jaarverslag avm groep b.v. · uitdaging voor de toekomst. ruimte voor ondernemen begint met ruimte...
TRANSCRIPT
Jaarverslagacconnavm Groep B.V.2018
Woord vooraf 3
1. Kerncijfers 5
2. Over acconnavm 6Brede dienstverlening 6
Missie, ambitie en kernwaarden 7
Organisatiestructuur 10
Eigendom, toezicht en bestuur 11
Structuurveranderingen in het verslagjaar 11
Ethiek, integriteit en onafhankelijkheid 12
Kwaliteit bewaken en verbeteren 12
Kwaliteit en ontwikkeling van onze medewerkers 13
Wendbaarheid en kwaliteit door lerend vermogen 14
Visie op leren 15
Internationale samenwerking 15
Maatschappelijke betrokkenheid in de praktijk 15
Informatiebeveiliging 16
ICT 16
3. Verslag van de Raad van Bestuur 17Resultaten 18
Boeien & Groeien 18
Acquisities 18
Kwaliteit 19
Risicomanagement 19
Belangrijkste risico’s en beheersmaatregelen 20
Vooruitblik 23
Tenslotte 23
Recente ontwikkelingen 23
4. Verslag van de Raad van Commissarissen 25Activiteiten van de Raad van Commissarissen 25
Commissies 26
Onafhankelijkheid Raad van Commissarissen 26
Samenstelling Raad van Commissarissen 26
5. Verslag van de Ondernemingsraad 27
INHOUDSOPGAVE
2
Hoe fundamenteel zakelijke dienstverlening en de wereld van acconnavm ook verandert door
technologische en maatschappelijke ontwikkelingen, de menselijke factor blijft doorslaggevend. Kwalitatief
goede dienstverlening begint bij het lerende vermogen van individuele adviseurs en accountants. Hun
persoonlijke betrokkenheid bij cliënten vormt de basis van lange termijnrelaties waar omzetgroei,
rendement en toegevoegde waarde uit voortkomen. Daarom staat in het beleid van acconnavm de mens
centraal.
Dat is niet alleen te herleiden tot de maatschappelijke doelstelling van onze organisatie, maar komt
ook voort uit nuchtere zakelijke overwegingen. Want een krappe arbeidsmarkt voor kwalitatief goede
medewerkers is één van de grootste knelpunten in onze bedrijfssector, ook voor acconnavm. Zo zat de
afgelopen jaren een tekort aan gekwalificeerde medewerkers het realiseren van onze omzetpotentie in de
weg. Daarom is het zeer verheugend om over 2018 te kunnen constateren dat we in staat zijn gebleken
nieuwe collega’s te werven en bestaande medewerkers te behouden. Het investeringsbeleid voor werving,
human resource management, opleiding & training en ondersteunende infrastructuur blijkt succesvol. Dit
komt tot uiting in onze strategie gericht op medewerkers- en klanttevredenheid, personeelsgroei, kwaliteit
van dienstverlening en ook in omzetgroei. De mogelijkheid om langdurig en met het oog op de lange
termijn te investeren komt voort uit de ontstaansgeschiedenis van de organisatie. Daarbij ligt de focus in de
eerste plaats op het publieke belang; dit telt bij alle afwegingen altijd het zwaarst.
Ruim een eeuw geleden is acconnavm opgericht om, vanuit de coöperatieve gedachte, ondernemers
toegankelijke en kwalitatief hoogwaardige dienstverlening te bieden. Basis van de strategie is duurzame
continuïteit. acconnavm kent geen partnerstructuur en dividendbeleid, maar is eigendom van een stichting
met een maatschappelijke doelstelling. Ondernemingswinsten vloeien terug naar de organisatie. Dat is ook
in 2018 volop gerealiseerd.
Er is in 2018 wederom vanuit een langetermijnvisie ruim geïnvesteerd. Dit geeft de ruimte voor continue
innovatie en kwaliteitsverbetering. Beide zijn noodzakelijk om relevant te blijven in de sterk veranderende
markt en maatschappij. Zonder innovatie heeft ons vak geen toekomst. Zonder bovengemiddelde kwaliteit
verliezen kantoren hun bestaansrecht.
acconnavm gaat deze uitdaging aan met een strategie waarin de samenstelpraktijk en adviespraktijk
intensief samenwerken om het passende antwoord te bieden op elke ondernemersvraag.
Bovengemiddelde betrokkenheid en kwaliteit kunnen onmogelijk voor iedereen en op elk moment worden
gerealiseerd. Daarom is nadrukkelijk gekozen voor marktsegmenten en mensen waar wij de meeste
toegevoegde waarde kunnen bieden. Het Nederlandse midden- en kleinbedrijf met daarbinnen specifieke
focusgebieden zoals agro & food, retail, bouw, de medische sector en maatschappelijke organisaties.
Hierbinnen biedt acconnavm ruimte voor ondernemen en voor ondernemers, met inachtneming van
alle zakelijke en persoonlijke belangen en korte- en langetermijnambities. Het gereedschap daarvoor is
een moderne infrastructuur voor de verwerking en duiding van data en de vertaling daarvan in praktisch
toepasbare adviezen op velerlei terrein.
WOORD VOORAF
3
ToekomstvastheidIn iets meer dan een decennium is acconnavm van een regionale en marktspecifieke speler uitgegroeid tot
één van de tien grootste Nederlandse allround dienstverleners in bedrijfsadvisering en accountancy. Daar
ligt een doordachte langetermijnstrategie aan ten grondslag, evenzeer als de vaardigheid om pragmatisch
om te gaan met kansen en bedreigingen. Beide aspecten blijven onverkort nodig om succesvol de
uitdagingen van de toekomst aan te gaan.
De klassieke samenstelpraktijk staat onder druk door digitalisering, nieuwe toetreders en afnemende
relevantie van dit basisproduct voor opdrachtgevers. Op hun beurt opereren opdrachtgevers vaak in
bedrijfssectoren die -eveneens- fundamenteel veranderen. Van retail tot bouw en van agro tot zakelijke
dienstverlening ontstaan nieuwe businessmodellen die ook voor het midden- en kleinbedrijf disruptief
kunnen zijn. Samenwerken in de keten en met uiteenlopende partners -zowel zzp’ers als multinationals-
wordt de norm.
Dit alles biedt grote kansen voor daadkrachtige adviseurs die gevraagd en proactief ondernemers kunnen
inspireren en verrassen. Met betere data, heldere duiding en pakkende adviezen. Hiervoor dienen wij
voortdurend onze propositie in de markt en onze interne organisatie aan te scherpen. Dat legt een druk
die alleen gemitigeerd kan worden binnen een open, leergierige, positief-kritische bedrijfscultuur. Dit is de
uitdaging voor de toekomst. Ruimte voor ondernemen begint met ruimte voor het individu.
acconnavm heeft laten zien koersvast te kunnen opereren in alle conjunctuur-omstandigheden. Een
gezonde financiële basis, een op continuïteit en duurzame relaties gestoelde strategie en een klantenbasis
van ruim 25.000 ondernemers waren daar de basis voor. Met een aangescherpte structuur -voorbereid in
2018, geïntroduceerd in 2019- en met grote investeringen in kwaliteit, infrastructuur en menselijk kapitaal
blijft acconnavm toekomstbestendig.
4
accon §avm jaarverslag 2018 Woord vooraf
HOOFDSTUK 1
KERNCIJFERS
5
Jaar 2018 2017 2016
Omzet in duizenden euro's
Accountancy 69.974 68.853 73.035
Belastingpraktijk 16.988 16.949 18.216
Juridische praktijk 1.056 1.202 1.952
Overig - 429 582
Totaal omzet 88.018 87.433 93.785
Omzetontwikkeling in % 0,7% -6,8% -6,9%
Gemiddelde omzet per fte 107 110 104
Gemiddelde personeelskosten per werknemer 73 72 69
Personeelskosten 60.057 57.035 62.500
Overige bedrijfskosten (excl. incidenteel) 15.838 15.080 17.257
EBITDA* 12.123 15.318 14.028
Medewerkers in fte
Accountancy 651 629 715
Belastingpraktijk 119 118 133
Juridische praktijk 9 10 16
Btw-advies 1 1 1
Ondersteunende diensten en management 44 36 39
Totaal medewerkers in fte 824 794 904
Aantal medewerkers in dienst per 01-01-2018 930 976 1.148
Aantal medewerkers in dienst per 31-12-2018 1.005 879 1.005
Ontwikkeling medewerkersbestand in % 3,7% -12,2% -7,6%
Gemiddelde leeftijd 37 37 37
Balanstotaal 77.914 74.828 78.782
Eigen vermogen 24.618 23.806 20.983
Eigen vermogen in % balanstotaal 31,6% 31,8% 26,6%
* exclusief incidentele baten en lasten
OVER acconnavmHOOFDSTUK 2
Met circa 45 vestigingen en 1.005 medewerkers (824 fte) is acconnavm een van de grootste
dienstverleners voor het Nederlandse midden- en kleinbedrijf. Vanuit de coöperatieve traditie is een
moderne organisatie ontstaan die een bijzondere positie inneemt in de top tien van Nederlandse
accountants- en advieskantoren. Commercieel georiënteerd maar óók en vooral maatschappelijk gedreven.
