izbori na kosovu 2000 -...

IZBORI NA KOSOVU2000 - 2014

IzborniSistem

UpravljanjeIzborima

RegistracijaBirača

RegistracijaPolitičkihPartija

PotvrđivanjePolitičkih

Subjekata

AkreditacijaPosmatrača

Glasanje,Prebrojavanje

i Rezultati

Priština, 2017

IZBORI NA KOSOVU 2000 - 2014

Priština, 2017

2 Izbori na Kosovu 2000 - 2014

Izdavač CENTRALNA IZBORNA KOMISIJA Za više informacija obratite se Sekretarijatu CIK-a:

Adresa: Ul. Migjeni br. 21, 10000 Priština, Republika e Kosovo Telefon: +381 (0) 38 211 034 E-mail: [email protected] Web-stranica: www.kqz-ks.org © Centralna Izborna Komisija Ovaj dokument u formi izveštaja, je sastavila Centralna Izborna Komisija. Dokument sadrži podatke o izborima organizovanim od 2000 do 2014 godine. Organizacija za Evropsku Bezbednost i Saradnju (OEBS) je obezbedila podatke za izborne za period 2000-2007. Centralna Izborna Komisija se zahvaljuje Misiji OEBS-a na Kosovu za njihovu pomoć u prikupljanju ovih podataka i finansijsku podršku ove publikacije.

mailto:[email protected]

http://www.kqz-ks.org/

Izbori na Kosovu 2000 - 2014 3

SADRŽAJ

UVOD ............................................................................................................................... 7 DEO I – HRONOLOŠKI PODACI.....................................................................9 POGLAVLJE I – IZBORNI SISTEM

Opšte informacije ............................................................................................... 11 POGLAVLJE II – UPRAVLJANJE IZBORIMA

Pripreme izbornog procesa .......................................................................... 21 POGLAVLJE III – REGISTRACIJA BIRAČA

Registracija Birača ............................................................................................29 POGLAVLJE IV - REGISTRACIJA POLITIČKIH STRANAKA, POTVRĐIVANJE POLITIČKIH SUBJEKATA I KANDIDATA

Podaci za političke partije ............................................................................35 POGLAVLJE V – AKREDITOVANJE POSMATRAČA

Podaci o procesu posmatranja izbora ................................................. 39 POGLAVLJE VI – GLASANJE PRBROJAVANJE I REZULTATI

Proces glasanja ................................................................................................... 41 POGLAVLJE VII – PRAVNI LEKOVI

Ispravljanje, sankcionisanje, suđenje u izbornom procesu ..... 59 DEO II – IZBORNE PROCEDURE ................................................................ 65 ZAKLJUČAK ............................................................................................................. 85


SPISAK TABELA

Tabela 1: Raspored – Ciklusi i događaji 2000 - 2014 ........................................................................ 14

Tabela 2: Sistem – Opšti pregled ....................................................................................................................... 16

Tabela 2: Sistem – Opšti pregled (nastavak)........................................................................................... 18

Tabela 3: Mesta u Skupštini Opštine 2000-2014 ..................................................................................... 19

Tabela 4: Period od raspisivanja izbora do potvrđivanja rezultata ........................................ 23

Tabela 5: Broj biračkih centara/biračkih mesta 2000-2007 po opštini ........................ 24

Tabela 6: Broj biračkih centara/biračkih mesta 2009-2014 po opštini ...................................... 26

Tabela 7: Birači – Biračko telo po opštini 2000-2007 .......................................................................... 32

Tabela 8: Birači – Biračko telo po opštini 2009–2014 ........................................................................... 33

Tabela 9: Registrovane i ugašene političke partije ....................................................................................... 37

Tabela 10: Potvrđivanje Političkih Subjekata ...................................................................................................... 38

Tabela 11: Akreditovanje posmatrača ....................................................................................................................40

Tabela 12: Program glasanja .................................................................................................................................. 44

Tabela 13: Pregled izlaznosti, analitike glasačkih listića i potvrđenih opština (2000-2007) ...................................................................................................................................................................... 45

Tabela 14: Pregled izlaznosti, analitike glasačkih listića i potvrđenih opština (2009-2014) ........................................................................................................................................................................ 47

Tabela 15: Zastupljenost Poslanika u Skupštini Kosova 2001 ............................................................ 49

Tabela 16: Zastupljenost poslanika u Skupštini Kosova 2004.................................................. 51

Tabela 17: Zastupljenost poslanika u Skupštini Kosova 2007............................................................ 53

Tabela 18: Zastupljenost Poslanika u Skupštini Kosova 2010 .................................................. 55

Tabela 19: Zastupljenost Poslanika u Skupštini Kosova 2014 (da se dopuni) ...................... 56


Zbirna tabela Poslanika u Skupštini Kosova na osnovu rodne i etničke pripadnosti od 2001 – 2014................................................................................................................................................................. 57

Tabela 20: Pravni lekovi.................................................................................................................................................. 63

Tabela 21: Ključne izborne aktivnosti .......................................................................................................................66

Tabela 22: Raspisivanje i održavanje izbora za Skupštinu Kosova .......................................... 73

Tabela 23: Objavljivanje i održavanje Lokalnih izbora ............................................................................... 74

Tabela 24: Proces registracije političkih partija ...................................................................................... 75

Tabela 25: Proces potvrđivanja političkihh subjekata i kandidata ......................................... 76

Tabela 26: Političke stranke – zakonski uslovi ................................................................................................. 77

Tabela 27: Minimalan broj predloženih kandidata suprotnog pola/lokalni izbori ... 78

Tabela 28: Minimalan broj predloženih kandidata suprotnog pola/izbori za Skupštinu Kosova ......................................................................................................................................................................................... 79

Tabela 29: Imenovanje opštinske izborne komisije .......................................................................... 80

Tabela 30: Imenovanje članova biračkog odbora ................................................................................ 81

Tabela 31: Prebrojavanje glasova za Skupštinu Kosova ................................................................ 82

Tabela 32: Način raspodele poslaničkih mesta na izborima za Skupštinu Kosova83

Tabela 33: Postupak podnošenja žalbi i predstavki........................................................................... 84


UVOD Kosovo je napravilo velike korake u oblasti izbora. Istorija posleratnih izbora na Kosovu, počinje 2000 godine. 28 oktobra te godine održani su prvi izbori za Skupštinu Opština. Godinu dana kasnije, 17 novembra 2001 godine održani su takođe po prvi put, izbori za Skupštinu Kosova. Do proglašenja nezavisnosti (2008), organizovani su i nekoliko drugih izbornih procesa. Karakteristike izbornog sistema, osmišljen 2000 godine, ostao je nepromenjen tokom ovog perioda. Do najvažnijih promene došlo je sa proglašenjem nezavisnosti Kosova. U oblasti izbora, možemo pomenuti neke elemente koji karakterišu Republiku Kosovo, privremeno korišcenje Sistema sa zatvorenim listama; uvođenje izbornog praga; ukidanje glasanja u odsustvu; dešavanja u biračkom spisku i promene u sastavu Centralne Izborne Komisije. Tokom ovog perioda, Centralna Izborna Komisija, je uspela da organizuje nekoliko izbornih procesa, potpuna ili delimična, postizanjem ispunjavanja ustavne i zakonske obaveze. Isto tako, Centralna Izborna Komisija je uspela da postane članica sa punim pravima u A-WEB-u (Udruženja svetskih izbornih zvaničnika) i ACEEEO (Udruženje evropskih izbornih zvaničnika), pridružujući se tako desetinama ostalih organa upravljanja izborima iz celog sveta. Ova publikacija je nastavak izražavanja posvećenosti od strane Centralne Izborne Komisije da unapriedi izborni proces na Kosovu. Podaci dati u ovoj publikaciji, osim učesnicima na izborima, takođe može poslužiti u raznim naučnicima za istraživanja u ovoj oblasti. U ovoj publikaciji, podeljenoj u nekoliko poglavlja, pružiće se informacije o upravljanju izbora; izborni sistem; kao i statističkih podataka o registraciji


birača; političke partije i potvrđivanje političkih subjekata. Takođe, poseban prostor se daje u procesu glasanja; računajuci i rezultate. Podaci prikazani u ovoj publikaciji imaju potrebna objašnjenja da pomognu čitaocima u njihovoj interpretaciji upoređivanju.


DEO I – HRONOLOŠKI PODACI (Prvi deo ovog izveštaja predstavlja podatke izbora koji su organizovani na Kosovu u periodu između 2000. i 2014. godine).

Procesi izbora demokratskih i slobodnih u Republici Kosovo, što ukazuje na visok nivo procesa izgradnje i konsolidaciju legitimnih i demokratskih institucija. Ovaj izveštaj odražava podatke izbora koji su organizovani u našoj zemlji od 2000 do 2014 godine Tokom ovog perioda, u smislu organizovanja izbora Republika Kosovo, suočava sa mnogim izazovima i beleži veliki razvoj u oblasti izbora iako je glavni elementi izbornog sistema ostao nepromenjen tokom ovog vremena.

Glavne karakteristike izbornog sistema osmišljenog 2000 godine bile su:

a) u slučaju izbora za skupštine (i skupštine opština i Skupštine Kosova) koristio se sistem proporcionalne zastupljenosti sa formulom koja favorizuje srednje ili male političke stranke, dok se u slučaju izbora za gradonačelnika koristio većinski izborni sistem;

b) izborno zakonodavstvo je prilično inkluzivno, kako u smislu biračkog tela i političkih subjekata koji žele da se kandiduju na izborima i izbornih programa koji olakšavaju ostvarivanje prava glasanja, tako i u smislu favorizovanja sistema preferencijalnog glasanja;

c) od samog početka postoji ideja da se promoviše manje zastupljeni pol u izbornom procesu (posebno kao kandidati i izabrani predstavnici);

d) nealbanske zajednice su dobile poseban tretman u vidu odvojenih

mesta i pravila raspodele preferencijalnih mesta; e) tokom ovog perioda struktura izborne administracije je kontinuirano

poboljšanje.

Pored ovog značajnog procesa u izgradnji demokratskog društva, bilo je stalno ohrabrujucih koraka u izgradnji i jačanju demokratskih institucija. U kontekstu, možemo reci da je najznačajnija promena, rekli bismo "istorijski promena" objavljivanje nezavisnosti zemlje i prenos vlasti na kosovske vlasti.

10 Izbori na Kosovu 2000 - 2014 Što se tiče elemenata izbornog sistema, možemo pomenuti (između ostalog), privremeno korišcenje sistema sa zatvorenim listama, uvođenje zakonskog praga za političke stranke koje predstavljaju vecinsku zajednicu, uklanjanje glasanja u odsustvu, kao i sastavljanje i izgradnju biračkog spiska, promene u vlasti registracije političkih partija, promene u sastavu Organa za Upravljanje Izborima, promena u sistemu Pravnih lekova, itd Sva ova pitanja, koja čine osnovnu osu čitavog izbornog procesa, ce biti objašnjena u sledecim poglavljima. Zbog toga, gore pomenute izmene i promene u načinu rada organa upravljanja izborima a u okviru toga, povremene promene u kategorizaciji podataka posebno, čine prilično teškim sistemiranje I punu preglednost podataka koji su dostupni. Princip ove kompilacije je da se ovi podaci predstave kao što su bili dostupni. Gde je prema potrebi dato objašnjenje kako bi se pomoglo čitaocu u tumačenju i njihovu eventualnu upotrebu.

Izvori podataka su službeni dokumenti Misije OEBS-a na Kosovu (za period od 2000 do 2007 godine) kao i dokumenta CIK-a i IPŽP- za period od 2008 godine koji obuhvata izborne procese koji su organizovani od 2009 do 2014 godine.


POGLAVLJE I – IZBORNI SISTEM Opšte informacije Ovo poglavlje sadrži opšte informacije o izborima koji su održani na Kosovu od 2000. godine. U ovom poglavlju su uključene informacije za: - izborne procese, - izborne sisteme koji su se koristili, - broj poslaničkih i odborničkih mesta i rodnim kvotama u skupštinama, - osnovne informacije o izbornom telu I učešće na izborima, - ključni koraci u izbornim aktivnostima.

U periodu od 2000. i 2014. godine bilo je 10 izbornih ciklusa, 5 za Skupštinu Kosova (SK) i 5 za skupštine opština (uključujući 3 ciklusa od 2007 godine gde su gradonačelnici direktno birani).

Još od 2009 bilo je mnogo izbornih događaja u određenom ciklusu glasanja (drugi krug izbora za gradonačelnika, Ponovljeni izbori kao rezultat iskorišćenih pravnih postupaka protiv rezultata, Vanredni izbori) koji je povećao izborne (procese) događaje u više od 30 tokom godina od 2000 do 2014 godine. (Tabela 2 sumira glavne karakteristike izbornog sistema od 2000 godine).

Izborni sistem u užem smislu, je grupa zakonskih odredbi koji transformiše glasove na izborima u mesta koja su osvojili političke partije i kandidati. Glavni varijable izbornog sistema su izborne formule koje se koriste, struktura glasačkog listića i veličina izborne jedinice.

Praktično od 2000 godine su korišćena dva izborna Sistema tokom izbora (uporediti redove 1 i 8 tabele 2).

Za izbore odbornika (bilo opštinskih ili skupštinu Kosova), Kosovo je koristio sistem partijskih lista sa proporcionalnom zastupljenšću, odnosno sistema veceg koeficijenta korišćenjem metode Sent-Lag. U ovoj metodi raspodele mandata, ukupan broj važecih glasačkih listica za svaku političku partiju koja se takmiči se deli sledećim neparnim brojevima (1, 3, 5, 7, 9, itd) kako bi se izvukao koeficijenat kao što je objašnjeno u primeru prikazanog u tabeli 33 u

12 Izbori na Kosovu 2000 - 2014 delu II. Viši koeficijenti (npr. 120 najviši redosled u slučaju Skupštine Kosova), utvrđuje broj mandata za svaki subjekat i redosled kako se iste dele.

Pored glasanja za politički subjekat (vidi kolonu 3 tabele 2), sa tri izuzetka (2001, 2002, 2004), birači mogli da glasaju za njihovog omiljenog kandidata na glasačkom listiću (otvorena lista) i konačni redosled kandidata se postiže u redu od kraja preferencijalnih glasova za kandidate, uzimajući u obzir rodni zahtev (vidi dole).

Od 2009. godine, za izbor članova opštinskih skupština, sprovodena je posebna varijanta Sistema sa otvorenim listama, birač ne može dati preferencijalni glasova lideru liste (kandidat br. 1 na listi), ali samo za ostale kandidate, dok se smatra da je nosilac liste automatski doio preferencijalni glas. U slučaju zatvorene liste, birač ne može dati preferencijalni glas i kandidati preuzimaju mandate u rangiranju koji je utvrdio politički subjekat pre izbora.

Što se tiče izbora za poslanike Skupštine, Kosovo predstavlja jednu jedinu izbornu jedinicu (svi birači dobijaju identičan glasački), dok za izbore za članove skupštine opštine, opština predstavlja jednu izbornu jedinicu (vidi kolonu 4 tabela 2).

Od 2007. godine, politički subjekti Kosovskih albanaca koji se takmiče na izborima za Skupštinu Kosova trebalo je da dobiju najmanje 5% od ukupnog broja važecih glasova za učešce u raspodeli mandata (izborni prag Pogledaj.: kolona 7 tabele 2).

Za izbore za skupštinu opština, ne postoji izborni prag. (Kolona 5 tabela 2) pokazuje ukupan broj mesta/mandata za koji se takmiče kandidati, kao što je definisano važecim zakonima. Neka mesta sedišta nisu popunjena iz različitih razloga: Pogledaj napomenu na ovoj tabeli. Podela broja mesta u skupštinama opština i njihove promene mogu se naci u posebnoj tabeli, tabela 4).

Od 2000 godine, pod različitim uslovima – manjinskim zajednicama su podeljena mesta u Skupštini Kosova od ukupno 20 mesta u svakoj skupštini (vidi za upoređenje tabela 2 kolona 6). Sistem rezervisanih mesta korišćen do 2010 godine znači da politički subjekti nevećinskih zajednica osvajaju mesta uporedo sa osvajanjem mesta na redovan način izbornim takmičenjem (ako osvoje takve).i takve dobiti). Dok se sistem garantovanih mesta koji se


primenjuje od 2014 godine, podrazumeva znači da su se manjinske zajednice uglavnom takmičili za ovaj broj mesta.

Za izbore za gradonačelnike (od 2007), koristi se vecinski izborni sistem "Sistem sa dva kruga glasanja" (vidi redove 1 i 8 Tabela 2), da budu birani, kandidat mora dobiti više od polovine važecih glasova i ako se to ne postigne u prvom krugu, održava se drugi krug izbora između dva kandidata koji su dobili najveci broj glasova u prvom krugu.

Rodne kvote na listama političkih partija (vidi red 9 u tabeli 2) primenjuju se na listi kandidata političkih partija od 2000 godine.Ova kvota je bila 33% u odnosu na 67% prvih kandidata od 2001 do 2004. Dok 30% u odnosu na ukupan broj kandidata nominovan (ili u odnosu na prvih 15 kandidata samo u 2000 godini) u slučaju drugih izbora.Posebne tabele u Delu II (Tabele 27-28) pokazuju kako treba da se primenjuju ove odredbe.

