jach’a suyuna purapa qamawita paya aruta ......pirwa suyunxa kunaymana qamawinaka ukhamaraki...

30
JACH’A SUYUNA PURAPA QAMAWITA PAYA ARUTA YATICHAWI UÑANUQATANAKA Markanakaru Sikt’awi UÑANUQAWI AMTAWI TUNU Aymara

Upload: others

Post on 02-Feb-2021

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • JACH’A SUYUNAPURAPA QAMAWITA PAYA

    ARUTA YATICHAWI UÑANUQATANAKA

    MarkanakaruSikt’awi

    UÑANUQAWI AMTAWI TUNU

    Aymara

  • MINISTERIO DE EDUCACIÓN

    DIRECCIÓN GENERAL DE EDUCACIÓN BÁSICA ALTERNATIVA, INTERCULTURAL BILINGÜE Y DE SERVICIOS EDUCATIVOS EN EL ÁMBITO RURAL (DIGEIBIRA)

    DIRECCIÓN DE EDUCACIÓN INTERCULTURAL BILINGÜE (DEIB)

    PLAN NACIONAL DE EDUCACIÓN INTERCULTURAL BILINGÜEMatriz de Planificación Estratégica

    © MINISTERIO DE EDUCACIÓNCalle del Comercio N.° 193, San BorjaLima, Perú Octubre de 2015

    Hecho el Depósito Legal en la Biblioteca Nacional del Perú: BNP: N° 2015-14837Tiraje: 1000 ejemplares

    Impreso por: RCD IMEX PERU E.I.RL.Av. Salaverry 2580 dpto. 202 - Jesús María - Lima RUC: 20550182352 Impreso en el Perú / Printed in Peru.

  • Índice

    Siglas y abreviaturas 4Presentación 5Matriz de planificación estratégica (desarrollado) 7Finalidad 7Objetivo general 7Objetivo específico 01: Acceso, permanencia y culminación oportuna 8

    Resultados específicos:

    1.Mejora del acceso y permanencia a servicio EIB2.Culminación oportuna en la EIB

    Estrategias (1, 2, 3, 4 y 5)

    ActividadesObjetivo específico 02: Currículo pertinente 14

    Resultado específico:

    Instancias de Gestión Educativa Descentralizada (IGED) im-plementan currículos pertinentes y aseguran la dotación, dis-tribución oportuna y uso de recursos educativos para la EIB

    Estrategias (1, 2, 3 y 4)

    Actividades

    Objetivo específico 03: Formación docente 19Resultado específico:

    Docentes EIB suficientes y calificados para coberturar la de-manda de EIB en todas las etapas, niveles y modalidades del sistema educativo

    Estrategias (1, 2, 3 y 4)

    Actividades

    Objetivo específico 04: Gestión descentralizada y participación social 24Resultado específico

    Modelo de gestión para la diversidad con enfoque territorial atiende realidades diversas y contribuye a la mejora de lo-gros de aprendizajes en EIB

    Estrategias (1, 2, 3 4 y 5)

    Actividades

  • 4

    SIGLAS Y ABREVIATURAS

    CEBA Centro de Educación Básica AlternativaCETPRO Centro de Educación Técnico ProductivoCGIE Comisión de Gestión Intergubernamental de EducaciónCNE Consejo Nacional de EducaciónCONEI Consejo Educativo InstitucionalCONEIB Comisión Nacional de Educación Intercultural y BilingüeCOPALE Consejo participativo local de educaciónCOPARE Consejo participativo regional de educaciónMINCU Ministerio de CulturaDCN Diseño Curricular NacionalDEBA Dirección de Educación Básica AlternativaDEIB Dirección de Educación Intercultural Bilingüe DIGEIBIRA Dirección General de Educación Básica Alternativa, Intercultural Bilingüe y de Servicios Educativos

    en el Ámbito RuralDRE Dirección Regional de EducaciónEBA Educación Básica AlternativaEBE Educación Básica EspecialEBR Educación Básica RegularECE Evaluación Censal de EstudiantesEIB Educación Intercultural BilingüeEIT Educación Intercultural para Todos y TodasIE Institución EducativaIESP Instituto de Educación Superior PedagógicaIIEE Instituciones EducativasIGED Instancias de Gestión Educativa DescentralizadaL1 Lengua maternaL2 Segunda lenguaLRM Ley de Reforma MagisterialMINEDU Ministerio de EducaciónNEXUS Sistema de Administración y Control de PlazasNNA Niños, Niñas y AdolescentesOIT Organización Internacional del TrabajoONG Organización No GubernamentalPELA Programa Educativo Logros de AprendizajePEN Proyecto Educativo Nacional al 2021: la educación que queremos para el PerúPIP Proyecto de Inversión PúblicaPRONIED Programa Nacional de Infraestructura EducativaRER Red Educativa RuralROF Reglamento de Organización y FuncionesSPE Secretaría de Planificación Estratégica del MINEDUSSII-PER Sistema de Seguimiento e Información a la Implementación de los Proyectos Educativos Regiona-

    les del CNETIC Tecnologías de la información y comunicaciónUGEL Unidad de Gestión Educativa LocalUMC Unidad de Medición de la Calidad Educativa del MINEDUUNESCO Organización de las Naciones Unidas para la Educación, la Ciencia y la CulturaUNICEF Fondo de las Naciones Unidas para la Infancia

  • 5

    NAYRAQATA ARUNAKA

    Pirwa suyunxa kunaymana qamawinaka ukhamaraki arsusiwinakawa utji, jichha pachanxa niya 54ni markanaka ukhamaraki 47ni arunakawa jathapt’ataraki. Aka jakawinakaxa yatiqawinakana yatxatt’atañapawa kamachinakarjama, ukhamaraki wakichatañapawa purapa qamawita paya aruta yatichawinaka ch’amañchañataki.

    Ukhamipanwa, jilïri suyuna yatichawi chiqanchirixa (MINEDU), irnaqañatakixa purapata qamawinaka unancht’araki, taqichiqana aski wakisirinaka yatiqapxañapataki. Pirwa suyusanxa, taqi yatiqirinakawa jakawinakaparjamawa jaqi kankaña yatiqañapa ukhamarusa markachirjama, uraqina jakiri jaqjama yatiqañapa. Ukhamatwa, kunaymana qamawinaka, lurawinaka, amuyawinaka, yatiwinakaxa qamasa churapxchistu suma qamañataki.

    Purapa qamawita paya aruta yatichawi kamachinakaxa markanakasana yatiqirinakataki uñanchatawa aski suma yatiqapxañapataki. Markanakasana yatichawinakanxa, jisk’a wawanaka, q’axunaka, wayna tawuqunaka, ukhamaraki chuymani jaqinakaxa qamawinakaparjama, arsusiwinakaptjama sumwa yatiqapxixa, ukhamarusa yaqha markana qamawinakapa uñt’apxaraki, kastilla ukhamaraki yaqha anqaxana utjiri arunaksa yatiqapxaraki taqinimpi aruskipañataki. Ukhamatwa, jaqinakaru yäqaña kamachinakampi phuqasi. Ukhamarusa, kawki markanakanti arupaxa chhaqtirjamaxi, uka tuqinakanxa yatiqirinakaxa yatichatäñapawa tunu achachilanakapana arupata ukhamaraki qamawinakapata.

    Purapa qamawita paya aruta yatichawi kamachinakaxa, markanakasana utjirinakapana suma yatiqawinakampi phuqhaña thaqi, ukhamaraki taqinisa suma markachiri kankaña yatiqapxañasataki,maynita mayniru yaqasisa aruskipañataki.

    Ukhamipanwa, aka jach’a suyuna purapa qamawita paya aruta yatichawi uñanuqatanakaxa kamachinaka thakiparjama lurawinaka phuqhaña qhananchi, taq´pacha yatichaña chiqanchiri utt’ayawinakaana. Taqini amuyawipampi wakichatawa, piqt’awayarakiwa DEIB – DIGEIBIRA sata utt’ayawi, ukasti jilïri suyuna yatichawi chiqanchirina (MINEDU) katupankarakiwa.

    Qhananchañarakiwa, purapa qamawita paya aruta yatichawi kamachinaka ukhamaraki aka jach’a uñanuqatakaxa taqi suyunakana wakiyatañapawa ukhamaraki yatichawinaka p’iqtirinakaxa phuqayapxaparakiwa. Aka jach’a amtawixa 2021 maranxa markanakasankiri jisk’a wawanaka, q’axunaka, wayna tawaqunaka ukhamaraki chuymani jaqinakaxa suma phuqhatpacha purapa qamawita paya aruta yatichawinaka qatuqapxañapa.

  • 6

  • Cons

    ulta P

    revia

    a los

    Pueb

    los In

    dígen

    as u

    Origi

    nario

    s / M

    iniste

    rio de

    Educ

    ación

    7

    1.1.

    Am

    tana

    ka m

    ayan

    chäw

    i

    THAQ

    AWI

    Mar

    kasa

    na w

    awan

    akan

    a, wa

    yna t

    awaq

    unak

    ana,

    chuy

    man

    i jaq

    inak

    ana a

    ski y

    atiq

    awin

    akap

    a ph

    uqay

    aña,

    Jaqi

    kank

    aña y

    atich

    añat

    aki u

    kham

    arak

    i may

    a m

    acha

    qa m

    arka

    sayt

    ’ayap

    xaña

    pata

    ki.

    Jach

    ’a

    phuq

    awi

    Mar

    kasa

    na w

    awan

    akar

    u, w

    ayna

    tawa

    quna

    karu

    , chu

    yman

    i jaq

    inak

    aru

    wak

    isiri

    yatiq

    awin

    aka y

    atich

    aña,

    aski

    wak

    iskiri

    Pur

    apa Q

    amaw

    ita P

    aya

    Arut

    ha

    Yatic

    hawi

    (PQP

    AY)

    kam

    achi

    naka

    p

    huqa

    yasa

    , taq

    pach

    a t’a

    qat’a

    qa y

    atiq

    awin

    akan

    a, ja

    ch’a

    suyu

    sana

    kun

    aym

    ana

    qam

    awin

    akap

    ata,

    arun

    akap

    ata,

    jaka

    wina

    kapa

    ta l

    up’ik

    ipas

    a.

    1ri j

    isk’

    a ph

    uqaw

    i

    Mar

    kasa

    na u

    tjiri

    wawa

    naka

    , way

    na

    tawa

    quna

    ka,

    chuy

    man

    i ja

    qina

    kana

    aski

    wa

    kiris

    i PQP

    AY

    pach

    apar

    u ka

    tuqa

    ñapa

    , uk

    ham

    arak

    i, sa

    rant

    aska

    kiña

    pa

    pach

    apar

    u tu

    kuya

    ñkam

    a, ta

    qpac

    ha t’a

    qat’a

    qa

    yatiq

    awin

    akan

    a.

