Sześciolatek w

szkole

mgr M.Pawlik

mgr J.Murat

Rozpoczęcie przez dziecko nauki

w szkole wiąże się z wieloma

zmianami w jego funkcjonowaniu.

Społeczność szkolna, w którą wkracza,

jest o wiele liczniejsza.

Samo dziecko staje się bardziej

anonimowe, redukcji ulega też opieka

dorosłych w stosunku do niego.

Pomyślny start ucznia w szkole jest

niezwykle ważny, gdyż ma on

poważny wpływ na jego negatywny

lub pozytywny stosunek do szkoły.

Od odpowiedniej motywacji dziecka

zależy często cała jego kariera szkolna.

Należy zatem dołożyć wszelkich starań,

aby zniwelować trudności związane

z przekroczeniem tego pierwszego

progu edukacyjnego.

Należy dołożyć wszelkich starań, aby

przejście dziecka z przedszkola do szkoły

stało się dla niego jak najmniej

stresujące, było przyjemnym

i niezapomnianym przeżyciem.

Proces przygotowania dziecka do roli ucznia

powinien obejmować także rodziców.

Bez ich udziału, współpracy i wsparcia

odpowiednie przygotowanie do podjęcia

nauki w szkole byłoby znacznie utrudnione.

Kluczem do osiągnięcia sukcesu

w pokonaniu tego pierwszego progu szkolnego

przez dziecko jest odpowiednie przygotowanie

go do podjęcia roli ucznia, a zatem osiągnięcie

tzw. ,,dojrzałości szkolnej’’.

Ogromną rolę odgrywa tu dobre

współdziałanie pomiędzy przedszkolem,

szkołą, a rodzicami.

Tylko wzajemne wsparcie pomoże

dziecku łagodnie i bezboleśnie podjąć

naukę w szkole.

W tym celu nauczyciele prowadzą systematyczną

i szczegółową obserwację, diagnozują umiejętności

i rozwój dziecka w poszczególnych sferach,

podejmują szereg działań wspomagających

i niwelujących deficyty oraz pojawiające się

trudności, prowadzą działania rozwijające

uzdolnienia i zainteresowania dzieci poprzez

realizację wielu ciekawych, zróżnicowanych

programów autorskich.

Ważnym elementem przygotowującym

dziecko do roli ucznia jest nawiązanie

dobrych relacji ze środowiskiem

szkolnym, do którego włączeni zostaną

nasi wychowankowie w momencie

podjęcia obowiązku szkolnego.

Jak rozumiemy dojrzałość

szkolną?

Dojrzałość szkolna to osiągnięcie przez dziecko takiego

poziomu rozwoju:

Fizycznego

Psychicznego

Społecznego

które czyni je wrażliwym i podatnym na systematyczne

nauczanie w klasie I szkoły podstawowej.

Jak rozumiemy dojrzałość

szkolną?

Przez wrażliwość rozumiemy zainteresowanie dziecka

treściami szkolnymi , chęć poznawania i zrozumienia

świata.

Podatność to po prostu umiejętność i jednocześnie

zdolność podporządkowania się uwagom i poleceniom

dorosłych.

Jak rozumieć rozwój fizyczny?

To odpowiedni stan zdrowia, odpowiedni wzrost,

waga, proporcje, czyli odpowiedni rozwój układu

kostnego, mięśniowego, nerwowego, dzięki czemu

dziecko sprawnie porusza się, biega, skacze,

utrzymuje równowagę.

Może także „ usiedzieć” w miarę spokojnie pewien

czas w ławce bez zmęczenia i bólu mięśni.

Odpowiedni rozwój fizyczny to także

gwarancja sprawności ruchów ręki przy

pisaniu i rysowaniu, a jest to przecież jedna

z ważniejszych czynności w klasie I.

Deficyty w tym zakresie stanowią jedną

z wielu przyczyn niepowodzeń szkolnych

i zaburzeń emocjonalnych.

Jak rozumieć rozwój psychiczny?

To rozwój procesów poznawczych

( gromadzenie informacji o rzeczywistości)

i procesów regulacyjnych

( emocje, uczucia, motywy działania i uczenia się,

poczucie własnej wartości, samoocena, potrzeby

poznawcze),

które kierują całym naszym działaniem.

Procesy poznawcze

UWAGA- to ona decyduje jakie bodźce odbieramy

i jakie informacje dzięki temu zostaną odebrane;

PAMIĘĆ- zapamiętywanie, przechowywanie

i odtwarzanie to podstawy przyswajania wiedzy

i nauki szkolnej.

