BORDERLINE ERGENİN TEDAVİSİ

Gelişimsel Bir Yaklaşım

James F. MASTERSON, M.D.

Çeviri: Pınar Üzeltüzenci

ii

Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları: 73

Borderline Ergenin Tedavisi – Gelişimsel Bir Yaklaşım

James F. MASTERSON, M.D. Özgün adı: Treatment of the Borderline Adolescent, A

Developmental Approach

ISBN 978-605-5548-50-6

Copyright Özak Yayınevi (Psikoterapi Enstitüsü)

Tüm hakları saklıdır. Yayıncının izni olmaksızın tümüyle veya kısmen yayımlanamaz, kısmen de olsa çoğaltılamaz ve

elektronik ortamlarda yayımlanamaz.

Birinci baskı: Nisan 2012

Editör: Tahir Özakkaş

Çevirmen: Pınar Üzeltüzenci Yayıma hazırlayan: Sevgi Çorabatur & Menekşe Arık

Baskı: İklim Ofset Nişanca Mah. Arpacı Hayrettin Sok. No:21 Eyüp/İstanbul

Tel: 0212 577 77 45 www.iklimmatbaa.com

PSİKOTERAPİ ENSTİTÜSÜ EĞİTİM ARAŞTIRMA SAĞLIK ORGANİZASYON VE DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ.

Eğitim ve Kongre Merkezi: Fatih Sultan Mehmet Caddesi No285 Darıca-İZMİT

Tel : 0262 653 6699 Fax : 0262 653 6698

Merkez: Bağdat Caddesi No: 540/8 Bostancı-İSTANBUL / TÜRKİYE

Tel : 0216 464 3119 Fax : 0216 464 3102 www.psikoterapi.com - www.psikoterapi.org - www.hipnoz.com

iii

SUNUŞ

Psikoterapi Enstitüsü olarak, öncelikle ruh sağlığı profes-

yonellerinin ya da ruh sağlığı ile ilgilenen kişilerin ihtiyaç

duyacağı teorik bilgileri ve pratik/uygulamaya yönelik de-

neyimleri paylaşan özgün ve çeviri yayınlar ile literatüre

katkıda bulunmayı hedefliyoruz. Psikoterapi Enstitüsü

Eğitim Yayınları, Psikoterapi Enstitüsü’nün çalışmaları

kapsamında gerçekleştirilen atölye çalışmaları, uluslarara-

sı konferanslar ve dünya literatüründen seçkileri içermek-

tedir.

Dr. Masterson, Borderline Ergen ana temalı üçlemesinin

merkezinde yer alan bu kitapta, kişilik bozukluğuna sahip

ergenlerin tedavisinin önündeki engeller ve bu tür hasta-

lara uygulanması gereken terapötik müdahaleler gibi ko-

nuları derinlemesine inceler. Burada sunulan çalışma, ge-

lişimsel nesne ilişkileri yaklaşımının temelini oluşturur.

Bu kitabın ve genel olarak üçlemenin sunduğu benzersiz

bir olanak da 30 yıllık klinik araştırmayı bir araya getiriyor

oluşudur.

Konuya ilgi duyan okuyucuların yanı sıra klinisyenler,

psikoterapistler ve araştırmacılar için başvuru kitabı nite-

liği taşıyan bu yayını sizlerle buluşturmaktan kıvanç du-

yarız.

Tahir ÖZAKKAŞ

Psikoterapi Enstitüsü Başkanı

iv

v

“Üzüntü kaderiniz olabilir ama

hayatta kalmak ve gelişmek

kendi başına bir başarıdır.”

R. Coles

Krizin Çocukları

vi

“Bu cilt, 1967’den Bir ergenin psikiyatrik çelişkisiyle başla-

yan ve 1980 yılında Borderline ergenden işlevsel yetişkine

ile biten bir üçlemenin merkez parçasıdır.” –Önsöz Kay-

nakça içerir.

