izurrite eta gaixotasunak
DESCRIPTION
Izurrite eta gaixotasunakTRANSCRIPT
06. IZURRITE ETA
GAIXOTASUNAK
06 SARRERA
BARATZAZAINTZA KONBENTZONALEAN
-Momentuan dagoen izurri edo gaixotasuna erabat desagerrarazten da sintesi bidezko
tratamendu kimikoen bidez .
ONDORIOA: Erresistentziak sortzeaz aparte, produktu kimiko berri indartsuak sortu beharrean daude.
BARATZAZAINTZA EKOLOGIKOAN
-Desoreken aurrean prebentzioa bultzatzen duten erremintak erabiltzen dira, nahiz eta
momentu jakin batean zuzeneko metodoak erabiltzeko aukera izan.
-Laborantzak gizakion interesei erantzutean, naturan desorekak eragiteko erraztasuna
du horregatik arazoaren izaera ulertzeko esfortzua bultza beharra dago.
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO FISIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 PREBENTZIOA SARRERA
1. EZ ERABILI INSEKTIZIDARIK izan ere erabilera etengabeak desoreka berriak eragiten
baititu harrapariak ere kaltetuaz.
2. EZ ERABILI FUNGIZIDARIKmikrorizen garapena oztopatu eta ondorioz landareekin
duten sinbiosia kaltetzen baita. Onddo onuragarri eta kaltegarriak akabatzen ditugu.
3. BIODIBERTSITATEA BULTZATU errotazio eta asoziazio bidez dibertsitatea bultzatuz,
inguruan basa landare, landare usaintsu eta lore ezberdinak hazten utziaz.
4. LANDAREEN OSASUN INDARTU lurraren emankortasuna ahalik eta ondoen zaindu
eta berriztuz.
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO FISIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 BIODIBERTSITATEA
Gure baratzetako biodeibertsitatea bultzatzeko aukera ezberdinak ditugu.
1. MIKROKLIMA ETA HABITAT EZBERDINAK SORTU: Lekua izan ezkero ur putzu, hormatxo edo antzekoen sortu ditzakegu baldintza ezberdinetako zonak
sortuz.
2. EREMU BASATIAK: Eremu batean ingurune ahalik eta basatiena mantendu
harraparientzako babesgune izan dadin.
3. BABESGUNEAK SORTU: Fauna lagungarriarentzako babesguneak sortu, esaterako hegazti intsektiboroentzako janlekuak, frutadun zuhaixken; sakela eta
zapoentzako putzuak;…
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO FISIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 LABORANTZA TEKNIKAK
LABORANTZA TEKNIKEN HELBURU NAGUSIA landareen osasuna eta indarra
bultzatzea da eta horretarako ingurune natural bateko baldintzak ematen saiatu
behar gara:
1. ERROTAZIO ETA TXANDAKATZE BIDEZ
2. ASOZIAZIOAK ERABILIZ
3. LURRAREN LABORANTZA
4. UZTONDO ETA BELARREN ERRETIRATZEA
5. BARIETATE ERRESISTENTEEN ERABILERA
6. ONGARRIZTATZE OREKATUA
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO FISIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 LABORANTZA TEKNIKAK
1. ERROTAZIO ETA TXANDAKATZE BIDEZ izurrite bihurtu daitezkeen
izakien jarraikortasun tenporala mozten da. Honetarako
- Kontuan izan hurrengo laborea ahalik eta ezberdinena izatea.
- Dibertsitatea bultzatu, ondorioz izurriteentzako labore ostalariak ekiditen
baitira, etsai naturalak bultzatu...
- Landare erresistenteak izatea.
- Izurrite arazoa izan ezkero lugorrian uztea aukera bat izan daiteke.
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO FISIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 LABORANTZA TEKNIKAK
2. ASOZIAZIOAK ERABILIZ izurrite batzuk uxatzea lortu daiteke elkarren
ondoan jarritako landareen elkarkidetzagatik, batzuetan amu bezela
funtzionatuz eta beste batzuetan uxatzaile bezela.
- Esaterako azenarioa eta tipulina ilaratan txandakatuz euli zuria (Psylla rosae)
uxatzea lortzen da.
- Gauza bera porrua sartuaz
- Artoak, tomate landaketen arrak (H. armigera) erakartzen ditu.
- Apio eta tomateak euli zuria uxatzen dute azetatik.