    2ri J

    isk’

    a ph

    uqaw

    i

    Yatiq

    awin

    aka

    yatic

    hawi

    naka

    xa

    kuna

    yman

    a ya

    napt

    ’anak

    ampi

    , wa

    kich

    awin

    akam

    pi

    phuq

    ayañ

    a, uk

    ham

    arak

    i ya

    ticha

    ñata

    ki

    waki

    siri y

    änak

    a ph

    uqat

    awa

    chur

    asiñ

    apa.

    3ri J

    isk’

    a ph

    uqaw

    i

    Mar

    kana

    kasa

    na

    aski

    khus

    a PQP

    AY

    taqi

    nisa

    katu

    qapx

    a-ña

    pata

    kixa

    Yat

    ichi-

    rinak

    aru

    yatic

    haña

    -ta

    ki w

    akich

    atan

    aka

    phuq

    ayañ

    awa.

    4ri J

    isk’

    a ph

    uqaw

    i

    PTaq

    i chi

    qa u

    raqi

    na

    aski

    yatiq

    awi

    utja

    ñapa

    taki

    xa,

    ayllu

    naka

    na

    taqi

    nïxa

    ta

    apna

    qawi

    paru

    PQ

    PAY

    uñan

    chay

    añaw

    a.

  • PLAN

    NAC

    IONA

    L DE E

    DUCA

    CIÓN

    INTE

    RCUL

    TURA

    L BILI

    NGÜE

    - MA

    TRIZ

    DE PL

    ANIFI

    CACIÓ

    N ES

    TRAT

    ÉGICA

    8

    1ri J

    isk’

    a ph

    uqaw

    i: M

    anta

    wi,

    sara

    ntaw

    i, pa

    chap

    aru

    tuku

    yaw

    iM

    arka

    sana

    utji

    ri wa

    wana

    ka, w

    ayna

    tawa

    quna

    ka, c

    huym

    ani j

    aqin

    akan

    a ask

    i wak

    irisi

    PQPA

    Y pac

    hapa

    ru ka

    tuqa

    ñapa

    wa, u

    kham

    arak

    i, sar

    anta

    skak

    iñap

    a pac

    hapa

    ru tu

    kuya

    ñka-

    ma,

    taqp

    acha

    t’aqa

    t’aqa

    yatiq

    awin

    akan

    a.

    Jaki

    ta u

    ñxat

    awi

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    njam

    sa q

    allti

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    ayi-

    rinak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    1) M

    arka

    sana

    utji

    ri wa

    wana

    ka, w

    ayna

    ta

    waqu

    naka

    , chu

    yman

    i jaq

    inak

    axa

    PQPA

    Y pac

    hapa

    rjam

    awa k

    atuq

    apxi

    ukha

    mar

    aki s

    aran

    tawa

    pxi.

    2) P

    QPAY

    wak

    iyawi

    nakx

    a pa

    chap

    aruw

    a tuk

    uyap

    xi ta

    qpac

    ha

    t’aqa

    t’aqa

    yatiq

    awin

    akan

    a.

    Pata

    kata

    sipa

    na

    qhaw

    qha w

    awan

    akas

    a W

    awa u

    tana

    kana

    PQ

    PAYA

    yatiq

    apxi.

    PQPA

    Y uta

    naka

    jakt

    hapi

    ta, P

    QAY

    Yatic

    hirin

    aka j

    akth

    apita

    , NEX

    US

    sata

    chim

    puna

    ka, u

    kham

    arak

    i pa

    nkan

    aka q

    illqi

    rinak

    ana y

    ati-

    yawi

    pa q

    illqa

    tana

    ka.

    52%

    60%

    70%

    75%

    80%

    85%

    90%

    MIN

    EDU

    DRE

    UGEL

    Pata

    kata

    sipa

    na q

    haw-

    qha w

    awan

    akas

    a qal

    l-ta

    yatiq

    awi u

    tana

    kana

    PQ

    PAYA

    yatiq

    apxi.

    PQPA

    Y uta

    naka

    jakt

    hapi

    ta,

    PQPA

    Y Yat

    ichiri

    naka

    jakt

    hapi

    ta,

    NEXU

    S sa

    ta ch

    impu

    naka

    , ukh

    a-m

    arak

    i pan

    kana

    ka q

    illqi

    rinak

    a-na

    yatiy

    awip

    a qill

    qata

    naka

    .

    52.6

    %60

    %70

    %75

    %80

    %85

    %90

    %

    Pata

    kata

    sipa

    na

    qhaw

    qha w

    awan

    aka-

    sa ta

    ypiri

    yatiq

    awi

    utan

    akan

    a PQP

    AYA

    yatiq

    apxi.

    PQPA

    Y uta

    naka

    jakt

    hapi

    ta,

    PQPA

    Y Yat

    ichiri

    naka

    jakt

    hapi

    ta,

    NEXU

    S sa

    ta ch

    impu

    tana

    ka,

    ukha

    mar

    aki p

    anka

    naka

    qill

    qiri-

    naka

    na ya

    tiyaw

    ipa q

    illqa

    tana

    ka.

    0%5%

    10%

    20%

    30%

    40%

    50%

  • Cons

    ulta P

    revia

    a los

    Pueb

    los In

    dígen

    as u

    Origi

    nario

    s / M

    iniste

    rio de

    Educ

    ación

    9

    Pata

    kata

    sipa

    na

    qhaw

    qha m

    arka

    naka

    -sa

    nkiri

    waw

    anak

    asa

    PQPA

    Y qal

    lta ya

    tiqaw

    i ut

    anak

    ana p

    acha

    paru

    tu

    kuya

    pxi.

    Sin

    línea

    de

    bas

    e

    MIN

    EDU

    DRE

    UGEL

    Pata

    kata

    sipa

    na

    qhaw

    qha m

    arka

    naka

    -sa

    nkiri

    waw

    anak

    asa

    PQPA

    Y tay

    pi ya

    tiqaw

    i ut

    anak

    ana p

    acha

    paru

    tu

    kuya

    pxi.

    Sin

    línea

    de

    bas

    e

  • PLAN

    NAC

    IONA

    L DE E

    DUCA

    CIÓN

    INTE

    RCUL

    TURA

    L BILI

    NGÜE

    - MA

    TRIZ

    DE PL

    ANIFI

    CACIÓ

    N ES

    TRAT

    ÉGICA

    10

    1ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    njam

    sa

    qallt

    i

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    ayi-

    rinak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    Kuna

    amta

    ñata

    kisa

    , PQ

    PAY w

    akich

    awi-

    naka

    na ja

    ktha

    pita

    -na

    ka u

    kham

    arak

    i ya

    tiyaw

    inak

    a inu

    qaña

    ya

    tikip

    ayañ

    awa.

    CPQP

    AY ta

    ypin

    a ya

    tiyaw

    inak

    a qha

    ns-

    taya

    tana

    kaxa

    chip

    aru,

    pa

    chap

    aru

    waki

    siri-

    takj

    ama a

    pnaq

    asiñ

    a-pa

    wa, s

    aña m

    unixa

    .

    Pata

    kata

    sipa

    na q

    hawq

    ha ji

    lïri

    suyu

    na ya

    ticha

    wi ch

    iqañ

    chiri

    naka

    sa

    kuna

    amta

    ñata

    kisa

    PQPA

    Y yat

    iyawi

    -na

    ka ja

    ktha

    pita

    yatiy

    i,

    Sin

    línea

    de

    bas

    eM

    INED

    U

    Pata

    kata

    sipa

    na q

    hawq

    ha ta

    ypi

    suyu

    naka

    na ya

    ticha

    wi ch

    iqañ

    chiri

    -na

    kasa

    PQP

    AY ya

    tiyaw

    inak

    a jak

    tha-

    pita

    yatiy

    i, kun

    a am

    taña

    taki

    sa.

    Sin

    línea

    de

    bas

    eDR

    E

    Pata

    kata

    sipa

    na q

    hawq

    ha su

    llka

    suyu

    naka

    na ya

    ticha

    wi ch

    iqañ

    chiri

    -na

    kasa

    kuna

    amta

    ñata

    kisa

    PQP

    AY

    yatiy

    awin

    aka j

    akth

    apita

    yatiy

    i.

    Sin

    línea

    de

    bas

    eUG

    EL

    1iri

    lura

    Mar

    kana

    kasa

    na ki

    msa

    pach

    a p’iq

    iñch

    iri ir

    naqi

    rinak

    apan

    a yat

    iñap

    a ch’a

    mañ

    chaw

    i, PQP

    AY ya

    tiyaw

    inak

    a utji

    ri ap

    naqa

    ñata

    ki.

    2iri

    lura

    PQPA

    Y kam

    achi

    naka

    phu

    qhañ

    atak

    ixa u

    kham

    arak

    i kun

    a am

    taña

    taki

    sa w

    akisi

    wa p

    acha

    paru

    man

    täwi

    sara

    ntaw

    i tuk

    uyaw

    i chi

    mpu

    naka

    apna

    qaña

    ,

    1ri J

    isk’a

    phuq

    awi

  • Cons

    ulta P

    revia

    a los

    Pueb

    los In

    dígen

    as u

    Origi

    nario

    s / M

    iniste

    rio de

    Educ

    ación

    11

    2ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    njam

    sa q

    allti

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    ayi-

    rinak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    Juk’a

    tha j

    uk’at

    ha

    may

    ja m

    ayja

    yatic

    ha-

    ña w

    akiya

    tana

    karu

    ya

    paña

    wa, a

    ski k

    husa

    ya

    tiqaw

    i qat

    uqap

    xa-

    ñapa

    taki

    .

    Ukax

    a, ku

    njam

    ati u

    ka-

    tha k

    unas

    a mun

    asi

    PQPA

    Y yat

    iña u

    tana

    ka

    utt’a

    yaña

    taki

    xa,

    ukan

    aka

    yatx

    atañ

    a qh

    anst

    ’ayañ

    awa.

    Pata

    kata

    sipa

    na q

    hawq

    ha

    PQPA

    Y uñt

    ’ata y

    atiñ

    a uta

    naka

    -sa

    chiq

    apar

    u Pu

    rapa

    Qam

    awi

    Paya

    Aru

    tha y

    atich

    askc

    hi.

    PQPA

    Y uta

    naka

    ja

    ktha

    pita

    , PQP

    AY

    Yatic

    hirin

    aka j

    ak-

    thap

    ita, N

    EXUS

    sa

    ta ch

    impu

    ta-

    naka

    , ukh

    amar

    aki

    pank

    anak

    a qill

    qi-

    rinak

    ana y

    atiya

    wi-

    pa q

    illqa

    tana

    ka,

    ukat

    sti P

    ELA,

    RER

    ju

    kana

    kana

    jak-

    thap

    itana

    kapa

    .

    53%

    58%

    65%

    73%

    80%

    87%

    95%

    MIN

    EDU

    DRE

    UGEL

    1ri l

    ura

    PQPA

    Y mun

    asiri

    , utji

    ri uñ

    xatt’

    aña.