1. Borderline kişilik bozukluğu.

2. Ayrılma-bireyleşme.

3. Ergen psikopatolojisi.

Bu kitap, gerçekliğin acı gerçekleriyle, korkak ya da umut-

suz bir şekilde değil, daha ziyade psikoterapi - Tanrıların

büyüsü, din adamlarının duaları, sanatçıların becerisi ve

bilim insanlarının mantık ve sağduyusunu birleştiren o

sanat - sayesinde getirebilecekleri değişiklikler konusunda

azimli bir şekilde yüzleşen insan sağlığı öğrencileri için

yazılmıştır.

J. F. M.

vii

1985 Basımının Önsözü

İlk olarak 1972 yılında basılmış olan bu kitap, 1967 yılında

Bir Ergenin Psikiyatrik İkilemi ile başlayan ve 1980 yılında-

ki Borderline Ergenden İşlevsel Yetişkine: Zamanın Testi ile

biten bir üçlemenin merkez parçasıdır. Üçlemenin ilk cil-

dinde ortaya atılan, kişilik bozukluğuna sahip ergenlerin

neden bunu aşamadıkları ve bu hastaları tedavi etmek

için hangi terapötik müdahalelerin yapılması gerektiği

gibi sorulara cevaplar sunar.

Kitap, borderline ergenin teşhis ve tedavisi için ayrılma-

bireyleşme psikodinamiklerinin anlaşılmasının neden ge-

rekli olduğunu ortaya koyar. Ayrılma-bireyleşme teorile-

rinin borderline sendromunun altında yatan psikodina-

mik anatomisini nasıl gözler önüne serdiğini gösterir ve

aktarım ve direnç anlayışlarını genişletir ve böylece sade-

ce yoğun psikoterapiyi mümkün kılmakla kalmaz, bu has-

taların çoğu için böyle bir terapiyi seçenek olarak sunar.

Eğer hasta bu kitapta özetlenen uygun terapötik desteği

alırsa, engel teşkil eden bağlantıyla alakalı acı veren etki-

leri derinlemesine çalışması mümkün olacaktır.

Burada sunulan çalışma, gelişimsel nesne ilişkileri yakla-

şımının temelini oluşturur. Narsisistik ve Borderline Bo-

zukluklar: Birleştirilmiş bir Gelişimsel Yaklaşım kitabında

sonradan genişçe işlenen etyoloji kavramı istisnası dışın-

da, elde edilen bulgular yıllardır değişmeden kalmıştır.

Kapsamlı incelemeler yapılmış olmasına rağmen ana çe-

kirdek eksiksiz halini korumuştur.

viii

Bu çalışmayı önyargısız bir şekilde yaptık ve klinik kanıt-

ları, nereye götürürlerse onları takip edecek şekilde ele

aldık. Cevapları bulmak adına da gitgide psikanalitik geli-

şimsel teorinin derinlerine doğru çekildik.

Aynı zamanda, burada detaylı bir şekilde tanımlanan er-

genlerle yaptığımız klinik çalışma bize, ergen psikopatolo-

jisinin benzersiz karakteriyle nasıl başa çıkmamız gerekti-

ğini de öğretti - özellikle de eyleme vurma savunma me-

kanizmasının neredeyse evrensel kullanımı. Savunma

mekanizmalarının bu en zor olanını anlamak ve alt etmek

için mücadele veren klinisyenlerle görüştüğüm geçtiğimiz

senelerde, çoğu zaman keşke bu kitapta tanımlanmış olan

klinik kanıta sahip olsalardı diye düşündüm. Bu cildin

okuyucu için de aşağı yukarı böyle bir deneyim sağlayaca-

ğını umuyorum.

Bana kalırsa borderline kişilik bocukluğu üzerinde çalış-

maya başlamanın, borderline ergen üzerine çalışmaya

başlamaktan daha iyi bir yolu yok. Borderline ergenin

dramatik, gösterişli savunmaları ve anlayış ve kontrol açı-

sından terapistin üzerinde yarattığı yoğun baskı, ideal bir

öğrenme sınavı yaratıyor. Bunun da ötesinde, üçlemenin

eşsiz bir diğer avantajı da, okuyucuya çalışması dahilinde

rehberlik edecek 30 yıllık klinik araştırmayı bir araya geti-

riyor oluşu.

