Fakultet prirodoslovno-matematičih i odgojnih znanosti

Sveučilište u Mostaru

Studij: Zemljopis

Smjer: Turizam i zaštita okoliša

Antonela Butigan

KULTURNO - POVIJESNE ATRAKCIJE ITALIJE

(Seminarski rad)

Mentor: prof.dr.sc Željka Šiljković

Mostar, siječanj 2014.

1

SADRŽAJ

UVOD.....................................................................................................................................3

1.ITALIJA...............................................................................................................................4

2.RIM......................................................................................................................................5

2.1.Bazilika sv. Petra...........................................................................................................5

2.2.Kolosej..........................................................................................................................5

2.3.Anđeoska tvrđava..........................................................................................................6

2.4.Forum Romanum...........................................................................................................6

2.5.Fontana di Trevi............................................................................................................6

2.6.Panteon..........................................................................................................................7

2.7.Piazza del Popolo..........................................................................................................7

3.PISA.....................................................................................................................................8

3.1.Toranj.............................................................................................................................8

4.NAPULJ...............................................................................................................................9

4.1.Castel Nuovo.................................................................................................................9

4.2.Castell dell'Ovo.............................................................................................................9

4.3.Piazza del Plebiscito......................................................................................................9

4.4. Teatro di San Carlo......................................................................................................9

4.5. Napuljska katedrala....................................................................................................10

5.FIRENCA...........................................................................................................................10

5.1. Cattedrale di Santa Maria del Fiore............................................................................10

5.2. Santa Croce................................................................................................................10

6.VENECIJA.........................................................................................................................11

6.1.Trg Svetog Marka........................................................................................................11

6.2.Basilica di San Marco a Venezia.................................................................................11

6.3.Palazzo Ducale............................................................................................................11

6.4.Torre dell'Orologio......................................................................................................12

2

7.POMPEJI............................................................................................................................13

8.VATIKAN..........................................................................................................................14

8.1.Basilica di San Giovanni in Laterano..........................................................................14

8.2.Trg svetog Petra..........................................................................................................14

8.3.Bazilika svetog Petra...................................................................................................14

ZAKLJUČAK.......................................................................................................................15

LITERATURA......................................................................................................................16

3

UVOD

U ovom će se radu govoriti o znamenitostima koje pruža Italija. Kako ta zemlja

posjeduje mnogobrojne atrakcije, spomenike, znamenitosti koje bivaju stalno posjećene od

domaćih i stranih posjetitelja teško ih je sve nabrojati i opisati na ovako malom prostoru.

Stoga su se ovdje spomenuli samo oni najposjećeniji gradovi i one najpoznatije znamenitosti

u njemu. Rad je podijeljen na 8 dijelova.

U prvom dijelu ovoga rada će se nešto ukratko reći o Italiji, pružit će se osnovne

zanimljive informacije o toj zemlji. Zatim su opisani najposjećeniji gradovi i njihove kulturno

- povijesne znamenitosti kao što su Rim, Pisa, Napulj, Firenca, Venecija, Pompeji, Vatikan.

4

1. ITALIJA

Italija se nalazi na 301 tisuću četvornih kilometara na jugu Europe. Teritorij Italije ima

oblik čizme. Italija uključuje dva velika otoka u Sredozemnom moru: Siciliju i Sardiniju.

Graniči sa sljedećim zemljama: Francuska, Švicarka, Austrija, Slovenija, Hrvatska (Jadransko

more). Na teritoriju Italije nalaze se i dvije neovisne države: San Marino i Vatikan. Italija ima

oko 58 milijuna stanovnika, od toga 48% njih čine muškarci, 52% žene. Uspoređujući gustoću

stanovništva može se uočiti da je Italija peta u Europi. Većina stanovništva Italije, oko 85% su

katolici, no postoje i protestanti i židovi.( Polo, 2008. )

Slika 1. Geografski položaj Italije ( Izvor: www.google.ba )

Najposjećeniji gradovi su Milan, Verona, Venecija, Toskana. Teritorij Italije je

uglavnom prekriven planinama. Glavne gospodarske grane kojima se bavi Italija su turizam,

moda, inženjerstvo, proizvodnja automobila. Sjever Italije je razvijen, sastoji se od niza

privatnih tvrtki, jug je manje razvijen (http://www.znanje.org )

Italija se sastoji od 20 regija: Abruzzo, Valle d'Aosta, Puglia, Basilicata, Calabria,

Campania, Emilia. Romagna, Friuli- Venezia Giulia, Lazio, Liguria, Lombardia, Marche,

Molise, Piemonte, Sardegna, Sicilia, Trentino- Alto Adige, Toscana, Umbria, Veneto. ( Polo,

2008.)