    2ri l

    ura

    Mac

    haqa

    PQP

    AY ya

    tiña u

    tana

    ka u

    tt’ay

    añat

    akisa

    utji

    rinak

    a sar

    anta

    skak

    iñap

    atak

    isa, m

    unas

    irina

    ka u

    ñxat

    t’awi

    mpi

    wak

    isirin

    aka i

    nuqa

    wim

    pi ju

    k’ath

    a ju

    k’ath

    a sa

    raya

    ña.

    3ri l

    ura

    PQPA

    Y chu

    raña

    mpi

    may

    ja m

    ayja

    yana

    pt’añ

    ampi

    wak

    ichañ

    a.

    1ri J

    isk’a

    phuq

    awi

  • PLAN

    NAC

    IONA

    L DE E

    DUCA

    CIÓN

    INTE

    RCUL

    TURA

    L BILI

    NGÜE

    - MA

    TRIZ

    DE PL

    ANIFI

    CACIÓ

    N ES

    TRAT

    ÉGICA

    12

    3ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    njam

    sa

    qallt

    iQa

    lltañ

    atak

    i ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    ayi-

    rinak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    May

    ni m

    ayni

    mar

    ka

    irpiri

    naka

    mpi

    lura

    wi-

    naka

    yana

    pkip

    asi-

    ñawa

    , yat

    iqiri

    naka

    na

    pach

    apar

    u m

    anta

    ñapa

    pa

    chap

    aru

    tuku

    yaña

    -pa

    qhi

    paqa

    yirin

    aka

    chha

    qtay

    añat

    aki.

    Ukax

    a, m

    arka

    tayp

    ina

    yana

    pt’ir

    inak

    a uña

    kipt

    a-ña

    wa, ju

    pana

    kam

    pi P

    QPAY

    ya

    tiqiri

    naka

    na p

    acha

    paru

    m

    anta

    ñapa

    , pac

    hapa

    ru

    tuku

    yaña

    pa q

    hipa

    qayir

    i-na

    ka ch

    haqt

    ayañ

    atak

    i.

    Pata

    kata

    sipa

    na

    qhaw

    qha t

    aypi

    suyu

    irp

    irina

    kasa

    irna

    qawi

    -na

    kapa

    tpac

    ha m

    ayni

    m

    arka

    uña

    nchi

    rinak

    am-

    pi P

    QPAY

    ch’am

    anch

    aski

    .

    Pata

    kath

    a sip

    ana 5

    0 ta

    ypi s

    uyu

    irpiri

    nana

    kawa

    PQ

    PAY

    sara

    ña-

    pa am

    tapx

    isa

    wayt

    ’asip

    xisa.

    80%

    90%

    100%

    --

    -DR

    E

    Pata

    kath

    a sip

    ana

    qhaw

    qha t

    aypi

    suyu

    irp

    irina

    kasa

    taqi

    nïxa

    tha

    amta

    wina

    ka sa

    rant

    a-ya

    ski.

    % d

    e Go

    bier

    -no

    s Reg

    iona

    les

    con

    pobl

    ació

    n in

    díge

    na q

    ue

    impl

    emen

    tan

    Plan

    es in

    ter-

    secto

    riale

    s.

    20%

    40%

    60%

    80%

    100%

    -DR

    E

    1ri l

    ura

    Pach

    apar

    u qa

    lltat

    ha tu

    kuya

    ñkam

    a yat

    iqañ

    ana

    jani

    wal

    t’awi

    naka

    pa q

    hans

    uyañ

    a, ta

    qinï

    xath

    a yan

    apt’a

    sisa l

    uraw

    inak

    a uñt

    ’asa.

    2ri l

    ura

    Taqi

    nïxa

    ta ya

    napt

    ’asisa

    lura

    ñata

    ki m

    ayni

    may

    ni ya

    napt

    ’irin

    aka u

    ñaki

    paña

    . 3r

    i lur

    aM

    ayni

    mar

    ka ir

    pirin

    akam

    pi ar

    uski

    pawi

    qut

    unak

    a uñs

    t’aya

    ña, u

    tt’ay

    añar

    aki.

    1ri J

    isk’a

    phuq

    awi

  • Cons

    ulta P

    revia

    a los

    Pueb

    los In

    dígen

    as u

    Origi

    nario

    s / M

    iniste

    rio de

    Educ

    ación

    13

    4ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    njam

    sa

    qallt

    iQa

    lltañ

    atak

    i ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    ayi-

    rinak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    PQPA

    Y yat

    iña u

    tana

    ka

    aski

    kank

    añap

    atak

    i ya

    napt

    ’anak

    a phu

    qa-

    yaña

    .

    Ukax

    a, ya

    tiña u

    tana

    ka m

    ar-

    kasa

    na sa

    rawi

    paru

    , waw

    a-na

    kana

    mun

    atap

    arja

    ma

    lura

    siñap

    a phu

    qaya

    ñawa

    .

    Pata

    kata

    sipa

    nxa

    qhaw

    qha P

    QPAY

    yatiñ

    a ut

    anak

    asa a

    ski s

    uma

    sara

    ntañ

    apat

    aki k

    husa

    ut

    anak

    ani u

    kham

    arus

    a ph

    uqat

    a yän

    akan

    i.

    MIN

    EDU

    DRE

    UGEL

    Pata

    kata

    sipa

    na q

    haw-

    qha P

    IP sa

    ta w

    akich

    atas

    a ta

    ypi s

    uyun

    a lur

    asisk

    i PQ

    PAY y

    atiñ

    a uta

    naka

    lu

    rawi

    phu

    qaya

    ñata

    ki.

    DRE

    1ri l

    ura

    Yatiñ

    a uta

    naka

    na u

    raqi

    naka

    pa ka

    mac

    hi q

    illqa

    rjam

    a sum

    acha

    ña.

    2ri l

    ura

    Yatiñ

    a uta

    na u

    tana

    kam

    pi u

    tjasiñ

    anak

    apam

    pi su

    yuna

    jaka

    wipa

    rjam

    a wak

    ichañ

    a. 3r

    i lur

    aW

    akisi

    ri ut

    anak

    a utja

    siñan

    aka c

    hura

    ñata

    ki q

    ullq

    i utji

    rinak

    a apn

    aqañ

    a.

    4ri l

    ura

    Wak

    isiri

    utan

    aka,

    utja

    siñan

    aka,

    yana

    pt’as

    iri m

    akin

    anak

    a chu

    raña

    taki

    yach

    ’a su

    yuna

    , tay

    pi su

    yuna

    sullk

    a suy

    una P

    IP su

    tini w

    akich

    awin

    aka y

    atiri

    -na

    kam

    pi ya

    napt

    ’aña.

    1ri J

    isk’a

    phuq

    awi

  • PLAN

    NAC

    IONA

    L DE E

    DUCA

    CIÓN

    INTE

    RCUL

    TURA

    L BILI

    NGÜE

    - MA

    TRIZ

    DE PL

    ANIFI

    CACIÓ

    N ES

    TRAT

    ÉGICA

    14

    2ri j

    isk’

    a ph

    uqaw

    i: M

    anta

    wi,

    sara

    ntaw

    i, pa

    chap

    aru

    tuku

    yaw

    iYa

    tiqaw

    inak

    a yat

    ichaw

    inak

    axa k

    unay

    man

    a yan

    apt’a

    naka

    mpi

    , wak

    ichaw

    inak

    ampi

    phu

    qaya

    ña, u

    kham

    arak

    i yat

    ichañ

    atak

    i wak

    isiri

    yäna

    ka p

    huqa

    tawa

    chur

    asiñ

    apa.

    Jaki

    ta u

    ñxat

    awi

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    njam

    sa q

    allti

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    ayi-

    rinak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    PQPA

    Y phu

    qaña

    taki

    xa, ja

    ljaya

    ta

    yatic

    hawi

    chiq

    añch

    irina

    kaxa

    pac

    hapa

    -ru

    wak

    isiri

    yatic

    hawi

    naka

    wak

    ichap

    xi,

    ukha

    mar

    aki y

    atich

    añat

    aki w

    akisi

    yäna

    ka

    waki

    yapx

    i, uka

    tha t

    ’uqi

    yapx

    i.

    Pata

    kata

    sipa

    nxa q

    hawq

    ha

    PQPA

    Y waw

    a uta

    naka

    nsa

    ukha

    mar

    aki q

    allta

    yatiq

    aña

    utan

    akan

    sa q

    amaw

    inak

    ar-

    jam

    a aru

    naka

    parja

    ma y

    ati

    waki

    chat

    anak

    a phu

    qhap

    xi.

    Yatic

    haña

    yana

    pt’ir

    inak

    a-na

    yatiy

    awin

    akap

    a.30

    %40

    %49

    %58

    %67

    %76

    %85

    %

    MIN

    EDU

    DRE

    UGEL

    Pata

    kata

    sipa

    nxa q

    hawq

    ha

    PQPA

    Y waw

    a uta

    naka

    sa

    ukha

    mar

    aki q

    allta

    yatiq

    aña

    utan

    akas

    a qam

    awin

    akar

    jam

    a ar

    unak

    apar

    jam

    a yat

    ichañ

    ata-

    ki yä

    naka

    katu

    qapx

    i.

    74%

    80%

    85%

    90%

    95%

    100%

    Pata

    kata

    sipa

    nxa q

    hawq

    ha

    PQPA

    Y yat

    iqañ

    a uta

    naka

    nsa

    qam

    awin

    akar

    jam

    a aru

    -na

    kapa

    rjam

    a yat

    ichañ

    atak

    i yä

    naka

    katu

    qata

    aski

    apna

    -qa

    pxi.

    30%

    40%

    50%

    60%

    75%

    90%

    100%

  • Cons

    ulta P

    revia

    a los

    Pueb

    los In

    dígen

    as u

    Origi

    nario

    s / M

    iniste

    rio de

    Educ

    ación

    15

    1ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    njam

    sa

    qallt

    i

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    ayi-

    rinak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    Yatic

    hawi

    wak

    icha-

    tana

    ka m

    ayjt’

    ayañ

    a uñ

    anch

    awin

    akam

    pi

    tayp

    i suy

    unak

    ana

    yatic

    hawi

    wak

    icha-

    tana

    kam

    pi, P

    QPAY

    ya

    ticha

    ña th

    akip

    ampi

    , uk

    ham

    a lur

    asiñ

    apa.

    Yatiq

    aña u

    tana

    ka

    qutu

    chaw

    ina t

    aypi

    su

    yuna

    kana

    sullk

    a su

    yuna

    kana

    p’iq

    in-

    chiri

    naka

    xa ya

    ticha

    wi

    waki

    chaw

    inak

    a ja

    kawi

    naka

    rjam

    a, ar

    suwi

    naka

    parja

    ma

    ukha

    mar

    aki a

    muy

    u-na

    karja

    maw

    a lur

    awi-

    naka

    mpi

    phu

    qhap

    xi.