J. F. M. Mart, 1985

ix

Önsöz

2 yaşında bir çocuğun perişan haldeki aşırı ilgili annesi,

pediatristini arayarak, yeni yürümeye başlayan çocuğunun

ev içinde sürekli etrafında dolaştığından ve peşinden ayrıl-

madığından şikayet ediyor. 15 yaşındaki bir gencin kızgın,

depresif ve korkmuş haldeki annesi de, oğlunun okulu bı-

rakması ve uyuşturucu kullanmasını şikayet için çaresizlik

içinde pediatristini arıyor. Borderline sendromunun farklı

yaşlardaki örnekleri olan bu iki çocuk, aynı gelişimsel bozuk-

luktan mustaripler: ayrılma bireyleşmedeki acizlikten.

Bu kitap, ayrılma-bireyleşme psikodinamiklerini anlamanın

Borderline ergenin hem teşhis hem de tedavisinde neden

hayati önem taşıdığını ortaya koyuyor. Ayrıca; ayrılma birey-

leşme teorisinin Borderline sendromunun psikodinamik

anatomisini nasıl açıkça ortaya çıkardığını ve böylece yoğun

psikoterapiyi sadece mümkün kılmakla kalmayıp birçok

hasta için de bir hak olarak ortaya koyduğunu da gösteriyor.

Eğer hasta, bu kitapta ana hatlarıyla gösterildiği şekilde

uygun terapötik desteği görürse, bu bağla ilgisi olan çoğu acı

veren duygulanımı derinlemesine çalışabilir ve çalışacaktır.

Borderline sendromundaki temel sorun, çocuğun bireyleşme

ve ayrılmaya karşı içsel gelişim dürtüsüyle, bu hareketin

ihtiyaç duyduğu gerekli anne desteklerinin geri çekilmesi

arasındadır. Çocuk büyürse, anne de desteğini kesecektir -

ama büyümek zorundadır da. Böylece bu düğüm, normal bir

gelişim deneyimini yoğun terk edilme duygularıyla yüklü

tehlikeli bir yolculuğa dönüştürür; öyle ki çocuk bunu ölüm-

le yapılan gerçek bir randevu gibi tecrübe eder. Bu duygulara

karşı savunma yapmak için annesine yapışır ve böylece bi-

reyleşme ayrılma safhasından bağımsızlık safhasına geçmede

x

başarısız olur. Aradaki düğümü gevşetemez. Büyüme ve

destek arasındaki bu çelişki borderline sendromunun iki

önemli tanısal karakteristiğini ortaya çıkarır, bunlar da, terk

depresyonu ve narsisistik, oral açıdan bağımlı ego yapısıdır.

Burada sunulan fikirler, psikoza neden olmaktan korkulduğu

için insanın çekirdek savunmalarını borderline hastasına

çevirmemesi gerektiği geleneksel bakış açısıyla çelişiyor.

Kitap, sadece bu savunmalar –terk depresyonuna karşı olan

savunmalar - derinlemesine çalışıldığı takdirde mümkün

olan belirli ve tanımsal bir terapiyi savunuyor. Terapinin

amacına, yani ayrılma bireyleşmeden bağımsızlık safhasına

doğru gelişmeye - bu sürece aşılanmış terk depresyonundan

kurtulmadıkça ulaşılamaz. Aksi takdirde terapi sadece des-

tek ve hafifletici bir etken olma görevi görebilir. Bozukluğun

özüne dokunulmamış ve hastanın uyum kapasitesi de hasar

görmüş halde kalır.

Terapi, ilki hastanede yatılı tedavi ve ikincisi de dışarıdan

takip tedavisi olmak üzere iki bölüm halinde sürdürülecek

şekilde hem yoğun hem de uzun süreli olmalıdır.

Kitapta sunulan veriler, bu bozuklukla son 10 yılı aşkın bir

süredir devam ettiğim şahsi klinik araştırmalarımdan alın-

mıştır. Bu çalışmalar sonucu ortaya atılan hipotezler son beş

yıl içerisinde çeşitli klinik testlere tabi tutulmuş ve sonuçları

da burada paylaşılmıştır.

Kitabın iskeleti, George ve Anne isimli iki ergenin tedavi

hikayeleri üzerine yapılandırılmıştır. Birtakım başka ergen

hastaların hikayelerinden bölümler de, asıl temayı geniş

çapta incelemeye yardımcı olmaları açısından kullanılmıştır.