Rodna kvota za rezultate, primenjuje se od 2001 pa nadalje, a to se odnosi samo za izbore za Skupštinu Kosova i skupštine opština. Nije bilo kvote za partijske liste ili izbornih rezultata za gradonačelnika. (Tabela 3 objašnjava koliko je mesta u svakoj skupštini opštine od 2000 godine (vidi red 5 tabele 2 takođe).


Tabela 1: Raspored – Ciklusi i događaji 2000 - 2014

CIKLUS DOGAĐAJ DATUM ODRŽAVANJA

Skupština Opštine #1 IZBORI ZA SKUPŠTINE OPŠTINA 28 oktobar 2000

Skupština Kosova #1 IZBORI ZA SKUPŠTINU KOSOVA 17 novembar 2001

Skupština Opštine #2 IZBORI ZA SKUPŠTINE OPŠTINA 26 oktobar2002

Skupština Kosova #2 IZBORI ZA SKUPŠTINU KOSOVA 23 oktobar 2004

Skupština Kosova #3 IZBORI ZA SKUPŠTINU KOSOVA 17 novembar 2007

Skupština Opštine #3

IZBORI ZA SKUPŠTINE OPŠTINA 17 novembar 2007

IZBORI ZA GRADONAČELNIKA 17 novembar 2007

DRUGI KRUG IZBORA ZA GRADONAČELNIKA 08 decembar 2007





PONOVLJENI IZBORI ZA GRADONAČELNIKA (PRIZREN) 31 januar 2010

PONOVLJENI IZBORI ZA GRADONAČELNIKA (LIPLJAN) 31 Januar 2010

PONOVLJENI IZBORI ZA GRADONAČELNIKA (GNILANE) 14 mart 2010

VANREDNI IZBORI ZA GRADONAČELNIKA (ISTOK) 11 april 2010

DRUGI KRUG IZBORA ZA GRADONAČELNIKA (ISTOK) 09 maj 2010

IZBORI ZA SKUPŠTINE OPŠTINA 20 jun 2010

IZBORI ZA GRADONAČELNIKA (PARTEŠ) 20 jun 2010


DRUGI KRUG ZA GRADONAČELNIKA (PARTEŠ) 18 jul 2010

VANREDNI IZBORI ZA GRADONAČELNIKA (ORAHOVAC) 21 novembar 2010

DRUGI KRUG VANREDNIH IZBORA ZA GRADONAČELNIKA (ORAHOVAC) 19 decembar 2010

VANREDNI IZBORI ZA GRADONAČELNIKA (UROŠEVAC) 29 april 2012

DRUGI KRUG VANREDNIH IZBORA ZA GRADONAČELNIKA (UROŠEVAC) 27 maj 2012

VANREDNI IZBORI ZA GRADONAČELNIKA (KAČANIK) 17 jun 2012

Skupština Kosova #4

PREVREMENI IZBORI ZA SKUPŠTINU KOSOVA 12 decembar 2010

PONOVLJENI IZBORI (SRBICA) 09 januar2011

PONOVLJENI IZBORI (GLOGOVAC) 09 januar2011

PONOVLJENI IZBORI (DEČANE) 09 januar2011

DELIMIČNO PONOVLJANJE IZBORA (MALIŠEVO) 09 januar2011

DELIMIČNO PONAVLJANJE IZBORA (LIPLJAN) 09 januar 2011

DELIMIČNO PONAVLJANJE IZBORA (MITROVICA) 23 januar2011




DELIMIČNO PONAVLJANJE IZBORA (ZVEČAN, SEVERNA MITROVICA , PARTEŠ) 17 novembar 2013


VANREDNI IZBORI ZA GRADONAČELNIKA (SEVERNA MITROVICA) 23 februar 2014

Skupština Kosova #5 PREVREMENI IZBORI ZA SKUPŠTINU KOSOVA 08 jun 2014

Izvor: Arhiva OEBS-a

16 Izbori na Kosovu 2000 - 2014 Tabela 2: Sistem – Opšti pregled

SKUPŠTINA OPŠTINE

2001

SKUPŠTINA KOSOVA

2002

SKUPŠTINA OPŠTINE

2002

SKUPŠTINA KOSOVA

2004

SKUPŠTINA KOSOVA

2007

SKUPŠTINA OPŠTINE

2007

GRADONAČELNIK 2007

1. Izborni sistem

Proporcionalna zastupljenost kandidata na






Pluralni/većinski

2. Lista kandidata Otvrorena Zatvorena Zatvorena Zatvorena Otvrorena Otvrorena Otvrorena

3. Glasanje za Subjekat i samo jednog kandidata

Samo subjekat Samo subjekat Samo subjekat Subjekat i do 10 kandidata

Subjekat i do 10 kandidata

Samo jedan kandidat

4. Izborne jedinice 30 Jedna 30 30 Jedna 30 30

5. Ukupan broj mesta u skladu zakonodavstvom1 920 120 920 120 120 920 30

6. Odvojena mesta N/P 20 N/P 20 20 N/P N/P

1 U 2000 godini rezultati izbora za skupštine opštine Leposavic, Zvečan, Zubin Potok nisu potvrđeni. Samo 94,4% od mesta, 869 od 920, je potvrđeno u 27 od 30 opština. Specijalni predstavnik generalnog sekretara Ujedinjenih nacija (UN-SPGS) imenovao je predstavnike. U 2007 opštinske izborne rezultate u Novom Brdu, Leposavicu, Zubinom Potoku, Zvečanu, Štrpcu nisu potvrđeni. Samo 90,8% od mesta, 835 od 920, je potvrđeno u 25 od 30 opština. Osim toga, rezultat za gradonačelnika u Leposavicu, Zubinom Potoku, Zvečanu, Štrpcu nisu potvrđeni. Samo 86,7% položaja za gradonačelnika, odnosno 26 od 30 su potvrđeni. Predstavnik je imenovao predstavnika SPGS UN-a.

Izbori na Kosovuë 2000 - 2014 17

7. Cenzus — — — — 5% — N/P

8. Način dodeljivanja mesta

Najveći koeficijent (Sainte- Laguë)






Dvokružni sistem

9. Rodna kvota 30% 33% 33% 33% 30% 30% N/P Izvor: Uredba UNMIK-a br. 2000/39 o opštinskim izborima na Kosovu; Uredba UNMIK-a br. 2001/33 o izborima za Skupštinu Kosova; Uredba UNMIK-a br. 2002/11 o opštinskim izborima na Kosovu; Uredba UNMIK-a br. 2004/12 o izborima za Skupštinu Kosova; Uredba UNMIK-a br. 2007/26 o izmenama i dopunama Uredbe UNMIK-a br. 2004/12 o izborima za Skupštinu Kosova.

18 Izbori na Kosovu 2000 - 2014 Tabela 2: Sistem – Opšti pregled (nastavak)

SKUPŠTINE OPŠTINA

2009

GRADONAČELNIK

2009

SKUPŠTINA KOSOVA

2010

SKUPŠTINE OPŠTINA

2013

GRADONAČELNIK 2013

SKUPŠTINA KOSOVA

2014

1. Izborni sistem Proporcionalna zastupljenost kandidata na

Pluralni/većinski Proporcionalna zastupljenost kandidata na


Pluralni/većinski


2. Lista Kandidata Otvorena N/P Otvorena Otvorena N/P Otvorena

3. Glasanje za: Subjekat i samo jednog kandidata

Samo jednog kandidata

Subjekat i samo jednog kandidata

Subjekat i samo jednog kandidata

Samo jednog kandidata

Subjekat i do 5 kandidata

4. Izborne jedinice2 36 36 Jedna 38 30 Jedna 5. Ukupno mesta u skladu sa zakonodavstvom3 1,021 36 120 9944 30 120

6. Odvojena mesta N/P N/P 20 20 N/P 20

7. Cenzus — N/P 5% — N/P 5%

8. Način odvajanja mesta Najveći koeficijent (Sainte- Laguë)

Dvokružni sistem



Dvokružni sistem


9. Kuota gjinore 30% N/P 30% 30% N/P 30%

2 37. izborna jedinica za skupštinu opštine/gradonačelnika Parteša formirana je 2010. godine, posle izbora 2009. 3 U 2009. godini nisu potvrđeni rezultati izbora za skupštine opština i gradonačelnike u Leposaviću, Zubinom Potoku i Zvečanu. U od 36 opština potvrđeno je samo 94% mesta, odnosno 964 od 1.021 mesta, i 91,7% pozicija gradonačelnika. 4 U 2014. godini (nakon potvrđivanja rezultata izbora 2013) opštine Zvečan i Zubin Potok dobile su 4-4 dodatna mesta kao rezultat odluke Vlade Kosova (videti Tabelu 3).

Izvor: Zakon br. 03/L-073 o opštim izborima u Republici Kosovo, izmenjen i dopunjen


Tabela 3: Mesta u Skupštini Opštine 2000-2014

20005 2002 20076 20097 20138

Komuna

1 - Dečane 31 31 31 27 27

2 - Đakovica 41 41 41 41 35

3 - Glogovac 31 31 31 31 31

4 – Gnjilane 41 41 41 41 35

5 – Dragaš 21 21 21 27 27

6 – Istok 31 31 31 27 27

7 - Kačanik 31 31 31 27 27

8 – Klina 31 31 31 27 27

9 – Kosovo Polje 21 21 21 27 27

10 – Kamenica 31 31 31 27 27

11 – Mitrovica 41 41 41 41 35

12 - Leposavić5, 6, 7, 8 17 17 17 19 19

13 - Lipljan 31 31 31 31 31

14 – Novo Brdo6 17 17 17 15 15

15 – Obilić 21 21 21 21 21

16 – Orahovac 31 31 31 31 31

17 – Peć 41 41 41 41 35

18 – Podujevo 41 41 41 41 35

19 – Priština 51 51 51 51 51

20 - Prizren 41 41 41 41 41

21 – Srbica 31 31 31 31 31

5 U 2000. godini nisu potvrđeni rezultati za 51 mesto (u Leposaviću, Zubinom Potoku i Zvečanu. 6 U 2007. godini nisu potvrđeni rezultati za 85 mesta (u Leposaviću, Novom Brdu, Štrpcu, Zubinom Potoku i Zvečanu). 7 U 2009. godini skupštine opština u Leposaviću, Zubinom Potoku Potok i Zvečanu nisu uspostavljene uprkos potvrđenim rezultatima. 8 U 2014. godini opštine Zvečan i Zubin Potok dobile 4-4 dodatna mesta (videti Tabelu 3, fusnotu 6).


22 – Štimlje 21 21 21 21 21

23 - Štrpce6 17 17 17 19 15

24 – Suva reka 41 41 41 35 31

25 – Uroševa 41 41 41 41 41

26 – Vitina 31 31 31 27 27

27 – Vučitrn 31 31 31 35 35

28 - Zubin Potok5, 6, 7, 8 17 17 17 19 19

29 - Zvečan5, 6, 7, 8 17 17 17 19 19

30 – Mališevo 31 31 31 31 31

31 – Junik - - - 15 15

32 – Mamuša - - - 15 15

33 – Elez Han - - - 15 15

34 - Gračanica - - - 19 19

35 - Ranilug - - - 15 15

36 – Parteš - - - 15 15

37 - Klokot - - - 15 15

38 – Severna Mitrovica - - - - 19

Ukupno 920 920 920 1021 1,002

Izvor: Arhiva OEBS-a, CIK


POGLAVLJE II – UPRAVLJANJE IZBORIMA Pripreme izbornog procesa Ovo poglavlje sadrži detaljne informacije o upravljanju izborima i u njemu su predstavljeni podaci o vremenskom okviru izbora i broju biračkih centara i biračkih mesta (BM). Iako je izborni sistem na Kosovu uglavnom isti od 2000. godine, trajanje izbornog procesa (od raspisivanja izbora do potvrđivanja rezultata) se u velikoj meri razlikovalo (videti Tabelu 4). Međutim, treba napomenuti da pre 2008. godine datum izbora nije bio utvrđen važećim uredbama UN-a9, nego se određivao na osnovu diskrecionog prava specijalnog predstavnika generalnog sekretara UN-a (SPGS UN) (npr. 2000. godine, datum je određen prilikom upisa birača, a 2002. godine datum održavanja je odložen).

Prema važećim zakonima10, predsednik određuje datum održavanja izbora najmanje četiri i najviše šest meseci pre održavanja izbora. Prema tome, izborni proces do dana održavanja izbora traje najviše 6 meseci (videti Tabele 22-23 u Delu II). Ne postoji određeni rok za potvrđivanje rezultata.

S obzirom na gore navedene zakonske odredbe, može se reći da je izborni period trajao ukupno 98 dana u slučaju izbora za Skupštinu Kosova 2007, dok je za upravljanje izborima za Skupštinu Kosova 2001. godine bilo potrebno 196 dana (prevremeni izbori za Skupštinu Kosova su isključeni zbog posebnih odredbi o tim izborima). Ne može se prepoznati jasan trend u ovim brojkama, osim od 2007. Godine.

Periodi izbora do potvrđivanja rezultata su udvostručena što se može objasniti zbog česte upotrebe mogućih pravnih lekova koji sun a raspolaganju i kvalitet performanse Biračkih Odbora.

9 Pogledaj Uredbu br. 2000/39 za opštinske izbore na Kosovu (član 1); Uredba UNMIK-a br. 2001/33 za izbore za Skupštinu Kosova (Deo 2); Uredba UNMIK-a br. 2002/11 za opštinske izbore na Kosovu (Deo 2); Uredba UNMIK-a br. 2004/12 za izbore za Skupštinu Kosova (Deo 2) i Uredba UNMIK-a 2007/26 .. o izmenama Uredbe UNMIK-a br. 2004/12 za izbore za Skupštinu Kosova (Deo 1.1). 10 Zakon br. 03 / L-073 o opštim izborima u Republici Kosovo, sa izmenama i dopunama (ZOI), član 4.


Statistički podaci (videti Tabelu 5 i 6) pokazuju kako se broj biračkih centara (BC) i biračkih mesta (BM) menjao (u osnovi povećavao) tokom godina. U granicama zakonskih propisa i u zavisnosti od raspoloživih prostorija, CIK povremeno menja broj i lokacije biračkih centara i biračkih mesta. Prema zakonskim odredbama od 2000. godine, uz neke izuzetke, broj birača dodeljenih biračkom mestu ne može da prekorači, kao osnovno pravilo, 750 (2000. je ta brojka iznosila 700, dok je u 2004. godini iznosila 1.000). Pod izuzetnim okolnostima CIK može povećati broj birača u jednom biračkom mestu.


Tabela 4: Period od raspisivanja izbora do potvrđivanja rezultata

2014-Skupštinu Kosova 57

31 26

2013-Opštinski 2013-Gradonačelnike

162 124 38

162

124 38

2010- Skupštinu Kosova 97

40 57

2009- Opštinski 2009- Gradonačelnike

181 152 29

191 152 39

2007- Skupštinu Kosova 2007- Opštinski 2007- Gradonačelnike

98 80 18

111 80 31

111 80 31

2004- Skupštinu Kosova 187 171 16

2002- Opštinski 146 138 8

2001- Skupštinu Kosova 196 187 9

2000- Opštinski 123 112 11

Ukupan period (dana)

Period od raspisivanja & Dana izbora (dana) Potvrđivanje (dana)


24 Izbori na Kosovu 2000 - 2014 Tabela 5: Broj biračkih centara/biračkih mesta 2000-2007 po opštini11

Skupština Opštine 2000

Skupština Kosova 2001

Skupština Opštine 2002

Skupština Kosova 2004

Skupština Opštine,

Gradonačelnika i Skupštinu

Kosova 2007

Opština BC BM BC BM BC BM BC BM BC BM 1 – Dečane 6 32 6 40 7 43 9 43 9 56

2 – Đakovica 15 84 15 86 20 94 21 95 23 122

3 - Glogovac 12 43 12 46 12 48 13 43 15 63

4 – Gnjilane 10 78 24 95 26 99 31 98 33 133

5 – Dragaš 13 35 18 40 18 41 19 43 23 55

6 – Istok 9 36 9 41 10 42 11 42 10 53

7 - Kačanik 11 41 11 44 11 45 13 38 16 53

8 – Klina 8 33 8 35 10 37 12 40 11 50

9 – Kosovo Polje 4 20 10 26 10 27 11 27 11 38

10 – Kamenica 9 33 16 47 16 46 20 45 24 62

11 – Mitrovica 16 72 17 85 19 85 21 88 28 118

12 – Leposavić 3 3 8 19 13 24 16 25 17 31

13 – Lipljan 11 47 17 60 18 63 19 54 22 79

14 – Novo Brdo 2 2 4 4 4 4 4 4 5 5

11 Legenda: BC: birački centar, BM: biračko mesto


15 – Obilić 6 17 10 21 10 22 15 23 13 32

16 – Orahovac 16 47 20 54 20 56 23 56 28 74

17 – Peć 14 84 15 87 15 88 17 97 19 124

18 – Podujevo 22 77 23 80 25 81 28 74 33 117

19 – Priština 41 176 45 184 47 189 50 163 51 241

20 – Prizren 38 136 42 152 44 155 45 146 56 217

21 – Srbica 16 47 16 50 18 54 18 50 19 74

22 – Štimlje 6 23 6 24 7 24 8 23 8 32

23 – Štrpce 2 4 7 13 9 15 9 14 9 22

24 – Suva Reka 28 56 28 64 29 66 31 64 30 86

25 – Uroševac 16 90 16 91 16 93 18 83 22 127

26 – Vitina 11 44 16 48 18 50 20 50 22 73

27 – Vučitrn 16 60 18 65 21 68 22 64 21 90

28 - Zubin Potok 2 2 7 10 8 11 8 11 12 17

29 - Zvečan 1 1 5 10 5 10 6 11 6 16

30 - Mališevo 16 43 17 47 17 47 19 48 25 63

UKUPNO 380 1,466 466 1,668 503 1,727 557 1,662 621 2,323 Izvor: Potvrđeni izborni rezultati, Arhiva OEBS-a