Persoonlijk betrokken bij de individuele cliënt en gelijktijdig kennisdeling en samenwerking stimulerend.
Uitgaande van de balans tussen het belang van de opdrachtgever en dat van de samenleving. Een full-
servicedienstverlener die wil excelleren op het detail. Toegankelijk voor iedereen maar met specifieke
expertise voor middelgrote en kleinere ondernemingen. Puur Nederlands, zonder de blik op het buitenland
te laten verslappen. Flexibel in operationele zin, maar onbuigzaam als het gaat om integriteit en de morele
leidraad.
Brede dienstverleningVan eenpitter tot groot familiebedrijf en van start-up tot maatschappelijke organisatie wil acconnavm
alle kennis en kunde bieden om succesvol te kunnen opereren. Daarvoor is een totaalpakket diensten en
producten ontwikkeld die alle levensfasen van een organisatie omvat en alle financiële en zakelijke vragen
kan beantwoorden.
acconnavm biedt:
Advies en accountancy
§ accountancy
§ belastingadvies
§ werkgeversservice
§ juridisch advies
§ corporate finance
§ personal finance
Audit, assurance, accountantscontrole
§ accountantscontrole
§ OOB-dienstverlening
Online boekhouden
§ Acconline: boekhouding, jaarrapport
en aangifte voor de zzp’er of kleine mkb’er
tegen een vaste prijs.
6
Missie, ambitie en kernwaardenVerleden, heden en toekomst, uitgangspositie en ambities komen samen in onze missie:
Zowel de dienstverlening als de bedrijfscultuur zijn gevormd door de kernwaarden. Dit zijn er vijf, de
onwrikbare hoekstenen van ons professionele handelen.
Onze Ankerwaarden: de aspecten die ons intrinsiek vormen en waardoor men ons herkent.
We zijn deskundig
Kennisdeling, data duiden en een hoog lerend vermogen is de basis van betere
dienstverlening.
We zijn betrokken
Échte betrokkenheid uit zich in dienstverlening en een positief kritische houding.
Onze Eigenwaarde: de overkoepelende noemer van onze cultuur en organisatie.
We zijn coöperatief
Het gezamenlijke belang gaat boven het individuele belang en continuïteit is even
belangrijk als het heden.
Onze Aspiratiewaarden: de ambities waarvoor we elke dag ons best doen.
We zijn innovatief
Door de wil om te verbeteren staan we altijd open voor verandering ten bate van onze
stakeholders en onszelf.
We zijn ondernemend
En dat uit zich in een proactieve houding naar elkaar, de samenleving en de klant.
“Samen brengen wij u en uw onderneming verder met focus op de toekomst. Met hoofd, hart en handen zetten we ons als adviseur en accountant in voor de samenleving die het hoogste verwacht en het beste verdient.”
7
accon §avm jaarverslag 2018 Over accon §avm
Voor het realiseren van de missie zijn vijf strategische ambities geformuleerd:
Medewerkerstevredenheid
Een stimulerende bedrijfscultuur, uitdagend carrièrepad, persoonlijke aandacht van
leidinggevenden, voldoende gelegenheid voor persoonlijke ontwikkeling en evenwicht en
de beschikbaarheid van de beste gereedschappen leiden tot een positieve werkbeleving,
lager personeelsverloop en betere prestaties naar de klant en naar elkaar.
Klanttevredenheid
‘U vraagt, wij draaien’ is niet voldoende. Zowel het product als het proces dienen
optimaal te zijn. Dat begint bij daadwerkelijke persoonlijke aandacht en is geborgd door
een strategisch plan en een inzichtelijke SWOT-analyse per klant. Tevredenheid ontstaat
óók als de dienstverlener kritisch is, de klant prikkelt en uitdaagt. Een proactieve houding
mag de klant van ons verwachten.
Kwalitatieve full-servicedienstverlening
We onderscheiden drie dimensies in kwaliteit:
§ vaktechnische kwaliteit
§ klantbeleving
§ full-service multidisciplinaire dienstverlening
Ondernemers ervaren bij acconnavm een hoogstaand vaktechnisch niveau en door
persoonlijke aandacht, effectieve communicatie en aantoonbare innovatiekracht
een positieve klantbeleving. Kortom, alle aspecten van kwaliteit op basis van full-
servicedienstverlening: multidisciplinair en ondersteund met ICT-systemen waarmee
data ontsloten kan worden en bewerkt tot praktisch toepasbare adviezen. Daarmee
bieden we hen ruimte voor ondernemen. Intern werken de adviseurs en accountants
intensief samen voor geïntegreerde dienstverlening en het beste eindresultaat.
Gezonde financiën
Voor de continuïteit is het noodzakelijk een gezond rendement te realiseren, maar
winstgerichtheid is niet het enige streven. Door onze winst structureel in de organisatie
te investeren, bouwen we aan voortdurende verbetering van het bedrijf, de mensen,
het marktaandeel en de continuïteitskansen. Kernaspecten van het financiële
beleid zijn sturing op efficiencyverhoging in de samenstelpraktijk, sturing op groei
in advieswerkzaamheden en de realisatie van een jaarlijks rendement en cashflow
die minimaal toereikend zijn om de benodigde investeringen in de strategische
doelstellingen te kunnen doen.
Maatschappelijke betrokkenheid
Lokaal en landelijk zijn we zichtbaar maatschappelijk betrokken en koesteren we een
samenleving waarin een toekomst is voor iedereen.
8
accon §avm jaarverslag 2018 Over accon §avm
NIEUW AAN BOORD:
“Leuk om volledig betrokken te zijn” Dominique van Maldeghem begon in het najaar van 2018 bij
acconnavm controlepraktijk. Voor het antwoord op de vraag wat ze nu
de leukste en meest uitdagende aspecten van haar werkzaamheden
vindt, hoeft ze niet lang te denken: “Ik heb hiervoor bij een Big Four-
kantoor gewerkt waar ik vaak op grote internationale klanten zat
met veel ervaren teamleden. Daardoor werd ik als assistent niet
betrokken bij de planningsfase van de controle en het bedenken van
de controleaanpak. Ik was puur bezig met het uitvoeren van de aanpak
die door meer ervaren teamleden was vastgesteld. Die aanpak stond
bovendien al enige tijd vast omdat we al langer bij die klant kwamen.
Ik vind het leuk dat ik bij acconnavm door de kleinere teams meer
betrokken ben bij het gehele controleproces en ook mee kan denken
in de controleaanpak. Mijn huidige klanten bestaan voornamelijk uit
ondernemingen in de dienstverlenende sector met zeer uiteenlopende
activiteiten van bijvoorbeeld cybersecurity tot de bemiddeling van
personeel.
De sfeer is erg open. Door de kleinschaligheid van de controlepraktijk
heb ik vanaf het eerste moment in de eerste paar weken iedereen leren
kennen en heb ik ook het gevoel dat iedereen weet wie ik ben. Ook
met het ‘grote’ acconnavm is inmiddels kennisgemaakt, bijvoorbeeld
door klanten waarbij het team bestaat uit collega’s uit andere regio’s.
Bij de Boostdag waren alle nieuwe medewerkers van andere disciplines
aanwezig.”
9
accon §avm jaarverslag 2018 Over accon §avm
OrganisatiestructuurIn de organisatiestructuur combineert acconnavm lokale betrokkenheid en toegankelijkheid met landelijke
en regionale slagkracht. De dienstverlening wordt geleverd vanuit 45 vestigingen. De ondersteunende
taken zoals commercieel beleid, kwaliteitsbewaking, compliance en business control & riskmanagement zijn
centraal geregeld.
Onderstaand organogram illustreert de structuur van de organisatie. Ter toelichting daarop: in de Meander
OG CV is een aantal panden opgenomen waarvoor leaseovereenkomsten zijn gesloten met acconnavm
groep. De activiteiten van de Vastgoed en Rentmeesters BV zijn (in 2008) overgedragen aan respectievelijk
Agri Vastgoed en Noordanus & Partners. In deze vennootschap vinden geen activiteiten meer plaats.
Branche BV verzamelt informatie over de branches waarin onze klanten actief zijn en stelt deze actief ter
beschikking aan onze medewerkers.
acconnavm Controlepraktijk B.V.1
9114597
acconnavm Werkgeverservice B.V.
8049607
acconnavm Accountants B.V.
9173926
BeTWinkeling B.V.9182536
acconnavm Belastingadvies B.V.
9114596
Meander OG CV30254588
bestuur controlepraktijk
5 leden
acconnavm Juridisch Advies B.V.
9114594
acconnavm Consultants B.V.2
9114589
acconnavm Corporate Finance B.V.3
9154731
acconnavm Rentmeesters B.V.5
30220273
acconnavm Vastgoed B.V.4
1051342
acconnavm Subsidie Advies B.V.
1051341
acconnavm Branche B.V.
8056899
Stichting acconnavm bestuur 7 leden
41060184
100%
50%
100%
1 Vanaf 1 juli 2018 toegevoegd aan groep en fiscale eenheid.2 Handelsnaam: Acconline.3 Handelsnaam: acconnavm strategisch advies.4 Activiteiten verkocht aan Agri Vastgoed B.V. (derden).5 Activiteiten verkocht aan Noordanus & van Driesten B.V. (derden).