JAMES F. MASTERSON New York, New York Kasım, 1971

xi

TEŞEKKÜRLER

İlk ve en çok olarak, Ergen Programının aşağıda listelenen ekibine,

bu çalışma için sanal bir klinik laboratuar yaratan yüksek standart-

ta performansları için teşekkür etmek istiyorum.

HEMŞİRELİK

BAŞ HEMŞİRE: Barbara Nissley

ASİSTAN HASTA BAKICI: Linnea Hammersten

GENEL PERSONEL HEMŞİRELERİ: Paula Workman, Susan

Reycraft, Angie Kulishek, Lorraine Helms, Lynn Ostrow, Andrew

Leon

HEMŞİRE YARDIMCILARI: Corrine Davis, Garret Binneweg,

Lettie Scurry, Irene Townsend, Elzia Lake

MESLEKİ TERAPİ

Francine Herbitter

YARATICI TERAPİ

Grace Newburg - Osborne Walsh

OKUL

William Good, Julius Schmidt, Julius Rich

SOSYAL ÇALIŞMA

Grace Hyslop, Barbara Gall

PSİKOLOJİ

Edna Lerner

Psikoterapi, benim süpervizörlüğüm altındaki birkaç hastane

hekimi tarafından yapıldı. Dr. Robert MacMurray, Mary DiGangi

ve Almore Rigamer’e kitabın büyük bir bölümünü kaplayan tedavi

çabaları dolayısıyla ve Dr. Suzanne Draghi, Douglas Elliott ve Anna

Zagoloff’a özellikle müteşşekirim. Hastaları tedavi eden Bayan

Barbara Gall da, kitaba dahil edebileyim diye elindeki veriyi düzen-

lediği için büyük teşekkürü hak ediyor. Personelden iki meslekta-

şım, Dr. William Lulow ve Dr. Thomas Henley’e de, bu metni

okuyup, görüş bildirdikleri için teşekkürlerimi sunuyorum.

xii

Illinois, Şikago’dan, karakter bozuklukları alanında tanınmış bir

uzman olan, Dr. Peter Giovacchini’ye de, metni dikkatli ve detaylı

okumak için büyük zamanını ayırdığı ve hem içerik hem de stil

konusundaki önerileriyle çalışmayı geliştirdiği için özellikle teşek-

kürlerimi sunmak istiyorum. Kendisinin teorik alandaki uzmanlığı,

katkılarından sadece birkaç tanesi olan aşağıdaki konulara özellik-

le yardımcı oldu: gelişimsel bakış açısı, ego bağımlılığının seviyesi

ve ego gelişiminin libidinal gelişimle olan ilişkisi.

Ayrıca Kansan, Topeka’dan Dr. Donald Rinsley’e de fazlasıyla

minnettarım. Basılı çalışmaları bana çok fazla şey öğretti. Aynı

zamanda geniş bilgi dağarcığını kendi rızasıyla ve olabildiğince

cömert bir şekilde benimle paylaştı ve düşüncelerimi berraklaştı-

ran birçok önemli soruyu da gündeme getirdi.

Metin konusundaki mükemmel eleştirel görüşleri için de Buenos

Aires, Arjantin’den Dr. Eduardo Kalina’ya da teşekkürlerini sunu-

yorum.

Bu çalışma, Cornell Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin Psikiyatri Bölüm

başkanı ve kurul yöneticisi Dr. William T. Lhamon’un sürekli idari

desteği olmadan mümkün kılınamazdı.

Bu süreç içindeki baş hekimlerim Rudolf Ehrensing, Robert

MacMurray, Frank Hamilton ve John Ives da, en az iki eski arkada-

şım ve meslektaşım doktorlar Willard Hendrickson ve Daniel Offer

kadar dolaylı yoldan katkıda bulundular.

Neroloji Bölümü’nde araştırma asistanlığı yapan Bayan Helen

Goodell’e, bir yazarın mücedeleleri karşısında böylesine sabırlı,

yorulmak bilmeyen bir içerik yardımcısı olduğu için ne kadar

teşekkür etsem azdır. Sekreterim bayan Taube Honigstock’a da, iki

sıcak yaz mevsimi boyu süren zor günlerimde, yeniden yeniden

dizin yaparak verdiği hizmetleri karşısında minnetlerimi sunuyo-

rum.

