jaarverantwoording fivoor 2019 · 3. facts and figures fivoor 2019 in onderstaand overzicht worden...
TRANSCRIPT
Jaarverantwoording Fivoor 2019
2
Inhoud
1. Inleiding ........................................................................................................................................... 4
1.1. Voorwoord van de raad van bestuur ...................................................................................... 4
1.2. Missie, visie en kernwaarden van Fivoor ................................................................................ 8
1.3. Speerpunten komende jaren ................................................................................................. 10
1.4. Organisatiestructuur ............................................................................................................. 11
2. Highlights en projecten 2019 ........................................................................................................ 12
2.1. Kom werken bij Fivoor ........................................................................................................... 14
2.2. Opleidingsinstituut Fivoor ..................................................................................................... 15
2.3. Dichtbij Den Dolder ............................................................................................................... 16
2.4. Een blik op de toekomst van de forensische psychiatrie ...................................................... 17
2.5. Projecten ............................................................................................................................... 18
3. Facts and Figures Fivoor 2019 ....................................................................................................... 23
3.1. Fivoor ..................................................................................................................................... 23
3.2. Reclassering ........................................................................................................................... 26
3.3. Materieel Juridische Dienstverlening & Budgetbeheer ........................................................ 28
3.4. Ambulant ............................................................................................................................... 30
3.5. TBS ......................................................................................................................................... 32
3.6. Overige Forensische Zorg ...................................................................................................... 33
3.7. Hoog Intensieve Zorg ............................................................................................................. 35
4. Financieel Fivoor ............................................................................................................................ 37
4.1. Hoofdlijnen financieel jaarresultaat ...................................................................................... 37
4.2. Toelichting behaalde omzet en resultaten ............................................................................ 37
4.3. Exploitatieresultaat en vergelijkende cijfers ......................................................................... 38
4.4. Financiële positie ................................................................................................................... 39
4.5. Verwachte financiële ontwikkelingen en risico's .................................................................. 39
4.6. Gebeurtenissen na balansdatum .......................................................................................... 41
5. Financieel beleid Kijvelanden ........................................................................................................ 42
5.1. Hoofdlijnen financieel beleid ................................................................................................ 42
5.2. Toelichting behaalde omzet en resultaten ............................................................................ 42
Bijlagen I Jaarrekeningen Fivoor en Stichting de Kijvelanden
3
Leeswijzer
In deze jaarverantwoording presenteert Fivoor haar organisatie, beleid en de activiteiten in het jaar 2019.
Hiermee legt Fivoor verantwoording af aan haar aandeelhouders, toezichthouders, financiers en overige
belanghebbenden.
U leest een terugblik en vooruitblik van de raad van bestuur, wordt aan de hand van een aantal persoonlijke
verhalen van medewerkers meegenomen langs een aantal belangrijke gebeurtenissen en projecten die
plaatshadden in 2019 en krijgt door middel van facts en figures een beeld van de activiteiten van 2019, zowel
Fivoor breed als per zorgdomein. Tot slot treft u het financiële hoofdstuk, waarin verslag wordt gedaan over de
financiële resultaten.
In tegenstelling tot voorgaande jaren is de verslaglegging over Stichting FPC de Kijvelanden ook verwerkt in dit
verslag en is er geen apart verslag gemaakt.
Fivoor legt ook verantwoording af in DigiMV, het digitale verantwoordingssysteem van het ministerie van VWS.
4
1. Inleiding
1.1. Voorwoord van de raad van bestuur
Het tweede jaar van Fivoor zit erop. Het was opnieuw een bewogen jaar waarin Fivoor verder vorm
kreeg. Beleid, processen en systemen zijn verder geharmoniseerd en de in 2018 geformuleerde
kernwaarden zijn verder geborgd. Het was ook een jaar met veel aandacht vanuit de buitenwereld.
Media en politiek volgden Fivoor op de voet en de klinieken in Den Dolder lagen onder een
vergrootglas. Dit vroeg om een aangepaste media- en communicatiebenadering en leidde tot de
inzet van een omgevingsmanager in Den Dolder. Ook is er op verschillende terreinen gestreden voor
eerlijke tarieven voor forensische zorg en er is hard gewerkt om het als randvoorwaarde voor goede
zorg benodigde financiële resultaat te behalen. . Al met al blikken we terug op een uitdagend jaar,
maar ook op een jaar om trots op te zijn.
Lerend verbeteren
Uiteraard streven we er naar om incidenten zoveel mogelijk te voorkomen. Als deze zich toch
voordoen grijpen we ze aan als leer- en verbeterkans door onderzoek te doen naar de toedracht en
verbeteringen door te voeren.
Transparant en proactief
In maart 2019 verschenen de rapporten van de inspecties en de Onderzoeksraad voor Veiligheid
aangaande het verschrikkelijke levensdelict op Anne Faber door Michael P. Fivoor heeft de conclusies
en aanbevelingen van de onderzoeken ter harte genomen en verwerkt in de reeds opgestelde
verbetertrajecten. De rapporten zorgden voor veel publiciteit voor de klinieken in Den Dolder en
voor onrust bij omwonenden. Het herstel van vertrouwen bij omwonenden en de gemeente bleek
een belangrijk aandachtspunt.
In juni ontstond een mediastorm over een patiënt van FPA Utrecht in Den Dolder die niet
terugkeerde van onbegeleid verlof. We leerden dat de politieke en maatschappelijke werkelijkheid
een hele andere kan zijn dan onze eigen werkelijkheid. Vanaf dat moment lagen de klinieken van
Fivoor in Den Dolder onder een vergrootglas van de media, de politiek en omwonenden.
Dit heeft geleid tot een nieuwe communicatiestrategie voor Fivoor waarin openheid voorop staat en
waarbij proactief gecommuniceerd wordt met omwonenden, gemeente, media en andere
stakeholders. Deze nieuwe wijze van naar buiten treden heeft geleid tot een realistischer en
positiever beeld van Fivoor bij externen en een betere band met belanghebbenden. Het bleek een
belangrijke stap op weg naar herstel van vertrouwen.
Een goede buur
Om het vertrouwen verder op te bouwen is in Den Dolder een omgevingsmanager aangesteld. Zij
heeft de banden met de gemeente, omwonenden en andere betrokkenen voortvarend aangehaald
en een duidelijke verbetering aangebracht in deze relaties. Oprechte interesse, openheid en
nabijheid bleken belangrijke ingrediënten. Door te staan voor wat Fivoor is en uit te leggen wat
Fivoor doet, heeft zij hard gewerkt aan meer begrip en acceptatie van de omgeving.
Veiligheid voorop
Fivoor behandelt mensen met als belangrijke doelen het maatschappelijk risico te beperken en
patiënten verantwoord te laten integreren in de samenleving. Het politiek en maatschappelijk
klimaat verandert met als resultaat dat de tolerantie voor maatschappelijke risico's afneemt.
5
Bij incidenten volgt een sterkere maatschappelijke en politieke reactie en een grotere
(media)belangstelling. In lijn met onze missie, mede gestuurd door het politiek- en maatschappelijke
klimaat, wordt onze opdracht expliciet omschreven als het bieden van risico gestuurde zorg.
Risico gestuurde zorg betekent binnen Fivoor dat iedere behandelaar en medewerker met
patiëntencontact in staat is om risico's te herkennen, in kaart te brengen, (behandel)beslissingen te
nemen op basis van deze risico's, erover te rapporteren en deze centraal te stellen in
behandeltrajecten, inbegrepen collegiaal en multidisciplinair overleg daarover. Het gaat daarbij niet
alleen om het risico op delictgedrag maar ook om het risico op zelfbeschadigend gedrag. Deze risico's
te allen tijde in acht nemend wordt er binnen Fivoor gewerkt aan persoonlijk en maatschappelijk
herstel middels de opbouw van beschermende factoren en de aanpak van risicofactoren.
Het voorgaande is de kern van wat wij doen, waarbij wij primair inzetten op het verminderen van
veiligheidsrisico’s voor maatschappij en de patiënt zelf. Dit hebben wij in 2019 nog meer expliciet
gemaakt in de werkpraktijk en bekrachtigd door een accentverschuiving aan te brengen binnen de
missie van Fivoor. De aangepaste missie is opgenomen in paragraaf 1.2.
Kwaliteit van zorg
Naar aanleiding van de ernstige calamiteiten bij FPC de Kijvelanden in februari 2017 en bij FPA
Utrecht in september 2017 zijn er meerdere verbeterplannen opgesteld en uitgevoerd. Een
belangrijke verbetering is de professionalisering van het kwaliteitssysteem, die in 2019 is afgerond.
Hierdoor kan beleid en de uitvoering daarvan onder andere middels audits gecontroleerd worden,
hetgeen leidt tot meer grip en sturing op de kwaliteit van zorg.
Betaalbare zorg
Een grote uitdaging die we in 2019 het hoofd moesten bieden is het feit dat de betaalbaarheid van
de forensische en hoog intensieve zorg ernstig onder druk kwam te staan door stijgende kosten
enerzijds en dalende tarieven anderzijds. Beide ontwikkelingen geven druk op de begroting en staan
op zeer gespannen voet met de administratieve verantwoordingslast, kwaliteits- en veiligheidseisen
en overige verwachtingen naar de sector.
Werven en binden Met name de personele kosten zijn gestegen, o.a. door aanpassingen in de CAO en hoge inhuur in
verband met vacatures en de beweging dat veel behandelaren en verplegend personeel als ZZP-ers
willen werken. Het werven en behouden van personeel is in de huidige arbeidsmarkt uitdagend te
noemen. De inhuur van externen trekt dan ook een zware wissel op de personeelsbegroting. Fivoor
heeft in 2019 daarom wederom veel geïnvesteerd in recruitment en de ontwikkeling van Fivoor als
werkgeversmerk. Er is een nieuwe 'werkenbijfivoor' website gelanceerd, het recruitmentproces is
verder geoptimaliseerd en er is een online wervingscampagne ontwikkeld, die begin 2020 van start is
gegaan.
Strijd voor eerlijke tarieven
Ondanks dat de kosten op meerdere vlakken stegen, werd Fivoor in de tweede helft van 2019
geconfronteerd met dalende tarieven voor de forensische zorg. Het werd duidelijk dat de tarieven,
zoals aangekondigd door het ministerie van Justitie en Veiligheid, bij lange na niet toereikend zouden
zijn om veilige en kwalitatief goede zorg te kunnen blijven bieden. Gesprekken daarover met het
ministerie en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) leverden geen oplossing. Fivoor voelde zich
daarom genoodzaakt om samen met enkele andere zorgorganisaties een kort geding aan te spannen
tegen het ministerie van Justitie en Veiligheid. De eis: eerlijke tarieven die recht doen aan de
moeilijke taak waar de sector voor staat.
6
Begin 2020 deed de rechter uitspraak, kreeg de sector haar gelijk en is er overeenstemming bereikt
over de tarieven voor 2019 en 2020. De bezwaarprocedure van GGZ Nederland tegen de verlaging
van de zorgtarieven door de NZa loopt nog.
Acceptabel financieel resultaat Ondanks de zorgen over de gestegen kosten en de dalende tarieven en vergoedingen hebben we in
2019 een positief financieel resultaat behaald. Na het negatieve resultaat van 2018 is dit een
verbetering, waar hard aan gewerkt is door velen. We zijn beter gaan sturen op belangrijke pijlers in
de bedrijfsvoering en hebben processen en systemen verder ingericht en geharmoniseerd. Echter,
het goede resultaat van 2019 is mede te danken aan afrekeningen van voorgaande jaren doordat er
zorg, achteraf, bij-gecontracteerd is en een deel van het resultaat is afkomstig uit onze onderneming
in België. De niet toereikende tarieven zijn nog steeds punt van discussie en een zorg voor de
financiële situatie in de komende jaren.
Samenwerking in de keten
Zowel met onze twee moederorganisaties als met andere stakeholders zijn we nauwer samen gaan
werken om de keten volledig te kunnen bedienen.