SPOSRZEGANIE WZROKOWE- analiza i synteza

wzrokowa są podstawą do różnicowania ze sobą

znaków, symboli, czy liter i cyfr.

Procesy poznawcze

Ważne jest nie tylko spostrzeganie kształtów ale także

stosunków przestrzennych między nimi i między

elementami litery czy cyfry

(poznawanie i rozumienie stosunków przestrzennych

zależne jest między innymi od rozwoju ruchowego,

równowagi i lateralizacji).

Procesy poznawcze

Spostrzeganie słuchowe- różnicowanie między

sobą dźwięków mowy ludzkiej, tzw. słuch

fonalny, różnicowanie czasu trwania dźwięków

oraz analiza i synteza słuchowa to podstawa

nauki czytania i pisania z pamięci i ze słuchu.

Procesy poznawcze

Warto pamiętać, że zaburzenia w tym zakresie

mogą być przyczyną dysleksji typu słuchowego,

co niesłychanie utrudnia cały proces nauki

niezależnie od jej poziomu- czytanie lektur,

korzystanie z podręczników itp.

Procesy poznawcze

Mowa

Nauczanie to przekazywanie wiedzy

i umiejętności głownie za pomocą słów,

dziecko musi znać odpowiednią ilość słów by

rozumieć teksty mówione i pisane.

Procesy poznawcze

Dziecko powinno posiadać umiejętność budowania

zdań by jego narracja była zrozumiana dla innych.

Ważna jest też artykulacja ponieważ dziecko piszę

tak jak mówi.

Procesy poznawcze

Myślenie-to proces umożliwiający uczenie się, jest to

tworzenie nowych informacji dzięki operowaniu

i przekształcaniu informacji już posiadanych.

Aby prawidłowo myśleć, należy mieć odpowiednie

możliwości operowania informacjami, odpowiednią

ilość i jakość informacji oraz doświadczenie

(ćwiczenia) w ich przekształcaniu.

Procesy poznawcze

Myślenie-

to proces umożliwiający uczenie się, jest to

tworzenie nowych informacji dzięki operowaniu

i przekształcaniu informacji już posiadanych.

Procesy poznawcze

Wszystkie procesy poznawcze są ze sobą

powiązane, uczenie się i rozumienie

świata „jest wypadkową” współdziałania

ze sobą wszystkich procesów

poznawczych.

Procesy regulacyjne

Procesy emocjonalne-

dzieci nie kierują się jeszcze poczuciem

obowiązku czy odpowiedzialnością, ale

dążeniem do przyjemności i unikaniem

przykrości.

Przyjemnością dla dzieci jest sukces, nagroda,

zabawa, nowa czynność, akceptacja dorosłych,

dostrzeganie wysiłku wkładanego

w wykonywanie zadania, przebywanie

z kolegami, nowe przybory itp. .

Takie są główne motywy uczenia się dzieci.

Przykrość to głównie niepowodzenia

w czynnościach szkolnych i kary np. uwagi

w zeszytach, złe oceny, dezaprobata, krzyk,

różne formy agresji słownej, formalne

traktowanie poprzez nauczycieli.

Emocje i uczucia

które decydują o lubieniu lub nie lubieniu szkoły to

także poczucie bezpieczeństwa w kontaktach

z rówieśnikami i dorosłymi, zdolność do

współczucia, empatia i wiele innych.

Procesy regulacyjne

Procesy motywacyjne- to zaspokojone potrzeby

biologiczne np. uczucie głodu, potrzeba snu,

potrzeba ruchu i psychiczne: poczucie

bezpieczeństwa , potrzeba uznania, akceptacji,

osiągnięć, współdziałania, potrzeby poznawcze

i wiele innych.

Procesy regulacyjne

Regulacyjne mechanizmy osobowości to

wytworzone w procesie dotychczasowych

doświadczeń subiektywne przekonania dziecka

o tym kim jest i jaki jest „świat” – tzw. obraz

własnej osoby.

Dużą rolę grają tu postawy rodzicielskie kary

i nagrody oraz cechy temperamentu dziecka.

Wśród tych mechanizmów najważniejszą rolę pełnią:

poczucie własnej wartości

( na ile jestem kochany i komuś potrzebny), samoocena

i jej adekwatność(ocena swoich możliwości).

Wszystkie te procesy regulacyjne decydują o tym czy

dziecko chce czy nie chce się uczyć, na ile potrafi

opanować swoje silne emocje, na ile próbuje

pokonywać trudności czy uczy się na swoich błędach,

na ile ma poczucie obowiązku i odpowiedzialności.