26 Izbori na Kosovu 2000 - 2014 Tabela 6: Broj biračkih centara/biračkih mesta 2009-2014 po opštini12

Skupština

Opštine 2009 Skupština

Kosova 2010 Skupština Opštine

2013 Skupština Kosova 2014

Opština BC BM BC BM BC BM BC BM 1 – Dečane 8 49 8 49 8 50 8 50 2 – Đakovica 28 129 28 129 28 134 28 134 3 - Glogovac 20 59 20 59 24 66 24 66 4 – Gnjilane 31 127 28 122 33 125 33 125 5 – Dragaš 28 53 28 53 31 57 31 57 6 – Istok 15 55 15 55 15 58 15 58 7 - Kačanik 16 42 16 42 19 46 19 46 8 - Klina 16 51 16 53 17 55 17 55 9 – Kosovo Polje 9 37 9 37 10 40 10 40 10 – Kamenica 25 51 25 51 26 54 26 55 11 - Mitrovica 32 123 32 126 28 97 28 97 12 – Leposavić 17 30 17 30 18 31 18 31 13 - Lipljan 26 71 26 71 26 76 26 76 14 – Novo Brdo 18 19 18 19 19 21 19 21 15 – Obilić 14 31 14 32 14 33 14 33 16 – Orahovac 34 71 34 71 35 74 35 76 17 – Peć 23 121 23 122 23 125 23 125 18 - Podujevo 43 104 43 107 43 109 43 109 19 - Priština 56 216 56 220 56 218 56 218 20 - Prizren 60 198 60 204 67 208 67 211

12 Legenda: BC: birački centar, BM: biračko mesto


21 – Srbica 32 70 32 70 32 72 32 72 22 – Štimlje 10 32 10 32 11 33 11 33 23 – Štrpce 9 18 9 18 9 19 9 19 24 – Suva Reka 30 79 30 80 32 85 32 85 25 – Uroševac 25 122 25 122 32 126 32 128 26 – Vitina 26 58 26 58 27 61 27 61 27 – Vučitrn 24 87 24 90 26 88 26 88 28 - Zubin Potok 12 15 12 15 12 16 12 16 29 - Zvečan 6 13 6 13 7 14 7 14 30 – Mališevo 29 65 29 65 35 71 35 71 31 – Junik 1 7 1 7 1 7 1 7 32 – Mamuša 1 4 1 4 1 4 1 4 33 – Elez Han 4 12 4 12 4 11 4 11 34 - Gračanica 10 25 10 25 10 27 10 27 35 - Ranilug 3 7 3 7 4 8 4 8 36 - Parteš13 - - 3 5 3 7 3 7 37 - Klokot 5 5 5 5 5 7 5 7 38 – Severna Mitrovica - - - - 7 33 7 33 UKUPNO 746 2,256 746 2,280 798 2,366 798 2,374

Izvor: KQZ

13 Broj biračkih centara i biračkih mesta tokom izbora za skupštine opština i izbora za gradonačelnika održanih juna 2010. iznosio je 3 odnosno 5.


POGLAVLJE III – REGISTRACIJA BIRAČA Registracija Birača

Registracija birača je važan deo izbornog procesa na Kosovu. Ovo poglavlje predstavlja osnovne podatke za biračko telo. U 2000. godini, osnovana je jedna zajednička radna grupa o registraciji od strane UNMIK-a i OEBS-a za početak registracije stalnih stanovnika širom Kosova. To je dovelo do stvaranja centralne baze podataka, što je omogucilo stvaranje biračkog spiska za prve izbore održane 2000. godine od strane OEBS-a.

Krajem 2000. godine uspostavljeni su Opštinski centri za civilnu registraciju (OCCR); zahtevi su prosleđivani Glavnom centru za obradu podataka gde su podaci integrisani u bazu podataka Centralnog registra građana i gde je vršena izrada ličnih karata UNMIK-a za punoletne podnosioce zahteva.

Godine 2001. organizovan je poseban proces registracije za manjinske zajednice: timovi za registraciju registrovali su lica iz manjinskih zajednica i izdavali su im lične karte UNMIK-a. Od tada su OCCR-i sprovodili sve operacije registracije građana.

UNMIK je 2005. godine preneo odgovornost za upravljanje i realizaciju aktivnosti registracije građana na OCCR i odgovornost za Glavni centar za obradu podataka na kosovske vlasti, a sam je zadržao nadzornu ulogu i konačnu nadležnost za bazu podataka Centralnog registra građana.

Nakon proglašenja nezavisnosti, Institucije Republike Kosova su preuzele odgovornost za registar građanskog stanja. Agencija za civilnu registraciju uspostavljena je u sklopu Ministarstva unutrašnjih poslova.

Na Kosovu je korišćen sistem takozvane pasivne registracije birača u skladu sa kojim je birački spisak vađen iz određene državne baze podataka (odnosno Službe za građanska stanja).

Kriterijumi biračkog prava pre 2008. godine bili su propisani uredbama UNMIK-a, administrativnim uputstvima i drugim pravilima, dok su od 2008. godine propisani Ustavom Republike Kosovo. Pre 2008. godine biračko pravo je bilo povezano sa (činjeničnim ili pretpostavljenim) mestom prebivališta na Kosovu, a posle toga je uglavnom povezano sa državljanstvom.


U Tabelama 7 i 8 prikazan je broj registrovanih birača po opštini od 2000. do 2014. godine shodno zvaničnim potvrđenim rezultatima.

Mora se dodati da su se za zvanične rezultate u periodu od 2000. do 2007. godine koristili različiti pristupi, što otežava upoređivanje promena u brojkama:

a) 2000. i 2002. godine (za izbore za skupštine opština) zvanični rezultati obuhvatali su birače koji su učestvovali u programima glasanja van Kosova i glasanja lica sa posebnim potrebama u opštinama u kojima su glasali, ali podaci o ovima kategorijama birača uopšte nisu predstavljeni zasebno;

b) 2001. godine (izbori za Skupštinu Kosova) zvanični rezultati nisu obuhvatali birače koji su učestvovali u programima glasanja van Kosova (lično i putem pošte) i glasanja lica sa posebnim potrebama, ali su informacije o ovim kategorijama birača predstavljene zasebno;

c) 2004. godine (izbori za Skupštinu Kosova), u zvaničnim rezultatima posebno su navedeni samo birači koji su učestvovali u programima glasanja van Kosova (lično i putem pošte), dok su podaci o drugoj kategoriji, tj. programu glasanja lica sa posebnim potrebama, uvršćeni u opštinske podatke;

d) 2007. godine, kada govorimo o svim vrstama izbora – slično situaciji u 2000. i 2002. godini – birači koji su učestvovali u programima glasanja lica sa posebnim potrebama nisu zasebno predstavljeni u zvaničnim rezultatima.

Promene u podacima takođe oslikavaju, u određenom obimu, nedavnu istoriju Kosova, od formiranja nekih novih opština od 2009, preko poteškoća u registraciji birača koji pripadaju manjinskim zajednicama, pa sve do glavne poteškoće u sistemu registracije birača, odnosno obezbeđivanja preciznosti i tačnosti ovog sistema.

• Junik je formiran od teritorije opštine Deçan/Dečane, Parteš/Partesh od teritorije opštine Gjilan/Gnjilane,

• Hani i Elezit/Elez Han od teritorije opštine Kaçanik/Kačanik, • Mamuşa/Mamushë/Mamuša od teritorije opštine Prizren u skladu sa

Administrativnim naređenjem UNMIK-a br. 2005/11, ali izbori u njima nisu održani do 2009. godine (u slučaju Parteša/Partesh do 2010);


• Gračanica/Graçanicë je formirana od teritorije opštine Prishtinë/Priština u skladu sa Administrativnim naređenjem UNMIK-a br. 2005/11, a kasnije su joj se pripojila druga sela iz opština Lipjan/Lipljan i Fushë Kosovë/Kosovo Polje u skladu sa Zakonom br. 03/L-041 (od 2008) o administrativnim granicama opština, ali izbori nisu održani do 2009. godine;

• Klokot/Kllokot je formiran od teritorije opštine Viti/Vitina, • Ranilug/Ranillug od teritorije opštine Kamenicë/Kamenica, a • Severna Mitrovica/Mitrovicë e Veriut podelom pređašnje zajedničke

opštine Mitrovicë/Mitrovica u skladu sa Zakonom br. 03/L-041 o administrativnim granicama opština 2008. godine.

Značajan porast broja birača (za nekih 72%) u periodu od 2000. do 2007. godine delimično se može objasniti okolnostima koje su pratile registraciju birača (npr. bojkotovanjem izbora od strane srpske zajednice u 2000. – videti podatke, posebno u opštinama Leposavić/Leposaviq, Novobërdë/Novo Brdo, Štrpce/Shtërpcë, Zubin Potok/Zubin Potok i Zvečan/Zveçan). Ovaj porast je bio manji u periodu od 2009. do 2014. godine (broj podobnih birača povećao se za samo nekih 14%) i po svemu sudeći poprilično stagnira u slučaju dva poslednja izborna ciklusa. Detaljna analiza porasta je van delokruga ove publikacije, ali glavni razlozi – pored onih koji su gore pomenuti – su birači koji su verovatno preminuli, a čija se imena još uvek vode na biračkom spisku i činjenica da adrese u registru građanskog stanja nisu navedene, netačno su upisane ili su nepotpune.

32 Izbori na Kosovu 2000 - 2014 Tabela 7: Birači – Biračko telo po opštini 2000-200714

OPŠTINA (na osnovu

prebrojavanja koji koristi CIK)

OPŠTINSKI 2000

SKUPŠTINA KOSOVA

2001

OPŠTINSKI 2002

SKUPŠTINA KOSOVA 2004

SKUPŠTINE OPŠTINA,

GRADONAČEKNIKE & SKUPŠTINU

KOSOVA 2007

1 – Dečane 21,738 26,613 31,725 33,451 38,806 2 - Đakovica 55,529 61,533 72,641 74,759 86,953 3 - Glogovac 26,857 30,789 33,941 36,082 41,492 4 – Gnjilane 52,413 65,355 79,075 77,506 93,463 5 – Dragaš 20,166 24,388 29,233 30,322 34,964 6 – Istok 22,899 26,447 35,247 31,672 40,979 7 - Kačanik 24,905 27,920 30,337 31,948 34,830 8 – Klina 20,964 24,670 31,915 28,869 38,098 9 – Kosovo Polje

12,420 16,652 24,081 20,444 29,729

10 – Kamenica 21,829 29,805 38,073 35,602 43,316 11 – Mitrovica 44,802 56,395 65,207 67,486 81,943 12 – Leposavić 347 11,244 13,607 14,108 17,029 13 - Lipljan 29,070 37,916 43,786 43,336 52,561 14 – Novo Brdo

918 1,886 2,769 2,462 3,506

15 – Obilić 9,737 12,639 17,569 15,740 21,531 16 - Orahovac 28,197 34,593 39,313 39,696 46,008 17 – Peć 54,601 60,862 79,328 73,247 94,512 18 - Podujevoë 46,915 53,717 60,362 62,415 70,660 19 - Priština 110,400 125,053 155,234 139,587 176,097 20 - Prizren 85,371 100,184 117,347 115,805 141,299 21 – Srbica 27,707 32,386 36,923 39,209 44,953 22 – Štimlje 13,785 14,048 17,426 17,838 20,482 23 – Štrpce 1,837 8,349 10,179 10,202 12,120 24 – Suva Reka 32,666 40,011 45,681 46,000 53,751 25 – Uroševac 57,724 63,867 76,350 74,174 89,741 26 – Vitina 27,462 31,460 38,085 37,822 44,407 27 – Vučitrn 36,291 42,788 49,264 50,614 58,856 28 - Zubin Potok 496 4,653 5,845 6,127 7,713 29 - Zvečan 26 6,354 7,245 7,089 8,628 30 - Mališevo 25,107 29,959 32,693 34,363 39,263 Posebne kategorije

N/Z 147,45115 N/Z 114,70516 N/Z UKUPNO 913,179 1,249,987 1,320,481 1,412,680 1,567,690

Izvor: Zvanični potvrđeni rezultati za period od 2000-2007. (Arhiva OEBS-a)

14 Videti objašnjenje za tabelu iznad. 15 Od 147.451 birača, 98.830 glasalo je u Srbiji a 6.329 u Crnoj Gori (lično glasanje), dok je ukupno njih 42.292 glasalo putem pošte i u sklopu programa glasanja lica sa posebnim potrebama. 16 Od 114.705 birača, 108.746 glasalo je u Srbiji i Crnoj Gori (lično glasanje) a 5.959 putem pošte.


Tabela 8: Birači – Biračko telo po opštini 2009–2014

OPŠTINA (na osnovu

prebrojavanja koji koristi CIK)

OPŠTINSKI &

G R A D O NA Č E L N I K

A 2009

SKUPŠTINU KOSOVA

2010

OPŠTINSKI & G R A D O N AČ E L N I K A 20

13

SKUPŠTINU KOSOVA

2014

1 – Dečane 35,727 37,244 40,056 40,212

2 – Đakovica 91,866 97,215 107,425 107,844

3 - Glogovac 44,713 46,657 50,067 50,231

4 – Gnjilane 87,430 87,387 94,268 94,425

5 - Dragaš 35,454 36,658 39,233 39,172

6 – Istok 38,533 40,778 45,569 45,905

7 - Kačanik 29,397 30,308 32,291 32,373

8 – Klina 36,576 38,705 43,691 44,270

9 - Kosovo Polje 26,154 28,105 31,686 32,085

10 - Kamenica 34,540 35,381 37,376 37,428

11 - Mitrovica 83,307 86,834 72,560 72,764

12 - Leposavić 16,550 16,730 19,513 18,268

13 - Lipljan 48,084 50,374 55,129 55,555

14 – Novo Brdo 7,938 7,936 9,133 9,243

15 - Obilić 20,204 21,313 23,157 23,224

16 – Orahovac 47,400 49,321 53,815 53,936

17 – Peć 89,156 93,721 103,078 103,490

18 - Podujevo 72,968 75,637 80,676 80,526

19 - Priština 154,935 161,236 172,143 172,289

20 - Prizren 137,849 144,578 156,427 156,970

21 - Srbica 47,598 49,320 52,555 52,641

22 - Štimlje 21,530 22,313 24,444 24,511

23 - Štrpce 12,260 12,604 13,818 13,834


24 – Suva Reka 55,532 57,617 61,857 62,230

25 – Uroševac 88,306 91,876 100,245 100,675

26 – Vitina 41,438 42,881 46,246 46,348

27 - Vučitrn 60,762 63,300 68,074 68,210

28 - Zubin Potok 7,482 7,563 8,948 8,021

29 - Zvečan 8,409 8,475 9,986 9,676

30 - Mališevo 42,318 44,089 48,047 48,430

31 - Junik 4,962 5,191 5,526 5,546

32 - Mamuša 2,835 3,112 3,541 3,642

33 – Elez Han 7,683 7,943 8,501 8,554

34 - Gračanica 16,317 16,825 19,200 19,623

35 - Ranilug 4,822 4,929 5,532 5,649

36 – Parteš N/Z 3,695 4,332 4,426

37 - Klokot 2,706 2,785 3,297 3,396

38 –Severna Mitrovica N/Z N/Z 27,915 26,832

UKUPNO 1,563,741 1,630,636 1,779,357 1,782,454

Izvor: CIK


POGLAVLJE IV - REGISTRACIJA POLITIČKIH STRANAKA, POTVRĐIVANJE POLITIČKIH SUBJEKATA I KANDIDATA

Podaci za političke partije

Ovo poglavlje sadrži osnovne informacije o promenama u formiranju i gašenju političkih stranaka tokom vremena i njihovoj etničkoj pripadnosti, kao i o vremenskom okviru za potvrđivanje političkih subjekata koji se kandiduju na izborima.

Političke partije obavljaju suštinsku ulogu u demokratskim društvima tako što, u okviru svoje osnovne funkcije, učestvuju na izborima zarad dobijanja vlasti ili, barem, zarad sticanja političkog uticaja i sa ciljem da njihovi predstavnici budu izabrani u rukovodeća tela za sprovođenje njihovih programa i politika. Potrebno je naglasiti razliku između registracije političkih stranaka i njihovog potvrđivanja za učešće na izborima.

Registracija političkih stranaka je način na koji organizacija pojedinaca koji bi želeli da budu tretirani kao politička stranka dobija pravnu sposobnost. Ovo nije povezano sa konkretnim izborima, već se može desiti bilo kad između izbora. Registracija je, međutim, preduslov da politička stranka bude potvrđena za učešće na izborima. S druge strane, potvrđivanje političkih subjekata deo je izbornog procesa u užem smislu, a svrha potvrđivanja je da pojasni da li je dati politički subjekat podoban da se kandiduje za konkretne izbore. Predmet potvrđivanja nisu samo političke stranke, već i privremena (izborna) koalicija dve ili više političkih stranaka, građanske inicijative (privremena formacija bez strukture koja se zahteva od NVO-a) i nezavisni kandidati koji se podvrgavaju potvrđivanju.