Uitstroom Een terugkerende uitdaging daarbij betreft de uitstroom van patiënten. Het maatschappelijke
klimaat en de ingewikkeldheid van de doelgroep maakt het lastig om goede vervolgplekken te vinden
voor een aantal moeilijk uit te plaatsen patiënten. Hierdoor blijven zij langer bij ons in zorg dan nodig
is, hetgeen leidt tot langere wachtlijsten aan de voordeur en hogere gemiddelde DBBC/DBC prijzen
waardoor wij meer risico lopen op niet afrekenbare zorg. Vooral klinisch is dit een blijvend probleem
dat sector breed herkend wordt. Om tot een oplossing te komen is het van groot belang om in de
keten nog nauwer samen te werken dan wij al doen. Continuïteit van zorg en doelmatige besteding
van middelen zijn namelijk alleen realiseerbaar als wij in de keten met alle betrokken partijen nog
meer synergie bereiken en als wij moeilijke casuïstiek als een gezamenlijk probleem beschouwen
waar wij samen verantwoordelijkheid voor nemen.
Ketenveldnorm
Aansluitend bij het voorgaande is in 2019 de ketenveldnorm pilot gestart. Fivoor neemt hiervoor in
de regio Midden-Nederland het voortouw. De ketenveldnorm richt zich op de zorg en begeleiding
van cliënten die (potentieel) gevaarlijk gedrag vertonen als gevolg van een psychische stoornis al dan
niet in combinatie met een verstandelijke beperking. Specifiek gaat het om mensen die geen
strafrechtelijke titel (meer) hebben. Het doel van de ketenveldnorm is het beter helpen van
patiënten en het vergroten van de maatschappelijke veiligheid door een geïntegreerde aanpak te
realiseren met levensloopfunctie en beveiligde intensieve zorg. De pilot heeft geresulteerd in een
nauwe samenwerking tussen netwerkpartners uit de zorg- en veiligheids- en inkoopketen, waarbij
het gedachtegoed achter de ketenveldnorm breed wordt gedragen. Echter, in de uitvoering werd
gedurende de pilot in grote mate tegen dezelfde (financiële) barrières opgelopen als die de
ketenveldnorm beoogt te overbruggen; de opdracht om de ketenveldnorm binnen de bestaande
(regionale) structuren en wet- en regelgeving vorm te geven is niet haalbaar gebleken. De huidige
stand van zaken in regio Midden-Nederland is dat de instroom van nieuwe levensloopcliënten per 4
december 2019 is opgeschort in afwachting van een bestendige financiering van de ongedekte
kosten.
Wisselingen in bestuur
In 2019 zijn er enkele wisselingen geweest in de samenstelling van het bestuur van Fivoor. In maart
2019 is Erik Masthoff toegevoegd aan de raad van bestuur. In juni ging Machiel Polak met pensioen
7
en nam afscheid van Fivoor. Per 1 januari 2020 is Jacco Groeneveld als tijdelijk derde bestuurder
toegevoegd aan de raad van bestuur.
Vooruitblik
We treden 2020 met vertrouwen tegemoet. We gaan aan de slag met de speerpunten en doelen
zoals vastgesteld in het nieuwe strategisch bedrijfsplan 2020-2022 en het jaarplan 2020. Het 'huis op
orde’ hebben en houden blijft een belangrijk aandachtspunt. Zowel in de kwaliteit van zorg als op het
gebied van bedrijfsvoering willen we nog een aantal belangrijke slagen maken. Op dat vlak zien we
de volgende kansen en opdrachten:
De afdeling Kwaliteit en Veiligheid gaat aan de slag met een verbetering van de
calamiteitenorganisatie en het auditen van risico gestuurde zorg.
De wet verplichte GGZ (Wvggz) is per 1 januari 2020 in werking getreden. De wet is nog niet
geheel ingekaderd en ondanks dat er in 2019 veel gedaan is ter voorbereiding, levert de
uitwerking van deze wet in 2020 veel werk en tevens problemen in de uitvoering op. Het is onze
taak om desalniettemin zo goed mogelijk uitvoering te geven aan de Wvggz en de
onvolkomenheden op te lossen en te adresseren.
Op het gebied van bedrijfsvoering wordt ingezet op het verbeteren van de (financiële)
rapportages en het goed inzichtelijk en in de greep houden van de bedrijfsvoeringprocessen.
De planning- en controlcyclus is eind 2019 herzien en wordt in 2020 volgens de nieuwe afspraken
uitgevoerd.
GGZ Altrecht wil de terreinen in Den Dolder in 2026 overgedragen hebben, waardoor de klinieken
van Fivoor ultimo per die datum verhuisd moeten zijn. In 2020 zetten we de zoektocht naar een
geschikte locatie voort. Zowel het maatschappelijk klimaat als de aard van de klinieken maken dit
een grote uitdaging.
In 2020 wordt de samenwerking met Ipse de Bruggen versterkt. Beginnend met gezamenlijke
ambulante teams is er het streven om uiteindelijk te komen tot een gedeelde kliniek.
Fivoor overweegt om de focus in haar portfolio te verleggen naar meer exclusief forensisch.
Hiertoe onderzoeken we in 2020 twee trajecten, namelijk de overname van de forensische
onderdelen van Antes en de overdracht van de hoog intensieve zorgonderdelen van Fivoor in
Den Haag naar ggz-instelling Parnassia.
Trots
Terugkijkend op 2019 zien we dat er goede stappen gezet zijn, veel geleerd is en dat er nog genoeg te
ontwikkelen valt binnen Fivoor. Bij ons overheerst een gevoel van trots. We zijn trots op de vele
collega's die afgelopen jaar volop hebben geleerd, gebouwd, ontwikkeld en gestreden, en die
bovenal met veel passie hebben gewerkt aan een veiliger maatschappij en goede zorg voor onze
patiënten.
Dé uitdaging voor nu en de komende jaren is dat iedereen bij Fivoor deze trots voelt en koestert. Wij
doen belangrijk en ingewikkeld werk waar je trots op mag zijn. Dit doen we met veel energie en met
goede mensen. Het valt niet altijd mee om binnen de toenemende maatschappelijke intolerantie die
trots vast te houden. Daarom is het belangrijk om elkaar te waarderen voor het goede werk dat we
doen, juist omdat we die waardering van de buitenwereld niet altijd krijgen.
Jeroen Gast | Lid raad van bestuur,
Erik Masthoff | Psychiater, Lid raad van bestuur
Jacco Groeneveld | Lid raad van bestuur
8
1.2. Missie, visie en kernwaarden van Fivoor
Vanaf 1 januari 2018 bestaat Fivoor: een krachtige keten van behandeling, begeleiding en beveiliging,
binnen de eigen organisatie en in samenwerking met gemeenten, andere zorgaanbieders,
verzekeraars en justitie. Onze doelgroep bestaat uit mensen die voor de samenleving of zichzelf een
gevaar vormen en ernstig grensoverschrijdend/ontwrichtend gedrag vertonen. Fivoor werkt in
opdracht van de Rijksoverheid, Gemeenten, Zorgkantoren en Zorgverzekeraars. Primair is Fivoor
werkzaam in de arrondissementen Den Haag, Midden-Nederland, Rotterdam, Noord-Holland Noord
en West-Brabant. Daarbuiten biedt Fivoor samen met Parnassia Groep en Sodexo forensische zorg in
twee Belgische Forensische Psychiatrische Centra: Gent en Antwerpen.
Missie
Fivoor heeft een maatschappelijke opdracht: mensen met een psychiatrische stoornis die voor de
samenleving of voor zichzelf een gevaar vormen, behandelen en begeleiden, met als doel het
maatschappelijk risico en de kans op herhaling terug te dringen. Zo dragen we bij aan de veiligheid
van de samenleving en kunnen we het perspectief voor onze patiënten op een betekenisvol bestaan
verbeteren. Dat is waarom we er zijn.
Visie
Fivoor wil ambitieuze maatschappelijke resultaten behalen in het domein van de geestelijke
gezondheidszorg. Die resultaten zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden:
• Een veiliger samenleving door hooggespecialiseerde, waar mogelijk wetenschappelijk
bewezen en innovatieve behandeling. Dit doen we door een optimale bijdrage te leveren aan
de keten voor onze patiëntenpopulatie.
• Perspectief op een betekenisvol bestaan voor onze patiënten, mensen met ernstig
grensoverschrijdend of ontwrichtend gedrag en/of ontwikkelingsstoornissen.
• Goed opgeleide medewerkers die waardevol werk verrichten in een veilige werkomgeving en
onder optimale arbeidsomstandigheden.
Kernwaarden
Hart voor iedereen Iedereen doet ertoe en er is voor iedereen een plek in onze samenleving. Vanuit deze overtuiging werken wij met hart en ziel aan perspectief voor iedereen.
Samen doen Samen maken we Fivoor. Samen met onze patiënten, cliënten en naasten, onze partners, onze omgeving en elkaar. We hebben elkaar nodig, vullen elkaar aan en halen het beste in elkaar naar boven. Dat is nodig, want wat we doen is topsport.
9
Nieuwsgierig en onderzoekend We zijn nieuwsgierig naar de mens achter het gedrag, zowel bij patiënten en cliënten als bij collega's en partners. We luisteren naar patiënten, cliënten en hun naasten. We kijken met een open blik, zonder oordeel. Onze onderzoekende houding zorgt ervoor dat we alert zijn. Zo schatten we de risico's goed in voor veilige zorg.
Staan voor ons vak We zijn trots op ons vak. Vanuit onze expertise bepalen en houden we koers. We werken continu aan de ontwikkeling van onze deskundigheid en de kwaliteit van onze zorgverlening.
Eigenaarschap Omdat we maximaal willen bijdragen aan de bedoeling van Fivoor tonen we eigenaarschap. We nemen initiatief, gaan het gesprek met elkaar aan en zijn aanspreekbaar op onze verantwoordelijkheden. Zo werken we dagelijks aan verbetering en vooruitgang.
10
1.3. Speerpunten komende jaren
De speerpunten vormen de bouwstenen voor het fundament van Fivoor, waarbij als het huis op orde
is en de schoorsteen rookt. Dit betekent een veiligere samenleving en perspectief op een
betekenisvol bestaan voor onze patiënten.
1. Het verstevigen van de basis. Hierbij gaat het om het voeren van een optimale
bedrijfsvoering en ook om het leveren van hoogwaardige risico gestuurde en herstelgerichte
zorg.
2. Bij goed werkgeverschap is het thema binden en boeien van medewerkers de leidraad van
het beleid, acties en gedrag. Met als resultaat een hogere medewerkerstevredenheid,
versterking van de instroom, verlaging van het personeelsverloop en een hogere
inzetbaarheid van medewerkers.
3. Ons verhouden tot de buitenwereld. Dit gaat enerzijds over het werken aan een positief
imago door bijvoorbeeld de nieuwe transparante en proactieve communicatiestrategie.
Maar verhouden tot de buitenwereld betekent ook voldoende tegengewicht bieden aan
beleidsmakers en externe partijen zoals de NZA en financiers, door zichtbaar te maken dat de
beschikbare financiële middelen niet meer in verhouding staan tot hetgeen gevraagd wordt.
4. Wetenschap en behandelinnovatie betreft het (door)ontwikkelen en behouden van de
specialisaties en innovatieve behandelprogramma's binnen Fivoor. Tevens speelt Fivoor een
belangrijke rol in de academische ontwikkelingen binnen de forensische psychiatrie.
5. Een sterke keten is de kern van Fivoor. Daarbij dragen we zorg voor een toegankelijke en
brede forensische zorgketen en voeren we regie op de continuïteit van zorg in de drie
kernregio's.
11
1.4. Organisatiestructuur
RvC
RvB Medezeggenschap
Cliëntenraad
Medenzeggenschap
Verpleegkundig Agogische Raad
Ambulant HIZ MJD & B&B OFZ Reclassering TBS
HRM Bureau GD
ICT: BIIT Kwaliteit & Veiligheid
Vastgoed, Facilitair
& Inkoop
Control, Financiën &
Bedrijfsinformatie
Patiënten logistiek &
Zorgadministratie
Wetenschap &
Behandelinnovatie
Zorgverkoop &
Business Development
Communicatie
Bestuursondersteuning (staf)
FPC N.V.
