JANUSZSTANNY

PLAKATY

POSTERS,

BOOK COVERS

I OKŁADKI

stanny.indd 1 10.02.2018 11:20

Kiedy mówimy „Janusz Stanny”, przed oczami ukazują się setki ilustracji, okładek do książek,

rysowanych opowieści lub same książki, w których wszystko było „Stannego”: pomysł, tekst,

ilustracje, litery, format. Ten czarowny świat autorskich książek przesłonił osobowość plaka-

cisty, a przecież pomiędzy nimi powstawały też plakaty, chociaż, trzeba przyznać, były one

na swój sposób także „książkowe”. Plakaty Stannego wydawały się okładkami gigantycznych

woluminów z szybką akcją i zabawnymi gagami.

Artysta – na poły poważny, na poły

prześmiewczy, o ostrym języku i takiej

też inteligencji wizualnej – tworzył

plakatowe obrazy niczym wizje zdarzeń.

Choć wychowany został w najsłynniej-

szej pracowni polskiej szkoły plakatu

i we wczesnych latach starał się podążać

za jej najlepszymi przykładami, nie

uległ nigdy zaleceniom błyskawicznego

komunikatu, metaforycznej formy i wy-

raźnej typografii. Dryfował po pięknych

zatokach plakatowej sztuki, znajdując

i przekazując aktualne komunikaty

o potworach, pięknisiach, średniowiecz-

nych bitwach. Gdy rysował „reklamy”

przedstawień teatralnych, osiągał

szczyty antyplakatowej dokładności,

delikatności rysunku i wieloznacznej

formy. Ten styl i wdzięk przeniósł także

do filmografii, realizując opracowanie

plastyczne i scenariusze ponad dwu-

dziestu ruchomych obrazów.

Urodził się w 29 lutego (sic!) 1932 roku

w Warszawie. Studiował w latach

1952–1957 w Akademii Sztuk Pięknych

w Warszawie, dyplom przygotowując

w pracowni prof. Henryka Tomaszew-

skiego; od 1971 do 2002 roku prowadził

Pracownię Książki i Ilustracji, przejętą po Marcinie Szancerze, przekazując ją następnie swojemu

uczniowi – Zygmuntowi Januszewskiemu (1956–2013). Gdy nauczał i wykładał, z jego pracowni

dochodziły salwy śmiechu i wypływały rzeki łez radości lub smutku. Był przyjacielem młodych

i początkujących, z których wielu poszło jego drogą. Nieustępliwy, gdy na szali leżały kwestie

artystyczne, widział świat z dystansu przenikliwym okiem doświadczonego polityka sztuki.

Dor

ota

Folg

a-Ja

nusz

ewsk

a

stanny.indd 4 10.02.2018 11:20

Otrzymał dziesiątki najważniejszych nagród i wyróżnień, medali i odznaczeń. Zakorze-

niony w swojej artystycznej rodzinie (żona Teresa Wilbik i córka Katarzyna Stanny są także

artystkami), do ostatniej chwili wspierał swoich duchowych uczniów. Zmarł 13 lutego 2014

roku w Warszawie.

When we speak of “Janusz Stanny”, there appear before our eyes hundreds

of illustrations, book covers, comic art, and books themselves in which

everything was by Stanny: the idea, text, illustrations, letters, and format.

This enchanting world of original books obscured the personality of the

poster artist, and yet among them posters also emerged, though you have

to admit that these, too, were in their way “bookish”. Stanny’s posters

seemed to be covers of gigantic volumes with fast action and funny gags.

The artist – half-serious, half-mocking, with a sharp tongue and powerful

visual intelligence – created poster images like visions of events. Although

he was brought up in the most famous studio of the Polish School of Poster

Art, and in the early years, he tried to mimic its best examples, he never

followed the recommendations of instant communication, metaphorical

form and clear typography. He drifted through the beautiful bays of poster

art, finding and communicating current messages about monsters, beaus,

and mediaeval battles. When drawing “adverts” for theatre perform-

ances, he reached peaks of anti-poster accuracy, delicacy of drawing, and

ambiguous form. He also brought this style and grace to his filmography,

developing art and scenarios for more than twenty movies.

He was born on February 29 (sic!), 1932 in Warsaw. In the years 1952–1957, he

studied at the Academy of Fine Arts in Warsaw, graduating from the studio

of Professor Henryk Tomaszewski; from 1971 to 2002 he led the Book and

Illustration Studio, taken after Marcin Szancer, then transferring it to his

student – Zygmunt Januszewski (1956–2013). When he taught and lectured,

from his studio there came laughter, and flowed a river of tears of joy

or sadness. He was a friend of the young and the novices, many of whom

followed his path. Unyielding, when artistic issues were at stake, he saw the

world from a distance with the keen eye of an experienced art politician.

