ÌÝÄÝÝËÝË ÁÀ ÑÓÄÀËÃÀÀ ØÈÍÆÈËÃÝÝ survey... · Ñýäâèéí...

"БИЗНЕСИЙН ХӨГЖИЛД ТӨРИЙН

БАЙГУУЛЛАГААС ҮЗҮҮЛЭХ ДЭМЖЛЭГ"

СУРГАЛТ

СЭДЭВ:

ÌÝÄÝÝËÝË ÁÀ ÑÓÄÀËÃÀÀ ØÈÍÆÈËÃÝÝ

Улаанбаатар хот

2007.04 сар

ТӨРИЙН АЛБАН ХААГЧДАД ЗОРИУЛАВ

Мэдээлэл ба судалгаа шинжилгээ

СЭЗДСургуулийн БИЗНЕС ХӨГЖЛИЙН ТӨВ 3

СУРГАЛТЫН

БАГЦ МАТЕРИАЛ

Энэхүү сургалтын багц материалыг АНУ-ын ОУХА-аас санхүүжин Мерси Кор Монгол ОУБ-ын хэрэгжүүлж

байгаа Говийн санаачилага төслийн “Говь-2” хөтөлбөрийн "Бизнесийн хөгжилд төрийн байгууллагаас

үзүүлэх орон нутгийн дэмжлэг" үйл ажиллагааны хүрээнд Орон нутгийн төрийн захиргааны албан хаагчдын

сургалтанд зориулан СЭЗДСургуулийн БИЗНЕС ХӨГЖЛИЙН ТӨВ-д бэлтгэв.

Боловсруулсан: Б.ДАМДИН Санхүү Эдийн Дээд Сургуулийн багш



ÌÝÄÝÝËÝË ÁÀ ÑÓÄÀËÃÀÀ ØÈÍÆÈËÃÝÝ Çàõèàëàã÷: Ìåðñè Êîðïñ ÎÓÁ Òºðºë: Ñóðãàëò Õóãàöàà: 2 ºäºð /16 öàã/ Õýíä çîðèóëñàí: Îðîí íóòãèéí òºðèéí çàõèðãààíû àæèëòíóóäàä Áîëîâñðóóëñàí: ÑÝÇÄÑ, Ýäèéí çàñàã-Áèçíåñ õºãæëèéí òºâ 2007-04-20 1.Ñýäâèéí òîäîðõîéëîëò:

Ñýäâèéí õ¿ðýýíä ìàðêåòèíã ãýæ þó áîëîõ, ìàðêåòèíãèéí îð÷èí, õýðýãëýã÷èéí çàí òºëºâ, ìàðêåòèíãèéí õîëüö áóþó 4Ð ãýæ þó áîëîõ áîëîí ìýäýýëëèéí òóõàé, öóãëóóëàõ àðãà, ìýäýýëëèéí ñîëèëöîî, ñîëèëöîîíû à÷ õîëáîãäîë, ñóäàëãàà õýðõýí õèéõ òàëààðõ îíîëûí ìýäëýãèéã Ìîíãîëûí ïðàêòèê õýðýãëýýí äýýð òàéëáàðëàí îëãîíî.

2.Ñýäâèéí àãóóëãà:

1. Ìàðêåòèíãèéí òóõàé îéëãîëò Ìàðêåòèíãèéí òóõàé òîäîðõîéëîëò Ìàðêåòèíãèéí îð÷èí Õýðýãëýã÷èéí çàí òºëºâ, 7Î Çàõ çýýëèéí õýñýã÷ëýë, çîðèëòîò çàõ çýýë ñîíãîõ íü Ìàðêåòèíãèéí õ¿ðýýí äýõ ¿íäñýí øèéäâýð¿¿ä áóþó 4Ð-ã

òîäîðõîéëîõ íü 2. Ìýäýýëýë, ò¿¿íèéã àøèãëàõ, ìýäýýëëèéí ñîëèëöîî

Ìýäýýëëèéí òóõàé Ìýäýýëëèéã øèéäâýð ãàðãàëòàä àøèãëàõ íü Áàéãóóëëàãàä ìýäýýëëèéí áààç, ìýäýýëëèéí ñèñòåìèéã áèé áîëãîõ

íü Ìýäýýëëèéí ñîëèëöîî, NET –èéí ñèñòåìèéí òóõàé

3. Ìýäýýëýë öóãëóóëàõ, ñóäàëãàà øèíæèëãýý õèéõ àðãà ç¿é ªãºãäºë öóãëóóëàõ íü ªãºãäëèéã øèíæëýõ íü ¯ð ä¿íã òàéëàãíàæ ìýäýýëýë áèé áîëãîõ íü

4. Õÿíàëò øèíæèëãýý ¿íýëãýý, ìîíèòîðèíã õèéõ àðãà ç¿é



3.Ñóðãàëòûí òºëºâëºãºº

Ä/ä ÑÝÄÝÂ Õóãàöàà Õýëáýð Àøèãëàõ ìàòåðèàë

1 Ìàðêåòèíãèéí òóõàé

1 öàã Ëåêö Ñëàéä-1

2 Ìàðêåòèíãèéí îð÷èí


3 Õýðýãëýã÷èéí çàí òºëºâ, 7Î


4 Çàõ çýýëèéí õýñýã÷ëýë, çîðèëòîò çàõ çýýë ñîíãîõ íü


5 Ìàðêåòèíãèéí õîëüö áóþó 4Ð

2 öàã Ëåêö Ñëàéä-5,6,7,8

6 Ìàðêåòèíãèéí õîëüö òîäîðõîéëîõ

2 öàã Áàãèéí àæèë Êåéñ-1

7 Ìýäýýëýë, ò¿¿íèéã àøèãëàõóé


8 Ìýäýýëëèéí ñîëèëöîî, NET-èéí ñèñòåì


9 Ìýäýýëýë öóãëóóëàõ, ñóäàëãàà øèíæèëãýý õèéõ àðãà ç¿é


10 Õÿíàëò ¿íýëãýý, ìîíèòîðèíã õèéõ àðãà ç¿é


11 Ñóäàëãààíû ºãºãäºëèéã áîëîâñðóóëàõ

3 öàã Áàãèéí àæèë Êåéñ-2



I. ÌÀÐÊÅÒÈÍÃÈÉÍ ÒÓÕÀÉ ÎÉËÃÎËÒ Ìàðêåòèíã ãýäýã íü: - ¯éëäâýðëýñýí áàðààãàà ýçýíäýý ýðãýæ èðýõã¿éãýýð

õóäàëäàõûã õýëíý. - Õýðýãëýã÷äèéí áàðàà ¿éë÷èëãýýíèé ýðýëòèéã òîäîðõîéëæ, áîðëóóëàëòûã èäýâõæ¿¿ëýí, ýöñèéí õýðýãëýýíä àøèã îëîõóéöààð õóâèàðèëàõ ¿éë àæèëëàãàà.

Ìàðêåòèíã íü öàð õ¿ðýý èõòýé ¿éë àæèëëàãàà ó÷ðààñ ºðãºí õ¿ðýýíä õ¿ì¿¿ñèéí àíõààðëûã òàòäàã. Çàõ çýýëèéí ìýðãýæèëòí¿¿ä íü øèíý á¿òýýãäýõ¿¿íèéã òºëºâëºí áèé áîëãîõîîñ ýõëýí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õóäàëäñàíû äàðàà õóäàëäàí àâàã÷äàä ¿ç¿¿ëýõ òóñãàé ¿éë÷èëãýýíä áýëòãýõ õ¿ðòýëõ á¿õ øàòàíä íºëººëºõ øèéäâýð¿¿äòýé õîëáîîòîé áàéäàã.

Ìàðêåòèíãèéí îëîí òàëò ¿éë àæèëëàãàà íü õýä õýäýí ìýðãýæèë, ñàëáàð óõààíû ìýäëýãèéã øààðääàã. Á¿òýýë÷ ñýòãýëãýý íü ñóðòàë÷èëãààíû àæèëä øèéäâýðëýõ ç¿éë áîëíî. Øèíý á¿òýýãäýõ¿¿íèéã áèé áîëãîõîä àæèãëàõ, ñóäëàõ àâúÿàñ áóñäààñ èë¿¿ ÷óõàë áàéäàã. Ò¿¿íýýñ ãàäíà ìàðêåòèíãèéí øèéäâýð ãàðãàã÷èä íü ýäèéí çàñãèéí îíîë, íÿãòëàí áîäîõ, ã¿í óõààí, ìàòåìàòèê, ñòàòèñòèêèéí ìýäëýãòýé áàéõ øààðäëàãà ãàðäàã. Ìàðêåòèíãèéí óäèðäëàãà ãýäýã íü õóâü õ¿í áîëîí áàéãóóëëàãûí çîðèëãûã õàíãàõóéö ñîëèëöîî áèé áîëãîõûí òóëä, áàðàà ¿éë÷èëãýý, ñàíààã áèé áîëãîõ, ¿íýëýõ, èäýâõæ¿¿ëýõ, õóâààðèëàõ ÿâöûã òºëºâëºõ ã¿éöýòãýõ ¿éë àæèëëàãàà þì. Áèçíåñèéí çîðèëãûã òîäîðõîéëîõ íýã ÷óõàë ¿ç¿¿ëýëò áîë “Õóäàëäàí àâàã÷èäòàé áîëîõ” ÿâäàë þì. Ìºí ÷àíàðòàà õóäàëäàí àâàã÷èäòàé áîëíî ãýäýã íü çàõ çýýëèéí õýðýãöýýã òîäîðõîéëîõ, àëü õýðýãöýýíä íü ï¿¿ñ àøèãòàéãààð ¿éë÷èëæ ÷àäàõàà îëæ õàðàõ, äàëä õóäàëäàí àâàã÷äûã áàéãóóëëàãûí õóäàëäàí àâàã÷ áîëãîí õóâèðãàõ áàðààòàé áîëíî ãýñýí ¿ã þì. Ìàðêåòèíãèéí ìåíåæåð¿¿ä íü ï¿¿ñèéí õ¿ñ÷ áóé õóäàëäàí àâàã÷èäòàé áîëîõîä çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ¿éë àæèëëàãààíû èõýíõèéã õàðèóöíà. Ýäãýýð ¿éë àæèëëàãààíä:

Õóäàëäàí àâàã÷èéí õýðýãöýýã òîäîðõîéëîõ. Òýäãýýð õýðýãöýýíä òîõèðñîí áàðàà, ¿éë÷èëãýýã òºëºâëºõ. Ýäãýýð áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íèéõýý òóõàé ìýäýýëëèéã èðýýä¿éí õóäàëäàí

àâàã÷èääàà õ¿ðãýæ õîëáîõ. Õóäàëäàí àâàã÷èéí õýðýãöýýíä òîõèðîõ öàã õóãàöàà, îðîí çàéä àëü áîëîõ

äºõ¿¿ãýýð áàðàà, ¿éë÷èëãýýã õèéõ. Õóäàëäàí àâñíû äàðàà çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ¿éë÷èëãýýãýýð õàíãàõ. ªðòºã, ºðñºëäººí, õóäàëäàí àâàõ ÷àäâàðòàé õîëáîîòîé ¿íý òîãòîîõ.



II. ÌÀÐÊÅÒÈÍÃÈÉÍ ÎÐ×ÈÍ

Àëèâàà ï¿¿ñ êîìïàíè ìàðêåòèíãèéí øèéäâýð ãàðãàõäàà îð÷íîî ñóäàëæ ò¿¿íèé èðýýä¿éí õàíäëàãàä òîõèðñîí øèéäâýð ãàðãàõûã ýðìýëçýæ áàéäàã. Ó÷èð íü áàéãóóëëàãûí ãàäààä îð÷íû ç¿ãýýñ ï¿¿ñò áîëîìæ àþóëûã áèé áîëãîæ áàéäàã áîë äîòîîä îð÷íû ç¿ãýýñ äàâóó áîëîí ñóë òàëûã áèé áîëãîäîã.

Ãàäààä îð÷íîîñ ¿ç¿¿ëýõ íºëººëºëä êîìïàíèéí ç¿ãýýñ íºëººëºõ ÿìàð÷ íºëººëºë áàéäàãã¿é áºãººä áîëçîøã¿é àþóëûã õîõèðîë áàãàòàé äàâàí òóóëàõ, áèé áîëîõ áîëîìæèéã ¿ð ä¿íòýé àøèãëàõ ¿¿äíýýñ òºëºâëºëòºº õèéäýã.

Îð÷èíä ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëíà ãýäýã íü ¿éë õºäëºë áîëãîí íü îð÷íû çºâøººðºëòýé õèéãäýíý ãýñýí ¿ã. Äîòîîä îð÷èí íü áàéãóóëëàãûí àìüäðàõ ÷àäâàðûí ýõ ¿¿ñâýð áîëäîã. Áàéãóóëëàãàä ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ áîëîìæ îëãîõ òýð õ¿÷èí ÷àäëûã ººðòºº àãóóëæ òîäîðõîé õóãàöààíä îðøèí òîãòíîõ íºõöëèéã íü á¿ðä¿¿ëíý. Òýãýõäýý äîòîîä îð÷èí íü áàéãóóëëàãàä õ¿íäðýëòýé àñóóäëûã áèé áîëãîõ öààøëààä ìºõºëä ÷ õ¿ðãýõ ¿¿ñâýð íü áîëîõ íü áèé. Èéìýýñ áàéãóóëëàãûí äîòîîä îð÷èí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ øààðäëàãàòàé íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýõ ¸ñòîé.

Ãàäààä îð÷èí íü áàéãóóëëàãûí äîòîîä õ¿÷èí ÷àäëûã çîõèõ ò¿âøèíä íü áàéëãàõ íººö áàÿëãààð òýæýýã÷ áîëäîã. Áàéãóóëëàãà ãàäààä îð÷èíòîéãîî áàéíãûí ñîëèëöîîíä áàéæ ººðèéí àìüäðàõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëäýã. Ãýõäýý íººö õÿçãààðëàãäìàë áºãººä íººöèéí òºëºº èæèë îð÷èíä îðøèõ ìàø îëîí áàéãóóëëàãóóä ºðñºëääºã. Èéìýýñ áàéãóóëëàãà ãàäààä îð÷íîîñîî øààðäëàãàòàé íººöºº áàéíãà àâ÷ ÷àäàõã¿é áàéõ ìàãàäëàëòàé. Ýíý íü ò¿¿íèé õ¿÷èí ÷àäëûã ñóëðóóëæ, ñºðºã ¿ð äàãàâàðò õ¿ðãýíý. Îð÷íû ñóäàëãàà øèíæèëãýýã ãóðâàí õýñýãò àâ÷ ¿çäýã:

1. Øóóä áóñ íºëººëëèéí áóþó ìàêðî îð÷íû øèíæèëãýý. 2. Øóóä íºëººëëèéí áóþó ìèêðî îð÷íû øèíæèëãýý. 3. Äîòîîä îð÷íû øèíæèëãýý.

1.Ìàêðî áóþó øóóä áóñ íºëººëºëèéí îð÷íû ñóäàëãàà Áàéãóóëëàãûí îðøèõ îð÷íû åðºíõèé íºõöºë áàéäëûã ìàêðî õ¿ðýýëýë áóþó

íèéãìèéí îð÷èí áèé áîëãîíî. Èíãýõäýý òîäîðõîé áàéãóóëëàãàä òîõèðîõ, õàìààðàõ òèéì øèíæ ÷àíàð ìàêðî îð÷èíä áàéäàãã¿é. ßíç á¿ðèéí áàéãóóëëàãàä ìàêðî îð÷íû íºëºº ÿíç á¿ðýýð òóñäàã íü îðøèõ îð÷èí, ¿éë àæèëëàãààíààñ íü õàìààðàõààñ ãàäíà áàéãóóëëàãóóäûí äîòîîä õ¿÷èí ÷àäàëûí ÿëãààòàé õîëáîîòîé.

• Ìàêðî îð÷íû ýäèéí çàñãèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã ñóäàëñíààð íººö õýðõýí

á¿ðä¿¿ëýãäýí õóâààðèëàãäàæ áàéãààã ìýäíý. Ýíý íü ¯ÍÁ, èíôëÿöè, çýýëèéí õ¿¿, àæèëã¿éäëèéí ò¿âøèí, õºäºëìºðèéí á¿òýýìæ, òàòâàð, òºëáºðèéí áàëàíñ, õóðèìòëàëûí ò¿âøèí ãýõ ìýò îëîí ç¿éëñèéí ñóäàëãààã õàìðóóëíà. Ýäèéí çàñãèéí á¿ðä¿¿ëýã÷äèéã ñóäëàõ ÿâöäàà ýäèéí çàñãèéí õºãæëèéí ò¿âøèí, îëáîðëîãäîæ áóé áàéãàëèéí íººö, óóð àìüñãàë, ºðñºëäººíèé îëîí òàëò áàéäàë áà ò¿âøèí, õ¿í àìûí á¿òýö, õºäºëìºðèéí õ¿÷íèé áîëîâñðîëûí ò¿âøèí, öàëèíãèéí ò¿âøèí çýðýã õ¿÷èí ç¿éëä àíõààðëàà õàíäóóëàõ õýðýãòýé.

• Ýðõ ç¿éí çîõèöóóëàëòûí îð÷íûã øèíæëýõäýý õóóëü òîãòîîë áîëîí

áóñàä ýðõ ç¿éí àêòóóäûã ñóäàëñíààð áóñàä ñóáüåêòóóäòàé õàðèëöàõ ýðõ ç¿éí ¿éë õºäëºëèéí õ¿ðýý áà ººðèéí ñîíèðõîëûã õàìãààëàõ çºâøººðºãäñºí àðãà õýðýãñëýëèéã òîäîðõîéëîõ áîëîìæèéã áèé áîëãîíî. Ãýõäýý ýðõ ç¿éí çîõèöóóëàëòûã ñóäàëíà ãýäýã íü çºâõºí ýðõ ç¿éí àêòûí àãóóëãûã òàíèõäàà áóñ



ýðõ ç¿éí ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãààíû ò¿âøèí, ýðõ ç¿éí õ¿ðýýíä òîãòñîí óëàìæëàë, õóóëü õýðýãæ¿¿ëýëòèéí àìüäðàë äýýðõ ñºðºã òàëûã ñóäëàõ õýðýãòýé.

• Óëñ òºðèéí îð÷íû øèíæèëãýý ñóäàëãàà íü íýí ò¿ð¿¿í çàñãèéí ýðõ àðüæ

áóé áàéãóóëëàãûí íèéãìèéí õºãæëèéí àñóóäàëä áàðèìòëàõ áîäëîãî, õýðýãæ¿¿ëýõ àðãûí òàëààð òîäîðõîé òºñººëºë áèé áîëãîõ çîðèëãîòîé þì. Ýíý ñóäàëãàà íü ÿíç á¿ðèéí íàì ýâñëèéí áàéãóóëëàãà íü àìüäðàëä ÿìàð õºòºëáºð õýðýãæ¿¿ëýõ ãýæ áàéãàà áîëîí òºðèéí ýðõ áàðèõ áàéãóóëëàãàä ëîááè-ã õýðýãæ¿¿ëýõ áîëîìæòîé á¿ëã¿¿ä áàéãàà ýñýõèéã èëð¿¿ëýõ, ýäèéí çàñãèéí ÿíç á¿ðèéí ñàëáàðóóä áîëîí îðîí íóòàãòàé çàñãèéí ãàçðûí õàðèëöàõ õàðèëöààíû ò¿âøèíã òîäîðõîéëîõ, øèíý õóóëü òîãòîîìæ ãàðñíààð ýðõ ç¿éí îð÷èíä ÿìàð ººð÷ëºëò ãàðàõ, ýäèéí çàñàãò õýðõýí íºëººëºõ çýðãèéã ñõàìðóóëäàã. ¯¿íèé çýðýãöýý óëñ òºðèéí äýä ñèñòåì¿¿äèéí ñóóðü ¿ç¿¿ëýëò áîëîõ çàñãèéí ãàçðûí óëñ òºðèéí áîäëîãûã ÿìàð ¿çýë òîäîðõîéëæ áàéãàà, òýð ¿çýë áîäîë áà çàñãèéí ãàçàð íü õýð òîãòâîðòîé áîëîõ, ººðèéí áîäëîãûã õýðýãæ¿¿ëýõ ÷àäâàð, íèéãìèéí áóõèìäëûí ò¿âøèí, ¿¿íèéã àøèãëàí òºðèéí óäèðäëàãûã àâ÷ ÷àäàõ ñºðºã õ¿÷èíã ñóäàëæ àíõààðàõ øààðäëàãàòàé.

• Íèéãýì ñî¸ëûí îð÷íûã ñóäàëñíààð õ¿ì¿¿ñèéí àæèë, àìüäðàëûí

ò¿âøèíäýý õàíäàõ õàíäëàãà, íèéãýìä îðøèæ áóé çàí óëàìæëàë, èòãýë ¿íýìøèë, ¿íýò ç¿éëñ, íèéãìèéí á¿òöèéí äåìîãðàôèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä, õ¿í àìûí ºñºëò, áîëîâñðîëûí ò¿âøèí îð÷íû ººð÷ëºëòºä õ¿ì¿¿ñèéí çîõèöîõ áàéäàë ãýõ ìýò íèéãìèéí ¿çýë, ¿éë ÿâö áèçíåñò õýðõýí íºëººëæ áàéãààã èëð¿¿ëýõ íü ãîë çîðèëãî áîëíî. Íèéãýì ñî¸ëûí õ¿÷èí ç¿éëñ íü ìàêðî îð÷íû áóñàä á¿ðä¿¿ëýã÷äýä íºëººëºõèéí çýðýãöýý äîòîîä îð÷èíä ÷ íºëººëíº. Íèéãìèéí ¿éë ÿâöóóä íü õàðüöàíãóé óäààí ººð÷ëºãääºã. Ãýâ÷ íýã ººð÷ëºëò áèé áîëáîë áàéãóóëëàãûí îð÷èíä ìàø îëîí ìýäýãäýõ¿éö ººð÷ëºëò¿¿äèéã áèé áîëãîäîã ó÷ðààñ íèéìãèéí áîëîìæèò ººð÷ëºëòèéã óðüä÷èëàí òààìàãëàæ, äàãàëäàæ áàéõ õýðýãòýé.

• Òåõíîëîãèéí îð÷íûã ñóäàëñíààð øèíæëýõ óõààí òåõíèêèéí õºãæëººñ

¿¿äýæ áóé øèíý á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõ, á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ñàéæðóóëàõ, á¿òýýõ, áîðëóóëàõ òåõíîëîãèéã øèíý÷ëýõ áîëîìæóóäûã öàã òóõàéä íü îëæ àâíà. Òåõíèê øèíæëýõóõààíû ¿éë ÿâöóóä íü àãóó èõ áîëîìæóóä àâ÷èðàõûí õàìò áàãàã¿é àþóë áèé áîëãîäîã. Îëîíõè áàéãóóëëàãóóä íýýãäýæ áóé øèíý õàíäëàãûã îëæ õàðàõ ÷àäâàðã¿é áàéäàã. Ýíý íü ¿íäñýí ººð÷ëºëò õèéõ òåõíèêèéí áîëîìæóóä íü äèéëýíõäýý ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áóé ñàëáàðààñ íü ãàäíà áèé áîëæ õºãæäºãòýé õîëáîîòîé. Øèíý÷ëýëýýñ õîöîðñíîîð ººðèéí çàõ çýýëèéí õýìæýýã àëäàõààñ ãàäíà îëîí ñºðºã ¿ð äàãàâàðò õ¿ð÷ áîëíî. ªíäºð òåõíîëîãòîé ñàëáàðò áîëîâñðóóëàãäñàí ëàáîðàòîðûí îëîëò çàõ çýýëä ãàðñíààð áóñàä ñàëáàðûí ¿éëäâýðëýã÷èä ýçýìøèõ áîëîëöîîòîé áîëæ òåõíîëîãèéí øèëæèëò õèéãääýã. Òåõíîëîãèéã øèëæ¿¿ëýõ ¿éë ÿâö íü áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿í áîëîí òåõíîëîãèéã ñàéæðóóëàõ, øèíý÷ëýõ, õ¿÷òýé õºäºëãºõ õ¿÷ áîëäîã. Ýíý ¿éë ÿâöûí ¿ð ä¿íä óäààí õóãàöààãààð òýñâýðëýí ¿ëäñýí, óëàìæëàë áîëñîí á¿òýýãäýõ¿¿íèé çàðèì íýã çàõ çýýë íü á¿òöèéí ººð÷ëºëòºä îðîõ õ¿ðòýë øààðäëàãà ãàðäàã.