Son olarak, karım Pat ve üç çocuğum J.F, Richard ve Nancy’e, ya-

zıyla uğraşan bir adamın zaman ihtiyacı karşısında gösterdikleri

anlayış için teşekkür etmek istiyorum.

J. F. M.

xiii

İçindekiler

BİRİNCİ BÖLÜM Borderline Ergen

1. Terapi İhtiyacı ................................................................ 5

2. Gelişimsel Teori: Ayrılma-bireyleşme Başarısızlığı ........ 28

3. Klinik Görünüm ........................................................... 61

4. Terk Edilme Duyguları – Mahşerin Altı Atlısı ............... 99

5. Ebeveynler - Genel Bir Bakış ....................................... 129

6. Ebeveynler: Düğüm Halindeki Bağ - Yapışma............... 157

İKİNCİ BÖLÜM

Terapötik Süreç: Hastanede Yatılı Tedavi

7. Sürecin Teorisi ........................................................... 179

8. 1. Safha: Test Etme ...................................................... 192

9. 2. Safha: Derinlemesine Çalışma ................................... 215

10. Ebeveynlerin Vaka Terapisi ........................................ 247

11. 2. Safha: Ortak Görüşmeler ......................................... 275

12. 3. Safha: Ayrılma ........................................................ 301

13. Sonuçlar: Devamlılık ve Değişiklik .............................. 314

xiv

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Terapötik Süreç: Ayakta Tedavi

14. Nancy: Klinik Geçmişi, Hastane Tedavisi ve

İlk Hastane Dışı Kriz ....................................................... 333

15. Nancy: İkinci Kriz - Terapiyi Sonlandırma .................. 364

16. Bill, Helen ve Grace: Takip Tedavisi Özetleri .............. 390

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Diğer Terapötik Etkenler

17. Ayırıcı Teşhis, Belirtiler ve Çelişkiler: Karşı Aktarım .. 405

18. Ayakta Tedavi ............................................................ 421

19. Ergenliğin Psikiyatrik İkilemine Yeniden Bakış ...........445

Sonsöz * .......................................................................... 453

EK .................................................................................. 455

KAYNAKÇA .................................................................... 455

1

BİR BORDERLINE ERGENİN TEDAVİSİ:

GELİŞİMSEL BİR YAKLAŞIM

Öndeyiş *

Diriliş (yazar: L. C. M.)

Gerçek bildiğim şeyden utandım, kendime ait bir dünya kurdum.. zapt edilemez; yavaş yavaş çöken şatodan bihaber-dim oysa, her bir ani fırtınayla sulara çekilen bir yerdi orası.

Şatonun etrafına kumdan bir duvar ördüm, Onun içine de sağlam meşeden bir duvar. Kumdan duvarı sağlamlaştırdım nefret taneleriyle Yine de bilmiyordum kör eden gözyaşı fırtınalarının Nemlendireceğini kumu, çürüteceğini ağacı,

Ta ki birden, bir şimşek ya da yıldırımda, Dünyayı vuran ve parçalayan o kükremede, Ben, nefretimle dolu bir halde, yıkmaya kalkışana dek onu, Yardım diye bağıran sessiz haykırışlarımın sonuçla-rından habersiz, Yoluma çıkan her yardım elini bilerek reddedip.

2

Rüya şatomdan kaçtım, kaçmaya çalıştım - Çaresizliğin kükreyişi ve kendine acıma rüzgarı Beni silip süpürdü ve duvara doğru koştum... tırmanmaya çalışarak, Düştüm gerisin geri, tükenmiş, bitkin...

Parmaklarım tutunamıyordu çünkü Ve kayıp düştüm kuma, inliyor ve ağlıyordum Uluyan rüzgarda, kendi sonumu beklemek için bir köşeye emekliyordum. Artık ne kendimi, ne dünyamı, ne de içindekileri umursamıyordum...

