jak poradzić sobie z przerwą w...

Poradnik

Jak poradzić sobie z przerwą

w zatrudnieniu

Materiały opracowano w Zachodniopomorskiej Szkole Biznesu w ramach projektu „PI-Witryna Pracy 50+ – innowacyjny system kojarzenia popytu i podaży na rynku pracy”. Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego – umowa nr UDA-POKL.06.01.01-32-017/11-00.

Spis treści1. Brak pracy, przerwa w zatrudnieniu – normalna sprawa ......... 3

2. Objawy stresu „braku pracy” ........................................................ 5

1. Myślenie – ruminacja, czyli przeżuwanie ......................................................... 6

2. Emocje – zalew negatywnych uczuć ................................................................. 7

3. Ciało – chory ze stresu ......................................................................................... 8

4. Spirala negatywnych objawów ........................................................................... 8

3. Zdrowe i niezdrowe sposoby radzenia sobie ze stresem ..........9

1. Niekonstruktywne sposoby radzenia sobie ze stresem

– tak nie rób .................................................................................................................10

2. Konstruktywne sposoby radzenia sobie z przerwą w zatrudnieniu ........11

4.Taknierób–5radczegounikać! ............................................... 11

5.Takrób,czyli7wskazówekdodziałania .................................... 15

1. ..Zachowaj spokój! ................................................................................................. 16

2. Bądź pozytywny ................................................................................................... 17

3. Otwórz się na zmianę i NOWĄ pracę ............................................................. 19

4. Utrzymuj aktywność ........................................................................................... 19

5. Rozmawiaj - zwróć się o pomoc do ludzi, którym ufasz ............................ 20

6. Dbaj o siebie i rozwijaj się ................................................................................. 21

7. Zadbaj o finanse ................................................................................................. 23

8. Poznaj swoje prawa i możliwości ................................................................... 24

3www.witrynapracy.pl

Jak poradzić sobie z przerwą w

zatrudnieniu

Brak pracy, przerwa w zatrudnieniu – normalna sprawa

1

Poradnik

4

Kryzysykarieryzawodowej,zmianastanowiskapracy,koniecznośćprzekwalifiko-waniasię,byciebezrobotnymprzezpewienczas–todziśnormalnezjawiskaw życiuzawodowymkażdegoz nas.

Większośćekspertówds.rekrutacjitwierdzi,żeobecnie:nniktniemożeczućsiępewnyswojegozatrudnienia;nkażdyma90proc.szans,żestracidotychczasowąpracę;nkwestiąniejestto,„czy”stracimypracę,tylko„kiedyi jak”;nkażdybędziemusiałporadzićsobiez przerwąw zatrudnieniu.

Takasytuacjapowodujekoniecznośćwypracowaniai popularyzowaniazdrowychzasadi mechanizmów,którepomogąnamszybkozaadaptowaćsiędotejtrudnejsytuacjii przejśćprzezniąz sukcesem.„Bezrobocie”bezodpowiedniegozabezpie-czeniamożebrutalniezdewastowaćżyciekażdegoz nas.Jesttoobiektywniebardzotrudnymoment,sporystres,którymwartoświadomiezarządzić.Pozostawionysamsobiejestspołecznymzaproszeniemdodepresji,wykluczenia,nałogu,ubożenia,etc.Imdłużejpozostajemypodjegowpływem,tymgorzejdlanas.Zmęczeni,wyczerpani,pesymistycznii rozleniwieniniebędziemymielichęcidodziałania,a siedzącz zało-żonymirękaminicdobregonieosiągniemy.

Najlepsząstrategiąnaczasbrakupracyjestpodejmowaniedziałańnastawionychnadwacele:

Rysunek1.Dwakierunkidziałańw sytuacjitrudnej

Źródło: opracowanie własne

Poradnik„Jakporadzićsobiez przerwąw zatrudnieniu?”właśniejesto tym.Pierwszą jego częśćmogłabymzatytułować „Uważaj, bądź czujny!”W niej

przedstawiamnajbardziejpowszechneobjawystresuzwiązanegoz brakiempracyi niekonstruktywnesposobyradzeniasobiez nim.Znajomośćtychzjawiskpozwolijezaobserwowaći niedaćsięwciągnąćw błędnekoło.

Drugaczęść–Takrób,czylizdrowemechanizmy.W tejczęściprzedstawiamkon-struktywnesposobyradzeniasobiez sytuacjąbrakupracy.Tuopisujęmapędziałań,którepomogąnamporadzićsobiezestresemi zmienićnaszeżycienalepsze.

Blokowanie negatywnych mechanizmów

Pobudzanie zdrowych zachowań – celowe i świadome

działanie



zatrudnieniu

2 Objawy stresu „braku pracy”

Poradnik

6

Zaczynamodkilkuinformacjikuprzestrodze.Ważnejest,byśmypotrafilisprawniesięzdiagnozować,umieliszybkorozpoznaćobjawy,któremogąbyćsymptomemgroźnegomechanizmu,prowadzącegonasw złymkierunku.

Pocotacałaostrożnośći czujność?Ponieważbezrobocie,utratapracy,konieckontraktu,jakkażdasytuacjastresowaodbijasiębardzomocnonatrzechobszarach:naszymmyśleniu,ciele,emocjach.

Rysunek2.Jaknanasoddziałujestrespoutraciepracy?

Źródło – opracowanie własne

Terazprzedstawiamkrótkospecyficzneobjawy,któremogąpojawićsiępoutraciepracy.Jeślijezauważysz,niepoddawajsięimi działajtak,byimzapobiegać!

