SOLDAN SAĞA: 1-Devlet hizmetlerininkullanıcı ihtiyaçları gözönüne alınarak elektronikortamda, güvenli,kesintisiz ve hızlı olarakortak bir nokta üzerindenvatandaşa ulaştırılmasıamacıyla hazırlanan birsistem… Tiyatro, sinemagibi eğlence yerlerindeveya parlamentosalonlarında özelbölme… 2- YaşarDondurma tarafındanüretilen Kahramanmaraşdondurmasının markaismi… Küçük ev aletlerive güzellik ürünlerialanında tanınan birAlman markası… 3- “EyTürk gençliği! Birincivazifen Türk istiklalini, Türkcumhuriyetini, … muhafaza vemüdafaa etmektir.”…Stokholm merkezli ElectroluxAB’nin bir parçası olan evaletleri markası… 4- 1974-1989 yılları arasında Türkiyeİşveren SendikalarıKonfederasyonu (TİSK)Başkanlığı yapan Halit ön adlıtekstilci iş adamının soy ismi…Kenya’nın internet kodu… 5-Bir şeyin esas tutulan yüzü…Bir dileği bildirmek için resmîmakamlara sunulan, imzalı veadresli, pullu veya pulsuzyazı… 6- Gündelikle çalışanişçi… Nokta ve çizgilerdenoluşan bir alfabe kullanantelgraf dizgesi… 7- İçim, CafeCrown, Kalbim, Rondomarkalarının üreticisi olan gıdaşirketi… Türk reklamcılarınınmeslek örgütü ReklamcılıkVakfı’nı simgeleyen harfler…8- Estonya’nın plaka işareti…Bilgisayarda kullanılacakherhangi bir programısimgeleyen küçük resim… 9-Bir işte ulaşılan en üstaşama… Kullanılması hemenmümkün olan para… 10-Genellikle giysinin yaka, kol,etek çevresine kendi

kumaşından veya başkakumaştan geçirilen ince şerit…Güreşte bir oyun… 11-Elinizdeki gazeteyi yayımlayankurumun kısa adı… Arabalastiği üretiminde önde gelenbir ABD markası… 12-Azerbaycan ve Türkmenistanpara birimi… Uzaklık anlatanbir söz… Maden Tetkik veArama’yı işaret eden harfler.YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1-İstanbul’da Mısır Çarşısı,Kapalı Çarşı ve Sirkeci Garı’nıda içeren semt… Ülkemizdeperakende satış sektöründefaaliyet gösteren bir marketlerzinciri… 2- Bir sabunmarkası… Paketlenmiş piliçmarkalarından biri… 3- Fiyat,paha, değer… Ticarette,sermayenin belirli bir bölümü…4- (Argoda) Vurgun, kazanç,kâr… 100 cm’lik temel uzunlukölçüsü birimi… 5- Türkiye’demağazacılık sektörünün ilkörneklerinden biri olarak 1976yılında Adana’da ilkmağazasını açan; günümüzdeİstanbul, Adana, Edirne,Eskişehir, Kayseri, Mersin veGaziantep’te şubeleri bulunanmağazalar zinciri…

Guatemala’nın internetharfleri… 6- “Eğitim BilimleriBölümü” anlamında kullanılankısaltma… Vilayet… KoçHolding’in beyaz eşyamarkalarından biri… 7- Traktörveya kamyonlara, genellikleyük taşımalarını sağlamak içintakılan araba… Bankacılıktakullanılan, borsada kotaalabilmek için gerekli asgarişirket sermayesi veya pay… 8- Astatin elementininsimgesi… Merkezi Almanya’da bulunan birtemizlik malzemeleri markası…9- Lüksemburg’uninternet kodu… BankalararasıKart Merkezi anlamındakikısaltma… İlgi eki… 10-Marsa’nın sıvı yağmarkalarından biri… ÜlkerGıda’nın ekmek üstü içinhazırlanan çikolatalı kremamarkası… 11- Bursa merkezlibir süt ve peynir üreticisi…Nikel elementinin simgesi…Satrançta bir taş… 12-Araştırma-Geliştirmeanlamında kullanılankısaltma… Başlıcaiçeceğimiz… Metal paranınresimli yüzü.