(België)
AvA
12
1.4.1 Bestuur
Naam Rol
De heer drs. M.A. Polak, psychiater Voorzitter raad van bestuur tot 01-07-2019
De heer J.S. Gast, MHA BSc Lid raad van bestuur
De heer dr. mr. E.D.M. Masthoff, MSc. psychiater
Lid raad van bestuur (m.i.v. 01-03-2019)
Toelichting
De hoogte van de bezoldiging van bestuurders, de toelichting daarop en de openbaarmaking daarvan
geschiedt volgens de regels van de Wet Normering Topinkomens (WNT), onder andere middels de
jaarverantwoording in DigiMV. Elk jaar wordt de klasse-indeling in de raad van commissarissen (RvC)
en de algemene vergadering (hierna: AvA), respectievelijk goedgekeurd en vastgesteld.
1.4.2 Toezicht door raad van commissarissen en raad van toezicht
Fivoor heeft twee aandeelhouders en een Raad van Commissarissen (hierna: RvC). De RvC werkt met
drie commissies. De auditcommissie, de commissie kwaliteit en veiligheid en de
remuneratiecommissie. De raad van toezicht van FPC de Kijvelanden heeft dezelfde samenstelling als
de RvC van Fivoor.
Samenstelling raad van commissarissen/ raad van toezicht
Toelichting
De hoogte van de bezoldiging van de raad, de toelichting daarop en de openbaarmaking daarvan,
geschiedt jaarlijks volgens de regels van de WNT, middels de jaarverantwoording in DigiMV.
De RvC heeft in het verslagjaar vijf keer vergaderd. Tijdens deze vergaderingen zijn onder andere de
volgende thema's aan de orde gekomen.
In 2019 hebben patiëntenzorg en governance ruime aandacht gevraagd van de RvC. Bij de
patiëntenzorg richtte die zich met name op de afwikkeling van de incidenten die er eerder geweest
zijn in de locaties Den Dolder en De Kijvelanden. De RvB heeft de RvC daarover voortdurend op de
Naam Rol/portefeuille Datum benoeming
Mevrouw drs. C.M. van der Werf- de Koning
Voorzitter 29 oktober 2014 t/m 31-12-2019
Mevrouw mr. A.S.I. van Delden
Jurist/strafrechtketen Wfz-commissaris
29 maart 2018 t/m 31-12-2019
De heer drs. T. H. Que Psychiater/bedrijfskundige 12 december 2005 (RvT FPC de Kijvelanden) 29 december 2014 (RvC Fivoor)
De heer drs. M.L.G. Tigelaar Financiën/Risicomanagement 1 september 2018 De heer drs. F.S.A. Verhoef (MBA)
Ondernemerschap/ MVO 29 maart 2018 t/m 30-04-2019
De heer prof. dr. P.B.M. Robben
Zorg/ wetenschap 29 maart 2018
13
hoogte gehouden van de vorderingen maar heeft de RvC ook telkens over andere gebeurtenissen
rond patiëntenzorg in het verslagjaar geïnformeerd.
Bij de governance ging het om meerdere onderwerpen. Zoals ieder jaar is de werking van de
Governancecode Zorg besproken aan de hand van de statusanalyse Fivoor, is een nieuw
governanceprotocol geagendeerd, is de gedragscode van Fivoor besproken, net als de
portefeuilleverdeling in de RvC. Na het afscheid van Frank Verhoef in mei, heeft Anje van Delden
halverwege het verslagjaar haar vertrek uit de RvC aangekondigd. De voorzitter van de RvC, Cathrin
van der Werf heeft, na intensief overleg met de aandeelhouders, besloten haar voorzitterschap in
2020 neer te leggen. De invulling van de RvC en de opvolging wordt in 2020 ter hand genomen mede
in het licht van de wens van de aandeelhouders om de governance van Fivoor te herijken.
Van maart tot en met november 2019 heeft Frits Hendrikx in het kader van zijn traineeship voor
aankomend toezichthouders, de vergaderingen van de RvC bijgewoond en in de laatste vergadering
van het verslagjaar een presentatie gegeven over zijn ervaringen en het functioneren van de RvC.
Tenslotte heeft de BV-vorming van De Kijvelanden de aandacht van de RvC gehad en is het treasury-
statuut besproken.Net als andere jaren heeft de RvC ruim aandacht besteed aan financial control,
risicobeheersing en vastgoed. Aan de hand van het jaarplan en de begroting, jaarverslag en
jaarrekening, viermaandsrapportages, meerjarenraming en maandelijkse rapportages financiële
resultaten, houdt de RvC hierop toezicht. Hetzelfde geldt voor kwaliteit & veiligheid dat bijna iedere
vergadering is geagendeerd.
Elke vergadering is stilgestaan bij inhoudelijke ontwikkelingen net als gesproken is over België, FPC
N.V. in Gent en Antwerpen. In afstemming met de RvB wordt in RvC-vergadering, waar mogelijk, een
blok ingeruimd om kennis te nemen van bijzondere inhoudelijke ontwikkelingen binnen de
organisatie of in het forensisch werkveld. Dit jaar heeft de manager Kwaliteit & Veiligheid een
presentatie verzorgd in de vergadering van de RvC.
De RvC heeft op 13 juni het afscheidssymposium van Machiel Polak (voorzitter RvB tot 1 juli)
bijgewoond en in haar afscheidsspeech heeft de voorzitter van de RvC hem bedankt voor zijn grote
inzet voor Fivoor en De Kijvelanden.
14
2. Highlights en projecten 2019
In dit hoofdstuk wordt een aantal belangrijke thema's en projecten uit 2019 uitgelicht door
medewerkers hierover aan het woord te laten. Dit zijn thema's waar we als Fivoor trots op zijn of die
extra aandacht hebben gevraagd in 2019.
2.1. Kom werken bij Fivoor
Voor de gehele ggz en in het bijzonder voor de forensische psychiatrie geldt dat het lastig is om goede professionals te werven en behouden, met nadelige gevolgen voor werkdruk, verzuim en de zorgverlening. Dit maakt een goed recruitmentproces van ongekend belang. Marianne Bouman is corporate recruiter bij Fivoor en vertelt over de inzet van afdeling recruitment in het afgelopen jaar.
Marianne Bouman, corporate recruiter "In 2019 lag onze focus vooral op het op de kaart zetten van Fivoor als aantrekkelijke werkgever. Ons doel was om zoveel mogelijk potentiele kandidaten te bereiken en aan te trekken. Dit heb ik niet alleen gedaan, maar samen met mijn collega recruiters. Wij vormen met zijn drieën een specialistisch team binnen HR en werken nauw samen met de (team)managers van de domeinen. Werkenbijfivoor.nl Een van onze belangrijkste projecten van 2019 was de lancering van de nieuwe website werkenbijfivoor.nl. De website leverde niet alleen een professioneler visitekaartje van Fivoor als werkgeversmerk, maar ook veel meer inzicht in onze bezoekers. We weten sindsdien veel meer over welke pagina's het best bezocht zijn, op welke pagina's kandidaten afhaken en welke zoektermen een kandidaat gebruikt. Deze informatie is voor ons zeer belangrijk om de gewenste kandidaten te vinden, maar ook om aanpassingen te kunnen doen in hoe we de verschillende doelgroepen proberen te bereiken. We werken veel samen met LinkedIn en Indeed, maar proberen ook ons eigen netwerk en het netwerk van collega's te benutten in de zoektocht naar de gewenste kandidaat. Employer Branding In 2019 zijn we ook gestart met een employer branding campagne om de naamsbekendheid van Fivoor te vergroten en om deze naam te laden als aantrekkelijke werkgever. Het moet voor de kandidaat meteen duidelijk zijn wie we zijn en waar we voor staan. Op die manier spreken we gemakkelijker die kandidaten aan die goed bij Fivoor passen, zodat we sneller de juiste mensen aannemen en het personeelsverloop kunnen verkleinen. Resultaten en ambities Van alle 2600 sollicitaties die we hebben ontvangen in 2019 is 32,6 procent uitgenodigd op een eerste gesprek. Van deze 849 kandidaten zijn uiteindelijk 317 kandidaten aangenomen via Recruitment. Dit betekent dat 12,2 procent van alle sollicitanten is aangenomen. Een mooi resultaat. Voor 2020 hebben we onszelf ten doel gesteld om 365 nieuwe collega's aan te nemen. Dit is een stijging van 10 procent ten opzichte van 2019 en dus 1 collega per dag. Verder gaan we het algehele werving- en selectieproces optimaliseren zodat we de juiste kandidaat aan kunnen trekken die voor meerdere jaren aan Fivoor verbonden kan en wil zijn."
15
2.2. Opleidingsinstituut Fivoor
Fivoor is een opleidingsinstituut en bezit erkenningen als praktijkinstelling. Fivoor leidt forensische
zorgprofessionals op via diverse opleidingsinstituten en streeft hierbij naar excellentie en het
leveren van Topzorg. Niet alleen verbinden we daarmee onderwijs en werk. Ook brengen we nieuwe
professionele inzichten snel naar de werkvloer. Dit is nodig voor een klimaat dat past bij goed
werkgeverschap en zich kenmerkt door de bereidheid te leren, openheid en onderling vertrouwen
om zo de aanwezige kennis en ervaring zo goed mogelijk te delen en te gebruiken. Linda Kroon is
adviseur opleidingen bij Fivoor en vertelt over de ontwikkelingen op het gebied van opleiden in 2019.
Linda Kroon, adviseur opleidingen
"Medewerkers binnen Fivoor zijn bevoegd en bekwaam voor het uitoefenen van de functie. Om de
deskundigheid van de medewerkers op peil te houden of verder te optimaliseren, wordt gebruik
gemaakt van verschillende leervormen. Dit zijn leervormen als werkplekleren, opleidingen en
trainingen, cursussen, deelname aan conferenties, maar ook teamontwikkelingsactiviteiten. Waar
mogelijk wordt er samengewerkt met Altrecht GGZ en Parnassia Groep voor het aanbieden van een
zo breed mogelijk opleidingscurriculum.
Fivoor heeft zich in 2019 ingezet om het leren, werken en de kennisontwikkeling als een geïntegreerd
geheel aan te bieden. Het gaat hierbij om het leren voorafgaand of naast het werk, maar vindt ook
plaats tijdens het werk. Het leren tijdens het werk bieden we aan middels supervisie, intervisie en
coaching on the job. Fivoor heeft een online leerportaal en de aangeboden modulen zijn voor alle
medewerkers kosteloos te volgen. Dit zijn zowel vakinhoudelijke modulen als ook modulen voor de
persoonlijke ontwikkeling.
Forensische psychiatrie
Daarnaast zijn er diverse ontwikkelingen op het gebied van onze opleidingsplaatsen. Arjan Neven is
begin 2019 aangesteld als A-opleider voor artsen in opleiding tot specialist. In juni 2019 is de
opleiding forensische psychiatrie beoordeeld door de registratiecommissie geneeskundig specialisten
(RGS). De opleiding is erkend voor een periode van 2 jaar. De erkenning is voor de forensische
polikliniek in Rotterdam en de klinieken in Poortugaal. Dat betekent dat er ongeveer zes AIOS (artsen
in opleiding tot psychiater) een forensische stage kunnen lopen als onderdeel van de opleiding.
In de komende jaren moet hard worden gewerkt aan een opleidingsprogramma voor de AIOS en aan
gestructureerde evaluatie van de verschillende opleidingsactiviteiten. De zwaarwegende adviezen uit
deze beoordeling zijn inmiddels geëffectueerd binnen Fivoor.
Opleiding gedragswetenschappen
Er zijn opleidingsplaatsen binnen diverse gedragswetenschappen, te weten de opleiding tot GZ-
psycholoog, klinisch psycholoog en psychotherapeut. Tony Bloemendaal is als P-opleider aangesteld
binnen Fivoor, die samen met de praktijkopleiders de opleidingen vormgeeft. Er wordt hierbij deels
gebruik gemaakt van de reeds bestaande plekken van de Kijvelanden. Maar er heeft in 2019 ook een
uitbreiding plaatsgevonden naar andere locaties binnen Fivoor.
In 2020 wordt er uitgebreid met een erkende opleiding tot orthopedagoog generalist. Ook worden
de mogelijkheden voor het vormgeven van de opleiding tot klinisch neuropsycholoog onderzocht. Er
wordt in het vormgeven van de opleidingsprogramma's samengewerkt met Altrecht en Parnassia
Groep.