1. Myślenie – ruminacja, czyli przeżuwanie

Ruminacja Gdystracimypracę,lubdotknienasinnatrudnasytuacja,toto,codziejesięw naszejgłowiepsycholodzyokreślająmianemruminacji.

Ruminacjapochodziodłacińskiegosłowa"ruminatio",któreozna-czaprzeżuwanie.Tobardzotrafneokreślenie.Naszumysłzaczynaniejakoprzeżuwaćnegatywnedoświadczenia,analizowaćjewciążnanowo,tworzącnegatywnescenariusze,w którychkażdakolejnawersjarzeczy-wistościjestczarniejszaniżwcześniejsza.Ruminacjatociągłemyślenieo przykrychsprawach,uruchamianiecałegosystemuprzygnębiającychmyśli.Przywoływanesątylkotemyśli,któremająnegatywnyładunekemocjonalny.Pomyślimyo smutnymaspekciesprawyi zarazjestdrugi,trzeci,następny.Wszystkieprzykre.

Interpretacjeosobystająsięcorazbardziejpesymistyczne.Dlategopróbydojściadotego,conasprzygnębia,zazwyczajkończąsięmałoprawdziwymiracjonalizacjami.

Uważajnaprzeżuwanienegatywnychmyśli,którenieuchronnieprowadzidozalaniaTwojejpsychikinegatywnymidoświadczeniamii utratypewnościsiebie.



zatrudnieniuCzarnowidztwoZaczernieniepsychikipowoduje,żeilośćpozytywnychscenariuszystopniowotopnieje,a naszepoczuciepewnościsiebiespada.n Comyślęo sobie?–Jestemdoniczego.n Comyślęo przyszłości?-Niemamperspektyw.n Jakiemamszanse?–Żadne.Niktmnieniezatrudni.

Wpadamyw „dół”z katastroficznymiwizjamii negatywnąopiniąnatematwłasnejegzystencji.

Pamiętaj

Takiemyślitoobjawstresu,a nieprawdanaTwójtemat!

2. Emocje – zalew negatywnych uczuć

Zwolnilinas,skończyłsięprojekt,niemazamówień-coczujemyw takiejsytuacji?Napewnonicprzyjemnego.Zalewająnasnegatywneuczucia.

Lęk„Budzę się o trzeciej nad ranem przerażony – Co to będzie? Nie mogę zasnąć, tylko kotłuję się w łóżku. Brak pieniędzy, niemożność zapłacenia rachunków, rat kredy-towych. Boję się, strasznie się boję.”Rozkręconylękwyczerpuje,hamujedziałanie.Powoduje,żenegatywnienastawiamy

siędomożliwościi szans,skupiamysięnazagrożeniachi słabychstronach.Lękparali-żuje.Chcemysięschować,albouciecz trudnejsytuacji,a niedziałaći mierzyćsięz nią.

Wstyd„Jeśli powiem, że nie mam pracy to wyjdę na nieudacznika. Stracę w oczach zna-jomych, rodziny. Chwaliłam się sukcesami, a teraz jestem bez roboty. Pomyślą, że nie byłam odpowiednio dobra, skoro mnie zwolnili. Tak naprawdę nic dla nich nie znaczę bez pracy.” Przeżywamypoczuciedegradacjispołecznej.Zaczynamyizolowaćsięodinnych,

a podczaskontaktówzeznajomymiprzyjmujemymaskę„JestOK,nicsięniestało.”W efekciefundujemysobierozdwojenie,udawanie,fałszywezachowania,etc.

Złość„Oni człowieka mają za nic, liczy się tylko kasa. To, jak potraktowali nas, przechodzi ludzkie pojęcie. Po prostu wyrzucili z roboty i już. Szef nie przyszedł się pożegnać, podziękować. Jak jesteś im potrzebny, to wycisną z Ciebie siódme poty, a jak nie, to kop w tyłek i już.”Wściekłośćnapracodawcę,niesprawiedliwośćlosu,ludzi,którzynamtozafundo-

walidopewnegostopniasądobre,pozwalająnamodreagować,możemyswobodnie

Poradnik

8

opowiadaćo tyminnym,pokazywać,jakźlenaspotraktowano.Ważnejest,bytrzymaćzłośćnawodzy,niepopalićzasobąmostów.

Bezsilność i depresja„Mam 50 lat. Młodzi ludzie nie mają pracy, a co dopiero ja. Nic mi się nie uda, mam poczucie, że życie się skończyło.” Jeślito,coprzeżywamyjestdlanasstresemo wysokimnatężeniu,możedojśćdo

dużegospadkupoczucianaszejwartości,dowyczerpanianaszychzasobówenergetycz-nych.Efektemjestbraknapędudodziałania,wszechogarniającabeznadziejai pustka.

3. Ciało – chory ze stresu

Dotegowszystkiegodołączająsięprzykreodczuciaz naszegociała.Napięte,niedotlenione,zesztywniałeodprzykrychemocjiciałowzmac-niapsychicznydół.Wyparte,przykremyślipowodująsomatyzację,czylipojawieniesięobjawówcielesnych-bóległowy,kręgosłupa,żołądka,etc.W cieleboląnasukrytei niewyrażoneproblemy.Imbardziejuni-kamyjasnegomówieniao naszejsytuacji,imbardziejjąkoloryzujemyi zafałszowujemy,tymbardziejchorujenaszeciało.

Trudności ze snemZasprawąprzytłoczeniaciężaremtrudnościmogąpojawićsięproblemyzesnemw dwóchformach–trudnościz zasypianiemlubwręczprzeciwnie,spanie12–14godzin.