    Pata

    kata

    sipa

    nxa q

    hawq

    ha ta

    ypi

    suyu

    irpi

    rinak

    asa q

    amaw

    irjam

    a ya-

    ticha

    wi w

    akich

    awin

    aka u

    kham

    arak

    i PQ

    PAY w

    akiya

    wina

    ka lu

    rawi

    naka

    m-

    pi p

    huqh

    apxi.

    23%

    33%

    43%

    50%

    65%

    80%

    100%

    DRE

    Pata

    kath

    a sip

    anxa

    qha

    wqha

    sullk

    a su

    yuna

    yatic

    hawi

    chiq

    anch

    irina

    kasa

    ya

    ti wa

    kich

    awin

    aka w

    akich

    awap

    xi.30

    %40

    %50

    %65

    %75

    %85

    %10

    0%UG

    EL

    1ri l

    ura

    Tayp

    i suy

    unak

    ana P

    QPAY

    yatic

    haña

    taki

    amta

    tarja

    ma w

    akich

    awin

    aka w

    akiya

    ña.

    2ri l

    ura

    Tayp

    i suy

    unak

    ana

    PQPA

    Y wak

    ichaw

    inak

    a yat

    ichaw

    inak

    ana y

    ant’a

    ña.

    3ri l

    ura

    Tayp

    i suy

    unak

    ana

    PQPA

    Y wak

    ichaw

    inak

    a yat

    ichaw

    inak

    ana p

    huqh

    aña.

    4ri l

    ura

    Tayp

    i suy

    unak

    ana

    PQPA

    Y wak

    ichaw

    inak

    a yat

    ichaw

    inak

    ana u

    ñaki

    paña

    .5r

    i lur

    aTa

    ypi s

    uyun

    akan

    a PQP

    AY w

    akich

    awin

    akan

    a uñs

    taya

    wina

    kapa

    amth

    apiñ

    a.

    2ri j

    isk’a

    phuq

    awi

  • PLAN

    NAC

    IONA

    L DE E

    DUCA

    CIÓN

    INTE

    RCUL

    TURA

    L BILI

    NGÜE

    - MA

    TRIZ

    DE PL

    ANIFI

    CACIÓ

    N ES

    TRAT

    ÉGICA

    16

    2ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    njam

    sa

    qallt

    i

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    ayi-

    rinak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    PQPA

    Y yat

    iqañ

    a ut

    anak

    ana,

    yatiq

    iri-

    naka

    na q

    amaw

    ipar

    ja-

    ma a

    rsus

    itana

    kapa

    r-ja

    ma m

    ayja

    may

    ja

    yatic

    hawi

    naka

    mpi

    ph

    uqha

    ña.

    PQPA

    Y wak

    iyawi

    ph

    uqha

    wina

    kaxa

    ak

    irina

    kawa

    : Jila

    -ta

    taña

    taki

    PQP

    AY,

    Jaka

    tata

    yaña

    taki

    PQ

    PAY

    Mar

    kam

    ar-

    kana

    ka u

    tjirin

    akat

    aki

    ukha

    mar

    aki j

    isk’a

    wawa

    naka

    taki

    PQP

    AY.

    Pata

    kata

    sipa

    nxa q

    hawq

    ha P

    QPAY

    wa

    wa u

    tana

    kasa

    ukh

    amar

    aki y

    atiñ

    a ut

    anak

    asa q

    amaw

    inak

    a ars

    usita

    -na

    ka ji

    lata

    taña

    taki

    wak

    iyawi

    naka

    ph

    uqha

    pxi.

    35%

    35

    %45

    %55

    %65

    %75

    %85

    %

    MIN

    EDU

    DRE

    UGEL

    Pata

    kata

    sipa

    nxa q

    hawq

    ha P

    QPAY

    wa

    wa u

    tana

    kasa

    ukh

    amar

    aki

    yatiq

    aña u

    tana

    kasa

    qam

    awin

    aka

    arsu

    sitan

    aka j

    akat

    atay

    añat

    akiw

    aki-

    yawi

    naka

    phu

    qhap

    xi.

    24%

    24%

    34%

    44%

    54%

    64%

    74%

    Pata

    kata

    sipa

    nxa q

    hawq

    ha m

    arka

    tu

    qink

    iri w

    awa u

    tana

    kasa

    ukh

    a-m

    arak

    i yat

    iqañ

    a uta

    naka

    sa P

    QPAY

    wa

    kiya

    wina

    ka p

    huqh

    apxi.

    10%

    10%

    15%

    20%

    25%

    30%

    35%

    Qawq

    ha u

    tank

    irina

    kasa

    jisk

    ’a wa

    wa-

    naka

    sum

    a uyw

    añat

    aki y

    anap

    t’awi

    ka

    tuqa

    pxi.

    200

    500

    550

    600

    650

    700

    750

    1ri l

    ura

    PQPA

    Y wak

    iyawi

    naka

    k’ac

    hath

    a k’ac

    hath

    a phu

    qhañ

    a.2r

    i lur

    aYa

    tirin

    akan

    a ukh

    amar

    aki y

    atich

    irina

    kana

    yatiñ

    anak

    apa c

    h’am

    añch

    aña

    PQPA

    Y wak

    ichaw

    inak

    a kun

    aym

    ana y

    anap

    t’ana

    kam

    pi p

    huqh

    añat

    aki.

    3ri l

    ura

    PQPA

    Y wak

    iyawi

    naka

    taqi

    yatiq

    aña u

    tana

    kana

    uña

    kipa

    ña u

    kham

    arak

    i phu

    qhañ

    a.

    2ri j

    isk’a

    phuq

    awi

  • Cons

    ulta P

    revia

    a los

    Pueb

    los In

    dígen

    as u

    Origi

    nario

    s / M

    iniste

    rio de

    Educ

    ación

    17

    3ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    n-ja

    msa

    qa

    llti

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    ayi-

    rinak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    PQPA

    Y wak

    i-ch

    awin

    akat

    akixa

    ar

    usat

    ha u

    kha-

    mar

    aki k

    astil

    la

    arut

    ha p

    anka

    naka

    qi

    llqaw

    inak

    ampi

    , ya

    nt’aw

    inak

    ampi

    uk

    ham

    ari t

    ’uqi

    -ya

    wina

    kam

    pi

    phuq

    haña

    wa

    PQPA

    Y wa

    kisir

    i yä-

    naka

    inuq

    irina

    karu

    ch

    ’amañ

    chañ

    a, ar

    u-na

    kasa

    tha k

    astil

    la

    arut

    ha, u

    kham

    arak

    i pu

    rapa

    tha a

    rusk

    i-pa

    ña ya

    ticha

    ñata

    ki

    yäna

    ka in

    uqañ

    a;

    saña

    mun

    ixa.

    Qhaw

    qha T

    aypi

    Suy

    u Irp

    irina

    kasa

    PQP

    AY ya

    tiqañ

    a ut

    anak

    ansa

    yatic

    haña

    taki

    wak

    isiri

    yäna

    ksa p

    uqha

    -ch

    añat

    aki i

    nuqa

    pxi.

    32%

    14

    45%

    59%

    73%

    86%

    100%

    -DR

    E

    Pata

    kata

    sipa

    nxa q

    hawq

    ha m

    arka

    naka

    sana

    yatic

    ha-

    ñata

    ki w

    akisi

    ri yä

    naka

    inuq

    irina

    ka u

    tt’ay

    atan

    akas

    a uñ

    t’ata

    ukk

    ham

    arak

    i aru

    naka

    sath

    a qill

    qapx

    i.40

    %60

    %80

    %10

    0%-

    --

    DRE

    Pata

    kath

    a sip

    anxa

    qha

    wqha

    yatic

    haña

    wak

    isiri

    yäna

    kasa

    arus

    atha

    qill

    qata

    pxi.

    48%

    60%

    73%

    85%

    100%

    --

    MIN

    EDU

    DRE

    UGEL

    Pata

    kata

    sipa

    nxa q

    hawq

    ha P

    QPAY

    yatiq

    aña u

    ta-

    naka

    sa ar

    usat

    ha ya

    ticha

    ñata

    ki w

    akisi

    ri yä

    naka

    ka

    tuqa

    pxi.

    74%

    80%

    85%

    90%

    95%

    100%

    -M

    INED

    UDR

    EUG

    EL

    Pata

    kath

    a sip

    anxa

    qha

    wqha

    PQP

    AY ya

    tiqañ

    a ut

    anak

    asa k

    astil

    la ar

    u ya

    ticha

    ñata

    ki w

    akisi

    ri yä

    naka

    ka

    tuqa

    pxi.

    MIN

    EDU

    DRE

    UGEL

    Pata

    kata

    sipa

    nxa q

    hawq

    ha P

    QPAY

    yatiq

    aña u

    ta-

    naka

    sa TI

    C uk

    a yän

    aka a

    pnaq

    apxi.

    Jani

    qa

    llta

    chim

    puni

    20%

    40%

    60%

    75%

    90%

    100%

    MIN

    EDU

    DRE

    UGEL

    1ri l

    ura

    Arun

    aka q

    illqa

    ñata

    ki ka

    mac

    hina

    ka am

    taña

    2ri l

    ura

    PQPA

    Ynak

    atak

    i wak

    isiri

    yäna

    ka u

    ñjañ

    a.3r

    i lur

    aPQ

    PAYn

    akat

    aki w

    akisi

    yäna

    ka in

    uqañ

    a.4r

    i lur

    aPQ

    PAYn

    akat

    aki w

    akisi

    ri yä

    naka

    yant

    ’aña,

    jach

    ’a su

    yuna

    , tay

    pi su

    yuna

    kana

    ukh

    amar

    i sul

    ka su

    yuna

    kana

    5ri l

    ura

    TIC u

    ka yä

    naka

    apna

    qaña

    taki

    yatiq

    awin

    akan

    a lur

    a tha

    khip

    a wak

    iyaña

    , ukh

    amar

    aki y

    atiñ

    anak

    a ch’

    ullq

    inch

    aña.

    6ri l

    ura

    Yatic

    haña

    taki

    wak

    isiri

    yäna

    ka p

    acha

    paru

    t’uq

    iyaña

    taki

    lura

    thak

    hina

    ka w

    akiya

    ña.

    7ri l

    ura

    Yatic

    haña

    taki

    wak

    isiri

    yäna

    ka ch

    iqap

    aru

    apna

    qaña

    taki

    ukh

    amar

    aki y

    anap

    t’aña

    taki

    thak

    hina

    ka w

    akiya

    ña u

    kata

    phu

    qhañ

    a.

    2ri j

    isk’a

    phuq

    awi

  • PLAN

    NAC

    IONA

    L DE E

    DUCA

    CIÓN

    INTE

    RCUL

    TURA

    L BILI

    NGÜE

    - MA

    TRIZ

    DE PL

    ANIFI

    CACIÓ

    N ES

    TRAT

    ÉGICA

    18

    4ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    njam

    sa

    qallt

    i

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    ayi-

    rinak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    PQPA

    Y tay

    pina

    kana

    ya

    tiqaw

    inak

    a yat

    xata

    -ña

    taki

    chiq

    apa l

    uraw

    i-na

    kam

    pi p

    huqh

    aña.