Od 2000 do 2008 godine registracija političkih stranaka bila je zadatak administracije UNMIK-a, odnosno civilne uprave (II stub od 2000. do 2004) i OEBS-a (III stub od 2004. do 2008). Od 2008. godine, ona je jedan od zadataka Centralne izborne komisije. I UNMIK i CIK imali su/imaju ulogu regulatornih i nadzornih tela kada govorimo o političkim strankama. Pre 2008. godine registracija političkih stranaka i njihovo potvrđivanje za učešće na izborima bili su odvojeni, a od tada sve to obavlja isto telo: CIK je nadležan kako za registraciju tako i za potvrđivanje političkih stranaka.


Pre 2008. godine registracija političkih stranaka i njihovo potvrđivanje za učešće na izborima bili su odvojeni, a od tada sve to obavlja isto telo: CIK je nadležan kako za registraciju tako i za potvrđivanje političkih partija. Zaključno sa 14. oktobrom 2014, CIK je registrovao 63 političkih stranaka. Tabela 9 pokazuje koliko političkih stranaka je registrovano ili se ugasilo/spojilo po godini, od 2000. Tabela 10 sadrži podatke o broju potvrđenih političkih subjekata, njihovoj etničkoj pripadnosti i ukupnom broju kandidata koji su potvrđeni za date izbore (raščlanjenih po polu).


Tabela 9: Registrovane i ugašene političke partije

20

0017

200

117

2002

17

200

318

2004

2005

200

6

200

7

2008

200

9

2010

2011

2012

2013

2014

Total

Registrovane 1719 4 6 0 3 1 5 7 1 5 14 0 4 8 9 84

Izbrisane iz registra 6 0 7 0 1 3 17

Spojene 1 1 2

Izvor: CIK

17 Broj političkih stranaka registrovanih u određenoj godini koje su bile u funkciji zaključno sa 2003. godinom. (Ne postoje nikakvi podaci o brisanju iz registra u periodu od 2000. do 2003. godine.) 18 Prema Izveštaju OMiK-a o godišnjim finansijskim izveštajima političkih stranaka za 2002. i 2003. godinu (maj 2004) u to vreme bilo je registrovano 27 političkih

stranaka (http://www.osce.org/node/33450). 19 Prema Izveštaju generalnog sekretara Saveta bezbednosti o Misiji privremene administracije Ujedinjenih nacija na Kosovu (S/2000/538 - 6. jun 2000), 2000.

godine bilo je aktivno „oko 30“ političkih stranaka kosovskih Albanaca, 3 kosovskih Bošnjaka i 2 stranke kosovskih Turaka, ali je samo 28 političkih stranaka podnelo CIK-u zahtev za potvrđivanje, uključujući i jednu srpsku političku stranku [videti Izveštaje br. 10 i 11 o sastancima Centralne izborne komisije održanim u 2000. (arhiva OMiK-a)].

http://www.osce.org/node/33450).

38 Izbori na Kosovu 2000 - 2014 Tabela 10: Potvrđivanje Političkih Subjekata

2000 OPŠTINSKI

2001 SKUPŠTINS

KI

2002 OPŠTINSKI

2004 SKUPŠTI

NSKI

2007 SKUPŠZINU OPŠTINA I GRADONAČELNIKA

2009 OPŠTINSK

I I GRADONAČELNIKA

2010 SKUPŠTINSKI

2013 OPŠTINSK

I I GRADONAČELNIKA

2014 SKUPŠTINSKI

1. Partija 19 19 28 22 25 37 24 33 18 2. Koalicija 2 2 1 1 2 2 2 2 4 3. Građanska

Inicijativa 3 2 28 5 36 19 3 52 7

4. Nezavisni kandidat 15 3 11 5 33 16 0 16 1 5. Ukupan broj

subjekata 39 26 68 33 96 74 29 103 30

6. Etnička pripadnost *Albanci 29 19 25 21 51 34 7 50 9 *Srbi — 1 30 2 33 22 9 31 5 *Bošnjaci/Goranci 4 2 6 5 6 7 6 10 8 *Romi, Aškali,

Egipćani 4 3 5 4 3 5 5 5 6

*Turci 2 1 1 1 3 4 2 3 2 *Malazez — — — — — 2 020 3 - *Hrvati — — 1 — — — — 1 — 7. Kandidati

Muškarci

4,119

959

3,985

934

5,458

4,598

839

5,284

833 Žene 1,322 374 1,487 381 2,465 2,191 427 2,642 402 Ukupan broj

kandidata 5,441 1,333 5,472 1,315 7,923 6,789 1,266 7,926 1,235 Izvor: ArhivaOEBS-a, CIK

20 Crnokagorska Demokratska Stranka (CDS) kandidovala se za mesta rezervisana za srpsku zajednicu.


POGLAVLJE V – AKREDITOVANJE POSMATRAČA

Podaci o procesu posmatranja izbora Ovo poglavlje sadrži osnovne podatke o broju akreditovanih posmatrača u zavisnosti od organizacije koje vrše njihovu nominaciju.

„Posmatranje izbora zapravo je korisno sredstvo za poboljšanje kvaliteta izbora. Posmatrači pomažu da se izgradi poverenje javnosti u pravičnost izbornih procesa. Posmatranje može pomoći da se promovišu i zaštite građanska i politička prava učesnika u izborima. Može voditi ka ispravljanju grešaka ili slabih praksi, čak i dok je izborni proces i dalje u toku. Može sprečiti manipulacije i prevaru ili izložiti ove probleme javnosti ukoliko se dese. Svaki pozitivan izveštaj posmatrača pomaže da se izgradi poverenje u demokratski proces i unapredi legitimnost vlade koja je izabrana. Posmatranje izbora od strane domaćih grupa podstiče uključenost građana u politički proces. Nakon izbora, izveštaji i preporuke grupa posmatrača mogu dovesti do promena i poboljšanja u domaćem pravu i praksi.“.”21

Ako pogledamo podatke o broju posmatrača (videti Tabela 11), izbori na Kosovu bili su u središtu pažnje kako međunarodne zajednice tako i domaćih aktera: od 2000. godine se broj domaćih posmatrača šestostruko povećao, s tim da se broj posmatrača iz političkih subjekata povećao sedmostruko.

Međunarodne izborne posmatračke misije uglavnom obuhvataju posmatračke misije Saveta Evrope (od 2000. do 2007), Evropsku mrežu izbornih posmatračkih organizacija (ENEMO – od 2009. do 2013) i Izborne posmatračke misije EU (u 2013. i 2014, dok je u 2009. i 2010. EU rasporedio tehničku stručnu misiju ograničenog mandata).

Drugi međunarodni posmatrači dolazili su iz ambasada, kancelarija za vezu, Kancelarije EU na Kosovu, Međunarodne civilne kancelarije, međunarodnih NVO-a (kao što je Nacionalni demokratski institut – NDI, Međunarodna fondacija za izborne sisteme – IFES, Međunarodna krizna grupa).

21 http://www.un.org/womenwwatch/osagi/wps/publication/Chapter7.htm

40 Izbori na Kosovu 2000 - 2014 Tabela 11: Akreditovanje posmatrača

Subjekti koji vrše nominaciju

OPŠTINSKI 2000

SKUPŠTINA KOSOVA

2001

OPŠTINSKI 2002

SKUPŠTINA KOSOVA

2004

SKUPŠTINA KOSOVA,

OPŠTINSKI & GRADONAČELNIKA 2007

SKUPŠTINA KOSOVA

2009

SKUPŠTINA KOSOVA

2010

SKUPŠTINA KOSOVA

2013

SKUPŠ. KOSOVA

2014

1. Politički subjekti 4,541 8,993 8,531 10,671 24,453 20,243 26,049 26,985 31,692

2. NVO-lokalni 1,346 4,303 3,946 1,986 2,640 2,560 5,301 2,724 3,938

3. Međunarodne Misije za posmatranje izbora

162 217 131 127 263 256 254 254 197

4. Ostali međunarodni posmatrači 0 0 0 122 104 444 535 210 194

6. Ukupan broj posmatrača 6,049 13,513 12,608 12,906 27,460 23,503 32,139 30,173 36,043

7. Ukupan broj biračkih mesta 1,466 1,688 1,727 1662 2,323 2,256 2,280 2,366 2,374

8. Prosečan broj posmatrača po biračkom mestu

4 8 7 8 12 10 14 13 15

9.

Prosečan broj posmatrača političkih subjekata po biračkom mestu

3 5 5 6 11 9 11 11 13



POGLAVLJE VI – GLASANJE PRBROJAVANJE I REZULTATI

Proces glasanja

Ovo poglavlje sadrži podatke o vrsti postupaka glasanja, osnovne podatke o glasanju i prebrojavanju (bez konačnih rezultata po političkim subjektima na izborima), kao i rodni i etnički sastav poslanika Skupštine Kosova od 2001. godine.

Izborni sistem za Kosovo, ustanovljen 2000. godine, odražavao je prioritete koji su postojali u ambijentu neposredno nakon sukoba. Programi glasanja (videti Tabelu 12) osmišljeni su shodno tome i kako bi se naročito dala podrška za pravo učešća, univerzalno i jednako pravo glasa i nediskriminaciju.

Tokom sukcesivnih izbornih ciklusa planski prioriteti su se menjali kako bi se rešili novi izazovi, a u skladu sa tim unapređivali su se programi glasanja.

Da bi birač na Kosovu glasao redovnim putem potrebno je da bude upisan u matičnu evidenciju i da ima 18 godina na dan izbora, i da se ime birača nalazi na biračkom spisku biračkog mesta na kojem treba da glasa.

Glasanje je tajno; međutim, biraču može pomoći lice po njegovom izboru, a da to nije član biračkog odbora ili posmatrač. Kad god je to moguće Centralna izborna komisija koristi Brajev formular da omogući slepim ili slabovidim biračima da glasaju.

Birači ne mogu ovlastiti druga lica da glasaju u njihovo ime.

Uslovno glasanje na Kosovu je odredba postkonfliktnog izbornog sistema koja se koristi da bi se povećala izlaznost birača sa pravom glasa i omogućilo ostvarivanje prava glasa. Birači mogu da glasaju u biračkom centru svog prebivališta čak i kada se njihovo ime ne nalazi na biračkom spisku. Međutim, njihov glas važi samo ukoliko naknadno može da se dokaže da imaju pravo glasa.

U sklopu Programa za glasanje lica sa posebnim potrebama određene kategorije lica mogu se registrovati da glasaju pomoću posebnih timova za glasanje, umesto da lično glasaju na biračkim mestima. U takve kategorije spadaju ugrožene zajednice i slabi i nemoćni. Pored toga, timovi za glasanje takođe posećuju bolnice, zatvore i druge slične institucije. Takvi programi


zahtevaju registraciju unapred i da bude napravljen poseban birački spisak,stariji ljudi u posebnim domovima za stare, osobe sa smanjenom sposobnošću u institucijama zdravstvene zaštite i zatvorenicima u zatvorima i pritvorenika u pritvorskim centrima i birača sa posebnim okolnostima koji čine pravo glasa za one koji žive u zajednici, koja je zbog preseljenja iz njima bližeg redovnog biračkog centra ili bezbednosti ne mogu da glasaju u svom određenom biračkom mestu.

Do 2004. godine sprovodilo se lično glasanje, uključujući glasanje uz pomoć drugog lica, za birače sa pravom glasa u mestima van Kosova. Od 2000. godine glasanje putem pošte sprovodilo se na svim izborima. Ovaj program zahteva da birači budu aktivni i prijave se unapred, a kada se potvrdi da imaju pravo glasa pravi se poseban birački spisak. U tabelama 13 i 14 sumirani su osnovni podaci o izborima, odnosno broj birača registrovanih za izbore (biračko telo), izlaznost, broj ubačenih glasačkih listića i njihova interna analitika (važeći glasački listići, nevažeći glasački listići, nepopunjeni glasački listići), kao i broj uslovnih glasačkih listića i njihova interna analitika (prihvaćeni/odbačeni).

Zbog različitog razvrstavanja rezultata u periodu od 2000. do 2014. godine, tabele su sastavljene prema metodu koji se koristio za predmetne izbore.

Od 2000. do 2007. godine (Tabela 13): • izlaznost je količnik „broja ubačenih glasačkih listića“ (red 3) i „biračkog

tela“ (red 1); • „broj ubačenih glasačkih listića“ (red 3) uključuje uslovne glasačke listiće,

kao i glasačke listiće van Kosova, pa prema tome zbir važećih glasačkih listića (red 4), nevažećih glasačkih listića (red 5) I nepopunjenih glasačkih listića (red 6) daje ukupan broj ubačenih glasačkih listića;

Od 2009. do 2014. godine (Tabela 14) • broj birača koji su se pojavili na biračkom mestu (2.1) i koji su glasali na

drugi način (2.2) prikazuje se u zvaničnim rezultatima; • izlaznost je količnik ukupnog broja redova 2.1 i 2.2 i „biračkog tela“ (red 1) • CIK je primenio minimalni stepen prihvatljive tolerancije u pogledu

neslaganja rezultata na biračkim mestima, pa se ponekad osnovne jednačine (odnosno red 2.1 i red 2.2 trebalo bi da po vrednosti budu


jednaki redu 4; ili red 5 i red 6 i red 7 trebalo bi da po vrednosti takođe budu jednaki redu 4) ne slažu;

• 2010. godine potvrđeni rezultati su pravili razliku između rezultata glasanja redovnim putem (glasanje na regularnim biračkim mestima) i rezultata uslovnog glasanja, pa je stoga samo 2010. godine brojka u redu 4 jednaka zbiru brojki iz redova 5 do 8.

U 2000. godini nisu potvrđeni rezultati izbora za skupštine opština Leposavić/Leposaviq i Zubin Potok/Zubin Potok. U 2007. godini nisu potvrđeni rezultati izbora za skupštine opština u Novom Brdu, Leposaviću, Zubinom Potoku, Zvečanu i Štrpcu. Zatim, nisu potvrđeni rezultati izbora za gradonačelnika u Novom Brdu, Leposaviću, Zubinom Potoku, Zvečanu i Štrpcu. Tabele 15 do 19 prikazuju rodni i etnički sastav poslanika Skupštine Kosova od 2001. godine. Iako rodna kvota od 30 % za rezultate za izbore za Skupštinu Kosova važi od 2001. godine, ona je mogla da bude postignuta samo 2007, 2010. i 2014.

44 Izbori na Kosovu 2000 - 2014 Tabela 12: Program glasanja

OPŠTINSKI

2000

SKUPŠTINA KOSOVA

2001

OPŠTINSKI 2002

SKUPŠTINA KOSOVA

2004

SKUPŠTINA KOSOVA,

OPŠTINSKI I GRADONAČELNIKA 2007

OPŠTINSKI & GRADONAČELNIKA 2009

SKUPŠTINA KOSOVA

2010

OPŠTINSKI &

GRADONAČELNIKA 2013

SKUPŠTINA KOSOVA

2014

Na

Koso

vu

Regu

larn

o

Definisano Definisano Definisano Definisano Definisano Definisano Definisano Definisano Definisano U odsustvu – U odsustvu – – – – – –

Prevremeno Prevremeno Prevremeno – – – – – –

Nepokretni (ograničena sposobnost)





– – – –

Uslo

v.

Neodređeno Neodređeno Neodređeno Neodređeno Neodređeno Neodređeno Neodređeno Neodređeno Neodređeno

Gla

sanj

e sa

po

sebn

im

potr

ebam

a

– – – – – Nepokretni (zajednice)

Nepokretni (zajednice)












Institucije Institucije Institucije Institucije Institucije Institucije Institucije Institucije Institucije

Van

Koso

va

Redo

v. Lično Lično Lično Lično – – – – –

Putem pošte Putem pošte Putem pošte Putem pošte Putem pošte Putem pošte Putem pošte Putem pošte Putem pošte

Izvor: Važeće zakonske odredbe (2000-2014)


Tabela 13: Pregled izlaznosti, analitike glasačkih listića i potvrđenih opština (2000-2007)

22 2000 godine “kao prebrojani” u potvrđenim rezultatima. 23 U slučaju izbora za Skupštine Opština I Gradonačelnika u potvrđenim rezultatima se ne pominju uslovni glasački listići.

OPŠTINSKI 2000

SKUPŠTINA KOSOVA

2001

OPŠTINSKI 2002

SKUPŠTINA KOSOVA

2004

SKUPŠTINA KOSOVA

2007

OPŠTINSKI 2007


GRADONAČELNIKA Drugi krug

08 decembar 2007

1. Biračko teloi 913,179 1,249,987 1,320,481 1,412,680 1,567,690 1,567,690 1,567,690 1,432,249

2. Izlaznost na izborima 79,00% 64,30% 53,86% 49,52% 40.09% 39,44% 39,07% 29,37%

3. Ubačeni glasački listići të hedhura (= 4. + 5. + 6.)

721,260 803,796 711,205 699,519 628,630 618,230 612,513 420,660

4. Važeći glasački listići të vlefshme

687,33222 788,303 699,399 690,089 571,767 565,919 589,050 414,025

5. Nevažeći glasački listići të pavlefshme

24,171 11,975 8,620 6,704 34,883 29,102 12,699 4,118

6. Nepopunjeni glasački listići të zbrazëta

9,757 3,518 3,186 2,726 21,980 23,209 10,764 2,513

7. Uslovni glasački listići (od ukupno) gjithsej fletëvotime të hedhura)

41,967 57,969 34,898 39,814 33,791 –23 –23 20,317


Izvor: Rezultatet e certifikuara (Arkivi i OSBE-së në Kosovë)

24 2000. godine rezultati za skupštine opština u Leposaviću/Leposaviq, Zvečanu/Zveçan i Zubinom Potoku/Zubin Potok nisu potvrđeni, što se odnosilo na 51 odborničko mesto (5,6% od 920 mesta). 2007. godine nisu potvrđeni rezultati za skupštine opština u Novom Brdu, Leposaviću, Zubinom Potoku, Zvečanu i Štrpcu, što se odnosilo na ukupno 85 odborničkih mesta (9,2% od 920 mesta). Zatim, nisu potvrđeni rezultati za gradonačelnika u Leposaviću, Zubinom Potoku, Zvečanu i Štrpcu. U navedenim slučajevima predstavnike je imenovao specijalni predstavnik generalnog sekretara Ujedinjenih nacija (SPGS UN).