Zaburzenia odżywianiaWskutekbrakuapetytustracimyparękilogramów,lubzyskamyparędodatkowychw wynikuzajadaniastresui nieregularnychposiłków.

4. Spirala negatywnych objawów

I takpowolitworzysięnegatywnaspirala,któranie-kontrolowanasamasięnakręca.Spiralarozpoczynasięodprzykregoprzeżycianp.lękuprzedprzyszłością.Pochwili,pojawiająsięw naszejgłowienegatywnemyślinatematnaszejsytuacji.Myślitewzmacniająprzykreemocje,ciałosięnapinai przesyłasygnałystresu,którerosnąi zalewająnas.Popewnymczasiecałenaszeżyciewydajenamsięczarnei bezsensu,siadamynakanapie,włączamykomputer,byprzejrzećciekawostkizeświata,pijemykawę,sięgamypokieliszekwina,zamykamysięw sobiei trwamy.



zatrudnieniu

Zdrowe i niezdrowe sposoby radzenia sobie ze stresem

3

Poradnik

10

A terazprzyjrzyjmysiętemu,jakczłowiekradzisobiez objawamistresu.Nieza-leżnieodtego,copokazujenazewnątrzi jakstarasięprzekonaćinnych,żestresgoniedotyka,prawdajesttaka,żeutratapracywstrząśnienawetnajsilniejsząi najbar-dziejodpornąosobą.Każdego dopadną czarne myśli, negatywne uczucia, a ciało zesztywnieje z napięcia. Zniechęcanie, lęk, poczucie, że życie się skończyło, i że nasze osiągnięcia to porażka, czyha na każdego z nas.

Jeślidamysięponieśćstresowi,zawładnąćczarnymmyślom,a cogorszazaczniemydziałaćwedługnich,naprawdęniebędziemyw staniepodnieśćsiępoporażcei zre-alizowaćnaszecele.

Dlategopierwszymkrokiemw poradzeniusobiezestresemjestprzygotowaniesięnatrudnąsytuacjęorazświadomośćtego,żemożemypodejmowaćdziałania,któresąkonstruktywnelubmocnodlanaszagrażające.

Rysunek3-Sposobyradzeniasobiezestresem:konstruktywnei niekonstruktywne


1. Niekonstruktywne sposoby radzenia sobie ze stresem – tak nie rób

Brakpracy,jakkażdatrudnasytuacjajestdlanaspułapką,w którąmożemyłatwowpaść.Poddaniesięfrustracjipowoduje,żeniepostrzeżenieosuwamysięw psycho-logicznąniemoci emocjonalnydół.

Negatywneobjawyfrustracji-ciągłezamartwianiesię,lęko pieniądze,niezadowo-leniez siebiesądlanasprzykredozniesienia.Szybkozaczynamyszukaćsposobównaichzneutralizowanie.Robimywszystko,bysięrozładować,znieczulić,„odleciećchociażnamoment”.Podejmujemydziałania,którychcelemjestchwilowezłagodzenienapięcia,odsunięcieproblemu,wyparciego,np.spaniedopołudnia,piciealkoholu,oglądanieTV,siedzenieprzedkomputerem.Przychodząnamdogłowypomysły,które



zatrudnieniusąskuteczne,alejedynienakrótkąmetę.W dłuższejperspektywiezachowaniatakiesąabsolutniekontrskuteczne,prowadządonegatywnychkonsekwencji–rozleniwienia,izolowaniasię,stanudepresyjnego,wygaszeniaaktywności,etc.

Dlategoważnejest,byśmyokiemobserwatorapopatrzylinanaszrozkładzajęć,nato,corobimyi zastanowilisię,czynaszedziałaniasąpozytywne,rozwojowe,zbli-żająnasdocelu,czymożeuciekamy,wycofujemysięwpadającw czarnądziurę.Jeślizauważyszniepokojącezachowania,zawszemożeszpodjąćdecyzjęo zmianie.Wyborynależądonas.

2. Konstruktywne sposoby radzenia sobie z przerwą w zatrudnieniu

Naszczęściepoddaniesięfrustracjiniejestjedynymwyjściem.Możemydzia-łaćkonstruktywnie,wykorzystującnaszezasoby,podchodzącdosytuacjijakdowyzwania,uruchomićnowestrategiedziałania,nastawićsięnaceli pozytywnieprzećdoprzodu.

Możemybardzoświadomiewpływaćnanasząsytuację,zarządzićnią,rozsądniepokierowaćżyciemi wykorzystaćprzerwęw pracyjakoszansęnazmianę.I tupotrzebnejestkierowaniesięzasadamizdrowegofunkcjonowaniabezpracy.Podobniejakzasadyzdrowegożywienia,pomagająutrzymaćnasw dobrejkondycjipsychofizycznej,niepoddaćsiękiepskimnawykomi inercji.Konstruktywnesposobyradzeniasobiezestresemtodystansdosiebiei własnychemocji,nastawienienacel,planowedziałanieorazunikanieniebezpiecznychzachowań.

Poradnik

12

Tak nie rób – 5 rad czego unikać!

4



zatrudnieniuTeraz5wskazówekczegounikać,czegozdecydowanieNIErobić.Niewartopogarszaćnaszeji taktrudnejsytuacji i kiepskiegosa-mopoczucia.

Rysunek4.Taknierób,5wskazówekczegounikać!


1. Nie traktuj sytuacji osobiście!

NieTyzostałeśzwolniony,alestanowisko.Trudnonamjestprzyjąć,żenaszezwolnieniejestwynikiemdziałania„jakiśobiektywnych”siłgospodarczych,ekonomicznychcykli,żenaszasytuacjazawodowazależyodkoniunktury,położeniageograficznego,etc.Przypisujemysobieprzyczynyzwolnienia.Włączamynegatywnemyślenie„ewidentniecośzawaliłem…,tojaponoszęwinęzadecyzjęnagórze…,cośzrobiłemnietak,mamzbytmałokompetencji…,niechcązemnąwspółpracować…,zacosiędotknę,toleży…”.