2.Øóóä íºëººëëèéí îð÷íû ñóäàëãàà Ìèêðî áóþó øóóä íºëººëºëèéí (çîðèëòîä îð÷èí) îð÷íû ñóäàëãàà íü

áàéãóóëëàãàòàé øóóä õàðèëöààíä áàéäàã ãàäààä îð÷íûã á¿ðä¿¿ëýã÷ õ¿÷èí ç¿éëñèéí áàéð áàéäëèéã øèíæëýõýä ÷èãëýãäñýí áàéäàã. ¯¿íòýé õîëáîîòîé áàéãóóëëàãà íü



ýíý õàðèëöààíû øèíæ ÷àíàð àãóóëëàãàä ìýäýãäýõ¿éö íºëººëºèéã ¿ç¿¿ëýõ ÷àäâàðòàé áºãººä ¿¿ãýýðýý íýìýëò áîëîìæûã á¿ðýëäýí áèé áîëîõîä íü îðîëöîæ, öààøèä ó÷èð÷ áîëîõ àþóëààñ çàéëñ õèéõ ÷àäâàðòàé áàéäàã ãýäãèéã òýìäýãëýõ õýðýãòýé.

Çîðèëòîä îð÷íûã á¿ðä¿¿ëýã÷èéí õóâüä õóäàëäàí àâàã÷äûí ñóäàëãààíû ãîë

çîðèëãî íü þóíû ò¿ð¿¿íä áàéãóóëëàãûí áîðëóóëæ áàéãàà á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õóäàëäàí àâàã÷äûí ä¿ð òºðõèéã òîäîðõîéëîõîä îðøèíî. Õýðýãëýã÷äèéã ñóäàëñíààð ÿìàð á¿òýýãäýõ¿¿íèéã èë¿¿ õ¿ëýýí çºâøººðºõ, õýäèé õýìæýýíèé áîðëóóëàëòàä íàéäàæ áîëîõ, òóõàéí áàéãóóëëàãûí á¿òýýãäýõ¿¿íä õýðýãëýã÷èä õýð òàòàãäñàí, áîëîìæèò õóäàëäàí àâàã÷äûí õ¿ðýýã õýð çýðãý òýëýõ áîëîìæòîé, á¿òýýãäýõ¿¿íèéã èðýýä¿éä þó õ¿ëýýæ áàéíà ãýõ ìýò îëîí ç¿éëèéã èë¿¿ ñàéí ìýäýæ áîëíî. Äàðààõ øèíæ ÷àíàðóóäààð õóäàëäàí àâàã÷èéí ä¿ð òºðõèéã òîäîðõîéëæ áîëîõ þì.

- Õóäàëäàí àâàã÷èéí ãàçàð ç¿éí áàéðøèë; - Õóäàëäàí àâàã÷èéí äåìîãðàôèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä (íàñ, õ¿éñ,

áîëîâñðîë, àæèë ìýðãýæèë ã.ì); - Õóäàëäàí àâàã÷äèéí íèéãýì äàõü áàéð ñóóðü, ¿éë õºäëºë,

ñîíèðõîë, õýâøìýë çàí çýðãèéã òîäîðõîéëîã÷ íèéãýì ñýòãýë ç¿éí øèíæ ÷àíàðóóä;

- Õóäàëäàí àâàã÷äèéí òóõàéí á¿òýýãäýõ¿¿íä õàíäàõ õàíäëàãà (ÿàãààä òóõàéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õóäàëäàí àâàõ áîëñîí, ÿã ººðºº ò¿¿íèé õýðýãëýã÷ ìºí ýñýõ, õýðõýí ò¿¿íèéã ¿íýëæ áàéíà ã.ì)

Ìºí õóäàëäàí àâàã÷èéã ñóäëàõäàà òóõàéí ï¿¿ñèéí õóâüä àðèëæààíû ¿éë

ÿâöàä õóäàëäàí àâàã÷èéí áàéð ñóóðü íü õýð çýðýã õ¿÷òýé áîëîõûã íü òîäîðõîéëäîã. ¯¿ãýýðýý õóäàëäàí àâàã÷ íü ºðñºëäººíèé õ¿÷èí áîëäîã Æèøýýëáýë, õýðâýý õóäàëäàí àâàã÷äàä õýðýãöýýòýé áàéãàà áàðààíûõ íü áîðëóóëàã÷èéí õóâüä ñîíãîëòûí õ¿ðýý õÿçãààðëàãäìàë áîë ò¿¿íèé õóäàëäààíû õ¿÷ ìýäýãäýõ¿éö áàãà áàéíà, õàðèí õóäàëäàí àâàã÷èéí ñîíãîëòûí õóâèëáàð èõ áàéâàë õóäàëäààíû õ¿÷ èõòýé áàéíà. Ò¿¿í÷ëýí, æèøýý íü, õóäàëäàí àâàã÷èéí õóäàëäààíû õ¿÷ íü õóäàëäàí àâàã÷èéí õóâüä àâ÷ áóé áàðààíû ÷àíàð õýð ÷óõàë ãýäãýýñ õàìààðäàã. Õóäàëäàí àâàã÷èéí õóäàëäààíû õ¿÷èéã òîäîðõîéëäîã îëîí õ¿÷èí ç¿éë áàéäàã áºãººä òýäãýýðèéã øèíæèëãýýíèé ÿâöàä çàéëøã¿é èëð¿¿ëæ ñóäëàõ õýðýãòýé. Ýäãýýð õ¿÷èí ç¿éëñèéí òîîíä:

- õóäàëäàí àâàã÷èéí õóäàëäàã÷ààñ õàìààðàõ ò¿âøèí áà

õóäàëäàã÷èéí õóäàëäàí àâàã÷ààñ õàìààðàõ ò¿âøèíãèéí õàðüöàà; - õóäàëäàí àâàã÷èéí õóäàëäàí àâàëòûí õýìæýý; - õóäàëäàí àâàã÷èéí ìýäýýëýãäñýí áàéäàë; - îðëóóëàã÷ áàðààíû õýìæýý; - íýã õóäàëäàã÷ààñ íºãººä øèëæèõ õóäàëäàí àâàã÷èéí çàðäàë; - íèéò õóäàëäàí àâàëò áà òóõàéí áàðààíû ò¿¿íä ýçëýõ õóâü

õýìæýý, òîäîðõîé ìàðê òýìäýãòýä õàíäñàí áàéäàë, òóõàéí áàðààíû ÷àíàðò òàâèõ øààðäëàãà, îðëîãûí ò¿âøèí, õóäàëäàí àâàõ øèéäâýð ãàðãàã÷äûí ñýäýëæèõ áàéäàë áà õàðèóöëàãà çýðãýýñ õàìààðàõ õóäàëäàí àâàã÷èéí ¿íèéí ìýäðýìæ ã.ì. îðíî.

Áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èéí ñóäàëãàà øèíæèëãýý íü áàéãóóëëàãûã ò¿¿íèé ¿éë

àæèëëàãààíû á¿òýýìæ, ¿éëäâýðëýæ áóé áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íèéõ ºðèéí ºðòºã áà ÷àíàð íü õàìààðäàã ÿíç á¿ðèéí ò¿¿õèé ýä, õàãàñ áîëîâñðóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿í, ýð÷èì



õ¿÷, ìýäýýëëèéí íººö, ñàíõ¿¿æèëò çýðãýýð õàíãàäàã ñóáúåêò¿¿äèéí ¿éë àæèëëàãààíû øèíæ ÷àíàðûã èëð¿¿ëýõýä ÷èãëýãäíý.

Áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷ íü ìºí ºðñºëäººíèé õ¿÷èí áîëíî. Áàéãóóëëàãà áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷ýý ñîíãîõäîî ò¿¿íèéõýý õ¿÷èí ÷àäàë, ¿éë àæèëëàãààã îëîí òàëààñ ã¿íçãèé ñóäëàõ õýðýãòýé. Áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷ õ¿÷ èõòýé áàéâàë áàéãóóëëàãûã õàìààðàëäàà îðóóëäàã. Áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èéí ºðñºëäººíèé õ¿÷èéã äàðààõ õ¿÷èí ç¿éë¿¿ä òîäîðõîéëíî:

- áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èéí òºðºëæèæ ìýðãýøñýí ò¿âøèí; - áóñàä ò¿íø¿¿äýä íèéë¿¿ëýõ áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èéí çàðäàë; - õóäàëäàí àâàã÷èéí òîäîðõîé íººöèéã îëæ àâàõ ìýðãýæëèéí

ò¿âøèí; - áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èéí òîäîðõîé ò¿íø¿¿äýä òºâëºðñºí áàéäàë; - áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èéí õóâüä áîðëóóëàëòûí õýìæýý ÷óõàë ýñýõ.

Ìàòåðèàë, ñýëáýã õýðýãñëèéã íèéë¿¿ëýã÷èéí õóâüä þóíû ò¿ð¿¿íä òýäíèé ¿éë

àæèëëàãààíû äàðààõ øèíæ ÷àíàð äýýð àíõààðëàà õàíäóóëàõ õýðýãòýé.

- íèéë¿¿ëæ áóé áàðààíû ¿íý ºðòºã; - íèéë¿¿ëæ áóé áàðààíû ÷àíàðûí áàòëàãàà; - íèéë¿¿ëýëòèéí õóãàöààíû ãðàôèê ¿å÷ëýë; - áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èéí íàéäâàðòàé áàéäàë.

Áàéãóóëëàãûí ººðèéí îðøèí òîãòíîõ íºõöëèéã õàíãàõàä çîðèóëàí ãàäààä

îð÷íîîñ îëæ àâàõûã ýðìýëçýæ áóé íººöèéí òºëºº ºðñºëäºã÷ á¿õ ñóáüåêòèéí ñóäàëãàà øèíæèëãýý ñòðàòåãèéí óäèðäëàãûí õ¿ðýýíä ÷óõàë áàéð ñóóðèéã ýçýëäýã þì. Ýíýõ¿¿ ºðñºëäºã÷èéí ñóë áîëîí õ¿÷òýé òàëûã èëð¿¿ëæ ò¿¿íä ¿íäýñëýí ººðèéí ºðñºëäººíèé ñòðàòåãèéã áîëîâñðóóëàõàä ÷èãëýãäýíý. ªðñºëäººíèé îð÷èí çºâõºí ñàëáàð äîòîðõ íýã èæèë á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýæ áîðëóóëäàã ºðñºëäºã÷äººñ á¿ðääýãã¿é. Øèíýýð íýâòýð÷ áîëîõ áîëîí îðëóóëàã÷ á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýã÷èä ºðñºëäººíèé îð÷èíã á¿ðä¿¿ëíý. Îëîíõè ï¿¿ñ¿¿ä øèíýýð íýâòðýãñäèéí àþóëûã îéøîîäîãã¿é áºãººä èíãýñíýýðýý øèíýýð íýâòðýã÷èääýý ºðñºëäººíä ÿëàãääàã. ¯¿íèéã áàéíãà ñàíàæ áîëîìæèò íýâòðýã÷äýä íýâòðýõ ñààä òîòãîðûã áèé áîëãîõ íü ÷óõàë. Á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýëèéí íàðèéí òºðºëæèëò ìýðãýøèëò, ýäèéí çàñãèéí ìàñøòàáûí õýìíýëò, õóâààðèëàëòûí ñóâãèéã õÿíàëòàä àâàõ, îðîí íóòãèéí îíöëîãèéã àøèãëàí ºðñëäººíèé äàâóó òàëûã áèé áîëãîõ çýðýã íü ñààä òîòãîðûí õýëáýðò áàãòàíà. Ýäãýýð àðãà õýìæýýí¿¿äýýñ øèíýýð íýâòðýã÷èä ¿íýõýýð áîäèòîé ñààäûã áèé áîëãîõ òýð ¿åä ë ¿ð ºãºæòýé áàéíà. Èéìýýñ ÿìàð ñààä òîòãîð íýâòðýãñäýä çàõ çýýëä ãàðàõàä íü õ¿íäðýë ó÷ðóóëàõûã ñàéòàð ìýäýæ òýð ë ñààäûã áèé áîëãîõ íü ÷óõàë.

Îðëóóëàã÷ á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ¿éëäâýðëýã÷èä íü ìàø èõ ºðñºëäººíèé õ¿÷èéã àãóóëæ áàéäàã. Èõýíõäýý îðëóóëàõ á¿òýýãäýõ¿¿íä çàõ çýýëýý àëäñàí áèçíåñ äàõèæ ñýðãýäýãã¿é îíöëîãòîé áàéäàã. Òýãýõëýýð îðëóóëàã÷ áàðàà ¿éëäâýðëýã÷äýä õàðèó ¿éëäýë ¿ç¿¿ëýõèéí òóëä áàéãóóëëàãà íü øèíý á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëä øèëæèõ õàíãàëòòàé õ¿÷èí ÷àäàëòàé áàéõ õýðýãòýé.

Õºäºëìºðèéí íººöèéí çàõ çýýëèéí ñóäàëãààãààð áàéãóóëëàãûí çîðèëãûã

áèåë¿¿ëýõýä øààðäëàãàòàé áîëîâñîí õ¿÷íýýð õàíãàõàä áîëîìæ áàéãàà ýñýõèéã èëð¿¿ëíý. Áàéãóóëëàãà íü ñóäëàõäàà øààðäëàãàòàé ìýðãýæëèéí çîõèõ ò¿âøíèé áîëîâñîí õ¿÷íèé òîî õýìæýý, òýäãýýðèéí áîëîâñðîëûí ò¿âøèí, íàñ, õ¿éñ çýðýã àñóóäëóóä áîëîí õºäºëìºðèéí õ¿÷íèé ¿íý öýíèéã òîäîðõîéëîõ õýðýãòýé. ¯¿íèé



çýðýãöýý õºäºëìºðèéí íººöèéí çàõ çýýëèéí ñóäàëãààíû ãîë ÷èãëýë íü ýíý çàõ çýýë äýýð íºëºº á¿õèé ¿éëäâýð÷íèé ýâëýëèéí áîäëîãûã øèíæëýõ àñóóäàë áàéäàã. Ó÷èð íü òýäãýýð íü øààðäëàãàòàé áîëîâñîí õ¿÷èíä õ¿ðýí çàìä ñààä õîðèã áîäîõ òîõèîëäëóóä áàéäàã ãýæ ¿çäýã.

3.Äîòîîä îð÷íû ñóäàëãàà

Äîòîîä îð÷èí ãýäýã íü íèéò åðºíõèé îð÷íû áàéãóóëëàãûí õ¿ðýýíä îðøäîã

õýñýã íü þì. Ýíý îð÷èí áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààíä áàéíãûí áà õàìãèéí øóóä íºëººëºë ¿ç¿¿ëäýã. Äîòîîä îð÷èí íü õýä õýäýí ÷èãëýë õýñýãòýé áàéäàã áà õýñýã á¿ð íü ÷óõàë ò¿ëõ¿¿ð ¿éë ÿâö, á¿ðäýë õýñýã íýãæ¿¿äèéí öîìîã áºãººä òýäãýýð íü á¿õýëäýý áàéãóóëëàãûí õ¿÷èí ÷àäàë, áîëîìæèéã òîäîðõîéëäîã. ªºðººð õýëáýë äîòîîä äîòîîä îð÷íû ñóäàëãààã õèéõ ÷èãëýë¿¿ä ãýæ áîëíî.

Áîëîâñîí õ¿÷íèé ÷èãëýë õýñýã íü ìåíåæåð áîëîí àæèë÷äûí õàðèëöàí ¿éë

àæèëëàãàà, àæèëä àâàõ ¿éë ÿâö, òýäãýýðèéí ñóðãàëò, àëáàí òóøààë äýâø¿¿ëýõ ¿éë ÿâö, õºäºëìºðèéí ¿ð ä¿íãèéí ¿íýëýëò áîëîí ñýäýëæ¿¿ëýëò àæèë÷äûí õîîðîíäîõ õàðèëöààã íºõöºëä¿¿ëæ äýìæèõ çýðýã îëîí ¿éë ÿâöûã áàãòààäàã.

Çîõèîí áàéãóóëàëòûí õýñýãò õàðèëöàà õîëáîîíû ¿éë ÿâö, áàéãóóëëàãûí

á¿òýö, ä¿ðýì æóðàì, ýðõ ¿¿ðãèéí õóâààðèëàëò, óäèðäëàãûí çàñàãëàë çýðýã õàìðàãäíà.

¯éëäâýðëýëèéí ÷èãëýë õýñýãò á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõ, àãóóëàõûí àæ àõóéã

ýðõëýõ, òåõíîëîãèéí áààçûã ¿éë÷ëýõ, ñóäàëãàà øèíæèëãýý áà çîõèîí á¿òýýõ çýðýã ¿éë ÿâöóóä áàãòäàã áîë ìàðêåòèíãèéí õýñýãò áîðëóóëàëòòàé õîëáîîòîé á¿õ ¿éë ÿâöóóä áóþó á¿òýýãäýõ¿¿íèé ñòðàòåãè , ¿íý á¿ðäýëòèéí ñòðàòåãè, á¿òýýãäýõ¿¿íèéã íýâòð¿¿ëýõ ñòðàòåãè, çàõ çýýëýý ñîíãîõ áîëîí õóâààðèëàëò çýðýã õàìðàãäàíà.

Ñàíõ¿¿ãèéí õýñýã: ìºíãºí õýðýãñëèéí áàéãóóëëàãà äîòîðõ õºäºëãººí áîëîí

àøèãëàëòûí ¿ð ºãººæèò áàéäëûã õàíãàõòàé õîëáîîòîé ¿éë ÿâöóóä. Òóõàéëáàë àøèãò áàäéëûã õàíãàõ õºðºíãº îðóóëàëòûí ñàí á¿ðä¿¿ëýõ, õºðºíãèéí õºðâºõ ÷àäâàðûã õàäãàëàõ ãýõ ìýò áîëíî.

Äîòîîä îð÷èí íü áàéãóóëëàãûí ñî¸ëîîð çàé çàâñàðã¿é ñ¿ëáýãäñýí áàéäàã ãýæ

áîëîõ þì. Èéì ó÷ðààñ áàéãóóëëàãûí ñî¸ë íü äýýðõ õýñã¿¿ä øèã ìàø íóõàöòàéãààð äîòîîä îð÷íû ñóäàëãààíû õ¿ðýýíä ñóäëàãäàæ øèíæëýãäñýí áàéõ ¸ñòîé.

Äîòîîä îð÷íû ñóäàëãàà íü ìàêðî áà ìèêðî îð÷íû ñóäàëãààíû àäèëààð

áàéãóóëëàãà äîòîðõ íóóãäìàë àþóë áîëîìæèéã èëð¿¿ëýõýä ìºí ÷èãëýãäýíý. Íóóãäìàë àþóë áîëîìæèéã èëð¿¿ëýõ ãýäýã íü áàéãóóëëàãûí ñóë áà õ¿÷òýé òàëûã òîäîðõîéëîõîä îðøèíî. Õ¿÷òýé òàëàà èëð¿¿ëýõ íü áàéãóóëàãûí õóâüä ºðñºëäººíä òóëãóóðëàí àøèãëàõ ¿íäýñ ñóóðü áîëäîã áºãººä öààøèä ºðãºæ¿¿ëýí òýëæ áýõæ¿¿ëýí áàòàòãàæ áàéõûã ýðìýëçýõ õýðýãòýé þì. Ñóë òàëóóä íü óäèðäëàãûí ç¿ãýýñ áàéíãûí àíõààðàëäàà àâ÷ áàéõ ¸ñòîé ç¿éëñ áàéäàã. Áàéãóóëëàãà ñóë òàëààñàà àíãèæðàõûí òóëä áîëîìæòîé á¿õíýý õèéõ ¸ñòîé. Æ.Ïèðñ, Ð.Ðîáèíñîí õýìýýõ õî¸ð ýðäýìòýí ººðñäèéí á¿òýýëäýý äîòîîä îð÷íû õýä õýäýí ÷óõàë õ¿÷èí ç¿éëñèéã ãàðãàæ òîäîðõîéëñîí áºãººä ýäãýýð íü áàéãóóëëàãûí õ¿÷òýé òàëûí ýõ ¿¿ñâýð áàéõûí çýðýãöýý ìºí ñóë òàëûí ¿¿ñâýð ÷ áîëäîã áàéíà. Ýäãýýð äîð äóðäàõ õ¿÷èí ç¿éëèéã ñóäàëñíààð äîòîîä îð÷íû öîãö ä¿ð òºðõèéã ãàðãàæ ÷àäíà.