    Wak

    isiri

    yäna

    ka u

    kham

    arak

    i uk

    ham

    ata

    Yatiq

    aña u

    tana

    kana

    yatiq

    irina

    ka-

    xa ku

    njam

    sa P

    QPAY

    katu

    kasip

    ki

    ukan

    aka c

    hiqa

    rapu

    yaxa

    taña

    ka-

    kixa

    , lura

    wina

    ka am

    taña

    ukh

    a-m

    arak

    i wak

    isiri

    yäna

    ka w

    akich

    a-ña

    ; sañ

    a mun

    ixa.

    Pata

    kana

    katx

    a qha

    wqha

    PQ

    PAY y

    atiq

    aña u

    ta-

    naka

    nsa y

    atiq

    awin

    aka

    chiq

    apar

    u ya

    txat

    apxi.

    MIN

    EDU

    DRE

    UGEL

    1ri l

    ura

    Yatiq

    awin

    aka c

    him

    psuñ

    a PQP

    AYna

    wak

    iyawi

    parja

    ma t

    haqh

    awip

    arja

    ma,

    ukha

    mat

    a yat

    iqaw

    inak

    a jilï

    ri ka

    mac

    hina

    karja

    ma y

    atxa

    taña

    taki

    .2r

    i lur

    aPQ

    PAY p

    huqh

    anin

    akat

    a yat

    xata

    ñata

    ki lu

    rawi

    naka

    wak

    iyaña

    3ri l

    ura

    Yatiq

    awin

    aka y

    atxa

    taña

    kawi

    wak

    ichaw

    inak

    a phu

    qhañ

    a.4r

    i lur

    aPQ

    PAY t

    aypi

    naka

    na ya

    tiqaw

    inak

    xata

    lup’

    ikip

    aña u

    kham

    arak

    i am

    thap

    hiña

    .

    2ri j

    isk’a

    phuq

    awi

  • Cons

    ulta P

    revia

    a los

    Pueb

    los In

    dígen

    as u

    Origi

    nario

    s / M

    iniste

    rio de

    Educ

    ación

    19

    3ri j

    isk’

    a ph

    uqaw

    i: Ya

    tichi

    rinak

    ana

    yatx

    ataw

    ipa

    Pura

    pa Q

    amaw

    i Pay

    a Aru

    tha Y

    atich

    awi w

    awan

    akan

    a kat

    uqañ

    apat

    akixa

    am

    awt’a

    naka

    ru P

    QPAY

    wak

    ichat

    anak

    ampi

    yatiq

    añap

    a phu

    qaya

    ñawa

    , pay

    a aru

    tha y

    atich

    irina

    kana

    m

    unas

    itaph

    asa

    chur

    asip

    hasa

    chik

    thap

    t’aña

    pata

    ki.

    Jaki

    ta u

    ñxat

    awi

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    njam

    sa q

    allti

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    ayi-

    rinak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    Aski

    yatiñ

    aniw

    a, q

    ’alpa

    cha y

    atich

    awi

    t’aqa

    t’aqa

    naka

    na P

    QPAY

    mun

    asiri

    ru

    phuq

    añat

    aki.

    Pata

    kata

    sipa

    nxa q

    hawq

    ha

    khus

    a wak

    isiri

    PQPA

    Y waw

    a ut

    anak

    ansa

    , tay

    pink

    iri ya

    ti-ch

    aña u

    tana

    kans

    a, ph

    uqa-

    siski

    .

    Paya

    ruth

    a ars

    uri y

    ati-

    chiri

    naka

    na, y

    atiq

    aña

    utan

    akan

    a qill

    qant

    ata-

    naka

    pa, u

    kham

    arus

    a NE

    XUS

    ukan

    a.

    62%

    67%

    72%

    77%

    82%

    87%

    90%

    MIN

    EDU

    DRE

    UGEL

    Pata

    kata

    sipa

    nxa q

    hawq

    ha

    khus

    a wak

    isiri

    paya

    arut

    ha

    arsu

    ri ya

    tichi

    rinak

    asa P

    QPAY

    jil

    ïri w

    awak

    anar

    u ya

    ticha

    ña

    utan

    akan

    a may

    itapa

    rjam

    a ph

    uqas

    iski.

    Qallt

    ana

    waki

    si-na

    kapa

    Pata

    kata

    sipa

    nqa q

    hawq

    ha

    yatic

    hirin

    akas

    a jisk

    ’a wa

    wa

    utan

    akan

    sa ta

    ypin

    kiri

    wawa

    -na

    karu

    yatic

    haña

    uta

    naka

    nsa

    paya

    arut

    ha ya

    ticha

    ñata

    ki

    yatiñ

    ani u

    tji.

    NEXU

    S P

    aya a

    ruta

    arsu

    ri ya

    tichi

    rinak

    a qill

    qant

    ata-

    naka

    pa, u

    kham

    arus

    a DS

    qullq

    i irx

    atam

    pi si

    ri.

    23%

    35%

    %47

    %59

    71%

    83%

    90%

    Pata

    kata

    sipa

    nqa q

    hawq

    ha

    yatic

    hirin

    akas

    a jilï

    ri wa

    wa-

    naka

    na ya

    tiqañ

    a uta

    na p

    aya

    arut

    ha ya

    ticha

    ñata

    ki ya

    tiñan

    i ut

    ji.

    NEXU

    S P

    aya a

    ruth

    a ar

    suri

    yatic

    hirin

    aka

    qillq

    anta

    tapa

    .6%

    14%

    21%

    29%

    37%

    45%

    50%

  • PLAN

    NAC

    IONA

    L DE E

    DUCA

    CIÓN

    INTE

    RCUL

    TURA

    L BILI

    NGÜE

    - MA

    TRIZ

    DE PL

    ANIFI

    CACIÓ

    N ES

    TRAT

    ÉGICA

    20

    1ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    njam

    sa

    qallt

    i

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    ayi-

    rinak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    Yatic

    hirin

    akan

    a na

    yraq

    ata y

    atiq

    awi-

    naka

    pa ku

    naym

    ana

    kasta

    ukh

    aman

    aka

    tayp

    itha y

    atiq

    añak

    apa

    waki

    yaña

    , ukh

    amat

    ha

    yatiq

    a khu

    skha

    cha-

    tana

    ka E

    BR u

    kana

    pa

    ya ar

    utha

    yatiq

    aña

    utan

    akan

    a taq

    pach

    a wa

    yt’as

    inak

    apa s

    uma

    waki

    yaña

    taki

    .

    Sapa

    suyu

    , sap

    a aru

    , sa

    pa ay

    llu su

    yuta

    ki

    amta

    wak

    ichat

    anak

    a lu

    raña

    jalja

    yata

    naka

    pa

    ya ar

    uta y

    atich

    iri

    yatic

    hirin

    akan

    a qa

    llta y

    atiq

    aña-

    naka

    pata

    ki u

    ka E

    BR

    waki

    si am

    uyt’a

    naka

    wa

    yt’as

    ipa w

    akich

    aña

    ukha

    mar

    usa w

    aki-

    yran

    taña

    taki

    .

    Pata

    kata

    sipa

    nxa q

    hawq

    ha ya

    ti-ch

    irina

    sa p

    aya a

    ruth

    a jisk

    ’anak

    a, ta

    ypin

    kiri

    wawa

    naka

    ru p

    aya a

    ruth

    a ya

    ticha

    ñata

    ki E

    BR u

    ka y

    atiq

    aña

    utan

    a way

    t’asip

    arja

    ma i

    yaws

    añat

    aki

    utji.

    23%

    35%

    %47

    %59

    71%

    83%

    90%

    MIN

    EDU

    DRE

    UGEL

    Pata

    kata

    sipa

    nxa q

    hawq

    ha ya

    ti-ch

    irina

    kasa

    utji

    , pay

    a aru

    tha j

    ilïri

    wawa

    naka

    naru

    yatiq

    a khu

    skha

    cha-

    ta ya

    ticha

    ñata

    ki E

    BR u

    kana

    kunt

    i wa

    yt’as

    ipki

    uka

    naka

    rjam

    a wak

    iya-

    ñata

    ki.

    30%

    40%

    50%

    60%

    70%

    85%

    100%

    1ri l

    ura

    Nayr

    aqat

    a pay

    a aru

    tha y

    atich

    iri ya

    tichi

    rana

    ka w

    ayt’a

    sipar

    jam

    a wak

    iya, k

    unja

    mat

    i chi

    qapa

    wak

    iski u

    kham

    arja

    ma u

    kham

    arus

    a kun

    atak

    iti P

    QPAY

    ar

    uxa w

    akisi

    mpi

    kasta

    ukh

    aman

    aka w

    akiyi

    rimpi

    kun

    jam

    añap

    Hasa

    uka

    xa w

    akiya

    ña.

    2ri l

    ura

    Jisk

    ’a wa

    wana

    karu

    yatic

    hirit

    aki P

    QPAY

    yatic

    hirin

    akan

    a irn

    aqap

    a yat

    iqay

    a wak

    isirin

    aka u

    ka ya

    tiqa k

    husk

    hach

    atan

    akam

    pi ya

    tiqa k

    unja

    man

    akam

    pi

    uka y

    atiq

    añat

    aki w

    akiya

    tapa

    way

    t’asir

    jam

    a, sa

    pa ar

    u ja

    thap

    arja

    ma u

    kham

    arus

    a jak

    awip

    a uñt

    ani w

    akich

    atan

    aka w

    akiya

    ña,

    3ri l

    ura

    Paya

    arut

    a yat

    ichiri

    (PQP

    AY) y

    atich

    irina

    kana

    irna

    qapa

    yatiq

    aya

    waki

    chat

    anak

    a qaw

    ayap

    arja

    ma,

    wak

    isiri

    yatic

    haña

    taki

    wak

    ichat

    axa

    yatic

    hirin

    a ya

    titan

    akap

    asa w

    akisi

    yirip

    ana,

    kasta

    ukh

    aman

    aka w

    akiya

    naka

    sa P

    QPAY

    uka

    mpi

    kasta

    kasta

    iyaw

    sam

    pisa

    wak

    iyaña

    wak

    iyran

    taña

    pana

    .

    4ri l

    ura

    Puriñ

    apat

    aki, m

    anta

    ñata

    ki u

    kham

    arus

    a tuk

    uyañ

    apat

    aki u

    ka P

    QPAY

    yatic

    haña

    taki

    (Bec

    a EIB

    , qul

    lqi i

    rxat

    t’ana

    ka P

    QPAY

    ) uka

    naka

    taki

    lura

    ña th

    aki-

    naka

    sa w

    akiya

    ña.