Takiepodejściegrozidepresją!Taknierób!

2. Nie panikuj! Zatrzymaj czarne myśli, czarne emocje, czarny nastrój

Bezpracywszystkowydajesięzagrażającei nieprzewidywalne.Czujemysiębezsilniwobeczagrażającegoświata.Trudneczasy,zmowakapitalistów,niekompetencjaurzędnikówdoprowadziłynasdotakiegostanuw jakimjesteśmy.Cóżmożemyzrobić–NIC!Tobardzoniekonstruktywnedziałanie.

Jeślipoczujeszsięofiarąsystemu,zmieńmyśleniei szukajpomocy.

3. Nie uciekaj od ludzi!

Uważajnaizolacjonizmi „bunkrowaniesię”w domu.Pozwolnieniumamytendencjędowycofaniasięz relacjiz ludźmi.Wydająnamsięwrogonastawienii mocnooceniający.

1. Nie traktuj sytuacji osobiście!

2. Nie panikuj!

3. Nie uciekaj od ludzi, nie udawaj przed nimi, że masz pracę!

4. Nie siedź w domu przed komputerem lub telewizorem!

5. Nie ulegaj używkom i nałogom!

Poradnik

14

Zamykamysięw sobiei izolujemy.Niemówimyo tym,conasspotkałoi conastrapi.Chowamysięzeswoimiproblemami.Nieizolujsię,niezamykaj,nieudawaj,żesobieradzisz,jeślitakniejest.

4. Nie siedź w dresie przed telewizorem lub komputerem!

Niezamykajsięw domu,niepogrążajw nieszczęściu.Utratapracytodużowolnegoczasu.Łatwojeststracićdyscyplinęcodziennegodniapracy.Kusi,byspaćdopóźna,iśćnazakupy,spotkaćsięzeznajomymi,zrobićsobiedrzemkępopołudniu,pooglą-daćtelewizor,posiedziećprzykomputerze.

Pozostawaniew domu,brakplanudnia,powoduje,żeprzestajemydbaćo siebie,wciskamysięw dresyi prowadzimy„wakacyjnystylżycia”.Telewizor,seriale,kom-puteri czasmija.Brakdyscypliny,planudziałania,utratazainteresowańpowodująwyjałowienieżycia,wpadnięciew błędnekołoproblemu.

5. Nie ulegaj używkom i nałogom – NIE dla alkoholu, nikotyny, kofeiny

Alkoholłagodzinapięcia.Niejesttojednakmetoda,którapomagaw jakikolwieksposóbznowustanąćnanogi.Praktycznierzeczbiorąc,jestzupełnieprzeciwnie.Zaczynasięniewinnieodjednegokieliszkawinawieczoremnapoprawęnastroju.JeślistajesiętopozytywnieodbieranymprzezCiebierytuałem,czaswłączyćhamulce.



zatrudnieniu

Tak rób, czyli 7 wskazówek do działania

5

Poradnik

16

Teraz przechodzimy do optymistycznych i pozytywnych rozwią-zań.Trudnościsądopokonania.Każdyz nasmaw sobiewszyst-kiepotrzebnezasoby,byporadzićsobiezezmianąw swoimżyciu.Najważniejszejesturuchomienietychpotencjałówi konsekwen-tnedziałanie.

Rysunek5.Siedemwskazówek,jakkonstruktywnieradzićsobiez sytuacjąbrakupracy


Zasady,któreprzedstawiamskuteczniezapobiegająwpadnięciuw pajęczynęstresu,prowadząw kierunkucelui dbająo dobrąkondycjępsychofizyczną.Wszystkotojestpotrzebne,bykryzys„brakupracy”zamienićw sukces.Dodzieła!

1. Zachowaj spokój!

Nie jesteś samHej,jestnaswielu!Witajw klubiezwolnionych,bezpracy,drżącycho swojąprzyszłość.Kryzysspowodował,żew 2009rokuponad1600Brytyjczykówcodziennietraciłopracę.Dziświeleosóbprzeżywatosamo,coTY.

1. Zachowaj spokój, pamiętaj nie jesteś sam! To nie Twoja wina! Zaakceptuj swoje uczucia!

2. Bądź pozytywny! Skup się na celu Skup się na przyszłości

4. Bądź aktywny Miej plan Opracuj dokumenty aplikacyjne

6. Dbaj o siebie Zdrowy tryb życia Rozwijaj się

3. Otwórz się na zmianę Szukaj nowych opcji działania

5. Konatktuj się z innymi Otwórz się przed ludzmi Zaangażuj rodzinę

7. Zabezpiecz swoją sytuację Zadbaj o finanse Ureguluj sprawy prawne



zatrudnieniuTo nie jest Twoja wina! Sytuacjaekonomicznajestodpowiedzialnazadużeruchykadrowew firmach.Niejesteśodpowiedzialnyzacyklei trendy,którekierujągospodarką.Niemaszwpływunacenypaliw,ruchynarynkachfinansowych.Tonietyrozpocząłeśkryzysświatowy!

Popatrznaswojąsytuacjęosobistą,jakonawynikglobalnychtrendów.Umieśćsiebiei swójbrakpracyw szerszymkontekściegospodarczym,ekonomicznymi społecznym.