III.ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÈÉÍ ÇÀÍ ÒªËªÂ

Çàõ çýýëèéí ìýðãýæèëòí¿¿ä õýðýãëýã÷äýä áàðàà õóäàëäàõ ºäºð òóòìûí òóðøëàãààñàà õýðýãëýã÷äýý îéëãîæ áîëíî. Ãýõäýý ï¿¿ñèéí áîëîí çàõ çýýëèéí õýìæýý ºñºõ òóòàì øèéäâýð ãàðãàã÷ õóäàëäàí àâàã÷òàé øóóä õàðèëöàõ õàðèëöàà íü áàãàñíà. Ìàðêåòèíãèéí ìåíåæåð¿¿ä àëèâàà çàõ çýýëèéí òóõàé ìàø ÷óõàë àñóóëòàä õàðèóëò àâàõûí òóëä õýðýãëýã÷äèéí ñóäàëãààã õèéõ áîëíî. Ýäãýýð àñóóëòóóäûã “Äîëîîí Î” ãýæ òîâ÷îîð íýðëýå. Õýí - çàõ çýýëèéã á¿ðä¿¿ëäýã âý? Occupants

Þóã - çàõ çýýë õóäàëäàí àâäàã âý? Objects

ßàãààä - õóäàëäàí àâäàã âý? Objectives

Õóäàëäàí àâàëòàä õýí îðîëöäîã âý? Organization

ßàæ - õóäàëäàí àâäàã âý? Operations

Õýçýý - õóäàëäàí àâäàã âý? Occasions

Õààíààñ - àâàõ âý? Outlets

Ãîë ñîíèðõîë òàòàõ àñóóëò áîë “Çàõ çýýëèéí ìýðãýæèëòíèé õÿíàëòàí äàõü ÿíç

á¿ðèéí õºø¿¿ðýã ºäººã÷èä õýðýãëýã÷èä õýðõýí õàðèó ¿ç¿¿ëæ áàéíà âý?” ãýäýã àñóóëò þì. Á¿òýýãäýõ¿¿íèé ÿíç á¿ðèéí îíöëîã øèíæ, ÿíç á¿ðèéí ¿íý, ñóðòàë÷èëãàà çýðýãò õýðýãëýã÷èä õýðõýí õàíäàæ áàéãààã îéëãîñîí ï¿¿ñ ºðñºëäºã÷äººñºº äàâóó òàëòàé áîëíî. Èéìýýñ ï¿¿ñ ºäººã÷ õºø¿¿ðýã áîëîí õàðèó ¿éëäëèéí õîîðîíäûí õîëáîîã ñóäàëæ ìýäýõýä õ¿÷ ãàðãàõ õýðýãòýé. ªäººã÷ - õàðèó ¿éëäëèéí çàãâàð áóþó õýðýãëýã÷äèéí õàð õàéðöàãíû çàãâàð. Ìàðêåòèíãèéí áîëîí áóñàä ºäººã÷ õ¿÷èí ç¿éëñ

Õàð õàéðöàã Õàðèó ¿éëäýë



Õóäàëäàí àâàõ øèéäâýðò íºëººëºõ õ¿÷èí ç¿éëñ

Ìàðêåòèíãèéí õîëüöûí íºëºº * Áàðàà * ¯íý * Õóâààðèëàëò * Èäýâõæ¿¿ëýëò

Ñýòãýëç¿éí íºëººëºë

* Ñýäýë * Õóâèéí ä¿ð òºðõ * Îéëãîö * ¯íýëýëò * Èòãýë * Õàíäëàãà * Àìüäðàëûí ä¿ð òºðõ

Õóäàëäàí àâàõ øèéäâýð

Íèéãýì ñî¸ëûí õ¿÷èí ç¿éëñ

* Õóâèéí øèíæòýé õ¿÷èí ç¿éëñ * Íèéãìèéí á¿ëã¿¿ä * Ãýð á¿ë * Íèéãìèéí áàéäàë * Ñî¸ë * Äýä ñî¸ë

Íºõöºë áàéäëûí íºëººëºë

* Õóäàëäàí àâàõ çîðèëãî * Íèéãìèéí õ¿ðýýëýë * Áîäèò õ¿ðýýëýë * Öàã ¿åèéí ¿éë ÿâö

Ìàðêåòèíãèéí õîëüöóóä øèéäâýðò ÿàæ íºëººëäãèéã òóñàä íü äàðàà àâ÷ ¿çíý. Õàðèí îäîî áóñàä õ¿÷èí ç¿éëñèéã àâ÷ ¿çüå. Ñýòãýë ç¿éí õ¿÷èí ç¿éë. Ñýäýë áóþó øàëòãààí íü õ¿íèéã ¿éëäýë õèéõýä õ¿ðãýæ áàéãàà ºäººã÷ þì. Òóõàéëáàë õ¿íèé õýðýãöýý ººðººð õýëáýë ôèçèîëîãèéí øààðäëàãà áîëîí äîòîîä ñýòãýëãýýíèé ¿ð ä¿í íü õ¿íèé õèéõ ¿éëäëèéí áîäèò øàëòãààí áîëîõóéöààð ýð÷èìòýé áàéâàë èéì õýðýãöýý íü ºäººã÷ ãýñýí ¿ã. ßìàðâàà íýã õàíãàãäààã¿é õýðýãöýý áàéãààãààñ ë õ¿í ò¿¿íèéã õàíãàõûí òóëä ¿éëäýë õèéíý. Ìàñëîóãèéí îíîëîîð õ¿í ýõëýýä õàìãèéí èõ ãà÷èãäàæ áàéãàà õýðýãöýýãýý õàíãàõ áºãººä ýíý õýðýãöýý íü õàíãàãäàæ òýð õ¿íèéã õºäºëãºã÷ øàëòãààí áàéõàà áîëèõîä äàðààãèéí øàòíû ÷óõàë õýðýãöýý ãàð÷ èðíý. Õ¿íèé õóâèéí ä¿ð òºðõ - Áóñàäòàé õàðèëöàõ õàðèëöààíäàà èëýðõèéëýõ õàðèó ¿éëäëèéã òîäîðõîéëîõ ñýòãýë ç¿éí òàëààðõ áóñäààñ ÿëãàõ øèíæ. Õ¿íèé õóâèéí òºðõèéã ìýäñýíýýðýý ìàðêåòèíãèéí ¿éë àæèëëàãààã ò¿¿íòýé õîëáîæ çîõèöóóëæ áîëíî. Æèøýýëáýë: Òàìõè òàòäàã õ¿ì¿¿ñò àæèãëàãääàã îíöëîã øèíæ ãýâýë òýä íèëýýä ò¿ðýìãèé, íî¸ëîõ øèíæòýé áàéäàã, õàðèí óÿí çººëºí øèíæ áàãà. Óÿí çººëºí õ¿ì¿¿ñ ñàõëûí öàõèëãààí ìàøèí , áðèòâàã ò¿ðýìãèéõýí õ¿ì¿¿ñ èõ õýðýãëýäýã íü àæèãëàãäæýý. Õ¿íèé õóâèéí ä¿ð òºðõèéã ÿìàð øèíæ¿¿äýýð òîäîðõîéëæ áîëîõ âý? - ªºðòºº èòãýõ ÷àíàð - Áóñäàä íºëººëºõ ÷àíàð - Õ¿íäýòãýõ ÷àíàð - Íèéòý÷ ÷àíàð - Àìæèëòàíä òýì¿¿ëýõ ÷àíàð - Äàâøèíãóé ÷àíàð ãýõ ìýò.



Îéëãîö Ñýäýë áóþó ºäººã÷ íü /õýðýãöýý/ õ¿ì¿¿ñèéã àëèâàà ¿éëäýë õèéõýä õ¿ðãýäýã. Õèéõ ¿éëäëèéíõ íü øèíæ áàéäàë óã õ¿íèé òóõàéí íºõöºë áàéäëûã òóñãàí àâ÷ îéëãîæ áàéãààãààñ õàìààðíà. Èæèë íºõöºëä, àäèë øàëòãààíòàé õî¸ð õ¿í òóõàéí íºõöºë áàéäëûã ººðººð òóñãàí àâ÷ áàéãààãèéíõàà õýðýýð ººð ººð ¿éëäýë õèéäýã. Õ¿ì¿¿ñ íýã þìûã ººð ººð îéëãîæ àâäàã. Òýãâýë îéëãîö - áîë òóõàéí îð÷èí òîéðíîî òàíèí ìýäýõèéí òóëä ººðòºº èðæ áóé ìýäýýëëèéã ø¿¿í òóíãààæ, çîõèîí áàéãóóëæ, òóñãàí àâ÷ îéëãîæ áàéãàà ¿éë ÿâö þì. Ìàø èõ ìýäýýëýë õ¿ì¿¿ñò èðæ áàéäàã ó÷èð õ¿ì¿¿ñ òýð áîëãîíûã õ¿ëýýí àâäàãã¿é. Õ¿ì¿¿ñ ºäººã÷èä äîòðîîñ ººðèéíõºº õýðýãöýýíä õàìààòàé áîëîí õ¿ñýí õ¿ëýýæ áàéñàí, áóñäààñàà ñîäîí òèéì ºäººã÷èéã àìàðõàí àæèãëàæ àâäàã áàéíà. Ìºí îëæ àâñàí ìýäýýëëýý ìàðòàõ ó÷èð áàéíãà äàâòàõ íü ÷óõàë þì.

Ýçýìøèë Õ¿í ¿éë àæèëëàãààíûõàà ÿâöàä òîäîðõîé ìýäëýã îëæ ýçýìøäýã. Ýçýìøèë áîë õ¿ì¿¿ñèéí òîäîðõîé ìýäëýã ýçýìøèõýä óëìààð õ¿íèé ñýòãýë ç¿éä ãàð÷ áàéãàà ººð÷ëºëò þì. Õ¿íèé ñýòãýë ç¿é áîë ¿íäñýíäýý àìüäðàëûíõàà ÿâöàä îëæ àâñàí ýçýìøèë þì. Îëæ àâñàí ìýäëýã íü õ¿íèé õóäàëäàí àâàõ øèéäâýðò íü íºëººëíº.

Èòãýë Õ¿í ¿éëäýë áà ýçýìøëèéíõýý à÷ààð èòãýë îëæ àâíà. Ýíý íü õóäàëäàí àâàõ ñýòãýë ç¿éä íºëººëíº. Èòãýë áîë ÿìàð íýã þìíû òóõàé õ¿íèé îþóí ñàíààí äàõü òºñººëºë þì. Õ¿íä æèíòýé þì ÷àíàð ýäýëãýý ñàéòàé, ¿íýòýé ç¿éë ñàéí ÷àíàðòàé ãýñýí ¿ã ãýæ òºñººëæ áîëíî. Çºí áèëãýýðýý ýñâýë, òîäîðõîé ìýäëýã äýýð èòãýë íü ¿íäýñëýãäýíý. Áàðààíû òàëààð ÿìàð èòãýëòýé áàéãààã ìýäýõ íü çàõ çýýëèéí ìýðãýæèëòíèé àæèëä òóñ áîëíî. Èòãýëäýý õºòëºãäºí õ¿ì¿¿ñ áóðóó ç¿éë õèéâýë çàñâàðëàõ ¸ñòîé.

Õàíäëàãà Õàíäëàãà ãýäýã íü õ¿íèéã òîäîðõîé ÷èãëýëèéí ¿éëäýë õèéõýä õ¿ðãýäýã ÿìàð íýãýí áîäèò ç¿éë áîëîí ñàíàà áîäëûí òóõàé áèé áîëñîí ñàéí áîëîí ñààð òàëûí ä¿ãíýëò þì. Õàíäëàãà íü ìýäëýã äýýð ¿íäýñëýãäýíý. “Õóäàëäàí àâàõ ë þì áîë ñàéíûã íü” ãýõ ìýò õàíäëàãàòàé áîëñîí õ¿ì¿¿ñ õóäàëäàí àâàëòàà ýíý õàíäëàãààðàà õèéõ æèøýýòýé. Çàõ çýýëèéí ìýðãýæèëòýí çºâ èòãýë, õàíäëàãà áèé áîëãîõîä çîðüæ àæèëëàõ ¸ñòîé. Àìüäðàëûí ä¿ð òºðõ áóþó àæ òºðõ ¸ñ ãýäýã íü õ¿ì¿¿ñ ÿàæ öàãàà çàðöóóëæ áàéíà /¿éë àæèëëàãàà/, ººðñäèéíõºº îð÷èíä òýä þóã ÷óõàëä ¿çýæ áàéíà /ñîíèðõîë/, ººðèéíõºº òóõàé áîëîí îð÷íûõîî òóõàé ÷óõàì þó ãýæ áîäîæ áàéíà /¿çýë áîäîë/ ãýäãýýð èëýðõèéëýãäýõ àìüäðàëûí çàãâàð þì.

¯éë àæèëëàãàà Ñîíèðõîë Õàíäëàãà - Àæèë - Ñóäàëãàà - Ñïîðò - Äýëã¿¿ðò ÿâàõ - Íèéãìèéí ¿éë õýðýã - Çóãàà öýíãýë - Êëóáûí ãèø¿¿í áîëîõ

- Ãýð îðîí - Àæèë - Õîîë - Õ¿÷ýý ñýëáýõ - Ãàâúÿà

- Óëñ òºð - Áèçíåñ - Ýäèéí çàñàã - Áîëîâñðîë - Áàðàà - Èðýýä¿é - Ñî¸ë

Õýðýãëýã÷èéí õóäàëäàí àâàõ øèéäâýð ãàðãàõ ¿éë ÿâöàä íºëººëíº.



Íèéãýì ñî¸ëûí õ¿÷èí ç¿éëèéí íºëºº * Õóâèéí øèíæòýé õ¿÷èí ç¿éë * Íèéãìèéí íºëºº á¿õèé á¿ëã¿¿ä * Ãýð á¿ë * Íèéãìèéí áàéäàë * Ñî¸ë * Äýä ñî¸ë Õóâèéí øèíæòýé õ¿÷èí ç¿éë - Íàñ õ¿éñ, ýðõýëñýí àæèë, ýäèéí çàñãèéí áàéð ñóóðü õóâü õ¿íèé ãàäààä òºðõ, ººðèéíõºº òóõàé òºñººëºë çýðýã îðíî. - Íàñ àõèõ òóñàì õ¿ì¿¿ñèéí õýðýãëýõ áàðàà, ¿éë÷èëãýýíèé á¿òýö, òºðºëä ººð÷ëºëò ãàðíà. - Õóäàëäàí àâàõ áàðàà áóþó ¿éë÷èëãýýíèé øèíæèä òóõàéí õ¿íèé ýðõýëñýí àæëûí òºðºë íºëºº ¿ç¿¿ëíý. / Ï¿¿ñ íü ìýðãýæëèéí òîäîðõîé íýã õýñýãò çîðèóëñàí áàðààíû ¿éëäâýðëýëýýð äàãíàæ áîëíî./ - Õóâü õ¿íèé ýäèéí çàñãèéí áàéäàë íü áàðààíû ñîíãîëòîíä íºëººëíº. Çàðèì áàðààíû áîðëóóëàëò íü õýðýãëýã÷äèéí îðëîãûí ò¿âøèíãýýñ õàìààðäàã. Èéì áàðààã ¿éëäâýðëýã÷èä íü õ¿ì¿¿ñèéí îðëîãî, õàäãàëàìæèéí ººð÷ëºëòèéã ñîíèðõîõ ¸ñòîé. - Ìºí ãàäààä òºðõäºº çîõèöóóëàí áàðààã õóäàëäàí àâäàã. Èéìýýñ ¿¿íèéã áàñ çàõ çýýëä ìåíåæåð¿¿ä àíõààðàõ ¸ñòîé. - Õ¿íèé ººðèéíõ íü òóõàé òºñººëëèéã ¿éë àæèëëàãààíäàà àøèãëàõ áîëîìæòîé æèøýý íü: ñóðòàë÷èëãààíä “Çîðèìîã õ¿ì¿¿ñò” ãýõ ìýòèéí òîäîòãîë õèéæ áîëíî. Íèéãìèéí íºëºº á¿õèé á¿ëã¿¿ä - Ìýäýýëýë çºâëºëäºõ á¿ëýã- õ¿íèé òºëºâ áàéäàëä øóóä áîëîí øóóä áóñààð íºëººëäºã á¿ëã¿¿äèéã õýëíý. - Õ¿íä øóóä íºëºº ¿ç¿¿ëäýã õýñãèéã õàìò îëîí ãýíý. Õ¿í ººðºº õàìò îëîí äîòîð áàéíãà õîëáîîòîé àæèëëàäàã õàìò îëîíòîé íèëýýä òîãòâîðòîé øèíæòýé õàðüöäàã. Ãýð á¿ë Õýðýãëýã÷èä ºðõèéí ãèø¿¿ä èõ íºëººòýé. Çàõ çýýëèéí ìýðãýæèëòí¿¿ä òîäîðõîé áàðààã ñîíãîæ àâàõàä ÷óõàì õýíèé øèéäâýð, ñàíàà ãîë áàéðûã ýçýëäãèéã ìýäýæ áàéõ õýðýãòýé. Áàðàà ¿éë÷èëãýýíèé õóâüä õ¿í á¿ðèéí íºëºº ººð ººð. Æèøýý íü: Äàðààõ áàðààíóóäûã õóäàëäàí àâàõàä õ¿ì¿¿ñèéí õýí íü ÿìàð íºëººòýé áàéõûã ñîíèðõî¸.

Íºõºð Õàìòàðñàí íºëºº Ýõíýð ïèâî ìàøèí

òåëåâèç ñóðãóóëü,

êóðñ, ñïîðò, áàéð

óãààëãûí ìàøèí, õóâöàñ, ãàë òîãîîíû õýðýãñýë, õ¿íñíèé ç¿éë

ãîî ñàéõíû áàðàà

Ãýð á¿ëèéí øèéäâýð ãàðãàõ ÿâöàä ãèø¿¿í á¿ð ººð ººð ¿¿ðýãòýé. Æèøýý íü: 1. Ìýäýýëëèéã öóãëóóëàã÷ 2. Íºëººëºã÷ 3. Øèéäâýð ãàðãàã÷ 4. Õóäàëäàí àâàã÷ 5. Õýðýãëýã÷ ãýõ ìýò.



Çàõ çýýëèéí ìýðãýæèëòí¿¿ä õýíä íü ÿàæ íºëººëºõ âý? ãýäãèéãýý òîäîðõîéëîõ øààðäëàãàòàé. Íèéãìèéí áàéäàë Íèéãìèéí àíãè äàâõðàà õóäàëäàí àâàã÷èéí çàí áàéäàëä íºëººëíº. Íèéãìèéí àíãèóä ãýæ íèéãìèéí äîòîð õàðüöàíãóé òîãòâîðæñîí, æèãä áàéðøñàí, èæèëõýí ¿çýë áàðèìòëàëòàé ãèø¿¿ä á¿õèé íèéãìèéí òîäîðõîé õýñãèéã õýëíý. - Íýã èæèë àíãèä õàìðàãäàõ õ¿ì¿¿ñ õîîðîíäîî òºñòýé àìüäðàëòàé áàéäàã. - ßìàð àíãèä õàìààðàãäàõààñàà áîëæ íèéãýìä ººð ººð áàéð ñóóðüòàé. - Íèéìãèéí àíãèóä íü ýðõýëäýã õºäºëìºð, îëäîã îðëîãî, áàÿëàã, áîëîâñðîë, àìüäðàëûí ä¿ð òºðõ çýðýã îëîí øèíæýýðýý òîäîðõîéëîãäîíî. - Õóâü õ¿ì¿¿ñèéí õóâüä íýã àíãèàñ íºãººä øèëæèõ ÿâäàë òîõèîëäîíî. Çàõ çýýëèéí ìýðãýæèëòí¿¿ä ÿëãààòàé íèéãìèéí àíãèóäààñ àëü àíãèä íü àíõààðëàà òºâëºð¿¿ëýõ âý? ãýäãèéã øèéäýõ ¸ñòîé. Ñî¸ë Õ¿ì¿¿ñèéí àìüäðàëûí ÿâöàä á¿ðýëäýí òîãòîæ áóé õàìãèéí ñàéí ñàéõàí, ýðõýì íàíäèí, ¿íýò ÷àíàðóóäûã ñî¸ë ãýíý. Äýä ñî¸ë Äýä õýñã¿¿äèéí õóâü äàõü îíöãîé ýðõýì íàíäèí, ¿íýò ç¿éëñ ¿íýëýìæ, ñàíàà, ¿çýë áîäëûí íèéëáýðèéã õýëíý. Òóõàéëáàë: ßñòàí á¿ð, ¿íäýñòýí á¿ðèéí ñî¸ë áàéæ áîëíî. Òýäíèé õýðýãëýõ õîîë, õóâöàñ õóíàð ãýõ ìýò íü ººð ººð áàéäàã. ¯¿ðýã áà ¸ñ ãîðèì Íèéãìèéí øèíæòýé õ¿÷èí ç¿éëñèéí íýã íü ¿¿ðýã áîëîí ¸ñ ãîðèì þì. - Õ¿ì¿¿ñ îëîí á¿ëãèéí ãèø¿¿í áàéíà. - Á¿ëýã á¿ðäýý ¿¿ðýã ã¿éöýòãýíý. - ¯¿ðãèéã áèåë¿¿ëýõýä òîõèðñîí ¸ñ ãîðèì áàéíà. - Õàðèóöëàãàòàí íü ¿¿ðýã ¸ñ ãîðèìä íèéöñýí õóâöàñ ºìñºæ ýäëýõ õýðýãòýé áîëíî ãýõ æèøýýòýé. Íºõöºë áàéäëûí íºëºº ßíç á¿ðèéí íºõöºë áàéäàë õóäàëäàí àâàõ ïðîöåññò íºëººëäºã. Ýäãýýð íºõöºë íºëººëë¿¿äèéã àâ÷ ¿çüå. 1 Õóäàëäàí àâàõ çîðèëãî. Õ¿íä áýëýãëýõ áîëîí ººðòºº õýðýãëýõ ãýñýí 2 ººð çîðèëãîòîé ¿åä ìýäýýëëèéã õàéõ, õóâèëáàðûã ¿íýëýõäýý ººð ººðººð õàíäàíà. 2. Íèéãìèéí õ¿ðýýëýë. Õóäàëäàí àâàõ ¿åä õàæóóãèéí õ¿í íºëººëæ áîëíî. 3. Áîäèò õ¿ðýýëýë. Äýëã¿¿ðò õºãæèì äóóãàðãàõ íü õóäàëäàí àâàõ ÿâöàä íºëººëºõ ãýõ ìýò. 4. Öàã ¿åèéí øèíæòýé íºëººëºë. Äýëã¿¿ðèéí àæèëëàõ öàã, õààõ öàã, àæèëëàõ ºäðèéí òîî õ¿ðòýë õýðýãëýã÷äèéí õóäàëäàí àâàëòàíä íºëººëíº. Áàíêíû ãàçðóóä îëøèðñíîîð çàðèì óëñàä ºðñºëäººí íü èõñýæ àìðàëòûí öàãààð, ºäðººð àæèëëàäàã áîëæ ¿éë àæèëëàãààãàà ººð÷ëºõ íü èõ áîëæýý.

Õóäàëäàí àâàõ øèéäâýð ãàðãàõ ¿éë ÿâö

1. Õýðýãöýýãýý ìýäýðíý 2. Ìýäýýëýë õàéíà 3. Õóâèëáàðóóäûã ¿íýëíý 4. Õóäàëäàí àâíà 5. Õóäàëäàí àâñíû äàðààõ çàí òºëºâ



IV.ÇÀÕ ÇÝÝËÈÉÍ ÕÝÑÝÃ×ËÝË, ÇÎÐÈËÒÎÒ ÇÀÕ ÇÝÝËÈÉÍ ÑÎÍÃÎËÒ

Çàõ çýýëèéã ÿàãààä õýñýã÷èëäýã âý? Áèçíåñèéí áàéãóóëëàãóóä èðýýä¿éí õóäàëäàí àâàã÷äûí ãðóïï¿¿äèéí õýðýãöýý øààðäëàãûã èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé õàíãàæ áîðëóóëàëò, àøãàà íýìýãä¿¿ëýõèéí òóëä çàõ çýýëèéã õýñýã÷èëäýã. Çàõ çýýëèéí õýñýã÷ëýë þóã èëýðõèéëýõ âý? Õ¿ì¿¿ñ ººð ººð õ¿ñýë øààðäëàãà õýðýãöýýòýé þì. Õýðýâ èéì ÿëãàà áàéãààãààã¿é áîë çàõ çýýëèéí ìýðãýæèëòí¿¿äýä òóí àìàð áàéõ áàéñàí áèç. Çàõ çýýëèéí õýñýã÷ëýë- èðýýä¿éí õýðýãëýã÷äýý ìàðêåòèíãèéí ¿éë àæèëëàãààíä èæèë õàðèó ºãºõ áàéäàë áîëîí íèéòëýã õýðýãöýýãýýð íü ãðóïï¿¿ä áîëãîí õóâààõ ¿éë àæèëëàãàà þì. Ýíý ¿éë àæèëëàãààíû ä¿íä áèé áîëîõ õóäàëäàí àâàã÷äûí ãðóïï¿¿äèéã çàõ çýýëèéí õýñýã “ñåãìåíò” ãýíý . Çàõ çýýëèéí õýñýã÷ëýë çîðèëòîò çàõ çýýë ãýäýã íü õèéñâýð îéëãîëò þì.