100%
100%
100%
100%
100%
100%100%100%
100%99%
100%
100%
= fiscale eenheid VPB
Organogram acconnavm
adviseurs en accountants te Arnhem
acconnavm Pensioenadvies B.V.
55952631
Stichting acconnavm pensioenadvies
56002491
Ellen4Biz B.V.1176309
Stichting Ellen4Biz01173190
Stichting acconnavm controlepraktijk
09173535
acconnavm Groep B.V. (voorheen Beheer)
9171813
Raad vanCommissarissen
5 leden
10
accon §avm jaarverslag 2018 Over accon §avm
Eigendom, toezicht en bestuurVanuit de coöperatieve achtergrond is het eigendom van de organisatie geplaatst bij de Stichting
acconnavm. Tot 1 juli 2018 bestond daarnaast de Stichting acconnavm controlepraktijk, als eigenaar van
de controlepraktijk.
Het interne toezicht op de organisatie wordt gevoerd door een onafhankelijke Raad van Commissarissen.
Voor het bestuur van de organisatie is een Raad van Bestuur verantwoordelijk.
Het Stichtingsbestuur bestaat sinds 1 juli 2018 uit de volgende leden:
§ mevrouw mr. M.M. Nelisse RC, voorzitter
§ mevrouw L.L. Doude van Troostwijk
§ de heer drs. V.W. Wanders RA
§ de heer ir. G. Ravensbergen
§ de heer drs. C.W. van der Waaij RA CBM
§ de heer P.B.J. Feijtel RA
§ de heer drs. G.H. Delger RA
De Raad van Commissarissen bestaat sinds 1 juli 2018 uit de
volgende leden:
§ de heer drs. R.M.M.A. Droste, voorzitter
§ de heer jhr. mr. A.W. Beelaerts van Blokland
§ de heer drs. J. Helgering
§ de heer G.M. van de Luitgaarden RA
§ de heer drs. M.A. Bongers RE RA CIA CISA RFA CFE CBM
De Raad van Bestuur bestond per 31 december 2018 uit:
§ de heer P.B.J. Feijtel RA, voorzitter
§ mevrouw drs. M.W.C.H. van Lijssel
§ de heer G.H. Delger RA
Bij een evenwichtige verdeling van de zetels van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen
wordt tenminste 30% van de zetels bezet door vrouwen en tenminste 30% door mannen. Zoals uit
bovenstaande toelichting blijkt, bestaat sinds 1 juli 2018 de Raad van Commissarissen geheel uit mannelijke
leden. De Raad van Bestuur voldoet aan het criterium.
Bij de Raad van Commissarissen wordt nog niet voldaan aan bovenstaand criterium. Tot 1 juli 2018 was dit
wel het geval. Bij de benoemingen in 2018 hebben zich geen geschikte vrouwelijke kandidaten aangemeld.
Bij toekomstige benoemingen wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met een evenwichtige verdeling.
11
accon §avm jaarverslag 2018 Over accon §avm
Structuurveranderingen in het verslagjaarDe Stichting acconnavm en Stichting acconnavm controlepraktijk functioneerden tot 1 juli
2018 zelfstandig. De netwerkorganisatie en de controlepraktijk hadden ieder een eigen Raad
van Commissarissen. Per 1 juli 2018 zijn, als gevolg van de wijzigingen in de Wet Toezicht
Accountantsorganisaties en het Besluit Toezicht Accountantsorganisaties, het toezicht en de
eigendomsstructuur gewijzigd. De personele unie tussen het Stichtingsbestuur en de Raad van
Commissarissen is per 1 juli opgeheven.
Vanaf 1 juli 2018 is acconnavm controlepraktijk onderdeel van de netwerkorganisatie en is de Stichting
acconnavm controlepraktijk ontbonden. Op deze datum is ook een nieuwe, geheel uit externe leden
bestaande Raad van Commissarissen aangetreden die zowel toezicht houdt op de activiteiten in de
netwerkorganisatie als in de controlepraktijk.
acconnavm controlepraktijk heeft een eigen statutair bestuur. Dit bestuur vormt, samen met de Raad
van Bestuur van de netwerkorganisatie, het Beleidsbepalend Orgaan conform de wet- en regelgeving. Dit
orgaan is collectief verantwoordelijk voor de aansturing van de controlepraktijk.
Ethiek, integriteit en onafhankelijkheidHet handelen van een organisatie als acconnavm is niet alleen te vatten in objectieve normen, protocollen
en procedures. Onafhankelijkheid en een deugdelijk moreel kompas zijn even wezenlijk. Publiek, pers,
politiek en alle andere partijen die het ‘publieke belang’ vormen, herkennen immers óók de intrinsieke
kwaliteit van een organisatie en de individuen die haar vormen. Dit alles geldt ook voor acconnavm, dat
juist is ontstaan vanuit het streven om bij te dragen aan het publieke belang. In enge zin schrijven wij onze
medewerkers beperkingen voor waar zij zich aan dienen te houden wat betreft zakelijke en financiële
belangen. In brede zin verkennen wij met hen de mogelijkheden van ons maatschappelijk acteren: de
balans tussen klantbetrokkenheid en het algemeen belang, advies en objectiviteit, betrokkenheid en
afstand.
De basisprincipes integriteit, objectiviteit, vakbekwaamheid en zorgvuldigheid, vertrouwelijkheid en
professionaliteit zijn verankerd en toegelicht in onder andere het Basis Kwaliteitshandboek. Ze zijn
van toepassing op iedere medewerker van onze organisatie. Integer handelen vormt niet alleen een
basisprincipe dat we verlangen van onze medewerkers. Ook van onze klanten verwachten wij dat zij integer
zijn en dit is dan ook onderdeel van ons acceptatiebeleid.
Risico’s met betrekking tot de eigen organisatie en haar medewerkers zijn geadresseerd in onder andere
gedragsregels, de klokkenluidersregeling en een vertrouwenspersoon voor de medewerkers. Elk jaar
vraagt de compliance officer een bevestiging van de objectiviteit, integriteit en geheimhouding van alle
beleidsbepalers en medewerkers via de Onafhankelijkheidsuitvraag.
Wij beseffen dat het gehele particuliere optreden van onze medewerkers en bestuurders effect kan
hebben op de publieke perceptie van onze organisatie. In het kader van reputatiemanagement en
calamiteitenmanagement zijn in 2018 de risicoscenario’s geactualiseerd en is een nieuw plan voor
calamiteitencommunicatie opgesteld.
Kwaliteit bewaken en verbeterenKwaliteit heeft vele gezichten. Het is de maatstaf voor interne en externe toezichthouders. Het is
het belangrijkste gereedschap voor medewerkers in het vormgeven van hun loopbaan. Het bepaalt
klanttevredenheid en de duur van de klantrelatie. Het is, kortom, de maat van alle dingen voor onze
organisatie. Daarom stáát acconnavm voor een cultuur van kwaliteitsgericht denken en doen. Daarbij gaan
12
accon §avm jaarverslag 2018 Over accon §avm
we uit van wat de wet- en regelgeving eist en wat we samen tot stand willen brengen. Zoals verwoord in
ons missiestatement: “We zetten ons met hoofd, hart en handen in voor de samenleving die het hoogste
verwacht en het beste verdient”. Kwaliteit is dan ook geen statisch begrip, maar een ambitie die continu
verandert en die wordt aangescherpt op basis van nieuwe ervaringen en kennis.
Kwaliteit in Hoofd betreft kennis, professionele expertise en vakmanschap.
Kwaliteit in het Hart is verankerd in de bedrijfscultuur, persoonlijke integriteit
en maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Kwaliteit in Handen betreft de bedrijfsprocessen, vakinhoudelijke dossiers
en methodieken.
De kwaliteitsvisie is verankerd in het strategisch kwaliteitsbeleid en nader uitgewerkt in het beleid voor
vaktechniek, commercie, communicatie, HR en automatisering. De kaders van het kwaliteitshandelen
worden in eerste instantie gegeven in het Basis Kwaliteitsboek, dat geldt voor de gehele organisatie. Dit
document is voor het laatst gewijzigd en goedgekeurd op 12 februari 2018.
Naast het Basis Kwaliteitshandboek geven disciplinehandboeken per discipline de kaders voor het
betreffende kwaliteitsbeleid. Bij tegenstrijdigheden of twijfel gaat het Disciplinehandboek boven het Basis
Kwaliteitshandboek. Het beheer van de handboeken ligt bij het Kwaliteitscentrum acconnavm (KCA). Deze
documenten zijn de hoeksteen van het kwaliteitsbeleid en stelsel van kwaliteitsbeheersing. Dit stelsel moet
jaarlijks worden geëvalueerd en zowel het beleid als het stelsel dienen te zijn goedgekeurd door de Raad
van Commissarissen. Het kwaliteitsstelsel kent de volgende kwaliteitswaarborgen:
§ proceswaarborgen op dossierniveau
§ overige waarborgen op dossierniveau
§ overige waarborgen op organisatieniveau
Aan de hand van interne evaluaties, onderzoeken en externe stakeholderinput wordt het kwaliteitsbeleid
waar nodig geactualiseerd en het kwaliteitsstelsel aangescherpt.