Zabawniei przewrotniepodchodzącdosprawy,psychologiczniejestlepiejstra-cićpracęteraz,w kryzysie,niżw bardziejzamożnychczasachi okresachświatowejprosperity.Terazdotykatowieluosóbw całejPolscei Europie.Tonaszewspólnedoświadczenia!

Zaakceptuj swoje uczuciaJeśliczujeszsięprzygnębionyi zagubionytojestnormalne.Pozwólnatosobie.Przeżyjżałobę,poużalajsięnadsobą,maszdotegoprawo.Maszprawobyćsmutny,maszprawomiećgorszynastrój,siedziećw domui nicnierobić.Byleniezbytdługo!KilkadnizapaścijestOK,alewięcejpowinnouruchomićalarm!Podzielsiętymiuczuciamiz osobami,któresąCibliskie,wyrzućwszystkoz siebie.Niechodzio to,byśmyuzyskaliszybko,konkretneporadyi rozwiązania,aleo wyrażenienaszychprzykrychuczuć.

2. Bądź pozytywny

Utrzymujpozytywnąpostawę,nastawienienacel,szukajszansi możliwości.W każdejsytuacjinaszenastawieniejestpodstawątego,czyzaczniemydziałać

i jakefektywnebędączynności,którepodejmiemy.Tocomyślimyo sobie,comamyw głowie,wpływanadecyzjejakiepodejmujemy,wizerunekjakitworzymy,oraznawytrwałośći konsekwencjęnaszychposunięć.

Łatwojestpowiedzieć„bądźpozytywny”,alejaktozrobić,gdyoplatanasnega-tywnapajęczynastresu?Otokilkawskazówek.

Przerywaj nawyk negatywnych myśli, nie trać czasu na rozpamiętywaniePrzedewszystkimuważajnaruminację,czarnowidztwo,spadekpoczuciawłasnejwartości.Świadomietrzymajnegatywneemocjei myśliz dalaodsiebie,niepozwólsięimzalaći zniechęcićdodziałania.Pracuj„zeswojągłowąi dialogiemwewnętrznym”.Imszybciejsięz niegouwolnisz,tymlepiej.

Dwa rodzaje nastawieńMożemyposiadaćw głowiedwarodzajeprzekonań:blokującelubwspierające.

Rysunek 6 Dwa rodzaje przekonań


Przekonania wspierające

Przekonania blokujące

Poradnik

18

a. Przekonania blokujące Jeślipomyślę–„Tojużkoniec,mam50latnakarkui nikttakichPESELIniezatrudnia”,jestemo krokodwycofaniajakiegokolwiekdziałanialubbędępodejmowałaaktywnośćz małymprzekonaniemi determina-cją.Przykażdejnawetniewielkiejprzeszkodzie,będęłatwosiępoddawałamyśląc:„Notak,przecieżz takimPESELEMniemożemisięudać.”Blokująceprzekonaniapowodująefektsamospełniającejsięprzepowiedni–myślę,żebędzieźle,działamtak,bybyłoźle,w efekciejestźle.Osłabiajblokująceprzekonania.

b. Przekonania wspierające Wzmacniajkonstruktywneprzekonania–„Zwolnilimniez pracy,taksięzdarza.Redukcjazatrudnieniadotyczyłacałegodziałusprzedaży.Terazczasrozglądaćsięzaczymśnowym.Jakktośchcepracowaćtorobotęzawszeznajdzie.”

Z takimprzekonaniemruszaszdodziałaniaz energiąi optymizmem.Pozytywnenastawianiewidaći czućw Twoimzachowaniu.Zachęcaszinnychdokon-taktuz sobą,więcejmówiszo swojejsytuacji,częściejprosiszinnychludzio pomoc.W efekcieuruchamiaszcałąsiatkędziałań,któreprowadząCiędocelu.

Złe zastępuj dobrymiPoglądy,którestanowiąbarieręw działaniu,eliminuj.Abytozrobić,przedewszystkimzauważjei ichtoksycznedziałanie.Następniezastąpjetakimiprzekonaniami,którebędądlaCiebiemotywacjądodziałania.

Jeżelitegoniezrobisz,prędzej,czypóźniejpowróciszdodołującychprzekonań.Zadbajo to,abykażdemunegatywnemupoglądowi,jaknp.:„niezdobędępracy,bomam50lat”,zostałaprzeciwstawionaopiniamotywującaCiędodziałania:„mamumiejętnościi energię,którepozwoląmiznaleźćzatrudnienie”.

Dwie ramySkupiajsięnatym,comożeszterazzrobić,zamiastmyślećo tym,dlaczegozostałeś

zwolniony.Psychologiczniemówimy,żektośjestw ramieproblemulubramiecelu.

Rysunek7.Dwiepsychologiczneperspektywy


a. Rama problemuRamaproblemujesttonastawieniei myśleniegłównieo przyczynachi trudnościach„Dlaczegotaksięstało?Jestmibardzoniedobrzei trudnow tejsytuacji.”Ramaprob-lemukierujenaszemyśleniew przeszłość,wywołujenegatywneemocjei depresyjnynastrój.Znajomośćprzyczynniewielepomagaw działaniui szukaniurozwiązań.

Rama problemu Rama celu



zatrudnieniub. Rama celuRamacelujesttonastawienienaprzyszłość.Będącw ramiecelu,myślimyi działamy„doprzodu”celowo,zastanawiamysię:naczymmizależy,cojestdlamnieważne,jakchcętoosiągnąć,jakibędziemójpierwszykrok?