Õýñýã÷ëýõ, çîðèëòîò çàõ çýýëèéã òîäîðõîéëîõ ¿å øàòóóä ¯å øàò 1. Çàõ çýýëèéã õýñýã÷ëýõ Çàõ çýýëèéã õýñýã÷ëýõ àðãà çàìûã õàéõ øàëãóóðûã äàâæ áàéâàë çàõ çýýëèéã õýñýã÷èëíý. Çàõ çýýëèéã õýñýã÷ëýõýä 5 ¿íäñýí øàëãóóð õýðýãëýäýã. * Àøèã áîëîí õºðºíãº îðóóëàëòûíõàà ºãººæèéã äýýøë¿¿ëýõ ïîòåíöèàë. Õýñýã÷ëýëèéí õàìãèéí èë¿¿ ñàéí õàíäëàãà áîë àøèã, õºðºíãº îðóóëàëòûí ºãººæèéã áîëîìæèéí äýýä õýìæýýíä õ¿ðãýõ ÿâäàë þì. Õýðýâ ýíý áîëîìæ íü õýñýã÷ëýë õèéõã¿éãýýð äýýä õýìæýýíäýý õ¿ð÷ áàéâàë õýñýã÷ëýõ øààðäëàãàã¿é. * Ñåãìåíò¿¿äèéí õîîðîíäõè õóäàëäàí àâàã÷äûí õýðýãöýýíèé ÿëãàà. Õýðâýý ÿíç á¿ðèéí ñåãìåíò¿¿äèéí õýðýãöýýí¿¿ä íü ìýäýãäýõ¿éö ÿëãààã¿é áîë öººí òîîíû ñåãìåíò¿¿äýä íýãòãýõ ¸ñòîé. ªºð ººð ñåãìåíò¿¿ä íü íèëýýä èõ çàðäàë øààðäàõ ìàðêåòèíãèéí ººð ººð ¿éë àæèëëàãààã øààðääàã. Õýðýâ îðëîãî ºñ÷ áàéâàë íýìýãäýë çàðäàë ãàðãàëã¿é ñåãìåíò¿¿äèéã íýãòãýí ìàðêåòèíãèéí ¿éë àæèëëàãààíû òîîã öººð¿¿ëýõ íü çºâ þì. * Íýã ñåãìåíòèéí áîëîìæèò õóäàëäàí àâàã÷äûí õýðýãöýý øààðäëàãûí àäèë òºñòýé áàéäàë. Íýã ñèãìåíòèéí áîëîìæèò õóäàëäàí àâàã÷èä ìåíåæåðèéí ¿éë àæèëëàãààíû õ¿ðýýíä èæèëõýí øèíæ ÷àíàðòàé áàéâàë çîõèìæòîé. * Ñåãìåíòèéã òàòàõ ìàðêåòèíãèéí ¿éë àæèëëàãààíû áèåëýãäýõ áîëîìæ. Ñåãìåíò¿¿ä íü ìàðêåòèíãèéí ýíãèéí áîëîâ÷ ¿ð ä¿íòýé ¿éë àæèëëàãàà øààðäàíà. Õýðýâ èéì ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ ÷àäàõã¿é áîë õýñýã÷ëýõ õýðýãã¿é. * Ýíãèéí õÿëáàð áàéäàë áîëîí õóäàëäàí àâàã÷äûã õýñýã÷ëýõ òºñºâ çàðäàë. Ìàðêåòèíãèéí ìåíåæåð íü õýñýã÷ëýõ òºëºâëºãººã ¿ð ä¿íòýé áîëîâñðóóëàõ ¸ñòîé. Ýäãýýð øàëãóóðûã äàâñàí òîõèîëäîëä çàõ çýýëèéã õýñýã÷ëýõ çàð÷ìóóäûã õýðýãëýí çàõ çýýëèéã õýñýã÷èëíý. Çàõ çýýëèéã õýñýã÷ëýõ çàð÷ìóóä 1. Ãàçàð ç¿éí çàð÷èì 2. Õ¿í àì ç¿éí çàð÷èì 3. Ñýòãýë ç¿éí çàð÷èì 4. Òºëºâ áàéäëûí çàð÷èì



Æèøýý íü : Õ¿í àì ç¿éí çàð÷ìààð çàõ çýýëèéã õýñýã÷èëüå ãýâýë òóõàéëáàë íàñààð, õ¿éñýýð, ºðõèéí îðëîãîîð ãýõ ìýòýýð õýñýã÷èëæ áîëíî. ¯å øàò 2. Çîðèëòîò çàõ çýýëèéã ñîíãîõ. Çàõ çýýëèéí ñåãìåíò¿¿äýýñ ñîíãîëò õèéõèéí òóëä ñåãìåíò á¿ðèéã ¿íýëýõ ¸ñòîé. Çàõ çýýëèéí ñåãìåíò¿¿äèéã ¿íýëýõèéí òóëä äîîðõ øèíæèëãýýã õèéíý. Õýñãèéí õýìæýý áà ºñºëò. Õàìãèéí ýõíèé àñóóëò áîë ï¿¿ñèéí ãàðàõ ãýæ áóé çàõ çýýë íü õýð òîì õýìæýýòýé áºãººä öààøäàà ºñºõ õàíäëàãà áàéãàà ýñýõèéã òîäîðõîéëíî. Ñåãìåíòèéí á¿òöèéí òààòàé áàéäëûí øèíæèëãýý. Ñåãìåíò íü áîëîìæèéí õýìæýý áîëîí ºñºëòòýé áàéæ áîëîõ áîëîâ÷ ï¿¿ñò òààòàé ýñýõèéã íü íýìæ øèíæëýõ ¸ñòîé. Ï¿¿ñèéí àøèãò àæèëëàãààíä äîîðõè 5 á¿ëýã õ¿÷èí ç¿éë íºëººëºë íºëººëíº. Ï¿¿ñèéí çîðèëò, íººö. Õýðýâ òàíàé ï¿¿ñèéí çîðèëãî, íººö òóõàéí ñåãìåíòýä òîõèðîõ áóþó õàíãàëòòàé áàéâàë óã ñåãìåíòèéã ñîíãîæ áîëíî.

Çàõ çýýëèéí ñåãìåíòèéã ñîíãîõ íü . Ï¿¿ñ ñåãìåíòèéí õýìæýý áîëîí ºñºëò, ñåãìåíòèéí á¿òöèéí òààòàé áàéäàë, ï¿¿ñèéí çîðèëò áîëîí íººö ãýñýí õ¿÷èí ç¿éëñèéã àøèãëàí çàõ çýýëèéí ñåãìåíò¿¿äèéã ¿íýëýýä áîëîìæèéí ñåãìåíòèéã ñîíãîæ àâíà.

V.ÌÀÐÊÅÒÈÍÃÈÉÍ ÕÎËÜÖ ÁÓÞÓ 4Ð

Áàéãóóëëàãûí ìàðêåòèíãèéí ôóíêöûí õ¿ðýýíä 4Ð áóþó áàðàà, ¿íý, õóâèàðëàëò, èäýâõæ¿¿ëýëòèéí òàëààðõ øèéäâýð ãàðãàäàã. Ýäãýýðèéã ìàðêåòèíãèéí ¿íäñýí ôóíêö áóþó ìàðêåòèíãèéí õîëüö ãýæ íýðëýäýã. I. Áàðàà áèé áîëãîõ ¿éë ÿâö

1. Ñàíàà îëîõ 2. Ñàíààã øèãøèõ 3. Òºñººëºë áèé áîëãîõ áîëîí øàëãàõ 4. Ìàðêåòèíãèéí ñòðàòåãè áîëîâñðóóëàõ 5. Áèçíåñèéí øèíæèëãýý 6. Áàðàà á¿òýýõ 7. Çàõ çýýëèéí íºõöºëä òóðøèõ 8. Çàõ çýýëä ãàðãàõ

II. ¯íý òîãòîîõóé

1. ¯íèéí çîðèëòûã òîäîðõîéëîõ íü

Ï¿¿ñ ýõëýýä òóõàéí á¿òýýãäõ¿¿íýýðýý ÷óõàì þóíä õ¿ðýõèéãýý øèéäýõ ¸ñòîé. Õýðýâ ï¿¿ñ çîðèëòîò çàõ çýýëýý áîëîí çàõ çýýëèéíõýý áàéðøèëòûã ñîíãî÷èõñîí áîë ìàðêåòèíãèéí õîëüöûí ñòðàòåãèóä íü øóóä òîäîðõîé áîëíî. Òóõàéëáàë: ÷èíýýëýã õóäàëäàí àâàã÷äûí ñåãìåíòýä çîðèóëæ á¿òýýãäõ¿¿í ¿éëäâýðëýæ áàéãàà áîë ºíäºð ¿íý òîãòîîõîä õ¿ðíý. Ìºí ò¿¿í÷ëýí ¿íèéí ñòðàòåãè íü çàõ çýýëä áàéðøèõ òóõàé øèéäâýðýýð òîäîðõîéëîãäîíî.¯¿íòýé çýðýãöýí ï¿¿ñ íü íýìýëò çîðèëòóóäûã ìºðäºæ áîëíî. Áîëîìæèò ¿í¿¿ä íü àøèã, çàõ çýýëä ýçëýõ õóâü, áîðëóóëàëòûí îðëîãûí ãýõ ìýò çîðèëòóóäààñ øàëòãààëíà.



2. Ýðýëòèéã òîäîðõîéëîõ

Ï¿¿ñèéí òîãòîîæ áîëîõ ¿íý á¿ð íü ýðýëòèéí ººð ººð ò¿âøèíã áèé áîëãîõ ó÷ðààñ ìàðêåòèíãèéíõ íü çîðèëòîä ººð ººð íºëººòýé. Òîãòîîñîí ¿íý áîëîí ýðýëòèéí õîîðîíäûí õîëáîî íü ýðýëòèéí ìóðóéíààñ õàðàãäàíà. Ýðýëòèéí ìóðóé íü ºãºãäñºí öàã õóãàöààíä ººð ººð õóâèëáàð ¿íèéí ¿åä çàõ çýýëèéí õóäàëäàí àâàõ òîî õýìæýýã õàðóóëíà. Åðäèéí òîõèîëäëóóäàä ýðýëò ¿íý 2 íü ýñðýã õàìààðàëòàé. Íýð õ¿íäòýé áàðààíû õóâüä ýðýëòèéí ìóðóé çàðèìäàà ýñðýã íàëñàí áàéäàã. ªºðººð õýëáýë çàðèì ï¿¿ñ ¿íýý ºñãºñíººð áàãà ¿íýòýé ¿åèéíõýýñýý èë¿¿ èõ áîðëóóëàëò õèéíý ãýñýí ¿ã.

3. Çàðäàë òîîöîõ íü

Ýðýëò íü ï¿¿ñýýñ á¿òýýãäýõ¿¿íäýý òîãòîîõ ¿íèéí äýýä õÿçãààðûã òîãòîîäîã. Ï¿¿ñèéí çàðäàë íü ¿íèéí äîîä õÿçãààðûã õàðóóëíà. Ï¿¿ñ ¿éëäâýðëýë, õóâààðèëàëò áîëîí á¿òýýãäýõ¿¿íèé áîðëóóëàëò, õóäàëäààíû çàðäëûã á¿õýëä íü íºõºõ ¿íý òîãòîîõûã áîäíî.

4. ªðñºëäºã÷èéí ¿íý áîëîí ñàíàëûã øèíæëýõ íü

Çàõ çýýëèéí ýðýëò íü ¿íèéí äýýä õçÿãààð áîëîí çàðäàë íü ¿íèéí äîîä õÿçãààðûã òîãòîîæ ºã÷ áàéãàà áºãººä ºðñºëäºã÷èèéí ¿íý íü ÿã õààíà òîãòîîãäîõ âý? ãýäãèéã òîäîðõîéëîõîä ï¿¿ñò òóñàëíà. Ï¿¿ñ ºðñºëäºã÷èéíõºº á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íý,÷àíàðûã ñóäàëæ ìýäýõ õýðýãòýé. ªðñºëäºã÷èéí ¿íèéí æàãñààëòûã ¿çýõ áîëîí ºðñºëäºã÷èéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õóäàëäàí àâ÷ áîëíî. Õýðýãëýã÷äýýñ ºðñºëäºã÷èéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ÷àíàð, ¿íèéã õýðõýí õ¿ëýýí àâ÷ áàéãààã àñóóæ áîëíî. ªðñºëäºã÷èéí ¿íèéã ìýäñýíýýð ï¿¿ñ ººðèéíõºº ¿íèéã òîãòîîõ áîëíî. Õýðýâ ï¿¿ñèéí ¿éëäâýðëýë íü ºðñºëäºã÷èéíõòýé îéðîëöîî áîë òýäíèé ¿íýòýé ìºí îéðîëöîî òîãòîîæ áîëíî.

5. ¯íý òîãòîîõ àðãûã ñîíãîõ íü

Ýðýëòèéí ãðàôèê, çàðäëûí ôóíêö, ºðñºëäºã÷èéí ¿íý òîäîðõîé áîëñîí áîëîõîîð ï¿¿ñ ¿íýý ñîíãîõîä áýëýí áîëíî. Ï¿¿ñ ¿íýý òîãòîîõäîî ýðýëòýä òóëãóóðëàõ, ýñâýë çàðäàëä òóëãóóðëàõ, ºðñºëäººíä áàðèìæààëàõ àðãóóäûã õýðýãëýæ áîëíî. ¯íý òîãòîîõ ÿíç á¿ðèéí àðãóóäààñ àâ÷ ¿çüå.

6. Ýöñèéí ¿íýý ñîíãîõ íü

Ñîíãîæ àâñàí ¿íý òîãòîîõ àðãààðàà ýöñèéí ¿íýý ÿã õýä ãýæ òîãòîîõ âý? Ñýòãýë ç¿éä òîõèðóóëæ ¿íý òîãòîîõ íü : Èõýíõ õýðýãëýã÷èä ¿íèéã ÷àíàðûí ¿ç¿¿ëýëò ãýæ ¿çäýã. Çàðèì ï¿¿ñ ¿íýý íýìýõýä áîðëóóëàëò íü áóóðàõã¿é. Õàðèí ºñºõ òîõèîëäîë áàéäàã. Ä¿ð òºðõºä íü ¿íý òîãòîîõ àðãà ¿íýðòýé óñ, ¿íý èõòýé ìàøèíóóäàä õýðýãëýãääýã. Õóäàëäàã÷ ëàâëàõ ¿í¿¿äèéã áàðààíäàà õýðýãëýæ áîëíî. Ëàâëàõ ¿íèéã õýðýãëýõäýý îäîîãèéí ¿íý õóó÷èí ¿íèéã íü áè÷èæ õàðóóëäàã. Çàðèì ï¿¿ñ¿¿ä áàðààãàà ¿íýòýé áàðààíóóäûí äóíä òàâèàä èæèë àíãèëëûí áàðàà õÿìä ¿íýòýé áàéíà ãýñýí ñýòãýãäýë òºð¿¿ëýõ àðãà õýðýãëýäýã. Äýëã¿¿ð¿¿ä ýìýãòýé õ¿íèé



õóâöàñíóóäûã òóñàä íü ¿íýýð ÿëãàðàõ òàñàã ãàðãàæ õàðóóëàõ íü áèé. Èë¿¿ ºíäºð ¿íýòýé òàñàãò õóäàëäàæ áóé õóâöàñ íü èë¿¿ ÷àíàðòàé ãýæ òºñººëºãäºõ áîëíî ãýñýí ¿ã. Ìºí ¿íý òîãòîîõäîî ñîíäãîé òîîãîîð òºãññºí ¿íý õýðýãëýæ áîëíî. Õ¿ì¿¿ñ 300 òºãðºã áàéñíààñ 299 òºãðºã ãýæ áàéâàë 300 õ¿ðýõã¿é õÿìä áàéíà ãýæ áîääîã. III. Õóâààðèëàëòûí ñóâãèéí òàëààðõè øèéäâýð

Ï¿¿ñ¿¿ä ÷àíàðòàé áàðàà ¿éëäâýðëýí çºâ ¿íý òîãòîîñîí áîë îäîî ò¿¿íèéãýý õýðýãëýã÷äýý õ¿ðãýæ õóâààðèëàõ àñóóäëûã øèéäâýðëýõ áîëíî. Èõýíõ ï¿¿ñ¿¿ä ººðèéíõºº áàðààã çàõ çýýë äýýð çóó÷ëàã÷ààð äàìæóóëæ õ¿ðãýäýã. Õóâààðèëàëòûí ñóâàã ãýäýã íü ¿éëäâýðëýã÷ýýñ õýðýãëýã÷äýä òîäîðõîé áàðàà ¿éë÷èëãýýã õ¿ðãýõýä áîëîí áóñäàä ºì÷ëºõ ýðõýý øèëæ¿¿ëýõýä òóñëàõ ¿¿ðýã õ¿ëýýñýí õ¿ì¿¿ñ áîëîí áàéãóóëëàãûí íèéëáýð öîãö þì. Õóâààðèëàëòûí ñóâãèéí çóó÷ëàã÷èä íü äîîðõè ¿¿ðã¿¿äèéã ã¿éöýòãýíý. à. Äàìæóóëàõ/õóäàëäàí àâàõ, õóäàëäàõ, ðèñêèéã ¿¿ðýõ/ á. Íýð òºðëèéã á¿ðä¿¿ëýõ . â. Õàäãàëàõ. Õóäàëäàí àâàã÷äàä èë¿¿ ñàéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã òîõèðîìæòîé áàéäàëä öóãëóóëàí õàäãàëàæ, õàìãààëàõ. ã. Òºðºëæ¿¿ëýí õóâààõ. Áººíººð íü õóäàëäàí àâñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õóäàëäàí àâàã÷äûí õýðýãöýý øààðäëàãûí äàãóó æèæèã õýñã¿¿äýä õóâààõ. ä. Òýýâýðëýõ. Õóäàëäàí àâàã÷äàä á¿òýýãäýõ¿¿íèéã áîäèòîéãîîð çººí õ¿ðãýõ. å. Ñàíõ¿¿æ¿¿ëýõ. Õóäàëäàí àâàã÷äàä çýýë îëãîõ. ¸. Ìýäýýëýë ñóäàëãàà. ªðñºëäººíèé áàéäàë, ÷èã õàíäëàãà, øèíý á¿òýýãäýõ¿¿í çýðýã çàõ çýýëèéí òóõàé ìýäýýëëýýð õóäàëäàí àâàã÷èä áîëîí áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷äèéã õàíãàõ. æ. Óäèðäëàãà çîõèîí áàéãóóëàëò. Óäèðäëàãà çîõèîí áàéãóóëàëòûí çºâëºìæ ºãºõ, òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëýõ. Ìàðêåòèíãèéí ñóâãèéí òºëºâëºëòèéã õèéõýä õýí? þóã? õààíà? Õóäàëäàæ àâàõ ãýäãèéã îéëãîæ ìýäýõ õýðýãòýé õýçýý? ÿàæ? IV. Õàðèëöààíû ¿éë ÿâö áóþó èäýâõæ¿¿ëýëòèéí ¿éë àæèëëàãàà Çàõ çýýëèéí ìýðãýæèëòí¿¿äèéí ¿éë àæèëëàãàà àìæèëòàíä õ¿ðýõ íýã íºõöºë áîë ñàéí áàðàà, ¿éë÷èëãýý áèé áîëãîõ, çºâ ¿íý òîãòîîõ, çîðèëòîò õýðýãëýã÷èääýý äºõºìòýé õóâààðèëààä çîãñîõã¿é ï¿¿ñ áîëîí á¿òýýãäýõ¿¿íýý îäîîãèéíõîî ìºí äàëä õýðýãëýã÷èäòýéãýý õîëáîõ ÿâäàë þì. Õàðèëöàà íü ìýäýýëýë äàìæóóëàõ, ñàíàà ñîëèëöîõ, èëãýýã÷ áîëîí õ¿ëýýí àâàã÷èéí áîäîë ñàíààíû íèéöòýé áîëîí ÿëãààòàé áàéäëûã áèé áîëãîäîã ïðîöåññ þì. Õàðèëöàà áèé áîëãîõûí òóëä 2 òàëûí õîîðîíäûí ñîíèðõîë áàéõ ¸ñòîé áºãººä íýãýýñ íºãººä ìýäýýëýë øèëæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãàà ÿâàãäàíà.

1. Çîðèëòîò õàðèëöàã÷àà òîäîðõîéëîõ



Õàðèëöàà õîëáîîíû àñóóäëûã õàðèóöàã÷ íü çîðèëòîò õàðèëöàã÷àà òîäîðõîé ìýäýæ áàéæ ¿éë àæèëëàãààãàà ýõëýõ õýðýãòýé áîëíî.

2. Õàðèëöàà õîëáîîíû çîðèëòóóäûã òîäîðõîéëîõ íü

Çîðèëòîò çàõ çýýë, ò¿¿íèé øèíæ áàéäëûã òîäîðõîéëñîí ìýðãýæèëòýí íü çîðèëòîò õàðèëöàã÷ààñàà õ¿ñ÷ áóé õàðèó ¿éëäëèéã òîäîðõîéëîõ ¸ñòîé. Õ¿ì¿¿ñ õóäàëäàí àâàõàä áýëýí áàéõ áàéäàë íü ººð ººð ó÷èð ò¿¿íýý äàãààä ººð ººð õàðèó ¿éëäýë ¿ç¿¿ëíý.Çîðèëòîò õàðèëöàã÷äààñ òàíèí ìýäýõ¿éí, ñýòãýë õºëºëèéí ýñâýë ¿éë õºäëºëèéí øèíæòýé õàðèó ¿éëäýë õ¿ëýýæ àâíà. Èéìýýñ çàõ çýýëèéí ìýðãýæèëòí¿¿ä õýðýãëýã÷äèéí îþóí óõààíä ÿìàð íýã òîäîðõîé ç¿éëèéã îðóóëàõ, õýðýãëýã÷äèéí õàíäëàãûã ººð÷ëºõ, ýñâýë õýðýãëýã÷äèéã ÿìàðâàà íýã ¿éëäýë õèéõýä õ¿ðãýõ õýðýãòýé þì.

3. Õàðèëöààíû ñóâãóóäûã ñîíãîõ íü. Áýëòãýñýí ìýäýãäëèéã çîðèëòîò õàðèëöàã÷äàä õ¿ðãýõ õóâèéí áîëîí õóâèéí áóñ õàðèëöààíû ñóâàã áàéäàã.Õóâèéí õàðèëöààíû ñóâàãò 2 áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø õîîðîíäîî øóóä õàðüöààòàé õ¿ì¿¿ñ îðîëöîíî.

4. Èäýâõæ¿¿ëýëòèéí òºñâèéã òîîöîõ íü 5. Èäýâõæ¿¿ëýëòèéí õîëüöûí òàëààð øèéäâýð ãàðãàõ íü.

Èäýâõæ¿¿ëýëòèéí ¿íäñýí 4 õîëüö áàéäàã. à. Ñóðòàë÷èëãàà. Òîäîðõîé èâýýí òýòãýã÷èéí íýðèéí ºìíººñ õèéãäýæ áóé áàðàà ¿éë÷èëãýýíèé õóâèéí áóñ õàðèëöààíû òºëáºðò õýëáýð¿¿ä þì. á. Áîðëóóëàëòûí èäýâõæ¿¿ëýëò. Á¿òýýãäýõ¿¿íèé õóäàëäàí àâàëò áîëîí áîðëóóëàëòûã óðàìøóóëàõ áîãèíî õóãàöààíû øèæèì ò¿ëõýö þì. â. Áèå÷ëýí õóäàëäàà. Áàðààã áîðëóóëàõ çîðèëãîîð íýã áóþó õýä õýäýí õóäàëäàí àâàã÷òàé íýã á¿ð÷ëýí ÿðèëöàõ àìàí òàíèëöóóëãà. ã. Îëîí íèéòèéí õàðèëöàà õîëáîî. Êîìïàíè áîëîí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ä¿ð òºðõèéã õàäãàëàõ, õàìãààëàõ, ñàéæðóóëàõàä ÷èãëýãäñýí òºðºë á¿ðèéí õàðèëöàà òºëáºðò áóñ õºòºëáºð¿¿ä þì.

6. Èäýâõæ¿¿ëýëòèéí ¿ð ä¿íã õýìæèõ íü Èäýâõæ¿¿ëýëòèéí òºëºâëºãººã õýðýãæ¿¿ëñíèé äàðàà çàõ çýýëèéí ìýðãýæèëòýí íü ò¿¿íèé çîðèëòîò õàðèëöàã÷äàä íºëººëñºí íºëººëëèéã õýìæèõ ¸ñòîé. Ìýðãýæèëòýí íü çîðèëòîò õàðèëöàã÷äààñ ìýäýãäýëòýé õè÷íýýí óäàà òàíèëöñàí, ìýäýãäëèéã õýðõýí õ¿ëýýæ àâñàí áîëîí òóõàéí áàðàà áîëîí ï¿¿ñèéí òàëààð ÿìàð ä¿ãíýëòòýé áàéãààã àñóóæ áîëîõ þì. Ò¿¿íýýñ ãàäíà õè÷íýýí õ¿í óã áàðààã õóäàëäàæ àâñàí áîëîí ò¿¿íä äóðòàé áàéãàà òºäèéã¿é ò¿¿íèé òóõàé áóñäàä ÿðüæ áàéãààã òîäîðõîéëîõ çàìààð èäýâõæ¿¿ëýëòèéí ¿ð ä¿íã õýìæèæ áîëíî.