Kwaliteit en ontwikkeling van onze medewerkersEen van de meest verheugende ontwikkelingen van 2018 is de groei van het medewerkersbestand,
zowel kwalitatief als kwantitatief. Wij zijn in 2018 van 930 medewerkers op 1 januari gegroeid naar 1.005
medewerkers op 31 december. Dit maakt het mogelijk te bouwen aan evenwichtige teams die voor
opdrachtgevers en hun stakeholders de gewenste kwaliteit bieden en voor henzelf een veelzijdige carrière
kunnen realiseren. De unieke cultuur van acconnavm wordt herkend en omarmd en de vele uitdagingen
die er liggen, gaan zij dan ook enthousiast aan, zoals onder andere blijkt uit cultuuronderzoeken en interne
dialogen.
Groei van het medewerkersbestand was en is van strategisch belang. Capaciteitstekort was een van de
belangrijkste redenen voor achterblijvende omzetten in de voorlaatste jaren. Om dit voor de toekomst
te voorkomen is méér nodig dan een succesvolle werving & selectie. Cruciaal is het versterken van een
bedrijfscultuur die gelijktijdig uitdagend en toegankelijk is.
Beroepsorganisatie NBA heeft een meetinstrument opgesteld waar acconnavm al enkele jaren dankbaar
gebruik van maakt. De controlepraktijk liet in 2018 een editie van dit onderzoek uitvoeren onder haar
13
accon §avm jaarverslag 2018 Over accon §avm
medewerkers. Zij werden bevraagd op onder andere kwaliteitsvisie, voorbeeldgedrag, lerend vermogen van
de organisatie, aandacht voor beroepsontwikkeling en fouten bespreken. De uitkomsten zijn positief en
indicatief voor de gehele organisatie. De kwaliteitsgerichte cultuur blijkt te leven en medewerkers hebben
het gevoel hun bijdrage aan kwaliteit te leveren. Medewerkers voelen zich vaker gewaardeerd voor hun
inzet om te komen tot een goede kwaliteit en er is meer unanimiteit over wat een kwaliteitsgerichte cultuur
inhoudt. De Cultuurmeter toont dat medewerkers een hoge mate van verandergezindheid bezitten. De
medewerkerstevredenheid bevindt zich op 7, op een schaal tot 10.
Het streven blijft om een evenwichtige tijdsdruk en open teamcultuur te handhaven, bijvoorbeeld door het
bespreken van dilemma’s, spanningen en het functioneren van het team. Leidinggevenden beoordelen niet
alleen hun teamleden, maar dit gebeurt ook omgekeerd.
Erik van der Most
lid Regionaal Management Team
Zuid
Wendbaarheid en kwaliteit door lerend vermogenacconnavm wil een lerende organisatie zijn. De realisatie van deze ambitie hangt af van de mate waarin
onze mensen deze wens delen en van de gereedschappen die hen hiervoor ter beschikking staan. Wie
zich actief ontwikkelt draagt immers niet alleen bij aan een betere organisatie, maar ook aan de eigen
-intellectuele en sociale- wendbaarheid en toekomstmogelijkheden. Learning & Development (L&D) is dan
ook een kernopgave binnen het human resources beleid. Collega’s worden gestimuleerd zich blijvend
te ontwikkelen op zowel vakinhoud als competenties. Kennisdeling vindt plaats binnen en tussen alle
disciplines. Opleiding en training is mogelijk bij het eigen opleidingsinstituut en bij erkende externe opleiders.
Sinds 2009 is acconnavm academy het incompany opleidingsinstituut. De academy wordt periodiek
getoetst door het CEDEO en is door de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA)
gecertificeerd als erkende Permanente Educatie (PE)-instelling. Het opleidingsinstituut biedt medewerkers
de mogelijkheid vaktechnische kennis en ontwikkelingen binnen de vakgebieden en regelgeving aan
te scherpen. Het is hierdoor tevens een ontmoetingsplek voor collega’s uit de diverse disciplines en
vestigingen en draagt hiermee bij aan de kennisdeling, interne samenwerking en verdieping van de
lerende en kwaliteit gedreven bedrijfscultuur. De focus op blended learning (de combinatie van fysieke
kennisoverdracht, e-learning en het uitvoeren van opdrachten) draagt hier ook aan bij. Naast een collectief
aanbod liggen er ook ruime mogelijkheden voor individuele ontwikkeling. Performancemanagers hebben
hierin een grote rol, aangezien negentig procent van kennis en kunde wordt geleerd op de werkvloer en
binnen de teams. Medewerkers worden ook nadrukkelijk gestimuleerd om externe opleidingen te volgen,
bijvoorbeeld de leergangen AA en RA.
Ook het Kwaliteitscentrum acconnavm (KCA) speelt een belangrijke rol in het delen en verdiepen van
kennis. KCA initieert op verzoek en eigen initiatief en voorziet in kennisdragers en vakinhoudelijke
instructies. Binnen praktisch alle disciplines en ook discipline-overstijgend zijn daarnaast structurele en
“Ik geloof in dienend leiderschap. De professional veel ruimte geven om je
eigen ding te doen. Dat geeft energie. Met elkaar hebben we alles in huis om flink aan de poorten te gaan rammelen."
14
accon §avm jaarverslag 2018 Over accon §avm
ad hoc-werkgroepen actief. Deze dragen bij aan de inhoud van opleidingen en kunnen ook zelfstandig
kennis en handreikingen aandragen. Ook de academische wereld draagt bij aan de kennisontwikkeling
binnen de onderneming. acconnavm controlepraktijk is aangehaakt bij Foundation for Auditing Research,
gevestigd op Nyenrode, die vanuit brondocumenten - die worden aangeleverd door deelnemende kantoren
wereldwijd - een uniek onderzoek doet naar de kwaliteitsaspecten van de controlerend accountant. Ook
met andere wetenschappelijke instellingen en academici zijn intensieve contacten, zoals Tilburg University
(zie ook ‘Gebeurtenissen na balansdatum’).
Visie op leren De nieuwe generatie medewerkers stelt andere eisen aan leren en daar moet op worden ingespeeld. De
beroepsorganisaties veranderen hun eisen. De NBA neemt het voortouw met een portfoliosystematiek
dat leerrendement centraal stelt in plaats van het behalen van PE-punten. De klant en samenleving eisen
‘stevige’ adviseurs die vakkennis en persoonlijke effectiviteit meebrengen. Daarom moet het opleidingsbe-
leid van acconnavm bij uitstek toekomstbestendig zijn. Een krachtige visie op de lerende organisatie is dus
noodzakelijk. Deze is in maart 2018 geactualiseerd. Het opleidingsbeleid sluit aan op integrale HR-thema’s
als recruitment, talentmanagement en performance management. Cruciaal voor het succes hiervan is
de nadrukkelijke samenwerking van HR en leidinggevenden. Leren is het meest effectief als er tijdens het
leerproces ruimte is om vragen te stellen en fouten te maken. Dit geldt niet alleen tijdens de feitelijke
opleidingsuren, maar zeker ook in de directe werkomgeving van de medewerker. Een cultuur realiseren
waarin men kan leren op de werkplek is daarom erg zinvol; het geeft vertrouwen aan medewerkers
enerzijds en leren van elkaar is de basis voor continue kwaliteit anderzijds. Leren heeft de grootste
toegevoegde waarde als de kennis direct kan worden toegepast op de werkvloer; daarom staan opleidingen
centraal die praktisch van aard zijn en waarbij het geleerde direct in de praktijk kan worden gebracht.
Internationale samenwerkingacconnavm heeft zich in 2018 aangesloten bij GMN
International. Dit is een wereldwijde vereniging van onafhankelijke
accountantskantoren die ondersteuning biedt aan de aangesloten
kantoren om effectief samen te werken en te voldoen aan
de behoeften van klanten in hun lokale markten. Voor de
zusterorganisaties is een checklist ‘Doing business in The Netherlands’
ontwikkeld en zijn vanuit Accon International gespecialiseerde
adviseurs beschikbaar met specifieke talen- en sectorkennis.
Intensieve en inspirerende samenwerking in de buurlanden is er
sinds 2016 met partnerorganisaties Bofidi in België en Dornbach in
Duitsland. In november vond voor de derde keer een uitwisseling
plaats waarbij medewerkers van de diverse kantoren enkele weken
in het buitenland werken en elkaars bedrijfscultuur, werkwijze en
vakkennis leren. Deze uitwisselingen zijn zeer vruchtbaar.
Maatschappelijke betrokkenheid in de praktijkacconnavm uit de maatschappelijke betrokkenheid van de
organisatie en haar mensen op een praktische wijze die vaak in
het verlengde ligt van het vakgebied. Waar nodig schuwen we de
barricaden niet als de belangen van samenleving of klantgroepen in
het geding zijn. Voorbeelden uit 2018 zijn de droogteproblematiek
De leden van het Turbo Team Prinsjesdag
hebben geen tijd om naar de Gouden Koets
te kijken. Want zij werken onder hoogspan-
ning om de kabinetsplannen te analyse-
ren op de gevolgen voor samenleving en
ondernemerschap en om hun inzichten zo
snel mogelijk beschikbaar te maken voor
collega’s binnen acconnavm en voor hun
opdrachtgevers. Zo krijgt de derde dinsdag
van september heel bijzondere betekenis
voor dit multidisciplinaire team.