Wszystkiedziałaniawspierające,doradcze,przyjacielskiewarto,byprzyjmowałyperspektywęcelu.Jesttowbrewtemucoosoby„zrozpaczonez powoduzwolnie-nia”chcąrobić.Będącw trudnejsytuacjiwolimyjąrozpamiętywać,szukaćwinnychi oskarżaćsiebielubświat.

Pamiętaj! Skupsięnacelu,nienaproblemie!

3. Otwórz się na zmianę i NOWĄ pracę

Brakpracytodobryczas,byspróbowaćczegośnowego.Twoimzadaniem jestterazułożyćsobieżycieponowemui dostaćnowąpracę.Nigdyniejestzapóźnonazmianęspecjalności,czyzałożeniewłasnejfirmy.Ważnejest,byrobićtoz głową,biorącpoduwagęnaszemożliwościorazsytuacjęfinansową.

Myśleniew kategoriachdawnegozawodulubstanowiskaniejestdobrymposu-nięciem.Małoefektywnejestusilnedążeniedoznalezieniastarej,dobrzenamznanejpracy.Najczęściejstanowiska,z którychzostaliśmyzwolnieni,jużnieistnieją-fabrykęprzeniesiono,niemazapotrzebowanianazawód,którywykonywaliśmy.Niewrócimydo naszej starej pracy, ani nie znajdziemy takiego samego stanowiska.

Wartojestz kompetencji,któreposiadamyułożyćsobienowyzawód,poszerzyćopcjedziałania.Rozpocznijrozglądaniesięzanowąpracąi szukanienowychmożli-wościodchwilirefleksji:n W czym jestemnaprawdę dobry, co umiem, jakiemam kompetencje,

copotrafię,komumożesiętoprzydać?n Comniecieszy,colubięrobić,comiświetniewychodzi?n Jakiekompetencjewartouzupełnić?n Comuszęprzeszkolić,potrenować?

Popatrznaswojąsytuację,jaknaszansęzmiany!

4. Utrzymuj aktywność

Włącztrybzadaniowy,działaj,skupsięnacodziennychobowiązkach.Niemyśl,niezapadajsię,nieoglądajzasiebie.Dyscyplinai planowaniedniajestdobrymsposobem,byutrzymaćnegatywneuczuciaz dalai niewpaśćw depresyjnenastroje.

Poradnik

20

Miej plan DziśTwojąpracąjestszukaniepracy.Szukaniepracytozawódnapełenetat,bezkontrolipra-codawcy.W związkuz tym,bardzoważnajestumiejętnośćsamomotywowaniasiędodziałania.Takjakw pracyzawodowejdziałajz planem.

Zróblistęcelówi zadańdowykonania.Opatrzjedatami,zapiszlimityczasu,terminyrozpoczę-ciai zakończenia.Planującdzieńokreślgodzinęwstania,rozpoczęciapracy,momentkiedykończysz,kiedyprzygotowujeszposiłki,etc.Rutynategorodzajusprawia,żejestłatwiejpracować,gdyniebędziemysięnajlepiejczuli, gdy dopadnie nas „smuta” albo „dostaniemy lenia”.

Podchodźdoplanowaniarealistycznie.Lepiejteżniestawiajsobieodrazuwielkichwyzwań.Bardziejefektywniejestpostanowić,żecodzienniewyślemy2życiorysy,niżwysyłaćich30jednegodnia,kończąco 5ranoi odsypiaćcałykolejnydzień.

Opracuj dokumenty aplikacyjnePrzygotujswojebazoweCVi listmotywacyjny,którebędzieszprzekształcaćw zależ-nościodoferty,najakązachceszodpowiedzieć.NabieżącomonitorujInterneti urzędypracyw poszukiwaniuposady.Wartoteżudaćsiędofirmy,w którejchciałbyśpracować,nawet, gdy nie masz informacji, czy prowadzona jest tam rekrutacja.Zostawtamswojedokumenty,a możesięokazać,żegdywystąpiw niejwakat,spełniszwymaganiapracodawcyi samsięz Tobąskontaktuje.

5. Rozmawiaj – zwróć się o pomoc do ludzi, którym ufasz

W tejtrudnejsytuacjiszukajwsparciaspołecznego.Jesttobardzoważne,ponieważinniludziewnosządoTwojegożyciaenergię,pomoc,otwierająszansenaprzyszłość.

StresCięzamykai odsuwaodnich.Jeślizaobserwujeszniepokojąceobjawy:izolo-waniesię,spędzanieczasugłówniew domu,czarnemyśli,prezentowanienazewnątrzpostawy„macho”,wycofaniez relacji,niepróbujradzićsobiesam.Toznak,żemusiszsięotworzyć.

Szukajoptymizmuw otoczeniu.Szukajpozytywnychludziwokółsiebie.Unikajtych,którzyzachęcajądowspól-negonarzekanianażycie,kraji sytuację. To jest czas, kiedymusimyuwierzyćw swojesiłyi uśmiechnąćsię.Poszukajwśródznajomychosób,którymudałosięcośosiągnąć.Uczsięnaichprzykładzie.Patrzw przyszłośćz dużądoząoptymizmu.



zatrudnieniuOtwórz się przed innymiPomocbliskichosóbw momencieutratypracyjestbezcenna.Powiedzotwarcieo tym,żebrakujeCipracy,żestraciłeśjąi szukaszkolejnej:n przyjaciołom,n znajomym,n rodzinie. Przyjmujnawetnajprostsze,przyjaznegestyi słowa.PomożeCitow odbudowa-

niuTwojegopoczuciawartości.Ponadto,takiedziałaniasprawią,żepoczujesz,iżnanowoprzejąłeśkontrolęnadswoimżyciemi niejesteśsam.