16
Verpleegkundig specialisten
In 2019 heeft Fivoor een nieuwe opleider verpleegkundig specialisten aangesteld, Herman Segers.
2019 heeft verder in het teken gestaan van het voorbereiden op de start van de eerste ViOS
(verpleegkundig specialisten in opleiding) die in 2020 worden verwacht binnen Fivoor. De
samenwerking met Parnassia Groep op het gebied van opleiden tot verpleegkundig specialist, is
vormgegeven door de opleiders."
2.3. Dichtbij Den Dolder
Het is aan Fivoor om met aandacht voor de maatschappelijke veiligheid de behandeling vorm te
geven. De directe omgeving van klinieken en ambulante centra dient daarbij nadrukkelijk
geïnformeerd te worden over de wijze waarop Fivoor dit doet. Hierin zal maximale transparantie
gegeven moet worden, zonder dat dit het belang van patiënten en medewerkers schaadt. Het is aan
ons het juiste verhaal te vertellen, waarbij we mogen gaan staan voor ons vak. Het is immers een
belangrijk vak, zowel voor de maatschappij als voor de patiënten. Sophie Koek vertelt over haar
nieuwe rol als omgevingsmanager voor Den Dolder.
Sophie Koek, omgevingsmanager Den Dolder
"De ontwikkelingen in Den Dolder worden op de voet gevolgd door omwonenden, instellingen,
gemeenten, het ministerie van Justitie en Veiligheid, politiek en media. De aanleiding hiervoor was
de onrust in Den Dolder over de klinieken van Fivoor op de Willem Arntsz Hoeve. In de zomer van
2019 ben ik gestart als omgevingsmanager voor de omgeving van de klinieken in Den Dolder. Het
hoofddoel daarbij is het vergroten van de leefbaarheid in de omgeving van de Willem Arntsz Hoeve
en de FPA van Fivoor. De eerste stap was het creëren van verdraagzaamheid en het elkaar
respecteren in de rol en positie die de verschillende partijen hebben.
De belangrijkste uitgangspunten daarbij zijn:
Steun op betrouwbaarheid
Streven naar gelijkwaardigheid
Werken aan gezamenlijkheid
Aandacht voor de relatie
Taken van de omgevingsmanager
Mijn belangrijkste taak is een schakel te vormen tussen de overheden, Fivoor als instelling en de
omwonenden. Ik ben daarbij het directe aanspreekpunt voor de betrokken partijen. Het maken van
contact en het opzoeken van elkaar is het sterkste instrument van een omgevingsmanager.
Er is veel geïnvesteerd in de relatie met buurtbewoners, patiënten en de medewerkers. Bijvoorbeeld
door het voeren van regelmatig overleg met de klankbordgroep. De klankbordgroep bestaat uit een
afvaardiging van omwonenden van de klinieken. Ook is er om meer buurtbewoners te bereiken een
informatiepunt in het dorp geopend en heb ik in de winter met een 'Koek en Sophie'-kraam
oliebollen en erwtensoep uitgedeeld aan patiënten en omwonenden.
Naast contact met omwonenden is er regelmatig overleg met de overheidsinstanties. Er is een
regulier veiligheidsoverleg met de driehoek; de burgemeester, de politie en het openbaar ministerie.
Daarnaast is het ministerie van Veiligheid en Justitie wekelijks geïnformeerd over de ontwikkelingen.
17
Positief resultaat
De bovengenoemde inzet heeft positief uitgepakt. Dit is niet exact meetbaar in cijfers, maar het
aantal meldingen dat binnenkomt bij de politie, gemeente en buurtcoaches geven een goed beeld
van de positieve effecten van de activiteiten. Het aantal meldingen is in 2019 gehalveerd ten
opzichte van 2018. Ook is de (negatieve) berichtgeving in de media zichtbaar minder."
2.4. Een blik op de toekomst van de forensische psychiatrie
Een van de hoogtepunten van 2019 was het congres ‘Verder kijken, verder komen’. Stefan Bogaerts
is Professor of Developmental Psychopathology & Forensic Psychology en verantwoordelijk voor de
afdeling Wetenschap en Behandelinnovatie van Fivoor. Hij heeft de inhoud van het symposium en
alle gegeven lezingen beknopt samengevat.
Stefan Bogaerts, Professor of Developmental Psychopathology & Forensic Psychology "Op 13 juni 2019 organiseerde Fivoor het congres ‘Verder kijken, verder komen’ dat vooral ging over
technologische vernieuwingen en innovatieve behandelingen.
Biologische vroegkinderlijke risicofactoren
Professor Adrian Raine sprak over de invloed van biologische vroegkinderlijke risicofactoren en
hersenafwijkingen op het menselijk gedrag en criminaliteit. Studies en casuïstiek illustreerde hoe
belangrijk biologisch en neurologisch onderzoek is voor assessment en behandeling van forensische
patiënten. Tegelijk werd stilgestaan bij juridische en sociale complicatie van biologische
predisposities op vrije wil, toerekeningsvatbaarheid en behandeling.
Wearables en biosensoren
Dr. Peter de Looff sprak overtuigend over wearables en biosensoren in de forensische psychiatrie.
Met zijn onderzoek liet Peter zien dat een hartslag en huidgeleiding korte termijn voorspellers zijn
van agressie. Ook zijn variaties in hartslag en huidgeleiding en persoonlijkheidstype goede
voorspellers van burn-out bij personeel. Deze veelbelovende bevindingen zijn eyeopeners en kunnen
handvatten bieden voor preventie van agressie en burn-out.
Vlaamse forensische psychiatrie
Dr. Inge Jeandarme besprak de Belgische en Vlaamse forensische psychiatrie en liet zien welke grote
stappen zijn gezet inzake het verbeteren van het forensisch psychiatrisch aanbod in Vlaanderen en
België. We denken aan de medium security zorgcircuits en de forensische psychiatrische centra in
Gent en Antwerpen. Zij sprak over belangrijke uitdagingen in de komende jaren voor een Belgische
context die nog moet wennen aan het nieuwe forensische landschap.
Neurofeedback op craving en impulsiviteit
Dr. Sandra Fielenbach presenteerde de resultaten van haar studie over het effect van neurofeedback
op craving en impulsiviteit bij forensische patiënten en kwam met zeer interessante conclusies.
Enerzijds bleek neurofeedback niet effectiever dan treatment as usual, anderzijds bleek een deel van
de patiënten neurofeedback wel te kunnen leren wat bij die groep leidde tot verminder van craving
en impulsiviteit. Dit toont het grote belang aan van personalized treatment en assessment,
bijvoorbeeld, onderscheid maken tussen responders en non-responders.
Experience sampling en interventies
Dr. Loes Keijsers sprak zeer bevlogen over het gebruik van experience sampling en interventies. Haar
lezing steunde op de quote van Sameroff dat ontwikkeling en terugval individuele aspecten zijn en
dat verandering alleen begrepen kan worden vanuit het individu.
18
Met het personaliseren van interventies en het tegengaan van ‘one size fits all’, zit Loes op een lijn
met Sandra wat niet in dovemans oren is terecht gekomen.
Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen
Dr. Rosalind van der Lem sprak over neurobiologische ontwikkelingsstoornissen in de ambulante
forensische psychiatrie, zoals ADHD en ASS en de samenhang met crimineel gedrag. Herkennen van
neurobiologische markers van criminaliteit is een van de belangrijke boodschap uit haar lezing.
Verder stelde zij ook het unieke behandelprogramma voor dat wordt gebruikt in de behandeling van
ADHD/ASS.
Lezing Arnon Grunberg
Arnon Grunberg sprak op zeer pakkend wijze over ‘we sollen met tbs’ers alsof het Gogols dode zielen
zijn’. Zijn woorden dat wij, zogenaamde stervelingen, niets gemeen zouden hebben met hen die in
het afvoerputje van de samenleving terechtkomen, zullen bij velen blijven nazinderen.
Afscheid Machiel Polak
Het congres werd afgesloten door Machiel Polak. Voor Machiel was deze lezing zijn afscheid van
Fivoor. Machiel is voor de Nederlandse en Vlaamse psychiatrie een grote ‘betekenaar en gids’. Op
begeesterende en visionerende wijze heeft hij meegebouwd aan de forensische psychiatrie en lag hij
aan de basis van Fivoor. Zijn gidsende kijk op het menselijk tekort, terugblikken en vooruitkijken, zal
niemand vergeten. En laten we Igmar Heytze niet vergeten die met zijn scherpen live-gedichten vaak
de complexiteit van het ‘zijn’ heeft onderstreept: twee quotes zijn blijven hangen: “Niemand,
niemand, niemand weet hoe licht ik diep van binnen leef” en “wat een geluk dat we dat niet
begrijpen.” Laten we inderdaad de psychiatrische patiënt niet te snel begrijpen en steeds opnieuw
dichterbij kijken. Dit kunnen we beste illustreren aan de hand van Lacan’s uitspraak “Gardez-vous le
comprendre.”
2.5. Projecten
Fivoor legt de lat voor de behandeling van de patiënten zo hoog mogelijk. Het streven naar continue
kwaliteitsverbetering van de behandeling en de bedrijfsvoering is één van de belangrijkste drijfveren
van de organisatie. Er hebben in 2019 een diversiteit aan projecten plaatsgevonden om de zorg voor
onze patiënten verder te brengen en bedrijfsvoeringprocessen te verbeteren. Er zijn een drietal
projecten uitgelicht, waarbij medewerkers ervaringen delen over de doelstellingen en resultaten van
deze projecten.
2.5.1. Wearables in practice (WIP)
Peter de Looff, onderzoeker
"Ooit ben ik begonnen als sociotherapeut en later heb ik in diverse rollen gewerkt als psycholoog,
projectleider en onderzoeker, met bijzondere aandacht voor draagbare technologie zoals
biosensoren. Uiteindelijk ben ik me gaan richten op onderzoek naar de toegevoegde waarde hiervan,
voor het monitoren van agressie bij patiënten en stressklachten van medewerkers. Een biosensor kan
gebruikt worden om bijvoorbeeld hartslag, beweging, temperatuur of huidgeleiding te meten.
Dit onderzoek mondde uit in een grootschalig promotieonderzoek bij de Radboud Universiteit en
binnen de Borg-instellingen. Het onderzoek was een samenwerking tussen Fivoor, Stevig Dichterbij,
Ipse de Bruggen en Trajectum voor mensen met SGLVG.
19
Pilotproject 2019
In 2019 hebben we met het implementatieteam een grote pilot uitgevoerd naar de bruikbaarheid
van biosensoren bij cliënten en medewerkers. De belangrijkste uitkomst van de pilot is dat de
voorkeuren van gebruikers in kaart gebracht zijn, die samenhangen met de acceptatie en het
langdurig gebruik van de biosensoren. Opvallend was dat cliënten een hogere score voor acceptatie
en intentie tot langdurig gebruik behaalden dan medewerkers. Als we bij de behoeften van de
gebruiker aan kunnen sluiten, zal deze eerder geneigd zijn om de biosensor langdurig te gebruiken.
Ook onderzochten we diverse toepassingen van biosensoren. Informatie over de ademhaling, stress,
spanning of concentratie tijdens therapie vereist een andere sensor dan het bewaken van de hartslag
of het bijhouden van de hoeveelheid stappen die op een dag gezet zijn.
Nu ben ik niet de enige die met biosensoren werkt. Op dit moment worden in Nederland
verschillende projecten uitgevoerd, waarin de waarde van draagbare technologie in de
gezondheidszorg wordt bestudeerd. Deze projecten variëren in omvang.
Overbruggen van de kloof tussen wetenschap en praktijk
Drie jaar geleden zijn we gestart met het organiseren van een netwerk van mensen die aan dit soort
projecten werken, WIP (Wearables In Practice). Inmiddels zijn we toe aan het 7e symposium.
Deelname aan de symposia is gratis en wordt bekostigd door de organisator van het symposium. Het
doel van de symposia is het overbruggen van de kloof tussen wetenschap en praktijk en ervaringen
met wearables te delen. Er wordt dus veel aandacht besteed aan onderzoek wat in de praktijk is
uitgevoerd en er worden workshops gegeven waarin verschillende wearables getest kunnen worden
(zie http://www.wearablesinpractice.com). Op deze manier zijn we dus steeds op de hoogte van de
laatste ontwikkelingen in de klinische praktijk en hebben we een netwerk van mensen die met deze
technologie werken.