- Espinakek babak babesten dituzte zorri beltzetik
- Kaputxino eta tageteek euli zuria kontrolatzen dute negutegietan
…
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO FISIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 LABORANTZA TEKNIKAK
3. LURRAREN LABORANTZA kasu batzuetan izurri izan daitezkeen hainbat
intsekturen garapen baldintzak aldatu ditzakegu lurra zein uztaondoaren
baldintzak aldatzearen poderioz.
- Akzio mekanikoak berak hainbat intsekturen arraultzak suntsitzen dizake.
- Laborantza garaiak intsektuaren ziklo biologikoa apurtu dezake eta izurria
ekidin.
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO FISIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 LABORANTZA TEKNIKAK
4. UZTONDO ETA BELARREN ERRETIRATZEA pentsatzen denaren aurka
baratzezaintza ekologikoan fauna mesedegarria bertan babesten dela
ulertzen da eta kasuak kasu uztondoaren kontserbazioari garrantzia
ematen zaio.
- Gaixotasun larrien kasuan ezabatzea gomendatzen da erreketa bidez.
- Ahal den neurrian M.O. hori lurrera itzultzea litzateke egokiena
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO FISIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 LABORANTZA TEKNIKAK
5. BARIETATE ERRESISTENTEEN ERABILERA hautatze naturalaren poderioz
lortzen den gauza bat da eta hau urteetako behatze eskatzen dute.
Erresistentzia hauek modu ezberdinean bilatu daitezke.
- Landareek intsektuek atsegin ez duten sustantzia kimikoak jariatzen dituzte.
- Landareek aldaketa morfologiko batzuek erresistentzia areagotzen dute
esaterako ile gehiago izanik.
- Landareek tolerantzia handia dute eta produktibitatea mantendu dezakete
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO FISIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 LABORANTZA TEKNIKAK
6. ONGARRIZTATZE OREKATUA izatea beharrezkoa da hainbat eratara
eragin baidezakegu:
- Abono “N” askok hazkuntza azkarregia dakar eta ondorioz landare
ahulak eman ditzakete eta afidoen hazkuntza bultzatu
- Kompost ondu batek lurreko mikroflora indartu eta izurriteak ekiditen
lagun dezake lurreko onddo onuragarriak idartzearen poderioz.
- Gaizki ondutako ximaurrak gaixotasunak transmititu ditzake
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO FISIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 ZUZENEKO METODOAK kaltegarria zaigun izakiarengan zuzenean ekiten
dutenak lirateke, hauek ezabatuz edo beraien potentzial biologikoa
murriztea bilatuz.
1. METODO MEKANIKOAK
2. FITOESTIMULATZAILEAK
3. KONTROL BIOLOGIKOA
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO FISIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
ZUZENEKO METODOAK
06 1. METODO MEKANIKOAK. Intsektuen dispertsio, biziraute eta ugaltzea
oztopatzen duten teknikak lirateke. Antzinarotik erabili izan den borroka
mota izan da.
Ezagunenak:
- Intsektuen bilketa eta ezabatzea.
- Izurrituriko organoen mozketa eta ezabatzea
- Intsektuen akabatzea beraien galerietanmalguki edo alanbre bidez.
- Historikoki erabili izan da uztaondarren erreketa.
- Satitxuak eta satorrak uxatzeko uhin bidezko tresnak erabiltzen dira
- Argiztaturiko rejilla elektrikoen erabilera intsektu batzuk akabatzeko
ZUZENEKO METODOAK
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO MEKANIKOAK
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 2. FITOESTIMULATZAILEAK dekokzio edo landare estraktuen erabileran
datza landarea indartzeaz gainera hainbat izurri uxa ditzaketelako.
- Nimm olioak: Intsektizida baimenuda odol beroko animaliengan toxizidaderik ez duelako
- Asun purina: (1Kg/10l ur 2 egunetan. Afidoak.)
- Azeri buztan purinak: fungiko eta remineralizantea (1kg landarex10l ur bakoitzeko)
- Batxuri urak: repelente + intsektizida (3buru birrindu + 1l ura. Afido, acaro,…)
- Consuelda: Konpostari gehitu ezkero potasio kopurua gehitzen dugu
ZUZENEKO METODOAK
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO MEKANIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 ZUZENEKO METODOAK
3. KONTROL BIOLOGIKOA = desorekaturiko izakien populazioak
erregulatzeko izaki onuragarrien ikerketa, inportazioa, kontserbazioa eta
ugaltzea bultzatzen duen teknika litzateke.