Przebywaji rozmawiajz osobami,którepodobniejakTyposzukująpracy.TomożewzmocnićCiępsychiczniei zmobilizowaćdodziałania.

Poproś o wsparcie znajomychKontaktyz ludźmimogąpomócCiznaleźćnowąprace.Większośćpracodawcówposzukujepracownikówpoprzeztzw.networking,czylisiećkontaktów.Niestety,wieleosóbniechcekorzystaćz tejformyposzukiwaniapracy,ponieważbłędnieuważa,żedopytywaniesięznajomycho wolneetatyjestaroganckiei niegrzeczne.Tymczasemjest to najskuteczniejsza metoda poszukiwania pracy.

Zaangażuj swoją rodzinęUtratapracymawpływnacałąTwojąrodzinę,dlategonieukrywajtegofaktu.Powiedzo tym,cosięstałoi pozwólrodziniepomócsobie.Informujichnajakimetapieposzu-kiwaniapracyjesteś,czymiałeśjużjakieśrozmowykwalifikacyjne,gdziewysłałeśswojeCV.Onitegopotrzebują.Chcąwiedzieć,cosięz Tobądzieje,jakspędziłeśdzień.Słuchajichradnatematposzukiwaniapracy–niektóremogąbyćbardzocenne.

Momentkiedyjesteśbezpracyjestteżdobrąokazjąnaspędzeniewięcejczasuz rodziną.Niezmarnujtego.

Poszukaj wsparcia doradcyJeśliniemaszwokółsiebiebliskichosób,poszukajwsparciadoradcy.Możeszgoznaleźćw urzędziepracy,w poradnizdrowiapsychicznego,w grupachwsparcia.Dobrąokazjądoznalezieniapomocysąbezpłatneszkoleniaoferowaneprzezinstytucjerynkupracy.

6. Dbaj o siebie i rozwijaj się

Niespędzajcałegodnianaaktywnościachzwiązanychzeznalezieniempracy.Jeślitomożliwe,zadbajo to,bymiećw swoimplaniedniaczynności,któredająCiprzy-jemnośći sąniezwiązanez obszarempracy.Dbajo to,byregularnieładowaćswojeakumulatory,dbająco swojąkondycję,samopoczucie,formępsychicznąi fizyczną.Będzieszmiałwięcejsiłyi energiinaposzukiwania.

Poradnik

22

Prowadź zdrowy tryb życiaBardzoważnymelementemjestruchfizyczny–bieganie,fitness,technikirelaksacyjne.Każdaz tychaktywnościskutecznie zmniejsza stres, wzmac-niaTwojąenergięi chęćdziałania.Dbajo odpowiedniąilośćsnu.Już7-8godzinnysenw znacznysposóbwpływanapoziomhormonustresu–kortyzol.Odżywiajsięracjonalnie.

Dbaj o swój wyglądCiałojestodbiciemduszy.Jeślicałydzieńspędzaszw domu,nieogolonyw dresachi rozciągniętymwygodnympolarze,Twojepoczucieprofesjonalizmui wartościwyglądapodobnie.Ważnejestwychodzeniez domu,przywdziewanienasiebiefirmowegostroju,koniecznośćumalowaniasięi „zapięcianaostatniguzik.”

Wciągające aktywnościZnajdźsobieaktywność,któraCiępochłonie.Maszczas,więcwartogowykorzystaćnarozwijanieswoichpasji.Możetobyćchór,zajęciatanecznelubkurskomputerowy.Ważne,byzajęcietosprawiałoCifrajdę,dawałookazjędowychodzeniaz domui spotykaniasięz innymiludźmi.Wykorzystajokres„przymusowegobezrobocia”nazrealizowanieplanów,któreodkładałeśw czasie,gdybyłeśzapracowanyi zaganiany.

Pamiętaj

Dobrze,jeślidziałaniatebędąokazjądokontaktuz innymiludźmi!

Rozwój osobisty Przymusowebezrobocietoczas,którymożnawyko-rzystaćnadoszkalanie,dokształcanie,rozwijaniesięw sferzeosobistej.Poszukajkursów,którepodniosąpoziomTwoichkompetencji,nauczsięczegośnowego,idźpowsparciedopsychologa,zapiszsiędogrupyrozwojowej.Inwestowaniew siebiedajeCipodwójnąkorzyść:z jednejstronyuczyszsięczegośnowego,z drugiejstronymaszcowpisaćdoCV.Możeszsiępochwalićproaktywnościąi nastawieniemnarozwój.



zatrudnieniu7. Zadbaj o finanse

Brakpracytozatrzymaniewpływugotówkidokasydomowej.Niepoddającsięrozpaczy,chłodnoprze-analizujswojąsytuacjęfinansową.Pozwolitoprzewidzieć,jakdługowytrzymaszbezzarob-ków.Toz koleipowinnobyćpodstawądecyzji,na jakąpracęsięzdecydujesz.Jeślimaszsporykredyti comiesięcznarataprzekraczamożliwościTwoichoszczędno-ści,powinieneśrozważyćprzyjęcieprawie„każdej”pracy,byniewpaśćw jeszczewiększe tarapaty.JeśliTwojasytuacjafinansowajestdobra,możeszpozwolićsobienaszukaniepracy,którabędziedlaCiebierozwojowai satysfakcjonująca.

Policz kosztyTerazmusiszszczególniesprawniezarządzaćdomowymbudżetem.Zobacz,ilenacowydajesz,jakrozkładająsięTwojekoszty.Zazwyczajnieorientujemysię,ilepienię-dzywydajemynaprąd,paliwo,rozrywkę.Dobrysposóbtonotowanieprzezmiesiąckażdejwydanejzłotówki.Tokłopotliwe,alewartezachodu,botakawiedzamożeokazaćsiębezcenna.