ÌÝÄÝÝËÝË, ÑÓÄÀËÃÀÀ ØÈÍÆÈËÃÝÝ Óäèðäëàãà íü á¿òýýãäýõ¿¿í, çàõ çýýëýý õàìãààëàõûí òóëä ìàðêåòèíãèéí îð÷íîî îéëãîõ ¸ñòîé. Òýãâýë óäèðäàã÷èä íü õóäàëäàí àâàã÷äûí õýðýãöýýíèé ººð÷ëºëò, ºðñºëäºã÷èéí ¿éë àæèëëàãàà, õóâààðèëàëòûí øèíý àðãóóä áîëîí áóñàä ç¿éëèéã ÿàæ îëæ ìýäýõ âý? Õàðèóëò íü îéëãîìæòîé - Óäèðäàã÷èä ìàðêåòèíãèéí ìýäýýëëèéí ñèñòåìèéã õºãæ¿¿ëýõ ñóäàëãàà ÿâóóëàõ ÷àäâàðòàé áàéõ ¸ñòîé. Áèçíåñèéí íººöºä : - Ìºíãº - Òîíîã òºõººðºìæ - Õ¿í - Ìàòåðèàë - Ìýäýýëýë îðíî. Ìýäýýëýë- á¿ðòãýãäñýí òóðøëàãà.

Ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãàà

Ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãàà ãýäýã íü òóõàéí ï¿¿ñò áèé áîëñîí íºõöºë áàéäëûí óëìààñ çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ìýäýýëë¿¿äèéã áàéíãà òîäîðõîéëæ öóãëóóëàõ, çàäëàí øèíæëýõ ¿ð ä¿íãèé íü òàéëàãíàõûã õýëíý. Ìàðêåòèãèéí ìýäýýëýë ñóäàëãàà õî¸ðûã õîîðîíä íü õóòãàæ áîëîõã¿é. Ñóäàëãààã ÿàõ ãýæ õèéäýã âý? à. áèçíåñèéí ðèñêèéã áàãàñãàõ á. çàõ çýýë äýõ àñóóäëûã òàíüæ ìýäýõ â. áîðëóóëàëòûí ÿíç á¿ðèéí áîëîìæóóä òóñ á¿ðèéí àøãèéã òîäîðõîéëîõ ã. èë¿¿ ñàéí øèéäâýð ãàðãàõ áîëîí ¿éë àæèëëàãààãàà òºëºâëºõèéí òóëä ñóäàëãàà ÿâóóëíà. Ìàðêåòèíãèéí ñàéí ñóäàëãàà õèéõ ÿàãààä õýö¿¿ áàéäàã âý? - Õýðýãëýã÷èä óðüä íü õýçýý ÷ ò¿¿íèé òóõàé áîäîæ áàéãààã¿é áîë òóõàéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õóäàëäàæ àâàõäàà òýä ¿íýõýýð äóðòàé áàéãàà ýñýõèéã ìýäýæ ÷àäàõ óó? - Äàâóó áîëîí ñóë òàëûã íü òîäîðõîéëîõäîî òóõàéí ¿åèéí íºëººíä àâòàãäàõ óó? - ßàæ õàðèóëàõàà ñàéí ìýäýæ áàéñàí ÷ òýä ýðãýæ áóöàæ áîëîõ óó? (çàðèì õ¿ì¿¿ñ ìýäýõ, ìýäýõã¿éãýýñýý áîëæ áóðóó õàðèóëò ºã÷ áîëîõ þì) - Òýäíèé õóäàëäàí àâàõ çàí òºëºâ íü òîãòñîí ñîíèðõîë áîëîí ñàíàà çîðèëãîòîé íü èæèë áàéæ ÷àäàõ óó? - Äàðààãèéí ýýëæèíä õóäàëäàí àâàõ äóðòàé áàéãàà áàðààíûõàà òóõàé òîäîðõîé õýëæ ÷àäàõ óó? - Òýä àâíà ãýæ õýëæ áàéñàí áàðààãàà ÿã àâàõ óó? (õýðýãëýã÷èä ººðñäèéãºº ÷èíýýëýã ãýæ õàðèóëàõûí òóëä ººðñäèéíõºº õóäàëäàí àâàõ ÷àäàâõè áîëîìæîîñ õýòð¿¿ëæ ÷ õýëäýã)



Áàéãóóëëàãûí ºìíº òàâèãäàõ íèéòëýã àñóóäëóóä Õóäàëäàí àâàã÷èä ìààíü õýí áý? Õóäàëäàí àâàã÷èä ìààíü ÿìàð õ¿ì¿¿ñ âý? Òýä õààíà àìüäàðäàã âý? Òýä áàðààã õóäàëäàí àâ÷ ÷àäàõ óó? Áèä òýäíèé õ¿ñ÷ áàéãàà á¿òýýãäýõ¿¿í, ¿éë÷èëãýýã çºâ öàã ¿åä íü õàìãèéí çîõèñòîé ãàçàðò íü õýðýãòýé òîîãîîð íü íèéë¿¿ëæ ÷àäàõ óó? ¯íý ìààíü õóäàëäàí àâàã÷äûí á¿òýýãäýõ¿¿íä ºã÷ áóé ¿íýëãýýòýé õýð çîõèöîæ áàéíà âý? Ìàíàé ñóðòàë÷èëãàà çîðèëãîä ìààíü òîõèð÷ áàéíà óó? Õóäàëäàí àâàã÷èä ìàíàé áèçíåñèéã þó ãýæ ¿çýæ áàéíà âý? ªðñºëäºã÷èäòýé õàðüöóóëàõàä ìàíàé áèçíåñ ÿìàð áàéõ âý? äýýðõè àñóóëòóóäûí õàðèóã ñóäàëãààíû ÿâöàä òîäîðõîé áîëãîí õýö¿¿ àñóóäëûã øèéäâýðëýõ áîëíî. Øèéäâýð ãàðãàõ ¿å øàòóóä Øèéäâýð ãýäýã áîë õî¸ð þì óó ò¿¿íýýñ îëîí áîëîìæóóäààñ õèéãäýæ áóé áîäîëòîé ñîíãîëò þì. Áèä ºäºð á¿ð èéì ñîíãîëò õèéõ áóþó øèéäâýð ãàðãàõ õýðýãòýé áîëäîã. Àæèë äýýðýý áèä õàðèóöàæ áóé àæëàà ã¿éöýòãýõ áîëîìæèò àðãà çàìóóäààñ ñîíãîíî. Êîëëåæèä áîë áîëîìæèò êóðñûã ñîíãîíî. Õýðýãëýã÷èéí õóâüä áèä áàðààíû ñîíãîëò õèéäýã. (ººðººð õýëáýë õóäàëäàí àâàõ øèéäâýð ãàðãàíà ãýñýí ¿ã) ßìàð ÷ ¿åä áàòàëãààòàé, òîäîðõîé øèéäâýðèéí ãýæ áàéõã¿é. Ãýõäýý ìåíåæåð ñóäëàà÷èä øèéäâýð ãàðãàõ èë¿¿, àëáàí ¸ñíû ñèñòåìòýé õàíäëàãààð øèéäâýðèéí ¿ð ä¿íã äýýøë¿¿ëýõèéã îðîëääîã. Àñóóäëûã øèéäýõ áóþó øèéäâýð ãàðãàõ 6 ¿å øàòûã àâ÷ ¿çüå.

Àñóóäëûã òîäîðõîéëîõ - Çîðèëò - Õÿçãààðëàëò - Óðüäà÷ íºõöºë - Àìæèëòûí õýìæ¿¿ð

Øèéäâýðèéí õ¿÷èí ç¿éëèéãòîäîðõîéëîõ

- Áîëîìæóóä /õóâèëáàðóóä/ - Òîäîðõîéã¿é áàéäàë

Øààðäëàãàòàé ìýäýýëëèéã öóãëóóëàõ

- Àðãà - ªãºãäºë àíõäàã÷ õî¸ðäîã÷.

Øèéäëèéã òîäîðõîéëîõ Õýðýãæ¿¿ëýõ, áèé áîëãîõ òºëºâëºãºº

¯ð ä¿íã ¿íýëýõ

¯å øàòóóä. 1. Àñóóäëûã òîäîðõîéëîõ. Ýíý øàòàíä çîðèëò, õÿçãààðëàëò, óðüäà÷ íºõöºë, àìæèëòûí õýìæ¿¿ð ãýñýí îéëãîëòóóäûã òîäîðõîéëíî. “Çîðèëò”- øèéäâýð ãàðãàã÷èéí àñóóäëûã øèéäâýðëýñíýýð õ¿ðýõ ãýæ áóé ¿ð ä¿í þì. Àñóóäëûí ìºí ÷àíàð íü þóíäàà áàéíà âý? Ñóäàëãààíû ¿ð ä¿íä ÿìàð çîðèëãîä õ¿ðýõ ãýæ áàéãààãàà ñóäëàà÷èä ìýäýæ áàéõ øààðäëàãàòàé. Ìàðêåòèíãèéí íèéòëýã çîðèëòóóä íü îðëîãî, àøãèéã ÿàæ íýìýãä¿¿ëýõ, õýðýãëýã÷èä þóã õ¿ñ÷ áóéã áîëîí á¿òýýãäýõ¿¿í ÿàãààä áîðëîãäîõã¿é áàéãààãèéí ó÷ðûã îëîõ, ÿìàð ñààä áýðõøýýë áàéãààã îëæ ìýäýõ ãýõ ìýò áàéæ áîëíî. Òîãëîîì ¿éëäâýðëýäýã ï¿¿ñèéí îéðûí çîðèëò íü çàõ çýýë äýýð ãàðãàõ øèíý áîëîí õóó÷èí óòàñ (òîãëîîì)-íû ñîíãîëò õèéõ ÿâäàë áàéæ áîëíî.



Õÿçãààðëàëò Øèéäâýðèéí õÿçãààðëàëò- àñóóäëûí ìºí ÷àíàð, ÷óõàë ýñýõýýñ íü øàëòãààëàí áîëçîëò øèéäâýð¿¿äýä òàâèãäàõ õÿçãààðëàëò ãýñýí ¿ã. Ìàðêåòèíãèéí àñóóäëûí ýíãèéí õÿçãààðëàëòóóä íü àñóóóäëûã õÿëáàð øèéäýõ- öàã õóãàöààíû áîëîí õºðºíãº ìºíãºíèé õÿçãààðëàëò áàéæ áîëíî. Áèäíèé àâñàí òîãëîîìûí ¿éëäâýðèéí ìåíåæåð íü øèíý áîëîí õóó÷èí çàãâàðûí óòàñíû çàãâàðò ñîíãîëò õèéõäýý: Õ¿¿õäèéí öýöýðëýãýýñ ìýäýýëëèéã àâàõ òºñºâ ãàðãàõã¿é áàéõ áîëîí øèéäâýðèéã 10-í äîëîî õîíîãò áàãòààõ õÿçãààðëàëò òàâüæ áîëíî. Óðüäà÷ íºõöºë Õÿçãààðëàëò íü õ¿ì¿¿ñýýñ óã õÿçãààðëàëòûí õ¿ðýýíä øèéäâýðëýãäýõ¿éöýýð àñóóäëûã õºíãºâ÷ëºõ õ¿÷èí ç¿éë áîëîí íºõöºë áàéäëûí òóõàé òºñººëºë ãàðãàõûã øààðäàíà. Òîãëîîìûí ¿éëäâýðèéí ìàðêåòèíãèéí ìåíåæåð íü äîîðõè õî¸ð òºñººëëèéã õèéæ áîëíî. - Óã öýöýðëýãèéí õ¿¿õä¿¿ä íü á¿õèé ë Ìîíãîëûí õ¿¿õä¿¿äèéí íèéòëýã øèíæèéã èëýðõèéëíý. - Õ¿¿õä¿¿äèéí òóõàéí òîãëîîìûã èë¿¿ä ¿çýæ áàéãàà íü òýäíèé òîãëîõ õóãàöàà óðò áàéãààãààð èëýðõèéëýãäýíý. Àìæèëòûí õýìæ¿¿ð Øèéäâýð ãàðãàã÷ íü øèéäâýð¿¿äèéã òîäîðõîéëîõîä õýðýãëýãäýõ øàëãóóð, ñòàíäàðòóóä áóþó àìæèëòûí õýìæ¿¿ð¿¿äèéã òîãòîîõ øààðäëàãàòàé. Æèøýý íü : õ¿¿õä¿¿ä õî¸ð çàãâàð òóñ á¿ðýýð òîãëîõ íèéò õóãàöààã õýìæ¿¿ð áîëãîí àâ÷ ¿çâýë ººð ººð ¿ð ä¿íã¿¿ä íü òîäîðõîé ¿éë àæèëëàãààíä õ¿ðãýíý.

Öóãëóóëñàí ºãºãäëèéí ¿ð ä¿í Ìàðêåòèíãèéí ¿éë àæèëëàãàà -Õ¿¿õä¿¿ä õóó÷èí çàãâàðààð òîãëîõîä èë¿¿ èõ öàã çàðöóóëæ áàéíà -Õ¿¿õä¿¿ä øèíý çàãâàðààð òîãëîõîä èë¿¿ èõ öàã çàðöóóëæ áàéíà

-Õóó÷èí çàãâàðûã ¿ðãýëæë¿¿ëýõ øèíý çàãâàðûã ãàðãàõã¿é áàéõ -Øèíý çàãâàðûã ãàðãàõ

Áèäíèé àâñàí æèøýýíä õ¿¿õä¿¿ä øèíý çàãâàðò èë¿¿ äóðòàé ãýäãèéã ñóäàëãààíû ¿ð ä¿íãýýñ îëæ ìýäýýä í¿ä, õàìàðòàé, äóãóéòàé óòàñ õèéæ ãàðãàí ñàÿ ñàÿûí îðëîãî îëñîí áàéíà. Èõýíõ ìàðêåòèíãèéí ñóäëàà÷èä “îíîæ òàâüñàí àñóóäàë áîë ãàðãàõ øèéäëèéí òàë íü þì” ãýäãèéã õ¿ëýýí çºâøººðäºã. Ãýâ÷ çîðèëãîî áóþó àñóóäëûã îíîæ òîäîðõîéëíî ãýäýã íü ìàø õýö¿¿. Õýòýðõèé åðºíõèé çîðèëò òàâèáàë ñóäàëãààíû àæèë ¿ð ä¿íã¿é áîëæ äýìèé ë çàðäàë ãàðãàõ áîëíî. Ìºí õýòýðõèé ÿâöóó çîðèëò òàâüæ áîëîõã¿é. Çîðèëãî òîäîðõîé áèø, õýìæ¿¿ð ãàðãàõã¿é áàéõ ãýõ ìýò àëäàà ãàðãàæ áîëîõã¿é. ¯å øàò 2. Øèéäâýðèéí õ¿÷èí ç¿éëñèéã òîîöîõ Øèéäâýðèéí õ¿÷èí ç¿éë ãýäýã íü øèéäâýðèéí ¿ð ä¿íä íºëººëºõ õóâüñàã÷óóä þì. Õóâüñàã÷óóäûí ÷èãëýë íü øèéäâýð ãàðãàã÷ààñ íºëººëæ ÷àäàõ áàéäàë ººðººð õýëáýë õÿíàëòûí ò¿âøèíãýýðýý ÿëãààòàé. Õóâèëáàðóóä : õÿíàëòàíä ºðòºã÷ õ¿÷èí ç¿éëñ Òóðøëàãàòàé ìàðêåòèíãèéí ìåíåæåð¿¿ä íü øèéäâýð ãàðãàõ ãàíö õóâèëáàðóóäààñ èë¿¿ îëîí õóâèëáàðûã ñóäëàõûã ýðìýëçäýã. Õóâèëáàðûã ãàðãàæ èðýõýä ºðãºí õýðýãëýãääýã íýã àðãà áîë “ÿìàð çàìààð áèä...” ãýñýí àñóóëòûã ýõýëæ òàâèõ àðãà þì. Æèøýý íü :



-ÿìàð çàìààð áèä ... - ã øèíý õýðýãëýã÷äýä õ¿ðãýõ âý? -ÿìàð çàìààð áèä ... - ñîíèíîî îëîí óíøèã÷äàä õ¿ðãýõ âý? -ÿìàð çàìààð áèä øèíý çàõ çýýë äýýð ãàðàõ âý? ãýõ ìýò. Õýðýãëýã÷èäòýé ÿðèëöàõ, ï¿¿ñèéí àæèë÷èäòàé ñàíàà áîäëîî ñîëèëöîõ, àëáàí ¸ñíû îþóíû äîâòîëãîî õèéõ õóðàëäààíûã çîõèîí áàéãóóëàõ, ºðñºëäºã÷ºº ñóäëàõ çýðýã íü ìàðêåòèíãèéí õîëüöûã ñàéæðóóëàõ áîëîìæèò ñàíààíóóäûã ãàðãàæ àâàõ ÷óõàë õýðýãë¿¿ð þì. Òîäîðõîéã¿é áàéäàë áóþó ¿ë õÿíàãäàõ õ¿÷èí ç¿éëñ Ñàéí ñîíãîñîí ñîíãîëòóóä íü òîäîðõîéã¿é áàéäëààñ áîëîîä íýã ÷èã øóãàìààð ÿâæ ÷àäàõã¿éä õ¿ðäýã Òîäîðõîéã¿é áàéäàë ãýäýã íü ï¿¿ñ áîëîí õýðýãëýã÷èä, ºðñºëäºã÷èä ¿íäýñíèé áà îëîí óëñûí ¿éë àæèëëàãààíû õîîðîíäûí õàðèëöààã èëýðõèéëñýí õ¿÷èí ç¿éëñ þì. ªºðººð õýëáýë ï¿¿ñèéí ãàðãàõ øèéäâýðò õÿíàëòàíä ¿ë ºðòºã÷ õ¿÷èí ç¿éëñ íºëººëíº.

¯å øàò 3.

Øààðäëàãàòàé ìýäýýëëèéã öóãëóóëàõ Àñóóäëûã ò¿ðãýí øèéäâýðëýõèéí òóëä õ¿ì¿¿ñ ìýäëýãýý àøèãëàäàã. Ãýõäýý èõýâ÷ëýí òóõàéí ¿åä èõýýõýí çàðäàë ãàðãàí ìýäýýëëèéã öóãëóóëàõ øààðäëàãà ãàðäàã. Ñóäàëãàà ÿâóóëàõûí òóëä : 1. Ìýäýýëëèéã ÿìàð àðãààð îëæ àâàõ âý? 2. ßìàð çàðäàë øààðäàõ âý? 3. ßàæ öóãëóóëàõ âý? 4. Õýäèé õóãàöààíä öóãëóóëàõ âý? 5. Õýí ìýäýýëëèéã öóãëóóëàõ âý? 6. ßìàð ìýäýýëëèéã öóãëóóëàõ âý? 7. ßìàð îáúåêòûã àâàõ âý? 8. Õýçýý õààíà ìýäýýëýë àâàõ âý ãýäãýý òºëºâëºíº. Àðãà Òîäîðõîé õýñýã àñóóäàë áîëîí àñóóäëûã á¿õýëä íü øèéäâýðëýõýä ñóäëàà÷èéí õýðýãëýõ ÷èã õàíäëàãûã àðãà ãýíý. Ìàðêåòèíãèä ò¿¿âýðëýëòèéí àðãûã èõýýõýí õýðýãëýäýã. Ò¿¿âýð ñóäàëãààíû àðãà Ìàðêåòèíãèéí ñóäëàà÷èä õóâààðèëàã÷èä, õýðýãëýã÷èä ýñâýë èðýýä¿éí õýðýãëýã÷äýýñ õýñãèéã ñîíãîí àâ÷ àñóóëò òàâèí òýäíèé õàðèóëòûã áîëîñâðóóëàõ çàìààð åðºíõèé íèéëáýðèéí øèíæ ÷àíàðûã òîäîðõîéëäîã. Ýíý àðãà íü ò¿¿âýð ñóäàëãààíû àðãà þì. Åðºíõèé íèéëáýðýýñ ñîíãîëò õèéõ 2 àðãà çàì áàéíà.

1. Ìàãàäëàëûí ò¿¿âýðëýëò . Åðºíõèé íèéëáýðèéí ãèø¿¿í á¿ðýýñ ìýäýýëëèéí ýõ ñóðâàëæèéã ñàíàìñàðã¿é áóþó òîõèîëäëûí áàéäàëòàé ñîíãîæ àâàõ àðãà. à. Ýíãèéí ñàíàìñàðã¿é ò¿¿âýð. Åðºíõèé íèéëáýðèéí ãèø¿¿í á¿ð ñîíãîëòîä ºðòºõ èæèë áîëîìæòîé. á. Õýñýã÷èëñýí ñàíàìñàðã¿é ò¿¿âýðëýëò. Åðºíõèé íèéëáýðèéã òóñãàé ãðóïï¿¿äýä (íàñààð ãýõ ìýò) õóâààí ãðóïï òóñ á¿ðýýñ ñàíàìñàðã¿é ò¿¿âýðëýëò õèéõ àðãà. â. Á¿ëýãëýñýí ò¿¿âýðëýëò. Åðºíõèé íèéëáýðèéí õýìæýý íèëýýä èõ ¿åä èõ îëîíëîãèéã õýä õýäýí á¿ëã¿¿äýä õóâààí á¿ëãýýñ ò¿¿âýðëýëò õèéõ àðãà.



ã. Ìåõàíèê ò¿¿âýðëýëò. ÅÍ / ÒÕ =600/100= 6 5, 11, 17, 13 ãýõ ìýò äóãààðûí õ¿ì¿¿ñèéã åðºíõèé íèéëáýð äîòðîîñ ñîíãîæ àâíà. ÅÍ - åðºíõèé íèéëáýð. ÒÕ - ò¿¿âðèéí õýìæýý 2. Ìàãàäëàëûí áóñ ò¿¿âýðëýëòèéí àðãà. Öàã õóãàöàà, òºñºâ õºðºíãº õÿçãààðëàãäìàë áîë ìàãàäëàëûí áóñ ò¿¿âýðëýëòèéí àðãûã õýðýãëýíý. à. Òîõèðîìæòîé ò¿¿âýðëýëò. Ñóäàëãàà õèéõýä õàìãèéí õÿëáàð áîëîõ ãèø¿¿íèéã ò¿¿âýðëýí ñîíãîõ àðãà. á. Òóõàéëñàí ò¿¿âýðëýëò. Åðºíõèé íèéëáýð äîòðîîñ òîäîðõîé ìýäýýëýë ºã÷ ÷àäàõ íàéäâàðòàé ãèø¿¿íèéã òóõàéëàí ñîíãîõ àðãà. â. Êâîòà ò¿¿âýðëýëò. Ñóäëàà÷ íü àíãèëàë á¿ðýýñ ñîíãîõ òîäîðõîé õóâü òîãòîîõ àðãà. (10 õóâü ã.ì) ªãºãäºë Àñóóäëûã òîäîðõîéëîõîä àøèãëàãäàõ ºãºãäëèéã õî¸ð àíãèëäàã.

1. Õî¸ðäîã÷ ºãºãäºë. ªºð çîðèóëàëòààð óðüä ºìíº õóðèìòëóóëààä õàäãàëæ áóé ìýäýý áàðèìò. 2. Àíõäàã÷ ºãºãäºë - òîäîðõîé çîðèóëàëòààð àíõ óäààãàà öóãëóóëæ àâñàí ìýäýý áàðèìò.Õî¸ðäîã÷ ìýäýýëëèéã öóãëóóëàõ ýõ ñóðâàëæóóä à. Äîòîîä ýõ ñóðâàëæóóä. Ï¿¿ñèéí äîòîîä òàéëàíãèéí áàðèìò, óðüä ºìíº õèéñýí ñóäàëãààíû òàéëàí ãýõ ìýò. á. Ãàäààä ýõ ñóðâàëæóóä. Óëñûí áîëîí ñóäàëãààíû áàéãóóëëàãóóäûí õýâëýë, íîì, ñýòã¿¿ë¿¿ä ãýõ ìýò.