Poziom tych procesów w dużej mierze zależy od stopnia

dojrzałości układu nerwowego.

Rozwój społeczny

to umiejętność współżycia i współdziałania

w grupie ,to także znajomość norm społecznych,

zmniejszanie się egocentryzmu, gotowość do

przyjęcia roli ucznia oraz praw i obowiązków z tą

rolą związanych.

Zależny jest od rozwoju fizycznego, psychicznego

i kontaktu z dorosłymi i rówieśnikami.

Dziecko dojrzałe społecznie do szkoły

czuje się członkiem grupy- klasy.

Polecenia skierowane do klasy odnosi także do

siebie.

Zaczyna także stopniowo uczyć się zaspokajać swoje

potrzeby ruchowe i psychiczne w grupie, a stopień

zaspokojenia tych potrzeb jest zależny od samego

dziecka oraz od tego, w jakim stopniu grupa je

zaakceptuje .

Sześciolatek, a siedmiolatek jakie są istotne

różnice rozwojowe między dziećmi w wieku

sześciu i siedmiu lat

Rozwój psychoruchowy dziecka jest procesem

ciągłym, stopniowym, z dwoma wyjątkami.

Owe wyjątki to skoki rozwojowe- jeden z

nich przypada na okres około szóstego roku

życia, drugi na okres dorastania.

Skok rozwojowy polega na dokonywaniu się

w organizmie dziecka szybkich zmian w stosunkowo

krótkim czasie.

Oznacza to, że dziecko około 6-letnie jest innym

jakościowo dzieckiem od 7-latka.

Dziecko siedmioletnie jest dzieckiem „ po

zmianach”, dziecko sześcioletnie zaś – tuż przed

lub w trakcie zmian.

U prawidłowo rozwijającego się dziecka w wieku od 5,5

do 6,5 roku (różnice indywidualne) w ciągu pół roku

dokonują się

istotne zmiany rozwojowe we wszystkich sferach.

Spowodowane są one uaktywnieniem się układu

hormonalnego, który wpływa na rozwój fizyczny,

wpływa na różnicowanie się u dzieci wielu cech

związanych z płcią, przyspiesza dojrzewanie układu

nerwowego.

Rozwój fizyczny

istotne zmiany w rozwoju kośćca i mięśni oraz narządów

wewnętrznych , rosną stopy, twardnieją kości

kończyn, rosną zęby stałe, pierwszy etap kostnienia

nadgarstka, poprawia się szybkość i płynność ruchów

rąk, mięśnie stają się silniejsze , rozwijają się

wszystkie narządy wewnętrzne

( lepiej pracuje serce, płuca) dzieci stają się bardziej

odporne na choroby.

Zmiany w układzie nerwowym –

poprawia się szybkość i dokładność przewodzenia impulsów-

dojrzewają drogi nerwowe, dojrzewają receptory zmysłów,

poprawia się ostrość wzroku, wrażliwość na barwy, dzieci

odbierają dokładniejsze informacje z otoczenia, polepsza się

koordynacja i płynność ruchów, dojrzewają struktury kory

mózgowej odpowiadające za czynności typowo szkolne,

dojrzewa cały układ nerwowy w tym kora mózgowa.

Podstawowa różnica między sześciolatkiem

a siedmiolatkiem polega na tym, że

dziecko sześcioletnie jest jeszcze ciągle dzieckiem

i tak powinno być traktowane,

a dziecko siedmioletnie powoli dorasta do roli

ucznia i stopniowo powinno być traktowane

jako dziecko uczeń.

Sześcioletni uczeń.

Jakie specyficzne cechy rozwojowe

dzieci sześcioletnich należy wziąć pod

uwagę w organizacji procesu

nauczania, uczenia się?

Sześcioletni uczeń.

Główną formą aktywności dzieci w wieku przedszkolnym

jest zabawa.

Definiuje się ją jako czynność podejmowaną przez

dziecko dla przyjemności.

Skoro zabawa jest dla dziecka przyjemnością, to również

przyjemnością stają się różne czynności, które przy

okazji i przez zabawę są ćwiczone.

Sześcioletni uczeń.

Zabawy tematyczne umowa konwencja bajki,

sygnał, zagadka takie formy wdrażania dzieci do

pracy powinny przeważać w ciągu początkowej

nauki , stopniowo należy przechodzić do formy

wspólnej pracy z dość częstym ale niezbyt

regularnym nagradzaniem.

Sześcioletni uczeń.