He received dozens of major awards, medals, and decorations. Rooted in his artistic family

(wife Teresa Wilbik and daughter Katarzyna Stanny are also artists), he supported his spiritual

disciples until the last minute. He died on February 13, 2014 in Warsaw.

stanny.indd 5 10.02.2018 11:20

6 Irena do domu!, 1955, plakat do filmu, reż. Jan Fethke, offset, 86 × 58,5 cm, sygn.: „J.STANNY 55” | Irene, Go Home!, 1955, film poster, dir. Jan Fethke, offset, 86 × 58.5 cm, signed: “J.STANNY 55”

stanny.indd 6 10.02.2018 11:20

7 Wół za kratkami, 1955, plakat do filmu, reż. Martin Hellberg, offset, 84 × 58,5 cm, sygn.: „J.STANNY 55” | The Ox of Kulm, 1955, film poster, dir. Martin Hellberg, offset, 84 × 58.5 cm, signed: “J.STANNY 55”

stanny.indd 7 10.02.2018 11:20

1 8 Okładka książki Harriet Beecher Stowe, Chata Wuja Toma, wyd. Iskry, Warszawa 1958 | Book cover of Harriet Beecher Stowe’s Uncle Tom’s Cabin, publ. Iskry, Warsaw 1958

stanny.indd 18 10.02.2018 11:21

1 9 Okładka wyboru opowiadań fantastyczno-naukowych, [Arkadij Strugacki, Borys Strugacki i inni], Biały stożek Ałaidu, wyd. Iskry, Warszawa 1961 | Book cover of science-fiction stories, [Arkady Strugatsky, Boris Strugatsky and others], The White Cone of the Alaid, publ. Iskry, Warsaw 1961

stanny.indd 19 10.02.2018 11:21

2 2 V Wystawa ilustracji dla dzieci 15 XII–31 XII 1964, 1964, offset, 68 × 47,5 cm, MP Pl.10505/1 | 5th Exhibition of Illustrations for Children 15.12–31.12.1964, 1964, exhibition poster, offset, 68 x 47.5 cm, MP Pl.10505/1

stanny.indd 22 10.02.2018 11:21

2 3 Okładka książki z tekstem i ilustracjami Janusza Stannego, Koń i kot, wyd. Biuro Wydawnicze „Ruch”, Warszawa 1967 | Book cover of Janusz Stanny’s Horse and Cat, [text and illustrations], publ. Biuro Wydawnicze “Ruch”, Warsaw 1967

stanny.indd 23 10.02.2018 11:21

3 0 XXXIII Festiwal Chopinowski w Dusznikach Zdroju 9–13 sierpnia 1978, [b.d.], offset, 95 × 66,5 cm, sygn.: „J.STANNY78” | 33rd Chopin Festival in Duszniki Zdrój 9–13 August 1978, [n.d.], offset, 95 × 66.5 cm, signed: “J.STANNY78”

stanny.indd 30 10.02.2018 11:21

3 1Janusz Stanny. Grafika i książka. Krajowa Agencja Wydawnicza i Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, maj–czerwiec 1976, [b.d.], plakat do wystawy, offset, 85,5 × 67 cm | Janusz Stanny. Graphic Art and Books. National Publishing Agency and the Museum of Central Pomerania in Słupsk, May–June 1976, [n.d.], exhibition poster, offset, 85.5 × 67 cm

stanny.indd 31 10.02.2018 11:21

3 4 Kolorowy Świat. Wystawa ilustracji dla dzieci i młodzieży. Czerwiec 1979, [b.d.], offset, 92,5 × 67 cm | Colourful World. Exhibition of book illustrations for children and youth. June 1979, [n.d.], offset, 92.5 × 67 cm

stanny.indd 34 10.02.2018 11:21

3 5 Dni Kultury Radzieckiej. 18–27 kwietnia 1980, [b.d.], offset, 96 × 68 cm, sygn.: „STANNY 80”, MP Pl. 31902/1 | Days of Soviet Culture. 18–27 April 1980, [n.d.], offset, 96 x 68 cm, signed: “STANNY 80”, MP Pl. 31902/1

stanny.indd 35 12.02.2018 17:07

4 2 1 VIII 1944 [plakat związany z 36. rocznicą wybuchu Powstania Warszawskiego], 1980 [projekt 1979], offset, 96 × 66 cm | 01.08.1944 [poster associated with the 36th anniversary of the outbreak of the Warsaw Uprising], 1980 [design 1979], offset, 96 × 66 cm

stanny.indd 42 10.02.2018 11:21

4 3 40. rocznica wyzwolenia Warszawy, 1984, offset, 96,8 × 67 cm, sygn.: „Stanny 84” | 40th Anniversary of the Liberation of Warsaw, 1984, offset, 96.8 × 67 cm, signed: “Stanny 84”

stanny.indd 43 10.02.2018 11:21