Àíõäàã÷ ìýäýýëëèéã öóãëóóëàõ àðãóóä ×àíàðûí áîëîí òîîíû ñóäàëãàà õèéæ áîëíî. à. ×àíàðûí ñóäàëãàà - õ¿ì¿¿ñèéí ñýäýë, ¿çýë áîäîë, ìýäðýìæèéã òîäîðõîéëîõîä õýðýãëýãäýíý. á. Òîî õýìæýýíèé ñóäàëãàà. Ñòàòèñòèê øèíæèëãýý õèéõýä òîõèðîìæòîé ñóäàëãàà. ×àíàðûí ñóäàëãààíû òºðºë. 1. Òºâëºðºõ (Ôîêóñ) ãðóïï - ÷èãë¿¿ëýã÷ýýð óäèðäóóëñàí 8-12 õ¿íèé á¿ðýëäýõ¿¿íòýé ãðóïï. Ãðóïïýýðýý òîäîðõîé ñýäýâ, îéëãîëòûí òàëààð ÿðèëöàæ áîëíî. à. Ýðýë õàéãóóëûí ãðóïï- ¿ðãýëæë¿¿ëýí ñóäàëãàà ÿâóóëàõàä øààðäëàãàòàé îéëãîëò áîëîí òààìàãëàë áèé áîëãîõîä ìºí àñóóäëûã òîäîðõîéëîõîä òóñëàõ ãðóïï. á. Æèæèã òºâëºðñºí ãðóïï - õýðýãëýã÷äèéí ýðýëò õýðýãöýý, ñýäëèéã ñóäàëæ ìýäýõ áîëîìæòîé ãðóïï. â. Òóðøèëòûí òºâëºðñºí ãðóïï- á¿òýýãäýõ¿¿í õýðõýí õýðýãëýãäñýíèéã íàðèéâ÷ëàí ¿ç¿¿ëæ òîäîðõîéëîõ ãðóïïóóä. * ßðèëöëàãûí áàéð, íýìýëò ç¿éëñ, ÿðèëöëàãûã óäèðäàã÷, ÿðèëöëàãûí òàéëáàð çýðãèéã òºëºâëºõ õýðýãòýé áîëäîã. 2. Ãàíöààð÷èëñàí ÿðèëöëàãà. Àñóóëòàíä íàðèéí òîäîðõîé õàðèóëò àâàõûí òóëä õ¿ì¿¿ñòýé ãàíöààð÷ëàí õèéõ ÿðèëöëàãà. Äàâóó òàë: - èë¿¿ ñàéí ìýäýðíý. - õ¿ì¿¿ñ èë¿¿ íýýëòòýé áàéæ ÷àäíà. 3. ¯ã ºã¿¿ëáýð áè÷èõ òåñò - ÿðèëöàã÷èéí äîòîîä ã¿í ã¿íçãèé ìýäðýìæèéã îëæ ìýäýõèéã îðîëäîõ òåñò



à. ¯ã íýãòãýí õîëáîõ òåñò . Æèøýý íü: á¿òýýãäýõ¿¿íäýý íýð ºãºõ ãýæ áàéãàà ï¿¿ñ “öýöýã” ãýñýí ¿ãèéã á¿òýýãäýõ¿¿íäýý íýð áîëãîí àøèãëàæ áîëîõ ýñýõèéã ìýäýõèéí òóëä õ¿ì¿¿ñýýñ “öýöýã” ãýñýí ¿ãèéã õàðààä õàìãèéí àíõ ñàíààíä îðæ áóé ¿ã, ñàíààã íü àñóóæ áîëíî. Õàìãèéí àíõíû ñýòãýãäëèéã íü ñîíñîíî ãýñýí ¿ã. Õýðýâ “öýöýã” ãýäýã ¿ã íü òàíàé á¿òýýãäýõ¿¿íä òîõèðîõóéö ñàíààã õ¿ì¿¿ñò òºð¿¿ëæ áàéâàë óã íýðèéã ñîíãîæ áîëîõ æèøýýòýé. á. ªã¿¿ëáýð, ºã¿¿ëýë äóóñãàõ òåñò. Æèøýý íü : ”Ãîâü” ï¿¿ñèéí á¿òýýãäýõ¿¿í íü -------------------------------------- þì ãýñýí ºã¿¿ëáýðèéã õ¿ì¿¿ñýýð äóóñòàë íü áè÷¿¿ëæ áîëíî. Ýíý ¿åä õ¿ì¿¿ñ ººðñäèéí áîäëûã ÷ºëººòýé èëýðõèéëýõ áºãººä òóõàéí õ¿ì¿¿ñèéí áîäîë èëýðõèéëýãäýíý. â. Çóðàãëàë òàéëáàðëóóëàõ òåñò. Õ¿ì¿¿ñò çóðàã ¿ç¿¿ëæ ò¿¿íèéãýý ººðèéíõºº îéëãîëòîîð òàéëáàðëàíà óó ãýæ õ¿ñ÷ áîëîõ þì. Ýíý ¿åä õ¿ì¿¿ñ òàéëáàðààðàà ººðèéíõºº äîòîîä áîäëûã èëýðõèéëíý. ¯¿íýýñ íü ä¿ãíýëò õèéæ áîëíî. Àñóóëãûí àðãûí òºðë¿¿ä 1. Õààëãàíààñ õààëãàíä î÷èæ ÿðèëöàõ- õýðýãëýã÷èä íü ãýðòýý í¿¿ð òóëàí ÿðèëöàæ ìýäýýëýë ºãºõ. 2. Ã¿éöýòãýõ ÿðèëöëàãà. Àæ ¿éëäâýðèéí çîðèóëàëòòàé áàðààíû õýðýãëýã÷èä íü áèçíåñ õèéæ áàéãàà ãàçðàà ºãºõ ÿðèëöëàãà. 3. Çàìààñ íü òîñîí óóëçàæ ÿðèëöàõ . -Äýëã¿¿ðýýð îðæ õóäàëäàà õèéã÷èäòýé óóëçàõ. 4. Óòñààð ÿðèëöàõ. 5. Êîìïüþòðûí ÿðèëöëàãà.- Ñóäëàà÷ õ¿ì¿¿ñýýñ àñóóñàí àñóóëòûí õàðèóã øóóä êîìïüþòðò îðóóëàõ, ýñâýë õ¿ì¿¿ñ ººðñäºº êîìïüþòðò ººðñäèéí õàðèóëòûã îðóóëæ áîëíî. 6. Øóóäàíãààð ÿâóóëàõ ÿðèëöëàãà.- Àñóóëãûí õóóäñûã õ¿ì¿¿ñò øóóäàíãààð ÿâóóëàõ, õàðèóã íü ìºí øóóäàíãààð õ¿ëýýí àâíà. Ìàðêåòèíãèéí ñóäëàà÷èä íü óòñààð, øóóäàíãààð äàìæóóëàí õ¿ì¿¿ñòýé õàðüöàõ ýñâýë øóóä ÿðèëöëàãà õèéõ àðãóóäààñ ñîíãîëò õèéíý. Ñîíãîëò õèéõäýý òýäãýýðèéí áèå áèåíýýñýý ÿëãàðàõ îíöëîã øèíæèéã ñàéí ìýäýæ áàéâàë ç¿ãýýð.

Õàðüöóóëàõ ¿íäýñëýë Øóóäàí Óòàñ Øóóä ÿðèëöëàãà

1. ªðòºã 2.Õàðèóëòûí õóâü 3.Òîäðóóëàõ áîëîìæ 4.ßðèëöàã÷èä íºëººëºõ áîëîìæ 5.Ãàð÷ áîëîõ áýðõøýýë

áàãà

äóíä çýðýã

èõ

ãýõ ìýò



Àñóóëòûã òîìú¸îëîí èëýðõèéëýõýä àíõààðâàë çîõèõ àñóóäëóóä Õýðýâ ñóäëàà÷ õýðýãëýã÷äýýñ àñóóõ àñóóëòàà àíêåòàíä áîëîâñðóóëàí òóñãàâàë äàðààõ ç¿éëñèéã àíõààðàõ ¸ñòîé. Óäèðäàí ÷èãë¿¿ëñýí àñóóëò Òà ÿàãààä ºðñºëäºã÷èéí õèéæ áàéãàà á¿òýýãäýõ¿¿íýýñ ýíý á¿òýýãäýõ¿¿íèéã èë¿¿ä ¿çýæ äóðòàé áàéäàã âý? -Õýðýãëýã÷ íü øóóä ë òóõàéí ï¿¿ñèéí á¿òýýãäýõ¿¿íä ýëýãñýã õàíäàæ áàéãààãàà òîäîðõîéëîõîä õ¿ðíý. Õî¸ðäìîë óòãàòàé áóþó ýðãýëçýýòýé àñóóëò Òà ýíý á¿òýýãäýõ¿¿íèéã òàñðàëòã¿é èääýã ¿¿? Òèéì ¯ã¿é - Òàñðàëòã¿é ãýäýã íü ºäºð á¿ð ¿¿? Ñàð áîëãîí óó? ãýäýã íü òîäîðõîéã¿é áàéíà. Õàðèóëàõ áîëîìæã¿é àñóóëò Õàìãèéí àíõ ýíý çóóøèéã èäýõ ¿åä ÿìàð íºõöºëä áàéñàí áý? - Õàðèóëòûã ÿàæ ñàíàõ âý äýý, åð íü óòãà áàéíà óó? Íýã äîð õî¸ð àñóóëò Òà Ìèíæèéí õàíãàé áîëîí ¿çýìòýé ¿ðëèéã èääýã ¿¿? Òèéì ¯ã¿é - Íýã äîð õî¸ð á¿òýýãäýõ¿¿í áàéãàà ó÷èð õ¿ì¿¿ñ õàðèóëòàíäàà àëèéã íü äóãóéëàõ âý? ãýäýã àñóóäàë òóëãàðíà Á¿ðýí òºãñ áóñ àñóóëò Òà õààíà àìüäàðäàã âý? ãýðòýý äîòóóð áàéðàíä - ººð áîëîìæ áàéæ áîëíî ø¿¿ äýý Õàðèëöàí èæèë õàðèóëò Òà õýäýí íàñòàé âý? 20-îîñ äîîø 20- 40 40-ººñ äýýø - äº÷èí íàñòàé õ¿í ÿàæ õàðèóëàõ âý? Àñóóëòûã ÿìàð áàéäëààð òàâèõ âý? 1.Çîðèëãîî òîäîðõîéëîõ 2. Ýíãèéíýýñ àñóóäëûí íàðèéí ðóó øèëæèõ 3. Îíîâ÷òîé áàéõ 4. ßíç á¿ðèéí õàðèóëò ºã÷ áîëîõ áîëîìæòîé áàéõ - Áàðààíû ¿íý, ñýòãýë õàíàìæèéí áàéäëûã íýã äîð àñóóæ áîëîõã¿é. - Ñóäàëãàà ÿâóóëàõ ÿâöäàà ñóðòàë÷èëãàà õèéæ áàéíà ãýäãèéãýý ÿìàãò îéëãî. - Àñóóëòûã çàäãàé áîëîí áèò¿¿ ìàÿãààð òàâüæ áîëíî. Ìýäýýëëèéã öóãëóóëàõ ¿åèéí ¸ñ ñóðòàõóóíû àñóóäàë Õ¿ì¿¿ñòýé ÿðèëöàõ, ìýäýýëýë öóãëóóëàõäàà òýäíýýñ íèëýýä íàðèéí, õóâèéí øèíæòýé àñóóëò òàâüäàã ó÷èð òýäýíä ÿðèëöëàãûí òàëààð öààø ìýäýýëýõã¿é áàéõ ýñâýë õýí õàðèóëò ºãñíèéã ìýäýãäýõã¿é áàéõ àìëàëò ºã÷ áîëíî.



Àæèãëàëòûí òºðºë 1. Íóóö õóäàëäàí àâàã÷ - Ñóäëàà÷ äýëã¿¿ðýýð ÿâæ ¿íý, ¿éë÷èëãýý, á¿òýýãäýõ¿¿í áîëîí áóñàä ç¿éëèéã ºðñºëäºã÷èäòýéãºº õàðüöóóëàí àæèãëàõ àðãà. 2. Íýã òàëààñ òîëüäîõ àæèãëàëò. Ñóäëàà÷ íü íýã òàëààñ õàðàãäàõ öîíõíû àðààñ õ¿ì¿¿ñèéã àæèãëàõ . 3. Õóäàëäàí àâàã÷èéí áè÷ëýãèéã õèéõ. Äýëã¿¿ðýýð îðîõäîî ÿâæ ºíãºðäºã áîëîí õóäàëäààãàà õèéäýã ãàçàðò íü î÷èæ áè÷ëýã õèéõ ãýõ ìýò. 4. Õ¿ì¿¿ñèéí ñóäàëãàà. Ñóäëàà÷ íü ñóäëàæ áóé ãðóïïèéíõýý á¿ðýëäýõ¿¿í õýñýãò îðîëöîõ. 5. Õºíäëºíãèéí õÿíàëò. Ñóäëàà÷ íü á¿òýýãäýõ¿¿íèé áîðëóóëàëòûí òàéëàí ìýäýýòýé òàíèëöàõ àðãà. Òóðøèëòûí àðãà Ìýäýýëëèéã öóãëóóëàõ áàñ íýã ÷óõàë àðãà áîë òóðøèëò þì. Ýíý àðãà íü ººð õîîðîíä íü õàðüöóóëàí æèøèæ áîëîõóéö õýñýã á¿ëýã ñóáúåêò¿¿äèéã ñîíãîí àâ÷, îð÷íûã íü ººð÷ëºõ çàìààð õóâüñàõ õýìæèãäýõ¿¿í¿¿äýä õÿíàëò òàâüæ àæèãëàãäñàí ÿëãààíû õýì õýìæýý ò¿âøèíã òîäîðõîéëîõîä îðøèíî. Ñóäàëãààíû çîðèëãî íü àæèãëàëòààñ ãàðñàí çºð÷èëòýé òàéëáàðóóäûã ø¿¿õ çàìààð øàëòãààí ¿ð äàãàâàðûí õàìààðëûã íýýí õàðóóëàõ ÿâäàë þì. Æèøýý íü: Íèñýõ îíãîöíû êîìïàíè õýä õýäýí ÷èãëýëä ººð ººð ìàÿãèéí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëæ òóðøèëò ÿâóóëæ áîëíî. Ýñâýë ï¿¿ñ áàðààãàà ººð ººð õýìæýýãýýð ñàâëààä ººð ººð ãàçàð õóäàëäàæ ¿çýýä àëü íü õýðýãëýã÷äèéí àíõààðëûã òàòàæ áàéíà âý? ãýäãèéã òîäîðõîéëæ áîëíî. Òóðøèëòûí ¿íýí áîäèòîé áàéäàë. 1.Ãàäààä ¿íýí áîäèò áàéäàë. Õÿíàëò, òóðøèëò õèéõ ãîë ãîë øèíæ òýìäãýýðýý èæèë òºñòýé çàõ çýýë¿¿äèéã ñîíãîí àâàõ, á¿õ ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã õÿíàæ áàéíà ãýäýã íèëýýä õýö¿¿ þì. ªºðººð õýëáýë õÿíàëòàä ¿ë ºðòºõ õ¿÷èí ç¿éëñ ãàð÷ èðæ áîëíî. Òóðøèëòûí ¿íýí áîäèò áàéäàë íü òà òóðøèëòàà áóñàä õ¿ì¿¿ñ, îðîí çàé, öàã õóãàöààíä õýðõýí çîõèöóóëæ ÿâóóëñàíòàé õîëáîîòîé. 2. Äîòîîä ¿íýí áîäèò áàéäàë. - ¯íýí áîäèò áàéäàë íü òóðøèëòûí ¿ð ä¿íã òàéëáàðëàõ ººð òàéëáàðòàé áàéõààñ çàéëñõèéæ ÷àäñàí ýñýõòýé õîëáîîòîé þì. - ¯ë õàìààðàõ õóâüñàã÷èéí ººð÷ëºëò íü õàìààðàõ õóâüñàã÷èéí ººð÷ëºëòèéí øàëòãààí íü áàéõ áºãººä ººð øàëòãààí ººð÷ëºëòºíä õ¿ðãýõã¿é áàéõ ¸ñòîé. Æèøýý íü: ¯íý ººð÷ëºõ, ñóðòàë÷èëãààãàà íýìýãä¿¿ëýõ àðãà õýìæýýã çýðýã àâñàí òîõèîëäîëä çºâõºí ¿íèéí ººð÷ëºëò áîðëóóëàëòàä íºëººëñºí ãýæ ¿çýæ áîëîõã¿é. ¯å øàò 4

Õàìãèéí îíîâ÷òîé õóâèëáàðûã ñîíãîõ ñîíãîëò /Øèéäëèéã òîäîðõîéëîõ/

Õàìãèéí èë¿¿ä ¿çñýí õóâèëáàð íü àñóóäëûí øèéäýë ãýæ ¿çñýí. Õýðâýý çàõ çýýë äýýð á¿òýýãäýõ¿¿íèéã áîðëóóëæ òóðøààä áîðëóóëàëò 100000òºã áîëáîë á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ¿éëäâýðëýõýý áîëèõ ãýõ ìýò. 100000 - 200000 òºã áîë ëàáîðàòîðèä äàõèí òóðøèëò õèéõ. 200000 òºã áîë ¿íäýñíèé õýìæýýíä á¿òýýãäýõ¿¿íýý ãàðãàõ ãýõ ìýòýýð àìæèëòûí õýìæ¿¿ðýý õóâààí ººð ººð øèéäâýð ãàðãàæ áîëíî. Óã ñóóðüòàé øèéäâýð ãàðãàõûí òóëä öóãëóóëñàí ìýäýýëëýýñ õàìãèéí õýðýãòýé ãýæ ¿çñíèéãýý ò¿¿æ àâ÷ íýãòãýýä, õ¿ñíýãòèéí õýëáýðò îðóóëíà. Ýíý õ¿ñíýãòèéí ¿íäñýí äýýð äóíäàæ ò¿âøèí, äàâòàìæ, õýëáýëçýë ãýõ ìýò ìàòåìàòèê ñòàòèñòèêèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã òîîöîæ ãàðãàíà. Èíãýýä ìàðêåòèíãèéí ìýäýýëëèéã øèíæëýõ ñèñòåìä ºðãºí õýðýãëýãääýã îíîâ÷òîé øèéäâýð ãàðãàõ ñòàòèñòèêèéí àðãóóä áîëîí çàãâàðóóäûã àøèãëàíà.



Ìàðêåòèíãèéí ìýäýýëëèéã øèíæëýõ ñèñòåì áîë ìàðêåòèíãèéí ¿íäñýí àñóóäëóóä, ìàðêåòèíãèéí ìýäýý, áàðèìòóóäûã çàäëàí øèíæëýõ áîëîâñðîíãóé àðãóóäûí öîãöîëáîð þì. Ìàðêåòèíãèéí ìýäýýëëèéã çàäëàí øèíæëýõ ñèñòåìèéí ¿íäýñ íü ñòàòèñòèêèéí áîëîí çàãâàðûí õóðààíãóé áàíêóóä þì. Ñòàòèñòèê áàíê - Öóãëóóëñàí ìýäýýëëèéí õîîðîíäûí õàìààðëóóäûã á¿ðýí ä¿¿ðýí íýýæ òýäíèé ñòàòèñòèêèéí ìàãàäëàëûí ò¿âøèíã òîãòîîæ ºãäºã îð÷èí ¿åèéí ìýäýýëýë áîëîõ ñòàòèñòèêèéí àðãà õýðýãñë¿¿äèéã õóðààíãóéëààä ñòàòèñòèêèéí áàíê ãýíý. Ýíý àðãà õýðýãñë¿¿ä íü: Á¿òýýãäýõ¿¿íä ÷óõàì ÿìàð õ¿÷èí ç¿éë íºëººëæ áàéíà? Á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íèéã òîäîðõîé õóâèàð íýìýãä¿¿ëýõ, ñóðòàë÷èëãààíû çàðäëûã áóóðóóëàõ, íýìýãä¿¿ëýõýä ÿìàð ¿ð ä¿í ãàðàõ âý? ßìàð õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éëýýð çàõ çýýëèéã ººðòºº òàòàõ âý? ãýäãèéã òîäîðõîéëîõîä òóñëàíà. Çàãâàðûí áàíê - Ìàðêåòèíãèéí îíîâ÷òîé øèéäâýð ãàðãàõàä íü çàõ çýýëèéí ìýðãýæèëòí¿¿äýä òóñ äºõºì ¿ç¿¿ëäýã ìàòåìàòèêèéí çàãâàðóóäûí õóðààíãóéã çàãâàðûí áàíê ãýíý.

¯å øàò 5

Íàðèéâ÷èëñàí òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëàõ, áèåë¿¿ëýõ øàò. Ñóäàëãàà õèéæ ¿ð ä¿íã íü çàäëàí øèíæèëñíèé ¿íäñýí äýýð õàìãèéí îíîâ÷òîé õóâèëáàðûã ñîíãîîä ò¿¿íèéãýý ÿàæ àæèë õýðýã áîëãîõ âý? ãýäãèéã òºëºâëºíº. ªºðººð õýëáýë ìàðêåòèíãèéí õîëüöûí ÿìàð ñòðàòåãè áàéæ áîëîõûã òîäîðõîéëíî ¯å øàò 6.

¯ð ä¿íã ¿íýëýõ ¯íýëýí ä¿ãíýõ ïðîöåññ íü 2 õ¿ðýýíýýñ á¿ðäýíý. ¯¿íä: 1. Øèéäâýðèéã ¿íýëæ ä¿ãíýõ. Áèäíèé ãàðãàñàí øèéäâýð çºâ áàéâ óó ãýäãèéã òîäîðõîéëíî. 2. Øèéäâýð ãàðãàõ ÿâöàà ¿íýëæ ä¿ãíýõ ººðººð õýëáýë àñóóäëàà òîäîðõîéëîõ, ºãºãäëèéã öóãëóóëàõ, õýðýãæ¿¿ëýõ òºëºâëºãºº ãýõ ìýò øèéäâýð ãàðãàõàä õýðýãëýñýí á¿õ ¿å øàòóóäûã ¿íýëýí ä¿ãíýíý ãýñýí ¿ã.



Êåéñ-1

/ªºðèéí áàéãóóëàãèéí õóâüä ìàðêåòèíãèéí îð÷íûã ñóäàëæ, ìàðêåòèíãèéí õîëüöûã òîäîðõîéëíî./ 1. Ìàðêåòèíãèéí îð÷íû øèíæèëãýý:

Áîëîìæ:

Àþóë: 2. Õýðýãëýã÷èéí çàí òºëºâ: /7’0/

Õýí çàõ çýýëèéã á¿ðä¿¿ëäýã âý? Þóã àâäàã âý? ßàãààä àâäàã âý? ßàæ àâäàã âý? Õýçýý àâäàã âý? Õààíààñ àâäàã âý? Õýí õóäàëäàí àâäàã âý?

3. Çàõ çýýëèéí õýñýã÷ëýë, çîðèëòîò çàõ çýýë ñîíãîõ íü 4. Ìàðêåòèíãèéí õîëüö òîäîðõîéëîõ:

Áàðàà

¯íý

Õóâèàðëàëò

Èäýâõæ¿¿ëýëò



Êåéñ-2 7. Òà øàð àéðàã õýðýãëýõäýý þóã õàìò õýðýãëýäýã âý?