Od toga 7.1. miratuara

36,641 44,359 23,555 29,971 26,791 N/Z

7.2. rezervisanih 5,326 13,610 11,343 9,843 7,000 N/Z

8. Nepotvrđeni rezultati # opština24

3 N/Z 0 N/Z N/Z 5 4

9 Broj mesta nepotvrđena26 51 N/Z N/Z N/Z 85 4


Tabela 14: Pregled izlaznosti, analitike glasačkih listića i potvrđenih opština (2009-2014)25

OPŠTINSKI 2009

GRADONAČELNIKA

2009


2009

SKUPŠTINA KOSOVAS

2010

OPŠTINSKI 2013

GRADONAČELNIKA

2013


2013

SKUPŠTINA KOSOVA

2014

1. Biračko telo 1,563,741 1,563,741 993,791 1,632,276 1,792,913 1,792,913 1,383,198 1,799,023

2.1. Broj birača koji su glasali na BM 675,098 675,057 376,895 706,317 811,489 807,240 539,038 734,055

2.2. Br. birača koji su glasali uslovno, u programu GPP ili van

23,377 23,399 5,744 33,001 18,882 23,592 12,270 32,779

3. Izlaznost na izbore 44,7% 44,67% 38,50% 45,29% 46,31% 46,34% 39,86% 42,63%

4. Broj ubačenih Glasačkih listića (= 5. + 6. + 7.)26

698,073 698,671 381,604 739,43927 830,325 825,792 539,038 766,847

5. Važeći Glasački listići 631,000 681,531 377,602 698,751 746,729 801,792 541,163 731,248

6. Nevažeći Glasački listići 54,084 10,990 3745 29,226 70,782 15,512 7,144 30,725

7. Prazni Glasački listići 12,751 4,923 257 4,780 12,775 8,248 288 4,842

25 Pogledaj gore pomenuta objašnjenja za ovu tabelu. 26 Neslaganje dozvoljeno po zakonu. 272010. godine broj neispravnih glasačkih listića takođe se brojao u okviru ovog reda. Kako bi podaci bili usklađeni sa onima iz drugih godina, broj neispravnih glasačkih listića (1236) oduzet je od broja objavljenog u potvrđenim rezultatima.


8. Uslovni, sa posebnim potrebama i van Kosova28

30,147 30,503 6,757 33,001 23,543 23,592 12,554 34,723

Od toga 8.1. usvojeno 23,377 23,339 3,905 26,321 18,690 18,897 8,075 32,779

8.2. odbijeno 6,998 7,150 2,852 6,680 4,853 5,953 4,479 1,944

9. Rezultati koji nisu potvrđeni u # opština29 3 3 N/Z 0 0 0 N/Z

10. Broj nepotvrđenih mesta29 57 3 0 0 0 0 0

Izvor: CIK

28 Izuzimajući 2010. godinu, broj glasačkih listića za uslovno glasanje, glasačkih listića za glasanje lica sa posebnim potrebama i onih za glasanje van Kosova već je uključen u broj ubačenih glasačkih listića. 29 U 2009. godini nisu potvrđeni rezultati izbora za skupštine opština i gradonačelnike u Leposaviću, Zubinom Potoku i Zvečanu.


Tabela 15: Zastupljenost Poslanika u Skupštini Kosova 2001

Opština Mesta

dobijena u Skupštini

Pol Etnička pripadnost Muškarci

Žene Albanci Srbi B/G RAE Turci

1 - Dečane 3 3 0 2 - - 1 2 – Đakovica 5 4 1 4 - - 1 - 3 - Glogovac - - - - - - - - 4 – Gnjilane 8 5 3 5 2 - - 1 5 – Dragaš 1 1 - - - 1 - - 6 – Istok - - - - - - - - 7 - Kačanik - - - - - - - - 8 – Klina - - - - - - - - 9 – Kosovo Polje 2 1 1 2 - - - 10 - Kamenica 3 2 1 1 2 - - - 11 - Mitrovica 9 8 1 5 4 - - - 12 - Leposavić 3 3 - - 3 - - - 13 - Lipljan 1 1 - - 1 - - - 14 – Novo Brdo - - - - - - - - 15 - Obilić 2 1 1 2 - - - - 16 - Orahovac - - - - - - - - 17 - Peć 10 7 3 5 2 2 1 - 18 - Podujevo 2 1 1 2 - - - - 19 - Priština 54 35 19 - - - - - 20 - Prizren - - - - - - - - 21 - Srbica 1 1 - 1 - - - - 22 - Štimlje 1 1 - - 1 - - - 23 - Štrpce - - - - - - - 24 – Suva Reka 1 1 - 1 - - - - 25 – Uroševac 3 2 1 3 - - - 26 – Vitina - - - - - - - 27 - Vučitrn 1 1 - 1 - - - - 28 - Zubin Potok 1 1 - - 1 - - - 29 - Zvečan 2 2 - - 2 - - - 30 - Mališevo - - - - - - - - 31 - Junik - - - - - - - - 32 - Mamuša - - - - - - - - 33 – Elez Han - - - - - - - - 34 - Gračanica - - - - - - - -


35 - Ranilug - - - - - - - - 36 - Parteš - - - - - - - - 37 - Klokot - - - - - - - - 38 – Severna Mitrovica - - - - - - - -

UKUPNO 120 88 32 87 22 5 3 3



Tabela 16: Zastupljenost poslanika u Skupštini Kosova 2004.

Opština Mesta

dobijena u Skupštini



1 - Dečane 3 2 1 3 - - - - 2 - Đakovica 6 4 2 5 - - 1 - 3 - Glogovac - - - - - - - 4 - Gnjilane 5 3 2 4 1 - - - 5 - Dragaš 3 3 - 1 - 2 - - 6 - Istok - - - - - - - - 7 - Kačanik 1 1 - 1 - - - 8 - Klina 1 1 - 1 - - - - 9 – Kosovo Polje 1 - 1 1 - - - - 10 - Kamenica 2 2 - 2 - - - - 11 - Mitrovica 5 4 1 3 2 - - - 12 - Leposavić 2 2 - - 2 - - - 13 - Lipljan 1 1 - 1 - - - - 14 – Novo Brdo - - - - - - - - 15 - Obilić 2 2 - 2 - - - 16 - Orahovac 2 2 - 2 - - - - 17 - Peć 9 6 3 7 - 1 1 - 18 - Podujevo 2 - 2 2 - - - - 19 - Priština 50 34 16 48 2 - - - 20 - Prizren 14 9 5 8 - 2 1 3 21 - Srbica 1 1 - 1 - - - - 22 - Štimlje - - - - - - - - 23 - Štrpce 1 1 - - 1 - - - 24 – Suva Reka 1 1 - 1 - - - - 25 - Uroševac 4 3 1 2 1 - 1 - 26 - Vitina 1 1 - 1 - - - - 27 - Vučitrn 2 1 1 1 1 - - - 28 - Zubin Potok - - - - - - - - 29 - Zvečan - - - - - - - - 30 - Mališevo 1 1 1 31 - Junik - - - - - - - - 32 - Mamuša - - - - - - - - 33 – Elez Han - - - - - - - - 34 - Gračanica - - - - - - - -


35 - Ranilug - - - - - - - - 36 - Parteš - - - - - - - - 37 - Klokot - - - - - - - - 38 – Severna Mitrovica - - - - - - - -

UKUPNO 120 85 35 98 10 5 4 3



Tabela 17: Zastupljenost poslanika u Skupštini Kosova 2007

Opština Mesta

dobijena u skupštini



1 - Dečane 4 3 1 4 - - - - 2 – Đakovica 2 2 - 2 - - - - 3 - Glogovac 2 2 - 2 - - - -

4 – Gnjilane 4 3 1 4 - - - - 5 – Dragaš 2 2 - - 2 - - - 6 – Istok 1 - 1 1 - - - -

7 - Kačanik - - - - - - - - 8 - Klina 1 1 1 - - - - 9 – Kosovo Polje 1 1 1 - - - - 10 – Kamenica - - - - - - - -

11 – Mitrovica 7 4 3 5 2 - - - 12 - Leposavić - - - - - - - -

13 - Lipljan 5 4 1 2 2 1

14 – Novo Brdo - - - - - - - - 15 - Obilić 1 1 - - 1 - - - 16 – Orahovac - - - - - - - - 17 – Peć 7 5 2 5 - 1 1 -

18 – Podujevo 1 1 - 1 - - - - 19 – Priština 52 37 15 49 3 - 20 – Prizren 13 7 6 6 3 1 3 21 – Srbica 2 1 1 2 - - - -

22 – Štimlje 1 1 - 1 - - - - 23 – Štrpce 1 1 - 1 - - - - 24 – Suva Reka 1 1 - 1 - - - -

25 – Uroševac 9 6 3 6 1 - 2 - 26 – Vitina - - - - - - - - 27 – Vučitrn 3 2 1 2 1

28 - Zubin Potok - - - - - - - -

29 - Zvečan - - - - - - - - 30 – Mališevo - - - - - - - - 31 – Junik - - - - - - - - 32 – Mamuša - - - - - - - -

33 – Elez Han - - - - - - - - 34 - Gračanica - - - - - - - - 35 - Ranilug - - - - - - - -


36 - Parteš - - - - - - - - 37 - Klokot - - - - - - - - 38 –Sevrena Mitrovica - - - - - - - -

UKUPNO 120 84 36 96 12 4 5 3 Izvor: Arhiva OEBS-a, CIK


Tabela 18: Zastupljenost Poslanika u Skupštini Kosova 2010

Opština Osvojena mesta u

Skupštuini

Pol Etnička pripadnost Muškarci Žene Albanci Srbi B/G RAE Turci

1 – Dečane 3 1 2 3 - - - - 2 – Đakovica 5 1 4 5 - - - - 3 - Glogovac 3 2 1 3 - - - -

4 – Gnjilane 4 2 2 4 - - - - 5 – Dragaš 1 1 - - - 1 - 6 – Istok 1 - 1 1 - - - -

7 - Kačanik 1 1 - 1 - - - - 8 – Klina - - - - - - - - 9 – Kosovo Polje 1 1 - 1 - - - - 10 – Kamenica - - - - - - - -

11 – Mitrovica 6 5 1 4 2 - - 12 – Leposavić - - - - - - - -

13 - Lipljan 5 5 - 2 2 - 1 -

14 – Novo Brdo 1 1 - - 1 - - - 15 – Obilić - - - - - - - 16 – Orahovac 2 1 1 1 1 - - - 17 – Peć - - - - - - - -

18 – Podujevo 1 1 1 - - - - 19 – Priština 45 31 14 45 - - - - 20 – Prizren 13 10 3 5 - 4 1 3 21 – Srbica 1 - 1 1 - - - -

22 – Štimlje 1 1 - 1 - - - - 23 – Štrpce 2 - 2 - 2 - - - 24 – Suva Reka 6 4 2 6 - - - -

25 - Uroševac 3 2 1 2 - - 1 - 26 – Vitina - - - - - - - - 27 – Vučitrn 1 1 1 - - - - 28 - Zubin Potok - - - - - - - -

29 - Zvečan - - - - - - - - 30 – Mališevo 3 2 1 3 - - - - 31 – Junik - - - - - - - - 32 – Mamuša - - - - - - - -

33 – Elez Han - - - - - - - - 34 - Gračanica 4 2 2 - 4 - - - 35 - Ranilug 1 1 - 1 - - -


36 - Parteš 1 1 - 1 - - - 37 - Klokot - - - - - - - - 38 – Severna Mitrovica - - - - - - - -

UKUPNO 120 84 36 94 14 5 4 3 Izvor: CIK Tabela 19: Zastupljenost Poslanika u Skupštini Kosova 2014 (da se dopuni)

Opština Osvojena mesta u Skupštini

Pol Etnička pripadnost Muškarci Žene Albanci Srbi B/G RAE Turci

1 - Dečane 3 1 2 3 - - - - 2 – Đakovica 3 1 2 3 - - - - 3 - Glogovac 2 1 1 2 - - - -

4 – Gnjilane 7 3 4 7 - - - - 5 – Dragaš 1 1 - - - 1 - - 6 – Istok 1 1 - 1 - - - -

7 - Kačanik - - - - - - - - 8 – Klina - - - - - - - - 9 – Kosovo Polje 1 - 1 1 - - - - 10 – Kamenica - - - - - - - -

11 – Mitrovica 1 1 - 1 - - - - 12 – Leposavić 4 2 2 - 4 - - - 13 - Lipljan 3 2 1 2 - - 1 -

14 – Novo Brdo - - - - - - - - 15 – Obilić - - - - - - - - 16 – Orahovac - - - - - - - -

17 – Peć 8 7 1 7 - - 1 -

18 – Podujevo 1 1 - 1 - - - - 19 – Priština 51 36 15 51 - - - - 20 – Prizren 12 8 4 6 - 3 1 2

21 – Srbica 4 4 - 4 - - - -

22 – Štimlje - - - - - - - - 23 – Štrpce 3 1 2 - 3 - - - 24 – Suva Reka 1 1 - 1 - - - -

25 – Uroševac 6 5 1 5 - - 1 - 26 – Vitina 1 1 - 1 - - - - 27 – Vučitrn 2 - 2 2 - - - - 28 - Zubin Potok - - - - - - - -

29 - Zvečan - - - - - - - -


30 – Mališevo 2 1 1 2 - - - - 31 – Junik - - - - - - - - 32 – Mamuša - - - - - - - -

33 – Elez Han - - - - - - - - 34 - Gračanica 3 3 - - 3 - - - 35 – Ranilug - - - - - - - -

36 – Parteš - - - - - - - - 37 - Klokoti - - - - - - - - 38 – Severna Motrovica - - - - - - - -

UKUPNO 120 81 39 100 10 4 4 2 Izvor: CIK Zbirna tabela Poslanika u Skupštini Kosova na osnovu rodne i etničke pripadnosti od 2001 – 2014

Izborna godina

Osvojena mesta

u Parlame

ntu

Pol Etnička pripadnost

Muškarci Žene Albanci Srbi Bošnjaci i

goranci

Romi, aškalije i egipćani

Turci

2001 120 88 32 87 22 5 3 3

2004 120 85 35 98 10 5 4 3 2007 120 84 36 96 12 4 5 3

2010 120 84 36 94 14 5 4 3 2014 120 81 39 100 10 4 4 2


POGLAVLJE VII – PRAVNI LEKOVI

Ispravljanje, sankcionisanje, suđenje u izbornom procesu Ovo poglavlje sadrži osnovne informacije o broju predmeta koji su od 2000. klasifikovani i rešavani kao žalba ili predstavka (u određivanju onoga šta čini žalbu ili predstavku merodavna je bila klasifikacija koju koristi nadležni organ).

Što se tiče raspoloživih pravnih lekova, kao i organizacionog okvira sistema pravnih lekova, od 2000. godine u toj oblasti je postojalo više različitih mogućnosti nego u ostalim aspektima izbornog procesa. Od 2000. do 2002. različiti organi su bili zaduženi za rešavanje žalbi ili predstavki u zavisnosti od prirode predmeta:

• Specijalni predstavnik Generalnog sekretara (SPGS) UN-a je imao opštu nadležnost nad izbornim procesom, koja je uključivala, između ostalog, nadležnost da opozove ili privremeno ukine bilo koju odluku Centralne izborne komisije, potvrdi proces registracije birača (2000) ili birački spisak (2001, 2002), potvrdi rezultate izbora i naredi ponovno prebrojavanje glasačkih listića ili raspiše ponavljanje izbora u nekim ili svim biračkim mestima ili biračkim centrima.

• Odluke o registraciji političke stranke donosila je specijalizovana administrativna Reviziona komisija bez mogućnosti preispitivanje od strane suda;

• Žalbe i predstavke u pogledu registracije birača [na odluku Zajedničke radne grupe za registraciju (2000) ili na odluku direktora OEBS-ovog Odeljenja za izborne operacije (2001, 2002)] rešavala je Izborna potkomisija za žalbe i predstavke (IKŽP), uključujući predstavke u pogledu glasanja van Kosova i predstavke u pogledu oduzimanja dozvole za proveru biračkog spiska (2000);

• Sve ostale žalbe (u vezi sa izbornim procesom, kampanjom, glasanjem, brojanjem glasačkih listića, itd.) rešavao je IKŽP;

• U to vreme, Izborna potkomisija za žalbe i predstavke bila je potkomisija Centralne izborne komisije i njena ovlašćenja nisu obuhvatala nijedan pravni lek protiv odluka CIK. Zatim, IKŽP je bio samo privremeni organ uspostavljen zarad i koji je funkcionisao samo tokom izbornog procesa. Sud nije vršio sudsko preispitivanje.