Vooruitblik
In de toekomst willen we binnen het WIP-netwerk meer met elkaar samenwerken in kleine en grote
projecten. Zo zijn er bijvoorbeeld initiatieven om subsidie aan te vragen of om samen te werken bij
onderzoek en pilots. Iedereen is van harte welkom om zich bij het netwerk aan te sluiten!"
Chico Taguba, verpleegkundige en onderzoeksmedewerker Wearables in practice
"Op de gesloten afdeling van Wier ben ik werkzaam als verpleegkundige op de leefgroep. Daarnaast
ben ik één van de onderzoeksmedewerkers die het project lokaal binnen Wier uitvoert.
Opvallende bevindingen en hoogtepunten
We voeren het onderzoek uit bij zowel staf als cliënten. Een opvallende bevinding was dat er één staf
participant diens gegevens van thuis en werk vergeleek. Het viel de participant op dat er thuis een
hogere stress werd aangegeven dan op werk. Kennelijk had de deelnemer thuis meer stress en gaf
het dragen van een wearable over een gehele dag een inzicht waar de pieken op een dag zijn en dat
was kennelijk niet op werk.
Van een cliëntdeelnemer was opvallend om te zien dat die niet wilde dat de locatie gegevens werden
gebruikt door de app van de wearable. Ze wilde niet dat bij een commerciële partij bekend werd dat
ze was opgenomen. De bewustzijn over privacy vond ik opvallend voor de SGLVB doelgroep en
tegelijkertijd vond ik het goed om te zien dat een cliënt participant daar bewust mee bezig was.
20
Het gehele onderzoek was voor mij één grote hoogtepunt. Zo was het inspirerend dat alle
projectleden tegen belemmeringen aan liepen en tegelijkertijd ook vastberaden waren om deze fase
van het project met creatieve oplossingen te voltooien. Tegelijkertijd was het inspirerend om te zien
dat zowel bij staf als bij cliënten er welwillendheid was om mee te doen aan het onderzoek.
Waar liep ik tegen aan?
Waar ik tegen aanliep was de mate van een onderzoekscultuur in de organisatie. Iedereen is zo
gefocust op het leveren van goede, directe cliëntenzorg dat het soms lastig was om rustig te zitten en
participanten goed te informeren over het onderzoek. Er is nog een weg te gaan in het ontwikkelen
van een onderzoekscultuur. Daarbij draagt het personeelstekort in de zorg en druk die dat legt op
medewerkers er niet aan bij.
Welke toekomst zie ik voor Wetenschap in de Praktijk?
In de toekomst zie ik op elke locatie en binnen iedere team medewerkers die het als verrijking van
hun werk zien om bij te dragen aan wetenschappelijk onderzoek. Zij vormen de belangrijke vertaling
tussen de papieren wetenschap en de dagelijkse praktijk. Hierdoor wordt ons werk naar nog een
hogere niveau getild met als resultaat nóg betere cliëntenzorg en meer voldoening uit het werk.
Hierdoor ziet de maatschappij Fivoor als de beste forensische en intensieve zorgverlener, omdat we
hier de beste zorg verlenen op basis van de beste wetenschap.
21
2.5.2. Ketenveldnorm
Karen Hermanns, projectondersteuner ketenveldnorm
"Eind 2018 is regio Midden-Nederland geselecteerd als één van de vier
pilotregio's voor de implementatie van de ketenveldnorm
levensloopfunctie en beveiligde intensieve zorg. Fivoor en De
Forensische Zorgspecialisten hebben het voortouw genomen om de
pilot in deze regio vorm te geven.
Ik ben als projectondersteuner vanaf het begin betrokken geweest bij het project. Het is een rol met een zeer divers takenpakket zoals het organiseren van bijeenkomsten, notuleren en het coachen van de levensloopteams. Verder was ik de coördinator van de aanmeldcommissie, beheerder van het cliëntvolgsysteem Zocus en eerste aanspreekpunt als er iets mis ging. Verloop van de pilot We zijn de pilot bottom-up gestart. Vanuit het ervaren van knelpunten zijn we gaan bouwen. Een van de eerste stappen was het creëren van draagvlak voor de basisprincipes die ten grondslag liggen aan de ketenveldnorm. Hierin zijn we goed geslaagd. In verschillende werkconferenties en werkgroepen is er breed commitment uitgesproken voor het doen wat nodig is om de doelstellingen van de pilot te behalen en de continuïteit van zorg voor de doelgroep in Midden-Nederland te verbeteren. Ook hebben alle ketenpartners binnen hun eigen mogelijkheden inzet getoond. Verder is er hard gewerkt aan het opbouwen van een structuur. Er is een backoffice ingericht, een aanmeldcommissie opgericht en de levensloopteams zijn opgestart. Vervolgens zijn de eerste patiënten ingestroomd in het traject. Successen en knelpunten De pilot heeft succeservaringen opgeleverd, maar ook knelpunten blootgelegd. Het 'traject denken' en de heldere regiefunctie, die onderdeel zijn van het werken volgens de ketenveldnorm, worden als belangrijke meerwaarde gezien voor de continuïteit van zorg. Daarnaast is er een nauwe samenwerking opgestart tussen verschillende netwerkpartners uit de zorg- veiligheids- en inkoopketen. Echter, in de uitvoering werd gedurende de pilot in grote mate tegen dezelfde (financiële) barrières opgelopen als die de ketenveldnorm beoogt te overbruggen. De actiebereidheid van ketenpartners wordt ook in het kader van de ketenveldnorm, voor een groot deel bepaald door het gefinancierd kunnen krijgen van zorg binnen de reguliere kaders. Dit heeft het verloop van de pilot belemmerd en heeft ervoor gezorgd dat een deel van het enthousiasme verloren is gegaan. Per 4 december 2019 is de instroom van nieuwe levensloopcliënten dan ook opgeschort in afwachting van een bestendige financiering van de ongedekte kosten. Om de pilot in 2020 alsnog tot een succes te maken is het belangrijk dat de financiële knelpunten worden opgelost, zodat we snel weer cliënten kunnen laten instromen en verder kunnen bouwen aan de continuïteit van de zorg in de regio."
Wat is de ketenveldnorm?
De ketenveldnorm richt zich op de zorg
en begeleiding van cliënten die
potentieel gevaarlijk gedrag vertonen als
gevolg van een psychische stoornis
en/of verstandelijke beperking. Het zijn
in het algemeen mensen die (in een
bepaalde fase van hun leven) korter of
langer durend overlast veroorzaken.
Specifiek gaat het om mensen die geen
strafrechtelijke titel (meer) hebben,
onder 'reguliere' financieringsstromen
vallen, maar wel een forensisch
behandel- en begeleidingsklimaat met
forensische expertise nodig hebben. De
doelgroep bestaat uit zo'n 2000 tot 3000
personen in Nederland.
De veldnorm geeft een beschrijving van
de levensloopfunctie en geeft weer hoe
de betrokken partijen beveiligde
intensieve zorg kunnen organiseren,
waardoor wordt gewerkt aan het
vergroten van de maatschappelijke
veiligheid.
De ketenveldnorm vraagt om nauwe
samenwerking tussen netwerkpartners
uit de zorg- en veiligheids- en
inkoopketen, waaronder het forensisch
netwerk, gemeenten, OM, politie,
reclassering, financiers en zorg- en
veiligheidshuizen.
22
2.5.3. USER proof
Elvira van Wirdum, manager bedrijfsvoering Ambulant
"Ik weet het nog goed. Op 16 november 2018 ontving ik de eerste e-mail met het bericht dat de
ambulante locaties van Fivoor over zouden gaan op een nieuw elektronisch patiëntendossier (USER
EPD), zodat alle onderdelen van Fivoor uiteindelijk in hetzelfde systeem zouden werken met alle
voordelen van dien. Vervolgens heeft het nog bijna een jaar geduurd voor het zover was. Dat zegt
wel iets over de impact van zo'n overgang, want die was groot. Gelukkig had Fivoor al ervaring
opgedaan met een dergelijke conversie bij andere zorgonderdelen en hoefden we het wiel niet
helemaal opnieuw uit te vinden.
Een goede voorbereiding is het halve werk
We werden goed meegenomen in het hele proces door de projectgroep USER. Er zijn
medewerkersbijeenkomsten, zomerbijeenkomsten, voorlichtingsbijeenkomsten en
SuperUSERbijeenkomsten georganiseerd. SuperUSERs werden opgeleid, proefconversies werden
gedaan, er werd gemaild, er kwamen posters en we hebben heel veel nieuwbrieven ontvangen. De
boodschap was steeds dezelfde: 'Het wordt ingewikkeld en er zullen ongetwijfeld dingen mis gaan,
maar die gaan we ook weer oplossen.' Kortom: onze verwachtingen werden goed gemanaged.
De overstap
Op 14 oktober 2019 was het dan zover. De ambulante centra in Rotterdam, Den Haag, Leiden en
Haarlem gingen de overstap maken. Op alle locaties waren mensen aanwezig van USER en van ICT.
Ook waren er managers, agendacoaches, SuperUSERs, functioneel beheerders en projectmanagers
aanwezig om de overgang zo soepel mogelijk te laten verlopen. Ze zijn een aantal weken gebleven en
dit was hard nodig. Want we moesten wel erg wennen aan het nieuwe EPD. De eerste contacten
liepen gelijk mis, er was overlap in de afspraken of er waren zaken niet meegekomen uit het oude
EPD. Ondanks de inspanningen van het projectteam bleek niet iedereen helemaal USER proof,
oftewel klaar voor de overstap: 'Oh, de gebruiksaanwijzing om in te loggen zit nog in mijn mail waar
ik nu niet meer bij kan!'
De meeste problemen konden gelukkig direct op de werkvloer worden opgelost en de sfeer bleef
goed. Inmiddels hebben we de grootste hobbels wel genomen en mopperen we nog maar af en toe
dat vroeger alles beter was."
23
3. Facts and Figures Fivoor 2019
In onderstaand overzicht worden een aantal belangrijke feiten en cijfers weergegeven. Eerst een
overview van Fivoor brede Facts and Figures en daarna per domein de wachttijden en cijfers die
inzicht geven in de in-, door en uitstroom van cliënten en patiënten in 2019. Bij de domeinen
reclassering en tbs zijn deze cijfers aangevuld met verdiepende gegevens over inhoudelijke thema's.
Er worden binnen Fivoor ook indicatoren bijgehouden die te maken hebben met de kwaliteit van
zorg. In de contracten met justitie zijn innovatieve prestaties en doelstellingen afgesproken waarmee
de kwaliteit van zorg en behandeling wordt gestimuleerd. Ook de sector gehandicaptenzorg (VGN)
heeft een kwaliteitskader dat vanuit het brede werkveld is ontwikkeld. Tot slot heeft de Inspectie
Gezondheidzorg en Jeugd (IGJ) een aantal veiligheidsindicatoren opgesteld die de insectie gebruikt
bij het uitvoeren van het toezicht. De indicatoren ter bevordering van de veiligheid en de kwaliteit
van zorg worden rechtstreeks aan de bovengenoemde instanties gerapporteerd.
3.1. Fivoor
24
Zorgparameters
Het onderstaande overzicht geeft inzicht in een aantal belangrijke zorgparameters die gemonitord
worden. Het gaat om een overzicht van de klachtenafhandeling en de afhandeling van incidenten. De
meegenomen incidenten betreffen geweld in de zorgrelatie, suïcide, recidive en seksueel
grensoverschrijdend gedrag patiënt-patiënt of patiënt-medewerker waarbij een incidentevaluatie is
opgestart. Tot slot, is er aandacht voor de meldingen aan de autoriteit persoonsgegevens.
Overzicht klachtenafhandeling Fivoor
Er kunnen om diverse redenen en op basis van meerdere wetten klachten worden ingediend binnen
Fivoor. Indien een klacht gegrond wordt verklaard worden de aanbevelingen gemonitord door deze
op te nemen het verbeterregister van het desbetreffende zorgdomein. Het aantal gegronde klachten
is afgenomen ten opzichte van 2018 (16).
