog mora neprekidno pratiti rad jednog ili vie organskih sistema bolesnika, i istovremeno pratiti tok operacije, gubitke krvi, potrebe za kisikom, kao i rad aparata za anesteziju i drugih prikljunih aparataU principu se moderni aparati za anesteziju sastoje od upravljakih radnih jedinica: Pneumatske upravljake jedinice (radni i ekspiratorni pritisak/volumen) Elektronska upravljaka jedinica (kontrolisano i asistirano vjetako disanje, odnos inspiratornog i ekspiratornog vremena frekvencije, osjetljivost trigera); I Jedinica mjernih cijevi (kisik i azot-oksidul)

Monitoring pri mehanikoj ventilaciji

Mehanika ventilacija je transfer odgovornosti razmjene gasova s pacijenta na zdravstvenog radnika. U cilju da medicinski tim odredi kada e nastupiti u pacijentovo ime i uspostaviti mehaniku ventilaciju, monitoriraju se i analiziraju se parametri koji odreuju status oksigenacije, CO2, eliminacije i sposobnosti eliminisanja sekrecijeSavremeni aparati za mehaniku (vjetaku, arteficijelnu) ventilaciju s odgovarajuim monitorskim sistemom, omoguuju da kliniari evaluiraju spomenute parametre i efikasno tretiraju bolesnikaKonstantno monitoriranje pacijentovih parametara omoguuje kliniarima da donose ispravne odluke. Izdahnuti je zrak izvor informacija koji se odnosi na metabolizam, perfuziju i ventilaciju, dok grafovi, krivulje i trendovi evaluiraju funkciju ventilatornog sistema

Obrada i analiza medicinskih slika

Obrada i analiza medicinskih slika jest skup podataka koji se sastoji u vizualizaciji nekog medicinski interesantnog objekta (organa, skupa organa, tkiva, elija, itd.) Uz primjenu vanjskih izvora energije te obradu slike nekim medicinskim instrumentomSlike se dobijaju u digitalnom ili analognom oblikuDigitalna slika se dobija pretvaranjem analognih signala u digitalne i njihovim smjetanjem u elemente slike (pixel) dvodimenzionalne matrice, koji se formiraju u raunaruOve slike imaju niz prednosti, koje se sastoje u mogunostima: Posmatranje slike prije i za vrijeme sakupljanja podataka (akvizicija) Prilagoavanje intenziteta ekrana Izbora skale sivoga (grey scale) Formiranja funkcionalnih slika; I Dobijanja i prikazivanja alfanumerikih i grafikih podataka

RENDGENSKI SISTEMI I OPREMA Univerzalni konvencionalni rendgenski sistemi Planigrafski sistemi Specifini sistemi Kardiovaskularrni sistemi (DSA) Neuroradiografski sistemi Mamografska oprema Sistemi za hirurgiju i traumatologiju Sistemi za urogenitalnu dijagnostiku Dentalna radiografija Elektronski pojaiva slike Rendgenski ekranski ureaji

SONOGRAFSKI SISTEMIKOMPJUTERSKA TOMOGRAFIJA (CT)NUKLEARNA MEDICINA (SPECT i PET)

NUKLEARNA MAGNETNA REZONANCIJA (NMR)SISTEMI ZA ANALIZU MIKROSKOPSKIH SLIKA VIZUALIZACIJSKA ELEKTRONSKA OPREMA osciloskopi oscilografi specijalni fotografski aparati i kamere interfejs jedinice softverski paketi

Rendgenski sistemi i oprema

Digitalna supstrakciona angiografija je kontrastno snimanje krvnih sudova video ureajem i analogno-digitalna konverzija u digitalnu informaciju, koja se sprema u matricu raunara.Mikrofokalna radiografija. Aparat se sastoji od izvora rendgenskih zraka koje su ekstremno male i koje omoguuju dobijanje uveanih i veoma jasnih snimaka.