15
accon §avm jaarverslag 2018 Over accon §avm
in de landbouw en de gevolgen van de aardbevingen in Groningen. Hiervoor zijn onder andere
informatieavonden georganiseerd om klanten en niet-klanten weerbaarder te maken. Een ander voorbeeld
uit het verslagjaar zijn de onderwijsdagen van IMC Basis, een organisatie die basisschoolleerlingen activeert
om zelfstandige, gemotiveerde en verantwoorde keuzes te maken voor hun opleiding en beroep. In juni
zijn leerlingen van de groepen 7 en 8 meegenomen in het leertraject ‘Ondernemen’. Persoonlijke motivatie
krijgt eveneens alle ruimte, bijvoorbeeld met een mede door collega’s gesponsorde marathon die een
directielid heeft gelopen ten bate van KWF Kankerbestrijding. Een kleine, maar symbolische geste met
betrekking tot verantwoord inkoopbeleid is het laten inpakken van de kerstpakketten door een organisatie
die mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt steunt.
InformatiebeveiligingVertrouwelijke en concurrentiegevoelige data zijn het bronmateriaal voor alle werkzaamheden van
acconnavm. Zowel vanuit wettelijke verplichting als de eigen kwaliteitsstandaarden moet hier optimaal
mee worden omgegaan. Daarvoor is de Werkgroep Informatiebeveiliging operationeel verantwoordelijk.
Hier ontstaan de procesbeschrijvingen en protocollen met betrekking tot informatiebeveiliging, datalekken,
verwerkersovereenkomsten en dergelijke. In het verslagjaar was dit alles in het bijzonder actueel vanwege
de inwerkingtreding van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). De interne aanpassingen
en procesgang die hiervoor noodzakelijk waren zijn succesvol en conform planning afgerond. De AVG-
wetgeving vraagt om een andere manier van werken. Door nieuwe werkstructuren versterken we onze
organisatie. We zien informatiebeveiliging als een kwaliteitsgrondslag in de zorg naar onze medewerkers en
dienstverlening aan onze klanten.
Het jaar 2018 stond verder in het teken van nadere bewustwording van de noodzaak van
informatiebeveiliging bij zowel onze klanten als medewerkers. Daarnaast is gestart met reviews,
implementatie van maatregelen en processen en borging van informatiebeveiliging nu en in de toekomst.
Dit zal in 2019 worden voortgezet.
ICTEr is de afgelopen jaren aanzienlijk geïnvesteerd in ICT. Een logische en noodzakelijke stap gezien het belang
van goede ICT voor de kwaliteit van onze diensten en processen en voor het ontzorgen van medewerkers.
De investeringen verlopen volgens een langetermijnplanning die in lijn is met de strategische planning en
ambities. In eerste instantie zijn met name de centrale serveromgeving en de optimalisatie van de hardware
ter hand genomen. Momenteel verplaatsen de investeringen zich naar applicaties en databeveiliging.
Het afgelopen jaar zijn wij overgegaan op AFAS, voor zowel de aangiftesoftware als het backoffice (ERP)
systeem. De controlepraktijk gaat over naar Caseware Cloud. Hiermee is de basis gelegd voor meer proces
gestuurd werken met een hoog gehalte aan automatisering en standaardisatie. Dit wordt organisatiebreed
geïmplementeerd. Er is al veel gerealiseerd, maar voor 2019 en 2020 blijft ook nog veel te doen.
In het verslagjaar en ook in de komende jaren staat de verdere digitalisering centraal ten behoeve van het
samenstellen van jaarrekeningen en aangiftes. Er is nog een forse winst te behalen zowel in de optimalisatie
van de klantbediening als ook in het werkproces.
Zoals eerder aangehaald zijn correcte en actuele data vanuit de samensteldiscipline het basismateriaal voor
daadkrachtig advies. Vandaar dat het eenvoudiger, eerder en completer beschikbaar maken van deze data
en het vervolgens kunnen analyseren en duiden een tweede speerpunt is in het ICT-beleid. Hierdoor kan
beter worden ingespeeld op specifieke klantbehoeften en de noodzaak om proactief diensten te ontwikke-
len. In het verslagjaar zijn de voorbereidingen gestart voor de uitrol van nieuwe moderne devices in 2019.
16
accon §avm jaarverslag 2018 Over accon §avm
2018 liet de resultaten zien van het eerder ingezette beleid waarbinnen human resource management
en het aantrekken en binden van medewerkers centraal stonden. Waar 2017 nog een afname van het
personeelsbestand - en daarmee samenhangende ontwikkeling van productie en omzet - liet zien,
werd dit in het verslagjaar effectief omgebogen. Op jaareinde gemeten is sprake van een stijging van 75
medewerkers.
Na twee jaar van personele krimp is in 2018, in een moeilijke arbeidsmarkt, een groei van het aantal
fte’s gerealiseerd. Naast starters blijkt acconnavm ook in toenemende mate aantrekkelijk te zijn voor
ervaren medewerkers. De toename is voor een belangrijk deel gerealiseerd met vaste medewerkers. Dit is
kwalitatief en kwantitatief van groot belang.
Als gevolg van de groeiende economie in Nederland is in 2018 ook de vraag naar zakelijke dienstverlening
toegenomen. Ondanks deze positieve macro-economische ontwikkelingen heeft de accountancysector te
maken met blijvende prijsdruk op met name de samenstelpraktijk. Deze diensten, die meer en meer worden
gedigitaliseerd, worden in toenemende mate beschouwd als commodity. De groei in de accountancysector
moet daarom worden gerealiseerd in het advieswerk. De verschuiving van samenstel- naar adviesdiensten
vraagt andere vaardigheden en competenties van medewerkers. Accountantsorganisaties moeten hierdoor
blijvend investeren in de opleiding van medewerkers. Daarnaast vergen aangescherpte regelgeving,
met name op het gebied van de controlepraktijk, alsmede ontwikkelingen op het gebied van ICT, grote
investeringen. Door de sterke daling van de werkloosheid was in
2018 de krapte op de arbeidsmarkt in toenemende mate voelbaar.
Dit is een belangrijke belemmering voor groei en zorgt ervoor dat
de omzetgroei in de accountancybranche de laatste jaren achter
blijft op de totale groei van de Nederlandse economie. Daarom
is het, zoals hierboven aangegeven, des te verheugender om te
constateren dat acconnavm in het verslagjaar erin is geslaagd het
medewerkersbestand te vergroten en daarmee beter de klantvraag te
kunnen beantwoorden. Dit heeft een positief effect op de omzet.
acconnavm is enkele jaren geleden ingesprongen op de
ontwikkelingen in de markt. Met introductie van Het Nieuwe
Samenstellen en Het Nieuwe Adviseren werd een start gemaakt met
de optimalisatie van de werkprocessen in de samenstelpraktijk en het
leveren van meer toegevoegde waarde in de adviespraktijk. Hiermee
werd een omslag gemaakt van een samenstelgeoriënteerde, naar een
adviesgerichte praktijk. Ook het afgelopen jaar zijn hierin weer forse
stappen gezet.
Naast de adviesorganisatie is ook stevig geïnvesteerd in de
controlepraktijk. Deze investeringen betreffen onder andere
de verbetering van het stelsel van kwaliteitswaarborgen en in
meer cultuurgeoriënteerde zaken, zoals de samenwerking en
veranderbereidheid in het kader van het publieke belang.
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR HOOFDSTUK 3
Persoonlijk contact in het kwadraat
is mogelijk op vakbeurzen en
ondernemersdagen. In alle regio’s is
acconnavm regelmatig aanwezig. Het
herkenningspunt daarvoor is de beursstand.
Deze werd in het najaar vernieuwd in de
actuele look & feel van acconnavm. De
première was op de vierdaagse Noord-
Nederlandse Landbouwbeurs in het WTC
Expo Leeuwarden. Dit is de grootste
landbouwvakbeurs in Noord-Nederland.
17
Aantal medewerkers in dienst
per 1 januari 2018 930
per 31 december 2018 1.005
ResultatenBovengenoemde ontwikkelingen hebben hun effect gehad op de omzet in 2018, die na een aantal jaren
van daling weer licht steeg naar € 88,0 miljoen. Door de stevige investeringen in personele groei en kwaliteit
stegen de personeelskosten conform planning met ruim € 3 miljoen ten opzichte van 2017.
Hierdoor daalde de EBITDA (exclusief incidentele baten en lasten) van € 15,3 miljoen naar € 12,1 miljoen.
Dit is het rechtstreekse gevolg van onze bewuste keuze om te investeren in kwaliteit en medewerkers.
Desondanks zijn de EBITDA-marge van 14% en de kasstroom van € 11 miljoen nog steeds robuust. De
netto-kasstroom na aflossing van leningen en investeringen bedraagt ruim € 2 miljoen.