Wydatkidzielimyna3grupy:sztywne(stałe),zmiennei inwestycyjne.Sztywnetokosztystałe,któremusimypłacićcomiesiącnp.ratykredytów,czynsz,

rachunkizaenergię,telefon,telewizję,internet.Sątowydatki,którychniemożemyłatwozmienić.

Drugagrupatowydatkizmienne,nażycie,związanem.in.z zakupemjedzenia,wyjściemdokina,restauracji,wakacjamietc.W tejgrupiemożemyszukaćnajwięk-szychoszczędności,ponieważmamywpływnato,czypójdziemywieczoremdobaruczy nie, ile wydamy na cotygodniowe zakupy.

Wydatkiinwestycyjnesątokosztyubezpieczeń,odkładaniapieniędzynaczarnągodzinę,zakupunieruchomości.Ichcelemjestpomnożenienaszego,majątku.W sytu-acjibrakupracywartoz tychkosztówrezygnować.

Bilansprzychodówi kosztówpozwoliodpowiedziećnapytanie:nacomogęsobiepozwolić,copowinnamograniczyć,cozrobić,bystarczyłopieniędzynajaknajdłuższyczas.

Przytnij kosztyAnalizującwszystkiekosztyzastanówsię,comożeszograniczyć,z czegomusiszzre-zygnować.Możewartozawiesićpłacenieubezpieczenia,zrezygnowaćz urlopuzagranicą.Sprawdźmyrównież,czyusługi,zaktórecomie-siącpłacimy,sąnampotrzebne.Możeniepotrzebujemykilku pakietów telewizji satelitarnej, albo zastanówmy się,czywartozmienićoperatoratelefoniikomórkowejnatakiego,któregoofertabędziedlanaskorzystniejsza.

Poradnik

24

Oszczędność i dobre gospodarowanie finansami Podchodźrozważniedowydatkówzwiązanychz prowadzeniemdomu.Nawykiempowinnostaćsięprzygotowywanielistypotrzeb.Zakupóww marketachnieróbspon-tanicznie.Trzymajsięlistyi kupujtylkoteprodukty,którychnaprawdępotrzebujesz.

Policz oszczędnościZajrzyjnakonta,policzilemaszzgromadzonychpieniędzy.Podzieljeprzez6mie-sięcy.Tylenajczęściejtrwaposzukiwaniepracy.Zobacz,ilemożeszdorzucaćz kontacomiesiąc,bystarczyłoCinadługiczas.

OdprawaJeślijesteśw tejkomfortowejsytuacji,żedostanieszodprawę,dobrzejązagospoda-ruj.Pamiętaj50 000złotychjesttosporakwota,któramożezagwarantowaćTobieżycieprzezkilkachudychmiesięcy.Jeślijednakkupiszsamochódokażesię,żenienadługoonawystarczy.

KredytJeślimaszjakiśkredyt,dobrzeprzeanalizujumowę.Zobacz,ilemaszjeszczedospłaty.Szybkoudajsiędobanku.Rozmawiajnatematswojegozadłużeniai możliwościzmianyspłat.Jeślimaszkredytubezpieczonynawypadekstratypracy,wykorzystajto.

8. Poznaj swoje prawa i możliwości

Rozważwizytęw urzędziepracy.Jeślizgłosiszsiętami zarejestrujesz,uzyskaszstatusosobybezrobotnej.Statustenwiążesięz określonymimożliwościamii dajeCi wiele praw.

Dziękitemumożesz:n otrzymaćpomocw uzyskaniuzatrudnienia,n skorzystaćz poradnictwazawodowegoi informacji

zawodowej,n uzyskaćpomocw aktywnymposzukiwaniupracy,n skorzystaćz przyuczeniadozawodulubprzekwalifikowania,n ubiegaćsięo przyznanieśrodkównapodjęciepozarolniczejdziałalności,n skorzystaćz wszelkichaktywnychformprzeciwdziałaniabezrobociu,tj.otrzymać

skierowanie:–dopracinterwencyjnych,–robótpublicznych,–pracspołecznieużytecznych,

n nabyćprawodozasiłkudlabezrobotnychorazdoinnychświadczeńprzewidzia-nychdlabezrobotnych,

n uczestniczyćw szkoleniulubodbyćstażu pracodawcystażu.W okresieodbywaniaszkolenialubstażumożeprzysługiwaćstypendium,



zatrudnieniun odbyćprzygotowaniezawodowedorosłych.W okresieprzygotowaniazawodowego

dorosłychprzysługujestypendium.n uzyskaćświadczeniazakładówopiekizdrowotnej(wszyscybezrobotninieposia-

dającyinnegotytułuubezpieczenia),podlegająubezpieczeniuzdrowotnemu,niezależnieodtego,czymająuprawnieniadozasiłkudlabezrobotnych,czyteżnie.Świadczeniazdrowotnedotycząrównieżczłonkówichrodziny.

Statusbezrobotnegoz prawemdozasiłkuwiążesięz jeszczeinny-miważnymiświadczeniami,np.:ubezpieczeniemw ZUS,prawemdozwolnienialekarskiegow raziechoroby,zwalniającymz wyka-zaniasięgotowościądopodjęciapracyorazto,że„okresypobiera-niazasiłkui stypendiumwliczasiędookresupracywymaganegodonabycialubzachowaniauprawnieńpracowniczychorazokre-sówskładkowychw rozumieniuprzepisówo emeryturach i ren-tachz FunduszuUbezpieczeńSpołecznych".

jak poradzić sobie z przerwą w...

Documents