Kirli havanın, beni sarmalayan fırıl fırıl sisin içinden Bir figür yaklaşıyordu. Çağırmıyor ama bekliyordu beni... Zorlamadı, seçim benimdi. Ve ben, gözlerimde kendime olan nefretim ve ciğerlerimde zehir, beynimde karmaşa,

Ne kadar dirensem de ele geçiremedim onu ve yenil-dim, teslim ettim zihnimi. Teslim olmak yetmedi ona - ilgisizlik değildi cevap. Çatlamış dudaklarım arasından, iletişimsizlikle kav-rularak, en sonunda yüksek sesle sordum, yavaş ya-vaş ve anlamlı... “Nedir?”, Çünkü elimi tutmuş, kendi yarattığım dünyaya geri götürüyordu beni, Ve ben, bir kaçak, korkuyordum dönmeye.

* Şiirin ilk bölümü 15 yaşında bir genç kızın Borderline sendromu tedavisini tanımlıyor; şiirin geri kalanı sonsöz-de yer alıyor.

BİRİNCİ BÖLÜM

Borderline Ergen

1.

Terapi İhtiyacı

GEÇMİŞ

İki tarihi psikiyatrik günah keçisi - Ergen ve Borderline

sendromu - bu kitapta bir araya getiriliyor. Bu durumların

ayrı gelişim süreçleri, merak uyandıran paralellikler göste-

riyor.

Aşağı yukarı 15 sene öncesinde, ergenler ve borderline

sendromu hakkındaki bilgilerimiz büyük ölçüde karma-

şıktı. En az sayısız semptomatolojisinin bir ergenin karak-

terine kargaşa kattığına dair o geleneksel inanç kadar er-

gen gencin kronolojik yaşı da, durumu anlamaya karşı

korkutucu engeller oluşturmuştu (85, 86). Benzer şekilde,

tanımlayıcı semptomatoloji üzerine bir önceki odaklanış

ve Ödipal çelişkiler üzerindeki psikodinamik odaklanış da

borderline sendromunun belirsiz ve yetersiz tanımlanma-

sına katkıda bulunmuştu. O zamanlar, geçerli nedenler

yüzünden, ne ergen ne de borderline sendromu psikiyat-

rik tekstlerde fazla dikkat çekmedi. Kaçınılmaz olarak da

6 BORDERLINE ERGENİN TEDAVİSİ

bu durum devamlı bir hayal kırıklığının yanında yetersiz

terapötik sonuçlara yol açtı.

Aradaki yıllarda görünüm giderek berraklaştı. Ergen dö-

neme yaklaşan ve yaşamış olan genç hastalarla ilgili uzun

süreli psikiyatrik takip tedavileri, bu tip psikopatolojik

unsurların netleştirilmesine yardımcı oldu ve sırasıyla da-

ha tanımsal terapiye doğru yön verdiler (82, 86). Benzer

şekilde, borderline sendromunun uzun süreli

psikoanalitik incelemesi, bu bozukluğun özünün esas ola-

rak ne diagnostik açıdan tanımsal semptomalojide, ne de

psikodinamik olarak gelişimin ödipal safhasındaki çelişki-

lerde yatmadığını ortaya koydu. Burada ve birkaç sayfada

(87 - 89) sunulan çalışma, bu iki gelişime bağlı kaldı. Hem

ergen hem de borderline sendromu artık psikiyatrik gü-

nah keçileri olarak kullanılmıyor.

Ergenliğin psikiyatrik ikilemine bakış

Ergenlerle ilgili yapılan takip çalışmalarının kısa bir tanı-

mı, borderline ergenle ilgili şu anki incelemenin nereden

geldiğini açıkça ortaya koyuyor.

1950’li yılların başlarında, ergenlik döneminin, hastanın

tedavi gerektiren psikiyatrik bir hastalığa mı sahip oldu-

ğuna yoksa gelişimi ilerledikçe zayıflayacak normal bir

ergenlik çalkantısı mı olup olmadığına karar vermekte

zorlandığı bir kavram olduğu düşüncesi yaygındı. APA El

Kitabında, “ergenliğin uyum reaksiyonu” şeklinde

diyagnostik kategoride yer alan bu bakış açısı, hastanın

sorunlarının o anki gelişim safhasıyla alakalı olduğu ve

zamanla kaybolabileceği düşüncesiyle, tedavisinin ertele-

Terapi İhtiyacı 7

nebileceği hatta belki de gerekli bile olmadığı şeklinde

potansiyel tehlikeli bir imayı da beraberinde taşıyordu.