Ten aanzien van de financiering zijn met de ING afspraken gemaakt over de financiële ratio’s. De solvabiliteit
van ruim 26% en een Debt/EBITDA verhouding van 2,11 voldoen ruimschoots aan de met de bank
gemaakte afspraken.
Met onze eigenaar, Stichting acconnavm, bestaat de afspraak dat de netto-winst niet jaarlijks wordt
uitgekeerd aan de stichting, maar weer in de onderneming wordt geïnvesteerd. De goede resultaten en de
gezonde cashflow bieden ons de mogelijkheid om structureel te investeren in kwaliteit en innovatie.
Boeien & GroeienMet de strategische missie, kernwaarden en ambities als basis is in 2018 een intern programma
ontwikkeld dat alle facetten van de organisatie en de bedrijfscultuur omvat. Om ten volle te profiteren van
marktmogelijkheden en het beste in te spelen op klantvragen dient beter te worden samengewerkt tussen
disciplines, moeten medewerkers gevonden worden en behouden blijven en is het nodig om afspraken na
te komen en processen, projectmanagement en alle andere kwaliteitsaspecten naar een hoger niveau te
tillen.
Met ‘Boeien & Groeien’ willen wij de voorwaarden scheppen voor een organisatie die duurzaam is geënt
op de individuele medewerker en de behoeften van de klant. Op basis van de lang bestaande strategie
wordt gewerkt aan een optimale bedrijfscultuur en organisatiestructuur. Pijlers binnen de uitvoering zijn
intensieve interne communicatie, een gevarieerd programma voor opleiding en training op alle niveaus en
disciplines van de organisatie en evaluaties van inspanningen en hun resultaten.
In 2018 zijn met name bedrijfsculturele en procesmatige initiatieven ontplooid. Voorjaar 2019 is een
aangescherpte organisatiestructuur gepresenteerd (zie ook ‘Gebeurtenissen na balansdatum’).
Acquisities Om kwaliteit te kunnen blijven bieden aan onze klanten, te voldoen aan wet- en regelgeving en te
kunnen blijven investeren in dienstverlening, innovatie en automatisering is schaalgrootte van wezenlijk
belang. Naast autonome groei is groei door overnames daarom één van de belangrijke speerpunten
18
accon §avm jaarverslag 2018 Verslag van de Raad van Bestuur
voor acconnavm. Onze organisatie is in dit kader versterkt met de overname van de activiteiten van De
Groof accountants en adviseurs te Veldhoven en Lubberink & co adviseurs en accountants in Groningen.
Deze overnames in het laatste kwartaal van 2018 hebben onze marktpositie in de regio’s Eindhoven en
Groningen in het mkb flink verstevigd.
KwaliteitKwaliteitsgericht denken is een basisprincipe dat geldt voor alle medewerkers van acconnavm. Onze
bedrijfscultuur ‘Kwaliteit in Hoofd, Hart en Handen’ moet voor elke medewerker gaan voelen als een tweede
natuur. In het bijzonder in de controlepraktijk vormde kwaliteitsverbetering de afgelopen jaren een centraal
thema; daarin zijn ook in 2018 krachtige stappen gezet. De investeringen gericht op kwaliteit hebben ook
de komende jaren een hoge prioriteit. In het transparantieverslag wordt hier uitgebreid op ingegaan.
Maar ook in de accountancypraktijk is geïnvesteerd in kwaliteitsverbeteringen van de werkprocessen met
digitalisering en digitale innovatie en met investeringen in opleiding en begeleiding van adviseurs.
RisicomanagementHet risicomanagementsysteem bij acconnavm is ingericht volgens
het ‘Three lines of defense’-model. Doel daarbij is om:
§ risicomanagement eenduidiger en overzichtelijker te maken;
§ risicomanagement meer planmatig en gestructureerd te
laten plaatsvinden, zodat desgewenst sneller bijgestuurd kan
worden;
§ risicomanagementactiviteiten gestructureerd te rapporteren.
Conform de drie verdedigingslinies ligt de (eind)verantwoordelijkheid
voor het risicomanagement bij de Raad van Bestuur en het
lijnmanagement in de eerste lijn. De eerste lijn dient ervoor te
zorgen dat de dienstverlening aan klanten plaatsvindt binnen de
kaders van de wet- en regelgeving. Voorts dient te worden voldaan
aan interne richtlijnen, waarin naast de kwaliteitseisen zaken
als opdrachtaanvaarding, onafhankelijkheid, dossiervorming en
geheimhouding zijn vastgelegd.
In de tweede lijn zijn alle taken ondergebracht die ondersteunend zijn aan de eerste lijn:
§ werkvoorbereiding (vaktechniek, processen en procedures, beleid)
§ compliance
§ risicomanagement
§ ondersteuning (ICT, HR, finance & control, huisvesting, projecten, marketing & communicatie,
juridische zaken, innovatie)
Risicomanagement vormt een belangrijk onderdeel van de tweede lijn. De verantwoordelijke
functionaris voor risicomanagement rapporteert rechtstreeks aan de Raad van Bestuur en de Raad van
Commissarissen. Deze functie ondersteunt de eerste lijn in het gehele proces van risicomanagement.
Inhoud en bedrijfscultuur komen samen in
de traditionele nieuwjaarsbijeenkomsten voor medewerkers. Méér dan
corporate presentaties zijn de
nieuwjaarsbijeenkomsten waardevolle
ontmoetingen waar collega’s hun vragen,
commentaren en suggesties delen met
elkaar en het management.
19
accon §avm jaarverslag 2018 Verslag van de Raad van Bestuur
Dit proces bestaat uit de volgende onderdelen:
§ vaststellen risicobereidheid
§ risico identificatie (vaststellen risico’s op het gebied van strategie, compliance en integriteit,
operatie en financiën)
§ risicoanalyse
§ vaststellen bruto-risico
§ vaststellen benodigde beheersmaatregelen
§ vaststellen huidige beheersmaatregelen
§ vaststellen gewenste aanvullende beheersmaatregelen
§ vaststellen netto-risico en toetsing aan risicobereidheid
De derde lijn omvat het onafhankelijk kwaliteitsonderzoek naar de werking van de eerste en tweede lijn.
Belangrijkste risico’s en beheersmaatregelen
Risico Type risico Kans Impact
1 Reputatieschade Strategisch 4 4
2 Verandertempo naar kwaliteitsgerichte organisatie met gezonde risicocultuur
StrategischComplianceOperationeel
4 4
3 Naleving wet- en regelgeving StrategischComplianceOperationeel
4 4
4 Schaarste professionals StrategischOperationeel
3 4
5 Peoplemanagement (o.m. talentmanagement en leiderschap middenmanagement)
StrategischOperationeel
2 4
6 Innovatievermogen/technologische ontwikkelingen Strategisch 3 2
7 Claimrisico Financieel 2 2
8 Verwachtingskloof met stakeholders StrategischCompliance
3 1
9 Mate van risicobewustzijn (o.m. volgen procedures, klantgericht)
Compliance Operationeel
2 2
10 Afhankelijkheid ICT (o.m. informatiebeveiliging) Operationeel 2 2
1 = lage kans/impact
2 = gemiddelde kans/impact
3 = grote kans/impact
4 = zeer grote kans/impact
20
accon §avm jaarverslag 2018 Verslag van de Raad van Bestuur
1. Reputatieschade Zakelijke dienstverlening en accountancy staan volop in de kritische aandacht van publiek, pers en
politiek. Daar heeft ook 2018 volop voorbeelden van laten zien. Als een van de grotere partijen in deze
markt is acconnavm zich daar terdege van bewust. Binnen zowel de samenstel- en adviesorganisatie
als de controlepraktijk is sprake van activiteiten en thema’s die van invloed kunnen zijn op de goede
naam en faam van de organisatie. We onderscheiden:
§ dienstverlening incidenten (kwaliteitsissues, ingrijpen toezichthouders, klachten van klanten)
§ organisatie-incidenten (arbeidsonrust, fraude)
§ fysieke incidenten (brand, arbeidsongevallen)
§ juridische incidenten (issues rond datalekken, etc.)
§ morele incidenten (ongepast zakelijk of persoonlijk gedrag van sleutelfunctionarissen)
§ indirecte incidenten (milieu-issues, onrust in markten waarin acconnavm actief is)
Preventie van reputatieschade is met name een kwestie van strikte naleving van de gedragscodes en
protocollen. Voor calamiteitencommunicatie is in 2018 de risicoanalyse geactualiseerd en zijn nieuwe
procedures en protocollen opgesteld.
2. Verandertempo naar kwaliteitsgerichte organisatie met gezonde risicocultuur De tijdsdruk om het gewenste niveau van kwaliteit te behalen en in de organisatie te borgen is hoog,
met name in de controlepraktijk. acconnavm heeft de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in het
verhogen van het kennisniveau van haar medewerkers en het opzetten van kwaliteitsgerichte cultuur-
en veranderprogramma’s. Dit zal de komende jaren onverkort worden voortgezet.