} }7 A R A L I K 2 0 1 2

SAYFA 11

güncel

BULMACAHaz›rlayan

Nalan M. ALAKENTile ti sim@so rus hop.com

BULMACANIN ÇÖZÜMÜ 9. SAYFADA

HAFTALIK İsmailŞen

ismail.sen@ito.org.tr

Aslında “kolay para”, yani kolay yoldankazanılan para çoğunluk için güzel bir rüyadır. Buparaya “kazanılan” demek bile yanlış belki, çünkükazanmak için belli bir çaba gerekli. “Kolayyoldan gelen” demek daha doğru olacak.

Neyse, kolay yoldan gelen parayı insanlarıngeneli “kurtuluş” olarak görür. Hele gelir düzeyidüşük insanlar daha bir umut eder şansoyunlarından gelecek büyük paraları.

Oysa kolay paranın miktarı yükseldikçe ve“talihlinin” kazanmadan önceki gelir durumualçaldıkça bir takım sorunlar baş gösterir.

Medyadan izlediğiniz kadarıyla büyükikramiye kazanan insanların durumu birkaç yılsonra ne oluyor? Hemen tamamı, büyükikramiyeyi kazanmadan önceki durumlarındandaha kötü duruma düşüyorlar.

★★★

Bugün gazetesinin web sitesindeki bir haberdebirkaç kez büyük ikramiye kazanmış bir ayakkabıboyacısının hikâyesi aktarılmış.

“Talihli” Mustafa Savgan… Ayakkabıboyacısı. 1982 ve 1984 yıllarında iki kere büyükikramiye kazanmış. Her iki ikramiyeyi de kısasürede tüketmiş ve yine ayakkabı boyacılığı

yapıyor. Konuyla ilgili söyledikleri de önemli: “Şuanda daha çok huzurluyum. Nedenhuzurluyum, en azından param yok”. Hemenardından söyledikleri ise Mustafa Bey’in pek deuslanmadığının göstergesi: “Şimdi yılbaşı için de5 tane tam bilet cebimde. Ben tam oynarım, neçeyrek ne yarım. Ya herro ya merro. Olursa tam(olsun), olmazsa hiç. Cebime bileti koymadığımtakdirde uyuyamam. İlla ki her çekilişte bileticebime koymam şart.”

★★★

Peki, insanların çoğu neden gelen ikramiyeyidoğru değerlendirip “zengin” kalamıyorlar?

Geçenlerde okuduğum bir habere kadar busorunun cevabını şöyle verirdim: Çünkü gelenpara “kolay para”. Yani kıymeti bilinmiyor… Ehkıymeti bilinmeyen paranın harcanması da,isteyen nevzuhur akrabaya dağıtılması da pek zorolmuyor.

Oysa geçenlerde ABD’de lotodan 558 milyondolar kazanan bir tamirci ile ilgili yapılanaçıklamalar farklı bir noktaya dikkatimi çekti.Ntvmsnbc’de okuduğum habere göre aniden veçok büyük miktarda paraya kavuşan insanlarınyaşadıkları büyük mutluluk dolayısıylabeyinlerinde salgılanan hormon dengelerinibozabiliyormuş.

Uzmanlar ilk zamanlarda yaşanan büyükmutluluk ve heyecanın, bir süre sonra yeriniendişeye ve kaygıya bırakabileceğini belirtmişler.Temple Üniversitesi psikoloji profesörlerindenFrank Farley, yaşanabilecek sorunların beynindengesinin bozulması, kaygı, endişe vedepresyon ihtimali ile sınırlı olmadığını belirtmişve eklemiş: “Para size mutluluk getirmiyor.Tam tersine büyük bir ilginin odağıoluyorsunuz. Birçok insanın finansal hedefioluyorsunuz. Hiç tecrübeniz olmayankonularla her gün baş etmeniz gerekiyor. Bu

durum, parayla başarabileceğiniz şeylerinolasılığını da riske atıyor. Herkes bin bir çeşittavsiye ve istekle kapınıza dayanıyor vehayatınız alt üst oluyor.”

Bu konuda bilimsel veriler de var. Journal ofPersonal and Social Psychology dergisinde kısabir süre önce yayımlanan, ancak 1978 yılına aitolan bir araştırma bu iddiayı destekliyor.Araştırma ABD’de ikramiye vuran 22 kişininzengin olduktan sonra hiç de mutlu olmadığınıgöstermiş.

İngiltere’de yapılan ve bu verileri yanlışlayanbir araştırma var, ancak bu araştırmanın denekleri200 bin dolara kadar ikramiye kazananlardanoluşuyormuş.