5

2.Rim

Rim je glavni grad Italije i najveća je općina u zemlji. Ima oko 2,6 milijuna stanovnika. Nosi

još i nazive Prijestolnica svijeta i Vječni grad.( Bramblett, 2010. )

2.1.Bazilika sv. Petra

Julije II Della Rovere je postavio kamen temeljac 18. travnja 1506. godine. Podignuta

je iznad groba sv. Petra, te predstavlja njegov nadgrobni spomenik. Unutrašnjost crkve može

da primi do 60.000 vjernika. U bazilici se nalaze mnoga blaga: Michelangelovo djelo, kip sv.

Petra. Kupola se diže 120 m iznad oltara. ( Bramblett, 2010. )

2.2.Kolosej

Kolosej je bio izvorno Flavijev teatar. Najveći je amfiteatar izgrađen u Rimskom

carstvu. Nalazi se u centru Rima. Smatra se da je ovaj amfiteatar jedno od najvećih djela

rimske arhitekture. Gradnja amfiteatra je počela između 70. i 72. godine, završena je 80.

godine. Može smjestiti 50.000 gledatelja. Najprije se koristi za gladijatorske igre i javne

spektakle. U ranosrednjovjekovnoj eri je prestalo korištenje koloseja. Kasnije se ponovno

koristi, no u druge svrhe, kao za stanovanje, radionice, kvartala za vjerski red, tvrđava,

kamenolom i kršćanska svetišta. Dug je 189 metara, širok 156 metara, površine je 24.000m2.

Kolosej ima 80 ulaza u prizemlju, 76 je namijenjeno bilo za obične gledatelje, sjeverni glavni

ulaz je bio rezerviran za rimskog cara i njegove suradnike, tri ulaza su najvjerojatnije koristili

elitni članovi društva. Ta su četiri ulaza bila bogato ukrašena. Borilište je bilo dugo 83 m,

široko 48 m. Drveni pod pokriven pijeskom je činio borilište i pokrivao podzemnu strukturu

pod nazivom Hypogeum. Ta se sastojala od dvije podzemne mreže tunela i kaveza arene gdje

su bili gladijatori i životinje prije početka natjecanja.( Bramblett, 2010.)

2.3.Anđeoska tvrđava

Anđeoska tvrđava je mauzolej cara Hadrijana. Građena je 135.- 139. Ima cilindričan

oblik na kvadratičnom podnožju. Nekad je s vanjske strane bila obložena s mramornim

pločama. Tijekom X. stoljeća pretvorena je u tvrđavu. Za vrijeme Papinske Države služila je

kao vojarna, riznica, arsenal i tamnica. Pregrađivana je i dograđivana. S Vatikanom je spojena

6

dugim podzemnim hodnikom. U XX. stoljeću tvrđava je restaurirana i pretvorena je u muzej.

( Bramblett, 2010.)

2.4.Forum Romanum

Forum je nekoć bio središte imperijalnog Rima. Tu su se održavali izbori, okupljao se

senat, držali su se govori. Danas od foruma nije mnogo ostalo. Na trgu se danas nalaze

hramovi, crkve, slavoluci. Slavoluke su gradili carevi u slavu vojnih pobjeda. Ukupno su bila

tri slavoluka: Augustov- koji nije sačuvan, Titov- koji obilježava pobjedu Rimljana u sukobu

sa Židovima, Septimija Severa.( Bramblett, 2010. )

2.5.Fontana di Trevi

Fontana di Trevi je najveća barokna fontana u Rimu, čak je i jedna od najpoznatijih

fontana u svijetu. Ima visinu od 26,3 m i širinu 49,15 m. Fontana je sagrađena u 18. stoljeću,

naručio ju je papa Klementa XII. Fontana označava kraj akvadukta sagrađenog u doba Marka

Agripe nazvanog po djevojčici koja je Agripi i pokazala izvor vode. Usred fontane se nalazi

skulptura Neptuna, te njegovi sinovi, morski borci, gdje se jedan od njih bori pokušavajući

obuzdati konja, dok drugi pokušava mirno voditi tu životinju. Ime se odnosi na tre vie što

znači tri puta. Običaj nalaže da se ubaci novčić u fontanu što znači da ćete se vratiti u taj grad.