Ultrazvuni sistemi

U ultrazvunoj dijagnostici mogu se razlikovati dvije tehnike: Transmisiona; i Refleksna

Transmisiona tehnika (ili tehnika prozvuavanja ) temelji se na mogunosti razlikovanja tkiva sa razliitim koeficijentima apsorpcije ultrazvuka. Uslijed nejednake apsorpcije ultrazvuka dobija se slika unutranje strukture koja se sastoji od mozaika svjetlijih i tamnijih mjestaOva je tehnika danas naputena

Refleksna tehnika (impulsna, eho) registruje impuls koji se odbio od granice dvaju tkiva s razliitim akustiki otporima. Tehnika je zasnovana na principu funkcionisanja sonara

Kompjuterska tomografija (CT)

Metod se sastoji od toga da raunar rekonstruie raspored elemenata apsorpcije u datom presjeku. Prosvjetljenja svakog dijela poprenog presjeka tijela daju finalnu sliku koja je proporcionalna stepenu apsorpcije rendgenskih zraka. Nakon digitalno-analogne konverzije, slika se prikazuje na osciloskopu ili TV-monitoru i fotografie radi trajnog dokumentovanja. Tijelo se pretrauje u slojevima, tako da je konani rezultat pretraivanja trodimenzionalna matrica mjerenih vrijednosti intenziteta rendgenskog zraenja.

Nuklearna medicina

nuklearna medicina je dobro definisana i omeena grana medicine koja koristi izvore radioaktivnih materijala u dijagnostike i terapijske svrhe

. Dijagnostiki metodi nuklearne medicine dalje se dijele na ispitivanje in vivo i in vitro

Nuklearna magnetna rezonanca (NMR)

Slino kompjuterskoj tomografiji, NMR daje anatomske informacije, ali prava vrijednost tehnike lei u njenoj osjetljivosti da otkrije suptilne hemijske promjene u oboljelom tkivu. Dok je kompjuterska tomografija metod koji koristi rendgenske zrake za stvaranje slike, dotle se magnetna rezonancija temelji na principu interakcije radiovalova i odreenih atomskih jezgara u tijelu smjetenom u jakom magnetnom polju. Kao i kod CT-a, elementi slike (pixel) dobijaju se pomou raunara.

Raunarska analiza mikroskopskih slika

Po svojoj prirodi slike su optike (gustina, intednzite, boja) sa strukturno geometrijskim karakteristikama (veliina, oblik, lokacija). Za analizu mikroslika koristimo automatske analizatore slike. Moderni sistemi za analizu mikroskopskih slika ukljuuju softver, procesor slike i analizatorske funkcije za sive i kolor slike, kao i grafiki output. Sve fje se mogu obavljati pomou mia ili memorisati, tako da se bilo koja sekvenca moe kasnije pozvati radi analize. Potpuno novi metod jeste jeste transmisioni elektronski mikroskop (TEM) sa spektrometrom (elektronsko spektroskopsko slikanje).

Terapija Radioloki terapijski sistemi

Terapijski sistemi sastoje se od velikog broja modernih aparata koji emituju elektromagnetno i korpuskularno zraenje u svrhu lijeenja malignih tumora.Ti aparati se dijele na one za:

Klasinu ili konvencionalnu rengentsku terapiju;Supervoltanu terapiju;Fokalnu terapiju(izotopi);

U super voltanu terapiju ubrajaju se svi aparati koji emituju jonizirajue zraenje energije hiljadu kilovolti.Dijele se u dvije grupe:

Aparate sa elektrinim ureajima za akceleraciju elektrona i stvaranje ultratvrdih rentgentskih zraka; Aparate koji za izvor zraenja imaju vjetaki radioaktivni izotop s emisijom prodornog gama zraenja; U stvaranju jonizirajueg zraenja upotrebljavaju se linearni akceleratori.Energija zraenja u akceleratorima penje se do 20MeV-a.

Linearni akceleratori sa dvostrukom energijom rentgentskih zraka omoguuje veu fleksibilnost u tretmanu i bolji odnos plaanja i koristi poto nude iri spektar energija od samo jedne tretman jedinice.U zadnje vrijeme u ovakve sisteme linearnih akceleratora ugrauje se raunarska tehnologija (u kontrolu motora i sistem generatora zraenja);Razlog za spregu linearnih akceleratora i raunara je trostruk:Omoguava se odgovarajua i sigurna distribucija doze pod kontrolom raunara;Uveavaju se performanse opreme poto raunar mnogo uspjenije monitorira mainske parametre;Raunar daje fleksibilniju osnovu za inkorporiranje novih tehnika tretmana koje su se u meuvremenu razvile;