Kontrol moduak honela berezi daitezke:
-Organismo exotikoen inokulazioa: kanpotik ekarririko gaixotasunak kanpoan bidlurikoetsai naturalekin burrukatzea.
-Gatibutzan haziriko etsai naturalen hazkundea: Etsai naturalak hazi eta askatzea(Encarnia formosa vs mosca blanca)
-Etsai naturalen kontserbazioa eta hobekuntza: Amona mantangorriak afidon aurka,
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO MEKANIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 IZURRI ETA GAIXOTASUN NAGUSIAK
1.ZORRIAK (PULGÓN)EZAUGARRIAK: Intsektu txupatzaileak dira, berde, beltz edo hori kolorekoak izan
daitezke eta landarearen izerdia xurgatu eta filtratzetik elikatzen dira. Sustantzia
azukretsu bat jariatzen dute; Kolonia handiak osatzen dituztelarik.
Bainak, letxuga,…
BALDINTZAK: Hazkunde azkarreko garaietan azaldu ohi dira ( landare gazteetan) nun
landarean nitrogenoa nagusi den garaian.
SINTOMAK: Txingurriak agertzen dira hauek jariatzen duten azukrea jaten baitute eta
soberan dagoen sustantziaren gainean negrilla azaldu ohi da
PREBENTZIOA: kontuan izan lur oso nitrogenatuak ekidin behar direla,
alegia, ximaurtze eta konpostaia ongi onduak erabiltzeko esfortzua egin.
KONTROLA:
- Garaiz arrapatu ezkero metodo mekanikoez gain jaboi potasikoa erabili.
- Izurria haundia denean nim olioa edo pelitrea erabili
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO MEKANIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 IZURRI ETA PARASITO NAGUSIAK
2. BARRASKILO ETA BAREAK
EZAUGARRIAK: Moluskoak dira eta landareen zati berdeetaz elikatzen dira. Batik bat
kruzifero eta kukurbitazeoak gustatzen zaizkie.
BALDINTZAK: Udaberriko egun euritsuetan edo lainotsuetan agertu ohi dira.
SINTOMAK: Jandako hostoak agertu ohi dira eta beraien lerde likatsua zurizka agertu
ohi da
KONTROLA:
- Beren depredatzaile naturalak zapo, ate, eta trikuak izan ohi dira.
- Tranpa ezberdinak erabil daitezke, kafeina disoluzioak zabalduz (1/10);
zerbezaz beteriko ontziak jarriaz…
- Kasu zailetan burni fosfatua erabili ohi da (Ferramol)
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO MEKANIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 IZURRI ETA PARASITO NAGUSIAK
3. PATATAREN KAKALARDOA (Leptinotarsa decemlineata )
EZAUGARRIAK:Koloepteroen familiako izaki honek lurpean pasatzen du negua eta
udaberrian kanporatzen da errutera. Hosto azpikaldean erruten ditu arraultzak. Beldar
laranja moduan jan ohi ditu patata eta beste solanazeo batzu.
SINTOMAK: Jandako hostoak agertu ohi dira.
KONTROLA:
- Garaiz arrapatu ezkero kakalardo zein beldarrak metodo fisikoekin ezabatzea nahikoa
izan daiteke
- Arazoa larriagoa den kasuetan Koleopteroen beldarrentzat bereizia den intsektizida
naturala den Bacillusa erabil daiteke (Novodor).
- Kakalardoen aurka berriz pelitrea erabiltzen dira baina pasa ezkero onuragarriak
akabatzen ditu
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO MEKANIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 IZURRI ETA PARASITO NAGUSIAK
4. EULI ZURIA (Trialeurodes vaporariorum o Bemisa tabaci.)
EZAUGARRIAK: Hemipteroen familiako izaki honek ingurune hezeetan garatzen da
hostoen azpialdean jartzen baititu arrautzak tenperaturak epeltzen hastean. Elbi zein
beldar moduan dagoenean hostoa ziztatzen du izerdia jateko eta zorrien antzera
funtzionatzen du.
SINTOMAK: Hostoen azpialdean euliak edo hauts zurixka ikusi daiteke. Bestetik negrilla
agertzea ere seinale izan ohi da.
KONTROLA:
- Metodo mekaniko moduan tira hori itsasgarriak jarri daitezke.
- Kontrol biologiko moduan bada parasitatzen duen liztor bat (Encarsiaformosa). Baldintza jakin batzuetan kartulinak banatu eta arrautzak begiratu.