U dzieci 6-letnich przeważa jeszcze uwaga mimowolna

( bodźce z otoczenia odwracają uwagę od tego co się dzieje na lekcji).

Czas skupiania uwagi na czynnościach szkolnych jest

krótki około 15 minut.

Dziecko nie potrafi poza tym skupić się na wykonywaniu kilku czynności

równocześnie np. przepisywać i zwracać uwagę na słowa nauczyciela.

Dość silna koncentracja uwagi szybko wywołuje duże zmęczenie,

dziecko musi odpocząć.

Najlepiej odpoczywa się w zabawach ruchowych.

Sześcioletni uczeń.

U sześciolatków przeważa wciąż

pamięć mechaniczna,

dlatego nowe treści powinny być często

utrwalane i powtarzane

z wykorzystaniem wielu zmysłów.

Sześcioletni uczeń.

Dzieci sześcioletnie mają jeszcze słaby kościec

i słabe mięśnie muszą w związku z tym często

zmieniać pozycję, kładą się na ławce, klęczą na

niej , podpierają się, wychodzą z ławki.

Konieczne są więc częste zmiany pozycji i ruch

dla czynnego odpoczynku mięśni i układu

kostnego .

Sześcioletni uczeń

Dzieci 6-letnie mają wciąż silne napięcie mięśniowe rąk

(palców, nadgarstków, przedramienia i barków),

ruchy rąk u większości dzieci nie są jeszcze płynne

występuje geometryzacja i brak precyzji.

Sześcioletni uczeń.

Należy się liczyć z tym, że wiele dzieci nie będzie

chciało pisać, literki nie będą mieścić się

w linijkach, pismo będzie mało kształtne, litery nie

będą ze sobą powiązane.

Sześcioletni uczeń

Dzieci nie rozumieją jeszcze konieczności ćwiczenia ręki

więc nie będą chciały rysować szlaczków dla nich

samych.

Szlaczki powinny czemuś służyć np. jako ozdoba

samochodu, bombki na choinkę .

Sześcioletni uczeń

Za sprawą uwarunkowań rozwojowych dzieci mają

kłopot z oceną warunków przestrzennych typu prawo-

lewo , z pod, nad, dzieci wymagają wielu ćwiczeń typu

zabawowego, które ułatwiają późniejsze spostrzeganie,

analizę i syntezę znaków graficznych.

Sześcioletni uczeń

W spostrzeganiu słuchowym dzieci sześcioletnie zdolne są do

podziału zdania na wyrazy, do analizy i syntezy wyrazowej

wyrazu, wysłuchiwania głosek w nagłosie

( głoski w wygłosie i śródgłosie są jeszcze zbyt trudne do

wysłuchania przez dziecko ).

Dziecko, jeszcze nie zna i nie musi znać pojęć typu: zdanie, wyraz,

sylaba, głoska.

Sześcioletni uczeń

W procesach myślowych sześciolatka dominuje myślenie

konkretno- wyobrażeniowe, przedoperacyjne.

Spostrzeżenia zmysłowe i wyobrażenia są dominującym

materiałem myślowym .

Oznacza to, że według dziecka np. liczebność zbioru zmienia się przy innym położeniu

elementów . Większość dzieci 6-letnich nie ma jeszcze ukształtowanej odwracalności

myślenia, nie potrafi myślowo odwrócić procesu przekształceń.

Sześcioletni uczeń

Dziecko ma jeszcze zbyt mało informacji by zrozumieć

otaczający świat, nie ma ukształtowanych pojęć

czasowych( miesiące, dni tygodnia, pojęcia: wczoraj

dzisiaj, jutro i wielu innych).

Często nie rozumie o czym do niego mówimy

np. nie różnicuje takich pojęć jak kura i kogut dla niego

jest to to samo tylko „ inaczej wygląda”.

Sześcioletni uczeń

Największe jednak różnice między dziećmi

sześcioletnimi i siedmioletnimi występują

w sferze emocjonalno-motywacyjnej.

Nie należy przesadzać z wymaganiami, trzeba

poczekać, aż dojrzeje układ nerwowy.

Sześcioletni uczeń

Oddziaływania wychowawcze to uczenie o tym co dobre,

a co złe na podstawie specjalnie dobranych baśni ze

sporą dozą emocji, to opowiadanie o przygodach

zwierząt, to pokazywanie (bez karania) skutków

niektórych zachowań dzieci, to uczenie empatii,

umiejętności przepraszania i wybaczania, to ocenianie

przez nauczyciela zachowania, a nie samego dziecka .