3. Naleving wet- en regelgeving acconnavm acht het van cruciaal belang dat in alle opzichten, naar letter en geest, wordt voldaan
aan de relevante regelgeving. Dat geldt zowel voor de organisatie als geheel, als voor de individuele
medewerker. Belangrijke beheersmaatregelen op dit gebied zijn:
§ een opleidingsprogramma via de eigen academy
§ verankering wet- en regelgeving in de interne processen die vastliggen in handboeken
§ vaktechnische bijeenkomsten over de interpretatie en uitvoering van wet- en regelgeving
§ interne dossierreviews in combinatie met verbeterplannen in het geval tekortkomingen zijn
geconstateerd
4. Schaarste professionals Als gevolg van onze eis van steeds hogere kwaliteit en de snel veranderende regelgeving, worden
de eisen die wij aan medewerkers stellen steeds hoger. Om toch voldoende professionals aan
acconnavm te binden hebben wij een doorstroombeleid ontwikkeld, waarbij jonge professionals via
in- en externe opleidingen en training on the job worden opgeleid tot ervaren professionals. Ondanks
de succesvolle werving van nieuwe collega’s in 2018 blijft het vinden en structureel aan de organisatie
binden van professionals een uitdaging in de krappe arbeidsmarkt voor adviseurs en accountants.
5. Peoplemanagement Als management en bestuur niet de juiste leiderschapsstijl toepassen, halen zij niet het beste uit onze
medewerkers en ontstaat het risico dat talentvolle medewerkers de organisatie gaan verlaten. In de
huidige arbeidsmarkt is dat risico aanzienlijk groter geworden. Belangrijke beheersmaatregelen zijn:
21
accon §avm jaarverslag 2018 Verslag van de Raad van Bestuur
§ de introductie van zelfsturende teams in de adviespraktijk, waarin een hoge mate van autonomie
bestaat over hoe medewerkers het best kunnen worden ingezet
§ externe begeleiding bij de inrichting van deze teams
§ een zorgvuldige beoordelingscyclus, waarin regelmatig het gesprek met medewerkers wordt
aangegaan
6. Innovatievermogen/technologische ontwikkelingen Als gevolg van de snel veranderende externe omgeving en de beperkt beschikbare tijd bestaat het
risico dat we niet snel genoeg reageren op ontwikkelingen en daarmee achteropraken op het gebied
van automatisering en advisering. Innovatie is een onderdeel van de tweede lijn; er is een aparte
functie binnen de tweede lijn benoemd voor het signaleren en opvolgen van externe veranderingen.
De stichtingsstructuur van acconnavm, waarin de winsten worden aangewend voor versterking van
de onderneming, brengt met zich mee dat er van nature een hoge bereidheid in de organisatie is om
voldoende middelen vrij te maken voor innovatie.
7. Claimrisico Ook in Nederland ontstaat de laatste jaren steeds meer een claimcultuur. Het risico dat
accountantsorganisaties aansprakelijk worden gesteld voor schade als gevolg van vermeende fouten
wordt daarmee steeds groter. Belangrijke beheersmaatregelen op dit gebied zijn:
§ heldere vastlegging van de werkzaamheden in de opdrachtbevestiging
§ interne kwaliteitsbeheersing in de tweede lijn door onder andere dossierreview en consultatie
§ behandeling claims door een interne claimcommissie, onder leiding van een jurist
§ adequate verzekering van beroeps- en bedrijfsaansprakelijkheid
8. Verwachtingskloof met stakeholders Het vertrouwen in een aantal professionele dienstverleners, waaronder accountants, ligt niet op het
gewenste niveau. Vertrouwen is de basis van onze dienstverlening. Belangrijke beheersmaatregelen
om het vertrouwen te herstellen zijn:
§ actief sturen op kwaliteit en toegevoegde waarde;
§ duurzaamheid als centraal thema;
§ actief en systematisch overleg voeren met stakeholders.
9. Mate van risico bewustzijn Medewerkers denken doorgaans klantgericht. Het is zaak om deze zeer waardevolle basishouding te
begrenzen met een aantal beheersmaatregelen. De belangrijkste daarvan zijn:
§ diverse cultuurprogramma’s gericht op een kwaliteitsgerichte risicocultuur
§ zorgvuldige klant- en opdrachtacceptatie
§ jaarlijks onafhankelijkheidsonderzoek naar alle medewerkers
§ consultatie in de tweede lijn
§ kwaliteitsonderzoeken
10. Afhankelijkheid ICT Recente ontwikkelingen op het gebied van cybercriminaliteit, alsmede nieuwe wetgeving op het
gebied van datalekken vragen onze voortdurende aandacht op dit gebied. In 2017 is een aparte
werkgroep geïnstalleerd, die ervoor moet zorgen dat acconnavm volledig voldoet aan de AVG.
22
accon §avm jaarverslag 2018 Verslag van de Raad van Bestuur
Onderdeel hiervan is onder meer een tienstappenplan waarin naast technische en organisatorische
maatregelen in het bijzonder aandacht is besteed aan bewustwording en gedrag van onze
medewerkers.
VooruitblikDe groei van de Nederlandse economie zal zich in 2019 naar verwachting voortzetten. De spanning op de
arbeidsmarkt wordt daarbij steeds groter. Ten aanzien van de accountancysector is de verwachting dat met
name de samenstelpraktijk te maken zal krijgen met aanhoudende prijsdruk. Tevens zal op het gebied van
ICT en compliance flink geïnvesteerd moeten worden. Enerzijds vanwege de verdergaande digitalisering
en automatisering, maar ook vanwege de steeds sterkere behoefte aan kwalitatief en eerlijk advies en een
veilige manier van communiceren. De informatiebeveiliging van klant- en medewerkersdata staat bovenaan
op de agenda. Succesvolle aanbieders op de accountancymarkt zullen een combinatie moeten vinden van
efficiënte werkprocessen in de samenstelpraktijk, het leveren van toegevoegde waarde op het gebied van
advies en het zijn van een betrouwbare partner voor de klant.
acconnavm heeft al jaren fors geïnvesteerd in zowel de samenstel- als de adviespraktijk en zal dit ook
in 2019 blijven doen. Wij verwachten in 2018 de basis te hebben gelegd voor een gezonde autonome
omzetgroei in 2019.
TenslotteDe Raad van Bestuur is alle medewerkers erkentelijk voor hun inzet in 2018. De zakelijke resultaten hiervan
zijn zichtbaar in het bedrijfsresultaat dat is behaald in een zeer competitieve markt. Optimale bediening van
onze klanten en efficiencyverhogingen zijn hiervoor belangrijke pijlers geweest. De persoonlijke effecten
tonen zich in een bedrijfscultuur waarin het goed werken is.
Handtekening Handtekening
Guus Delger, Monique van Lijssel,
Voorzitter Raad van Bestuur a.i. Lid Raad van Bestuur
Recente ontwikkelingenOp 21 maart 2019 maakte acconnavm bekend, in het kader van haar focus op de mkb-markt, zich
terug te trekken uit de OOB-markt en de controle van beursgenoteerde klanten en andere organisaties
van openbaar belang. Op 30 juni 2019 zal zij haar OOB-vergunning omzetten naar een reguliere Wta-
vergunning. De beslissing heeft beperkte operationele impact op zowel de netwerkorganisatie als de
controlepraktijk zelf. Dit, gezien de bescheiden ‘OOB-omzet’ en het bestaande terughoudende beleid voor
de aanname van beursgenoteerde en OOB-opdrachtgevers. Bestaande opdrachten worden conform
gemaakte afspraken afgerond.
De organisatie blijft onverminderd investeren in kwalitatief hoogstaande dienstverlening en
kwaliteitsverbetering. Daarbij zal samenwerking binnen de netwerkorganisatie en met externe partijen
(zoals onderwijs en wetenschap) worden gezocht. Dit alles draagt bij aan kwalitatief hoogstaande,
proactieve dienstverlening aan opdrachtgevers en aan de maatschappelijke zichtbaarheid van de
organisatie in het kader van het publiek belang.
23
accon §avm jaarverslag 2018 Verslag van de Raad van Bestuur
In het voorjaar 2019 heeft Peter Feijtel RA, bestuursvoorzitter van de Groep, aangegeven zijn functie neer
te leggen. Peter Feijtel vindt het na zo’n 25 jaar tijd voor een nieuwe uitdaging in ondernemerschap en als
bestuurder. Zijn statutaire functie in zowel de Groep als het beleidsbepalend orgaan van de controlepraktijk
is overgenomen door mevrouw drs. Monique van Lijssel en de heer Guus Delger RA, de laatste als
bestuursvoorzitter ad interim.
Ter gelegenheid van het afscheid van Peter Feijtel is de acconnavm Circulair Award in het leven geroepen.
Deze aanmoedigingsprijs voor mkb-ondernemingen die het circulaire gedachtengoed in praktijk brengen, is
voor het eerst uitgereikt op 6 juni 2019, aan ‘De Fruitmotor’.
In maart 2019 startte een vijfjarige samenwerking tussen acconnavm en het Department of Accountancy
van Tilburg University. acconnavm steunt inhoudelijk en financieel het onafhankelijke onderzoek van
onder andere dr. Robin Litjens RA dat bijdraagt aan de kwaliteit en maatschappelijke relevantie van
accountantscontrole en externe verslaglegging. Het meeste onderzoek naar de accountantscontrole richt
zich op al beursgenoteerde ondernemingen en heeft dan ook met name relevantie voor de internationale
accountantskantoren. De Nederlandse economie draait echter om het middenbedrijf. De samenwerking
kan de eenzijdige academische focus nuanceren.