Dolayısıyla ikramiye miktarı arttıkça sorunlarartıyor diyebiliriz.

★★★

Peki, ikramiye kazanan zaten zengin biriolursa ne olur? Sanayici bir dostumunkazandığı büyük ikramiyeden biliyorum.İkramiyeyi kazandığı günlerde nakit sıkıntısıolan sanayici, çalışanlarının sigorta primleriniödemiş ve “İlaç gibi geldi, tam zamanındaaçığımızı kapattı” demişti…

GÖRSEL TARİH

1909 – 1997 yıllarıarasında yaşamış, RusyaRiga doğumlu, İngiltere

Londra’da yaşayıpölmüş, liberal düşünür.

IsaiahBerlin

Amerikan Fırını…

Özgürlük özgürlüktür,eşitlik ya da tarafsızlık

ya da adalet ya da insanmutluluğu ya da

vicdanlılık değildir.”

1922 yılında Ortaköy’de çekilmiş bir fotoğraf.Fırının adı “Amerikan Fırını”, ekmek bildiğimizTürk ekmeği, vitrindeki yazılar Osmanlıca,İngilizce, Ermenice, İbranice, Rumca ve hattaRusça… Tam Osmanlı’nın son yılındakiİstanbul’a yakışır bir dükkan.

GEÇMİŞTEKİ TEKNOLOJİ

”

Kendi jet motorunu kendin yap

Meydan kültürü ve Aksaray’ın ucube meydanı üzerine

Muhafazakârlıkla meydankültürü arasındaki ilişkitartışılabilir. Mahremiyetlemeydanı kullanmailişkisi detartışılabilir.Geleneksel vemuhafazakârkültürü savunanlar,meydan düzenlemeve kullanmakonusundakibaşarısızlığı ‘bizimkültürümüzdemeydan kültürüyoktur’ şeklindeaçıklamayı bir alışkanlık halinegetirmişlerdir. Bu tür bir açıklamakolaycılığa bir kaçış mıdır yoksabeceriksizliğin entelektüel birizahı mıdır bilemiyoruz.

Meydan meselesini, mimarîolarak düzenleme ve halkınkullanımı olarak iki husustadüşünecek olursak birbirine bağlıiki önemli faktör şeklinde ortayaçıkar. Mimarî düzenleme nekadar önemliyse kullanım da biro kadar önem taşır. Ancak ikisibirlikte başarıldığında kültüredönüşür.

Bilinen bir husus; bizde nemuhafazakâr iktidarlar ne de solparti iktidarları dönemlerindebaşarılı bir meydan uygulamasıyoktur. İstanbul’u esas alacakolursak bunu rahatlıklagörebiliriz. Menderes Hükümeti,İstanbul’a uzun ve geniş yollaraçmakta çok istekli davranmış,tarihi eserleri yıkarak geniş yollaraçmayı bir cesaret olarak görmüş,fakat meydan düzenlemede birbaşarısı görülmemiştir. Demirelve Özal hükümetlerinde dedurum farklı değildir.

Bir ucube meydan: AksarayBaşbakan’ın kullanımından

sonra ucube kavramının

popülaritesi arttı. Gerçekten dekavram yerinde kullanılırsa,mesela bugünkü AksarayMeydanı için kullanırsak sizcetam olarak oturmuyor mu? Bizcebugünkü Aksaray Meydanı tambir ucubedir ve en kısa zamandakaldırılmalıdır. Neden mi? Bununbirçok nedeni var. Birincisi;mimari olarak hiçbir özelliği yok,alt ve üst geçitlerle çok çirkingörünüyor. İkincisi; birincisinebağlı olarak kullanılamıyor.Üçüncüsü; çok önemli bir kültürmirası olan ve meydanda inci gibiduran Pertevniyal Valide SultanCamii’ni görünmez kılıyor.Üstelik de 1956-59 yılları arasındayapılan meydan düzenlemeleriesnasında sebil gibi camikülliyesine ait bazı unsurlar yaortadan kaldırılmış ya da yerlerideğiştirilmiştir. Daha başkanedenler de bulunabilir amabütün bu yapılanlarla meydanmeydan olmaktan çoktan çıkmışdurumda.