Terapijski ultrazvuk Kao terapijska tehnika ultrazvuk se u medicini upotrebljava vie od 40 godina; Ultrazvuna terapija se zasniva na mehanikoj vibraciji tkiva,dovodei do termikih i netermikih efekata,pri konvencionalnoj terapijskoj frekvenciji od 1Mhz ili novijoj od 3 Mhz. Ultrazvuk se danas iroko koristi u mnogim oblastima medicine(ginekologija,urologija,pedijatrija,hepatologija,onkologija) kao intervencijski ultrazvuk.Razbijanje mokraanih kamenaca ultrazvukom (extracorporeal shockwave lithotripsy) bilo je omogueno pronalaskom fleksibilnih fiberoptikih instrumenata (uretroskop,nefroskop,ureteroskop);

LaserLaser (Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation),ureaj koji koristi lasersku energiju,koju ine elektromagnetni valovi razliite duine i intenziteta,danas se iroko upotrebljava u medicini.Potencijal lasera u oblasti medicine odmah je prepoznat nakon njegovog pronalaska (fotokoagulacija retine 1962.godine);

Laserski aparat sastoji se iz tri glavna elementa:

Distalnog kraja koji osigurava interakciju sa tkivom;Proksimalnog konektora tj.interfejsa koji osigurava vezu izmeu sistema koji proizvodi lasersku energiju i sistema koji isporuuje laserski snop;Vodia vala,koji prenosi laserski snop od konektora do distalnog kraja;Laser se danas iroko koristi u hirurgiji,oftalmologiji,kardiologiji,onkologiji,radiologiji,dermatologiji itd.

U hirurgiji se uglavnom koriste tri tipa lasera:

Ugljen dioksidni laser;Argonski laser;Neodimijumski laser(Nd-YAG-laser);

Rehabilitacija Pejsmejkeri(pacemakers)

Pejsmejkeri su u medicinsku praksu uvedeni 1958.godine.Dalji napredak u pejsmejker tehnologiji postignut je uvoenjem dugotrajnih izvora energije;Najnoviji razvitak pejsmejker tehnologije okrenut je ka fiziolokoj elektrostimulaciji tj.uvoenjem prvo stimulacije pretkomora a potom komora,ime se postie mnogo bolji hemodinamski uinak.

Proteze i tehnika pomagalaProtetika i ortotika su nazivi za struke koje se bave tehnikim pomagalima.Proteza je tehniko pomagalo koje treba da funkcjonalno i estetski nadomjesti nedostajui organ ili neki dio organskog sistema;Konstrukcija proteza i analiza hoda danas bi bila nezamisliva bez raunara.Monitorima se ispituje hod,optereenja i greke koje se potom ispravljaju.

Razvitak kineziolokih istraivanja omoguio je projektovanje i konstrukciju s mnogostrukom kontrolom,koje treba da imitiraju ekstremitet.Od takvog ortotskog pomagala,na primjer za donje ekstremitete,zahtijeva se:Da raunarski sistem sigurno upravlja s oba donja ekstremiteta;Da u proces lokomocije bude ugraena stabilnost i adaptibilnost na razliite podloge i prepreke;

Da se cijeli sistem moe dobro aplicirati na invalida;

Raunarska i radioloka tehnologija danas se uspjeno koriste u izvoenju subperiostalnih zubnih implantata.Pritom se koristi CAD-CAM tehnologija (Computer Assisted Design and Computerized Assisted Manufacturing) i kompjuterska tomografija;

Dinamometrija Dinamometrija je objektivan metod mjerenja performansimuskulature;Ugradnja mikroskopske tehnologije u dinamometre osigurala je efikasniju akviziciju,analizu i prikazivanje dobijenih podataka;Testiranje dinamometrijom uglavnom se obavlja u sportskoj medicini i fizioterapiji;Dinamometar mjeri pokrete, brzinu i pozicije tokom dinamikih pokreta lea,pri emu se svi podaci prikupljaju u personalnom raunaru,analiziraju i daju preporuke za najbolji rehabilitacijski tretman;

Osiguranje i kontrola kvaliteta Kvalitet je jedan od temeljnih filozofskih pojmova koji oznaava odreenost nekog predmeta ili pojave po kojoj se razlikuje od drugih predmeta ili pojava,po kojoj se specifino odnosi ili reaguje prema drugim predmetima ili pojavama;Koncept kvaliteta ukljuuje najmanje tri dimenzije i prema tome ima tri razliita znaenja:

Komparativno znaenje u smislu stepena izvrsnosti;Kvantitativno znaenje u smislu dosegnutog nivoa;Podesnost neega za odreene svrhe tj.odliku da se zadovolje odreene potrebe;Zadovoljstvo Pacijenata