U 2004. godini u sistem pravnih lekova uvedene su značajne promene • SPGS UN je zadržao opštu nadležnost za potvrđivanje rezultata, ali su ostale

nadležnosti (potvrđivanje biračkog spiska, zahtevanje ponovnog prebrojavanja ili ponavljanja izbora) prenete na druge organe (CIK i delimično na IKŽP);

• IKŽP je dobio ovlašćenje da razmatra neke odabrane odluke CIK (što je uključivalo: predstavke koji se tiču registracije birača, potvrđivanje političkih subjekata ili njihovih lista kandidata, akreditaciju posmatrača, itd.) i mogao je da naredi CIK-u da naloži ponovno prebrojavanje glasačkih listića ili da ponovi glasanje;

IKŽP je 2004. postao odvojeni organ kojeg imenuje SPGS (više nije bio potkomisija CIK), ali je i dalje bio privremeni organ. U 2007 godini IKŽP nije pretrpeo značajne promene što se tiče ovlašćenja i privremene prirode, ali je njegov sastav izmenjen te su sudije iz Vrhovnog suda i okružnih sudova uzele učešća u radu IKŽP.

Sistem pravnih lekova i IKŽP su od 2008. godine prošli kroz sledeće promene: • Naziv IKŽP je 2010. godine promenjen u Izborni panel za žalbe i predstavke

(IPŽP),

• IKŽP je postao stalno telo u čijem su sastavu bile samo lokalne sudije,

• Preispitivanje odluka CIK o registrovanju političkih stranaka pridodato je njegovim nadležnostima, ali je rešavanje žalbi oko osporavanja biračkih spiskova prebačeno na sudove (samo je razmatranje prijava za program glasanja van Kosova ostalo ovlašćenje IPŽP).

Postoji nekoliko činilaca koji otežavaju upoređivanje prakse IKŽP/IPŽP u periodu od 2000. do 2014. godine:

a) gore pomenute važne promene u vezi sa nadležnostima IKŽP/IPŽP (na primer, veliki broj žalbi na biračke spiskove u jednoj godini i nedostatak nadležnosti za ova pitanja u sledećoj godini onemogućava upoređivanje prakse ako se razmatra samo broj predmeta).

b) razlika u sistemima arhiviranja i načinima donošenja presuda (npr. na koji su način predmeti klasifikovani, spajani ili odvajani i zavedeni u dosijeima)


različitih organa koji pružaju pravne lekove. U tom smislu bi bolju sliku dao jedinstven sistem zasnovan na broju povreda zakonskih odredbi koji se može utvrditi ali je za to potrebna potpuna ponovna klasifikacija svih predmeta/dosijea od 2000;

U tom smislu, jedinstveni sistem na osnovu toga koliko se puta došlo do kršenja zakonskih odredbi daju bolju sliku, ali to bi zahtevalo svu reklasifikaciju svih predmeta/fajlova od 2000 godine. Zbog toga su u tabeli 20 predstavljene osnovne informacije o tome koliko je predmeta podneto od 2000. godine. „Broj“ predmeta (žalbi i predstavki) podrazumeva broj fizičkih dosijea koje je IKŽP/IPŽP zaveo pod posebnim brojem predmeta i njihovu unutrašnju raspodelu prema različitim fazama izbora. U tabeli se mogu naći i osnovne informacije o broju uspešno rešenih žalbi/predstavki i izrečenim novčanim kaznama.

Unutrašnja raspodela predmeta je sledeća (prema klasifikaciji koju koristi IKŽP/IPŽP):

• u 2000: od 319 predmeta 125 se odnosi na dan izbora, 2 na prebrojavanje glasova i 192 na druge faze izbornog postupka.30 Osim toga, IKŽP je rešio 4852 predmeta u vezi sa odlukama o registraciji birača i prijavama za glasanje van Kosova; .31

• u 2001: od 276 slučaja, 41 je u vezi sa danom izbora i 235 sa ostalim fazama izborne procedure32. Osim toga IPŽP je presudio 5089 slučaja koji su u vezi sa odlukama za registraciju birača i prijavljivanje za glasanje van zemlje33.

• u 2002: od 294 predmeta 53 se odnosi na dan izbora, a 241 na ostale faze izbornog postupka.34 Osim toga, IKŽP je rešio 1425 predmeta u vezi sa odlukama o registraciji birača i prijavama za glasanje van Kosova;.35

• U 2004: od 254 predmeta 73 se odnosilo na dan izbora, 46 je klasifikovano kao predstavka (uglavnom u vezi sa registracijom birača) a

30 Izvor: Arhiva OEBS-a 31 Izvor: Konačni izveštaj IKŽM-a 2000 32 Izvor: Arhiva OEBS-a 33 Izvor: Konačni izveštaj IKŽM-a 2001 34 Izvor: Arhiva OEBS-a 35 Izvor: Konačni izveštaj IKŽM-a 2002


135 predmeta je klasifikovano kao žalba (u vezi sa drugim fazama izbornog procesa);.36

• U 2007: 390 predmeta nije podeljeno po izbornoj fazi ili na neki drugi način.37

• u 2009: u 544 predmeta bila su zastupljena sledeća pitanja (neke žalbe/predstavke klasifikovane su u više od jedne kategorije): 73 se odnose na kršenje Kodeksa ponašanja, 40 na izveštaj o finansiranju kampanje, 292 na dan održavanja izbora, 60 na prebrojavanje glasova, 10 na dodeljivanje glasova pogrešnom subjektu i 26 na drugo.38

• u 2010: od 454 žalbi 147 se odnosilo na kršenje Kodeksa ponašanja, 33 na pretnje i zastrašivanja, 255 na dan održavanja izbora, 19 na rezultate; od ukupno 15 predstavki, 6 se odnosilo na potvrđivanje kandidata, 1 na nepodnošenje izveštaja o finansiranju kampanje, 1 na brisanje političke stranke iz registra, a za ostalo je bilo potrebno da se ponovo razmotre prethodne odluke IPŽP;.39

• u 2013: od 1109 predmeta 33 se odnosilo na fazu predizborne kampanje, 258 na period kampanje, 32 na period izborne tišine, 254 na dan održavanja izbora, 245 na preliminarne rezultate, 0 na postupke Centra za prebrojavanje i rezultate, 282 na konačne rezultate; 5 na kandidate za gradonačelnika. Osim toga, IPŽP je reši 16410 žalbi na oduke o prijavama za glasanje van Kosova sa stalnim boravkom u Srbiji;40

• U 2014: od 341 predmeta 7 se odnosilo na fazu predizborne kampanje, 159 na period kampanje, 36 na period izborne tišine, 47 na dan održavanja izbora, 21 na preliminarne rezultate, 6 na postupke Centra za prebrojavanje i rezultate, 65 na konačne rezultate. Osim toga, IPŽP je rešio 9172 predstavki na odluke o prijavama za glasanje van Kosova sa stalnim boravkom u Srbiji.41

36 Izvor: Arhiva OEBS-a 37 Izvor: Arhiva OEBS-a 38 Izvor: Godišnji izveštaj IKŽM-a oktobar 2009 – jul 2010 39 Izvor: Izveštaj IPŽP-a za izborni process 2010-2011 (1 novembar 2010 – 28 februar 2011). Nisu obuhvećeni Vanredni izbori 2010 i 2012. 40 Izvor: Konačni izveštaj IPŽP-a 2013 41 Izvor: Konačni izveštaj IPŽP-a 2014


Tabela 20: Pravni lekovi42

SKUPŠTINE OPŠTINA

2000

SKUPŠTINA KOSOVA

2001

SKUPŠTINE OPŠTINA

2002

SKUPŠTINA KOSOVA

2004

SKUPŠTINA KOSOVA,

SKUPŠTINE OPŠTINA &




SKUPŠTINA KOSOVA

2010



SKUPŠTINA KOSOVA

2014

1. Ukupan broj 319 276 294 254 390 544 469 1109 341

Od toga 1.1 Žalbi 31943 27643 29443 20843 25343 519 454 1064 326

1.2 Predstavke 0 0 0 46 137 25 15 45 15

2. Odobrene žalbe i predstavke %

25 (7.8%) 110 (39.9%) 147 (50%) 85 (33.5%) 126 (32.3%) 115 (21.1%) 151 (32.2%) 125 (11.3%) 96 (28.2%)

3. Iznos izrečenih kazni (EUR)

18,406.51 (36,000

DEM)

36,557.38 (71500DEM), 6000 EUR

66,075 111,056.16 87,575 210,170 377,450 190,550 86,700

Izvor: Arhiva OEBS-a, IPŽP

42 Za informacije o unutrašnjoj raspodeli predmeta i izvoru podataka, videti gore. 43 Uključujući i ex officio predmete (gde su CIK ili OEBS pokrenuli žalbu)

Izbori na Kosovu 2000 – 2014 65

DEO II – IZBORNE PROCEDURE

Dok se I deo bavio hronološkim podacima o izborima, ovaj deo sadrži dijagram i blok dijagrame u kojima su objašnjeni osnovni elementi izbornog procesa sa aspekta važećih zakona i propisa:

a) Ključne aktivnosti u izbornom procesu (Tabela 21)

b) Blok dijagram koji objašnjava raspisivanje izbora (Tabela 22-23)

c) Blok dijagram koji objašnjava proces registracije političkih stranaka (Tabela 24)

d) Blok dijagram koji objašnjava proces potvrđivanja političkih subjekata (Tabela 25)

e) Tabela sa osnovnim zakonskim rokovima koje politička stranka mora da ispuni (Tabela 26)

f) Tabele sa najmanjim brojem predloženih kandidata suprotnog pola (Tabele 27-28)

g) Blok dijagram koji objašnjava imenovanje OIK i BC (Tabele 29-30)

h) Blok dijagram koji objašnjava prebrojavanje glasova (Tabela 31)

i) Tabela koja prikazuje metod podele mesta tokom izbora poslanika u Skupštini Kosova (Tabela 32)

j) Blok dijagram koji objašnjava funkcionisanje sistema pravnih lekova (Tabela 33)


Tabela 21: Ključne izborne aktivnosti

Aktivnosti Redovni Izbori Prevremeni Izbori

1 Raspisivanje izbora

Izbori se raspisuju 4-6 meseci pre dana održavanja izbora. Član 4.3 Zakona 03/L-073 o opštim izborima (ZOI)

Izbori se raspisuju 20-45 dana pre dana održavanja izbora. Član 4.5 ZOI

2 Ograničenje troškova kampanje

Ograničenje troškova kampanje (obično 0,5 € po upisanom biraču) određuje CIK najkasnije pet dana od objavljivanja dana održavanja izbora. Član 39.1 ZOI; Član 3.1 Izbornog pravila (IP) 12/2013

Ograničenje troškova kampanje (obično 0.5 € po upisanom biraču) utvrđuje se odlukom CIK kojom se određuju rokovi za održavanje prevremenih izbora. Član 39.1 ZOI; Član 3.1 IP 12/2013, Član 3.1.6 IP 15/2013

3 Opštinske izborne komisije

Članovi OIK moraju biti imenovani 15 dana od dana raspisivanja izbora Član 67.4 ZOI

Članovi OIK moraju biti imenovani u roku koji je utvrđen odlukom CIK-a o određivanju rokova za prevremene izbore. Član 3.1.9 IP 15/2013

4 Učešće političkih stranaka na izborima

Registrovana politička stranka je dužna da u roku od 15 dana od dana raspisivanja izbora obavesti Kancelariju za registraciju političkih stranaka (Kancelariju) da ne želi da učestvuje na izborima ili da želi da bude potvrđena kao deo koalicije Član 15 ZOI; Član 1.3 IP 03/2013

Obaveštenje mora da se prosledi u roku utvrđenom odlukom CIK o određivanju rokova za prevremene izbore. Član 3.1.2 IP 15/2013

5 Glasanje van Kosova

Prijave se mogu podneti u periodu između 25 dana od dana raspisivanja izbora i 60 dana pre dana održavanja izbora. Član 3.5 IP 03/2008

Prijave treba dostaviti u roku utvrđenom odlukom CIK o određivanju rokova za prevremene izbore. Član 3.1.11 IP 15/2013

6 Potvrđivanje političkih subjekata i kandidata

Prijava za potvrđivanje može se predati Kancelariji najkasnije 60 dana pre izbora. Član 15.2 ZOI; član 3.1 i 5.1 IP 08/2013

Prijava za potvrđivanje učešća može se predati Kancelariji u roku utvrđenom odlukom CIK o određivanju rokova za prevremene


izbore. Član 3.1.2 IP 15/2013

7 Biračke usluge

Zahtev za promenu dodeljenog biračkog centra može se podneti u periodu između 35 dana od dana raspisivanja izbora i 40 dana pre dana održavanja izbora. Član 4.2 IP 17/2013

Nije precizno određeno u IP15/2013

8 Period osporavanja

Birači sa pravom glasa mogu da ulože prigovor na nepotpune i netačne biračke spiskove u periodu između 54 i 40 dana pre dana održavanja izbora. Član 8.1 i 10.4 ZOI; član 3.8 IP 02/2013

Birači sa pravom glasa mogu da ulože prigovor na nepotpune i netačne biračke spiskove u periodu koji je utvrđen odlukom CIK o određivanju rokova za prevremene izbore. Član 3.1.1 IP 15/2013

9 Povlačenje političkog subjekta

Potvrđeni politički subjekat može da se povuče sa izbora tako što će to pismeno potvrditi najkasnije 2 radna dana pre dana žrebanja za redosled na glasačkim listićima. Član 28,1 ZOI; Član 7.1 IP 08/2013

Potvrđeni politički subjekat može da se povuče sa izbora tako što će to pismeno potvrditi u roku utvrđenom na osnovu odluke CIK-a o određivanju rokova za prevremene izbore. Član 3.1.3 IP 15/2013

10 Žrebanje za redosled na Glasačkom listiću

Žrebanje za redosled na glasačkom listiću će se održati najkasnije 45 dana pre dana održavanja izbora Član 24.1 ZOI; Član 10.1 IP 08/2013

Žrebanje za redosled na glasačkom listiću će se održati na dan utvrđen odlukom CIK o određivanju rokova za prevremene izbore. Član 3.1.3 IP 15/2013

11 Birački odbori

Predlozi političkih subjekata podnose se OIK-u 5 dana posle zahteva Sekretarijata Centralne izborne komisije Član 76 i 77 ZOI, član 4.6 IP 19/2016

Predlozi političkih subjekata podnose se u roku utvrđenom odlukom CIK o određivanju rokova za prevremene izbore. Član 3.1.9 IP 15/2013

12 Potvrđivanje biračkog spiska

Nakon perioda za podnošenje prigovora i potvrđivanje Centralna izborna komisija

Nakon perioda za podnošenje prigovora i potvrđivanje Centralna izborna komisija potvrđuje


potvrđuje biračke spiskove. Član 8.6 ZOI; Član 3.11 IP 02/2013

biračke spiskove. Član 8.6 ZOI; član 3.11 IP 02/2013; član 3.3 IP 15/2013

13 Lokacija biračkog mesta

Lokacije biračkih mesta moraju se objaviti najkasnije 40 dana pre izbora. Član 83.1 ZOI; član 7.1 IP 16/2013

Lokacije biračkih mesta moraju se objaviti u roku utvrđenom odlukom CIK o određivanju rokova za prevremene izbore. Član 3.1.10 IP 15/2013

14 Posmatrači

Prijave za akreditaciju podnose se

a) za organizacije, najkasnije 25 dana pre dana održavanja izbora; ukoliko se radi samo o posmatranju dana izbora, najkasnije 20 dana pre dana održavanja izbora;

b) za pojedince koji posmatraju izbore u ime neke organizacije, najkasnije 30 dana pre izbora.