Overige klachten 2019 Domein
Aantal
klachten
geregistreerd
Aantal
klachten
die nog
niet zijn
afgerond
Afgerond na
bemiddeling kf of
maandcommissaris
Ingetrokken in
beklagprocedure
Niet opgelost (bv i.v.m. OA of niet reageren of inhoudelijke afwijzing)
Naar
klachtencommissie
na bemiddeling
Aantal
gegronde
klachten
TBS 401 120 99 39 - 279 21
Reclassering 19 2 10 - 4 3 -
Toelichting afhandeling calamiteiten en (informatiebeveiliging)incidenten
1 BOPZ-klachten worden direct doorgestuurd naar de klachtencommissie 2 Bij de klachtenfunctionaris is nog 1 klacht in behandeling (Ambulant)
WKKGZ en BOPZ-klachten 2019 Domein BOPZ/
WKKGZ Aantal klachten geregis-treerd
Ingetrokken na bemiddeling klachten-functionaris
Om inhoudelijke redenen niet (verder) in behandeling genomen
Niet opgelost (i.v.m. OA of niet reageren patiënt)
Naar klachten-commissie na bemiddeling
Naar klachten-commissie zonder bemiddeling
Waarvan gegrond
OFZ BOPZ 23 nvt1 - - nvt 23 3 OFZ WKKGZ 66 44 2 5 5 10 5 HIZ Utrecht
BOPZ 4 nvt - - nvt 4 -
HIZ Utrecht
WKKGZ 3 3 - - - - -
HIZ Den Haag
BOPZ 9 nvt - - nvt 9 1
HIZ Den Haag
WKKGZ 5 - 1 1 1 2 1
Ambulant WKKGZ 27 14 2 6 1 3 2 MJD WKKGZ 7 5 - 1 1 - 1 B&B WKKGZ 2 2 - - - - - Totaal: 146 682 5 13 8 51 13
Calamiteit of incident Totaal 2019
Gemeld 2019
Calamiteiten onderzoek Prisma/Sire Gestart 2019
Totaal 2018 Gemeld 2018
Incidenten en calamiteiten 34 11 gemeld IGJ
9 25 14 IGJ
Informatiebeveiligingsincidenten 22 3 gemeld AP
- 17 5 AP
Datalekken 8 0 - - -
25
De calamiteiten en incidenten worden afhankelijk van het type op een andere manier onderzocht en geëvalueerd. Dit kan zijn een Prisma/Sire onderzoek, suïcide evaluatie, geweld in de zorgrelatie of evaluatie naar aanleiding van recidive. Voor al deze methodieken is een Fivoor evaluatieformat ontwikkeld. De geneesheerdirecteuren van Fivoor zijn bij elke evaluatie aanwezig om de kwaliteit van de evaluatie te borgen. Indien er tijdens een evaluatie een (vermoeden op een) tekortkoming in de zorg wordt vastgesteld volgt een Prisma/Sire onderzoek.
Er is ten opzichte van 2018 een toename in het aantal geëvalueerde incidenten en calamiteiten. Dit
heeft onder andere te maken met een toename van het aantal suïcides (2019:13, 2018:4). Daarnaast
speelt ook mee dat we een lerende organisatie willen zijn en laagdrempeliger zijn gaan evalueren.
Binnen Fivoor worden alle informatiebeveiligingsmeldingen onderzocht door de Functionaris
Gegevensbescherming. De datalekken worden beoordeeld door de commissie datalekken. Een
informatiebeveiligingsincident wordt volgens de richtlijnen van de AP beoordeeld. Bij een datalek is
sprake van een inbreuk op de beveiliging waardoor persoonsgegevens zijn blootgesteld aan verlies of
onrechtmatige verwerking (zie art. 33 lid 1 AVG). Indien de kans op schadelijke gevolgen groot is
moet deze gemeld worden bij het AP en de betrokkene(n). Dit wordt steeds per casus zorgvuldig
afgewogen. Het aantal gemelde beveiligingsincidenten is afgenomen ten opzichte van 2018. Over het
totaal aantal datalekken in 2018 zijn geen gegevens beschikbaar.
Overzicht verbeterprojecten Fivoor 2019 (naar aanleiding van calamiteiten)
Binnen Fivoor kunnen om verschillende redenen verbeterprojecten worden gestart. De
verbeterprojecten die hieronder genoemd worden kennen een vorm van extern toezicht door IGJ,
IJenV of inspectie SZW. Fivoor spreekt van een verbeterproject als het gaat om een set aan
maatregelen die binnen een bepaalde termijn gerealiseerd moeten worden. Voor de realisatie van
deze set maatregelen is extra capaciteit, middelen en aandacht noodzakelijk. De onderstaande tabel
bevat een overzicht van de lopende verbeterprojecten binnen Fivoor in 2019.
Nr. Startdatum Locatie Onderwerp Actie komt voort uit Geplande
einddatum Voortgang
1 Januari 2018
FPA Utrecht
Bevindingenregister gezond wantrouwen, gezond vertrouwen
Interne bevindingen en aanbevelingen IGJ naar aanleiding van het onderzoek naar de zorg voor M.P. tijdens detentie.
Oktober 2019 Afgerond Inspecties hebben het extra toezicht opgeheven.
2 Januari 2020
FPC Veilig en gezond werken
Rapport van Inspectie SZW nav dodelijk steekincident medewerker
December 2020
Plan van aanpak is opgesteld en naar de inspectie verstuurd voor akkoord.
26
3.2. Reclassering
De reclassering heeft een aantal taken: ze geeft adviezen aan rechters over bijzondere voorwaarden
bij een (deels) voorwaardelijke staf. Ze houdt toezicht op mensen als de rechter dat in een vonnis
heeft bepaald. En de reclassering regelt de taakstraf en controleert of die goed wordt uitgevoerd.
Hieronder staan een aantal feiten en cijfers gerelateerd aan deze kerntaken van de reclassering,
waaronder het aantal cliënten in toezicht, het aantal uitgebrachte strafadviezen. Daarnaast zijn er
verdiepende cijfers weergegeven waaronder de verdeling van het toezichtniveau van de lopende
toezichten, het aantal afgenomen risicotaxaties, doorverwijzingen naar andere vormen van
forensische zorg en de deelname aan gedragsinterventies.
Aantal adviezen en toezichten
Aantal toezichten (unieke cliënten) 2019 1800
Aantal uitgebrachte adviezen 2019 2792
Niveau verdeling toezichten
De reclassering kent drie toezichtniveaus. Het niveau is bepalend voor de mate van toezicht en de
frequentie van het face2face contact. Het niveau wordt zowel bij aanvang als tijdens het toezicht
vastgesteld op basis van het actuele recidiverisico. Dit recidiverisico wordt vastgesteld op basis van
een risicotaxatie gecombineerd met het professioneel oordeel van de reclasseringswerker.
Verdeling toezicht niveau
Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3
27
Risicotaxatie
Het instrument RISC ondersteunt reclasseringswerkers bij het inschatten van de recidivekans. En ook
bij het bepalen wat nodig is om herhaling van een delict te voorkomen. RISC werd in 2018 uitgebreid
met een gerenommeerd risicotaxatie-instrument: de OXREC. De RISC is in 2019 in totaal 1726
afgenomen.
Gedragsinterventies
Aantal cliënten Totaal aantal bijeenkomsten
Alcohol en Geweld 12 922 Leefstijl 24-7 118
Totaal 130
Gedragsinterventies zijn wetenschappelijk onderbouwde gedragstrainingen. Ze voldoen aan de
kwaliteitscriteria van de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Deze gedragsinterventies
worden in een penitentiaire inrichting uitgevoerd, of op locatie bij de reclassering, bijvoorbeeld als
bijzondere voorwaarde bij een schorsing of vonnis. De verslavingsreclassering beschikt over eigen
trainers. Beide gedragsinterventies zijn bedoeld voor delict plegers met middelenproblematiek.
Tijdens de modulair opgebouwde Leefstijl 24/7 training krijgen deelnemers inzicht in hun
middelengebruik. Ze leren risicosituaties te herkennen en te vermijden, zodat uiteindelijk
recidivevermindering wordt bereikt. De training Alcohol en geweld heeft als doel om agressief gedrag
onder controle te krijgen. In totaal hebben 130 cliënten deelgenomen aan een gedragsinterventie.
1457
157112
Risicotaxatie RISC afgenomen
t.b.v. advies t.b.v. toezicht overige programma's
28
Verwijzingen forensische zorg
De reclassering verwijst cliënten naar andere vormen van forensische zorg/en of begeleiding. Er zijn
in totaal 1108 verwijzingen in het Informatiesysteem Forensische Zorg (Ifzo) geregistreerd.
3.3. Materieel Juridische Dienstverlening & Budgetbeheer
Hoog oplopende schulden, een dreigende huisuitzetting, gebrek aan uitkering of zorgverzekering.
Deze problemen staan een geslaagde behandeling vaak in de weg. Om rust en stabiliteit te creëren,
biedt de Materieel Juridische Dienstverlening (MJD) advies en begeleiding aan cliënten met financiële
zorgen. Ook kan budgetbeheer kan een uitkomst zijn voor geldzorgen. Het beheer van het geld wordt
gedaan voor de cliënt, maar de cliënt behoud zeggenschap. De onderstaande cijfers geven inzicht in
de uitvoering van deze kerntaken; het aantal trajecten, aanmeldingen en de duur. Daarnaast zijn we
trots te benoemen dat alle MJD medewerkers in 2019 een schuldhulpverleningscertificering hebben
behaald. De medewerkers die al gecertificeerd waren zijn bijgeschoold.
Budgetbeheer
Overzicht trajecten
Traject Begin 2019 Beëindigd Gestart Eind 2019
Budgetbeheer 92 -13 +15 91 Inkomensbeheer 272 -58 +37 251 Totaal 364 -71 +52 345
Dit overzicht laat het verloop van de trajecten zien over 2019. Budgetbeheer trajecten zijn de
ondersteuningstrajecten binnen FPC de Kijvelanden. De inkomensbeheer trajecten betreffen
overige/reguliere aanmeldingen.
49
1059
0
200
400
600
800
1000
1200
Aantal verwijzingen IFZO
Klinisch Ambulant
29
Materieel Juridische Dienstverlening
Aanmeldingen per regio
Den Haag 1133
Haarlem 121 Rotterdam 143 Utrecht 48 Totaal 1445
In 2019 is er in samenwerking met de Parnassia Groep een aanvraag gedaan voor WMO financiering
voor Fivoor cliënten uit de gemeente Den Haag. Vanaf januari 2020 kunnen wij daardoor vanuit het
gemeentelijk Maatwerk Arrangement (aanvullende) financiële begeleiding bieden aan onze Haagse
cliënten. Dit is een goede aanvulling op onze al bestaande financieringsvormen vanuit justitie en de
zorgtrajecten. We verwachten in 2020 meer cliënten te kunnen bereiken.
Duur MJD traject in maanden
Zoals de bovenstaande grafiek weergeeft zijn de meeste trajecten kortdurend (van 0 tot 3 maanden).
De gemiddelde doorlooptijd van een MJD traject in 2019 is 582 dagen.
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Trajectduur
Aantal trajecten per categorie trajectduur
0 tot 3 3 tot 6 6 tot 12 12+
30
3.4. Ambulant
Fivoor heeft zeven ambulante zorgcentra alwaar op diverse wijze ambulante behandeling en
ondersteuning wordt geboden. Hieronder worden de wachttijden en het aantal gestarte
zorgtrajecten per regio in 2019 weergegeven.
In de contracten met justitie zijn innovatieve prestatie indicatoren afgesproken waarmee de kwaliteit
van zorg en behandeling wordt gestimuleerd, zoals het afnemen van risicotaxaties en het doen van
diagnostisch onderzoek. Fivoor voldoet in 2019 aan de gestelde normen.
Gemiddelde wachttijden
De wachttijd is de tijd tussen aanmelding en het intakegesprek (inclusief no-show)/datum opname.