    5ri l

    ura

    Paya

    arut

    a yat

    ichañ

    a yat

    iqa i

    rnaq

    awin

    akaw

    jana

    yatic

    hirin

    akat

    aki u

    ka R

    efor

    ma M

    agist

    eria

    l Kam

    achi

    rjam

    a sut

    inch

    awip

    sa w

    akich

    atan

    akax

    a wak

    i-ch

    aña,

    qhan

    anch

    suña

    .

    3ri j

    isk’a

    phuq

    awi

  • Cons

    ulta P

    revia

    a los

    Pueb

    los In

    dígen

    as u

    Origi

    nario

    s / M

    iniste

    rio de

    Educ

    ación

    21

    2ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    njam

    sa

    qallt

    i

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    a-yir

    inak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    Irnaq

    aski

    ri ya

    tichi

    ri-na

    kana

    kuna

    yman

    a ka

    sta u

    kham

    anak

    a ta

    ypith

    a yat

    iqan

    akap

    a wa

    kiya

    ña, u

    kham

    atha

    ya

    tiqa k

    husk

    hach

    a-ta

    naka

    EBR

    uka

    na

    paya

    arut

    ha ya

    tiqañ

    a ut

    anak

    ana t

    aqpa

    cha

    wayt

    ’asin

    akap

    a sum

    a wa

    kiya

    ña.

    Paya

    arut

    ha ir

    naqi

    ri am

    awt’a

    naka

    taki

    ya-

    tiqaw

    inak

    a wak

    ichat

    a su

    yuna

    kam

    pi am

    taña

    lu

    raña

    .

    Pata

    kata

    sipa

    nxa q

    hawq

    ha ya

    ti-ch

    irina

    kasa

    , PQP

    AY ji

    sk’a

    wawa

    ut

    anak

    ansa

    tayp

    inki

    ri wa

    wana

    karu

    ya

    ticha

    ña u

    tana

    kans

    a irn

    aqas

    a ya

    tiqas

    ipxk

    akiri

    utji

    .

    50%

    60%

    70%

    80%

    90%

    95%

    100%

    MIN

    EDU

    DRE

    UGEL

    Pata

    kata

    sipa

    na q

    hawq

    ha

    amaw

    t’ana

    kasa

    PQP

    AY ji

    lïri w

    awa-

    naka

    yatiq

    ayiri

    uta

    naka

    na ir

    naqa

    sa

    PQPA

    Y yat

    iqap

    xata

    yna.

    0%20

    %35

    %50

    %65

    %80

    %10

    0%19

    1ri l

    ura

    Paya

    arut

    ha ya

    tichi

    rinak

    ana w

    ayt’a

    sipa i

    rnaq

    kirin

    akan

    a yat

    iqap

    arja

    ma,

    ukha

    mar

    usa a

    runa

    kana

    lura

    pa w

    akisi

    riru

    kasta

    ukh

    aman

    akar

    u wa

    kiyir

    isa

    uñt’a

    ña k

    unja

    mañ

    apat

    aki.

    2ri l

    ura

    Paya

    arut

    ha ya

    tichi

    rina l

    urt’a

    sipa k

    husa

    ñcha

    ñata

    ki w

    ayta

    siriñ

    apat

    aki l

    urañ

    a tha

    kina

    kasa

    wak

    ichañ

    a.3r

    i lur

    aPa

    ya ar

    utha

    yatiq

    a wak

    ichan

    aka,

    kasta

    kasta

    yatiq

    a kun

    jam

    anak

    ampi

    lura

    ña th

    akin

    akam

    pi ir

    naqk

    irina

    kana

    yatiq

    apa w

    akiyr

    anta

    ña.

    4ri l

    ura

    Yatic

    hirir

    u ya

    tichi

    rinka

    mpi

    pay

    a aru

    ta ya

    napt

    ’irin

    akam

    pita

    ki ya

    tiqañ

    a wak

    ichan

    akas

    a wak

    iyasin

    a wak

    iyran

    taña

    . 5r

    i lur

    aM

    arka

    sa ar

    usa a

    ru ar

    surin

    a yat

    itana

    kapa

    sara

    ntañ

    apat

    aki w

    akich

    atan

    aka w

    akiya

    sina w

    akiyr

    anta

    ña.

    6ri l

    ura

    May

    ja ka

    sta ka

    stana

    ka iy

    awsa

    pay

    a aru

    tha u

    kham

    a wak

    iyiri,

    pay

    a aru

    tha y

    atich

    irina

    karu

    chik

    t’aña

    taki

    wak

    ichat

    anak

    axa w

    akiya

    sina w

    akiyr

    anta

    ña.

    7ri l

    ura

    Paya

    arut

    ha ya

    tichi

    rinak

    aru

    chik

    t’aña

    taki

    wak

    ichat

    anak

    ana n

    ayrt’

    anak

    apa t

    uksu

    tana

    kapx

    aru

    lurä

    wina

    ka u

    ñsta

    yaña

    .

    3ri j

    isk’a

    phuq

    awi

  • PLAN

    NAC

    IONA

    L DE E

    DUCA

    CIÓN

    INTE

    RCUL

    TURA

    L BILI

    NGÜE

    - MA

    TRIZ

    DE PL

    ANIFI

    CACIÓ

    N ES

    TRAT

    ÉGICA

    22

    3ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    njam

    sa

    qallt

    i

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    ayi-

    rinak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    Paya

    arut

    ha u

    ka E

    BA

    ukpi

    ri uk

    ham

    arus

    a EB

    E ta

    ypita

    mar

    ka-

    sana

    karu

    yatic

    hiri-

    naka

    na as

    ki lu

    rt’as

    ipa

    ch’u

    llqin

    taya

    siñap

    ata-

    ki su

    ma w

    akiya

    ña.

    EBE

    uka E

    BA

    ukam

    pi ya

    tiqañ

    a ut

    ana p

    ’iqt’i

    rinak

    a-pa

    taki

    ukh

    amas

    a ya

    tichi

    rinak

    apat

    aki

    ch’u

    llqin

    chañ

    a wa

    kiya

    tana

    kaxa

    aski

    lu

    rt’as

    isa u

    ñaki

    paña

    -ta

    ki, w

    akiyr

    anta

    ñata

    ki

    waki

    yaña

    wa lu

    raña

    sa

    rana

    kaxa

    .

    EBE,

    EBA

    uka

    naka

    na, P

    atak

    ata

    sipan

    xa q

    hawq

    ha y

    atich

    irina

    kasa

    ya

    tiwip

    a way

    t’asip

    arja

    ma t

    hurin

    ta-

    yata

    .

    Qallt

    ana

    waki

    si-na

    kapa

    MIN

    EDU

    DRE

    UGEL

    1ri l

    ura

    EBA,

    EBE

    yat

    ichiri

    naka

    na th

    urin

    taya

    naka

    pa ch

    ’ullq

    inch

    apa w

    ayt’a

    sipar

    u, p

    aya a

    ruta

    yatic

    haña

    taki

    yatic

    hirin

    akan

    a way

    t’asit

    anak

    apar

    jam

    a wak

    isiya

    -ña

    Kun

    jam

    ayañ

    a kun

    a.2r

    i lur

    aPa

    ya ar

    utha

    EBA

    EBE

    yatic

    hirin

    akan

    a yat

    iqra

    ntañ

    atak

    i am

    tana

    kapa

    , mar

    kasa

    naka

    ru w

    akiya

    ñapa

    taki

    wak

    iyasin

    a wak

    iyran

    taña

    .3r

    i lur

    aEB

    A, E

    BE u

    kana

    pay

    a aru

    tha i

    rnaq

    añap

    atak

    i yat

    iqas

    ipki

    uka

    yatiq

    anak

    apa u

    ñaki

    paña

    .

    3ri j

    isk’a

    phuq

    awi

  • Cons

    ulta P

    revia

    a los

    Pueb

    los In

    dígen

    as u

    Origi

    nario

    s / M

    iniste

    rio de

    Educ

    ación

    23

    4ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    njam

    sa

    qallt

    i

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    a-yir

    inak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    Paya

    arut

    ha ya

    ticha

    -ña

    taki

    yatic

    hirin

    akan

    a ya

    tiqañ

    a uta

    paxa

    aski

    kh

    usa w

    ali w

    akiya

    ña.

    Paya

    arut

    ha ya

    tichi

    -rin

    akan

    a yat

    itapa

    wa

    kisir

    iru u

    ñtay

    ata,

    yatic

    haña

    nakt

    uqith

    a lu

    raña

    kaxa

    mar

    kam

    pi

    may

    akiñ

    apa,

    ukha

    ma-

    rusa

    irna

    qirin

    akan

    a ya

    tiqañ

    a uta

    pasa

    irna

    -qa

    ñtuq

    itha l

    urañ

    ana

    sara

    ña th

    akin

    akas

    a ch

    ’ullq

    inch

    aña.

    Pata

    kata

    sipa

    nxa q

    hawq

    ha I

    SP

    sutin

    i yat

    iña u

    tana

    kasa

    PQP

    AY

    yatic

    hirin

    akas

    a kh

    usa u

    ñt’at

    a.

    Sin

    línea

    de

    bas

    e

    MIN

    EDU

    DRE

    Pata

    kata

    sipa

    na q

    haqh

    a jac

    h’a

    yatiq

    aña u

    tana

    kasa

    pay

    a aru

    tha

    yatic

    haña

    yatic

    hirin

    akat

    aki w

    akiya

    ta

    aski

    khus

    a yat

    iqañ

    anak

    apat

    akin

    i.

    Sin

    línea

    de

    bas

    e

    1ri l

    ura

    PQPA

    Y am

    awt’a

    naka

    inuq

    añan

    i jac

    h’a ya

    tiqañ

    a uta

    naka

    , ukh

    amar

    usa u

    ñt’ay

    asiñ

    atak

    i khu

    sa w

    akiya

    siski

    rinak

    a jak

    thap

    iña.

    2ri l

    ura

    SINE

    ACE

    ukam

    pi w

    akisi

    ri tu

    pt’an

    aka P

    QPAY

    khus

    a wak

    isiya

    ttuqi

    tha I

    ESP

    ukam

    pi p

    aya a

    ruth

    a yat

    ichañ

    atak

    i yat

    ichiri

    naka

    na ir

    naqa

    pa ya

    tiqay

    i uka

    ta-

    ki ar

    uski

    pt’añ

    a.

    3ri l

    ura

    Irnaq

    irina

    kana

    yatiq

    aña u

    tapa

    irnq

    añan

    aktu

    qith

    a lur

    aña,

    yatic

    hañt

    uqith

    a lur

    aña u

    kham

    arus

    a ayll

    umpi

    arja

    ña ch

    ’ullq

    inch

    ayañ

    aña u

    kana

    kaxa

    wa

    kiyr

    anta

    ña u

    kham

    arus

    a wak

    iyaña

    .

    4ri l

    ura

    Lura

    tana

    ka w

    akisi

    yiri, l

    urat

    anak

    a uñj

    aña,

    ukha

    mar

    usa i

    rnaq

    irina

    ka ya

    tiqañ

    a uta

    paxa

    aski

    wak

    isiri

    paya

    arut

    ha ya

    tichi

    ri ya

    tichi

    rinak

    a wak

    ichat

    apha

    -sa

    khus

    añap

    atak

    i wak

    iyran

    taña

    .