Član 54.3, 54.4 i 54.5 ZOI; član 3.1; 3.2 i 3.3 IP 07/2013

Rokovi za podnošenje prijava za akreditaciju utvrđuju se u skladu sa odlukom CIK o određivanju rokova za prevremene izbore. Član 3.1.8 IP 15/2013

15 Akreditovanje medija

Kancelarija mora biti obaveštena o datumu kada predstavnici medijskih kuća žele da posete biračka mesta, biračke centre ili Centar za prebrojavanje i rezultate najkasnije 15 dana pre dana održavanja izbora. Član 5.2 IP 7/2013

Kancelarija mora biti obaveštena o datumu kada predstavnici medijskih kuća žele da posete biračka mesta, biračke centre ili Centar za prebrojavanje i rezultate najkasnije 15 dana pre dana održavanja izbora. Član 5.2 IP 7/2013; član 3.3 IP 15/2013

16 Period izborne kampanje

Izborna kampanja traje 30 dana i završava se dan pre dana održavanja izbora. Član 3 ZOI; Član 2.1 IP 13/2013

Trajanje izborne kampanje utvrđuje se odlukom CIK o određivanju rokova za prevremene izbore i završava se dan pre dana održavanja izbora. Član 3.1.7 IP 15/2013


17 Glasanje osoba sa posebnim potrebama

Birači koji su zbog invaliditeta vezani za kuću, birači koji su primorani na boravak u nekoj instituciji i birači koji žive u posebnim okolnostima mogu se prijaviti za Program za lica sa posebnim potrebama pri Opštinskoj izbornoj komisiji najkasnije 15 dana (ukoliko se radi o biračima vezanim za kuću period iznosi od 60 do 15 dana) pre dana održavanja izbora. Član 99 ZOI; član 3.1, 5.1 i 6.1 IP 04/2013

Birači koji su zbog invaliditeta vezani za kuću, birači koji su primorani na boravak u nekoj instituciji i birači koji žive u posebnim okolnostima mogu se prijaviti za Program za lica sa posebnim potrebama pri Opštinskoj izbornoj komisiji do roka predviđenog u odluci CIK o određivanju rokova za prevremene izbore. Član 3.1.12 IP 15/2013

18 Glasanje van Kosova – rok glasanja

Glasovi dobijeni glasanjem van Kosova moraju biti primljeni 24 časa pre dana održavanja izbora. Član 96.2 ZOI; Član 4.4 IP 03/2013

Glasovi dobijeni glasanjem van Kosova moraju biti primljeni 24 časa pre dana održavanja izbora. Član 96.2 ZOI; član 4.4 IP 03/2013; član 3.3 IP 15/2013

19 DAN IZBORA

20 Potvrđivanje rezultata

Centralna izborna komisija će potvrditi rezultate posle rešavanja svih žalbi i sakupljanja svih rezultata. Član 106.1 ZOI


21 Drugi krug izbora za gradonačelnika – rok za prijavu posmatrača

Prijave posmatrača moraju biti primljene najkasnije 5 dana pre dana održavanja izbora

Član 4.2 IP 10/2013

Prijave posmatrača moraju biti primljene najkasnije 5 dana pre dana održavanja izbora Član 4.2 IP 10/2013; član 3.3 IP 15/2013

22 Drugi krug izbora za gradonačelnika – trajanje kampanje

Trajanje kampanje biće određeno odlukom CIK, a kampanja se završava dan pre dana održavanja izbora. Član 2.2 IP 10/2013

Trajanje kampanje biće određeno odlukom CIK, a kampanja se završava dan pre dana održavanja izbora. Član 2.2 IP 10/2013; član 3.3 IP 15/2013

23 Drugi krug izbora za gradonačelnika – Birački odbori

Birački odbori se imenuju najkasnije 7 dana pre dana održavanja izbora Član 5.5 IP 10/2013

Birački odbori se imenuju najkasnije 7 dana pre dana održavanja izbora Član 5.5 IP 10/2013; član 3.3 IP 15/2013


24 Drugi krug izbora za gradonačelnika – rok za glasanje van Kosova

Glasovi dobijeni tokom glasanja van Kosova moraju biti primljeni 24 časa pre dana održavanja izbora Član 96,2 ZOI; Član 4.4 IP 03/2013

Glasovi dobijeni tokom glasanja van Kosova moraju biti primljeni 24 časa pre dana održavanja izbora Član 96.2 ZOI; član 4.4 IP 03/2013; član 3.3 IP 15/2013

25 Dan izbora – Drugi krug izbora za gradonačelnika

Izbori se održavaju u nedelju, 4 nedelje nakon prvog kruga izbora. Član 9.6 Zakona 03/L-072 o lokalnim izborima u Republici Kosovo (ZLI)

Izbori se održavaju u nedelju, 4 nedelje nakon prvog kruga izbora. Član 9.6 Zakona 03/L-072 o lokalnim izborima u Republici Kosovo (ZLI)

26 Potvrđivanje rezultata drugog kruga izbora

CIK je dužna da potvrdi konačne izborne rezultate nakon završetka svih postupaka na biračkim mestima i centrima za prebrojavanje, kao i sve primedbe koje proizilaze i pripadaju glasanju i prebrojavanju za koje je doneta odluka od strane Izbornog Panela za žalbe i Predstavke i Ustavnog Suda Centralna izborna komisija potvrđuje rezultate nakon razmatranja svih žalbi i za sastavljanje rezultata Član 106.1 ZOI


27 Takse za potvrđivanje

Politički subjekti koji osvoje najmanje jedno mesto dobijaju nazad svoj depozit za potvrđivanje učešća u roku od 30 dana od dana potvrđivanja rezultata. Član 9.2 IP 08/2013

Politički subjekti koji osvoje najmanje jedno mesto dobijaju nazad svoj depozit za potvrđivanje učešća u roku od 30 dana od dana potvrđivanja rezultata. Član 9.2 IP 08/2013; član 3.3 IP 15/2013

28 Finansijski izveštaj o kampanji – prvi krug

Svaki potvrđeni politički subjekat dužan je da Kancelariji podnese Finansijski izveštaj o izbornoj kampanji najkasnije 45 dana od dana održavanja izbora. Član 40.1 ZOI; Član 4.1 IP 12/2013

Svaki potvrđeni politički subjekat dužan je da Kancelariji podnese Finansijski izveštaj o izbornoj kampanji najkasnije 45 dana od dana održavanja izbora. Član 40.1 ZOI; član 4.1 IP 12/2013; član 3.3 IP 15/2013


29 Finansijski izveštaj o kampanji - drugi krug

Svaki potvrđeni politički subjekat dužan je da Kancelariji podnese Finansijski izveštaj o izbornoj kampanji najkasnije 45 dana od dana održavanja izbora. Član 10 IP 10/2013

Svaki potvrđeni politički subjekat dužan je da Kancelariji podnese Finansijski izveštaj o izbornoj kampanji najkasnije 45 dana od dana održavanja izbora. Član 10 IP 10/2013; član 3.3 IP 15/2013

30 Osetljiv materijal

Osetljivi izborni materijal se uništava u roku od 60 dana nakon potvrđivanja rezultata (osim ako IPŽP drugačije odredi) Član 103.4 ZOI

Materijal se uništava u roku od 60 dana nakon potvrđivanja rezultata (osim ako IPŽP drugačije odredi) Član 103.4 ZOI; Član 3.3 IP 15/2013

31

Revizija godišnjih izveštaja i izveštaja o izjavljivanju finansija kampanje

Godišnji finansijski izveštaji i objavljivanje izveštaj kampanje, koje dostavljaju političke partije u CIK, bice sprovedena revizija u skladu sa računovodstvenim standardima koji važe na Kosovu, revizore ce odabrati Skupština Kosova, preko Komisije za nadgledanje javnih finansija putem javnog poziva za podnošenje aplikacije. Zakon o finansiranju političkih subjekata (ZFPS) 03 / L-174 sa izmenama i dopunama br. 04 / L-058 dopunjen i izmenjen 04 / L-212, član 19

CIK - predstavlja preliminarne rezultate ispitivanja godišnjeg finansijskih izveštaja od strane revizora najvišem izvršnom organu političkog subjekta, uključujuci i spisak grešaka ili propusta u roku od šezdeset (60) dana od početka pretresa. Proces revizije godišnjih finansijskih izveštaja političkih subjekata mora da se završi najkasnije do 15 juna naredne godine. ZFPS 03 / L-174 sa izmenama i dopunama br 04 / L-058 dopunjen i izmenjen 04 / L-212, član 19

32 Revizija troškova izborne kampanje – konačni izveštaj revizije

CIK treba da objavi i održava objavljen sve godišnje finansijske izveštaje političkih subjekata zajedno sa konačnim revizorskim izvještajem političkih subjekata na svom zvaničnom sajtu najkasnije do 30. juna naredne godine. Isto tako, do tog datuma, CIK je dužan da političkim subjektima dostavi konačan izvještaj o reviziji. ZFPS 03 / L-174 sa

CIK je dužan da podnese do 30. juna naredne godine godišnji finansijski izvještaj političkih subjekata zajedno sa konačnim revizorskim izvještajem političkih subjekata i najkasnije do šest (6) meseci od dana održavanja izbora finansijski izveštaj kampanje zajedno sa konačnim revizorskim izvještajem političkih subjekata u Agenciji za borbu


izmenama i dopunama br 04 / L-058 dopunjen i izmenjen 04 / L-212, član 19; Član 10 izbornog pravila br.14 / 2015

protiv korupcije, koja u skladu sa svojim mandatom može ispitati te izveštaje. ZFPS 03 / L-174 sa izmenama i dopunama br 04 / L-058 dopunjen i izmenjen 04 / L-212, član 19; Član 10 izbornog pravila br.14 / 2015


Tabela 22: Raspisivanje i održavanje izbora za Skupštinu Kosova Izbori se raspisuju od 5 do 8 meseci, a održavaju 30 do 60 dana pre isteka mandata Skupštine44 Prevremeni Izbori45 mogu da se održe između 30-45 dana nakone raspuštanja Skupštine

44 Nakon konsultacija sa političkim strankama predsednik određuje i objavljuje datum održavanja izbora (ZOI, član 4.1). Odluka o raspisivanju izbora objavljuje se u Službenom listu Kosova. 45 Predsednik raspisuje prevremene izbore najkasnije 10 dana nakon raspuštanja Skupštine (ZOI, član 4).

Mandat Poslanika Skupštine je

četiri (4)godine

Ustav – Član 66.2 ZOI – Član 4.2

Mandat od (4) godine

4-6 meseci pre Dana izbora

30-60 dana pre isteka mandata Skupštine

Prva sednica Skupštine se održava

u roku od 30 dana nakon potvrđivanja

rezultat

Potvrđivanje rezultat Konstitutivna sednica Datum raspisivanja Dan Izbora (nedelja) Istek mandata

U roku od 30 dana

CIK potvrđuje rezultate koji su

konačni i obavezujući

ZOI – Član 106 Ustav – Član 6.1 ZOI – Član 4.4

Izbori se objavljuju 4-6

meseci pre Dana Izbora

ZOI – Član 4.3

Datum izbora je između 30-60 dana pre isteka mandata

Skupštine

Ustav–Član 66.2 ZOI – Član 4.2

5-8 meseci pre isteka mandata Skupštine

74 Izbori na Kosovu 2000 - 2014 Tabela 23: Objavljivanje i održavanje Lokalnih izbora Izbori se raspisuju od 3 do 8 meseci, a održavaju u roku od 90 dana pre isteka mandata skupština opština46 Vanredni izbori se održavaju od 30 do 45 dana nakon raspuštanja skupštine opštine ili razrešenja dužnosti gradonačelnika47

46 Nakon konsultacija sa političkim strankama predsednik određuje i objavljuje datum održavanja izbora (ZLI, član 4.1). Odluka o raspisivanju izbora objavljuje se u Službenom listu Kosova. 47 Predsednik raspisuje prevremene izbore najkasnije 10 dana nakon raspuštanja skupštine opštine ili razrešenja dužnosti gradonačelnika (ZLI, članovi 4.4 i 11.2)

Najranije 60 dana

Potvrđivanje Rezultata

Datum raspisivanja Dan Izbora (nedelja)

Istek mandata

Mandat od četiri (4) godine ističe istog meseca kada su održani prethodni redovni izbori

4-6 meseci pre Dana Izbora

Najkasnije 30 dana

Izbori se objavljuju 4-6 meseci pre Dana Izbora

ZLI – član 4.3

Dan Izbora treba da bude nedelja ne ranije od 60 dana pre isteka

mandata

ZLI – član 4.2

Mandat skupštine opština i gradonačelnika ističe u istom mesecu četvrte godine nakon

dana redovnih izbora

ZLI – član 5.1, Zakon o Lokalnoj Samoupravi – Član 37

Dan Izbora treba da bude nedelja ne ranije od 30 dana pre isteka

mandata ZLI – član 4.2

Datum raspisivanja Dana izbora(nedelja)

4-6 meseci


Tabela 24: Proces registracije političkih partija48

48 Kancelarija mora u roku od trideset (30) dana nakon dobijanja zahteva da obavesti CIK o statusu zahteva, predlažući da se registracija izvrši, da se ne izvrši ili navodeći u kojim segmentima su potrebna dodatna objašnjenja.

Obrada/Razmatranje zahteva od strane Kancelarije, u roku od 10 dana

Registracija pol. stranke može se u CIK-u/Kancelariji zatražiti podnošenjem sledećih dokumenata:

Obrasca za registraciju političke stranke sa:

Statutom političke stranke

Programom političke stranke

Dokument o osnivanju

Potpis 500 pristalica Tarifa od 500 € Simbol političke

stranke

Statut Program Dokument o osnivanju Potpisi Uplatnica Simbol

Elektronska verzija

Štampana verzija

Originalna uplatnica iz banke

Kancelarija potvrđuje da li jeuplata izvršena

Ne sme biti više istih potpisa (provera baze

podataka)

Procedure za izbor predsednika i najvišeg izvršnog tela stranke

Generalna skupština održana 6 meseci nakon registracije i na svakih 48

meseci

Procedura učlanjivanja u stranku i dužnosti članova

Procedura za izmenu statuta i programa stranke

Naziv stranke je jedinstven

Cilj i aktivnosti programa političke stranke

Cilj i programske aktivnosti političke stranke

Datum i mesto osnivanja stranke

Imena i potpisi osnivača stranke

Ukupan broj prikupljenih potpisa

Isti/Potpisi iz iste porodice

Maloletnim građanima nijedozvoljeno da budu

potpisnici

Ukoliko Kancelarija prihvata zahtev/ispravku, sledi javna provera koja traje sedam (7) radnih dana

Ukoliko je zahtev nepotpun, traži se dostavljanje dodatnih informacija u roku od pet (5) dana

Novine Stranica CIK-a

Prigovori se dostavljaju Kancelariji

Kancelarija preporučuje CIK-u u roku od tri (3) dana

CIK registruje političke partije

CIK odbija registraciju političke partije

Žalba se može podneti Izbornoj

k lb


Tabela 25: Proces potvrđivanja političkihh subjekata i kandidata

Izjava

O poštovanju kodeksa

Izjava od

150 reči o pol.

usmerenju

Izjava koalicije (o

podeli kandidata)

Lista kandidata

Obrada/Razmatranje zahteva od strane Kancelarije, u roku od 10 dana

Potvrđivanje političkog subjekta (PS) može se zatražiti od CIK/Kancelarije podnošenjem zahteva od strane:

Političke stranke (PS)

Nezavisnog kandidata (NK)

Koalicije političkih

Građanske inicijative (GI)

Identifikovanj e

Zavisno od potvrđivanja političkog subjekta, Kancelarija revidira listu

kandidata

Max. 10% više nego što je poslaničkih

mesta dodeljeno izbornoj jedinici

Potvrda o registraciji

LK nezavisnog kandidata

LK lider GI

Ukoliko Kancelarija prihvati zahtev/ispravku, u roku od pet (5) dana daje preporuku CIK-a

Ukoliko je zahtev nepotpun,šalje se obaveštenje PS,koji može izmenjeni zahtev da podnese u

roku od pet (5) radnih dana

da ne izvrši potvrđivanje

političkog subjekta

da izvrši potvrđivanje

političkog

Žalba se može podneti IKŽP

Kontakt informacije

Pečat Potpisi Tarifa Neizmirene obaveze

Lidera političkih stranaka

Ovlašćenog predstavnika

PS

Ovlašćenog predstavnika PS za izbore

Ovlašćenog finansijskog predstavnika

PS

Sedišta političkog subjekta

Političke stranke

Koalicije i stranaka u

koaliciji

1000 za izbore za SK

100 opštinu (najviše 1000) za opštinske

izbore

Ukupan br. prikupljenih

potpisa

Za 1 subjekt; za 1 izbore

Registrovani birač

Potpunost informacija

Jedinstvenost potpisa

Podaci u skladu sa b.spiskom

2000 € za izbore za SK

Originalna uplatnica iz

banke

200 € opštinu (najviše 2000

€) za opštinske

izbore

Obaveštenje IKŽP

Pravila u pogledu

neusklađenosti (ZOI, član 29)

Rodna kvota: ≥30%, najmanje

jedno lice u svakoj grupi od 3

kandidata

Ukoliko bude potvrđen: politički subjekt može

odustati najkasnije Ukoliko Kancelarija prihvati

listu kandidata, ona predlaže CIK-u najkasnije 10 dana nakon prihvatanja iste (ili najkasnije 10 radnih dana nakon što je zatražila

ispravku) 2 dana pre žreba za

glasački listić

Ukoliko bude potvrđen: politički subjekt može odustati najkasnije

Ukoliko Kancelarija prihvati listu kandidata, ona predlaže CIK-u najkasnije 10 dana nakon prihvatanja iste (ili

najkasnije 10 radnih dana nakon što je zatražila ispravku) 2 dana pre žreba za glasački listić

Ukoliko je lista kandidata nepotpuna,upućuje se

obaveštenje PS-u da u roku od tri (3) radna dana izvrši ispravke

da ne izvrši potvrđivanje liste kandidata

da potvrdi listu kandidata

Žalba se može podneti IKŽP

Ukoliko se potvrdi: moguće je odustajanje/zamena kandidata


Tabela 26: Političke stranke – zakonski uslovi

31. JANUAR UPISANI PODACI

Do 31. januara sve stranke moraju da potvrde informacije o svojim predstavnicima i svoje područne lokacije, i svaku izmenu statuta ili političkog programa stranke u proteklih godinu dana. Član 11 IP 01/2013

1. MART FINANSIJSKI IZVEŠTAJI

Stranke su dužne da do 1. marta podnesu godišnji finansijski izveštaj za period od 1. januara do 31. decembra prethodne godine. Član 15.1 Zakona br. 03/L-174 o finansiranju političkih stranaka (ZFPP); član 3.3.b, 7 IP 14/2013

31. MART NASTAVAK REGISTRACIJE

Stranke su dužne da do 31. marta potvrde da žele da i dalje ostanu registrovane kao političke stranke. Član 12.6 ZOI, član 7 - IP 01/2013