Op 30 april presenteerde de Raad van Bestuur zijn structuurvisie.
Vanuit de bestaande strategie werden in het voorjaar van 2019
wijzigingen doorgevoerd in de organisatiestructuur en is de
gezamenlijke missie van alle disciplines aangescherpt. Een aantal
taken en verantwoordelijkheden zoals human resources, wordt
nadrukkelijker in de regio gelegd, waarbij de landelijke organisatie
primair een faciliterende en inspirerende rol heeft. De drie regio’s
kennen elk een driekoppig managementteam (twee directeuren
adviespraktijk en een directeur samenstelpraktijk).
Studeren kan je leren. Dat brengen de
leden van de studievereniging Increase van
NHL Stenden in praktijk. acconnavm was
in februari gastheer van een ‘Inhousedag’ in het kantoor Drachten. De studenten
namen er deel aan een workshop over
‘stressvrij studeren’. De samenwerking met
de studievereniging is één van de manieren
waarop acconnavm de banden met het
vakgebied en de arbeidsmarkt onderhoudt.
24
accon §avm jaarverslag 2018 Verslag van de Raad van Bestuur
Activiteiten van de Raad van Commissarissen In verband met aanpassingen in de Wet Toezicht Accountantsorganisaties en het Besluit Toezicht
Accountantsorganisaties diende op 30 juni 2018 de voltallige Raad van Commissarissen af te treden en
zijn er op 1 juli 2018 vijf nieuwe commissarissen geïnstalleerd. De nieuwe Raad van Commissarissen heeft,
mede door het inwerkprogramma en een goede overdracht, de taken en bevoegdheden op een adequate
wijze opgepakt.
De taak van de Raad van Commissarissen is om toezicht te houden op het beleid van de Raad van Bestuur
en op de algemene gang van zaken in de acconnavm groep en acconnavm controlepraktijk.
In 2018 heeft de Raad van Commissarissen in totaal elf keer vergaderd waarvan vijf reguliere en twee
ingelaste vergaderingen, één vergadering is gecombineerd met een strategiebijeenkomst en drie ingelaste
telefonische vergaderingen. De vergaderingen vonden plaats op verschillende kantoren van acconnavm.
Op de verschillende locaties heeft de Raad van Commissarissen uitgebreid gesproken met het lokale
management van het kantoor en is de Raad van Commissarissen geïnformeerd over de betreffende regio.
De vergaderingen werden (deels) bijgewoond door de Raad van Bestuur van acconnavm groep. Ook zijn de
bestuurders van de acconnavm controlepraktijk frequent bij de vergaderingen aanwezig geweest.
Het borgen van het publiek belang is een essentieel onderdeel van de taak van de Raad van
Commissarissen. Zij ziet erop toe dat de belangen van de stakeholders op een evenwichtige wijze worden
afgewogen. In 2018 zijn daarom de onderwerpen kwaliteit, cultuur en gedrag in relatie tot het publiek
belang nadrukkelijk aan de orde geweest.
De Raad van Commissarissen heeft bijzondere aandacht besteed aan het optimaliseren van de kwaliteit (in
brede zin van het woord) van de dienstverlening, de controlepraktijk en het personeelsbeleid. Daarnaast
waren onder andere de juridische structuur van acconnavm, het profiel van de Raad van Commissarissen,
het samenstellen van de nieuwe Raad van Commissarissen, de wijzigingen van de statuten, de zelfevaluatie
en de evaluatie van de Raad van Bestuur belangrijke agendapunten. De Raad van Commissarissen is van
mening dat hiermee op adequate wijze invulling is gegeven aan de verantwoordelijkheid en taken van de
raad.
Een acceleratie van de inspanningen om de cultuur en het gedrag van de medewerkers te richten op de
benodigde kwaliteitsverbetering tot in de haarvaten van de organisatie heeft veel aandacht gevraagd. In de
vorm van een presentatie en toelichting heeft de Raad van Commissarissen zich elke vergadering ook laten
informeren over de bedrijfsresultaten, de financiële ratio’s en de solvabiliteits- en liquiditeitsontwikkeling.
Het jaarverslag en het accountantsrapport komen jaarlijks uitgebreid ter sprake. Tijdens de
strategiebijeenkomst is de strategierichting voor de komende jaren en de wijze waarop de medewerkers
meer betrokken kunnen worden bij de totstandkoming uitgebreid besproken. Er is bijzondere aandacht
besteed aan ICT-projecten, die de werkzaamheden en het workflow management ondersteunen, alsmede
aan internationalisering van de dienstverlening.
VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN HOOFDSTUK 4
25
acconnavm is strikt gehouden aan wet- en regelgeving. Derhalve laat de raad zich iedere bijeenkomst
informeren over de risico- en kwaliteitsbeheersing en compliance en de wijze waarop deze intern wordt
bewaakt. De Commissie Kwaliteit & Audit speelt hierbij een belangrijke rol.
De Raad van Commissarissen hecht er waarde aan regelmatig een stafonderdeel of discipline uit te nodigen
om zich te presenteren. In het afgelopen jaar zijn er diverse presentaties gegeven over de beleving van
cultuur en gedrag, de gewijzigde dienstverlening, de ICT-visie en -strategie, alsmede over de ontwikkelingen
in de controlepraktijk.
Om direct kennis te nemen van wat er in de organisatie leeft bij de medewerkers ontvangt de raad één
keer per jaar een delegatie van de Ondernemingsraad en zijn twee leden van de Raad van Commissarissen
aanwezig bij een tweetal overlegvergaderingen van de Ondernemingsraad. In open gesprekken met de
Ondernemingsraad zijn de strategie en de gevolgen daarvan voor de organisatie, alsmede de ingezette
programma’s voor kwaliteitsverbetering ter sprake gekomen.
CommissiesDe huidige Raad van Commissarissen kent drie commissies, zijnde de Commissie Kwaliteit & Audit, de
Remuneratiecommissie en de Selectiecommissie.
Onafhankelijkheid Raad van Commissarissen Hoewel geen sprake is van een wettelijke verplichting, wil acconnavm zoveel mogelijk voldoen aan de
Corporate Governance Code. In dat kader kan worden gemeld dat de huidige samenstelling van de
Raad van Commissarissen in overeenstemming is met de normen van de Corporate Governance Code
inzake onafhankelijkheid van het toezicht op bestuur. Alle leden van de Raad van Commissarissen zijn
onafhankelijk in de zin van de genoemde code.
Samenstelling Raad van Commissarissen De samenstelling van de Raad van Commissarissen is in 2018 geheel gewijzigd. Per 1 juli 2018 bestond de
nieuwe Raad van Commissarissen uit:
§ de heer drs. R.M.M.A. Droste, voorzitter
§ de heer jhr. mr. A.W. Beelaerts van Blokland
§ de heer drs. J. Helgering
§ de heer G.M. van de Luitgaarden RA
§ de heer drs. M.A. Bongers RE RA CIA CISA RFA CFE CBM
De leden van de Raad van Commissarissen danken de medewerkers en het management voor hun
professionele houding en persoonlijke betrokkenheid en inzet gedurende het afgelopen jaar.
Handtekening
Ron Droste,
Voorzitter Raad van Commissarissen
26
accon §avm jaarverslag 2018 Verslag van de Raad van Commissarissen
HOOFDSTUK 5
VERSLAG VAN DE ONDERNEMINGSRAAD
In de coöperatieve achtergrond van de organisatie past dat de Ondernemingsraad (OR) een volwaardige
gesprekspartner is van het bestuur en intern toezichthouder. Aan deze rol is ook in 2018 constructief
invulling gegeven op een keur aan thema’s. De OR kent de volgende commissies:
§ Financiën en Overnames
§ Arbeidsvoorwaarden
§ Promotie, Verkiezingen en Communicatie (PVC)
§ Controlepraktijk (CP)
In 2018 is met uitzondering van de vakantieperiode, maandelijks vergaderd. Aansluitend vindt een
vergadering plaats met de Raad van Bestuur. Er was tweemaal een vergadering met de Raad van
Commissarissen. Daarnaast zijn diverse terugkoppelingen geweest inzake de ontwikkelingen in de
adviespraktijk, ICT, de controlepraktijk en AVG. In formele zin heeft het bestuur instemming dan wel advies
gevraagd - en gekregen - op de volgende thema’s:
§ invoering AVG (instemmingsvraag)
§ invoering sanctiebeleid AVG (instemmingsvraag)
§ aanpassing juridische structuur (instemmingsvraag)
§ wijziging Arbodienst (instemmingsvraag)
§ overname van De Groof accountants en adviseurs (adviesaanvraag)
§ overname van Lubberink & co adviseurs en accountants (adviesaanvraag)
§ opheffing gesepareerd beleggingsdepot (instemmingsvraag)
In 2019 vinden de eerstvolgende verkiezingen voor de raad plaats.
27