    5ri l

    ura

    Sapa

    uru

    yatx

    atan

    aksa

    mar

    kasa

    na am

    uyun

    akap

    a wak

    iyaps

    a am

    uyta

    taya

    ña, y

    atiw

    inak

    asat

    a, lu

    rt’aw

    inak

    asat

    a, jiw

    asa m

    arka

    naka

    sana

    arun

    akap

    ana

    jakä

    wipa

    uka

    ham

    arus

    a jak

    añan

    akap

    asa y

    atich

    irina

    kana

    irna

    qapa

    yatiq

    ayas

    a khu

    sapt

    ayañ

    atak

    i.

    3ri j

    isk’a

    phuq

    awi

  • PLAN

    NAC

    IONA

    L DE E

    DUCA

    CIÓN

    INTE

    RCUL

    TURA

    L BILI

    NGÜE

    - MA

    TRIZ

    DE PL

    ANIFI

    CACIÓ

    N ES

    TRAT

    ÉGICA

    24

    4ri j

    isk’

    a ph

    uqaw

    i: Ta

    qini

    ukh

    amar

    aki t

    aqpa

    cha

    suyu

    naka

    na lu

    raw

    inak

    aTa

    qi ch

    iqa u

    raqi

    na as

    ki ya

    tiqaw

    i utja

    ñapa

    taki

    xa, a

    yllun

    akan

    a taq

    inïxa

    ta ap

    naqa

    wipa

    ru P

    urap

    a Qam

    awi P

    aya A

    ruth

    a Yat

    ichaw

    i apn

    aqañ

    a uña

    ncha

    yaña

    wa.

    Jaki

    ta u

    ñxat

    awi

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    njam

    sa q

    allti

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    ayi-

    rinak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    PQPA

    Y apn

    aqañ

    a wak

    ichat

    anak

    axa

    taqp

    acha

    mar

    kana

    kana

    yatiq

    awin

    aka

    ch’am

    anch

    ixa.

    Pata

    kata

    sip

    anxa

    qha

    wqha

    ta

    ypi s

    uyun

    akan

    a yat

    ichañ

    a ch

    iqan

    chiri

    naka

    sa P

    QPAY

    ira

    qawi

    naka

    phu

    qapx

    i

    Qallt

    a-ña

    taki

    wa

    kisir

    i-na

    ka

    DRE

    Pata

    kata

    sip

    anxa

    qha

    wqha

    su

    llka s

    uyun

    akan

    a yat

    ichañ

    a ch

    iqan

    chiri

    naka

    sa P

    QPAY

    ira

    qawi

    naka

    phu

    qapx

    i

    7% 22

    14%

    28%

    42%

    56%

    70%

    84%

    UGEL

    Pata

    kata

    sip

    anxa

    qha

    wqha

    ya

    tiqañ

    a uta

    naka

    nsa P

    QPAY

    ira

    qawi

    naka

    phu

    qapx

    i. 35

    %35

    %45

    %55

    %65

    %75

    %85

    %

    MIN

    EDU

    DRE

    UGEL

  • Cons

    ulta P

    revia

    a los

    Pueb

    los In

    dígen

    as u

    Origi

    nario

    s / M

    iniste

    rio de

    Educ

    ación

    25

    1ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    n-ja

    msa

    qa

    llti

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    a-yir

    inak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    PQPA

    Y tuq

    itha

    jach

    ’a su

    yuth

    a sul

    lka s

    u-yk

    ama y

    atiw

    inak

    apa

    chip

    uñat

    aki w

    akiya

    ña.

    PQPA

    Y wak

    ichaw

    i-na

    kaxa

    phu

    qhat

    a ya

    tiyaw

    inak

    aniw

    a, ya

    ticha

    ña u

    tana

    ka

    ukha

    mar

    aki y

    atich

    iri-

    naka

    na q

    illqa

    ntaw

    i-na

    kam

    pi, q

    hipa

    pa-

    chan

    a may

    iwin

    akar

    u,

    jays

    awin

    aka w

    akich

    a-ña

    taki

    .

    PQPA

    Y wak

    ichaw

    inak

    axa t

    aqin

    i uñ

    t’ata

    ukh

    amar

    aki s

    uma i

    rnaq

    a-ña

    taki

    .

    Yatiy

    awi-

    naka

    xa

    waki

    cha-

    täki

    wa

    Wak

    ichat

    a ya

    ti-ya

    wink

    axa

    phuq

    asis-

    kiwa

    MIN

    EDU

    Pata

    kana

    katx

    a qha

    wqha

    nisa

    Jilïr

    i su

    yuna

    yat

    ichañ

    a chi

    qañc

    hiri

    tayp

    inxa

    phu

    qhat

    a yat

    iyawi

    naka

    ap

    naqa

    pxi

    50%

    80%

    100%

    --

    --

    1ri l

    ura

    Yatiy

    awin

    aka c

    him

    psuñ

    a, uk

    ham

    arak

    i kun

    a am

    taña

    taki

    sa ji

    lïri s

    uma k

    amac

    hina

    kapa

    phu

    qaña

    taki

    sa u

    ñanc

    hayir

    inak

    awa q

    hana

    ncha

    ña.

    2ri l

    ura

    Yatiy

    awin

    aka w

    akich

    aña

    3ri l

    ura

    Yatiy

    awin

    aka y

    ant’a

    sa as

    kich

    aña

    4ri l

    ura

    Yatiy

    awin

    aka a

    pnaq

    irina

    kana

    yatiñ

    anak

    apa c

    h’am

    anch

    aña

    5ri l

    ura

    Jilïr

    i, tay

    pi, s

    ullk

    a suy

    unak

    ana y

    atiya

    wina

    ka m

    ayac

    hawi

    mpi

    phu

    qaña

    6ri l

    ura

    Jani

    uñj

    kañj

    ama w

    akich

    awi p

    huqa

    ta yä

    naka

    mpi

    sayt

    ’ayañ

    a

    4ri j

    isk’a

    phuq

    awi

  • PLAN

    NAC

    IONA

    L DE E

    DUCA

    CIÓN

    INTE

    RCUL

    TURA

    L BILI

    NGÜE

    - MA

    TRIZ

    DE PL

    ANIFI

    CACIÓ

    N ES

    TRAT

    ÉGICA

    26

    2ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    n-ja

    msa

    qa

    llti

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    a-yir

    inak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    Qam

    awin

    akar

    jam

    a Ku

    naym

    ana y

    ati-

    chaw

    inak

    a lu

    raña

    tayp

    i suy

    una

    p’iq

    tirin

    akam

    pi am

    u-ya

    sina.

    PQPA

    Y tay

    pi su

    yu-

    na ir

    naqi

    rinak

    aru

    uñan

    chañ

    a kun

    ay-

    man

    a yat

    ichaw

    inak

    a sa

    rtaya

    ñata

    ki,

    Pata

    kata

    sip

    anxa

    qha

    wqha

    tayp

    ïri

    suyu

    na y

    atich

    aña c

    hiqa

    ñchi

    rinak

    a-sa

    PQP

    AY m

    arka

    phan

    a apn

    aqañ

    a-ta

    ki p

    huqh

    ata w

    akich

    atan

    i.

    0%14

    %23

    %36

    %50

    %64

    %77

    %

    Pata

    kata

    sip

    anxa

    qha

    wqha

    sullk

    a su

    yuna

    yat

    ichañ

    a chi

    qañc

    hirin

    aka-

    sa P

    QPAY

    wak

    isita

    paru

    apna

    qaña

    -ta

    ki p

    huqh

    ata w

    akich

    atan

    i.

    7%25

    14

    %28

    %42

    %56

    %70

    %84

    %

    1ri l

    ura

    Qam

    awi u

    raqi

    naka

    uñt

    ’aña

    2ri l

    ura

    Yatiq

    aña u

    tana

    kana

    may

    iwin

    akap

    a qa

    maw

    ipar

    jam

    a uñ

    t’aña

    .3r

    i lur

    aku

    naym

    ana P

    QPAY

    wak

    iyawi

    naka

    qam

    awin

    akar

    jam

    a uñ

    t’aña

    4ri l

    ura

    Kuna

    yman

    a PQP

    AY w

    akiya

    wina

    ka q

    amaw

    inak

    arja

    ma a

    mta

    ña

    5ri l

    ura

    PQPA

    Y yat

    iqañ

    a uta

    naka

    na lu

    rawi

    naka

    pa ch

    ’amt’a

    ña q

    amaw

    inak

    arja

    ma a

    runa

    kapa

    rjam

    a.6r

    i lur

    aPQ

    PAY y

    atiq

    aña u

    tana

    kana

    , sul

    lkat

    a, jil

    ïri su

    yuna

    yatic

    haña

    chiq

    añch

    irina

    kana

    sum

    a qh

    ana a

    pnaq

    awin

    aka c

    h’am

    añch

    aña

    7ri l

    ura

    suyu

    naka

    na P

    QPAY

    phu

    qasiñ

    apat

    aki k

    amac

    hina

    ka in

    uqañ

    a.

    4ri j

    isk’a

    phuq

    awi

  • Cons

    ulta P

    revia

    a los

    Pueb

    los In

    dígen

    as u

    Origi

    nario

    s / M

    iniste

    rio de

    Educ

    ación

    27

    3ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    n-ja

    msa

    qa

    llti

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    a-yir

    inak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    PQPA

    Y lur

    awin

    aka t

    aki

    yatiw

    inak

    a wak

    isiri-

    naka

    sara

    ntay

    aña.

    B.

    PQPA

    Y ya

    tiqañ

    a uta

    -na

    kana

    lura

    wina

    kata

    ki

    yatiñ

    anak

    a ukh

    amar

    aki

    waki

    sirin

    akam

    pi su

    ma

    phuq

    añaw

    a

    Pata

    kata

    sip

    anxa

    qha

    wqha

    yati-

    qaña

    uta

    naka

    sa su

    ma w

    akich

    ata

    PQPA

    Y irp

    t’aña

    takp

    acha

    wak

    iyata

    ni.

    30%

    2635

    %45

    %55

    %65

    %75

    %85

    %M

    INED

    UDR

    EUG

    ELPa

    taka

    ta s

    ipan

    xa q

    hawq

    ha ya

    ti-qa

    ña u

    tana

    kana

    p’iq

    tirin

    akap

    asa

    PQPA

    Ynak

    atha

    uña

    ncha

    tapx

    i.30

    %35

    %45

    %55

    %65

    %75

    %85

    %

    1ri l

    ura

    Yatiq

    aña u

    tana

    p’iq

    tirin

    akap

    aru

    sum

    a ch’a

    man

    chañ

    a pu

    rapa

    qam

    awith

    a, pa

    ya ar

    utha

    yatic

    haña

    pata

    ki.