Bizim en önemli meydanımızolan Beyazıt Meydanı mimari vekullanım açısından başarılı birörneğe dönüştürülememiştir.Sultanahmet Meydanı eleştiriler

olmakla birlikte en azındanyoğunluğun rahat gezebildiği birmeydana dönüştürülmüş, büyükölçüde başarılı bir meydan sayılır.Eminönü Meydanı, işportacıdantemizlenmiştir ama çeşitlisorunlar nedeniyle kullanımdaaynı başarı yakalanamamıştır.

Meydan konusunda iktidarınen önemli ve iddialı sınavıkuşkusuz ki Taksim’dir. Başlayançalışmalar sonunda meydan, hemmimarî hem de kullanım olarakmeydan kültürünü sergilemeimkânına elvermelidir. Taksim’demeydanı kullanmaya hevesli çoksayıda insanın mevcut bulunmasıise başlı başına bir avantajdır. Buaçıdan meydanın mimarisi, inşasıve sonrası yanı kullanımındakibaşarı için şimdiden çok boyutluçalışmalar yapılmalıdır. Bizmeydanı yaptık, trafiği yer altınaaldık, gelin kullanın yaklaşımı iyibir yöntem değildir. Kullanımdabaşarı sağlanamadığı takdirdediğer taraflardaki başarılar içinpozitif bir algı oluşmaz.

Meydan, şehircilik anlayışınınbir gerçeğidir. Mazeretüretmeden mimari ve kullanımaçısından başarmalıyız.

PROF. DR.AHMET EMRE

BİLGİLİ

200 gıda firmasıIrak’ta fuardabuluşacakIRAK’ın Süleymaniye kenti,10–13 Nisan 2013 tarihleriarasında 2. UluslararasıTarım Gıda ve GıdaTeknolojileri Fuarı’na evsahipliği yapacak. Fuara;İran, Irak, ABD, İngiltere,Brezilya, İsveç, Lübnan,Almanya, Hindistan, BirleşikArap Emirlikleri, Türkiye veÜrdün’den 200’e yakınşirketin ve 25 bin ziyaretçininkatılması bekleniyor.Bilgi: +91 832 244 78 15www.maktradefairs.com

Gıda firmaları Sırbistan yolcusuSIRBİSTAN’ın başkentiBelgrad’da düzenlenecek 3.Foodrex Culinaria GıdaFuarı, 4–6 Mart 2013tarihlerinde kapılarınıaçacak. Yaklaşık 250 firmanınkatılacağı fuara 5 bininüzerinde profesyonelziyaretçinin gelmesibekleniyor. Tel: 00 381 11 3807 127www.cff.rs

Etnik gıda fuarı Brüksel’dekapılarını açıyorBRÜKSEL’de düzenleneceketnik gıda fuarı, hemBelçika’ya hem de Avrupa Birliği ülkelerinegirmek isteyen Türk firmaları için önemli bir fırsatolabilir. 12–13 Mart 2013tarihlerinde düzenlenecekfuarın resmi adı BrusselsExpo-Ethnic Food Europe 2013. Tel: 3176 571 0351www.ethnicfoodeurope.com

Bu haftaki ürünümüz Popular Mechanicsdergisinin Ocak 1952 sayısından. Bir bisikletjet motoru yapım kılavuzu reklamı…Reklamın başlığı “Kendi Jet Motorunu Yap”.

Bisiklete monte edilerek kullanılabileceğianlaşılan motoru yapmak, ilanı okuyuncaoldukça basitmiş gibi görünüyor:

Önce jet motorunu nasıl yapacağını vebisiklete montajını anlatan talimatnameleri3,75 dolara satın alıyorsun. Sonra datalimatları izleyerek jet motorunu yapıp,bisiklete montajını gerçekleştiriyorsun.

Bu kadar basit midir, bu talimatları

uygulayarak kaçkişi jet motoruyapabilmiş vebisikletine takıpgezmiştirbilinmez.

Ancak satılantalimatlardanbirini internette buldum ve pek de kolay birişe benzemiyor.

İlgilenen http://www.pulse-jets.com/pulse3.htm adresinde jet motoruyapma talimatına göz atabilir.

Bu arada aynı derginin Şubat 1949 tarihli sayısındaki bir haberden anlaşıldığına göre, söz konusu jet motoru birbisiklete takılıp başarılı bir biçimdekullanılmış.

Kolay para sağlığa zararlı…

Sayfa11_Sayfa 10.qxd 06.12.2012 22:25 Page 1