- Jaboi potasikoa erabil daiteke ere %1-ean
- Nim eta pelitrea bezalaka intsektizida naturalak erabil daitezke.
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO MEKANIKOA
FITOESTIMULATZAILEAK
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
06 IZURRI ETA PARASITO NAGUSIAK
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO MEKANIKOA
METODO FISIKOA
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
5. BELDAR ETA ARRAK
EZAUGARRIAK: Lepidopteroen familiakoak dira eta beldar ezberdinak aurki ditzakegu.
Denek antzeko ziklo biologikoa dute aurrena emeak arraultzak jartzen ditu hosto
azpikaldean, ondoren beldarrak agertu eta azkenik lurpean pupa bat osatzen du
ondorenean tximeleta batean bihurtzeko.
SINTOMAK: Hostoak zein fruta jaten dituzten beldarrak agertzen dira
KONTROLA:
- Kontrol fisikoa esku bidez biltzea garaiz arrapatu ezkero.
-Kontrol biologiko moduan Bacillus thuringiensis-a erabiltzen da. Tratamendua
arratsalde inguruan egitea komeni da eta behar izan ezkero tratamenduak erregularki
burutu. Beste depredadore batzuk Trichogramma spp. Chrysoperla spp. -- Pelitre granulatua
Trichogramma
06 IZURRI ETA PARASITO NAGUSIAK
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO MEKANIKOA
METODO FISIKOA
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
6. OIDIOA (Hauts zuria; kalabazina, berenjena)
EZAUGARRIAK: Onddoen familiakoa da, beraz onddo guztiek bezala udaberri
udazkeneko tenperatura epel eta giro lehorra (Hr 30-40%) behar dituzte ugaldu eta
garatzeko. Espora bidez zabaldu eta hauek ernetzen doazen bezala landarearen
izerdia xurgatzen dute.
SINTOMAK: Normalean hostoen goialdean geruza zurixka bat eratzen du (hirinaren
antza)eta hostoaen okertzea dakar. Garatzen doan heinean zuriuneak elkartuz
hazkundea gutxitu eta hostoak hondatzen dira.
PREBENTZIOA:
-Gure ingurunean ez da arazo asko ematen duen gaixotasun bat.
- Azufrea
06 IZURRI ETA PARASITO NAGUSIAK
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO MEKANIKOA
METODO FISIKOA
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
7. MILDIUA (Erdoia; tomate, patata))
EZAUGARRIAK: Onddoen familiakoa da, beraz onddo guztiek bezala udaberri
udazkeneko tenperatura epel eta giro hezeak (Hr 70-80%) behar dituzte ugaldu eta
garatzeko. Espora bidez zabaldu eta hauek ernetzen doazen bezala landarearen
izerdia xurgatzen dute.
SINTOMAK: Normalean hostoen goialdean orban borobil berde argiak agertzen
hasten dira eta azpialdean orban zuriak agertzen dira (hirina baino zakarragoa).
Landarearen hostoak marroitu, belztu eta landarea ahulduz asfixiatzeraino.
daitezkeelarik.
PREBENTZIOA:
- Arazoa ematen duten landareetan espazio gehiago utzi haizeztatzea hobetzeko.
- Landare artean ibiltzean urratzea ekidin.
- Kobrea zabalduz kontrola daiteke (60-90gr/l)
KONTROLA:
- Kontrol fisikoa esku bidez hosto kaltetuak kendu.
06 IZURRI ETA GAIXOTASUN NAGUSIAK
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO MEKANIKOA
METODO FISIKOA
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
9. BOTRITIS (usteltzea; letxuga)
EZAUGARRIAK: Onddoen familiakoa da, beraz onddo guztiek bezala udaberri
udazkeneko tenperatura epel eta giro hezeak (Hr 70-80%) behar dituzte ugaldu eta
garatzeko. Espora bidez zabaldu eta hauek ernetzen doazen bezala landarearen
izerdia xurgatzen dute.
SINTOMAK: Usteldurak normalean begian agertzen hasten da; Orban gris ilun
esponjotsuak sortzen ditu. Kasu askotan ipurdian ere agertzen da.
PREBENTZIOA:
-Arazoa ematen duten landareetan espazio gehiago utzi haizeztatzea hobetzeko.
-Landare artean ibiltzean urratzea ekidin.