30. JUN FINANSIJSKI IZVEŠTAJI

Političke stranke dužne su da do 30. juna u novinama objave godišnji finansijski izveštaj za prethodnu godinu. Finansijski izveštaji o kampanji moraju biti objavljeni u roku od 6 meseci nakon izbora. Član 15.5 ZFPP

KVARTALNI IZVEŠTAJI FOND ZA PRUŽANJE PODRŠKE POLITIČKIM STRANKAMA

Posle svakog godišnjeg kvartala političke stranke su dužne da podnesu izveštaj o troškovima Fonda za pružanje podrške političkim strankama. Član 6.2 IP 14/2013

GENERALNE SKUPŠTINE POLITIČKE STRANKE

Registrovana politička stranka obavezna je da u roku od šest (6) meseci nakon svoje registracije i najmanje svakih četrdeset osam (48) meseci nakon toga održi skupštinu. Član 15.1 IP 01/2013

78 Izbori na Kosovu 2000 - 2014 Tabela 27: Minimalan broj predloženih kandidata suprotnog pola/lokalni izbori

Broj kandidata na listi

Minimalan broj suprotnog pola


Minimalan broj suprotnog pola

1 0 29 9

2 0 30 9

3 1 31 10

4 2 32 10

5 2 33 10

6 2 34 11

7 3 35 11

8 3 36 11

9 3 37 12

10 3 38 12

11 4 39 12

12 4 40 12

13 4 41 13

14 5 42 13

15 5 43 13

16 5 44 14

17 6 45 15

18 6 46 15

19 6 47 15

20 6 48 16

21 7 49 16

22 7 50 16

23 7 51 17

24 8 52 17

25 8 53 17

26 8 54 18

27 9 55 18

28 9 56 18

Izvor: Aneks IV Izbornog pravila CIK-a 8/2013 o potvrđivanju političkih subjekata i njihovih kandidata


Tabela 28: Minimalan broj predloženih kandidata suprotnog pola/izbori za Skupštinu Kosova


Minimalan broj

suprotnog pola

Broj kandidata

na listi

Minimalan broj

suprotnog pola

Broj kandidata na

listi

Minimalan broj

suprotnog pola

1 0 41 13 81 25 2 1 42 13 82 25 3 1 43 13 83 25 4 2 44 14 84 26 5 2 45 14 85 26 6 2 46 14 86 26 7 3 47 15 87 27 8 3 48 15 88 27 9 3 49 15 89 27 10 3 50 15 90 27 11 4 51 16 91 28 12 4 52 16 92 28 13 4 53 16 93 28 14 5 54 17 94 29 15 5 55 17 95 29 16 5 56 17 96 29 17 6 57 18 97 30 18 6 58 18 98 30 19 6 59 18 99 30 20 6 60 18 100 30 21 7 61 19 101 31 22 7 62 19 102 31 23 7 63 19 103 31 24 8 64 20 104 32 25 8 65 20 105 32 26 8 66 20 106 32 27 9 67 21 107 33 28 9 68 21 108 33 29 9 69 21 109 33 30 9 70 21 110 33 31 10 71 22 32 10 72 22 33 10 73 22 34 11 74 23 35 11 75 23 36 11 76 23 37 12 77 24 38 12 78 24 39 12 79 24 40 12 80 24

Izvor: CIK


Tabela 29: Imenovanje opštinske izborne komisije

Kriterijumi u pogledu ispunjavanja uslova

Registrovani birač u istoj opštini

Posedovanje visokih profesionalnih i etičkih

standarda

Iskustvo u upravi ili u vezi sa izborima

Pravila o nepodobnosti (lice se ne može birati ako je:)

Kandidat za izbornu funkciju na Kosovu

Nosilac javne funkcije na koju je imenovan

Ako nema pravo da bude kandidat na

izborima

Nosilac bilo koje funkcije ili lice imenovano na radno

mesto u PS ili u ime potvrđenog PS

Lice za koje je konačnom sudskom odlukom utvrđeno da je mentalno nesposobno

Lice koje je CIK u prošlosti razrešio

dužnosti člana OIK

Lice kojem je IKŽP zabranio da bude

angažovano kao član OIK

Ostala pravila

Sve etničke zajednice sa kojih u značajnom broju ima u

opštini moraju biti pravično zastupljene

Jedan član OIK po PS koji je prošao izborni cenzus

Rukovodilac OIK je lice koje je radnik CIK-a i istupa kao

predsedavajući OIK

CIK poziva političke subjekte koji su prešli census na nacionalnim izborima (ukoliko je to za njih bio

uslov) da dostave svoje nominacije

CIK može konsultovati NVO, akademske institucije i druga slična tela radi

identifikovanja podobnih kandidata

Spisak lica predloženih za OIK koji je CIK analizirala u odnosu na sledeće kriterijume:

CIK imenuje članove OIK u roku od petnaest (15) dana nakon

raspisivanja izbora/odmah u slučaju da je traženo da dodatna lica budu

nominovana

CIK ne prihvata lica koja je predložila OIK i o tome obaveštava nadležnog

Predsednik OIK u roku od deset (10) dana predlaže nova lica

CIK može kao članove OIK imenovati lica koja ne ispunjavaju kriterijume, ukoliko je to potrebno


Tabela 30: Imenovanje članova biračkog odbora

Kriterijumi u pogledu ispunjavanja uslova

Registrovani birač u opštini u kojoj se nalazi BO

Ume da čita i piše na jeziku koji je u službenoj upotrebi u

datoj opštini

Pravila o nepodobnosti (lice se ne može birati ako je:)

Kandidat za izabranu funkciju na Kosovu

Odbornik u bilo kojoj skupštini na Kosovu ili

van njega

Član bilo koje OIK, SCIK-a ili CIK-a

Pripadnik KP ili bilo koje policije ili pripadnik KSB ili

bilo koje druge službe bezbednosti

Lice za koje je konačnom sudskom odlukom utvrđeno da je mentalno nesposobno

Lice za koje je konačnom sudskom odlukom utvrđeno da je u poslednje 3 godine

krivo za krivično delo

Lice kojem je IKŽP zabranila da bude

CIK poziva sve potvrđene političke subjeke koji imaju predstavnike u skupštini opštine i koji su učestvovali na nacionalnim izborima da dostave predloge kandidata

CIK poziva novopotvrđene političke subjekte, kao i NVO i druge građanske organizacije da dostave

dodatne predloge kandidata

Spisak kandidata predloženih za BO dostavlja se najkasnije pet (5) dana nakon upućivanja poziva i mora da sadrži sledeće:

Utvrđivanje i kontakt informacije organizacije koja predlaže kandidate

Izborno iskustvo i diploma srednje škole predloženih

kandidata Utvrđivanje

autentičnosti potpisa Utvrđivanje podataka o

predloženim kandidatima

Nakon provere da li kandidati ispunjavaju dolenavedene kriterijume OIK ih raspoređuje po BO i spisak dostavlja CIK-u najkasnije pet (5)

radnih dana nakon dobijanja predloga:

Imenovanje predsedavajućeg

Mesta predsedavajućih ravnopravno se dele između

četiri (4) potvrđena PS koja su

osvojila najviše glasova na prošlim izborima za SK u toj

opštini

Kao minimum je potrebno da poseduje srednje obrazovanje

Ostala pravila

Jedan kandidat iz jedne organizacije koja ga predlaže na svakom biračkom mestu

Prednost imaju bolje kvalifikovani i iskusniji

kandidati

U svakom BO može biti samo jedno lice iz iste

porodice

U opštinama u kojima nema prethodnih izbornih rezultata žrebom se izvlače potvrđeni

PS

10% rezervnih članova BO u svakoj opštini

CIK imenuje sve članove BO u roku od četiri (4) dana nakon dobijanja predloga kandidata

CIK može, ukoliko je potrebno, da imenuje članove BO koji ne ispunjavaju kriterijume


Tabela 31: Prebrojavanje glasova za Skupštinu Kosova

FAZA 3 RAZVRSTAVANJE

KLASIFIKOVANJE GLASAČKIH LISTIĆA

NEPOPUNJENI (PREBROJAVANJE I UPISIVANJE U OUR)

VAŽEĆI NEVAŽEĆI (PREBROJAVANJE I UPISIVANJE U OUR)

PREBROJA

PREBROJAVANJE PRE OTVARANJA GLASAČKE KUTIJE

POTPISA NA KBS

POTPISA NA UBS

NEUPOTREBLJENIH GLAS.LISTIĆA

NEISPRAVNIH GL

(PREBROJAVANJE I UPISIVANJE U OUR)

FAZA1

OTVARANJE GLASAČKE KUTIJE

RAZVRSTA

GL SA PEČATOM

GL BEZ PEČATA


FAZA 2

VAŽEĆI G.LISTIĆI ZA POLITIČKE SUBJEKTE (PS)

RAZVRST./PREBROJ.

PS A br.glasova


PS B br. glasova

PS C br. glasova

PS D br. glasova

PS E br. glasova

PS F br. glasova

PS G br. glasova

FAZA 4

GLASOVI ZA KANDIDATE (U SLUČAJU SVAKOG PS)

PREBROJA

KANDIDAT 1 br.glasova





FAZA 5


Tabela 32: Način raspodele poslaničkih mesta na izborima za Skupštinu Kosova

Izvor: CIK-a postupak raspodele poslaničkih mesta u Skupštini Republike Kosovo 2014.

120 seats Party 1 Party 2 Party 3 Party 4 Party 5 Party 6 Party 7 Party 8 Party 9 Party 10 Party 11 Party 12 Party 13 Party 14 Party 15 Party 16 Party 17 Party 18 Party 19 Party 20 Party 21 Party 22 Party 23Valid Votes 259,381 169,410 93,165 92,611 77,002 60,676 51,385 51,380 4,000 3,661 939 73,000 21,524 1,025 761 489 531 4,251 3,412 984 3,451 3,214 245Community Serb Community 1 Serb Community 2 Serb Community 3 Rom Ashkali Egjiptian Boshnjak 1 Boshnjak 2 Boshnjak 3 Turk 1 Turk 2 GoranQuotation 259.381 169.410 93.165 92.611 77.002 60,676.000 51,385.000 51,380.000 4,000.000 3,661.000 939.000 73,000 21,524 1,025 761 489 531 4251 3412 984 3451 3214 245

1 259,381.000 169,410.000 93,165.000 92,611.000 77,002.000 60,676.000 51,385.000 51,380.000 4,000.000 3,661.000 939.000 73,000.000 21,524.000 1,025.000 761.000 489 531 4251 3412 984 3451 3214 2453 86,460.333 56,470.000 31,055.000 30,870.333 25,667.333 20,225.333 17,128.333 17,126.667 1,333.333 1,220.333 313.000 24,333.333 7,174.667 253.667 163 177 1417 1137.33333 328 1150.33333 1071.33333 81.66666675 51,876.200 33,882.000 18,633.000 18,522.200 15,400.400 12,135.200 10,277.000 10,276.000 800.000 732.200 187.800 14,600.000 4,304.800 152.200 850.27 37,054.429 24,201.429 13,309.286 13,230.143 11,000.286 8,668.000 7,340.714 7,340.000 571.429 523.000 134.143 10,428.571 3,074.857 108.7149 28,820.111 18,823.333 10,351.667 10,290.111 8,555.778 6,741.778 5,709.444 5,708.889 8,111.111 2,391.556 84.55611 23,580.091 15,400.909 8,469.545 8,419.182 7,000.182 5,516.000 4,671.364 4,670.909 6,636.36413 19,952.385 13,031.538 7,166.538 7,123.923 5,923.231 4,667.385 3,952.692 3,952.308 5,615.38515 17,292.067 11,294.000 6,211.000 6,174.067 5,133.467 4,045.067 4,866.66717 15,257.706 9,965.294 5,480.294 5,447.706 4,529.529 4,294.11819 13,651.632 8,916.316 4,903.421 4,874.263 4,052.737 3,842.10521 12,351.476 8,067.143 4,436.429 4,410.048 3,666.762 3,476.19023 11,277.435 7,365.652 4,050.652 4,026.565 3,347.91325 10,375.240 6,776.400 3,726.600 3,704.440 3,080.08027 9,606.704 6,274.444 3,450.556 3,430.037 2,851.92629 8,944.172 5,841.724 3,212.586 3,193.483 2,655.24131 8,367.129 5,464.839 3,005.323 2,987.452 2,483.93533 7,860.030 5,133.636 2,823.182 2,806.394 2,333.39435 7,410.886 4,840.286 2,661.857 2,646.029 2,200.05737 7,010.297 4,578.649 2,517.973 2,503.000 2,081.13539 6,650.795 4,343.846 2,388.846 2,374.641 1,974.41041 6,326.366 4,131.951 2,272.317 2,258.805 1,878.09843 6,032.116 3,939.767 2,166.628 2,153.744 1,790.74445 5,764.022 3,764.667 2,070.333 2,058.022 1,711.15647 5,518.745 3,604.468 1,982.234 1,970.447 1,638.34049 5,293.490 3,457.347 1,901.327 1,890.020 1,571.46951 5,085.90253 4,893.98155 4,716.01857 4,550.54459 4,396.28861 4,252.14863 4,117.15965 3,990.47767 3,871.35869 3,759.14571 3,653.25473 3,553.164

Albanian Partys

100 seatsGuarnteed seats KSGuaranteed seat for other CommunityTotal seats

1001010120

No seats wonNo seats

wonTreshhold 5%


Tabela 33: Postupak podnošenja žalbi i predstavki

Izveštaj policije o neredima na političkom skupu šalje se IPŽP-u

OIK pismeno obaveštava IPŽP o neispunjavanju

obaveze od strane člana BO

KRPS pismeno obaveštava IPŽP o *kršenju u objavljivanju finansijskih podataka *nepoštovanju važećih propisa od strane BO

Lice koje ima pravni interes ili čija su prava

povređena može pismeno podneti žalbu koristeći formular IPŽP

Lice na čije pravo utiče odluka CIK-a može IPŽP-u podneti žalbu u roku od 24 sata

IPŽP dodeljuje predmetu delovodni broj i donosi odluku o prihvatljivosti slučaja

IPŽP odbacuje predstavku/žalbu kao: nezakonitu, neregularnu,

neblagovremenu

IPŽP prihvata predstavku/žalbu kao regularnu; IKŽP može spojiti predmet sa drugim predmetima

IPŽP odmah odbacuje predstavku/žalbu

IPŽP prosleđuje predmet tužiocu ili

IMC-u

IPŽP može podnosiocu predstavke/žalbe ostaviti

mogućnost da u utvrđenom roku dostavi dodatne informacije u

IPŽP ne prihvata

dodatne informacije u predmetu i odbacuje

predstavku/žalb

IPŽP prihvata dodatne

informacije u predmetu

IPŽP može pokrenuti istragu i imenovati

glavnog istražitelja (GI

GI priprema preliminarni izveštaj o

istrazi i podnosi ga IPŽP-u

IPŽP razmatra dostavljene dokaze i donosi odluku u roku od 72 sata nakon dobijanja predstavke/žalbe

IPŽP odbacuje predstavku/žalbu kao

neosnovanu

IPŽP izriče kaznu (npr. novčanu kaznu

IPŽP svoju odluku donosu u pisanoj formi * u roku od 72 sata, ukoliko se odnosi na potvrđivanje izbornih rezultata *u roku od pet (5) kalendarskih dana, ukoliko se ne odnosi na potvrđivanje izbornih rezultata

IPŽP je dužan da preispita svoju

odluku

Nije podneta žalba Ukoliko je novčana

kazna veća od 5000 evra ili se stvar odnosi

Ukoliko je novčana kazna veća od 5000 evra ili se stvar odnosi na osnovna prava može se podneti žalba Vrhovnom sudu u

roku od 24 sata

Vrhovni sud odbacuje žalbu

Vrhovni sud menja odluku IPŽP

Vrhovni sud nalaže IPŽP da preispita

svoju odluku

Odluka je konačna

IPŽP može održati saslušanje

IPŽP može naložiti ponovno

prebrojavanje glasova


ZAKLJUČAK Organizacija i održavanje demokratskih izbora je jedan od najvecih procesa i sveobuhvatna. Sada već i Kosovo ima tradiciju organizovanja izbora. Od 2000. godine, kada su održani prvi posleratni izbori za opštinske skupštine, do 2014 godine, održani su nekoliko izbornih procesa. Zbog toga razloga, kroz ovu publikaciju, Centralna Izborna Komisija daje pregled izbornog procesa na Kosovu za vremenski period. Ova publikacija predstavlja osnovne delove koji karakterišu izborni proces u našoj zemlji, u poslednjih nekoliko godina, kao što je izborni sistem; administracija izbora; registracija birača; registracija političkih partija i potvrđivanje političkih partija; proces glasanja; prebrojavanje i rezultati. Preko ove publikacije, Centralna Izborna Komisija se nada da ce rad istraživača u njihovim istraživačkim radovima iz oblasti izbora biti lakši. Isto tako, politički subjekti ili druge međunarodne organizacije, nevladine organizacije koje se bave izborima, mogu da se oslone na ovoj publikaciji bogatoj podacima.

Katalogizacija u publikaciji – (CIP) Nacionalna biblioteka Kosova "Pjetër Bogdani"

324(496.51) “2000/2014” Izbori na Kosovu : 2000-2014 / Centralna Izborna Komisija. – Priština: Centralna Izborna Komisija , 2017. – 82 f. : ilustr. ; 24 cm. ISBN 978-9951-8942-0-3

www.kqz-ks.org

izbori na kosovu 2000 -...

Documents