Binnen Fivoor houden we bij de berekening van wachttijden rekening met de plaatsbaarheid van de
cliënt/patiënt. Een cliënt is plaatsbaar op het moment dat de aanmelding aan alle wettelijke eisen
voldoet (geldige verwijsbrief, verzekering, IFZO, een onherroepelijk vonnis etc.). Dit moment wordt
gemarkeerd als de datum van de aanmelding.
0
2
4
6
8
10
12
Wachttijd in weken
Gemiddelde wachttijd 2019 per regio
Breda Dordrecht Den Haag Leiden Haarlem
Rotterdam Tilburg Utrecht Gemiddeld 2019
31
Gestarte zorgtrajecten per regio
0
100
200
300
400
500
600
700
Den Haag Leiden Haarlem Rotterdam Utrecht
Aantal gestarte zorgtrajecten
Justitie ZVW Jeugd WLZ/LGGZ
32
3.5. TBS
In FPC de Kijvelanden verblijven patiënten met een tbs-maatregel. Er worden diverse cijfers
bijgehouden die een inzicht geven in de in-, door- en uitstroom van patiënten, het resocialisatie
proces en de kwaliteit van zorg. In het onderstaande overzicht zijn de meest relevante cijfers
opgenomen
In de contracten met justitie zijn innovatieve prestatie indicatoren afgesproken waarmee de kwaliteit
van zorg en behandeling wordt gestimuleerd, zoals het afnemen van risicotaxaties en het doen van
diagnostisch onderzoek. Fivoor voldoet in 2019 aan de gestelde normen.
Patiënt en kwaliteit van zorg
Incidenten
Incidenten 2019 2018
Aantal ontvluchtingen 0 0 Aantal geweldsincidenten tussen patiënten 9 3 Aantal geweldsincidenten tegen personeel 15 10
Patiëntenstroom
Verlof toekenning
% tbs-gestelden met onbegeleid verlof binnen vier jaar
Cohort % realisatie
2009-2011 50,0 % 2010-2012 84,6 % 2011-2013 70,0 % 2012-2014 60 %
0
5
10
15
20
25
Instroom 1e opname Doorstroom Uitstroom
In- door- uitstroom patiënten
2019 2018
33
% tbs-gestelden met transmuraal verlof binnen zes jaar
Cohort % realisatie
2007-2009 70,2 % 2008-2010 72,3 % 2009-2011 75,0 % 2010-2012 85,7 %
Prestatie indicatoren Justitie
In de contracten met justitie zijn innovatieve prestaties en doelstellingen afgesproken waarmee de
kwaliteit van zorg en behandeling wordt gestimuleerd, zoals het afnemen van risicotaxaties en het
doen van diagnostisch onderzoek. Fivoor voldoet binnen het domein TBS ruimschoots aan de
gestelde normen.
Omschrijving Norm 2019
2019 2018
Beginmeting ernst van de problematiek
≥ 40 % 63,4% 50%
Beginmeting recidiverisico ≥ 80 % 92,8% 83%
Vervolgmeting ernst problematiek ≥ 50 % 83,04% 53,04 % Vervolgmeting recidiverisico ≥ 75 % 78,03% 81,06 %
3.6. Overige Forensische Zorg
Het domein overige forensische zorg bestaat uit drie FPA's en één FPK. In de klinieken worden
patiënten behandeld onder diverse juridische titels en financieringsstromen. Hieronder worden de
gemiddelde wachttijden en het aantal nieuwe opnames per financieringsstroom weergegeven.
In de contracten met justitie zijn innovatieve prestatie indicatoren afgesproken waarmee de kwaliteit
van zorg en behandeling wordt gestimuleerd, zoals het afnemen van risicotaxaties en het doen van
diagnostisch onderzoek. Fivoor voldoet in 2019 aan de gestelde normen.
34
Wachttijden
De wachttijd is de tijd tussen aanmelding en opname. Binnen Fivoor houden we bij de berekening
van wachttijden rekening met de plaatsbaarheid van de cliënt/patiënt. Een cliënt is plaatsbaar op het
moment dat de aanmelding aan alle wettelijke eisen voldoet (geldige verwijsbrief, verzekering, IFZO,
een onherroepelijk vonnis etc.). Dit moment wordt gemarkeerd als de datum van de aanmelding.
Instroom patiënten
0
1
2
3
4
5
6
7
8
Wachttijd in weken
Gemiddelde wachttijd
FPA Rotterdam FPK Rotterdam FHIC Rotterdam FPA Utrecht FHIC Utrecht FPA den Haag
0
10
20
30
40
50
60
70
FPA Rotterdam FPK Rotterdam FHIC Rotterdam FPA Utrecht FHIC Utrecht FPA den Haag
Aantal instroom per financier
Justitie ZVW WLZ/LGGZ Overig
35
3.7. Hoog Intensieve Zorg
Het domein Hoog Intensieve Zorg bestaat uit diverse klinieken en poliklinieken voor patiënten die die
een heel specifieke behandeling nodig hebben vanwege een hoog intensieve zorgbehoefte. Er
worden patiënten behandeld onder diverse juridische titels en financieringsstromen. Hieronder
worden de gemiddelde wachttijden en het aantal nieuwe opnames per financieringsstroom
weergegeven.
Voor de patiënten die onder Wlz vallen worden tevens indicatoren bijgehouden met betrekking tot
de kwaliteit van zorg, welke staan opgenomen in het kwaliteitskader gehandicaptenzorg. De
resultaten zijn nog niet beschikbaar en worden rechtstreeks aan de VGN gerapporteerd.
Patiënten
Wachttijden
In de bovengenoemde wachttijden zijn de wachttijden voor het Top Referent Trauma Centrum
(TRTC) en het Duurzaam Verblijf Verslaafden (DVV) niet meegenomen. Helaas is er bij deze
specialistische en intensieve zorg sprake van een aanmeldingsstop (TRTC) en een wachttijd van ruim
een jaar (DVV).
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Wachttijd in weken
Gemiddelde wachttijd
CDP CIB Weerlanden Wier
36
Instroom
De wachttijd is de tijd tussen aanmelding en opname. Binnen Fivoor houden we bij de berekening
van wachttijden rekening met de plaatsbaarheid van de cliënt/patiënt. Een cliënt is plaatsbaar op het
moment dat de aanmelding aan alle wettelijke eisen voldoet (geldige verwijsbrief, verzekering, IFZO,
een onherroepelijk vonnis etc.). Dit moment wordt gemarkeerd als de datum van de aanmelding.
0
20
40
60
80
100
120
140
CDP CIB DVV Weerlanden Wier
Instroom aantal patiënten
Justitie ZVW WLZ/LGGZ Onbekend
37
4. Financieel Fivoor
4.1. Hoofdlijnen financieel jaarresultaat
Om de continuïteit van de zorgverlening door Fivoor te waarborgen is een gezonde financiële positie een noodzakelijke voorwaarde. Daarom streeft Fivoor naar een vermogensomvang die in de sector als voldoende solide geldt. Daarnaast wordt gestreefd naar een daling van de indirecte kosten, om zo de gemiddelde kosten per patiënt te kunnen beperken. Ook streeft Fivoor naar het creëren van (financiële) ruimte voor innovatie en ontwikkeling.
Er is een financieel jaarresultaat (% resultaat ten opzichte van zorgopbrengsten) van 2% per jaar afgesproken in 2019. Het financiële resultaat ligt boven de begroting, namelijk op 2,6%. De opbouw van het resultaat behoeft een nadere uitleg. Van het behaalde jaarresultaat van €3.950.000 is ongeveer €1.100.000 behaald binnen de parameters van de contracten. Ongeveer €1.700.000 betreffen zorgprestaties van de TBS die boven de aanvankelijke contractafspraak met het Ministerie van Justitie lagen. De reden dat deze productie afgerekend kon worden is gelegen in het loslaten van de gemaximeerde gemiddelde dagprijs per patiënt. Dit is, in navolging van de uitspraak van de rechter in het kortgeding over de contractafspraken in de Overige Forensische Zorg (OFZ) waar de systematiek van de gemiddelde maximale dagprijs door de rechter tegengehouden werd. Tot slot zijn er voor de voorgaande jaren, 2017 en 2018, verschillende eindafrekeningen en is een deel van de overschrijdingen op de contracten met de zorgverzekeraars over schadelastjaar 2018 bij gecontracteerd. Dit is een bedrag van ongeveer €1.200.000. Deze bedragen zijn dus alle op basis van geleverde zorg. In paragraaf 4.2.2 is een nadere toelichting opgenomen bij dit resultaat. Er is ook een meerjarenbegroting voor Fivoor opgesteld. Deze meerjarenbegroting geeft een beeld van een gezonde financiële organisatie. De volgende paragrafen geven nader gedetailleerd inzicht.
4.2. Toelichting behaalde omzet en resultaten
4.2.1. Bijzondere posten in de jaarrekening 2019
Het resultaat over 2018 van Fivoor werd in grote mate beïnvloed door het feit dat Fivoor zorg heeft geleverd waarvan verwacht werd dat deze niet gefinancierd zou worden als gevolg van:
Niet voldoen aan eisen financiers (onder andere door ontbreken geldig verwijsdocument) en wetgeving.
Zwaardere zorg geleverd dan afgesproken met Justitie.
Overschrijdingen van de gemiddelde prijs per patiënt zoals afgesproken met zorgverzekeraars en hoofdaannemer (de Parnassia Groep) voor specialistische ggz
De niet gefinancierde maar wel geleverde zorg van Fivoor in 2018 bedroeg 3,3 miljoen euro. In 2019 is het deels gelukt om niet gefinancierde zorg te beperken en/of afspraken te maken over aanvullende financiering. Het totaal niet gefinancierde zorg in 2019 bedroeg in totaal 1,4 miljoen euro, voornamelijk als gevolg van overschrijding van afspraken met financiers.
38
4.2.2. Overzicht bijzondere en eenmalige posten in de jaarrekening
In onderstaand overzicht zijn een aantal bijzondere of posten met een tijdelijk karakter opgesomd.
Resultaat 2019 3.950.000
Specifieke vergoeding meerkosten behandeling in 2018 -417.000 Vrijval deel voorziening terugbouw FPC België -315.000 Dotatie voorzieningen omzet Justitie 623.000 Afrekening ZVW Kijvelanden < 2018 438.000 Vrijval OZB reserveringen -259.000 Resultaat 2019 genormaliseerd 4.020.000
Overige bijzonderheden in resultaat 2019:
- In de aanneemsom voor de ZVW zorg geleverd door Fivoor in onderaanneming van Parnassia Groep is 1,2 miljoen van de gedurende 2019 verwachte overschrijding van het budgetplafond van 1,8 miljoen euro gecompenseerd doordat Parnassia Groep een deel van deze zorg bijgecontracteerd heeft.
- De verwachte overschrijding van de gemiddelde integrale dagprijs 2019 voor de TBS kliniek van 1,7 miljoen euro is als gevolg van bespreking met Justitie begin 2020 teruggedraaid.
4.3. Exploitatieresultaat en vergelijkende cijfers
Ref. Realisatie 2019 Begroting 2019 Realisatie 2018
Zorgopbrengsten 1. 131.603.757 126.307.648 117.766.879 Subsidies 2. 18.980.931 17.965.340 17.531.331 Overige bedrijfsopbrengsten 3. 4.055.853 4.782.253 4.666.196
Bedrijfsopbrengsten 154.640.541 149.055.241 139.964.406
Ref. Realisatie 2019 Begroting 2019 Realisatie 2018
Personeelskosten 4. 113.529.790 106.639.867 106.257.187 Afschrijvingskosten 5. 2.250.287 3.600.993 1.959.732 Overige bedrijfskosten 6. 34.781.775 35.415.360 36.497.194
Bedrijfslasten 150.561.852 146.060.201 144.712.957
Bedrijfsresultaat 4.078.689 2.995.040 -4.749.707
Financiële baten en lasten 7. -129.137 -200.000 51.038
Resultaat boekjaar 3.949.552 2.795.040 -4.698.669
Ref. 1. De opbrengsten ZVW (zowel SGGZ en LGGZ) en WLZ zijn hoger dan begroot. De uitbreiding op de ZVW bedroeg met name hoog beveiligde bedden, daarnaast is het aantal ambulante DBC's hoger dan in 2018.