Duruma tarafsız bir açıdan bakabilmek için, 5 yıl boyunca

78 ergen hastayı takip ettim ve bu inanışın tersine, geli-

şimleri süresince bu zorluklardan kurtulmadıklarını gör-

düm. Zaman onların lehine işlemiyordu. Hastaların büyük

bölümü, özellikle de kişilik bozukluklarına sahip olanlar,

işlevsel bir düzeltme yapmakta dahi zorlanıyorlardı ve

hem açık semptomlar hem de işlev konusunda zayıflık

ortaya koyuyorlardı. Kişilik bozukluğu olanların az bir

bölümü ve karakter nevrozu ya da psikonevrozuna sahip

olanların çoğu sorunlarını düzenlemek adına işlevsel dü-

zeltmeler yapmakta başarılı olsa bile, bu sorunları çözmek

yerine, onlarla başa çıkma konusunda ıslah etmeye yöne-

lik daha iyi yollar buluyorlardı. Sonuç olarak hala için için

yanan, hiçbir sonuca ulaştırılmamış sorunları yüzünden

bu hastalar stres karşısında zayıflıklarını koruyorlardı.

Bu hastalar daha sonra, sağlıklı ergenlerden oluşan bir

kontrol grubuyla karşılaştırıldılar ve iki grup arasında

semptomlar, işlev şekilleri ve aile ilişkileri açısından

önemli farklılıklar ortaya çıktı. Sağlıklı ergenlerde ergen

çalkantısı, psikiyatrik açıdan hasta olarak görünmelerine

yetecek kadar semptom göstermedi. Bu bulgular daha

sonra Offer (93) tarafından da onaylanmıştı.

Bulgular, ergen çalkantısının psikiyatrik önemine yeterli

değer verilmediğini ortaya koyuyordu; hastalığın başlan-

gıcında, seyrinde ve sonucunda çok az etkisi olan tesadüfi

bir psikodinamik etken olduğu gibi. Gerçekte ise çocuk-

8 BORDERLINE ERGENİN TEDAVİSİ

lukta başlayan ve kendi çetin seyrini izleyen psikiyatrik

bir hastalıktı; sadece geçici bir süre ergenliğin gelişim saf-

hasına dahil oluyordu. Ergen çalkantısı etkisini, asıl olarak

önceden var olan patolojiyi renklendirip şiddetlendirmek

suretiyle gösteriyordu.

Teorinin yeniden gözden geçirilmiş bir hali de şu şekilde

ortaya konmuştu: ergen çalkantısının psikiyatrik etkileri,

ergen gencin kişilik yapısı ve ergen çalkantısı arasındaki

etkileşimin bir ürünü olarak görülebilir. Hatırı sayılır bir-

leştirme ve esnekliğin ergen travmasının saldırısına da-

yanmaya yeterli olduğu sağlıklı kişide, izleyen çalkantı en

fazla subklinikal derecede anksiyete ve depresyona yol

açar. Kişilikleri sert bir şekilde düzenlenmiş ve esnek ol-

mayan karakteristik patolojiye sahip hastalarda ise bu,

çoğu zaman psikodinamik semptomlarla birlikte, hasta

büyüdükçe hafifleyebilecek ama genellikle arkasında pa-

tolojik karakter özellikleri bırakan, şiddetli klinik krizi

tetikliyor. Ergen çalkantısı en karmaşık etkisini, şizofreni

ve, ego yapısından yoksunluk ve strese karşı uyum sağla-

maktan acizlikle karakterize edilen, ileri seviyede kişilik

bozukluğuna sahip ergenlerde gösteriyor. Bu yüzden ye-

tişkin kişilikler de bu tip erken dönem rahatsızlıkları yan-

sıtıyorlar.

Kişilik Bozukluğunun Teşhisi

Kişilik bozukluğunun APA el kitabındaki diyagnostik ka-

tegorisi son derece yetersiz kalıyordu. Ergen hastanın te-

mel sıkıntısının çocukluğun ilk dönemlerinde başlayan ve

semptomlardan ziyade davranışlarla kendisini belli eden