Çîðèëãî: Õýðýãëýã÷èä øàð àéðãûã ÿìàð õà÷èðòàé õýðýãëýäýãèéã òîäðóóëàõ

ýðýìáýëýõ.

• Õîîë èääýã 21.3 %

• ×èïñ 14.1 %

• Ñàìàð 20.8 %

• ×èõýð, øîêîëàä 30.8 %

• Æèìñ 13 %

ÄÎËÎÎÄÓÃÀÀÐ ÀÑÓÓËÒ ÍÀÑÒÀÉ ÕÀÌÀÀÐÀÕ ÕÀÌÀÀÐÀË 137 19.0 65 9.0 122 16.9 314 43.6 83 11.5 721 79 15.2 96 18.4 132 25.3 148 28.4 66 12.7 521

49 19.0 40 15.5 66 25.6 65 25.2 38 14.7 258

55 30.7 30 16.8 43 24.0 27 15.1 24 13.4 179

32 28.8 20 18.0 22 19.8 17 15.3 20 18.0 111

51 44.0 16 13.8 19 16.4 14 12.1 16 13.8 116

403 21.1 267 14.0 404 21.2 585 30.7 247 13.0 1906 ÄÎËÎÎÄÓÃÀÀÐ ÀÑÓÓËÒ ÎÐËÎÃÎÒÎÉ ÕÀÌÀÀÐÀÕ ÕÀÌÀÀÐÀË

166 20.3 94 11.5 160 19.6 303 37.1 94 11.5 817 102 21.7 82 17.5 95 20.3 130 27.7 60 12.8 469 50 22.0 41 18.1 61 26.9 39 17.2 36 15.9 227

38 31.1 21 17.2 27 22.1 18 14.8 18 14.8 122

30 21.6 19 13.7 36 25.9 26 18.7 28 20.1 139

386 21.8 257 14.5 379 21.4 516 29.1 236 13.3 1,774

ÄÎËÎÎÄÓÃÀÀÐ ÀÑÓÓËÒ Õ¯ÉÑÒÝÉ ÕÀÌÀÀÐÀÕ ÕÀÌÀÀÐÀË

222 30.0 99 13.4 148 20.0 182 24.6 90 12.1 741 95 12.2 103 13.2 169 21.7 306 39.3 105 13.5 778

317 20.9 202 13.3 317 20.9 488 32.1 195 12.8 1,519



Òàéëáàð: Äýýðõ 2 òàëò õ¿ñíýãòèéã àøèãëàí øàð àéðàãíû õà÷èðûí òàëààðõ ä¿ãíýëòèéã íàñ, îðëîãî, õ¿éñòýé õàìààðóóëæ õèé. Íàñ: 0-20,

21-24,

25-29,

30-34,

35-39,

39- äýýø ãýñýí õóâèëáàðòàé

Îðëîãî: 0-60.0,

60.0-100.0,

100.0-140.0,

140.0-180.0,

180.0- äýýø ãýñýí õóâèëáàðòàé

Íàñ: Ýð

Ýì

Äýëãýð¿¿ëæ óíøèõ íîì ç¿éí æàãñààëò

1. Á.Áàëæìàà Ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãàà

2. Ä.Äàãâàäîðæ Ìàðêåòèíãèéí ñóäàëãààíû àðãà çүé

3. Ñ.Æàðãàëñàéõàí Õýðýãëýã÷èéí çàí үéëèéí ñóäàëãàà

4. Ñ.Òүâøèíçàÿà Ìàðêåòèíãèéí óäèðäëàãà

5. Êîòëåð Ô. Ìàðêåòèíãèéí үíäýñ 1 áîòü

Ìàðêåòèíãèéí үíäýñ 2 áîòü



6. Ñýðãýëýí Ä. Ìàðêåòèíã

7. Ýë Ðàéñ, Æåê Òðîóò Ìàðêåòèíãèéí õөäөëøãүé 22 õóóëü

8. Îäìàà Ä. Ìàðêåòèíãèéí ñîíãîäîã áүòýýëүүäýýñ

9. Áèçüÿà Ã. Ìàðêåòèíã

10. Berkowitz,Kerin, Rudelius Marketing

11. Philip Kotler Marketing Essentials



Ñóðãàëòûí ºìíº àâàõ òåñò

1. Ìàðêåòèíã ãýæ þó âý?

...............................................................................................................

...............................................................................................................

...............................................................................................................

2. Áàéãóóëëàãà ìàðêåòèíãèéí ôóíêöûí õ¿ðýýíä ÿìàð øèéäâýð ãàðãàäàã âý?

................................................................................................................

...............................................................................................................

...............................................................................................................

3. Áàéãóóëëàãàä ìýäýýëýë ÿìàð ¿¿ðýãòýé âý?

................................................................................................................

...............................................................................................................

...............................................................................................................

4. Ìýäýýëëèéã ÿàæ öóãëóóëäàã âý?

................................................................................................................

...............................................................................................................

...............................................................................................................

...............................................................................................................

5. Ñóäàëãàà õèéäýã ÿìàð àðãóóä áàéäàã âý?

................................................................................................................

...............................................................................................................

...............................................................................................................



Ñóðãàëòûí äàðàà àâàõ òåñò

1. Ìàðêåòèíã ãýæ þó âý?

................................................................................................................

2. Ìàðêåòèíãèéí 4Ð –ûã íýðëýíý ¿¿.

3. Õýðýãëýã÷èéí çàí òºëºâèéã òîäîðõîéëîã÷ õàð õàéðöàãíû çàãâàðûã çóðæ

òàéëáàðëà.

4. Ñóäàëãààíû ò¿¿âýðëýëò õèéõýä ÿìàð çàð÷èì áàðèìòàëäàã âý?

................................................................................................................

5. Ñóäàëãàà õèéäýã àðãóóäûã íýðëý

6. Àíêåò áîëîâñðóóëàõàä þóã àíõààðàõ âý?

7. 2 òàëò õ¿ñíýãò ãýæ þó âý?

................................................................................................................



Ñóðãàëò ÿâóóëàõàä øààðäëàãàòàé òåõíèê, õýðýãñýë¿¿ä

Øààðäëàãàòàé õýðýãñýë Òîî Òàéëáàð

1 Ïðîåêòîð 1 -

2 Ñàìáàð 1 -

3 Êîìïüþòåð 1 Notebook

4 Marker 1 Õàð ºíãº



Ñóðãàëòûí ñëàéäóóä Slide 1

1. Маркетингийн тухай

Маркетинг бол сурталчилгаа, борлуулалтынидэвхжүүлэлт, нийтийн харилцааМаркетинг нь инээмсэглэл болон нөхөрсөгуур амьсгалМаркетинг бол мэдээлэл, судалгааМаркетинг гэдэг нь зах зээлд байрших гэсэнүгМаркетинг нь нэг ёсондоо шинжилгээтөлөвлөлт, хяналт.

Slide 2 үргэлжлэл

Маркетинг гэдэг бол:Зах зээл судлалын ухаанБарааг борлуулах урлагБарааг эзэндээ эргэж ирэхгүйгээр худалдахүйл ажиллагаа4’PХэрэглэгч та ХААН


Маркетингийн удирдлага гэдэг нь: Çîðèëòîò õóäàëäàí àâàã÷èäòàé àøèãòàéñîëèëöîî õèéõ, òýäýíòýé òîãòîîñîíõàðèëöàà õîëáîîãîî áýõæ¿¿ëýõýä÷èãëýãäñýí àðãà õýìæýýã øèíæëýí ñóäëàõ, òºëºâëºõ, àìüäðàëä õýðýãæ¿¿ëýõ, õÿíàëòòàâèõ ¿éë àæèëëàãàà þì.

Эрэлтийг удирдах урлаг.



Slide 4 Маркетинг бол 4’P

Product

Price

Place

Promotion

Customer solution

Customer cost

Convenience

Communication


Маркетингийн хэрэглэгдэх хүрээ:

Áàðàà

¯éë÷èëãýý

¯éë ÿâäàë

Òóðøëàãà

Õ¿í

Îðîí çàé

ªì÷

Áàéãóóëëàãà

Ìýäýýëýë

Ñàíàà

Slide 6 Маркетингийн солилцооны цикл



Slide 7 2.Маркетингийн үзэл баримтлал

- Үйлдвэрлэлийн эрин, үе шат- Барааг боловсронгуй болгох эрин, үе шат- Борлуулалтыг эрчимжүүлэх эрин, үе шат- Маркетингийн эрин, үе шат- Нийгэм маркетингийн эрин, үе шат


Макро маркетингМикро маркетингНогоон маркетингНэгдмэл маркетингБараанд тулгуурласан маркетингХэрэглэгчид тулгуурласан маркетинг

Slide 9 3. Маркетингийн үүрэг, ач холбогдол

- Найдвартай борлуулалт, байнгын хэрэглээгбуй болгох

- Орон зай, цаг хугацаа, эзэмшлийн ашигтбайдал

- Улс орон, нийгэмд хожоо авчирна.



Slide 10 Маркетингийн орчин, төлөвлөлт

Макро орчны шинжилгээ- Эдийн засаг- Улс төр, хууль эрх зүй- Нийгэм соёл, хүн ам зүй- Технологи- Олон Улсын орчин- Экологийн орчин


Микро орчны судалгаа, шинжилгээ- Хэрэглэгч ба худалдан авагч- Бэлтгэн нийлүүлэгч- Өрсөлдөгч- Зуучид, ажил хэргийн түншүүд- Төрийн байгууллагын нөлөөлөл


Байгууллагын дотоод орчны судалгаа, шинжилгээ

- Удирдлага, зохион байгуулалт- Хүний нөөцийн урч чадвар- Маркетинг ба судалгаа, шинжилгээ- Үйлдвэрлэл, үйл ажиллагаа- Хөрөнгө, санхүү- Байгууллагын соёл, нэгдмэл уур амьсгал




Орчны судалгаа, шинжилгээний тайлан буюуSWOT болон TOWS шинжилгээ:

- Strengths – хүчтэй тал- Weaknesses – сул тал- Opportunities – боломж, шанс- Threats – аюул, давагдашгүй хүчин

Slide 14 Маркетингийн төлөвлөлтийн үйлявц, үе шатууд

1. Маркетингийн нөхцөл байдлыг шинжлэх2. Зорилтот зах зээлийг судлах, сонгох3. Маркетингийн зорилго, зорилтыг

боловсруулах4. Маркетингийн стратегийг боловсруулах5. Маркетингийн хөтөлбөр боловсруулах6. Хөтөлбөрийг зохион байгуулах хэрэгжүүлэх

хянах

Slide 15 Хэрэглэгч ба худалдан авагч,

Зах Зээлийн зан төлвийг судлах нь

Ярилцах асуудлууд: “Хар хайрцаг”ны загварХудалдан авах шийдвэр гаргах процессЗах Зээлийн төрлүүдЗах Зээлийн зан төлвийг тодорхойлдог 7”О”загварХудалдан авах шийдвэр гаргалтанднөлөөлдөг хүчин зүйлүүд



Slide 16 “Хар хайрцаг”ны загвар

Ìàðêåòèíãèéí áîëîí áóñàä ºäººã÷ ç¿éëñ

Õàð õàéðöàã

Õàðèó ¿éëäýë

Slide 17 Худалдан авах шийдвэргаргах процесс

1. Хэрэгцээгээ мэдрэх2. Хэрэгцээгээ хангахын тулд мэдээлэл

хайх3. Хувилбаруудыг үнэлэх4. Худалдан авах5. Худалдан авсны дараах зан төлөв

Slide 18 Зах Зээлийн төрлүүд

Хэрэглэгчдийн зах зээлБайгууллагын зах зээлЗавсрын худалдаачдын зах зээлУлсын байгууллагын зах зээлОлон улсын зах зээл



Slide 19 Зах Зээлийн зан төлвийгтодорхойлдог 7”О” загвар

Õýí - çàõ çýýëèéã á¿ðä¿¿ëäýã âý? - OccupantsÞóã- çàõ çýýë õóäàëäàí àâäàã âý? - Objectsßàãààä- õóäàëäàí àâäàã âý? - ObjectivesÕóäàëäàí àâàëòàä õýí îðîëöäîã âý? - Organizationßàæ- õóäàëäàí àâäàã âý? - OperationsÕýçýý- õóäàëäàí àâäàã âý? - OccasionsÕààíààñ- àâàõ âý? - Outlets

Slide 20 Худалдан авах шийдвэр гаргалтанднөлөөлдөг хүчин зүйлүүд

Маркетингийн хүчин зүйлс:- Бараа- Үнэ- Хуваарилалт- ИдэвхжүүлэлтМаркетингийн бус хүчин зүйлс:- Сэтгэл зүйн хүчин зүйлс- Нийгэм соёлын хүчин зүйлс

- Нөхцөл байдлын хүчин зүйлс

Slide 21 Худалдан авах шийдвэр гаргалтанднөлөөлдөг Сэтгэл Зүйн хүчин зүйлс

СэдэлХүний хувийн шинж чанарОйлгоцЭзэмшилҮнэт зүйлИтгэлХандлага



Slide 22 Худалдан авах шийдвэр гаргалтанднөлөөлдөг Нийгэм Соёлын хүчин зүйлс

Хувийн шинжтэй хүчин зүйл (демографи)Нийгмийн нөлөө бүхий бүлгүүдГэр бүлНийгмийн байдалСоёл, дэд соёлҮүрэг ба ёс горим

Slide 23 Худалдан авах шийдвэр гаргалтанднөлөөлдөг Нөхцөл Байдлын

хүчин зүйлс

Худалдан авах зорилгоНийгмийн хүрээлэлБодит хүрээлэлЦаг үеийн шинжтэй хүчин зүйл

Slide 24 Зах Зээлийн хэсэгчлэл ба Зорилтот

Зах Зээл

Ярилцах асуудлууд:Зах Зээлийн хэсэгчлэл, түүний мөн чанарЗах Зээлийг хэсэгчлэх шалгуур, үзүүлэлтЗах Зээлийг хэсэгчлэх зарчмуудЗорилтот зах зээл, түүний мөн чанарЗорилтот Зах Зээлийг сонгох шалгуурүзүүлэлт



Slide 25 Зах Зээлийн хэсэгчлэл,түүний мөн чанар

Зах Зээлийг яагаад хэсэгчилдэг вэ?Зах Зээлийн хэсэгчлэл - Ирээдүйн хэрэглэгчдээмаркетингийн үйл ажиллагаанд ижил, төсөөтэйхариу үйлдэл үзүүлэх байдал болон нийтлэгхэрэгцээгээр нь бүлгүүд болгон хуваах үйлажиллагаа.

Сегмент – ижил төсөөтэй хэрэгцээтэй худалданавагчдын групп

Slide 26 Зах Зээлийг хэсэгчлэх шалгуур, үзүүлэлтүүд

Ашиг болон хөрөнгө оруулалтын өгөөжийгдээшлүүлэх чадавхСегментүүдийн хоорон дахь худалдан авагчдынхэрэгцээний ялгааНэг сегментийн боломжит худалдан авагчдынхэрэгцээ шаардлагын ижил төсөөтэй байдалСегментийг татах маркетингийн үйлажиллагааны биелэгдэх боломжЭнгийн хялбар байдал болон зах зээлийгхэсэгчлэх төсөв, зардал

Slide 27 Зах Зээлийг хэсэгчлэх зарчмууд

Газар зүйн зарчимХүн амзүйн зарчимСэтгэлзүйн зарчимТөлөв байдлын зарчим



Slide 28 Зорилтот зах зээл, түүниймөн чанар

Зорилтот Зах Зээл - Ижил, төсөөтэй шинж чанарбүхий зах зээлийн сегментүүдийг үнэлээдөөрийн компанид нийцсэн зорилтот зах зээлийгсонгох шалгуур үзүүлэлтүүдийг давсан сегментболон сегментүүдийг сонгох үйл ажиллагаа.

Зорилтот Зах Зээлдээ төвлөрч ажиллах нь –Зорилтот Зах Зээлдээ зориулж хандсанмэдэгдэл...

Slide 29 Зорилтот Зах Зээлийг сонгохшалгуур, үзүүлэлтүүд

Сегментийн хэмжээ ба өсөлтСегментийн бүтцийн таатай байдлыншинжилгээ (Өрсөлдөөний 5 хүчин)Компанийн стратегийн зорилгоКомпанийн хүн хүчний нөөц, санхүүгийнчадавх

Slide 30 Шинэ Санаа ба барааны талаархшийдвэр гаргах нь

Áàðàà- õ¿íèé õýðýãöýýã õàíãàõçîðèëãîòîé, áîäèòîé ìýäðýãäýõ áîëîí¿ë ìýäðýãäýõ øèíæ á¿õèé ìºíãº áà¿íýëãýýíèé áóñàä íýãæýýðàðèëæààëàãäàõ á¿õ ç¿éëñèéã õýëíý. Òóõàéëáàë: ôèçèêèéí áèåò¿¿ä, õ¿í, ¿éëчèëãýý, îðîí çàé, öàã õóãàöàà, áàéãóóëëàãà, ¿çýë ñàíàà, ¿éë àæèëëàãàà.



Slide 31 Барааны ангилал

Мэдрэгдэх байдлын түвшингээр нь:Мэдрэгдэх – удаан эдэлгээтэй, түргэн эдэлгээтэйҮл мэдрэгдэх – үйлчилгээ

Хэрэглэх хэрэглэгчдийн төрлөөр нь:Өргөн хэрэглээнийҮйлдвэрлэлийн зориулалттай

Өргөн хэрэглээний барааг хэрэглэгчдийн худалдан авах байдлаар нь:Тохиромжтэй барааДэлгүүрийн барааОнцгой

Идэвхгүй эрэлттэйАж үйлдвэрийн барааг хэрэглэгдэж байгаагаар нь:

Үйлдвэрлэлийн шинжтэй (production good)Туслах шинжтэй (support good)

Slide 32 Өргөн хэрэглээний бараанымаркетингийн ялгаа

ИхБагаАрай багаИхPackaging

Онцгойтохиолдолд

Цаг хүчнэлээд

зарцуулна

Цаг хүчнэлээд

зарцуулна

Багачармайлт,

давтан авалт

Behavior

Мэддэгболгох

Нэр хүнд, Brand

Өрсөлдөгчөөсялгарах

Үнэ чухалPromotion

Цөөн цэгээрЦөөнцэгээр

Сонгож авсанхэдэн цэг

Маш олон цэгPlaceхарьцангуйөндөрболомжийнхямдPrice

Нэвтэрхийтоль, авс

Машин, телевиз

ХувцасТалх, саван, оо, шүдэнз

ProductИдэвхигүйОнцгойДэлгүүрийнТохиромжтой

Slide 33 Барааны нэр тэмдэг, сав баглаабоодлын талаарх шийдвэр

Brand-г байршуулахСав баглаа боодлыг буй болгохШошгыг үйлдвэрлэх



Slide 34 Шинэ барааг буй болгохүе шатууд:

1. Санаа олох2. Санааг шигших буюу сонголт хийх3. Төсөөлөл буй болгох болон шалгах4. Маркетингийн стратеги боловсруулалт5. Бизнесийн шинжилгээ хийх6. Барааг бүтээх7. Зах зээл дээр турших8. Зах Зээлд гаргах буюу үйлдвэрлэлийн өрнөлт

Slide 35 Барааны амьдралын мөчлөг, түүний онцлог

Багаидэвхжүүл

элт

СануулахӨрсөлдөхялгаан дээртөвлөрөх

Мэдээлэх, сургах

Promotion

Цөөнцэгээр

Байж болох бүхцэг

Олон цэгээрЦөөн цэгээрPlace

Ашигтайбайх

Байр сууриахамгаалах, ашиг

Зах зээлдхувь эзлэх

Дээж авах, гүн нэвтэрэх

Price

Хамгийншилдэг

Өргөн шугамОлонГанцProductБагаснаИхӨснөҮгүйCompetition

Ургацхураах

Brand-гэрхэмлүүлэх

Ялгаагтодотгох

Мэдлэголгох

GoalУналтТогтворжилтӨсөлтНэвтэрэлт

Slide 36 Үйлчилгээний маркетингийн тухай

Ярилцах асуудлууд:Үйлчилгээний онцлог шинж чанаруудҮйлчилгээний маркетингт “боловсонхүчин”-ий байр суурь чухал болох ньҮйлчилгээний байгууллагын маркетинг баөрсөлдөх чадварын асуудал



Slide 37 Барааны үнийн талаарх шийдвэр

гаргах нь

Ярилцах асуудлууд:Үнэ гэж юу вэ?, үнэ маркетингийнхольцын нэг элемент болох ньҮнэ ба чанарын хослолҮнэ тогтоох шийдвэрийн үе шатуудҮнийн хөнгөлөлт зохицуулалтынталаарх шийдвэр

Slide 38 Үнэ гэж юу вэ?, үнэ маркетингийнхольцын нэг элемент болох нь

Үнэ– бараа, үйлчилгээг худалдан авах болонэзэмшихийн тулд солилцож буй мөнгө болонбусад үнэлэгдэхүйц зүйлс бөгөөд үнэ цэнийгхэмжсэн хэмжүүр юм.

“Үнэ – Чанарыг илэрхийлэгч”

Frofit=(Unit Price*Q) – Total Cost

Slide 39 Үнэ тогтоох шийдвэрийн үе шатууд

1. Үнийн зорилтыг тодорхойлох2. Эрэлтийг тодорхойлох3. Зардал тооцох4. Өрсөлдөгчийн үнэ болон саналыгшинжлэх

5. Үнэ тогтоох аргыг сонгох6. Эцсийн үнийн саналаа боловсруулах



Slide 40 1. Үнийн зорилтыг тодорхойлох

Үнийн зорилтууд:Амьдрах чадвараа хадгалахАшгаа дээд хэмжээнд хүргэхОрлогоо дээд хэмжээнд хүргэхБорлуулалтын өсөлтийг дээд хэмжээнд хүргэхЗах Зээлд эзлэх хувийг өсгөхНийгмийн хариуцлагаа биелүүлэх

Slide 41 2. Эрэлт болон орлогыг тооцох ньүнийн тааз

Эрэлтэнд нөлөөлөх хүчин зүйлс:ҮнэХэрэглэгчдийн хүсэл таашаалБусад барааны үнэ, хэрэгцээг хангах байдалХэрэглэгчдийн орлого

Үнээс хамаарсан эрэлтийн мэдрэмж:Мэдрэмжтэй эрэлтМэдрэмжгүй эрэлтНэгж мэдрэмжтэй эрэлт

Slide 42 3. Зардал тооцохүнийн шал

Нийт зардал = Нийт хувьсах зардал + Нийттогтмол зардал + Маркетингийн зардал

BEP = FC/(Unit Price - UVC)



Slide 43 4. Өрсөлдөгчийн үнэ болон саналыгшинжлэх

Эрэлт - Дээд хязгаар

Өрсөлдөгч бараа - Дундаж хэмжээ

Зардал - Доод хязгаар

Slide 44 5. Үнэ тогтоох аргыг сонгох

А. Эрэлтэнд тулгуурлах арга:Дээж авах үнэ - өндөр үнэГүн нэвтэрэх үнэ – нам үнэНэр хүндийн үнэ – урт хугацааны өндөр үнэШугамын үнэ - өөр өөр үнэТэгш – Сондгой үнэБагцын үнэ

Б. Өртөгт тулгуурлах арга: Markup үнэ = Нэгжийн зардал + Орлогын тодорхой хувьӨртөг + Өртгийн хувьТуршлагын муруйн үнэ


В. Ашигт тулгуурлахЗорилтот ашиг олохуйц үнэБорлуулалтаас зорилтот өгөөж олох үнэ

Г. Өрсөлдөөнд тулгуурлахШууд өрсөлдөх барааны Үнэ = ЧанарОрлуулах барааны Үнэ = ЧанарОйролцоо нэр төрлийн барааны Үнэ = Чанар



Slide 46 6. Эцсийн үнийн саналаа боловсруулах

Эцсийн үнэ тогтоох:Үйлдвэрлэгчийн үнийн санал

Жинхэнэ, бодит үнэ

Хэрэглэгчийн үний санал

Slide 47 Үнийн хөнгөлөлт зохицуулалтынталаарх шийдвэр

Хөнгөлөлтүүд:Тоо хэмжээний хөнгөлөлтБэлэн мөнгөний хөнгөлөлтУлирлын хөнгөлөлтХудалдааны хөнгөлөлт

Зохицуулалтууд:FOB үнэХүргэлтийн нэгдмэл үнэСуурь цэгт үндэслэсэн үнэБүсийн нутгийн үнэ

Slide 48 Хуваарилалтын сувгийн

талаарх шийдвэр

Ярилцах асуудлууд:Сувгийн тухай ойлголт, сувгийн түвшинСувгийн гишүүдийн тухайЗуучлагчид яагаад хэрэгтэй байдаг вэ? Тэдний гүйцэтгэх үүргүүдХуваарилалтын үндсэн стратегиудСувгийн гишүүдийг судалж, үнэлэх нь



Slide 49 Сувгийн тухай ойлголт, сувгийн түвшин

Хуваарилалтын суваг – Бараа, үйлчилгээгүйлдвэрлэгчээс хэрэглэгчдийн хэрэгцээнд хүргэх үйлявцад оролцож буй байгууллага болон хувь хүмүүсийннийлбэр цогц.