Ref. 2. De opbrengsten voor subsidies betreffen voornamelijk de reclassering. De realisatie van de reclasseringssubsidie 2019 is hoger dan de realisatie 2018 en de begroting 2019, in verband met extra toegekende middelen. Deze post kan deels in samenhang gezien worden met de post overige opbrengsten.
39
Ref. 3. De overige opbrengsten zijn in 2019 iets lager dan begroot aangezien een deel van deze opbrengsten zin de jaarrekening zijn geclassificeerd als subsidies. In totaliteit s deze post in lijn met de begroting
Ref. 4. De personeelskosten zijn fors overschreden als gevolg van een hoge inhuur van personeel niet in loondienst in verband met de krapte op de arbeidsmarkt.
Ref. 5. De afschrijvingskosten zijn lager dan begroot in verband met het feit dat een aantal investeringen nog niet zijn gerealiseerd en de begrote afschrijvingskosten voor het pand Wier+ niet zijn gerealiseerd omdat dit pand niet is ingebracht door Altrecht.
Ref. 6. De overige bedrijfskosten in 2019 zijn gedaald ten opzichte van 2018, in 2018 was er sprake van tijdelijke kosten in kader van fusie. Deze vormingskosten zijn fors gedaald in 2019.
De totale overige bedrijfskosten 2019 zijn in de lijn met de begroting 2019. In de begroting van de overige post overige bedrijfskosten is een post onvoorzien opgenomen van 2,6 miljoen euro. Deze begrote post onvoorzien is gebruikt om tegenvallers in de exploitatie in 2019 op te vangen.
Ref. 7. De financiële baten en lasten bestaan uit de rentelasten en de baten op resultaat van de deelneming in FPC België.
4.4. Financiële positie
Fivoor streeft naar een solide financiële positie. Uit bovenstaande cijfers blijkt dat er ten opzichte van 2018 sprake is van een verbetering van zowel de liquiditeit als de solvabiliteit.
4.5. Verwachte financiële ontwikkelingen en risico's
4.5.1. Risico's Covid-19 pandemie voor de continuïteit van Fivoor
Belangrijkste risico voor de inkomsten zorg betreft het effect van de Covid-19 pandemie. De risico's van de pandemie zijn verminderde opbrengsten als gevolg van lagere productie, hogere kosten voor realisatie quarantaine afdelingen, aanpassingen op afdelingen, toename kosten door ziekteverzuim en verminderde productiviteit van onze medewerkers. Omdat de reguliere zorg sterk is afgenomen en de strafrechtketen stil heeft gelegen zal de instroom van nieuwe aanmeldingen de komende maanden negatief beïnvloed worden. Dit geldt voor nagenoeg alle zorgvormen en dienstverlening die Fivoor levert. Ambulant, Klinisch en Reclassering. De TBS instroom zal naar verwachting niet op korte termijn beïnvloed worden. Daarnaast zullen patiënten in zorg bij Fivoor wellicht minder intensief behandeld kunnen worden of wellicht uitstromen voor afronding behandeling.
Vanuit verschillende financiers zijn toezeggingen gedaan voor steun en aanvullende financiering. Op dit moment is echter nog niet duidelijk hoe deze steun er exact uit zal zien en of deze voldoende zal zijn om de tekorten als gevolg van de pandemie voor Fivoor te dekken.
2019 2018
Liquiditeit Liquiditeit (vlottende activa/vlottende passiva) 1,88 1,67 Solvabiliteit Solvabiliteit (eigen vermogen/balanstotaal) 52,0% 39,3% Solvabiliteit (eigen vermogen/totaal opbrengsten) 30,4% 25,8%
40
Voor 2020 is onze verwachting dat er goede afspraken gemaakt zullen worden om de ontstane tekorten te dekken en de capaciteit van de zorg op pijl te houden. Het is echter zeer onzeker hoe het herstel er op middellange termijn eruit gaat zien en of er sprake zal zijn van een inhaaleffect in de zorgverlening. We weten dat er in de strafrechtketen sprake is van een aanzienlijke werkvoorraad. Toch moeten we terdege rekening houden met krimp in onze sector na 2020.
Fivoor heeft ultimo 2019 een stevige liquide positie. Op basis van deze positie en de toezeggingen vanuit de financiers is de verwachting dat de Covid-19 pandemie geen gevolgen zal hebben voor de continuïteit van Fivoor.
4.5.2. Passende tarieven
Vanaf 2020 zijn er nieuwe tarieven vastgesteld door de NZa voor zowel de ZVW als Justitie. Deze tarieven zijn gebaseerd op kostprijsonderzoek over het jaar 2017. In de vaststelling van deze tarieven is naar mening van het veld onvoldoende rekening gehouden met normen voor bezetting op afdelingen en zijn de lagere (personeels)kosten in 2017 als gevolg van tekorten op de arbeidsmarkt voor zorgpersoneel en kortingen van financiers ten onrechte vertaald in de tarieven 2020. Op dit moment is deze bezwaarprocedure nog niet afgerond. Justitie had in aanbestedingstraject voor 2020 kortingen op de NZa tarieven opgelegd en daarnaast nog een maximale integrale dagprijs per klinische patiënt geïntroduceerd. Een aantal forensische instellingen heeft begin 2020 met succes een rechtszaak gevoerd tegen de tarieven en inkoopvoorwaarden van Justitie voor 2020. Inmiddels is het inkoopbeleid van Justitie gewijzigd, zijn de kortingen teruggedraaid en zijn er afspraken gemaakt tussen Justitie en aanbieders voor opslagen boven op het NZa tarief voor enkele zorgproducten.
4.5.3. Overige financiële ontwikkelingen en risico's
Fivoor B.V. is voor de ZVW als onderaannemer van Parnassia Groep. Fivoor is hoofdaannemer voor Justitie zorg. De belangrijkste risico's voor Fivoor zijn enerzijds plaatsingen die achterblijven bij kader/begroting en anderzijds overproductie (onder andere een overschrijding van de afgesproken gemiddelde prijs per patiënt). Maatregelen zijn daarom enerzijds gericht op beheersen van overproductie en anderzijds op het verkrijgen van meer kader waar nodig.
Daarnaast vormt de geleverde zorg die niet gedeclareerd kan worden omdat deze niet aan alle vereisten van de financier voldoet een belangrijk risico. In 2020 is gestart met implementatie van systeem van daily auditing van de productie om risico's niet declarabele zorg zo snel mogelijk te signaleren en tijdig maatregelen ter beperking van deze risico's te kunnen nemen.
Als gevolg van een krappe arbeidsmarkt zijn er veel vacatures voor zorgpersoneel. Deze vacatures worden deels opgevuld door de inhuur van tijdelijk personeel, de kosten voor de inhuur van dit personeel zijn echter fors hoger dan voor vast personeel. In alle organisatieonderdelen is aandacht voor beheersing van personeelskosten, door strakke monitoring op onder andere ziekteverzuim en meer inzet op een vernieuwende wijze van werving.
4.5.4. Toekomstige investeringen
Voor 2020 zijn er vooralsnog alleen reguliere onderhoudsinvesteringen voor de panden in eigendom en beperkte verbouwingen (inbouwpakketten) van huurpanden gepland.
41
4.6. Gebeurtenissen na balansdatum
De belangrijkste gebeurtenissen naar balansdatum, de Covid-19 pandemie en de rechtszaak tegen
Justitie inzake de aanbesteding 2020, en de mogelijke consequenties zijn in bovenstaande teksten
reeds nader toegelicht.
42
5. Financieel beleid Kijvelanden
5.1. Hoofdlijnen financieel beleid
Om de continuïteit van de zorgverlening door de Kijvelanden te waarborgen is een gezonde financiële positie een noodzakelijke voorwaarde. Daarom streeft de Kijvelanden naar een vermogensomvang die in de sector als voldoende solide geldt. Op deze wijze creëert de Kijvelanden een buffer die voldoende groot is om eventuele financiële risico’s te kunnen dekken. De maximering van de reserve aanvaardbare kosten voor het TBS deel van de financiering is hierbij echter een remmende factor die niet past binnen dit ‘speelveld'. Vanaf 2019 is de Wet forensische zorg in werking getreden en is deze maximering opgeheven.
Het operationele resultaat van 2019 toont een positieve ontwikkeling. Hierdoor is de Kijvelanden in staat geweest de solvabiliteit (eigen vermogen gedeeld door balanstotaal) te laten toenemen van 46,8% vorig jaar naar 66,9 % ultimo 2019. De toename van de solvabiliteit is mede het gevolg van een stelselwijziging, namelijk overheveling van de onderhoudsreserve naar het eigen vermogen en hantering van de componentenbenadering vanaf 2019.
5.2. Toelichting behaalde omzet en resultaten
Ref. Realisatie 2019
Begroting 2019
Realisatie 2018
Opbrengsten gebudgetteerde zorgprestaties incl. subsidies
1 13.050.099 13.194.268 10.757.730
Subsidies (exclusief Wmo en Jeugdwet) 2 614.924 75.000 852.933 Overige bedrijfsopbrengsten 3 4.351.922 333.475 4.145.994 Bedrijfsopbrengsten 18.016.945 13.602.743 15.756.657 Personeelskosten 4 11.080.249 10.477.233 10.854.246 Afschrijvingskosten 5 1.641.388 0 1.493.357 Overige bedrijfskosten 6 1.571.357 2.923.743 2.446.938 Bedrijfslasten 14.292.994 13.400.976 14.794.541 Bedrijfsresultaat 3.723.951 201.767 962.116 Financiële baten en lasten 7 -129.014 0 51.223
Resultaat boekjaar 3.594.937 201.767 1.013.339
Ref. 1. Realisatie 2019 van de onder aanneming van Fivoor voor de Justitie TBS zorg is in lijn met de
begroting 2019. De opbrengsten bestaan voornamelijk uit een vergoeding vanuit Fivoor voor de
geleverde zorg door FPC de Kijvelanden waarbij een deel van het tarief achterblijft bij Fivoor ter
dekking van de indirecte kosten.
Ref.2. In de begroting was opgenomen dat een deel van de subsidie, de beschikbaarheidsbijdrage
opleidingen, in 2019 overgeheveld zouden zijn naar Fivoor. Dit is nog niet gerealiseerd. De daling in
de subsidie ten opzicht van de realisatie 2018 wordt veroorzaakt door een afrekening van oude jaren
van de ESF subsidie in 2018.
43
Ref. 3. De overige opbrengsten zijn in lijn met de opbrengsten in 2018, er is sprake van een lichte
stijging. In de begroting was opgenomen dat de opbrengsten vanuit de dienstverlening voor FPC
België vanaf 2019 overgeheveld zouden zijn naar Fivoor. Deze overheveling zal echter naar
verwachting pas in 2020 plaatsvinden.
Ref. 4. De personeelskosten zijn gestegen ten opzichte van 2018 als gevolg van een toename van het
aantal fte en de cao stijging.
Door de hoge inzet van personeel niet in loondienst is er sprake van een overschrijding van de
begrote personeelskosten. De inhuur was voornamelijk het gevolg van vacatures en opvang
ziekteverzuim.
Ref. 5. In de begroting 2019 zijn de afschrijvingskosten begroot bij Fivoor, aangezien de panden van
FPC de Kijvelanden nog in eigendom van FPC de Kijvelanden zijn gedurende 2019 is er wel sprake van
afschrijvingskosten. De stijging van de afschrijvingslasten in 2019 houdt verband met activa waarover
slechts gedeeltelijk in 2018 is afgeschreven.
Ref. 6. De overige bedrijfskosten zijn ten opzichte van 2018 lager in verband met de afname van de
eenmalige fusiekosten in 2018. Daarnaast zijn ook de kosten van ingehuurde extra bewaking in 2019
iets afgenomen ten opzichte van 2019.
Ref. 7. De financiële baten en lasten, bestaande uit de rentelasten en de baten van het resultaat van
de deelneming in FPC België, zijn hoger dan begroot omdat de verwachting was de deelneming en
activa zouden zijn overgeheveld naar Fivoor.
5.3. Verwachte financiële ontwikkelingen en risico's
Een nadere toelichting met betrekking tot de verwachte financiële ontwikkelingen en risico's is
opgenomen in hoofdstuk 4.