-Azufrea zabalduz kontrola daiteke (60-90gr/l)
KONTROLA:
06 ETSAI NATURALAK
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO MEKANIKOA
METODO FISIKOA
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
1. AMONA MANTANGORRIA (Coccinella septempunctata).
EZAUGARRIAK: Kakalardoen familiako koleoptero ezagunena gorputz gorri eta 7 puntu
beltz duena da, baina badira beste hainbat, kolore ezberdinetakoak. Helduak
eta batik bat beldarral zorrietaz elikatzen dira baina baita beste haunbat
intsektutaz ere.
ZIKLO BIOLOGIKOA
Negua hibernatzen pasatzen dute
Udaberrian lurpetik ateratzen dira zorri bila eta arraultzak errutera
Udaran kakalardo helduak aurkitu ditzakegu.
NON ETA NOLA:
Neguan lurpean hibernatzen dute, uztondo, zurtoin huts edo lehioetan…
Beldarrak maiatzetik ekainera garatzen dira
Urte bakoitzean belaunaldi bat garatzen da.
Udaberriko intsektizida tratamenduek kalte egiten diote
06 ETSAI NATURALAK
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO MEKANIKOA
METODO FISIKOA
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
2. LIZTOR PARASITATZAILEAK (Encarsia formosa)
EZAUGARRIAK: Liztor parasitatzaile talde haundi bateko kide ezagunenetakoa da. Elbi
zuriaren aurka erabili ohi da. Emeak beltzak dira eta abdomen ingurua horia, harrak berriz
erabat beltzak eta handixeagoak dira. XX.mende hasieran liztor honen erabilera ezaguna
omen zen nahiz eta gerora bere erabilera gainbeheran erori.
ZIKLO BIOLOGIKOA:
Emeek ostalarien beldarrak parasitatzen dituztebanan banan.
Arrautzak 10 egunen buruan garatu eta liztortxo berriak azaleratzen dira.
NOLA ZAINDU:
Basa loreak zaindu hala nola unbeliferoak,facelia eta konposatuak
Udaberriko intsektizida tratamenduak ekidin pulgoi momiak ikustean
06 ETSAI NATURALAK
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO MEKANIKOA
METODO FISIKOA
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
3. LURPEKO KAKALARDOAK (CARÁBIDOS)
EZAUGARRIAK: Kakalardo beltz dizdiratsuak izan ohi dira (5-25mm). Bare asko jaten dituzte,
baita euli zurien beldarrak (azenario, aza), zorriak…
ZIKLO BIOLOGIKOA
Neguan geheienak hibernatzen dute
Udaran arrautzak erruten dituzte.
Lurpean bizi dira eta hezetasun giroak eta gauak atsegin dituzte.
Urtean generazio bat.
NOLA ZAINDU
Lur zati batzuk landu gabe utzi denbora luzez.
Teila, harri eta antzekoak mantendu baratza inguruan.
Lurreko plagizidak ez erabili.
06 ETSAI NATURALAK
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO MEKANIKOA
METODO FISIKOA
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
4. TRIKUA
EZAUGARRIAK: Baratzerako lagungarria izan ohi da bare, beldar eta karraskari txikiak harrapatzen dituelako bere usaimen eta atzaparrei eskerrak.
ZIKLO BIOLOGIKOA:
Neguan hibernatu egiten du bere habian.
Martxo aldera ugaltzen dira
Kumeek heldutasuna hurrengo hibernazioaren ostean lortzen dute.
Gauez irteten da ehizara
NOIZ ETA NOLA:
Ura behar izaten du eta ondorioz ur gune bat izatea litzateke hoberena
Bere arerioak, zakurrak, autoak eta karakol botikak.
Garrantzitsua babesguneak zaintzea
06 ETSAI NATURALAK
1. SARRERA
2. PREBENTZIOA
BIODIBERTSITATEA
LABORANTZA TEKNIKAK
3. ZUZENEKOAK
METODO MEKANIKOA
METODO FISIKOA
KONTROL BIOLOGIKOA
4. ARAZO NAGUSIENAK
5. ETSAI NATURALAK
5. ANFIBIOAKEZAUGARRIAK: Zapo eta igelak fama txarra izan arren ez dira ezagutzen baratzean sor
ditzaketen inongo kalteri. Bestaldetik intsektu jale ase ezinak dira. Bestaldetik,
bare, beldar eta zizareak jaten dituzte.
NOIZ ETA NOLA:
Ur puntu estankatua behar izaten dute.
Sedentario xamarrak izan arren 2-3km mugitu eta kolonizatzeko gaitasun dute.
Autoek eta plagizidek hauen populazioak arriskuan jartzen dituzte.