Хуваарилалтын сувгийг бүрäүүлж, оролцож буйсубъектуудын тоогоор сувгийн түвшний тооилэрхийлэгдэнэ. Тэг түвшний суваг – Үйлдвэрлэгч өөрөө борлуулна.Нэг түвшний суваг – 1 зуучлагч оролцоно.Хоёр түвшний суваг – 2 зуучлагч оролцоно.Гурван түвшний суваг гэх мэт.

Slide 50 Өргөн хэрэглээний бараанымаркетингийн суваг

Үйлдвэрлэгч

Хэрэглэгч

Үйлдвэрлэгч Үйлдвэрлэгч Үйлдвэрлэгч

Жиж.худ-чин

Хэрэглэгч


Хэрэглэгч

Бөөний худ-чин

Агент

Хэрэглэгч

Бөөний худ-чин


Slide 51 Аж үйлдвэрлэлийн зориулалттайбарааны маркетингийн суваг

Үйлдвэрлэгч

Аж.үйлд-нхэрэглэгч

Үйлдвэрлэгч Үйлдвэрлэгч Үйлдвэрлэгч

Аж.үйлд-нгэрээт зуучлагч

Агент Агент




Аж.үйлд-нгэрээт зуучлагч



Slide 52 Зуучлагчид буюу сувгийнгишүүдийн тухай

Сувгийг бүрдүүлж буй субъектууд нь маркетингийнзуучлагчид болно.Худалдааны зуучлагч – Үйлдвэрлэгч, эцсийнхэрэглэгчийн хоорон дахь аливаа зуучлагчАгент – Худалдах хэлцэл байгуулж буй хуулийн этгээдБрокер – Харилцан ойлголцоход нь туслах зуучлагчБөөний худалдаачин – Жиж.худалдаачдад худалдагчидЖижиглэнгийн худалдаачин – Эцсийн хэрэглэгчдэдбарааг худалдагчидГэрээт зуучлагч компаниуд – хараат бус зуучлагчидбуюу дистрибьютерүүд.

Slide 53 Зуучлагчид яагаад хэрэгтэй байдаг вэ? Тэдний гүйцэтгэх үүргүүд

Зуучлагчдын буй болгодог ашигт байдлууд:- Цаг хугацааны ашигт байдал- Орон зайн ашигт байдал- Хэлбэрийн ашигт байдал- Эзэмшлийн ашиг байдалЗуучлагчдын үүрэг:

Дамжуулах – худалдан авах, худалдах рискийг багасгахНэр төрлийг бүрдүүлэх – бүтээгдэхүүний иж бүрдлийгбуй болгох, хадгалах, төрөлжүүлэн хуваах, тээвэрлэхДэмжин туслах – санхүүжүүлэх, хянан шалгах, шинжлэхзөвөлгөө өгөх, мэдээллээр хангах

Slide 54 Хуваарилалтын үндсэн стратегиуд

Эрчимт хуваарилалтын стратеги –байж болох бүх худалдааны цэгүүдээрСонгомол хуваарилалтын стратеги –сонгож авсан цөөн хэдэн цэгээрОнцгой хуваарилалтын стратеги –цөөн хэдэн цэгээр



Slide 55 Сувгийн гишүүдийн судалж, үнэлж, шийдвэр гаргах нь

Сувгийн сонголтонд нөлөөлөх хүчин зүйлс:Барааны шинж чанарЗуучлагчийн шинж чанарӨрсөлдөөний шинж чанарКомпанийн өөрийн шинж чанарОрчны шинж нөхцөл байдал

Сувгийг үнэлэх нь:Эдийн засгийн талаасХяналтын байдлаасЗохицох буюу хамтран ажиллах байдал

Slide 56 Барааны Идэвхжүүлэлтийн талаарх

шийдвэр

Ярилцах асуудлууд:Идэвхжүүлэлт, түүний мөн чанарҮр ашигтай харилцааг буй болгох ньИдэвхжүүлэлтийн хольцын талааршийдвэр гаргах ньИдэвхжүүлэлтийн арга хэрэгслүүд, түүний мөн чанар

Slide 57 Идэвхжүүлэлт, түүний мөн чанар

Идэвхжүүлэлт – Компани болон бүтээгдэхүүнийгзах зээл (ил ба далд, нөлөөлөгч зах зээл)-тэйхолбох үйл ажиллагаа. Нэг ёсондоо үйлдвэрлэгчба зах зээл хоёрыг холбогч “гүүр” болж байдагхарилцаа холбооны үйл ажиллагаа юм.

Идэвхжүүлэлтийн зорилго – дээрх харилцаахолбоог 2 талын үр ашигтай байлгах, барааныборлуулалтыг хурдасгах болон ихэсгэх явдалюм.



Slide 58 Үр ашигтай харилцаагбуй болгох үе шатууд

1. Зорилтот харилцагчаа тодорхойлох2. Харилцаа холбооныхоо зорилтыг тодорхойлох3. Мэдэгдлээ төлөвлөх4. Харилцаа холбооны сувгаа сонгох5. Идэвхжүүлэлтийн нийт төсвөө тодорхойлох6. Идэвхжүүлэлтийн хольцоо шийдвэрлэх7. Идэвхжүүлэлтийн үр дүнг үнэлж, хэмжих

Slide 59 1. Зорилтот харилцагчаа тодорхойлох

Зорилтот харилцагч - Зорилтот Зах Зээл, далд зах зээл, нөлөөлөгчид – хувь хүн, байгууллага хамт олон

Зорилтот харилцагчийн өнөөгийн дүр төрхийншинжилгээ - Компани болон барааны талаар хэр зэрэгмэдээлэлтэй байгааã судална.

Судалгааны үр дүнд:Юуг хэлэх буюу хүргэхЯаж хэлэх, хүргэхХэзээ хэлэхХаана хэлэхЯг хэнд хэлэх вэ? гэдгийг шийднэ.

Slide 60 2. Харилцаа холбооныхоо зорилтыгтодорхойлох

AIDA загвар... анхаарал-сонирхол-хүсэл-үйлдэлБарааны амьдралын мөчлөгтэй холбогдсонидэвхжүүлэлтийн зорилтуудтаниулах-ятгах, сургах-сануулах-бууруулах



Slide 61 3. Мэдэгдлээ төлөвлөх

Мэдэгдлийн агуулга - юуг хэлэх, хүргэх вэ? а. Оновчтой хандлага – барааны үр ашиг, чанар, үнэ

цэнэ, ашиглах зааварб. Сэтгэлзүйн хандлага – эерэг болон сөрөг сэтгэл

хөдлөлийг төрүүлэхв. Ёс суртахууны хандлага – ёс суртахууны асуудалд

нийцүүлэхМэдэгдлийн бүтэц – яаж цэгцтэй хэлэх вэ?Мэдэгдлийн хэлбэр - яаж бэлэг тэмдэг бүхий анхааралтатахуйц байлгах вэ?Мэдэгдлийн эх сурвалж – мэдэгдэл хүргэх субъект

Slide 62 4. Харилцаа холбооны сувгаа сонгох

Хувийн харилцааны суваг – ялангуяаүйлчилгээний хувьд

Албан харилцааны суваг – хэвлэл мэдээллийнхэрэгслүүд, зурагт самбарууд, худалданавагчдийг тойрон хүрээлж буй орчин, үйлявдлууд

Slide 63 5. Идэвхжүүлэлтийн нийт төсвөөтодорхойлох

Төсөв тодорхойлох аргууд:

Бэлэн байгаа хөрөнгөнөөс тооцох аргаБорлуулалтын дүнгээс хувиар тооцох аргаӨрсөлдөөнд тулгуурлах аргаЗорилтоос үндэслэн тооцоолох арга



Slide 64 6. Идэвхжүүлэлтийн хольцоошийдвэрлэх

Идэвхжүүлэлтийн хольцууд:СурталчилгааБорлуулалтын урамшуулалБиечлэн худалдааОлон нийттэй тогтоох харилцаа холбоо

Хольцын талаарх шийдвэр гаргалтанд нөлөөлдөг хүчин зүйлс:Идэвхжүүлэлтийн стратегиЗорилтот зах зээлийн шинж чанарХудалдан авах шийдвэр гаргах үе шатБүтээгдэхүүний иж бүрэн, олон талт байдалХэрэглэгчдийн газарзүйн байдалБарааны амьдралын мөчлөгийн үе шатКомпанийн зорилго, зорилт, нөөц боломж

Slide 65 7. Идэвхжүүлэлтийн үр дүнг үнэлж, хэмжих

Td: Идэвхжүүлэлтийн зорилгодоо хүрсэнэсэхийг үнэлж, жигнэх

- Зорилтот харилцагчаас асууж лавлаж, судалгаа хийх

- Харилцан ярилцах- Хувийн бус харилцааны сувгийг судлах- Борлуулалт нэмэгдэх

Slide 66 Идэвхжүүлэлтийн арга хэрэгслүүд, түүний мөн чанар

1.1.СУРТАЛЧИЛГААСУРТАЛЧИЛГАА – тодорхой ивээн тэтгэгчийннэрийн өмнөөс олон. нийтийн мэдээллийн хэрэгслээрдамжуулан төлбөртэйгээр явуулж буй хувь хүний бусхарилцааны холбооны арга.“Сурталчилгаа бол сайн гэгч нь хэлэгдсэн үнэн зүйл”Шинж чанарууд:

- Нийтийн шинж чанартай байна- Ятган сэнхэрүүлэх чадвартай- Хурц содон, анхаарал татахуйц- Эзэнгүйдэл




2. 2. БОРЛУУЛАЛТЫНБОРЛУУЛАЛТЫН УРАМШУУЛАЛУРАМШУУЛАЛ – бүтээгдэхүүн үйлчилгээнийборлуулалт, эрэлтийг урамшуулах зорилготой богино хугацааны шижимтүлхэцүүд.

Хэрэглэгчдийг идэвхжүүлэх хэрэгслүүд:- үнийн хөнгөлөлт, купон, жиж.худалдаачдын сугалаа, шагнал

Худалдааны идэвхжүүлэлтийн хэрэгслүүд:- зуучлагчид үзүүлэх хөнгөлөлт зохицуулалт, баталгаа, тээвэр, тэтгэлэг, тусламж, гэрээ

Бизнесийн идэвхжүүлэлтийн арга хэрэгслүүд:- худалдааны үзэсгэлэн, борлуулалтын сугалаа, тусгай сурталчилгаа(жижиг нэмэлт бараа- асаагуур, үзэг, аяга, календарь гэх мэт)Шинж чанарууд:

- Өөртөө татах ба мэдээлэх чадвар- Худалдан авалтыг өдөөх- Худалдаа хийхээр урих


3. 3. БиечлэнБиечлэн худалдаахудалдаа – барааг борлуулах зорилгоор нэгбуюу хэд хэдэн худалдан авагчидтай нэг бүрчлэнярилцах аман танилцуулга болон мэдээлэл солилцоо.Шинж чанарууд:

- Хувийн шинжтэй- Харьцаа тогтоох- Хариу үйлдлийг өдөөхБиечлэн худалдааг үр дүнтэй зохион байгуулах алхам:

Борлуулалтын ажилтны тоог тодорхойлохӨндөр ур чадвартай борлуулалтын ажилтныг тасралтгүйсургах, хөгжүүлэхБорлуулалтын ажилтны цалин хөлсийг шийдвэрлэх


4. 4. ОлонОлон нийттэйнийттэй тогтоохтогтоох харилцаахарилцаа холбоохолбоо – Компаниболон бүтээгдэхүүний дүр төрхийг хадгалах, хамгаалах, сайжруулахад чиглэгдсэн төрөл бүрийн харилцаа, олоннийтийн арга хэмжээ.Хэвлэмэл материал- тайлан брошур, сонин сэтгүүлҮйл явдлууд – хэвлэлийн бага хурал, семинар, лекц, үзэсгэлэн, тэмцээн урлагийг ивээн тэтгэхМэдээ, мэдээлэл – хэвлэл мэдээллийнхэнтэй холбоотойажиллахШинж чанарууд:

- Үнэн магадтай байна- Худалдан авагчдийг өргөн хамрах байдал



Slide 70 Идэвхжүүлэлтийн хольцын ачхолбогдлын дараалал:

Өргөн хэрэглээний барааны тухайд:I. СурталчилгааII. Борлуулалтын урамшуулалIII. Биечлэн худалдааIV. Олон нийттэй тогтоох харилцаа холбоо

Аж үйлдвэрийн барааны тухайд:I. Биечлэн худалдааII. Борлуулалтын урамшуулалIII. СурталчилгааIV. Олон нийттэй тогтоох харилцаа холбоо

Slide 71 Ìýäýýëýë áà Ñóäàëãàà øèíæèëãýý

Ìýäýýëýë áîë áèçíåñèéí ýðñäýëèéã áóóðóóëàã÷.

Ìýäýýëýë áîë áèçíåñèéí íººö.Áèçíåñèéí íººöºä ìºíãº, òîíîã òºõººðºìæ, õ¿í, ìàòåðèàë ìýäýýëýë îðäîã.

Ìýäýýëýë áîë øèéäâýðèéí ºãºãäºë.

Slide 72 Áèçíåñèéí áàéãóóëëàãûí øèéäâýð ãàðãàëòàä ìýäýýëëèéí à÷ õîëáîãäîë

Áèçíåñèéí ñàëáàðàà ñîíãîõîä.Õºðºíãº îðóóëàëòûí òàëààðõ øèéäâýð ãàðãàõàä.Øèíý á¿òýýãäýõ¿¿í ãàðãàõàä.¯íý òîãòîîõîä.Èäýâõæ¿¿ëýëòèéí õîëüöîî òîäîðõîéëîõîä.Áèçíåñ òºëºâëºãºº õèéõýä.Áîðëóóëàëòàà òààìàãëàõàä.



Slide 73 Ìýäýýëëèéí áààç á¿ðä¿¿ëýõ¿é

1. Ìýäýýëýë öóãëóóëíà2. Ìýäýýëëèéã áîëîâñðóóëíà3. Ìýäýýëëèéã àíãèëíà4. Áààçëàíà

ÔàéëÒàéëàí

5. Õàÿãæóóëíà, êîäëîíî

Slide 74 1.Ìýäýýëýë öóãëóóëàõóé

Ìýäýýëýë öóãëóóëàõ àðãà:1. Áàéíãûí ìýäýýëëèéí ñèñòåì

2. Ñóäàëãàà õèéõ

-Áàéãóóëëàãûí ìýäýýëëèéí ñèñòåì:Ìýäýýëëèéí ãàäààä òàéëàíãèéí ñèñòåì

Ìýäýýëëèéí äîòîîä òàéëàíãèéí ñèñòåì


-Ñóäàëãàà - тухайн компанид буй болсоннөхцөл байдлыг шийдвэрлэхийн тулдзайлшгүй шаардлагатай мэдээллүүдийгбайнга тодорхойлж цуглуулж, задланшинжилж, үр дүнгий нь тайлагнах үйлажиллагаа юм.



Slide 76 Байгууллагын өмнө тулгардагнийтлэг асуудлууд

- Õóäàëäàí àâàã÷, ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ ìààíü õýí áý? /íàñ, õ¿éñ, îðëîãî, àæèë, àìüäàðëûí õýâ

ìàÿã/

- Õóäàëäàí àâàã÷, ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ ìààíü ÿìàð çàíòөëөâòýé õүìүүñ âý?

- Òýä õààíà àìüäàðäàã âý?- Òýä ìàíàé áàðààã õóäàëäàæ àâàõ óó?- Òýäýíä ìàíàé áàðàà, ¿éë÷èëãýýíèé ÿìàð

øèíæ ÷àíàð òààëàãäàæ áàéíà âý?- Ìàíàé ¿éë àæèëëàãàà òýäíèé ñîíèðõîëä

íèéöýæ áàéíà óó?


- Áèä òýäíèé õүñ÷ áóé áàðàà, ¿éë÷èëãýýã çөâöàã үåä íü, õàìãèéí çîõèñòîé ãàçàð íü, õүññýíõýìæýýãýýð íü íèéëүүëæ ÷àäàæ áàéíà óó?

- Áèä áàðàà, ¿éë÷èëãýýãýý ÿàæ ñàéæðóóëàõ âý?

- Öààøèä áèä áàðàà, ¿éë÷èëãýýíèéõýý þóíä íüèëүү àíõààðëàà õàíäóóëàõ âý?

- Öààøèä áèä áàðàà, ¿éë÷èëãýýíèé íýðòөðëèéã íýìýãäүүëýõ øààðäëàãà áàéíà óó?

Slide 78 Ñóäàëãàà õèéõýä ãàðäàã ýðñäýë¿¿ä

Õ¿ì¿¿ñ õýçýý ÷ ñóäàëãàà àâíà ãýæ áîääîããүé

ªºðèéí ãàðãàäàã çàí, àëèâàà àñóóäàëäõàíääàã áàéäëàà ìýääýãã¿é

Ñóäàëãààíä îðîëöîõäîî òóõàéí үåèéííөëөөëөëä àâòàãäàõ òîõèîëäîë ýëáýã áàéäàã

ßàæ õàðèóëò өãөõөө ìýäýæ áàéñàí ÷ ýðãýëçýæòýýíýãëýçýæ áàéäàã



Slide 79 Ñóäàëãàà õèéõ àëõàì, үå øàòóóä:

1. Ñóäàëãààíû çîðèëãîî òîäîðõîéëíîßâöûíÇîðèóëàãäñàíÑóóðü

2. Өãөãäëèéí ýõ үүñâýð õàéíàÀíõäàã÷Õî¸ðäîã÷

3. Õî¸ðäîã÷ өãөãäөëä øèíæèëãýý õèéíýÑòàòèñòèêèéí òîî áàðèìòÑóäàëãàà, òàéëàíÁàðèìò, íèéòëýë


4. Àíõäàã÷ өãөãäëèéã áүðäүүëýõ ñóäàëãààíûàðãûí ñîíãîëò

ÀíêåòÀæèãëàëòßðèëöëàãàÒóðøèëò

5. Òүүâýðëýëò õèéíýÇîðèëòîò õýñãèéã òºëººëæ ÷àäàõóéö õ¿ì¿¿ññîíãîíî

Slide 81 Àíêåò áîëîâñðóóëàõàä àíõààðàõ ç¿éëñ

1. Ñóäàëãààíû çîðèëãîî òàíèëöóóëàõ /òîëãîéòåêñò/

2. Àñóóëòûí òîî öººí áàéõ /12-14 àñóóëò/

3. Õóâèéí ìýäýýëëèéã ñ¿¿ëä îðóóëàõ

4. Àñóóëòûí äàðààëàë çºâ òîãòîîõ /ëîãèê/

5. ªã¿¿ëáýðèéí íàéðóóëãèéã îíîâ÷òîé õèéõ /íýã óíøààä îéëãîõîîð, òîâ÷ òîäîðõîé, øóóä àñóóñàí/

6. Çàäãàé àñóóëò öººí áàéõ /1-2/




6. Өãөãäөë öóãëóóëíà.Ñóäàëãàà àâàõ õ¿íèéã ñîíãîíî

Ñóðãàíà

Ìýäýýëëýýð õàíãàíà

7. Өãөãäëèéã øèíæèëíýªãºãäºë íýãòãýæ îðóóëíà

Øèíæèëíý

Slide 83 ªãºãäëèéã íýãòãýæ îðóóëàõ íü

1504504106741213167

1111115

111111114

1111113

111112

11111

1111110

1119

1118

1117

1116

1115

111114

1113

1112

1111

edcbagfedcbagfedcba

4-ð àñóóëò3-ð àñóóëò2-ð àñóóëò

¹


8. Үр дүнг тооцож тайлан мэдээлэлболовсруулна.

2 талт хүснэгт боловсруулахСудалгааны тайлан боловсруулах



Slide 85 2 талт хүснэгт боловсруулах

10812.68291.942140.34362.52731.534121227Íèéò

1603.1353.13545722.5418.83027.54416f

1960.5112.04439.8782.04435.26920.44016e

2691.4940.74240.51093.7210328621.65816c

2204.0992.27541.8920.91232.37118.64116b

2364.24102.12536852.977368518.64416a

Íèéò6f6e6d6c6b6a

Slide 86 Судалгааны үр дүнгашиглах нь

Судалгааны тайлан дээр тулгуурланшийдвэр гаргаж хэрэгжүүлэхСудалгааны үнэ цэнэ шийдвэр гаргалтынүнэ цэнээр тодорхойлогдоно.

Slide 87 Ìýäýýëëèéí ñîëèëöîî, ñîëèëöîîíûõýëáýð¿¿ä

Ìýäýýëëèéí ñîëèëöîî ñàéí áàéñíààð áèçíåñèéí áàéãóóëëàãûí ÷àäàâõè, ¿éëàæèëëàãààíû õóðä íýìýãäýæ óëñ îðíûò¿âøèíä á¿òýýìæ ºñíº.

Ñîëèëöîîíû õýëáýð¿¿ä:Èíòåðíåò

Òºëáºðò ¿éë÷èëãýý

Íîìûí ñàí

Ñîíèí ñýòã¿¿ëä íèéòëýõ



Slide 88 NET –èéí ñèñòåì

Õ-6

Õ-5

Õ-4

Õ-3

Õ-2

Õ-1

NET –èéí òºâ áààç

Ýíý ñèñòåìä á¿ãä òýãøýðõòýé îðîëöäîãÖàã õóãàöàà îðîí çàéã áàãàñãàäàãÝíä îðîëöîã÷ á¿ãäõºãæäºã, õîæäîãÝöñèéí ä¿íäýý áàãààðàààìæèëò îëäîã, á¿òýýìæºñäºãÁààç çºâõºí øèíý ìýäýýëëýýð áàÿæäàã

Slide 89 Áèçíåñèéí áàéãóóëëàãàä øààðäëàãàòàéìýäýýëë¿¿ä

1. Çàõ çýýëòýé õîëáîîòîé- Õýðýãëýã÷èäèéí õ¿í àì ç¿éí ñòàòèñòèê- Õýðýãëýã÷èäûí îðëîãî- Õýðýãëýã÷èäûí àìüäàðëûí õýâ ìàÿã

2. Óëñ òºð, õóóëü ýðõ ç¿é- ÀÀÍ –í õóóëü- Òàòâàðûí õóóëü- Òºðººñ áàðèìòàëæ áóé áîäëîãî


3. Ñàíõ¿¿æèëò- Áàíêíû çýýëèéí õ¿¿

- Òºñëèéí çýýë¿¿ä

ÌÝÄÝÝËÝË ÁÀ ÑÓÄÀËÃÀÀ ØÈÍÆÈËÃÝÝ survey... · Ñýäâèéí...

Documents