Ukoliko se novčić drugi put baci u fontanu to je znak da ćete se zaljubiti u Talijana. Ukoliko

se novčić treći put ubaci u fontanu to je znak da ćete se udati za Talijana.( Bramblett, 2010. )

2.6.Panteon

Panteon je 2000 godina stari hram, sada je crkva. Hram je bio posvećen svim

bogovima, odatle potječe i ime. Riječ panteon dolazi od grčkih riječi pan, što znači svi i theos

što znači bog. Godine 608. hram je pretvoren u kršćansku crkvu. ( Bramblett, 2010.)

2.7.Piazza del Popolo

Piazza del Popolo je najprije izgrađen 1538. godine. Stoljećima ranije je predstavljao

glavna sjeverna vrata grada. Dosta je izmijenjen 1823. godine. Njegov južni dio čuvaju dvije

barokne crkve iz 17. stoljeća. ( Bramblett, 2010. )

7

3. PISA

Pisa je grad u Toskani. Smješten je na desnoj obali ušća rijeke Arno.

3.1.Toranj

Kosi toranj je najpoznatiji simbol ovoga grada. Toranj je zaštitnik grada te ujedno i

zvonik romaničke katedrale u Pisi. Izgradnja tornja je počela 1173. godine. Zbog poniranja tla

su radovi nakon izgradnje trećeg kata zaustavljeni. Tada je imao jako slabe temelje, te se

desetljećima ništa nije radilo na njemu. Kasnije su graditelji napravili jednu stranu višu od

ostalih strana. Danas je ovaj krivi toranj postao važan spomenik. Nastavak gradnje je uslijedio

1275. godine, tada se počeo ispraviti toranj. Nastavkom se naginjanje tornja pomalo

zaustavilo. Krajem 20. stoljeća je toranj bio zatvoren, te se uspio ispraviti za 45 cm. Sada

predstavlja arhitektonsko čudo svijeta. Nalazi se iza katedrale. U početku gradnje toranj je

trebao biti okomit, no već na početku izgradnje počeo se naginjati prema jugozapadu. Toranj

se gradio 177 godina. Ima 296 stepenica koji vode do vrha tornja. ( Kraljević, 2009. )

8

4. NAPULJ

Napulj je glavni grad talijanske pokrajine Kampanije. On zauzima cijeli prostrani

Napuljski zaljev. Najveći je grad južne Italije. Ima oko milijun stanovnika. Povijesno središte

uvršteno je 1995.godine na UNESCOv popis mjesta svjetske baštine u Europi. ( Polo, 2008. )

4.1.Castel Nuovo

Castel Nuovo ili Novi dvorac se nalazi u samom centru grada. Papa Celestin V. je godine

1294. abdicirao u dvorani dvorca. U njemu je kardinalskim kolegijumom izabran papa

Bonifacije VIII. ( www.svjetskiputnik.hr )

4.2.Castell dell'Ovo

Castell dell'Ovo ili Jajoliki dvorac izgrađen je na otoku Megarides. Na tom su otoku

Grci osnovali prvo naselje. Dvorac je izgrađen preko rimske utvrde iz 5. stoljeća. (

www.svjetskiputnik.hr )

4.3.Piazza del Plebiscito

Piazza del Plebiscito je najvažniji trg u Napulju. Izgradnju trga započeo je bonapartski

kralj Joachim Murat, završio ga je burbonski kralj Ferdinand IV. Napuljski. Na istoku trga se

nalaze Kraljevska palača, na zapadu se nalazi crkva sv. Franje Paolskog. (

www.svjetskiputnik.hr )

4.4. Teatro di San Carlo

Teatro di San Carlo ili Kazalište sv. Karle predstavlja najveću opernu kuću u Italiji.