    2ri l

    ura

    Yatiq

    irina

    kana

    awki

    tayk

    anak

    apam

    pi lu

    rawi

    naka

    wak

    iyaña

    .3r

    i lur

    aPQ

    PAY y

    atiq

    aña u

    tana

    kana

    sum

    a wak

    iyawi

    naka

    phu

    qhañ

    a.

    4ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    n-ja

    msa

    qa

    llti

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    a-yir

    inak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    Suyu

    naka

    na P

    QPAY

    ap

    naqa

    ñata

    ki ya

    tiña-

    naka

    sarta

    yaña

    .

    Jilïr

    i, tay

    pi su

    llka s

    uyu-

    naka

    na P

    QPAY

    irna

    qirin

    aka

    yatiñ

    apa c

    h’am

    anch

    aña

    Pata

    kata

    sip

    ana q

    hawq

    ha ji

    lïri,

    tayp

    i sul

    lka s

    uyun

    akan

    a irn

    aqiri

    -na

    kana

    yatiw

    inak

    apas

    a ch’a

    man

    -ch

    ata.

    Qallt

    a-ña

    taki

    wa

    kisir

    i-na

    ka

    MIN

    EDU

    1ri l

    ura

    Suyu

    naka

    na ir

    naqi

    rinak

    apha

    na lu

    rawi

    mak

    apa a

    mta

    ña, P

    QPAY

    kam

    achi

    naka

    phu

    qaña

    taki

    .2r

    i lur

    aSu

    yuna

    kana

    irna

    qirin

    akat

    akixa

    qam

    awin

    akar

    jam

    a lur

    awin

    aka

    phuq

    haña

    taki

    wak

    ichañ

    a.3r

    i lur

    aSu

    yuna

    kana

    irna

    qirin

    akan

    a qa

    maw

    inak

    arja

    ma y

    atiq

    apxa

    ñapa

    taki

    may

    a wak

    ichaw

    i SE

    RVIR

    utt’

    ayaw

    impi

    aru

    skip

    aña.

    4ri l

    ura

    Suyu

    naka

    na ir

    naqi

    rinak

    ana j

    uk’am

    pi p

    urap

    a qam

    awxa

    ta ya

    tiqañ

    anak

    apa a

    mta

    ta ya

    napa

    sisa u

    ñjañ

    a.

    4ri j

    isk’a

    phuq

    awi

  • PLAN

    NAC

    IONA

    L DE E

    DUCA

    CIÓN

    INTE

    RCUL

    TURA

    L BILI

    NGÜE

    - MA

    TRIZ

    DE PL

    ANIFI

    CACIÓ

    N ES

    TRAT

    ÉGICA

    28

    5ri l

    uraw

    i tha

    ki

    Uñan

    cht’a

    yasir

    iKu

    n-ja

    msa

    qa

    llti

    Qallt

    a-ña

    taki

    ya

    txat

    ata

    Mar

    a m

    ara

    puriñ

    anak

    a uñ

    anuq

    ata

    Phuq

    a-yir

    inak

    a20

    1620

    1720

    1820

    1920

    2020

    21

    PQPA

    Y irn

    aqañ

    a taq

    i-ni

    mpi

    apna

    qaña

    .

    PQPA

    Y kam

    achi

    -na

    ka, m

    ayiw

    inak

    a uk

    ham

    arak

    i taq

    ini

    may

    acha

    siwin

    aka

    ch’am

    anch

    aña.

    Pata

    kata

    sip

    ana q

    hawq

    ha C

    OPAR

    E y C

    OPAL

    E sa

    ta u

    tt’ay

    atan

    akas

    a tay

    pi

    sullk

    a suy

    unak

    ana y

    atich

    awin

    aka

    chiq

    anch

    irina

    karu

    PQP

    AY iw

    xt’ap

    xi

    SSII-

    PER

    30%

    45%

    60%

    75%

    90%

    100%

    DRE

    UGEL

    Pata

    kata

    sip

    ana q

    hawq

    ha m

    arka

    -ch

    irina

    kasa

    tayp

    i sul

    lka s

    uyun

    akan

    a ya

    ticha

    wina

    ka ch

    iqañ

    chiri

    naka

    ru

    PQPA

    Y iw

    xt’ap

    xi

    30%

    45%

    60%

    75%

    90%

    100%

    DRE

    UGEL

    Pata

    kata

    sip

    ana q

    hawq

    ha m

    arka

    -ch

    irina

    kasa

    tayp

    i sul

    lka s

    uyun

    akan

    a ya

    ticha

    wina

    ka ch

    iqañ

    chiri

    naka

    ru

    PQPA

    Y iw

    xt’ap

    xi

    30%

    45%

    60%

    75%

    90%

    100%

    DRE

    UGEL

    PQPA

    Y am

    taña

    taki

    taqi

    mar

    kach

    iri-

    naka

    yatiq

    irina

    kawa

    may

    acha

    sipxi.

    3 27

    33

    33

    3

    1ri l

    ura

    Taqi

    ni m

    ayac

    hasis

    ina

    PQPA

    Ynak

    atha

    aru

    skip

    aña u

    kham

    arak

    i ch’a

    man

    chañ

    a2r

    i lur

    aTa

    qi m

    arka

    chiri

    may

    acha

    siñap

    atak

    i PQP

    AY lu

    rawi

    naka

    taki

    wak

    iyaña

    3ri l

    ura

    PQPA

    Y kam

    achi

    naka

    wak

    iyawi

    naka

    nsa,

    yatx

    ataw

    inak

    ansa

    ukh

    amar

    aki u

    ñjaw

    inak

    ansa

    mar

    kasa

    na p

    ’iqtir

    inak

    apax

    a man

    taña

    papu

    niwa

    . 4r

    i lur

    aPQ

    PAY l

    uraw

    i uñj

    awin

    a ta

    qi m

    arka

    chiri

    naka

    may

    acha

    siñap

    atak

    i wak

    iyaña

    phu

    qhay

    aña.

    5ri l

    ura

    PQPA

    Y wak

    isirin

    akap

    atak

    i jac

    h’a su

    yum

    pi ya

    qhan

    akam

    pi ya

    napi

    wina

    ka ch

    ’amt’a

    ña6r

    i lur

    aPQ

    PAY c

    h’am

    anch

    añat

    aki y

    atiya

    wina

    ka ta

    qini

    ru ya

    tiyañ

    a.

    4ri j

    isk’a

    phuq

    awi

  • LENGUA FAMILIALINGÜÍSTICA

    ALFABETO OFICIAL DEPARTAMENTOS DONDE SE HABLA

    1. achuar jíbaro En trámite de RD Loreto

    2. aimara aru Sí (RM 1218-85-ED) Moquegua, Puno, Lima, Madre de Dios y Tacna

    3. amahuaca pano No Madre de Dios, Ucayali

    4. arabela záparo En proceso Loreto

    5. ashaninka arawak Sí (RD 0606-2008-ED) Apurímac, Ayacucho, Cusco, Huánuco, Junín, Pasco y Ucayali

    6. awajún jíbaro Sí (RD 2554-2009-ED) Amazonas, Loreto, San Martín, Cajamarca, Callao y Ucayali

    7. bora bora En trámite de RD Loreto

    8. capanahua pano En proceso Loreto

    9. cashinahua pano Sí (RD 0169-2012-ED) Ucayali

    10. cauqui aru No Lima

    11. chamicuro arawak No Loreto

    12. ese eja tacana Sí (RD 0683-2006-ED) Madre de Dios

    13. harakbut harakbut Sí (RD 0680-2006-ED) Cusco y Madre de Dios

    14. iñapari arawak No Madre de Dios

    15. ikitu záparo Sí (RD 021-2014-MINEDU/VMGP/DIGEIBIRLoreto

    16. isconahua pano No Ucayali

    17. jaqaru aru Sí (RD 0628-2010-ED) Lima

    18. kakataibo pano Sí (RD 2551-2009-ED) Ucayali y Huánuco

    19. kakinte (caquinte) arawak Sí (RD 0550-2013-ED) Cusco y Junín

    20. kandozi – chapra kandozi Sí (RD 2553-2009-ED) Loreto

    21. kukama kukamiria tupi-guaraní SÍ (RD 029-2014-MINEDU/VMGP/DIGEIBIRLoreto y Ucayali

    22. madija (culina) arawa SÍ (RD 028-2014-MINEDU/VMGP/DIGEIBIRUcayali

    23. maijiki tucano En proceso Loreto

    24. matsés pano RD N° 017-2014-MINEDU/VMGP/DIGEIBIRLoreto

    25. matsigenka arawak Sí (RD 2552-2009-ED) Cusco, Madre de Dios, Ayacucho y Lima

    26. muniche muniche No Loreto

    27. murui-muinani huitoto Sí (RD 0107-2013-ED) Loreto

    28. nanti arawak No Cusco

    29. nomatsigenga arawak Sí (RD 0926-2011-ED) Junín

    30. ocaina huitoto En proceso Loreto

    31. omagua tupi-guaraní No Loreto

    32.

    quechua quechua

    Sí (RM 1218-85-ED) Amazonas, Ancash, Apurímac, Arequipa, Ayacucho, Cajamarca, Callao, Cusco, Huánuco, Ica, Junín, Lambayeque, Lima, Loreto, Moquegua, Pasco, San Martín, Ucayali, La Libertad, Piura, Puno, Tumbes, Huancavelica

    33. resígaro arawak No Loreto

    34. secoya tucano Sí (RD 0106-2013-ED) Loreto

    35. sharanahua pano Sí (RD 0096-2013-ED) Ucayali

    36. shawi cahuapana Sí (RD 0820-2010-ED) Loreto y San Martín

    37. shipibo-konibo pano Sí (RD 0337-2007-ED) Huánuco, Loreto, Madre de Dios, Ucayali y Lima

    38. shiwilu cahuapana Sí (RD 025-2014-MINEDU/VMGP/DIGEIBIRLoreto

    39. taushiro záparo No Loreto

    40. tikuna tikuna En proceso Loreto

    41. urarina shimaco En proceso Loreto

    42. wampis jíbaro Sí (RD 001-2013-ED, RD 0040-2013-ED)Loreto, Amazonas y Cajamarca

    43. yagua peba-yagua En trámite de RD Loreto

    44. yaminahua pano No Ucayali

    45. yanesha arawak Sí (RD 1493-2011-ED) Junín, Pasco y Huánuco

    46. yine arawak Sí (RD 0220-2008-ED) Cusco, Loreto, Madre de Dios y Ucayali

    47. yora (nahua) pano No Ucayali

    Relación de lenguas originarias del Perú

  • Ministerio de EducaciónDirección de Educación Intercultural Bilingüe (DEIB)

    Dirección General de Educación Básica Alternativa, Intercultural Bilingüey de Servicios Educativos en el Ámbito Rural (DIGEIBIRA)

    Calle del Comercio N.º 193, San Borja, Limawww.minedu.gob.pe