Ujedno je i najstarija aktivna operna kuća u Europi. Opera je osnovana godine 1737. (

www.svjetskiputnik.hr )

4.5. Napuljska katedrala

Napuljska katedrala je najvažnija katolička crkva napuljske nadbiskupije. 19. rujna

svake godine se u ovoj crkvi održava svečanost čuda zaštitnika grada, sv. Januarija. (

www.svjetskiputnik.hr )

9

5. FIRENCA

Firenca je glavni grad pokrajine Toskane. Grad je poznat po svojoj srednjovjekovnoj

povijesti grada. Godine 1982. povijesni je stari centar grada uvršten na UNESCOv popis

svjetske baštine. Naziva se još „talijanska Atena“. U Firenci su živjele mnoge poznate

ličnosti: Dante Alighieri, Giovanni Boccaccio, Donatello, obitelji Leonardo da Vinci,

Michelangelo. ( Bramblett, 2012. )

5.1. Cattedrale di Santa Maria del Fiore

Bazilika sv. Marije del Fiore sagrađena je u gotičkom stilu. Smatra se jednom od

najvećih crkava u Italiji kao i najvećom kupolom.1 Ima romaničku krstionicu i prvu

renesansnu kupolu. ( Bramblett, 2012. )

5.2. Santa Croce

Santa Croce ili Bazilika sv. Križa je gotička crkva. U ovoj crkvi su sahranjeni

Michelangelo, Galileo Galilei i Machiavelli. ( Bramblett, 2012. )

1 http://infoitalija.com/index.php?action=show_static_page&id=7-Znamenitosti-Italije

10

6.VENECIJA

Venecija je glavni grad pokrajine Venecije. Ima oko 270.000 stanovnika. Smatra se

najljepšim gradom na svijetu. ( Belford, 2009. )

6.1.Trg Svetog Marka

Trg svetog Marka je simbol grada, te centar zbivanja ovoga grada. Nalazi se u

najnižim dijelovima grada, te u vrijeme velikih padalina često biva pod vodom. Mjesto je svih

važnih ureda Mletačke Republike. Bio je sjedište nadbiskupije od 19. stoljeća. Ovaj trg nastao

je u 9. stoljeću ispred Markove bazilike. Popločan je u 13. stoljeću. ( Belford, 2009. )

6.2.Basilica di San Marco a Venezia

Bazilika svetog Marka je dobar primjer bizantske arhitekture. Venecijanska je

katedrala. Nalazi se na trgu sv. Marka. Izvorno je bila kapelica, od godine 1807. sjedište je

Mletačkog patrijarha Venecije. Predstavlja simbol mletačkog bogatstva. Dizajn joj je raskošan

sa pozlaćenim bizantskim mozaicima. Od 11. stoljeća nosi naziv Chiesa d'Oro ili Crkva od

zlata. Prva bazilika sagrađena je 828. godine. Tada su mletački trgovci ukrali relikvije svetog

Marka Evanđelista iz Aleksandrije. Bazilika je zamijenjena novom crkvom godine 832. Ista je

bila spaljena 976. godine, te dvije godine kasnije ponovno sagrađena. U prvoj polovici 13.

stoljeća sagrađena je nova fasada, dovršena je većina mozaika, kupole prekrivene. ( Belford,

2009. )

6.3.Palazzo Ducale

Duždeva Palača bila je rezidencija mletačkog dužda. U njoj su bile smještene i politike

institucije Mletačke Republike sve do okupacije Napoleona. Građena je od 1309. do 1424.

godine u gotičkom stilu, osim novog dijela iz 16. stoljeća koji je u renesansnom stilu. Došlo je

do oštećenja palače u požaru koji je izbio 1574. godine. ( Belford, 2009. )

11

6.4.Torre dell'Orologio

Sat Svetog Marka je toranj sa satom. To je najpoznatiji sat u gradu koji je građen kako

bi pokazao bogatstvo Mletačke Republike. Izgrađen je između 1496. i 1499. godine. Satni

mehanizam potječe iz godine 1499. Vanjski dio sata prikazuje rimske brojeve od 1 do 24,

manji dio sata prikazuje 12 pozlaćenih znakova zodijak, unutarnji dio sata prikazuje

mjesečeve mijene i sunce. ( Belford, 2009. )

12

7. POMPEJI

Pompeji su uništeni rimski grad koji se nalazi kraj Napulja. Pompeji su uništeni u

erupciji vulkana Vezuva 24. kolovoza 79. godine naše ere. U to je vrijeme u Pompejima

živjelo 20.000 ljudi. 1600 godina prije nego što su otkriveni bili su zatrpani pod slojem

pepela. Pompeji su osnovani oko 6. stoljeća prije naše ere. Osnovao ga je narod koji je živio

na području središnje Italije, Osci. Došlo je do prijetnje od etrušćanskog napada, te su

Pompeji postali grčki saveznici. U 5. stoljeću su Samniti osvojili Pompeje zajedno sa

ostatkom Kampanije. Sula opsjeda Pompeje 89. prije naše ere. Pompeji postaju Rimska

kolonija 80. prije naše ere. Tada nose ime Colonia Cornelia Veneria Pompeianorum. Tada

postaju važno trgovačko središte. ( Belford, 2009. )

13

8.VATIKAN

Vatikan je najmanja država na svijetu okružena zidinama i gradom Rimom. Nastao je

1929. godine Lateranskim ugovorom. Vatikan je središte Katoličke crkve i Pape kojemu je on

na čelu. ( Kraljević, 2009. )

8.1.Basilica di San Giovanni in Laterano

Bazilika Svetog Ivana Lateranskog je crkveno središte pape. Prva je po važnosti među

četiri velike papinske bazilike u Rimu, te ima naziv majka i glava svih crkava u Rimu i u

cijelom svijetu. Nalazi se u Rimu, izvan granica Vatikana, no Lateranskim ugovorom je u

vlasništvu Svete Stolice. ( Kraljević, 2009. )

8.2.Trg svetog Petra

Trg je izgrađen od 1657. do 1667. godine. Projektant je bio veliki Bernini prema

odluci pape Aleksandra VII. Trg je okružen kolonadama koje su sastavljene od 284 dorska

stupa, sadrži 140 statua svetaca. Nasred trga se nalazi egipatski obelisk iz 13. stoljeća pije

Krista koji je doveden u Rim od cara Kalingula u 1. Stoljeću, te u 16. stoljeću postavljen na

sadašnje mjesto tijekom pontifikata pape Siksta V. S lijeve i desne strane nalaze se fontane.

( Kraljević, 2009. )

8.3.Bazilika svetog Petra

Bazilika svetog Petra je po broju vjernika najveća crkva na svijetu. Dao ju je sagraditi

prvi kršćanski car Konstantin. Na mjestu bazilike pokopan je prvi papa, apostol Petar.

Izgradnja crkva dovršena je sredinom 4. stoljeća. Sredinom 15. stoljeća papa Nikola V. dao je

obnoviti crkvu, no umro je prije dovršetka te je obnova nastavljena tek 1506. godine po

naredbi Julije II., te završena krajem 16. stoljeća. Do vrha ima 323 stuba. Crkva može primiti

60.000 ljudi. ( Kraljević, 2009. )

14

ZAKLJUČAK

Italija je zemlja u obliku čizme. Rasprostranjena je na 301 četvorni kilometar.

Službeni jezik je talijanski. Rado je posjećena zemlja. Ima toliko toga za ponuditi. Ima

razvijen kulturni i vjerski turizam. Najposjećeniji gradovi su Rim, Pisa, Napulj, Firenca,

Venecija, Pompeji, Vatikan koji sa svojim znamenitostima privlače mnogobrojne turiste i

posjetitelje Italije i drugih zemalja svijeta. Pruža poznate mnogobrojne crkve, bazilike koje

privlače svojim izgledom, trgove, fontane, palače.

Najposjećenije vjersko mjesto je zasigurno Vatikan. Vatikan je najmanja država na

svijetu okružena zidinama. Središte je Katoličke crkve sa papom na čelu. Bazilika Svetog

Ivana Lateranskog je crkveno središte pape.

15

LITERATURA

1. Kraljević, D. 2008. Italija - naš najveći i najmoćniji susjed, Rijeka

2. Bramblett, R. 2012. Firenca i Toskana, Mozaik knjiga, Zagreb

3. Bramblett, R. 2010. Rim, Mozaik knjiga, Zagreb

4. Belford, R. 2009. Italija : [restorani, umjetnost, opera, povijest, vile, vina, muzeji,

hoteli, karte, crkve, kupovina, arhitektura - vodič koji vam pokazuje ono o čemu drugi

samo govore] 2. izd. Profil international, Zagreb

5. Polo, M. 2008. Italien, Buchvertrieb Blank GmbH, Vierkirchen

WEB IZVOR:

1. http://www.znanje.org

2. http://www.svjetskiputnik.hr

16